Եթե հետևել եք նախորդ հոդվածներիս,  ապա կհիշեք «Առաջին անգամ թանգարանում» հոդվածս։ Հիմա պատմեմ,  թե ինչ պատահեց,  երբ գնացի նկարելու հորս տատի տարազը։ Ինչպես միշտ,  թանգարանը դատարկ էր, միայն աշխատակիցներն էին, ինչը միշտ մտահոգել է ինձ: Թանգարանի գլխավոր ֆոնդապահ տիկին Հերմինեն իրեն հատուկ ջերմությամբ դիմավորեց ինձ։ Իսկ երբ տեղեկացավ, որ պատանի թղթակիցների ցանցից եմ, չափազանց ուրախացավ և հրավիրեց մյուս շաբաթ կայանալիք ցուցահանդեսին։ 

Ցուցահանդեսի օրը  բաց չթողեցի առիթը, հարցազրույց վերցրեցի «Սուրբ Ստեփանոս» հոգևոր մշակութային կենտրոնի փոքրիկների նկարչության 21-ամյա ուսուցիչ Աղաջան Պողոսյանից:

-Կպատմե՞ք  Ձեր նկարչական գործունեության մասին: Ինչպե՞ս սկսեցիք, ո՞ր տարիքում և ինչպե՞ս հասկացաք, որ կերպարվեստի մեջ պետք է կերտեք ձեր ապագան։

-Սկսեցի բավական ուշ, երբ 15 տարեկան էի, հնարավոր է` զարմանքի պատճառ հանդիսանա, թե ինչու 15 տարեկանում, սակայն հարցի պատասխանը ես ինքս չգիտեմ, միակ պատասխանը. «Ավելի լավ է ուշ, քան երբեք»։

-Որտե՞ղ կրթություն ստացաք։

-Առաջին քայլերս սկսեցի գեղարվեստի դպրոցում, սովորեցի երեք տարի, այնուհետև ընդունվեցի Փ. Թերլեմեզյանի անվան գեղարվեստի պետական քոլեջ, պարտքս տալով հայրենիքիս վերադարձա և այսօր շարունակում եմ ուսումս։

-Տեղեկացանք, որ սովորեցնում եք նաև փոքրիկներին։

-Ուսուցանում եմ «Սուրբ Ստեփանոս» հոգևոր մշակութային կենտրոնում փոքրիկների խմբին։ Այս ցուցահանդեսին ներկայացվում է նաև իմ աշակերտների աշխատանքները՝ 8-ից միչև 10 տարեկան։ Փոքրիկ սաներիս նկարների հետ զուգահեռ ներկայացված են նաև Աբովյանի վաստակավոր նկարիչների աշխատանքները, չեմ վախենա ասել` վարպետների գործերը, ինչը ինձ համար չափազանց հպարտություն է, երբ աշակերտներիս նկարները տեղ են գտել նման հրաշալի նկարիչների աշխատանքների կողքին։

-Իսկ արդյո՞ք հեշտ է աշխատել երեխաների հետ։

-Աշխատելով տարբեր տարիքային երեխաների հետ, մոտեցումը ևս պետք է լինի տարբեր: Բնականաբար, 7 տարեկան աշակերտին ուրիշ մոտեցում եմ ցուցաբերում, ինչ 12 տարեկան աշակերտին։ Չունեմ տարիների փորձ, սակայն աշխատում եմ յուրաքանչյուր աշակերտի մոտենալ յուրովի։ Իսկ այն, ինչ անում ես սիրով, բնականաբար հեշտ է։

-Կարո՞ղ եք հիշել մի հետաքրքիր դեպք, որը պատահել է ձեր աշակերտների հետ աշխատելու ընթացքում և տպավորվել է։

-Պատմեմ վերջին դեպքերից մեկը։ Աշակերտը գրեթե 9 տարեկան երեխա էր, մատիտը սրելու ընթացքում լռության մեջ անսպասելի ասաց. «Ընկեր Աղաջան, ինչի՞ց  ա,  որ մատիտը սրում ենք` փոքրանում ու մահանում ա, իսկ մարդիկ` մեծանում են ու մահանում․․․»:

Հարցազրույց Գեղարքունիքի մարզի Կարմիրգյուղի կահույքագործ` Վահագն Բիկանցյանի հետ:

-Ի՞նչպես դարձաք կահույքագործ:

-Մեր հարևանը նույնպես կահույքագործ էր: Ես մի անգամ տեսա, թե նա ինչպես էր աշխատում և սիրեցի այդ արհեստը: Եկա տուն, տան անդամներին ասացի, որ ցանկանում եմ դառնալ կահույքագործ, բայց նրանք ասացին, որ դա վտանգավոր է, և ինձ չթողեցին սովորել այդ արհեստը: Բայց ես չընկճվեցի և դասերից փախչելով գնում և սովորում էի կահույքագործություն: Վեց ամիս անց, երբ վնասեցի բութ մատս, այդ ժամանակ տանեցիներն իմացան, որ ես նրանց կամքին հակառակ, սովորում եմ կահույքագործություն:

-Շա՞տ բարկացան, երբ իմացան, որ թաքուն սովորել եք այդքան ժամանակ:

-Մայրս նորից դեմ էր, իսկ հայրս ասաց, որ եթե մի բան շատ ես սիրում, ուրեմն պետք է զբաղվես այդ գործով: Նամանավանդ, երբ այսքան նվիրված ես կահույքագործությանը:

-Իսկ քանի՞ տարի է, ինչ զբաղվում եք այս գործով:

-Արդեն 22 տարի է` զբաղվում եմ այս արհեստով:

-Եղե՞լ է մի պահ, որ հոգնեք ձեր գործից:

-Ես միշտ հաճույքով և սիրով եմ աշխատել: Սիրում եմ բոլոր գործերս, որոնք պատրաստել եմ: Բայց մի գաղտնիք ասեմ. մի փոքր ալարում եմ երեխայի օրորոց պատրաստել, որովհետև շատ մանրակրկիտ ու խնամքով աշխատանք է պահանջում:

-Հիմնականում ի՞նչ իրեր եք պատրաստում:

-Պատրաստում եմ սեղաններ, խոհանոցի կահույք, պահարաններ, մահճակալներ, բազմոցներ, բազկաթոռներ, դռներ, լուսամուտներ… Կարճ ասած, բացի աթոռներից պատրաստում եմ փայտի հետ կապված համարյա ամեն ինչ:

-Իսկ ինչո՞ւ աթոռներ չեք պատրաստում:

-Չգիտեմ առանց պատճառի, ուղղակի չեմ սիրում պատրաստել աթոռներ:

-Ներեցեք, որ հարցնում ենք, բայց դուք անվասայլակով եք: Շատերը այդ վիճակում նույնիսկ չեն փորձում տեղաշարժվել, իսկ դուք նույնիսկ կահույք եք պատրաստում: Դժվար չէ՞ ձեզ համար զբաղվել այսքան բարդ արհեստով:

-Արդեն սովորել եմ և, անկեղծ ասած, ուզեմ թե չուզեմ, պետք է համակերպվեմ: Դրա համար էլ ինքս հարմարանքներ եմ պատրաստել, որ կարողանամ աշխատել: Դե արդեն ասացի, որ շատ էի սիրում այս աշխատանքը, և երբ մի բան սիրում ես, դժվարությունները վերանում են: Միշտ չէ, որ այսպես է եղել: Ես քայլելու ունակությունը կորցրել եմ բանակում:

Երկաթյա ձողով հարվածել են իմ ողնաշարին, և ոտքերիս մկանային համակարգը թուլացել է, ու ես դրանից հետո չեմ կարողացել քայլել:

-Իսկ ե՞րբ և որտե՞ղ եք ծառայել: 

-Ծառայել եմ Հայաստանի հյուսիս-արևելյան սահմանում` Նոյեմբերյան, Ոսկեպար, Բաղանիս… 1993-1995 թվականներն էին: Այդ ժամանակ պատերազմային իրավիճակ էր Հայաստանում: Մարտական գործողություններին եմ մասնակցել, ազատամարտիկ եմ:

-Ինչպիսի՞ն էր կյանքը կռվի դաշտում:

-Կյանքը դժվար էր, բայց մենք երիտասարդ էինք, ազատ ժամանակ ընկերներով երգում էինք, շատ զրուցում համարյա ամեն ինչից: Բայց կռիվ էր… Դաժան էր: Առավոտյան նստած նախաճաշում ես մեկի հետ, իսկ երեկոյան այդ մարդը չկա: Թշնամու կրակոցից զոհվել է… Չեմ ցանկանա, որ դուք նման դաժան բան տեսնեք:

Այս հարցերից վարպետ Վահագնը շատ հուզվեց: Մենք էլ մեզ վատ զգացինք, որ մեր հարցերով վատ հիշողություններ արթնացրեցինք, ուստի թեման նորից փոխեցինք: Փայտագործություն. Ահա Վարպետ Վահագնի սիրած թեման: Նա ցույց էր տալիս մեր իր պատրաստած իրերը, սարքավորումները, գործիքները… Շատ ոգևորված էր, որ մեզ հետաքրքրում է իր աշխատանքները: Մենք նաև շատ լուսանկարեցինք: Իսկ զրույցի վերջում ասացինք.

-Դուք լավ կահույքագործ եք:

-Դա պետք է իմ հաճախորդները և այլ մարդիկ ասեն, ես այնքան էլ պարծենկոտ չեմ: Բայց արհեստավորը արդեն լավն է համարվում, երբ ուրիշները ուզում են իրենից սովորեն: Իրեն վարպետ են ասում: Ես հիմա երկու աշակերտ ունեմ, երկու հրաշալի տղաներ, որոնց ցանկանում եմ փոխանցել իմ հմտությունները:

-Իսկ բացի աշխատանքը, մասնակցո՞ւմ եք գյուղի կյանքին:

-Հարսանիքներին չեմ սիրում մասնակցել, ընտրություններին պարտադիր մասնակցում եմ, իսկ գյուղում, երբ մարդ է մահանում, անպայման գնում եմ և իմ ցավակցությունն եմ հայտնում:

-Իսկ վերջում, ի՞նչը կփոխեիք ձեր կյանքում:

-Ամեն ինչ կանեի, որպեսզի նորից քայլեի:

Լուսանկարները` Հակոբ Մելքոնյանի և Ռաֆայել Նաջարյանի