Տիկնիկային թատերԱմիս Գավառի «Փոքրիկ Իշխան» սոցիալական կենտրոնում

Լուսանկարը՝ Լյուսի Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լյուսի Կարապետյանի

«Տիկնիկային թատերԱմիս». առաջին հայացքից հետաքրքիր հնչողություն ունեցող այս միջոցառումն իրականացվեց «Հայկական Կարիտաս» բարեսիրական հասարակական կազմակերպության Գավառի «Փոքրիկ Իշխան» սոցիալական կենտրոնի կողմից: Մեկ ամիս շարունակ կենտրոնի տիկնիկավարության խումբը Գավառ քաղաքում հանդես եկավ ինտերակտիվ ներկայացմամբ` խաղացանկում ընդգրկելով Սուրբ Հարության տոնին նվիրված ներկայացում և բոլոր ժամանակներում սիրված «Կարմիր գլխարկը» հեքիաթը: Կենտրոնի սաները հյուրընկալվեցին և բարեգործական ներկայացումներով հանդես եկան Ավ. Իսահակյանի անվան թիվ 4 հիմնական դպրոցում, Կարմիրգյուղ գյուղի թիվ 1 դպրոցում, «Luna» պարային համույթում, Գավառի պետական համալսարանում, Գավառի պետական գյուղատնտեսական քոլեջում, ուսուցողական կենտրոնում, մանկապատանեկան ստեղծագործական կենտրոնում, թիվ 3 մանկապարտեզում և, իհարկե, «Փոքրիկ Իշխան» սոցիալական կենտրոնում: Ցուցադրվեցին նաև սաների պատրաստած խամաճիկները, Սուրբ Զատկի տոնին վերաբերող խորհրդանիշներ, տոնական զարդարանքներ, հուշանվերներ և բացիկներ:

Լուսանկարը՝ Լյուսի Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լյուսի Կարապետյանի

Նախաձեռնության մասնակիցները աջակցեցին «Փոքրիկ իշխան» կենտրոնին՝ նվիրաբերելով 100 դրամ մուտքավճար, որն ուղղվելու է ծրագրի հետագա իրականացմանը: Հանդիսատեսը տեսավ, թե ինչպես է տիկնիկավարը խամաճիկների միջոցով կարողանում արտահայտել իր պատկերացումները, զգացմունքները և երազանքները:

Գավառի «Փոքրիկ Իշխան» սոցիալական կենտրոնի համակարգող Սոնա Խաչիկյանն ամփոփելով միջոցառումը նշեց.

-Կենտրոնը բազմիցս հանդես է եկել տիկնիկային ներկայացումներով, սակայն առաջին անգամն էր, որ նախաձեռնությունը բարեգործական բնույթ ունեցավ: Միջոցառման արդյունքում կուտակված գումարը ուղղվելու է «Փոքրիկ Իշխան» կենտրոնի սաների համար մշակութային էքսկուրսիայի կազմակերպմանը մայրաքաղաքում:

Լուսանկարը՝ Լյուսի Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լյուսի Կարապետյանի

Խորին շնորհակալություն եմ հայտնում բոլոր մասնակից կառույցներին, շնորհավորում եմ խմբավար Նաիրա Ղազազյանին և տիկնիկավարներին՝ ձեռք բերած հաջողության համար: Հատկանշական է այն, որ համայնքի երեխաներն ու երիտասարդները իրենց մասնակցությամբ ու նվիրատվությամբ աջակցեցին իրենց հասակակիցներին:

Լուսանկարը՝ Լյուսի Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լյուսի Կարապետյանի

Ես` Լյուսի Կարապետյանս, հանդիսանում եմ Գավառի «Փոքրիկ Իշխան» սոցիալական կենտրոնի կամավոր և օգնում եմ տիկնիկային խմբին բեմադրություններ կազմակերպելիս: Սա մի յուրօրինակ աշխարh է ինչպես ինձ համար, այնպես էլ խմբի սաների համար: Կուզենամ նշել, որ այս ոլորտում հմտություններ եմ ձեռք բերել` հաճախելով Գեղարքունյաց թեմի Գավառի համայնքային կրթական կենտրոն:

Միջոցառման մասին խոսելիս հնարավոր չէ չանդրադառնալ պատանի տիկնիկավարներին, ովքեր այնքան մեծ ակնկալիքներով, խանդավառությամբ և պատրաստակամությամբ կատարեցին իրենց աշխատանքը և քաղաքի երեխաների առօրյան դարձրին գունեղ ու հետաքրքիր:

Տիկնիկավար Վահագն Աղեկյանը, ով Սուրբ Հարության տոնին նվիրված ներկայացման մեջ կերտում էր գլխավոր դերը, նշում է, որ նախկինում խաղացել է շատ պիեսներում, սակայն այս պիեսի տպավորությունները շատ ավելի ոգեշնչող էին և ուսուցանող, քանի որ և´ դերակատարը, և´ հանդիսատեսը առավել տեղեկացան Սուրբ Հարության խորհրդի մասին, այն մասին, որ մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսը շատ հրաշքներ գործեց, փրկեց մարդկանց, խաչվեց մարդկանց կողմից և հարություն առավ:

Լուսանկարը՝ Լյուսի Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լյուսի Կարապետյանի

Տիկնիկավար Ելենա Խաչատրյանը երեք տարի է, ինչ հաճախում է տիկնիկային խումբ և ունի մեծ հաջողություններ: Նրա կարծիքով հանդիսատեսի ամեն մի ժպիտը փաստում է իր ու իր ընկերների լավ խաղի մասին:

Իսկ Արաքսյա Տոնոյանը նշում է, որ նախաձեռնությունը հետաքրքիր էր, և յուրաքանչյուր կառույցում հանդիսատեսն իրենց դիմավորել է ծափերով, ժպիտով ու ոգեշնչող խոսքերով:

Տիկնիկավարներ Սևակ Ժամհարյանը, Անի Տոնոյանը, Պապին Մնացականյանը և Տիգրան Մովսիսյանը կիսում են իրենց ընկերների մտքերն ու տպավորությունները:

Մեր տիկնիկային խումբն արդեն իսկ ճանաչված ու սիրված է համայնքում և շարունակելու է ջանասիրաբար աշխատել առավել հմտանալու և հաջողություններ ձեռք բերելու համար:

Լուսանկարը` Արտյոմ Մամյանի

Գարնանային բնանկարներ

29.03.1974

Չգիտեմ՝ ինչից սկսեմ այս նյութս։ Երևի երբեք էլ չեմ իմանա, որովհետև ամեն ինչ սկսվել է դեռ այն ժամանակվանից, երբ ես խոսել, լսել ու մտածել չգիտեի՝ դեռ այն ժամանակվանից, երբ ես լույս աշխարհ անգամ չէի եկել։

Այսօր ինձ համար մի շա՜տ կարևոր օր է։ Մեր տանը չորսիցս ամենաքիչը դու էիր սպասում քո ծննդյան օրվան, ամենաքիչը դու էիր պատրաստվում, բայց ամենաշատը դու էիր ուրախանում մեր սովորական շնորհավորանքներից անգամ։ Երևի երբեք մտքովս չէր անցնի հիշել նախորդ տարեդարձներդ, եթե այս մեկին էստեղ լինեիր՝ մեր կողքին։

Ես ու դու երևի ավելի շատ ենք կռվել, քան որևէ մեկը կարող է պատկերացնել։ Դու միշտ բարկանում էիր ինձ վրա ամենամանր ու չնչին պատճառներով, իսկ ես նեղանում էի ու սկսում լաց լինել քո ամենաթեթև զայրույթից անգամ։ Միշտ տխրում էի, երբ բարկանում էիր, իսկ հիմա՝ այսօր, կարոտել եմ։ Հա, չէի ուզի էլի բարկանաս, բայց կուզեի՝ էլի կողքիս լինեիր, տեսնեիր ու լսեիր ամեն մի մանր բանը, որ կատարվում է ինձ հետ, սփոփեիր ամենափոքր անհաջողությունիցս հետո, գրկեիր ու հոգուդ խորքում հպարտությունից գոռայիր ամենամեծ հաջողություններիցս հետո։ Կուզեի hետ բերել այն ժամանակները,  երբ ինձ հետ մինչև ուշ գիշեր զրուցում էիր ամենատարբեր թեմաներից։ Դու միակն էիր, ով համբերատար լսում էր իմ՝ ապագայի երևակայական պլանները, ու քննարկում դրանք ամենայն լրջությամբ՝ մտքում իմանալով, որ, մեկ է, ոչինչ իմ ասածով չի լինելու, ամեն ինչ ավելի լավ է դասավորվելու։ Ամեն անգամ, երբ ութերորդ դասարանում սովորելով հանդերձ, պատմում էի նախընտրած  համալսարաններիս մասին, ինձ հետ հավասար քննարկում էիր բոլոր ֆակուլտետները, բաժինները, միավորները, ամեն-ամեն ինչ․․․ Բայց հոգուդ խորքում դու ինձ ավելի բարձր տեղերում էիր տեսնում, ես դա զգում էի․․․Ես դա զգում եմ հիմա, երբ իրոք ամեն ինչ փոխվել է։ Վերջին շրջանում իմ կյանքում տեղի ունեցած ամենամեծ հեղափոխությանը, ավաղ, դու հեռախոսով միայն արձագանքեցիր։ Իսկ ես ամեն ինչ կտայի, որ այդ պահին տեսնեի քեզ, տեսնեի՝ ինչքան ես ուրախացել ու ինչքան ես հպարտանում։

Ամեն ինչ կտայի, որ հետ բերեի այն օրերը, երբ զգում էի, որ դու ինձ համար ամեն ինչ ես։ Այն օրերը, երբ մինչև ուշ գիշեր ինձ հետ «Ամենախելացին» էիր նայում ու ռուսերենից հայերեն թարգմանում ամեն մի բառ, որ ես ամեն ինչ հասկանամ ու  կարողանամ հաջողության հասնել։ Իսկ ես հասա, ու ոչ ավել, ոչ պակաս, հենց քո շնորհիվ։

Կուզեի հետ բերել այն ժամանակները, երբ միշտ մենակ ինձ համար էի թեյ պատրաստում՝ մոռանալով անգամ քեզ առաջարկել։ Եվ այն ժամանակները, երբ ինձ միայն դու էիր հասկանում։ Կուզեի հետ բերել իմ կյանքի բոլոր-բոլոր օրերը, որոնցում դու եղել ես։ Դու բոլորում ես եղել, բայց ես ուզում եմ կրկնվեն այն օրերը, որոնցում ես զգում էի քո ֆիզիկական ներկայությունը։ Այն, թե հեգևորն է միայն կարևոր, էդքան էլ էդպես չի։

Կուզեի հետ բերել այն պահերը, երբ հանկարծ նայում էիր դեմքիս ու ասում՝ ինչքան ես դու ինձ նման։ Իսկ ես երևի էլի կծիծաղեի ինչպես առաջ։

Ես իրոք քեզ նման եմ, որովհետև ես իմ մեջ ամենաշատը հենց քեզ եմ կրում։ Ու արտաքինը չէ միայն, որ պիտի փաստի դա, մենք նույնն ենք ամեն ինչով, բնավորության ամենաթեթև ու ծանր գծերով։

Ու եթե անգամ ես «տարօրինակ» եմ, հպարտ եմ ու երջանիկ, որ հենց քո մի մասն եմ, քո շարունակությունն ու քո աղջիկը։

Իսկ այսօր՝ մարտի 29-ին, երբ դու հեռու ես, ու ես քեզ չեմ կարող գրկել, ուղղակի ուզում եմ ասել․ «Շնորհավոր ծնունդդ, պա՜պ»։

Տաքերն ընկել են

Լուսանկարը՝ Սոնա Մխիթարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Մխիթարյանի

Ինչպես ասում են մեր համագյուղացիները՝ տաքերն արդեն ընկել են, իսկ դա նշանակում է, որ գյուղացիներն արդեն անցնում են իրենց հողագործական աշխատանքներին։ Ոմանք դաշտ են մշակում, ոմանք էլ՝ իրենց տան բակի հողամասը։ Այս տարի ոռոգման ջրի բացակայության պատճառով շատ մարդիկ չգիտեն, թե ինչ են անելու, վարկերն ինչպես են փակելու։ Մեր հարևաններից մեկը այս տարի իր 2 զավակներին բանակ ճանապարհեց` մնալով միայնակ իր ամուսնու հետ։ Մինչ այդ նրանք հողամաս էին մշակում հեկտարներով, այդ հարցում տղաներն էին օգնում, իսկ հիմա չկա օգնող ուժ։

-Ահ, ջուր էլ չկա էս տարի։ Դաշտը աշխատելով ավելի շատ փող կառնեմ, քան հող դնելով։ Ո՞ւմ հույսով էդ հողը դնեմ։

Լուսանկարը՝ Սոնա Մխիթարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Մխիթարյանի

Մենք երբեք մեծ հողամաս չենք մշակել, միայն մեր բակի փոքրիկ հողակտորը։ Մայրս կանաչի է ցանում, լոբի, իսկ հայրս բավականին շատ նոր ծառեր է տնկել։ Մեր մեծ ծիրանենին չորացել է, ու այս գարնան միակ ծաղկած ծառը մեր հողամասի ամենափոքրիկ ծիրանենին է։

Մայրս, երբ հողամասում սերմեր էր ցանում, մեր հարևանն իր թոռնիկի հետ նույնպես բակում էր։

-Ալլա, հերիք ա էդ ծառերը ջրես։

-Չէ, տատի, ջրեմ, որ աճի։

-Այ բալա, բոլ ա, կնեխեն արմատները։ Սպասի ես էդ ջուրն անջատեմ, պրծնեմ։

-Օֆ, տատի, դե թողեք գործ անեմ…

Լուսանկարը՝ Սոնա Մխիթարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Մխիթարյանի

Տեսնենք տարի ոնց կլինի:

elza zohrabyan

Ճանապարհին

Միշտ, երբ քայլում եմ փողոցով, տեսնում եմ ինչ-որ ծանոթի, որին ոչ ուզում էի տեսնել, ոչ էլ սպասում էի, որ կհանդիպեմ իրեն: Մի կերպ փորձում եմ շրջանցել այդ մարդուն և ստիպված գնում եմ ավելի երկար ճանապարհով, միայն թե այդ մարդը չտեսնի ինձ, չմոտենա, չբարևի, չհարցնի՝ ինչպես եմ, և չասի, թե ինչքան եմ բոյովացել: Միակ բանը, որ այդ պահին հանգստացնում է, այն է, որ ավելի երկար ճանապարհին է գտնվում իմ ամենասիրած նկարչական խանութը, և ես կարող եմ մտնել և տեսնել, թե ինչ նոր իրեր կան այնտեղ: Հետո շարունակում եմ ճանապարհս, և երբ անցնում եմ նոր կառուցվող շենքի մոտով, սկսում եմ փռշտալ․փոշուց ալերգիայի հետևանքն է: Եվ հաճախ, երբ զբոսնում եմ ընկերներիս հետ, նրանք սկսում են հաշվել, թե քանի անգամ եմ փռշտացել։ Այդ պատճառով միշտ մոտս ունենում եմ ալերգիայի դեմ դեղ, խմում եմ և շարունակում ճանապարհս:

Միշտ տեսնում եմ մարդկանց, որոնք փողոցում նվագում են։ Այդ ձայնն ինձ այնքան հաճելի է, որ ուզում եմ ուղղակի նստել և լսել, բայց ինչպես միշտ, այս ամենն էլ ինչ-որ մեկը պետք է փչացնի: Հիմնականում դրանք այն մարդիկ են, որոնք ամբողջ փողոցով շատ բարձր բղավում են միմյանց վրա, կամ հեծանվորդները, որոնք փողոցում մարդկանց միջով երթևեկում են, և թվում է, թե ամեն վայրկյան վրայովդ կարող են անցնել: Մի կերպ այդ հեծանվորդների միջից դուրս գալով՝ հասնում եմ այնտեղ, որտեղ կարող եմ այդ ամենից կտրվել․ «Մանանա»։

ani tadevosyan lori

Այստեղ արևն ուրիշ է

Նկարիչը վերցրեց վրձինը և նկարեց այն արևածաղիկները, որոնք երկար ժամանակ է՝ դրված էին սեղանին։ Արևածաղիկները լողում էին արևի շողերի մեջ՝ ստեղծելով դեղինի և գազարագույնի հետաքրքիր երանգ։ Նա նկարում էր արագ, առանց վրձինը կտավից հետ քաշելու, նայում էր մեկ արևին, մեկ արևածաղիկներին։

Վինսենթ վան Գոգ։ Բոլորս գիտենք և սիրում ենք նրան։ Նա այն նկարիչն է, ում մասին պատմվում են տարբեր առասպելներ և հորինվում պատմություններ։ Նկարիչ, ով իր նկարների միջոցով արտահայտեց իր յուրահատկությունը։ Նա չնկարեց դքսուհիներին, չնկարեց շքեղ պալատներ, նա ուղղակի նկարեց հասարակ գյուղացու կյանքը։ Այն գյուղացու, ով ամբողջ օրը ջանք չխնայելով՝ ստեղծում և հայթայթում էր իր օրվա հացը։ Ես սիրեցի վան Գոգին այն բանի համար, որ նա ցույց տվեց կյանքի իսկական էջը, նա պարզության մեջ ստեղծեց իրենը՝ իր անմոռանալի կապույտ և դեղին կտավները, որոնք դեռ շատ են սիրվելու և գնահատվելու մարդկանց կողմից։

«Այստեղ արևը ուրիշ է»։ Հետաքրքիր է՝ այդ ո՞ր արևի մասին էր նա խոսում։ Այն արևի մասին, որ ջերմացնում էր ամբողջ քաղա՞քը, թե՞ այն արևի, որն իր ներսում էր։ Չգիտեմ, միգուցե դա ոչ երկնքի, և ոչ էլ իր ներսի արևն էր, հնարավոր է՝ դա այն արևն էր, որը նա գտավ ինչ-որ մի տեղ, նա գտավ և նկարեց այն։ Նկարեց արևի դեղինը ամեն տեղ, նույնիսկ այնտեղ, որտեղ գիշեր էր և խավար:

Ես սովորեցի նրա կտավներից գտնել գեղեցիկը, իսկ այնտեղ գեղեցիկն ամենուր է՝ աղքատ գյուղացու աշխատանքից սկսած, և իր արևածաղիկներով վերջացրած։

Վինսենթ Վան Գոգը ինձ համար միշտ կմնա այն նկարիչը, ով ապրեց և մահացավ միայն ստեղծագործելու համար։ Ես սովորեցի նրանից նկարչության մեծագույն գաղտնիքներից մեկը՝ նկարել սեփական ես-ի համար և ստանալ դրանից հաճույք։

Ani avetisyan

Ակնարկ անծանոթ աղջկա մասին

Նա ուղիղ նայում էր դիմացը կանգնած երիտասարդի աչքերին ու չէր տեսնում: Ուղղակի աչքերը գեղեցիկ միջոց են՝ հասնելու այնտեղ, ուր չես կարող հասնել, ասենք, նայելով կոշիկներին։

Իսկ խեղճի մտքով ինչե՜ր ասես, որ չհասցրին անցնել։

Հետո գալիս է երթուղայինը, ու կյանքը նորից սովորական գույներին է վերադառնում։ Իսկ նա ինչ-որ պահի ուղղակի դադարել է լուրջ վերաբերել երթուղայինի՝ տեղ լինել-չլինելու փաստին։ Չէ՞ որ ավելի շատ բաներ կան, որոնց պետք է լուրջ վերաբերել։ Ասենք.

-Հիշում ես, չէ՞, երկուշաբթի հարցազրույցի պիտի գնանք՝ աշխատանքի համար։

-Ըհը։ Կգնանք։ Կամ չէ։ Չգիտեմ, է, կիրակի կորոշենք, լա՞վ։

Լավ։ Հետո կքայլի արագ, կսայթաքի, կընկնի գուցե, կխառնվի փողոցի մոխրագույնին, կժպտա ու կտխրի, բայց նպատակակետին կհասնի՝ անպայման։ Ու դա կանի իր իրական, ամենաիսկական գույնով, որի մեջ մի երանգ մոխրագույն անգամ չկա։

Կապ չունի, թե իր նպատակակետը այս անգամ ընդամենը կոշիկի խանութ էր՝ հասարակ, ամենօրյա մեկը գնելու համար։

Միշտ էլ այդպես է անում։ Խենթ է՝ շատերն են ասում։ Ոմանք՝ հակառակը։ Իրեն կամ սիրում են, կամ՝ չէ։ Միջին վիճակ չկա։ Ինքն էլ սիրում է, կամ՝ տեսնել չի ուզում։ Բայց իր մասին խոսել էլ չի սիրում։ Չհավատաք, թե մի օր կասի՝ էդպիսինն եմ, կամ հակառակը։

Խանութում նոր տեսականի կա։ Իսկ ինքը ընտրել էլ չի սիրում։ Ոչինչ։ Կնայի առաջինն աչքի տակ ընկածին, կփորձի՝ ձևականորեն, ասելու՝ հա, լավ է։ Վերցնում եմ։ Հետո կնայի կոշիկի տոպրակին ու կկարդա գրածը։ Իրականում դա ոչինչ չի տա իրեն ու ոչինչ չի խլի, դե, մի երկու վայրկյանից բացի։ Կարևորը՝ էդ ողջ ընթացքում լեզվի տակ իրեն զգացնել էր տալիս նոր գտած երգի բառերը։ Մի քիչ խճճված է ստացվել ուղղակի, բայց ոչինչ։ Տանը ամեն ինչ տեղը կընկնի։ Այդպես է, չէ՞։ Տանը միշտ ամեն ինչ տեղն է ընկնում։

-Ձեր մանրը…

-Ախ, հա: Շնորհակալ եմ։

Հետո էլի կանգառում կսպասի հերթականին։ Կնստի, կես կանգառ հետո կկանգնի՝ որոշելով, որ չէ, երևի արժի տեղը ինչ-որ մեկին զիջել։ Ի՞նչ կա որ։ Ամբողջ օրը կանգնած ես՝ քսան րոպե էլ կանգնիր, էլի։ Գուցե նա՝ իր ամենօրվա հոգսերով ու առևտրով բեռնավորված՝ իրոք ունի նստելու կարիք։ Կիջնի գազելից ու ինքն իրեն ինչ ասես որ չի ասի։ Միայն նրա համար, որ չկարողացավ մարդուն առաջին հայացքից կարդալ։ Նրա փոխարեն, ախր, կարելի էր այն խեղճ կնոջը նստելու տեղ տալ։ Ո՞նց չտեսար, որ մի կերպ էր ոտքի վրա մնում։ Իսկ այն մյուսի նայելը… Լավ է։ Քայլիր։ Մի օր կսովորի երևի՝ նրանց էլ՝ երթուղայինի մեջ տեղ լինել-չլինելու պես լուրջ չվերաբերել։

Տան ճամփին էլի մեկի աչքերի մեջ նայելու առիթ կլինի։ Էլի չի տեսնի՝ ինչ կար այնտեղ, փոխարենը ուրիշի աչքերը օգնում են իրեն՝ տեսնել սեփականը։ Ինքն է ասել։

Կիրակիին դեռ շատ կա։ Ախր, շաբաթը դեռ նոր է սկսվել։ Տեսնես՝ ինչի հենց էսօր պիտի ասեր, որ չմոռանա։ Ինքն էլ չգիտի ՝ ինչ է անում։ Կամ, ընդհանրապես, ի՞նչ աշխատանք։

 

zara torosyan

Երբ է գարունը գալիս

Վաղ առավոտյան արթնացա տատիկիս բարկացած ձայնից: Ջղայնանում էր, որ ինչպես միշտ, ես ու եղբայրս երկար ենք քնել, և չենք հասցնի պատրաստվել: Սկզբում չէի հասկանում` ինչին չենք հասցնի, բայց հետո արևի շողերն ընկան աչքերիս, և հիշեցի, որ ամեն տարի, երբ արևը դուրս է գալիս, մենք գնում ենք ամառանոց: Արագ պատրաստվեցինք, դուրս եկանք, և ի վերջո, տեղ հասանք: Ամառանոց մտնելուն պես միանգամից բոլորն անցան աշխատանքի: Մեկն ավլում էր, մյուսը ծառերն էր մշակում: Ես նույնպես ցանկացա օգնել, գնացի, որ ծաղիկները մշակեմ: Արևը գնալով ուժեղանում էր, իսկ ես գնալով ավելի էի կարմրում ու փռշտում: Նայեցի եղբորս կողմ և տեսա, որ նույն վիճակում էլ նա էր` ամբողջ դեմքը կարմիր էր, և չէր դադարում փռշտալ:

Արևն այնքան ուժեղ էր, որ չէի կարողանում գործ անել: Բոլորը բողոքում էին։

-Թե դուք ինչի՞ եկաք, մեզ չեք օգնում, հա ընկնում եք ոտքի տակ։ Մյուս անգամ էլ չեք գա,- ամեն տարի ասում է տատիկս։

Արդեն գարուն է։

ella mnacakanyan yerevan

Բա ո՞նց կլինի

-Էն երգի մեջ ո՞նց են ասում, չէ՞, «հայի աչքեր»,- տատիկը նայում է իր առջև նստած դպրոցահասակ աղջկան, բայց դիմում նրա մորը,- հիմա իրանն են:

Մայրն, ի պատասխան, ժպտում է, և ես, որ հենց նոր եմ միացել իրավիճակին, նույնպես ռեֆլեքսորեն ժպտում եմ:

-Էդքա՜ն աղջիկ ուզի-ուզի, երկուսն էլ տղա եղան,- տատիկը ձեռքի մի հուսահատ շարժումով հարվածում է ծնկին,- թոռներս էլ սաղ տղա,- նա հոգոց է հանում ու տարուբերում գլուխը՝ ասես ինքն էլ չհասկանալով, թե ինչի համար է այդքան ափսոսում, ապա մի քանի վայրկյան լռությունից հետո շարունակում,- հիմի որ սենց մազ եմ տեսնում…,- նա ձեռքն այս անգամ մեկնում է իր կողքին նստած կնոջ գրկի աղջնակի՝ մաթեմատիկական ճշգրտությամբ կապած պոչիկներին ու էլի ժպտում:

Երկու աղջնակներն էլ շփոթված ու հարցական հայացքով նայում են իրենց մայրերին՝ կարծես ցանկանալով իմանալ, թե ինչ է այդ տատիկն իրենցից ուզում: Մինչդեռ մայրերը նրանց հայացքներին պատասխանում են ժպիտով ու լռությամբ. նրանք անպայման կբացատրեն իրենց ձագուկներին տատիկի տարօրինակ խոսքերը, բայց քիչ անց, երբ կիջնեն երթուղայինից: Ու քանի դեռ մեկ կանգառ է մնացել այդ պահին, տատիկը շարունակում է իր խոսքն ու զրույցը.

-Էս տատիկը մի հատ աղջիկ չունի, կգա՞ս՝ տանեմ քեզ,- նա հարցնում է «հայի աչքեր»-ով աղջկան ու աչքի տակով նայում նրա մորը,- ես էստեղ մոտիկ եմ ապրում, կգա՞ս:

Աղջնակն էլի շփոթված նայում է իր մորը՝ թերևս ակնկալելով մի խելամիտ պատասխան ստանալ տատիկի հարցերի համար, ախր, նա դասից ուշանում է, ինչպե՞ս գնա: Ու մինչ այս հայացքները հանդիպում են իրար, վարորդն արգելակում է: Դպրոցի կանգառն է: Երկու կանայք էլ իրար հետևից իջնում են մինչև ամենավերջին անկյունը լիքը երթուղայինից:

-Է՜հ, լավ նայեք ձեր երեխեքին,- տատիկն ասում է հազիվ լսելի ձայնով՝ աչքերով ճանապարհելով նրանց դեպի դպրոց:

Մեկ կանգառ հետո նա էլ է իջնում երթուղայինից (փաստորեն, իրոք մոտ էր ապրում), մինչդեռ ես մնում եմ՝ առջևումս մոտ 40 րոպեանոց ճանապարհով ու իրենցից մնացած բազում մտքերով: Որոշ մարդիկ երազում են աղջիկ ունենալու մասին ու նույնիսկ մեծ տարիքում, երբ արդեն իրենց թոռների ծնող դառնալու ժամանակն է մոտենում, չեն դադարում ափսոսալ իրենց երիտասարդության չիրագործած երազանքի համար, իսկ ի՞նչ ենք անում մենք: Մենք շարունակաբար ու հաջորդաբար սպանում ենք նրանց՝ դեռ չծնված անգամ: Մենք անում ենք ինչ-որ տարօրինակ ու սնահավատ հաշվարկներ, որոնք, իհարկե, միայն բախտի բերմամբ կարող են ճիշտ դուրս գալ, ապրում ենք ինչ-որ հիմար կարծրատիպերով ու հարևանների բամբասանքներով, ասում ենք՝ բա ո՞նց կլինի, տոհմը շարունակող է պետք, ազգանունը պահող է պետք: Բա ո՞նց է լինելու, որ հետո էլ տոհմը շարունակող արու զավակ ծնող չլինի, բա այդ դեպքում ի՞նչ ենք անելու մենք, ո՞ւմ ենք մեղադրելու, ո՞ւմ կարծիքն է օգնելու: Մենք, մենք, մենք… Արատավոր հասարակություն ենք մենք: Ու երևի ամենաանարատները այն փոքրիկ աղջնակներն են, որ դեռ չեն առճակատվել մեր հորինած հիմար կարծրատիպերին և խտրական մոտեցումներին ու այն տատիկը, որ երևի տարիներ շարունակ ապրել էր դրանցով, իսկ հիմա հասկացել, որ արատավոր էին թե՛ դրանք, թե՛ էն հասարակությունը, որից ծնունդ էին առել։

khachik buniatyan

Երազել երազում

Արդեն մեկ տարի և մի քանի ամիս է, ինչ Հայաստանում չեմ ապրում, ու չնայած որ երկար ժամանակ չի անցել, բայց հասցրել եմ շատ կարոտել ամեն մի մանրուք Հայաստանի հետ կապված։ Երբ Հայաստանում ասում էին՝ Ֆրանսիա, ես պատկերացնում էի կարծես մի դրախտ։ Գալով այստեղ, այդքան էլ հույսերս չարդարացան։ Լավ երկիր է, ոչ ոք խնդիր կարծես չունի: Ամեն մեկն ապրում է ապրելու համար՝ իրենք միայն իրենց կյանքով, բայց այդքան էլ ինձ դուր չի գալիս նրանց ապրելակերպը։

Դե, ես միշտ Հայաստանի քաղցրության, ժողովրդի սրտացավ ու միշտ իրար հետ լինելու պայմաններում եմ ծնվել և մեծացել։ Հայաստանը կարծես ոչինչ էր ինձ համար, երբ Հայաստանում էի։ Բայց երբ ոտք դրեցի օդանավակայան, հասկացա, որ ամեն օրս, նույնիսկ այն վայրկյանները, որոնք իզուր վատնել եմ՝ ոչինչ չանելով, մի օր շատ կկարոտեմ, կկարոտեմ այնքան, ինչքան որ կույրն է կարոտում իր տեսողությունը։

Ընկերներ, բարեկամներ, նույնիսկ անծանոթներ, որոնց ամեն օր տեսնում էի փողոցում, այստեղ իմ սրտի խորքում հարազատ են դարձել: Կարոտը ոչնչով չի կարող փոխարինվել: Ոչ մի հարստություն չի կարող ավելի թանկ լինել, քան այն պահերը, որոնք կարոտում ես, որոնք տեղի են ունեցել հարազատների, ընկերների կամ նույնիսկ մենակ եղած ժամանակ։

Հայաստանից եկել եմ անորոշ ժամանակով ու չգիտեմ երբ կվերադառնամ իմ հայրենի երկիր: Չգիտեմ, ուղղակի քաղցր հուշերն ստիպում են, որ պայքարեմ, հասնեմ բարձունքների ու կայացած վերադառնամ հայրենիք։

Եթե անկեղծ, ես սառը մարդ եմ։ Երբ փոքր էի, ինչ որ մի տեղ գնալով, երկար ժամանակ մնալով, գալիս էի տուն, և տնեցիք հասնում էին և սկսում համբուրել, հարց ու փորձ անել, թե ինչպես եմ, ինչ եմ արել, բայց ես սառը նայում էի, և կարծես կարոտի ոչ մի նշույլ չկար մեջս։ Դե, ընտանիքիս անդամներն են, ամեն օր տեսել եմ։ Այդպես էի մտածում, բայց մի՞թե Հայաստանը ամեն օր չէի տեսնում, ի՞նչը փոխվեց իմ մեջ, ինչո՞ւ եմ հիմա կարոտում։ Երևի մարդիկ, որոնց հետ անցկացրել եմ ամեն օրս, կամ նրանց, ում ճանաչել եմ Ֆրանսիա գալուց հետո, միգուցե սիրած աղջիկը։ Շատ են պատճառները, շատ են։ Գիտե՞ք, մի հնար ունեմ վերադառնալու Հայաստան: Մի քանի ակնթարթ, մի քանի դրվագ, որոնք տեսնում եմ երազում շատ հաճախ։ Երազում երազում եմ Հայաստանի մասին, ուղղակի չգիտեմ, դա կարոտը թեթևացնո՞ւմ է, թե՞ ավելի խորացնում։

Հաճախ ենք սկսում գնահատել այն, ինչ կորցնում ենք։ Հիմա հասկանում եմ ինչ է կարոտախտը: