mariamgrigoryan

Փոփոխությունների ժամանակը

Եթե հիմա փորձեմ հիշել, թե երբ եմ վերջին անգամ նյութ կամ հոդված գրել, դժվար թե որևէ բան ստացվի: Բանն այն է, որ վերջին ամիսների ընթացքում ինձ ամբողջությամբ նվիրել էի շտեմարաններին և այլ բանով զբաղվելու ուժ և ժամանակ ուղղակի չէր մնում: Միայն դիմորդները կհասկանան, թե որքան ցավ և տառապանք է թաքնված այդ մեկ բառի մեջ: Միգուցե հիմա կմտածեք. «Լավ, էս աղջիկը ինչի՞ ա սենց չափազանցնում»: Ուղղակի շատ ցավալի է երկար ժամանակ ջանք ու եռանդ չխնայել մի բան անելու համար, իսկ հետո հասկանալ, որ դա անիմաստ էր, որովհետև քննություններից հետո անգիր արած շտեմարանները դժվար թե պետք գան:

Ես դեռ ընդամենը մեկ առարկայի շտեմարանների վրա եմ աշխատել: Զարմանում եմ՝ ինչպես են ծանոթներիցս շատերը համատեղել նաև անգլերենը, հայոց պատմությունը կամ էլ մաթեմատիկան, այն էլ՝ երկու տարի շարունակ: Շատ ուրախ եմ, որ այժմ հույս կա, որ հաջորդ տարվանից այլևս քննությունները այսպես չեն լինի, այլ շեշտը կդրվի տրամաբանության զարգացման վրա: Կարծում եմ՝ նաև դպրոցներում կրթությունը կդառնա 11-ամյա: Դժվար թե մեկը չհամաձայնվի, որ ավագ դպրոցում սովորելը անիմաստ է: Այդ երեք տարին նախատեսված է նրա համար, որ կրկնենք անցածը և հենց դպրոցում պատրաստվենք քննություններին, սակայն այդպիսի մեկին գտնելը անհնար է: Բոլորն էլ դպրոցից դուրս պարապում են ընդունելության համար, որովհետև դպրոցում անհնար կլինի հավաքել անհրաժեշտ գիտելիքները: Սակայն եթե միայն դրանով սահմանափակվեին դպրոցի խնդիրները, ամեն ինչ շատ լավ կլիներ: Կարծում եմ, որ բոլոր խնդիրները սկսվում են դասագրքերից: Բոլոր առարկաների դասագրքերը գրված են բարդ տերմիններով և դպրոցականների համար ոչ մատչելի ձևով: Իհարկե, մենք ունենք ուսուցիչներ, ովքեր պետք է պատասխանեն մեզ համար անհասկանալի հարցերին, սակայն այստեղ ծագում է հաջորդ խնդիրը՝ ոչ բոլոր ուսուցիչներն են այդքան սիրալիր և իրենց առարկայի գիտակը դա անելու համար: Որպես օրինակ հիշեմ աշխարհագրության կամ հասարակագիտության դասերը: Աշակերտի պատասխանից հետո, որ դասը չի հասկացել և կխնդրեր բացատրել, հնչում է այսպիսի պատասխան. «Էս էլ հո մաթեմ չի՞, որ չես հասկացել»: Իհարկե շատ առիթներ եմ ունեցել դպրոցը և ուսուցիչներին չսիրելու համար, բայց չսիրելս հասավ գագաթնակետին, երբ հեղափոխության օրերին բացառապես բոլոր ուսուցիչները փորձում էին աշակերտներին հետ պահել ցույցերին մասնակցություն ունենալուց և պահում էին վախի մթնոլորտում և անդադար կրկնում՝գործ չունեք, իհարկե, ապարդյուն: Ես հասկանում եմ, որ այդ անորոշ պահին նրանք մտածում էին իրենց աշխատանքը չկորցնելու մասին, սակայն գոնե այդպիսի հորդորներով հանդես չգալը նրանց կողմից ավելի ճիշտ կլիներ: Չէ որ այդ ամենը արվում էր մարդկանց կյանքը փոխելու համար, իսկ ուսուցիչները ամենից շատ էին բողոքում իրենց ցածր աշխատավարձից՝ հակառակ իրենց կատարած մեծ աշխատանքի: Իսկ այժմ ուսուցիչների աշխատավարձը բարձրացնելու միտում կա: Եվ սա ամենաչնչինն է այն բարեփոխումներից, որոնց կատարման գործընթացը արդեն իսկ սկիզբ է առել:

Հերի՛ք է

Քննությունից դուրս եկած ուրախ տրամադրությամբ տուն եմ գնում՝ չպատկերացնելով, թե ինչ է դեռ սպասվելու… Ու որքան էլ որ հիմա փորձում եմ ինչ-որ տրամաբանական պատճառ գտնել, որ հասկանամ՝ թե ինչո՞ւ, ինչի՞ համար, ի՞նչ խղճով, միևնույն է, երևակայությունս չի բավարարում։

Երբ խոսքը գնում էր զինվորների մասին, վստահ էի, որ ոչ մի հայ, երբեք անտարբեր չէր անցնի, երբեք մեր տղերքին չէր անտեսի, բայց արի ու տես, որ կան, նման մարդիկ, կան…

Երբ մեր տղերքը իրենց կյանքից երկու տարի վերցնելով ուղղակիորեն նվիրում են բոլորիս, որ մենք հանգիստ ապրենք, որ դուք հանգիստ ապրեք, ու փոխարենը ստանում են չնչինը, որ կարող էինք տալ։ Երբ ցանկացած Զինվոր բոլորիս համար հերոս է, բայց արի ու տես, որ բացարձակապես ուրիշ մարդիկ են ստանում հերոսի կոչում ու այդ մարդիկ հերոս են համարվում այն դեպքում, երբ իրենց «չգիտակցված» արարքների պատճառով իրական հերոս տղերքը անվերադարձ հերոս մնացին…

«Գեներալ» Մանվել Գրիգորյանը քառօրյա պատերազմի ժամանակ, զինվորներին քաջալերող իր խոսքում ասում էր՝ «Բոլորս պետք է պահենք մեր տունը…», հիմա հասկանում եմ, թե ինչ նկատի ուներ. իր տունը պահելով քանդեց շատերի տները, թողնելով այդ տան մայրերի աչքերը արցունքով… Զինվորի բաժինը, որը կարող էր մի ամբողջ ջոկ, դասակ, վաշտ սննդով ապահովել, չգիտես էլ ինչու, բաժին հասավ արջին ու վագրին։

Իսկ մեր փոքրե՞րը, ի՞նչ են զգալու, երբ գտնված նամակների մեջ գտնեն իրենց գրածները, որոնք մեծ ոգևորությամբ էին գրել ու հույս ունեին, որ գոնե այդ կերպ կաջակցեն, կքաջալերեն իրենց պաշտպաններին։ Ամեն նամակի մեջ հոգի էին դրել ու հավատում էին։ Ուզում եմ մի քանի նամակներ հրապարակել, որոնք ապրիլյան պատերազմի ժամանակ հասել են եղբորս՝ Վարդգեսին, ով այդ օրերին ծառայում էր Հադրութի շրջանում։ Ծառայությունն ավարտելուց հետո նա այդ նամակները մեծ խնամքով բերել է իր հետ տուն: Ձեր նամակները հասել են, ձեր ուժն ու ոգին իմ զինվոր եղբորը հասել է, շնորհակալ եմ ձեզ։

Տղերք ջան, հիշեք որ ձեր մայրերը, քույրերը այստեղ են ու սպասում են ձեր գալուն, և եթե որևէ մեկը անարդար վարվի ձեր նկատմամբ, ոչ մի հայ էլ չի՛ լռելու։

Վերջում կասեմ մեկ բան՝ այս ամենն անողը, էլ երբեք հանգիստ չի՛ ապրելու։

ella mnacakanyan yerevan

Ես հիշում եմ…

Ես հիշում եմ… Ես այսօրվա նման հիշում եմ 2016-ի ապրիլի սկիզբը: Հիշում եմ Մաշտոցի պուրակն ու էն հարազատ, ջերմ ու ոգևորված միջավայրը, որ ստեղծվել էր այնտեղ: Ես հիշում եմ էն արկղերը, որոնց թիվը, երևի, ոչ թե թվաբանական, այլ երկրաչափական պրոգրեսիայով էր աճում: Օր առ օր, ժամ առ ժամ, նույնիսկ րոպե առ րոպե: Իմ աչքի առաջ են դեռ էն տատիկները, որ իրենց ձեռքերով գործած գուլպաներն էին իրենց թոռների հետ ուղարկել, էն երիտասարդները, որ այս կամ այն սրճարանում ժամանակ անցկանելու վրա վատնվող գումարով գնել էին ինչ հնարավոր է ու անհրաժեշտ զինվորին՝ ծխախոտ, քաղցրեղեն, հիգիենայի պարագաներ ու նույնիսկ զգեստ ու ներքնազգեստ: Գնել էին ամեն անհրաժեշտն ու ամենաանհրաժեշտն էին դրել այդ արկղերի մեջ՝ մեր սերը, կարոտը, հույսն ու սպասումը, հավատը, որ ամեն բան լավ է լինելու: Ես հիշում եմ էն երեխաներին, ովքեր, հազիվ այբուբենը սովորած, նամակներ ու անկեղծ տողեր էին գրել իրենց ծանոթ ու անծանոթ զինվորներին, տողեր, որոնցով հույս ունեին մի քիչ հոգեպես աջակցել, քաջալերել այդ դժվար ժամանակներում նրանց, տողեր, որոնց արձագանքին էին նույնիսկ ոմանք սպասում, որովհետև վստահ էին, որ այդ տողերը հասնելու են իրենց հասցեատերերին: Կասկածելու բան էլ չկար, ո՞ւմ էին պետք դրանք՝ իրենց հասցեատերերից բացի… Բայց, արի ու տես, որ պետք էին: Ոմանց խելքին փչել էր դրանցով արկղեր ծածկել, որ չփոշոտվեն: Արկղեր, որոնցում խնամքով դասավորված էր էն ամենը, ինչ տատիկներն էին գործել, ինչ երիտասարդներն էին գնել, ինչ երեխաներն էին գրել զինվորների համար, արկղեր, որոնցում մենք ի սրտե դրել էինք մեր սերը, կարոտը, հույսն ու հավատը, որոնք պարուրել էինք Մաշտոցի պուրակի մեր ջերմ ու հարազատ մթնոլորտով, արկղեր, որոնք պիտի՛ հասնեին սահման:

Գիտե՞ք՝ ԱԺ պատգամավոր, գեներալ , «հերոս» Մանվել Գրիգորյանին պատկանող տարածքներում խուզարկությունների, դրանցում հայտնաբերվածի մասին լուրերն ահավոր ու սարսափելի չեն մինչ այն պահը, երբ դիտում ես այդ ամենի մասին պատմող տեսանյութը, որովհետև լուրերում խոսվում է ապօրինի գույքային յուրացումների մասին, բայց չի ասվում, չէ՛, երբեք չի ասվում, որ այդ անկեղծ սրտով ու հոգատարությամբ դասավորված արկղերի, Սփյուռքից որպես օգնություն ուղարկված ռազմական և շտապ օգնության մեքենաների, «Զինվորի բաժին» պահածոների (որոնցով, ի դեպ, մեկն իր սեփական, լսո՞ւմ եք, սեփակա՛ն կենդանաբանական այգու արջերին էր կերակրում), մեծաքանակ զինամթերքի (որը գուցե կարողանար մի ամբողջ դասակի կյանք փրկել ժամանակին) հետ մեկտեղ յուրացվել են նաև այն նամակները, որ պիտի զինվորին հասնեին, յուրացվել է այն սերը, հավատն ու ջերմությունը, որոնք պիտի զինվորին պարուրեին, ոչնչացվել է այն արժեհամակարգը, հանուն որի պայքարել ու որի շուրջ համախմբվել էին մարդիկ: Ու մեղավորները պիտի պատիժ կրեն ոչ միայն ապօրինի յուրացումների, այլև մի ողջ սերնդի հույսը, անապակ պատկերացումներն ու ոգևորությունը ջարդուփշուր անելու համար…

emma miqayelyan-2

Էտալոնային Կոտայք

Երբ ասում են՝ բարեփոխվելու է ամեն ինչ, ինչպես միշտ մտածում ես, որ դու վերջինն ես լինելու ու վերջինն ես տեսնելու բարեփոխումները։ Բայց, ի զարմանս ինձ ու երևի շատերի, Կոտայքում բարեփոխումները չեն ուշանում։

Մարզպետի հետ հանդիպման ժամանակ երիտասարդ հրազդանցիները մեր նորանշանակ մարզպետին հարցրին, թե ի՞նչն է առաջինը ցանկանում փոխել Հրազդանում, նա պատասխանեց.

-Ես հրազդանցիներին բնակչից դարձնելու եմ քաղաքացի։

Ինչքան մեծ ու պատասխանատու գործ է, չէ՞։ Շատերը իրենց նույնիսկ հրազդանաբնակ չեն համարում, քանի որ արտագնա աշխատանքի են գնում։

Հանդիպման ժամանակ պարոն Պետրոսյանին բողոքում էին Հրազդանի անմխիթար վիճակից՝ տրանսպորտը 7-ից հետո չի աշխատում, շենքերի տանիքները անմխիթար վիճակում են, «քաղաքային այգու» միայն ցուցանակը կա, այգին անմշակ է, գիշերային ակումբները տնամերձ են: Պարոն մարզպետն ուղղակի լսում էր։ Մարդիկ վերջացրին, ու նա ասաց.

-Մի՛ ասեք՝ ինչ չունենք, ասեք՝ ինչպես անենք, ունենանք։ Ա՛յ ժողովուրդ, մի՛ բողոքեք, ես ամեն խնդրի լավ տեղյակ եմ, դուք ասեք՝ ինչպես մեր մարզը դարձնենք զբոսաշրջության կենտրոն, ինչպես դարձնենք էտալոնային մարզ։ Մեր առաջին խնդիրն է՝ մանկապարտեզներ, դպրոցներ, մշակույթ։

Ու սկսվեց առաջարկների տեղատարափ՝ վթարային շենքը վերանորոգենք, դարձնենք կինոթատրոն, քաղաքային այգին գնանք բոլորով մաքրենք, մանկապարտեզները ջեռուցենք, մեծ էկրան դնենք այգում, շատրվաններ ավելացնենք Միկրոյում (թաղամաս Հրազդանում), գրքեր բերենք մարզպետարանի գրադարան, արվեստանոցներ բացենք։

-Ապրե՛ք, բա դրել ու բողոքում եք՝ թե էս չունենք, էն չունենք, միասին կունենանք։ Դե, ժողովուրդ ջան, կհանդիպենք այգին մաքրելու ժամանակ։

Ինչքան սիրով լցվեցին մարդիկ, ինչքան հույսով լցվեցին, որ բարեփոխումները իրենց դուռն էլ թակեցին։

Օրեր` լցված վիտրաժներով

Այսօր Եղեգնաձորի «Գիտելիք» համալսարանում տեղի ունեցավ վիտրաժային աշխատանքների և զգեստների ցուցադրություն: Ինչպես նաև «Palazzo di Luss- Շքեղության պալատ» նորաբաց բրենդի ցուցադրությունը: 

 Ցուցադրությունից հետո հարցազրույց ունեցա սրահում ցուցադրված վիտրաժների հեղինակ և զգեստների մոդելավորող Լյուսի Հովհաննիսյանի հետ: 

-Ես Լյուսի Հովհաննիսյանն եմ: Նախ և առաջ ուզում եմ ասել, որ ես մասնագիտությամբ դիզայներ եմ, բայց իմ մասնագիտությամբ չեմ աշխատել: Հետո, լսելով հարազատ մարդու խորհուրդը, գնացի Փանոս Թերլեմեզյանի անվան գեղարվեստի պետական քոլեջ և սկսեցի հաճախել վիտրաժի (ապակենկար) դասընթացների: Ինքս էլ չէի պատկերացնում, որ այդքան կսիրեմ վիտրաժային արվեստը: Սովորելուց հետո սկսեցի ամբողջ օրը նկարել, ստեղծել նորանոր վիտրաժներ: Եվ ես դա անում եմ մեծ հաճույքով, այն դարձել է ինձ համար ոչ թե մասնագիտություն, այլ ապրելակերպ, չեմ պատկերացնում իմ կյանքը առանց դրա:

-Ե՞րբ բացվեց Ձեր խումբը, ինչպե՞ս սկսեցիք սովորեցնել վիտրաժային արվեստը երիտասարդներին

-Անկեղծ ասած՝ երկար ժամանակ պահանջվեց խումբ բացելու համար: Իսկ հետո, երբ Եղեգնաձորում բացվեց խմբակը, ես ունեցա աշակերտներ և սկսեցի սովորեցնել վիտրաժ:
Հետո մտքովս անցավ ունենալ ցուցադրություն, իսկ ցուցադրությունը կիսատ կլիներ, եթե ներկայացնեի միայն իմ և խմբակների մասնակցած աշակերտների աշխատանքները: Քանի որ իմ խմբի աշակերտների մեջ կային կարարվեստի մասնագետներ, մենք փորձեցինք թիմ դառնալ: Ես մոդելավորեցի հագուստները, որոշեցի, որ ինքս էլ պետք է կարել սովորեմ և սկսեցի կարուձևի դասընթացների հաճախել:

Քանի որ դիզայներներն ունեն իրենց ոճը և ամեն դիզայներ փորձում է յուրահատուկ լինել իր ոճի մեջ, մենք, փորձելով չկրկնվել, անգույն կտորը սկսեցինք նկարազարդել, հետո արդեն ունեցանք զգեստների գեղեցիկ հավաքածու և կազմակերպեցինք ցուցադրությունը: 

-Ի՞նչ ծրագրեր ունեք մոտ ժամանակներս

-Առաջիկայում շատ մեծ ծրագրեր ունեմ: Լինելու են ցուցադրություններ թե՛ Հայաստանում, թե՛ Հայաստանից դուրս: Քանի որ իմ արմատները Վայոց Ձորից են, ես շատ կապված եմ Վայոց Ձորի հետ, այստեղի մարդիկ ինձ հոգեհարազատ են, և հենց դա էր պատճառը, որ առաջին ցուցադրությունը կազմակերպեցի Եղեգնաձորում: Մոտ ժամանակներս իմ աշխատանքների ցուցադրությունը տեղի կունենա Ջերմուկում, որտեղ ես ապրել, մեծացել եմ, այնուհետև ցուցադրություն կլինի Երևանում: 

-Ովքե՞ր էին ներկա ցուցադրությանը:

-Ներկաների թվում Եղեգնաձորի բնակիչներն էին, երիտասարդ արվեստասերներ, արվեստը գնահատող մարդիկ, նաև ներկա էր հատուկ հյուր՝ երգչուհի Նանա Կարապետյանը: Ուզում եմ ասել, որ նրա ներկայությունը իմ աշխատանքների ցուցադրությանը ավելի լիարժեք դարձրեց:
Ցուցադրության ավարտին պատվոգրեր տրվեցին վիտրաժային արվեստի խմբակների մասնակիցներին:

Տնտեսագիտությունը, իմաստն ու առաքելությունը

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Տնտեսագիտությունը, քաղաքականությունը
և անհատականությունը հաճախ անբաժանելի են:

Չարլզ Էդիսոն

Երկու օրից միկրոտնտեսագիտության քննությանն եմ, կեսգիշեր է, պարապելու իմաստ արդեն չկա, բայց մի տեսակ քնելու էլ չկա… Ու մտքիս եկավ այս հոդվածը գրելու գաղափարը: Դե, գնացինք:

Տնտեսագիտությունը առաջացել է հունարեն oikonomos բառից, որը նշանակում է գիտություն տնային տնտեսության մասին: Յուրաքանչյուրս էլ ունենք պահանջմունքներ և դրանք բավարարելու ցանկություն, իսկ դրանց համար անհրաժեշտ են ռեսուրսներ, սակայն դրանք դժբախտաբար (գուցե նաև, բարեբախտաբար) սահմանափակ են: Ահա և բախվեցինք տնտեսագիտության գերխնդրին, այն է` սահմանափակ ռեսուրսների նվազագույն ծախսով հասնել առավելագույն արդյունքի: Այստեղից կարող ենք հետևություն անել, որ յուրաքանչյուրս էլ ինչ-որ չափով տնտեսագետ ենք, ուղղակի դա հաճախ չենք էլ գիտակցում: Օրինակ, Անին մտածում էր, որ տոնական զեղչեր կլինեն, նոր գնումներ կանի, Գոռը ավելի լավ է ոտքով հասնի, դրա փոխարեն մի հոթդոգ ավելի կուտի: Մենք ամեն օր կատարում ենք վերլուծություններ` առանց գիտակցելու, որ դրանք իրականում տնտեսագիտական հիմքեր ունեն: Բացատրեմ. երբ Անին պլանավորում էր գնումները, չէր էլ մտածում, որ տոներին պատրաստվում են նաև վաճառողները, արտադրողները և, որ բարիքների գները նվազեցնելով, ամենևին էլ վնաս չեն կրի, որովհետև Անիի նման հազարավորները կգնան գնումների և փաստացի շահույթը ավելի մեծ կլինի, քան ներկայում: Իսկ, երբ Գոռը որոշում էր ոտքով քայլել, նա չէր էլ մտածում, որ հոթդոգը ավտոբուս նստելու այլընտրանքային արժեքն է:

Հաճախ շփոթում են տնտեսելն ու ժլատ լինելը: Տնտեսել չի նշանակում անընդհատ կուտակել, անհրաժեշտության դեպքում չօգտագործել, այլ այնպես և ճիշտ ժամանակին օգտագործել ռեսուրսները, որ դրանցից ստացած օգուտը ամենամեծը լինի: Նշեմ, որ օգուտը կամ օգտակարությունը լինում է երկու տեսակի` ընդհանուր և սահմանային:

Ենթադրենք` մենք ծարավ ենք, և առաջին բաժակ ջուրը մեզ համար ունի մեծ կարևորություն (օգտակարություն), սակայն երկրորդից սկսած դրա օգտակարությունը կնվազի: Այսպիսով, ընդհանուր օգտակարությունը մեծացավ, իսկ յուրաքանչյուր լրացուցիչ բաժակինը (սահ. օգ.)` նվազեց:

Իսկ ո՞րն է այդ օգուտը չափող մեծությունը: Այս հարցում տնտեսագետները բաժանվեցին երկու խմբի` կարդինալիստների և օրդինալիստների: Առաջինները՝ Ալֆրեդ Մարշալի գլխավորությամբ, փորձում էին այն չափել դրամական միավորներով, սակայն նրանք ձախողվեցին: Օրդինալիստները փորձեցին ուսումնասիրել, թե սպառողները ինչ նախասիրություններ ունեն տարբեր ապրանքների նկատմամբ: Նման վերլուծության գործիք առաջարկվեցին անտարբերության կորերը: Սրանց ֆունկցիան ցույց տալն է, թե սպառողը «բ» բարիքից օգտվելու համար ինչքան է պատրաստ հրաժարվել «ա» բարիքից:

Սահմանափակությունն ու սահմանային օգտակարությունը այնքան շատ են հիշատակվում տնտեսագիտության մեջ, որ հաճախ կուրսեցինորվ կատակում ենք, թե ինչ էինք անելու մենք, եթե դրանք գոյություն չունենային…

Լավ, գնամ քնեմ՝ շուտով քննության եմ:

arxiv

Առաջին սեր

Տեսություն. Ինչպես աղջիկ խոսեցնել

Դաս Ա

Եթե դուք ուզում եք աղջիկ խոսեցնել, ապա պետք չէ ասել. «Քուրի՛կ, ժամ ունե՞ս», կամ` «Քուրի՛կ, անունդ ո՞նց է»: Այս վերջին հարցին նա կպատասխանի, թե` «Ոչինչ, լավ է», և բանն այսքանով կվերջանա: Եթե ուզում եք աղջկան դուր գալ, ապա եղեք քաղաքավարի և կրթված: Եթե դուք նրան մոտենաք և ասեք. «Քուրի՛կ, ի՞նչ է ձեր անունը», և ոչ թե` «ինչպես», միգուցե նա համաձայնի ասել իր անունը:

Աղջկան տղամարդ երևալու համար պետք չէ ծխել, ընդհակառակը, այդպես դուք նրան դուր չեք գա: Ճիշտ է, չէ՞, անշնորհք կլինի քայլել աղջկա կողքով, երբ նա խեղդվում է ձեր ծխախոտի ծխից:

Մի խոսքով, աղջկան պետք է գրավեք ձեր գեղեցկությամբ և խելքով:

Պրակտիկա. Չհաջողված սիրո խոստովանություն

Մենք ծանոթացել էինք մեր դպրոցում գործող թատերական խմբակում: Մի անգամ էլ, երբ մեր առաջին բեմադրությունն էինք ներկայացնում, նա հանկարծ մոտեցավ և ուրախությունից գրկեց, համբուրեց ինձ: Ես չիմացա ինչ անել և ոչինչ չասացի: Իմ դերը խաղացի ցրված, բառերը մոռանալով, նույնիսկ բեմից վայր ընկա, որովհետև մտածում էի նրա արարքի մասին:

Հաջորդ օրը որոշեցի ասել, որ սիրում եմ: Սպասեցի, մինչև պարապմունքը վերջանա: Մոտեցա նրան, ուզում էի խոսել, հանկարծ տեսա իմ ընկերոջը: Աղջիկը վազեց նրան ընդառաջ, և նրանք հեռացան:

Էդգար Թաթիկյան, 15տ., 1999թ.

Մանուշակագույն սպասումներով

Լուսանկարը` Լիանա Թուրյանի

Լուսանկարը` Լիանա Թուրյանի

Հայաստանում վերջին ժամանակներս մեծ տարածում է գտել հարավկորեական փոփ երաժշտությունը: Ամեն տարի երիտասարդները իրենց սիրելի խմբերի համար կազմակերպում են համերգներ, ֆլեշմոբեր, հավաքույթներ։ Այս տարի էլ «Բանթան» (BTS՝ 7 անդամից բաղկացած հարավկորեական բոյ-բենդ) խմբի երկրպագուները` «Արմի»-ները (այդպես են կոչում խմբի երկրպագուներին) կազմակերպել էին ֆլեշմոբ, որը նվիրված էր խմբի 5-ամյակին:

«Եթե «Բանթանն» ու «Արմի»-ն միասին են, անծայրածիր լաբիրինթոսը դրախտ է․․․

Իմ ներսի գալակտիկա՝ Բանթան…»։

Ահա այսպիսի խորագիր էր կրում ֆլեշմոբը, որը տեղի ունեցավ հունիսի 10-ին Գաֆէսճեան քանդակների պարտեզում։ Տեղի ընտրությունը պատահական չէր. Բանթանի տղաները արվեստի հանդեպ յուրահատուկ վերաբերմունք ունեն, և Գաֆէսճեան քանդակների պարտեզն էլ «Արմի»-ների համար լավագույն ընտրությունն էր։ Ֆլեշմոբի նախաձեռնողներն էին Ազարյան Գայանեն, Եղիազարյան Սեդան, Մխիթարյան Հասմիկը, Հախվերդյան Աննան և Ռուշանյան Անահիտը, իսկ նրանց գործընկերն էր Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոնը: Նախաձեռնողները համակարծիք էին այն հարցում, որ եթե տղաները տեսնեն տեսանյութը, հաստատ կհետաքրքրվեն Գաֆէսճեան քանդակներով, քանի որ մեծ սեր ունեն արվեստի նկատմամբ: 

Հարցիս, թե ինչու որոշեցին հենց ֆլեշմոբ կազմակերպել, Գայանե Ազարյանը պատասխանեց.

-Առանձնահատուկ պատճառ չկա: Ուղղակի ընկերուհուս հետ 2015թ․-ից սկսած՝ ինչ-որ բան կազմակերպում էինք այդ օրը։ Սկզբում ավելի նեղ շրջանակով, իսկ օրինակ, անցած տարի համերգ կազմակերպեցինք, այս տարի էլ որոշեցինք ֆլեշմոբ կազմակերպել:

-Ինչպե՞ս անցան կազմակերպչական աշխատանքները։

-Բարդ էր. մինչև վերջին պահն էլ բարդ է եղել: Ժամանակահատվածն այնպիսին էր, որ բոլորս քննություններ ունեինք, շատերս անգամ ավարտական, գիշերները նստում քննությանն էինք պատրաստվում, առավոտյան քննություն հանձնում, հետո ողջ օրը այգում պարում էինք, երևի օրական 2-3 ժամ ենք քնել: Խնդիրները, մարդկանց թերահավատությունը մեզնից անպակաս էին, բայց «Արմի»-ն հանձնվել չգիտի։ Ինչքան մերժում էինք ստանում, ինչքան վատ կարծիք էինք լսում, ինչքան բարդ էր լինում, հիասթափվելու, ձեռքերս վայր դնելու փոխարեն ավելի շատ էինք աշխատում, ու հիմա կա այն, ինչ կա: Սա մեր արած և չարած գործերի արդյունքն է:

Լուսանկարը` Լիանա Թուրյանի

Լուսանկարը` Լիանա Թուրյանի

-Ինչպիսի՞ն էր մթնոլորտը ֆլեշմոբի ժամանակ։

-Ֆլեշմոբի ժամանակ մթնոլորտը հիասքանչ էր: Բոլորը բարձր տրամադրություն ունեին, «Արմի»-ներից բացի բազմաթիվ մարդիկ էին եկել. թե՛ զբոսաշրջիկներ, թե՛ հայեր՝ տարբեր տարիքի, սեռի, բնավորության, և ուրախ եմ, որ այդ պահին մարդկանց դեմքերին հիմնականում հետաքրքրություն ու ժպիտ էի տեսնում: Դիտողների շարքում է եղել անգամ հայ դերասան Հրանտ Թոխատյանը: Ճիշտ է, անձամբ նրան չեմ տեսել, բայց շատերից եմ լսել նրա ներկայության մասին:

Կարևորը՝ բոլոր ներկաները գոհ մնացին, իսկ մենք մեր թերությունները լավ գիտենք, և մյուս անգամ կաշխատենք դրանց վրա, որ էլ ավելի լավ ներկայանանք։ Չէ՞ որ մենք մեր սիրելի խումբն ենք ներկայացնում:

-Ի՞նչ սպասելիքներ ունեք։

-Երևի ամենամեծ ցանկությունն այն է, որ «Բանթանը» տեսնի մեր ֆլեշմոբը: Ուզում ենք՝ իմանան, որ Հայաստանում էլ կան իրենց սիրող տաղանդավոր մարդիկ:

Ֆլեշմոբին ներկա բոլոր մարդիկ, նույնիսկ նրանք, ովքեր հարավկորեական փոփ երաժշտությամբ հետաքրրված չէին, մեծ ուշադրությամբ և հաճույքով էին հետևում ֆլեշմոբին: Սիմվոլներից մեկին՝ մանուշակագույնին էին միախառնվել նաև պարողների գույնզգույն վարսերը, որոնք վառ տրամադրություն էին հաղորդում ներկաներին: Եվ այդպիսի հիասքանչ տրամադրությամբ էլ ավարտվեց ֆլեշմոբը. գրկախառնություններով, պարերով, ժպիտներով ու մեծ սպասումներով։

dayana amirkhanyan

Վանաձոր, Canyon Park

Վանաձոր։ Շատերի համար փոքր-ինչ քուն մտած այս քաղաքում արդեն բավականին երկար ժամանակ է՝ երիտասարդները ձգտում են արթնացնել բոլորին:

Բնությունն է այստեղ արթուն, ինչ գեղեցիկ կլինի, երբ այն իր շունչը տա բոլորին։

Վանաձորցի երկու խելացի և հնարամիտ տղաներ, մտահոգված լինելով քաղաքի խնդիրներով, որոշեցին իրենց ներդրումն ունենալ քաղաքի զարգացման գործում:

ԵՊԲՀ նախկին ուսանող Դավիթ Ամիրյանի, և ՎՊՀ ուսանողական խորհդի նախագահ Արեն Հովհաննիսյանի շնորհիվ ստեղծվեց «Canyon Park» արկածային տուրիզմի կենտրոնը:

Այն հարցին, թե ինչպես, երբ ստեղծվեց «Canyon Park»-ը, և որն է դրա նպատակը՝ հիմնադիրներից Դավիթը պատասխանեց.

-Գաղափարը դեռևս կար 2017 թվականին, սակայն այն գործի դրվեց 2018 թվականի հունվարից: Նպատակները շատ են, սակայն ամենագլխավորը՝ ստեղծել ինչ-որ մի բան, որ դեռևս չկա Լոռու մարզում, որ կլինի նորություն, և այն էլ՝ միակը: Մենք ցանկություն ունենք Լոռու մարզը դարձնել ամենաակտիվ տուրիստական մարզը:

Արենը, շարունակելով միտքը, ասաց.

-Մեր մյուս ոչ պակաս կարևոր նպատակն է միավորել երիտասարդներին մեկ հարկի տակ: Միավորել նրանց գաղափարները, մտքերը, և գործի դնել մեր բոլոր ուժերը՝ մարզը տուրիզմի տեսանկյունից ավելի հետաքրքիր դարձնելու համար:

Ըստ հիմնադիրների՝ ծրագիրը նաև տարածում կգտնի մարզի սահմաններից դուրս՝ միավորելով այլ մարզեր և մայրաքաղաք Երևանը:

70 և ավելի երիտասարդներ հանդիսանում են «Canyon Park»-ի կամավորներ: «Canyon Park»-ում դասավանդվում է նաև անգլերեն՝ հատուկ արշավների և տուրիզմի համար:

Հուսով ենք «Canyon Park»-ն իրեն կարդարացնի, իսկ այն, որ մեծ արդյունքի կհասնի, արդեն երևում է նրանց աշխատանքից և ջանասիրությունից: