Սոֆյա Աբրահամյանի բոլոր հրապարակումները

Եվրոպայի օր. Եղեգնաձորն ունի ամենամեծ սիրտը

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

-Վայոց Ձորը Հայաստանի ամենափոքր մարզն է, բայց ամենափոքր լինելով, ունի ամենամեծ սիրտը: Եվրոպայի օրը մենք տոնում ենք այն արժեքները, որոնք մեզ դարձնում են եվրոպացի: Այդ արժեքները շատ պարզ են՝ խաղաղությունը, միասնությունը, համերաշխությունն ու արդարությունը: Դրանք մեր ընդհանուր արժեքներն են: Արժեքներ, որոնք կիսում են հայերը և մնացած եվրոպացիները: Հրավիրում ենք ձեզ մասնակցելու Եվրոպայի օրվա տոնակատարությանը և մասնակցելու տարբեր մրցույթների: Մենք այս գեղեցիկ քաղաքում զգում ենք մեզ՝ տանը: Վայելե՛ք այս օրը, որովհետև սա ցնծության օր է: «Աչողությու՜»:

Լուսանկարը` Նանե Եղիազարյանի

Լուսանկարը` Նանե Եղիազարյանի

Եվրոպական Միության դեսպան Պյոտր Սվիտալսկու խոսքերով էլ սկսվեց Եվրոպայի օրվա տոնախմբությունը Եղեգնաձորում: Շուրջբոլորը ուրախ հայացքներով մարդիկ են, որոնք շատ երջանիկ են, որ նմանատիպ միջոցառում է կազմակերպվել Եղեգնաձորում: Ինչպես արդեն տեղյակ եք նախորդ նյութերից, Եղեգնաձորում նույնպես կային տարբեր կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ և տաղավարներ, որտեղ ներկայացվում էին տվյալ կազմակերպությունների գործառույթները:

Վիդեոն՝ Նարեկ Բաբայանի, Սերյոժա Բաբոյանի, Վահե Ստեփանյանի

Հետաքրքրությունս շարժեց երիտասարդներով լի և հետաքրքիր դիզայնով մի տաղավար:

-Բարև ձեզ, պատմեք խնդրում եմ ձեր կազմակերպության մասին: 

-Մենք ներկայացնում ենք «Աղքատության վերացումը Ուրցաձոր համայնքային փնջում ինքնուրույն զբաղվածությունների ստեղծումով» ծրագիրը, որը իրենից ենթադրում է բիզնեսպլանների ներկայացնելու, մշակման և վաճառելու ծառայություն: Գյուղացիները հանդես են գալիս բիզնես ծրագրերով, և մեր հիմնադրամը Եվրամիության աջակցությամբ ֆինանսավորում է բիզնես ծրագրերը՝ կյանքի կոչելով դրանք: Դրանք կարող են վերաբերվել օրգանական գյուղատնտեսությանը, վայրի հավաքին, հյուրատների ցանցի ստեղծմանը: Սկզբնական փուլում մենք դասընթացներ ենք անցկացրել գյուղաբնակների համար: Հետո նրանք ներկայացնում են իրենց ծրագրերը, իսկ հետո արտադրանքը հիմնադրամը պատրաստ է արդար առևտրի սկզբունքով հետ գնել և հանել միջազգային շուկա:

-Շատ օգտակար առաջարկ է գյուղացիներին: 

Տաղավարում ներկայացված էր նաև գյուղացիների կողմից պատրաստված խոտաբույսերով սառը թեյը:

Լուսանկարը` Նանե Եղիազարյանի

Լուսանկարը` Նանե Եղիազարյանի

Մի փոքր ձախ ցուցադրվում էին արևային էներգիայով աշխատող սարքեր, որոնք ներկայացնում էր Արման Հովհաննիսյանը:

-Պատմեք խնդրում եմ, ի՞նչ սարքեր են սրանք:

-Սրանք արևային էլեկտրակայանի մոդելներ են, որոնք արևային պանելների միջոցով արևի լույսը և էներգիան վերածում են էլեկտրական էներգիայի, որից հետո էլեկտրական էներգիան բերվում է համապատասխան չափանիշների՝ այսինքն, հաստատունը դառնում է փոփոխական և միանում է էլեկտրական ցանցին: Ըստ էության, դառնում է փոքր մասշտաբներով գործող հիդրաէլեկտրակայանի պես բան: Հոսանքից կարող են օգտվել բոլորը, որը էկոլոգիապես մաքուր է և ոչ մի բանի չի վնասում:

-Իսկ Վայոց Ձորում կա՞ն այդպիսի արևային էլեկտրակայաններ:

-Սկսել ենք կառուցումը, որոշ ժամանակ անց այն արդեն կօգտագործվի:

Սա ին շատ ոգևորեց, քանի որ Վայոց Ձորի մարզում արևային օրերի քանակը շատ է, և մենք կարող ենք «մաքուր» էներգիա ունենալ:

Երեկոյան սկսվեց համերգը: Մենք՝ Վայոց Ձորի երիտասարդներս, շատ ուրախ ենք տեսնելու այսպիսի միջոցառում մեր մարզում:

Հ.Գ. Ինչպես այսօր ասաց ԵՄ-ի դեսպանը. «Եղեգնաձորն ունի ամենամեծ սիրտը»: Այսօր մենք զգացինք Եվրոպայի շունչը Եղեգնաձորում և տեսանք Վայոց Ձորի տնտեսապես զարգանալու հեռանկարները:

Նոնա Պետրոսյան

***

ԵՄ դեսպանի ողջույնի խոսքից հետո մոտեցանք տաղավարներին և սկսեցինք ծանոթանալ ծրագրերին: Մոտեցա «Աշխատանք և հայրենիք» հկ-ի ներկայացուցիչ Ռուզաննա Ղազարյանին:

Լուսանկարը` Նանե Եղիազարյանի

Լուսանկարը` Նանե Եղիազարյանի

-Բարև ձեզ, մենք ներկայացնում ենք Հայաստանի պատանի թղթակիցների ցանցը, խնդրում ենք ներկայացնել մեզ ձեր ծրագիրը:

-Մեր ծրագիրը ԵՄ-ի աջակցությամբ իրականացվող մի ծրագիր է, ուղղված Վայք համայնքի խոշորացմանը: Ինչպես գիտեք, Վայք քաղաքին միացվել են ևս հարևան չորս գյուղեր, որը տարածքային զարգացման բարեփոխում է: ԵՄ-ն աջակցում է այս ծրագրի իրականացմանը: Ծրագիրն իր մեջ ներառում է մի քանի բաղադրիչներ: Այն ունի մեկ գյուղատնտեսական բաղադրիչ, որը համայնքներին ապահովում է գյուղտեխնիկայով, որի կարիքը, ինչպես գիտեք, մեր գյուղերում շատ կա: Մյուս բաղադրիչն ուղղված է մեր համայնքի երեխաների զարգացմանը: Քանի որ Վայք համայնքը խոշորացվել է, ապա այդ գյուղերի երեխաները ևս ունեն Վայքում գործող խմբակներին հաճախելու հնարավորություն, որին մենք աջակցում ենք, մասնավորապես տրամադրում ենք ավտոբուսներ՝ երեխաների Վայք տեղափոխումն ավելի հեշտացնելու համար: Այս ծրագրի շնորհիվ արդեն մեր երեխաներն ունեն բազում հաջողություններ, գավաթներ, մեդալներ, պատվոգրեր և այլն: Այսինքն, այս ինը ամիսների ընթացքում արդեն այս երեխաների կյանքում կան էական փոփոխություններ: Ինչպես նաև ունենք հասարակական բաղադրիչ, որի շրջանակներում համայնքի մարդիկ մասնակցում են համայնքային կյանքը կազմակերպող ու կարգավորող մի շարք նախաձեռնությունների: Ծրագիրը երեսուն ամսով է, արդեն մեկ տարի է, ինչ մեր ծրագիրը կա, և արդեն ունենք բավական մեծ առաջընթաց:

-Դուք ասացիք, որ ծրագիրն ուղղված է Վայք համայնքի խոշորացմանը: Արդյո՞ք ազդեցությունը մյուս համայնքների վրա ավելի մասնակի է, քան հենց Վայք քաղաքի վրա:

-Դե քաղաքը, այսպես թե այնպես, ունի իր առավելությունը, թե իր դիրքի, թե՝ զարգացած ենթակառուցվածքների շնորհիվ: Այստեղ խնդիրն այն է, որ օգտվեն նաև գյուղերի ժողովուրդը, քանի որ հիմնականում այդ խոշորացումներին հենց գյուղերի ժողովուրդն է հոգեբանորեն անպատրաստ: Մեր ծրագրի հաջող իրականացումը մյուս համայնքների համար օրինակ կծառայի, թե ինչպես խոշորացված քաղաքներում ճիշտ կազմակերպել կառավարումը:

-Իսկ ի՞նչ ծրագրեր կան ապագայի հետ կապված:
-Մենք ապագայի համար ունենք նախատեսված բազմաթիվ ծրագրեր, թե արդեն խոշորացված Վայք համայնքում, և թե Վայոց ձոր մարզի մյուս համայնքներում: Նոր ծրագրերն ուղղված են մասնավորապես տուրիզմի զարգացմանը:

Լուսանկարը` Նանե Եղիազարյանի

Լուսանկարը` Նանե Եղիազարյանի

Քաղաքապետ Դ. Հարյությունյանի հետ հարցազրույցը մեզ փոքր ինչ դժվար տրվեց, քանի որ նա խուսափում էր կոնկրետ պատասխան տալ մեր հարցերին, որոնք հիմնականում ուղղված էին ԵՄ-ի հետ իրականացվող ծրագրերին: Ամեն դեպքում մենք պարզեցինք, որ այժմ իրականացվում է այլընտրանքային էներգիայի օգտագործման հետ կապված մի ծրագիր, ինչպես նաև Եղեգնաձորում Գերմանիայի դեսպանատան աջակցությամբ շուտով կբացվի գերմանական այգի, որի վրա հիմա վերջին աշխատանքներն են տարվում:

Հասմիկ Գիվարգիզյան, Մանե Բաբաջանյան

***

Հնարավորություններ ակտիվ երիտասարդների համար

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Գիտե՞ք, ինչքա՜ն ենք սպասել ու պատկերացրել, որ Եղեգնաձորը մի օր նույնպես կմիանա ակտիվ երիտասարդության նախաձեռնություններին: Այո, մենք Եղեգնաձորի նոր սերունդն ենք, և մենք պահանջում ենք քիչ մը  ժամանց ու անմոռանալի տրամադրություն: Ձեզ ուրախացնելով՝ կնշեմ, որ այսօր այն ստացվեց:

Սկզբում Եվրոպական միության դեսպանը ելույթ ունեցավ: Իսկ ես այդ ժամանակ նայում ու մտածում էի. «Ի՜նչ հավես ա, որ դեսպանը Եղեգնաձորում ա, որ մեզ չեն մոռացել, որ մենք էլ էս մեծամասշտաբ միջոցառման մի մասն ենք»:

Դեռ ժամը 3-ն էր, երբ շրջում էինք տաղավարներով՝ ծանոթանալով ԵՄ-ի կողմից ֆինանսավորված և երիտասարդների համար նախատեսված ծրագրերին: Ամեն մեկը յուրօրինակ էր, ուներ իր հետաքրքիր մտահղացումը և, իհարկե, ակտիվ, ոգեշնչող երիտասարդների թիրախ խումբը, առանց որի անհնար էր ծրագրին թևեր տալ:

Լուսանկարը` Հասմիկ Գիվարգիզյանի

Լուսանկարը` Հասմիկ Գիվարգիզյանի

Ահա մի տաղավար, որը անմիջապես ուշադրությունս գրավեց, և մոտեցա նրանց.

-Բարև ձեզ, ես 17.am-ի պատանի թղթակիցներից եմ,- հպարտ-հպարտ ասում եմ ես,- կցանկանամ մի փոքր ավելին իմանալ ձեր նախաձեռնած ծրագրի մասին: 

-Բարև Ձեզ, ուրախ եմ, որ հետաքրքրված եք մեր նախաձեռնությամբ: Ես Դիանա Չոբանյանն եմ՝ «Հայ առաջադեմ երիտասարդություն» ՀԿ-ի մարզային ծրագրերի ղեկավարը: Նշեմ, որ մեր կազմակերպությունը հիմնադրվել է դեռ 2009 թվականից: Մենք իրականացնում ենք դասընթացներ՝ զարգացնելով երիտասարդների միտքը:

-Լավ, իսկ ո՞րն է Ձեր հիմնական նպատակը:

-Մեր նպատակն է՝ աջակցել, ոգեշնչել և ներգրավել երիտասարդներին Հայաստանից և նրա սահմաններից դուրս:

-Իսկ մոտակա ժամանակներս որևէ բան նախաձեռնե՞լ եք Եղեգնաձոր համայնքի համար:

-Այս ծրագրով մենք նախատեսում ենք Հայաստանի հինգ ընտրված քաղաքներում անցկացնել տարբեր դասընթացների շարք՝ տարբեր թեմաներով: Մեր թեմաներն են՝ աշխատանքային հարցազրույց անցնելու հմտություններ, ինքնակենսագրականի կազմում (CV), միջազգային և տեղական կրթական հաստատությունների մասին տեղեկատվության տրամադրում և այլն:

Ընտրված մարզերում, առանց բացառության, փորձում ենք հնարավորինս շատ երիտասարդների ներգրավել: Բայց մինչև դասընթացներին մասնակցելը, նրանց հնարավորություն կտանք հարցաթերթ լրացնել, որտեղ թեմաները նշված են, և առավելագույն միավորը հավաքած թեմաները կներկայացվեն դասընթացների ընթացքում:

-Ինձ հետաքրքրեց, թե որո՞նք են ձեր գործունեության ուղղությունները:

-Մեր հիմնական ուղություններն են՝ ակտիվ քաղաքացիությունը, կայուն զարգացումը, միջմշակութային երկխոսությունը, գենդերային հավասարությունը, ժողովրդավարությունը և մարդու իրավունքները:

-Ո՞ր տարիքային խումբն է կազմում ձեր թիրախային խումբը:

-Մեր թիրախային խումբը կազմում են 16-25 տարեկան երիտասարդները, ովքեր բնակվում են մարզերում:

-Իսկ դասընթացներից հետո ծրագիրը շարունակական բնույթ կրո՞ւմ է:

-Այո՛, դասընթացներից հետո մենք անցնում ենք ծրագրի երկրորդ փուլին, դա միջազգային ֆորումն է, որին իրենց մասնակցությունն են ունենում Հայաստանում, Ուկրաինայում և Մոլդովայում անցկացված մեր դասընթացների մասնակիցները:

Կցանկանամ, որ մեր դասընթացներին մասնակցած երիտասարդները կապ հաստատեն մեզ հետ և մասնակցեն նաև մեր այլ ծրագրերին:

Սոֆյա Աբրահամյան

***

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Եվրամիության աջակցությամբ իրականացվող ծրագրերի կողքին իր տեղն էր գտել նաև մեր՝ «Մանանա» կենտրոնի տաղավարը, քանի որ մենք էլ իրագործում էինք «Երիտասարդների արտահայտման ազատության խթանումը քաղաքացիական լրագրության միջոցով» ծրագիրը՝ Եվրոպական միության ֆինանսական աջակցությամբ: Ծրագրի նպատակը Հայաստանում երիտասարդական քաղաքացիական լրագրության զարգացումն է: Ծրագրի ընթացքում լրագրության, լուսանկարչության և կինոնկարահանման գործնական դասընթացներ, սեմինարներ և մեդիա ճամբարներ են կազմակերպվել բոլոր մարզերի 14-ից 24 տարեկան պատանիների ու երիտասարդների համար:

Մեր ծրագիրը ներկայացնում էր ծրագրի համակարգող Լիլիթ Կարապետյանը.

-Մենք ներկայացնում ենք Հայաստանի պատանի թղթակիցների ցանցը, որը հովանավորվում է ԵՄ-ի կողմից: Մեր ցանցը իր շուրջն է միավորում Հայաստանի բոլոր մարզերից և Երևանից  14-24 տարեկան շուրջ 800 թղթակիցների: Երեխաները սովորում են լրագրություն, ֆոտոլրագրություն, վավերագրական կինո: Գրում են նյութեր իրենց հուզող խնդիրների մասին, կիսվում իրենց մտքերով: Նյութերը տեղադրվում ենք 17.am կայքում, ինչպես նաև թողարկում ենք «Խաբարբզիկ» ամսագիրը, որտեղ տպագրվում են մեր թղթակիցների նյութերը և լուսանկարները:

Չնայած նրան, որ Վայոց Ձորից բավականին շատ թղթակիցներ ունենք, բայց բազմաթիվ եղեգնաձորցի երիտասարդներ մեծ հետաքրքրությամբ էին լսում, նրանցից ոմանք մեզ միանալու ցանկություն հայտնեցին:

Մեր հարցազրույցները այլ տաղավարների մոտ ավարտելուց հետո  վայոցձորցի պատանի թղթակիցներով շտապեցինք մեր տաղավարի մոտ, որպեսզի ինքներս էլ այցելուներին ներկայացնենք մեր աշխատանքը:

Պետք է նշել, որ ոչ ոք չէր կարողանում անտարբեր անցնել մեր վրանի կողքով: Սեղանին մոտեցած երեխաներից մեկը, ով 10-12 տարեկան հազիվ լիներ, ուզում էր իմանալ, արդյոք ինքն էլ կարո՞ղ է թղթակցել 17-ին: Նրան ասացինք,  որ կարող է, բայց միայն մեկ պայմանով. եթե լավ գրի ու հետևի մեր տված խորհուրդներին: Հետաքրքրքական էր նաև մեծերի վերաբերմունքը, որոնց դեմքին ակնհայտ դժգոհություն էր հայտնվում, երբ իմանում էին, որ թղթակիցները հիմնականում 14-24 տարեկան են: Երևի իրենք էլ էին ուզում թղթակցել, և ափսոսում էին կորցրած ժամանակի համար: Մեր տաղավարին մոտեցողներին, ծրագրի մասին պատմելուց զատ, նվիրում էինք նաև մեր «Խաբարբզիկ» ամսագրերը, որոնք տուն տանելով և ընթերցելով, վստահ ենք, շատերը կցանկանան դառնալ պատանի թղթակից:

Իսկ Վայոց Ձորին շատ թղթակիցներ ունենալը անհրաժեշտություն է, և ասենք՝ ինչու: Եվրոպայի օրերի շրջանակում մենք միակ մարզն էինք, որտեղ ԵՄ պատվիրակությունը մամլո ասուլիս չարեց: Պատճառն այն էր, որ մեր մարզում չկան մամուլի միջոցներ: Կարելի է ասել, միայն մենք՝ 17-ի Վայոց Ձորի պատանի թղթակիցներս ենք մարզում կատարվող իրադարձությունների, մեզ հուզող խնդիրների մասին գրում, և առհասարակ, մեր մարզը ներկայացնում մամուլում:

Մանե Բաբաջանյան, Հասմիկ Գիվարգիզյան

***

Մասնավոր հայացք
Լուսանկարը՝ Նարեկ Բաբայանի
Լուսանկարը՝ Նարեկ Բաբայանի

-Կներկայանա՞ք:

-Ես Գուրգեն Ալեքյանն եմ, «Եվրոպայի օրեր» ծրագրի այս տարվա հաղորդավարը։

-Առաջին անգա՞մ է, որ մասնակցում եք։

-Այո, հայտարարվեց հաղորդավարների մրցույթ ֆեյսբուք սոցիալական ցանցում, որոշեցի մասնակցել: Ուղարկեցի կարճ հոլովակ, փուլերը անցնելով՝ հասա եզրափակիչ փուլ ու դարձա հաղորդավար և այսօր այստեղ եմ։

-Առաջին անգա՞մն եք Եղեգնաձորում։

-Այո, առաջին անգամն եմ։ Երբ ավտոբուսից իջա, իմ սովորության համաձայն, հետաքրքրասեր եմ տեսակով, շտապեցի տեսնել հնարավոր ամեն ինչ քաղաքում: Քանի որ տարբեր մարզերով շրջեցինք երկու շաբաթվա ընթացքում, ես մի պարզ ճշմարտություն հասկացա,որ մենք՝ Երևանում ապրողներս, շատ բան ունենք անելու, որպեսզի մարզերում ևս ակտիվանա կյանքը։ Եղել եմ ուրիշ քաղաքներում, որ իջնում եմ բեմից, բոլորն ասում են՝ կարելի՞ է ձեզ հետ նկարվել, կարելի՞ է  ստորագրություն վերցնել։ Դա տարօրինակ է ինձ համար, որովհետև ես ոչ հայտնի մարդ եմ, ոչ էլ հեռուստատեսությամբ եմ երևում, պարզապես այսօր վարում եմ այս միջոցառումը։ Այսինքն, էնքան քաղց կա մարզերում նորությունների և հայտնի մարդկանց, որ անգամ անծանոթ հաղորդավարի հետ են ուզում լուսանկարվել: Մեր մշակույթի գործիչների պարտքն է՝ իրենց գործունեությունը ծավալել նաև մարզերում և հաղորդակից դարձնել մարզերի բնակիչներին ևս։

Լուսանկարը՝ Նարեկ Բաբայանի

Լուսանկարը՝ Նարեկ Բաբայանի

-Իսկ կա՞ն հետագա ծրագրեր, որոնց նախաձեռնողը կուզենայիք հենց դուք լինել։ Ի՞նչ կուզենայիք անել մարզերի համար։

-Կկազմակերպեի հետաքրքիր վարպետաց դասեր: Այն մարդիկ, ովքեր անցել են ճանապարհ և ունեն կիսվելու փորձ՝ տարբեր ոլորտներից, սկսած քաղաքականությունից վերջացրած երաժշտությամբ, իրենց փորձով կիսվեին մարզերի երիտասարդների հետ:
Շատ կուզեի, որ Երևանի երիտասարդները իրենց գործունեությունը տեղափոխեն և ծավալեն մարզերում։ Ինչպես արել էին Դիլիջանում երկու երևանցի երիտասարդ աղջիկներ, որոնք սրճարան էին բացել: Նրանցից մեկի հետ կարճ զրույց ունեցա։
Տարբեր կրթական ծրագրեր կարելի է իրականացնել։ Չգիտեմ, պետք է մտածել։ Եղեգնաձորցին մեղավոր չէ, որ ծնվել է Երևանից հեռու և պետք է կտրված լինի երևանյան եռուզեռից։ Չէ, պետք է այնպես անել, որ դուք էլ հաղորդակից լինեք։

-Ասացիք, մինչև միջոցառման սկիզբը շրջել եք քաղաքում, ի՞նչն է ձեզ ամենաշատը հուզել այստեղ։

-Մշակույթի տան վիճակը։ Ես ներս չեմ մտել, բայց տեսնելով արտաքինից, արդեն իսկ պատկերը հուսադրող չէ։ Հնարավոր է, որ ներսում լինեն մի քանի սենյակներ, որոնք վերանորոգված են, որ հյուրերին մշտապես ներկայացվեն դրանք։ Պետք է մտածել այդ մասին և ֆինանսավորումը պետբյուջեից պետք է ճիշտ օգտագործել։ Ես գիտեմ, որ քիչ է, չի հերիքում, բայց պետք է ամեն ինչ անել, մտածել ինչ-որ բաներ։ Եթե կարողանանք մի քիչ ժամանակ տրամադրել, մտածել պետության մասին, երկրի ապահովման և առաջընթացի մասին, համոզված եմ, որ լուծումներ կգտնվեն։ 21-րդ դարն է, և կան բազմաթիվ ֆինանսավորման հարթակներ օնլայն, որտեղ դու կարող ես հավաքել գումար։ Պարզապես պետք է ճիշտ մատուցել խնդիրը, որպեսզի օգնության պատրաստ մարդիկ դրան արձագանքեն։

Հարցազրույցը վարեց Անի Շահբազյանը

Լուսանկարը` Նանե Եղիազարյանի

Լուսանկարը` Նանե Եղիազարյանի

Լուսանկարը` Նանե Եղիազարյանի

Լուսանկարը` Նանե Եղիազարյանի

Լուսանկարը` Սերյոժա Բաբոյանի

Լուսանկարը` Սերյոժա Բաբոյանի

 

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

 

 

sofya abrahamyan

Ապերը

Երեկո էր, երբ մեզ հյուր եկավ հայրիկիս ընկերը՝ իր փոքր տղայի ձեռքը բռնած:

Հաճախ փոքրերը չեն կարողանում արտասանել իրենց սեփական անունը. օրինակ ես «թլոշ» էի ու ինքս ինձ Ֆոֆան էի ասում: Այս երեխան նույնպես չէր կարողանում արտասանել իր անունը, բայց հակառակ դրան ինձ նման «թլոշ» չէր: Ուղղակի ուներ իր ստեղծած փոքրիկ աշխարհը:

Նա ուներ շատ գեղեցիկ, խոշոր և կապույտ աչքեր: Իսկ բառե՜րը…

Երբ տեսա, որ արդեն ձանձրանում է հայրիկիս և իր ընկերոջ խոսակցությունից՝ որոշեցի տուն տանել և զբաղեցնել: Ճանապարհին, ի զարմանս ինձ, առաջինը նա խոսեց (չէ՞ որ առաջինը միշտ մեծերն են խոսում).

-Ողջույն, ես Ապերն եմ, իսկ դո՞ւ,-զարմանալի է, և սա ասում է ընդամենը երեք տարեկան երեխան՝ այն էլ գրական հայերենով (սակայն Ապերի իրական անունը Վահրամ է):

-Ախ, Ապե~ր, ես էլ Սոֆյան եմ:

-Չէ՛, դու Աստղիկն ես:

-Աստղի՞կ, ինչի՞:

-Որովհետև բարձրահասակ ես, քեզ նայելուց գլուխս բարձրացնում եմ, համ էլ, որ մթության մեջ ժպտում ես` աստղի պես փայլում ես:

Ի՜նչ հետաքրքիր է, ուրեմն ինձ աստղի նմանեցրին:

Քիչ անց հասանք պատշգամբին, որտեղ տատիկը լվացքն էր փռում:

-Բարև տատիկ, ես Ապերն եմ, բա որտե՞ղ ա պապիկը, ախր, առանց պապիկի տատիկ չի լինում, -վրա հասավ Ապերը:

Տատիկը զարմացած շուռ եկավ, նայեց կապուտաչյա փոքրիկին ու ջերմ ժպիտով ասաց.

-Վա՜յ, բալիկ ջան, պապը ներսում հեռուստացույց ա դիտում:

Ապերը ներս վազեց, հետո հետ նայեց դեպի ինձ ու ասաց.

-Աստղի՜կ, Աստղի՜կ, դուրսը ցուրտ ա, կաթ եմ ուզում:

Ինչ արած, գնացի խոհանոց, ու մինչ ես կաթն էի տաքացնում, Ապերը պապիկի հետ զրույցի էր բռնվել.

-Պապիկ, արդեն ձմեռ ա գալիս, ես էլ նամակ պետք ա գրեմ Ձմեռ Պապին, գիտե՞ս ինչ եմ ուզելու:

-Է՜հ բալիկ ջան, ի՜նչ Ձմեռ Պապ, ես որ քո տարիքին էի՝ սով էր, ու մի կտոր հաց էի ուզում: Ասա տեսնեմ` դո՞ւ ինչ ես ուզում:

-Ես որոշել եմ Ձմեռ Պապ դառնալ, դրա համար էլ խաղալիքներ եմ ուզում ու մորուք, որ մեծանամ, եղնիկները ինձ Լապլանդիա տանեն:

Մինչ Ապերը կաթն էր խմում, եկել էր ժամանակը տուն գնալու, և նա շտապեց, խոստանալով նորից այցելել:

Ապերը իմ տեսած ամենահետաքրքիր երեխան էր:

Հայաստանում ՄԱԿ-ի գործունեությունը

Հարցազրույց Հայաստանում ՄԱԿ-ի գրասենյակի Հանրային տեղեկատվության վարչության ղեկավար Արմինե Հալաջյանի հետ

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

-Կներկայացնե՞ք Հայաստանում ՄԱԿ-ի առաքելությունը:

-Ամբողջ աշխարհում ՄԱԿ-ի առաքելությունը նույնն է: Ողջ աշխարհում ՄԱԿ-ը հիմնականում աշխատում է մարդկանց բարեկեցության համար, պատերազմներից և, առհասարակ, աղետներից պաշտպանելու, մարդու իրավունքների հաստատման համար: Իսկ վերջին հազարամյակի սկզբից ՄԱԿ-ի համար զարգացման հետ կապված հարցերը առաջնային են:

Նույնն է նաև Հայաստանում: Հայաստանում գործող ՄԱԿ-ի բոլոր գործակալությունները աշխատում են նույն ծրագրերն իրականացնել Հայաստանում:

-Քանի՞ տարի է, ինչ ՄԱԿ-ը գործում է Հայաստանում:

-Արդեն 24 տարի: Հայաստանի անկախացումից  մեկ տարի անց՝ 1992 թվականի մարտի 2-ից, Հայաստանը անդամ է ՄԱԿ-ին, նույն թվականին նաև բացվել է ՄԱԿ-ի Հայաստանյան գրասենյակը: Հաջորդ տարի մենք կտոնենք Հայաստանում ՄԱԿ-ի գործունեության 25-ամյակը:

-Իսկ Հայաստանում երիտասարդները ակտիվ մասնակցո՞ւմ են ՄԱԿ-ի կողմից կազմակերպվող միջոցառումներին:

-Եթե իրազեկված են լինում, ցանկությունը շատ մեծ է միջոցառումներին մասնակցելու: Եվ, ոչ միայն դպրոցականների շրջանակներում են միջոցառումները, այլ նաև՝ ուսանողների: Իրականացնում ենք տարբեր տիպի միջոցառումներ, թե առցանց, թե իրական, ինչպես դպրոցական, այնպես էլ բուհական: Մենք փորձում ենք ներգրավել բոլոր խավերի և մակարդակների երիտասարդներին:

-Հետագայում երիտասարդների  հետ կապված ի՞նչ միջոցառումներ կամ մրցույթներ եք ծրագրել:

-Ներկայումս հստակ նշել  չեմ կարող, թե ինչ մրցույթներ կան ապագայում, բայց վստահաբար կարող եմ ասել, որ շարունակելու ենք  այս համագործակցությունը, հատկապես «ՄԱԿ-ի բարեկամներ» ցանցով: Ես խորհուրդ կտամ հետևել լուրերին մեր կայքէջում, ինչպես նաև սոցցանցերում, որտեղից էլ կարող եք տեղեկանալ հետագա ծրագրերի մասին:

Մի բան ավելացնեմ կապված երիտասարդների հետ: Մեկ շաբաթից մենք ծրագիր ենք սկսում բուհերի ուսանողների համար: Ունենալու ենք ֆորումների շարք ութ բուհերում, որի ընթացքում ուսանողների հետ խոսելու ենք Կայուն զարգացման նպատակների մասին:

-Տեղյակ ենք, որ ՄԱԿ-ն ունի երիտասարդ կամավորներ: Ինչպե՞ս դառնալ ՄԱԿ-ի կամավոր:

-ՄԱԿ-ի բոլոր գործակալություններն ունենում են կամավորական աշխատանքների թափուր տեղեր: Յուրաքանչյուրն իր կանոններն ունի դիմելու կարգի հետ կապված: Եթե հետևեք ՄԱԿ-ի  կայքէջին, այնտեղ տեղադրվում է համապատասխան հայտարարությունը: Այնտեղից էլ կարող եք տեղեկանալ, թե գործակալության մասին և թե թափուր տեղի:Նաև ասեմ, որ կամավորների ընտրությունը մրցույթային կարգով է:

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

-Իսկ կպատմե՞ք, թե ինչպես Դուք դարձաք ՄԱԿ-ի  աշխատակից:

-Դե, ես էլ ձեզ պես թղթակից էի և եկել էի ՄԱԿ-ի Հանրային Տեղեկատվության վարչության ղեկավարից հարցազրույց վերցնելու: Հարցազրույցը շատ լավ անցավ, և հետո նրանք ինձ  առաջարկեցին անպայման մասնակցել թափուր աշխատատեղի մրցույթի: Ես կարողացա հաղթել, և շուտով կլինի 20 տարի, ինչ աշխատում եմ ՄԱԿ-ում:

Հարցազրույցը վարեցին՝ Անի Ավետիսյանը, Սոֆյա Աբրահամյանը, Նոնա Պետրոսյանը

sofya abrahamyan

Մեր ընտանիքի առաջին տիեզերագնացը

Ուզում եմ ձեզ ներկայացնել տատիս` Սոֆիկ Ադամյանի հետաքրքիր պատմություններից: Ի դեպ, ինձ հենց նրա անունով են կնքել: Ասեմ, որ նա քառասուներեք տարի աշխատել է դպրոցում` հայոց լեզվի և գրականության ուսուցչուհի, նաև ուսմասվար, իսկ այժմ թոշակի է անցել: Ծնվել և մեծացել է Վերնաշեն գյուղում: Տանը վեց երեխա են եղել. ինքն էլ` ամենափոքրը: Վերջերս տպագրվել է նրա «Գիրս մնա հիշատակող» ստեղծագործությունների ժողովածուն: Գրքում հիմնականում իր մանկության և պատանեկության քաղցր հուշերն են: Եթե պապս թեման չփոխի, տատս հազվադեպ կպատմի այդ քաղցր հուշերի մասին:

Պապս հումոր շատ է սիրում: Նրա ամեն խոսքում հումոր ու կատակ կա: Երբեմն մենք չենք կարողանում առանձնացնել նրա հումորը ճշմարտությունից: Հիշում եմ՝ մի անգամ տիեզերագնացի օրը ասաց.

-Առաջին տիեզերագնացը տատդ է, տա՛տդ:

Իմ մանկական հետաքրքրասիրությունը շարժվեց. ինչպե՞ս թե: Ես խնդրեցի տատիս, որ պատմի, թե ինչու է պապս նրան համարում տիեզերագնաց: Տատս խորհրդավոր ժպտաց ու ասաց.

-Կուզեի՞ր տիեզերագնաց տատ ունենալ:

Խնդրեցի այդ առեղծվածը մանրամասն պատմել: Մի երանելի ժպիտ խաղաց տատիս դեմքին:

-Գուցե ասեք` անդունդագնա՞ց:

-Տա՛տ ջան, խնդրում եմ, պատմիր,- անհամբերությամբ մեջ մտավ եղբայրս:

Տատս հոգոց հանեց և սկսեց.

-Ես շատ փոքր եմ եղել, նույնիսկ չեմ հիշում: Այնքան են այդ մասին պատմել, որ թվում է, թե հիշում եմ:

Մեր սարի տունը գտնվում էր մի անդնդախոր ժայռից տասը մետր հեռավորության վրա: Այդտեղ մեծացել են մեր և երկու հորեղբայրներիս տասնինը երեխաները: Ոչ ոքի մտքով չի անցել խաղալ ժայռապռնկին և հատապտուղ քաղել այնտեղ աճած փոքրիկ թփից: Ըստ պատմածի՝ ես շատ ճարպիկ եմ եղել. մեկուկես տարեկան եմ եղել, երբ այդտեղ խաղացել ու տասնհինգ մետր բարձրության ժայռից ընկել եմ ձորի մի մեծ քարի վրա: Մայրս երկար է փնտրել. վերջապես մոտեցել է ժայռապռնկին և ինձ կանչել: Ես ներքևից  ձայն եմ տվել: Մորս ծնկները կպել են գետնին: Խեղճ մայրս լացել է, օգնություն կանչել, բայց շրջակայքում ոչ ոք չի եղել: Մայրս մի կերպ, ընկնել-վեր կենալով ձորի երկարությամբ վեց հարյուր մետր իջել, այդքան էլ վերև է բարձրացել ու հասել է ինձ: Լացով, հեծկլտալով ինձ քարի վրայից վերցրել է, գրկել որդեկորույս մոր մրմուռով ու դուրս եկել ձորից՝ ամեն վայրկյան սպասելով իմ մահվանը:

Ի ուրախություն բոլորի՝ ես չեմ մահացել. տասնհինգ օր բժիշկները պայքարել են ինձ ոտքի կանգնեցնելու համար:

Ինչպես տեսնում եք՝ ես կենդանի եմ մնացել:

Քանի որ նշեցի, որ տատս աշխատել է դպրոցում, հաստատ չի կարող մի հետաքրքիր բան պատահած չլինել: Ձեզ եմ ներկայացնում հետաքրքիրներից մեկը:

Ներեցե՛ք, խնդրում ենք

Երբ որ դասից փախչում տուն էինք գալիս, տատս պապիս միջամտությամբ այդպիսի չարաբաստիկ պատմություններ էր հիշում ու սկսում.

-Ձմեռային արձակուրդի նախօրյակն էր: Մի լավ սովորող ու շատ չար դասարան ունեինք: Բոլորը հպարտանում էին նրանց լավ սովորելով, բայց դժգոհում քաղցր չարաճճիություններից:

-Հիանալի դասարան է, գտե՛ք նրանց սիրտը տանող ճանապարհը,-հորդորում էի ուսուցիչներին:

Այդ դասարանում պարապող մի ուսուցիչ հիվանդացել էր: Դասացուցակը փոխեցի, կերպարվեստի ուսուցչի փոխարեն ուղարկեցի հայոց լեզվի ուսուցչուհուն:

Նախորդ ժամին լսածս դասի քննարկումը դեռ չէի սկսել, երբ աշխատասենյակիս դուռը կրնկի վրա բացվեց, ու երևաց հայոց լեզվի ուսուցչուհու՝ զայրույթից կարմրած և փքված դեմքը: «Տեսնես ի՞նչ է պատահել»,- մտածեցի:

-Ես խնդրում եմ՝ ինձ այլևս այդ դասարան չուղարկեք,- ասաց զայրացած ուսուցչուհին:

Ես դադարեցրեցի իմ աշխատանքը, ներս հրավիրեցի նրան և խնդրեցի պատմել եղելությունը: Պարզվեց, որ երեխաները հատակը մաքրելու փայտի վրա հագցրել են դույլը, դրել դռան վրա, որ կերպարվեստի ջահել ուսուցիչը, որ իրենց հետ գրեթե ընկերություն էր անում, դուռը բացի և փայտի հարվածն ստանա:

Մինչ ես մտորում էի, թե ինչպես խոսեմ, ինչպիսի «պատիժ» տամ չարաճճիներին, միջանցքից ոտնաձայներ լսվեցին: Դուռը բացեցի: Ամբողջ դասարանը շարվել է պատի տակ. ավագը կարկամ քայլերով մոտեցավ ինձ.

-Ներեցե՛ք, խնդրում ենք, թույլ կտա՞ք ներս գանք:

-Անցե՛ք,-մի կերպ զսպեցի զայրույթս: Վազքով ներս մտան, շրջանի մեջ առան վիրավորված ուսուցչուհուն: Դասարանի ամենաչարաճճին, երևի իր մտահղացումն է եղել, աղաչական ձայնով ասաց.

-Մենք Ձեզ համար չէինք արել:

Ապա բոլորը միաբերան ասացին.

-Ներեցե՛ք, խնդրում ենք:

Ինչպես միշտ աշակերտները շահեցին, և ուսուցչուհու զայրույթը փոխվեց ժպիտի:

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. Սեմյոնովկան և իր ժողովուրդը

Դե ինչպես նյութերից կռահում եք, մենք գտնվում ենք Դիլիջանի «Իմպուլս» հյուրանոցում` այս տարվա երկրորդ Մեդիա ճամբարին: Առաջին և երկրորդ օրերը մենք ծանոթացանք, քննարկեցինք ֆիլմի գաղափարներ, նյութեր գրեցինք, կերանք, խմեցինք, քնեցինք: 

Եկավ սպասված երրորդ օրը, և այդ օրը պետք է տարբերվեր մյուսներից` պետք է գնային ֆոտոարշավի` Սեմյոնովկա գյուղ (ասեմ, որ Հայաստանի գյուղերով շրջում եմ «Մանանա» կենտրոնի շնորհիվ, և ի դեպ, շատ հետաքրքիր է գյուղական կյանքը, ու շատ եմ հավանում):

Քայլում էինք, քայլում էինք ու հանկարծ նկատեցինք դեզ հավաքող երիտասարդների (իսկական պահն էր ապարատը գործի դնելու):

-Կարո՞ղ ենք ձեզ լուսանկարել:

-Է~հ երեխեք, նկարելու եք, տանեք մի տեղ գցեք` խայտառակ լինենք, -ասացին երիտասարդները:

-Չէ~, մենք ուղղակի սովորում ենք ֆոտո անել,- մեր սրտից ելնելով` պնդեց Լիլիթը:

-Հա~, լավ, բա հետո ի՞նչ եք անելու:

-Լավ է~, նկարեք, բայց լավ կլիներ նկարելու փոխարեն օգնեիք էս դեզը հավաքեինք,- կատակեց տղաներից մեկը:

Ու գնա~ց. չըխկ, չրըխկ, չըրխկ. ամեն կողմից, ամեն կադրից:

Հետո շնորհակալություն հայտնեցինք համաձայնվելու համար ու շարունակեցինք մեր ճանապարհը: Հանկարծ նկատեցինք, որ ներքևից ձայներ են գալիս: Իջանք և տեսանք մի գյուղական համով-հոտով ընտանիք` տատով, պապով ու թոռով: Միանգամից զրույցի բռնվեցինք:

-Բարև, էրեխեք ջան: Էս դուք որտեղի՞ց եք, -հարցրեց Գնունի տատիկը (ամենից շատ ինձ դուր եկան այդ գյուղի տարօրինակ անունները, երբ հարցնում էիր որևէ մեկի անունը, արդեն սպասում էիր, որ մի անծանոթ ու տարօրինակ բան կասեն):

- Ճիշտն ասած, Հայաստանի տարբեր տեղերից, բայց մեզ «Մանանա» կենտրոնն է միավորել, ու հիմա եկել ենք ձեզ լուսանկարելու և Սեմյոնովկա գյուղի մասին հետաքրքիր փաստեր հավաքելու:

-Հա~, մեզ էլ նկարեք, մեր տունն էլ, կարաք մտնեք բախչան էլ, մեր ցանածն էլ նկարեք: Մի անգամ ամերիկացի կամավորներ եկան` տունը նկարելու, նկարեցին, հետո էլ փող տվեցին գնացին (դե «նամյոկ» էր, էլի):

-Վա~յ, շատ շնորհակալություն, բայց մենք մենակ ձեզ կնկարենք:

Հանկարծ անկյունում նստած մի պապիկի նկատեցի ու սկսեցի լուսանկարել:

-Էն երեխան ի՞նչ ա անում- հարցրեց Գնունի տատիկը:

-Մարդուդ ա նկարում, ինչ ա անում,- պատասխանեց նրանց աղջիկը:

-Ձեր անունն ի՞նչ է,- հարցրեցի ես ծառի տակ նստած պապիկից:

Սակայն ոչ մի պատասխան չստացա, քանի որ պարզվեց, որ պապիկը կույր է տարիքի պատճառով, բայց ինձ հենց գրավել էին նրա` ծովի պես կապույտ աչքերը: Ես նույն հարցը ավելի մոտիկից տվեցի:

-Հա, աղջիկ ջան, ես Սերյոժա Ավետիսյանն եմ, 85 տարեկան:

- Էս գյուղի ամենատարեց մարդն ա, բալա ջան,- ավելացրեց տատիկը:

-Օհո~:

-Բա~, ձմերուկի պես մեծացել ա…

-Որտեղի՞ց ես, աղջիկ ջան,-հարցրեց Սերյոժա պապիկը:

-Ես Վայոց ձոր մարզի Եղեգնաձոր քաղաքից եմ, պապիկ ջան: Եղե՞լ եք Եղեգնաձորում:

-Հա~, կոլխոզի ժամանակով եկել եմ, գործ ունեի, Մալիշկա էլ երկու գիշեր մնացել եմ:

-Լավ: Հիմա շատ ա փոխվել Եղեգնաձորը:

Այդ պահին դուրս եկավ նրանց հարսը, ջուր հյուրասիրեց և առաջ անցանք:

Տեսանք մի խումբ երեխաների` բակում խաղալուց, լուսանկարեցինք: Վազեցին մտան տուն. ծիկ-վիկ էին անում: Դուրս եկավ նրանց տատիկը:

-Բարև Ձեզ: Մի քիչ Ձեր մասին կպատմեք:

-էրեխեք ջան, ես Ջավահիր տատիկն եմ, 69 տարեկան: Էս գյուղում արդեն 52 տարվա բնակիչ եմ: Էս իմ ընտանիքն ա, իմ հարսները, իմ էրեխեքը, մենակ տղաներս են բացակայում:

-Հա~, երևի Ռուսաստան են:

-Է~հ, Ռուսաստան` ընտանիք են պահում, ախր, գործ չկա: Մենակ մի տղաս ա ստեղ: Դե ընտանիքին գոնե մի տղամարդ պետք ա, չէ՞:

-Լավ, տատիկ ջան:

-Դուք բոլորդ էլ մամա, պապա ունե՞ք:

-Հա, ինչի՞:

-Իրանց պինդ պահեք: Միշտ հիշեք, որ ում էլ գտնեք, մեկ ա, ծնողները ձեզ ամենամոտ մարդիկ են մնալու:

- Լավ, շատ շնորհակալություն խորհրդի համար:

Բարձրացանք վերևի տուն:

-Բարև ձեզ, էրեխեք ջան, ոնց հասկացա` լրագրողներ եք, սպասեք մի քիչ մեր գյուղից պատմեմ:

- Հա, մոտ եք: Բայց նախ` ներկայացեք:

-Ես Գայանե Ղաջոյանն եմ, 53 տարեկան: Սկսեմ ամենասկզբից: Դե, լսած կլինեք մոլոկանների մասին: Ճիշտն ասած, հենց իրենք էլ դրել են մեր գյուղի անունը` Սեմյոնովկա: Էն ժամանակ մեր գյուղում հայերը` տեղացիները, շատ քիչ էին. հիմնականում քրդեր ու մոլոկաններ էին:

-Բա հիմա ո՞ւր են:

-Հետո գնալով ցրվեցին: Ծանր տարիներ էին: Հիմա այստեղ միայն երկու քուրդ ընտանիք կա:

-Իսկ կապ կա՞ կամ եղել ՞ա նրանց հետ:

-Տենց շփվել ենք, բայց չեմ կարող ասել, որ հիմա շփում կա: Միայն գիտենք, որ մի երկու ընտանիք Սևանի մոտերքում են տնավորվել:

-Իսկ տարբերություն կա՞, որ այն ժամանակ մայրուղին այստեղով էր անցնում, իսկ շրջանցում է գյուղը:

-Հա~, հիմիկվա ու էն ժամանակվա միջև սարերի տարբերություն կա: Էն ժամանակ ամեն մեկս մի աշխատանք ունեինք` մեկս սովխոզում, մյուսս` գրադարանում, ես էլ խանութում գործավար էի: Հիմա բոլորս էլ տանը նստած ենք, կամ էլ անասուն ենք պահում: Էս էլ մեր գյուղապետի կնիկն ա` Բելլան:

Նրանց տղայի` Արտակի հետ բարձրացանք սար` հեռվից Սևանը տեսանք, լուսանկարեցինք և շտապեցինք. մեքենան մեզ էր սպասում:

Խաղաղության ճամբար

Ամեն տարի Սյունիք ՀԿ-ի կողմից կազմակերպվում է հայ-վրացական ամենամյա ճամբար Peace Camp անվանումով:  Ճամբարին մասնակցում են 16 տարին լրացած հայ և վրացի երիտասարդները: 

Այս տարի ճամբարն անցավ հուլիսի 20-30-ը, «Սիրանույշի» ճամբարի տարածքում:

Ես մի փոքր ուշ միացա ճամբարականներին, քանի-որ գտնվում էի ԱրքաՆե ամառային դպրոցում, և կարծում եմ այդ ընթացքում շա՜տ բան եմ կորցրել:

Լուսանկարը` Սպարտակ Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Սպարտակ Ավետիսյանի

Հիմա ինքներդ ձեզ կհարցնեք. բա որ 16 տարեկան երիտասարդներն են մասնակցում՝ ես ի՞նչ գործ ունեմ այնտեղ: Իրականում ես ճամբարին մասնակցում էի որպես պատանի լրագրող՝ ներկայացնում էի Հայաստանի պատանի թղթակիցների ցանցը` 17.am-ը: Ես ճամբարականներից հարցազրույցներ էի վերցնում, օրվա մասին գրում և ֆոտոներ անում: Լավ, վերադառնանք ճամբարին:

Լուսանկարը` Սպարտակ Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Սպարտակ Ավետիսյանի

Երբ եկա Սիրանույշ, արդեն կեսօր էր, և բոլորը դրսում ինչ-որ խաղ էին խաղում: Խաղից հետո ճամբարականները բաժանվեցին երկու խմբի՝ երեկոյան միջոցառմանը պատրաստվելու համար (ամեն երեկո լինում էր միջոցառում՝ տարբեր թեմաներով): Մի խումբը զբաղվում էր բեմը զարդարելով և հագուստ պատրաստելով, այսինքն, ձեռքի աշխատանքներով, իսկ մյուսը՝  երաժշտական հատվածով: Հաճելի է, երբ տեսնում ես երկու տարբեր երկրներից, տարբեր մշակույթներ ունեցող երիտասարդներ իրար հետ են աշխատում  և ի վերջո մի գեղեցիկ արդյունքի հասնում: Այս ճամբարի նպատակն էլ հենց դա է՝ միասին կերտել խաղաղություն: Երեկոյան միջոցառումներից հետո դիսկոտեկ էր լինում: Կարծում եմ ճամբարի ամենալավ հատվածն է, երբ հնչող մեղեդիների տակ սկսում ես պարել՝ ամբողջովին ցրվում ես, միջիցդ դուրս են գալիս օրվա ընթացքում հավաքված և՛ դրական, և՛ բացասական լիցքերը:

Առավոտյան էլ արթնանում էի երաժշտության բարձր ձայնից: Ճիշտն ասած, այնքան հաճելի էր երաժշտությունը, որ արթնանում էի զուտ պարելու ցանկությունից:

Լուսանկարը` Սպարտակ Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Սպարտակ Ավետիսյանի

Նախաճաշելուց հետո բոլորն իջնում էին բակ՝ ֆլեշմոբ փորձելու: Ես էլ կա՛մ միանում էի նրանց, կա՛մ էլ վերևից ֆոտոներ էի անում:

Ամեն օր մենք ճամբարում հյուրեր էինք ունենում, ովքեր արմատներով հայեր էին լինում, բայց բնակվում էին ԱՄՆ-ում: Ահա նրանցից մեկի՝ Գրիգոր Կաբակյանի հարցազրույցը.

-Խնդրում եմ ներկայացեք:

-Իմ անունը Գրիգոր Կաբակյան է: Ես ԱՄՆ-ից եմ՝ Լոս Անջելես, Գլենդել, Կալիֆորնիա: 15 տարի առաջ բժիշկ Վիկտոր Կարապետյանը, որն իմ ընկերն է, պատմեց այս ծրագրի մասին, և այդ ժամանակվանից սկսած ես միանում եմ իրենց ատամնաբույժների խմբին և գալիս եմ այստեղ, այս ճամբար, որպեսզի հոգ տանեմ այստեղի երիտասարդներին այնքան, որքան որ կարող եմ, ինչպես նաև հարևան գյուղերից շատերին: Դա շատ հետաքրքիր է ինձ համար, և ես օգնում եմ այնքանով, ինչքանով որ հնարավոր է:

-Մե՞ծ տարբերություն կա Ձեր սովորական աշխատանքային օրվա և ճամբարային օրվա միջև:

-Շատ է տարբերությունը: Ես ատամնաբույժ չեմ, այլ ճարտարապետ: Դա այն է, ինչ անում եմ ԱՄՆ-ում: Սակայն այստեղ ես սովորեցնում եմ երեխաներին անգլերեն, մի քանի տարի առաջ նույնիսկ բասկետբոլի մարզումներ էի անցկացնում: Ինչպես նշեցի, օգնում և աջակցում եմ, որքանով որ հնարավոր է: Ահա թե ինչ եմ անում այստեղ:

-Դուք երեխաների հետ աշխատելիս դժվարությունների հանդիպու՞մ եք:

-Ոչ մի դեպքում: Շատ կարևոր է հասկանալ նրանց, հասկանալ, թե ինչ են մտածում, ինչ են սիրում, և ինչ չեն սիրում:

Լուսանկարը` Սպարտակ Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Սպարտակ Ավետիսյանի

Մեր գործը շարունակական է: Մենք այստեղ կլինենք ամեն տարի, և մենք կօգնենք ճամբարի բոլոր երեխաներին: Եվ հիմա նաև Ձեր ժամանակն է` Հայաստանի երիտասարդ սերնդի, որպեսզի դուք ևս սկսեք օգնել ճամբարի երեխաներին մոտալուտ ապագայում, տալով նրանց ճիշտ ուղղություն, ճիշտ գիտելիքներ, որպեսզի նրանք էլ դառնան այնպիսի հաջողված, ինչպիսին դուք եք:

Շա՜տ տպավորված եմ վրացական պարերից: Վրացի երիտասարդները իսկապես հրաշալի էին ներկայացնում իրենց երկրի մշակույթն ու ազգային պարերը:

Լուսանկարը` Սպարտակ Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Սպարտակ Ավետիսյանի

Պատկերացրեք կեսօրվա շոգին, դրսում ֆլեշմոբ էինք փորձում: Եվ լավ է, որ մեր տանջանքը ջուրը չընկավ՝ վերջին օրը երեկոյան շատ լավ ներկայացանք: Փորձերի ընթացքում բոլոր կողմերից լսվում էին՝ սնաչալո՜- սնաչալո՜, էնթե՛ր, էնթե՛ր ( ամեն ճամբարից էլ տանում ենք այնպիսի բառեր, որ միայն ճամբարականները կհասկանան):

Այդ կարճ ժամանակահատվածում հասցրեցի վրացի ընկերներ ձեռք բերել, որոնցից մեկից հարցազրույց եմ վերցրել ճամբարի մասին:

-Խնդրում եմ ներկայացեք:

-Բարև ձեզ, իմ  անունը Աննա Ախլորի է: Ես 16 տարեկան եմ, Վրաստանի Ծերովանի քաղաքից: Ես Խաղաղության ճամբարի վրացի մասնակիցներից եմ: 12-րդ դասարան եմ և ցանկանում եմ դառնալ դեղագործ:

-Արդյո՞ք դժվար է շփվել ձեր տարեկից հայ երիտասարդների հետ Խաղաղության ճամբարում:

-Այո, երբեմն դժվար է դառնում, որովհետև մարդիկ ունեն կարծրատիպեր միմյանց նկատմամբ:

Լուսանկարը` Սպարտակ Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Սպարտակ Ավետիսյանի

Հայերն ու վրացիները ունեն տարբեր մշակույթ և լեզու: Այսպիսով, շփվելու համար դու պետք է իմանաս միջազգային լեզու, օրինակի համար՝ անգլերեն կամ ռուսերեն: Սակայն մասնակիցների մեծամասնությունը իրենց ազգային լեզվից բացի չգիտեն ուրիշ ոչ մի լեզու, որն էլ մեր շփման առաջին և մեծ խոչընդոտն է հանդիսանում:

Լուսանկարը` Սպարտակ Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Սպարտակ Ավետիսյանի

Առաջին անգամ, երբ հանդիպեցի հայ երիտասարդներին իսկապես շատ հավանեցի նրանց: Դա ինձ համար մեծ հնարավորություն էր՝ շփվելու հայ երիտասարդների հետ և նրանց մշակույթին ծանոթանալու համար: Առաջին օրերը ձանձրալի էին և դժվար, քանի որ հայերն ու վրացիները չէին շփվում միմյանց հետ: Բայց հիմա մենք ընկերներ ենք դարձել: Այսպիսով, կարող եմ ասել, որ շփումը այլ ազգի ներկայացուցչի հետ այդքան էլ դժվար չէ, եթե դու ընկերական ես, գիտես միջազգային լեզու և ունես գեղեցիկ ժպիտ:

-Ի՞նչ կարծիք ունեք այս ճամբարի մասին: Ի՞նչն եք հավանում և ինչը` ոչ:

-Այս ճամբարը մեծ փորձ է ինձ համար: Ես շատ բաներ եմ հավանում այստեղ: Առաջին՝ այն միջազգային է: Երկրորդ՝ ընտրված տարածքը շատ գեղեցիկ է և հարմարավետ ճամբարի համար: Երրորդ՝ ես շատ եմ հավանում ընտրված ջոկատավարներին և մասնակիցներին, ովքեր ամեն ինչ անում են մեր օրը հետաքրքիր և հաճելի դարձնելու համար:

Միակ բանը, որ կցանկանայի, Wi-Fi ունենալն է: Սակայն առանց դրա էլ այստեղ հրաշալի է անցնում և հաստատ կկարոտեմ մեր անցկացրած ամեն մի օրը:

-Ի՞նչ կցանկանաք ավելացնել:

-Ուզում եմ ավելացնել, որ մենք՝ երիտասարդ սերունդս, պետք է անենք ամեն ինչ, մեր երկրները ավելի հզոր դարձնելու համար: Շատ կարևոր է չմոռանալ, որ մենք եղբայր երկրներ ենք և ամեն հարցում պետք է օգնենք միմյանց:

Լուսանկարը` Սպարտակ Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Սպարտակ Ավետիսյանի

Վերջին օրը մենք պետք է հյուրեր ունենայինք և նրանց ներկայացնեինք մեր ֆլեշմոբն ու մի քանի համարներ: Ֆլեշմոբի ժամանակ բոլորը պարում էին այնպես, կարծես իրենց կյանքի վերջին օրն է: Դե, հասկանալի է, էլ երբեք չես տեսնի նրանց միասին, ում հետ այս 10 օրերի ընթացքում այդքա՜ն մտերմացել ես:

Միջոցառումից հետո խարույկ եղավ՝ նվագեցինք, պարեցինք, երգեցինք: Առավոտյան ճանապարհեցինք մեր վրացի բարեկամներին և վերադարձանք տուն՝ մեր սովորական կյանքին:

Կանայք կփոխեն աշխարհը

Ասում են, կյանքում միշտ էլ սովորելու բան կգտնես: Ավելի քան վստահ եմ, որ այս տողերն իրոք ճշմարիտ են: Հենց սովորելու  ձգտումն է, որ ինձ դարձնում է ավելի ակտիվ և ստիպում հասնել ավելիին:

Այսպես ստացվեց: Համացանցում տեսա  GLOW աղջիկների առաջնորդության և զարգացման  ամառային ճամբարի հայտադիմումը: Ճամբարը հովանավորվում էր «Խաղաղության կորպուսի», «Նոր Լույս» կազմակերպության, Գյումրու երիտասարդական կենտրոնի և մի շարք այլ կազմակերպությունների կողմից: Ճամբարի նպատակն է` զարգացնել 13-15 տարեկան աղջիկների գիտելիքները և դարձնել նրանց երկրի համար ապագա առաջնորդներ:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Եվ որոշեցի դիմել: Որոշ ժամանակ անց տեղեկացա, որ անցել եմ: Սկսեցի նախապատրաստվել և հուլիսի 3-ին մեկնեցի Թորոս գյուղ, որտեղ էլ պետք է անցկացվեր ճամբարը: Ճամբարը տևեց 7 օր: Այդ 7 օրերի ընթացքում ես ձեռք բերեցի մի շարք գիտելիքներ, ավելի ամրապնդեցի իմացածներս, նոր ծանոթություններ, և որ ամենակարևորն է, նոր ընկերներ: Չնայած այն բանին, որ նմանատիպ ճամբարների էլի էի մասնակցել, այս ճամբարն ինձ համար նորովի էր, որովհետև ճամբարի ընթացքում մեզ հետ աշխատում էին ամերիկացի կամավորներ, որոնց հետ պարզապես անկարելի է ձանձրանալ:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Հա, չմոռանամ ասել, որ ուրախությունս կրկնապատկվեց ու եռապատկվեց, երբ այնտեղ հանդիպեցի 17.am-ի թղթակիցներից մի քանիսին, որոնց հետ հիմա լավ ընկերներ եմ: Կարծում եմ պատկերացրիք, թե ինչքան հագեցած ու անմոռանալի օրեր էին: Ճամբարի ընթացքում մենք իմացանք մի շարք հայտնի կանանց մասին, ովքեր հասել են որոշ  փոփոխությունների  բազում դժվարություններից հետո: Քննարկեցինք «Բազմազանություն», «Կարծրատիպեր», «Առողջ ապրելակերպ», և մի շարք այլ թեմաներ: Իսկ որպես ավարտ կնշեմ մեր թիմի նշանաբանը.

«Կոտրելով կարծրատիպերը, կփոխենք աշխարհը»:

Անուշ Մկրտչյան, 14տ., Արմավիրի մարզ, գյուղ Շենիկ

 

***

Նախ  ուզում եմ փոքր-ինչ խոսել ճամբարներից: Ինձ համար ճամբարն այն վայրն է, որտեղ սովորում ես և սովորեցնում, ունենում կյանքի անմոռանալի պահեր, կարճ ժամանակահատվածում ձեռք բերում ընկերներ և նրանցից բաժանվելիս` տխրում: Դժվար է քեզ համար կարևոր դարձած մարդկանցից բաժանվելը: Կարծում եմ՝ չկա մեկը, որը ճամբարում չհասցնի շուրջը հավաքել իր նմաններին և պարզապես ունենալ այն հաճելի պահերը, որոնք այլևս գուցե չեն կրկնվելու: Ես ինքս շատ էմոցիոնալ եմ և երբեք չեմ կարողանում զսպել արցունքներս. դրանք կարծես հավաքվում են կոկորդումս ու սկսում իրենց հոսքի ճանապարհը «փորելով» հոսել աչքերիցս: Ամենասիրածս պահը հենց դա է: Կարծես ամբողջովին լիցքաթափվում եմ իմ մեջ հավաքված և՛ տհաճ, և՛ հաճելի պահերից: Բայց նախքան այդ պետք է վայելել ճամբարային հրաշալի օրերը:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Մայիսն էր, երբ լրացրի GLOW աղջիկների առաջնորդության ճամբարի հայտը: Ճիշտն ասած, չէի կարծում, որ կանցնեմ, քանի որ հայտը երեկոյան շատ անուշադիր էի լրացրել: Բայց հունիսին զանգահարեցին և ասացին, որ GLOW ճամբարի 25 մասնակիցներից մեկը ես եմ: Շատ էի ուրախացել, մանավանդ, որ այդպիսի զանգի չէի սպասում:

Մինչ ճամբար գնալը մեզ հանձնարարված էր կարդալ Պալացիոյի «Հրաշքը» գիրքը: Ի դեպ, ինձ այն շատ-շատ դուր եկավ, սիրեցի նաև Պալացիոյի գրելաոճը:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Հուլիսի 3-ն էր: Շատերդ այդ օրը հիշում եք որպես Վարդավառ, բայց մեզ համար դա ճամբար գնալու և երկար ճանապարհ կտրելու օր էր: Երևանում մենք լավ թրջվեցինք՝ մեր իրերով հանդերձ, բայց խոստովանում եմ, որ եթե Վարդավառ չլիներ, օրն այդքան հետաքրքիր չէր անցնի:

Առաջին անգամ գնացք նստեցի: Կա չէ՞ այդպիսի բան, որ ասում են՝ ինչը դեռ չես փորձել, ավելի հետաքրքիր է թվում:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Հասարակ գնացք էր, չնայած բոլորս մեր մանկության «պու-չկը-չկըն» էինք պատկերացնում:

Հասանք տեղ: Մենք 7 օր մնալու էինք Թորոս գյուղի՝ ճամբարի համար նախատեսված փակ տարածքում: Ինձ առաջին հայացքից գրավեցին նկարազարդ տնակները, իսկ մեզ բաժին ընկավ հենց այն տնակը, որն ինձ ամենաշատն էր դուր եկել՝ Փոքրիկ իշխանի նկարովը:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Ճամբարի օրակարգը շատ հետաքրքիր էր. այնպես որ ո՛չ հոգնում էինք, ո՛չ էլ ձանձրանում: Առավոտյան ունենում էինք «Օրվա կին» վերնագրով պրեզենտացիոն դասեր: Սովորում էինք, որ բոլորս իրար հավասար ենք: Ունենում էինք կին խոսնակներ, որոնք մեզ հետ զրուցում էին՝ տալով կյանքի դասեր: Ավագ ջոկատավարներից Նանեն խոսեց FLEX-ի մասին, որին մասնակցելն ու անցնելն իմ նպատակն է: Կամավորներից Ռեյչելը սովորեցրեց ծրագիր գրել (PDM), որն իմանալը մեծ կարևորություն ունի հետագա գործունեության համար:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Մենք կոչվում էինք ակտիվիստներ, և քանի որ GLOW հապավումը բացելիս ստացվում է, որ աղջիկները իշխում են մեր աշխարհը, մեզ սովորեցնում էին, որ մենք պետք է փոխենք աշխարհը և դարձնենք այնպիսին, ինչպիսին մենք ենք ուզում տեսնել:

Իսկապես, շատ գոհ եմ և՛ աշխատակիցներից, և՛ սննդից, և՛ այն գիտելիքից, որ տվել են մեզ:

Ձեռք բերեցի անմոռանալի ընկերներ, որոնցից չեմ կարող չնշել Գայանեին, որն ինձ պատահած առաջին մարդն էր, որ մտածելակերպով այդքան նման էր ինձ: Այնքան մոտ էինք իրար, որ երկրորդ օրը որոշեցինք մի սենյակից մյուսը տեղափոխել մահճակալ: Սենյակում դարձանք հինգ հոգի՝ ես, Անին, Նոնան և երկու կրտսեր ջոկատավարները՝ Գայանեն ու Մերին: Զրուցեցինք մինչև կեսգիշեր: Ամեն մեկս պատմեց իր կյանքում պատահած զարմանալի դեպքերից: Երևի երբեք չմոռանամ այդ օրը:

Ուզում եմ  նշել մի քանիսին նույնպես, որոնք ինձ հարազատ են դարձել: Օրինակ՝ Մերին, Մարիամը, Անուշը, Ստելլան, Անին՝ նույն ինքը, Մեսսին, Անահիտը և այլք:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Կարծում եմ՝ այդ ճամբարի մեջ եռանդ էին մտցնում մեր օտարերկրացի կամավորները: Շատ հետաքրքիր էր նրանց հետ շփվելը. հիմնական դասերը նրանք էին անցկացնում:

Վերջին օրը «Տաղանդների երեկոն» էր: Ես, Նոնան և Անին մի հետաքրքիր համար էինք նախապատրաստել և ասում էինք, որ անակնկալ է: Կարծում եմ՝ կարելի էր անակնկալ անվանել. այն բոլորին էլ շատ դուր եկավ: Ինձ էլ շատ դուր եկավ Անուշի ելույթը: Նա կարդաց իր հոր մասին ակնարկ. բոլորս էլ հուզվեցինք:

Դե՛ ինչ, եկանք հասանք այն «հուզվելու» օրվան: Առավոտյան բոլորս իրար հրաժեշտ տվինք:

Մի պահ լուռ նայեցի տնակներին, ճանապարհին, խաղադաշտին ու հասկացա, որ այստեղ քաղցր հուշեր եմ թողնում:

 Սոֆյա Աբրահամյան, 14տ., Վայոց ձորի մարզ, ք. Եղեգնաձոր

Խաղաղությունը` խաղաղություն տարածողի աչքերով

«Սյունիք-Զարգացում» հասարակական կազմակերպությունն ունի Եղեգնաձորի ակտիվ երիտասարդների խումբ, որը բաղկացած է 4 հոգուց՝  ես ներառյալ: Մեր հիմնական նպատակն է` կազմակերպել հավաքույթներ, մրցույթներ, ցուցահանդեսներ, վիկտորինաներ և այլ միջոցառումներ՝ մեր մարզի՝ Վայոց ձորի ակտիվ երիտասարդներին ոգեշնչելու համար:

Լուսանկարը` Գևորգ Մաթևոսյանի

Լուսանկարը` Գևորգ Մաթևոսյանի

Առաջին ամիսն էր՝  հունիսը, երբ մտածեցինք ցուցահանդես կազմակերպել: Հավաքվեցինք հունիսի 4-ին, պայմանավորվեցինք  ցուցահանդեսը ներկայացնել հունիսի 15-ին: Սյունիք-Զարգացում ՀԿ-ի աշխատակիցներից Արուս Ներսիսյանը օնլայն հայտարարություն գրեց, որը մենք պարտաճանաչորեն տարածեցինք սոցցանցերով՝ մարդկանց հետաքրքրությունը շարժելու նպատակով:

Լուսանկարը` Գևորգ Մաթևոսյանի

Լուսանկարը` Գևորգ Մաթևոսյանի

Հաջորդ օրը բոլորը հայտարարության մասին էին հարցնում.

-Սո՛ֆ, ի՞նչ ցուցահանդես եք անում:

-Դե՛, երեխե՛ք, պիտի նկարեք խաղաղություն ու ինչքան կարող եք շատ մարդկանց ասեք. հաստատ հետաքրքիր կանցնի:

Ամեն ինչ հասցնելու համար՝ որոշեցինք հունիսի 13-ին հավաքել աշխատանքները՝ ուսումնասիրել, դասավորել և քննարկել: Մասնակիցներին շահագրգռելու համար՝ որոշեցինք ժողովրդի քվեարկությամբ ընտրել ամենալավին, տվյալները ամփոփել մի քանի օր հետո, և հանձնել փոքրիկ նվեր: Քվեարկությունը կատարվելու էր թղթե փոքրիկ զատիկներով: Քվեարկողները դրանք փակցնելու էին իրենց կարծիքով լավագույն նկարի վրա:

Լուսանկարը` Գևորգ Մաթևոսյանի

Լուսանկարը` Գևորգ Մաթևոսյանի

Եկավ հունիսի 13-ը, հավաքեցինք նկարները. դրանք, իսկապես, լավն էին: Ամեն մեկն արտահայտել էր խաղաղության վերաբերյալ իր պատկերացումները, ընկալումներն ու մտքի թռիչքը: Ոմանք ապլիկացիա էին արել:

Ցուցահանդեսը լինելու էր ամֆիթատրոնում: Ամենահետաքրքիրը նկարներն առանձնացնելն ու թղթերին փակցնելն էր: Իսկապես հետաքրքիր աշխատանք ստացվեց:

Լուսանկարը` Գևորգ Մաթևոսյանի

Լուսանկարը` Գևորգ Մաթևոսյանի

Հունիսի 14-ն էր, ինձ հանձնարարեցին ցուցահանդեսի բացումը: Առաջին անգամն էր, որ ես նման աշխատանք պիտի կատարեի, այդ իսկ պատճառով շատ լարված էի:

Ահա եկավ այդ սպասված օրը: Ամեն ինչ հիանալի էր անցնում: Մենք երկու ժամ շուտ էինք գնացել ամֆիթատրոն՝ նկարները տեղադրելու:

Ցուցահանդեսն սկսվեց: Ես հայտարարեցի ցուցահանդեսի բացումը, նպատակը և նկարների գնահատման ձևը: Ապա ելույթ ունեցան Եղեգնաձորի երգչախմբի սաները:

Մեր՝ 1-ին հիմնական դպրոցը, պատվոգիր ստացավ՝ ակտիվ մասնակցության համար: Արդեն սկսեցինք բաժանել թղթե փոքրիկ զատիկները: Մարդիկ շրջում էին ու գնահատում, իսկ մենք հետևում էինք նրանց:

 

Լուսանկարը` Գևորգ Մաթևոսյանի

Լուսանկարը` Գևորգ Մաթևոսյանի

Ցուցահանդեսն ավարտվեց ժամը 20-ին:

Ավարտից հետո ոմանք չէին թաքցնում իրենց հիացմունքը: Ամեն մեկը պատմում էր իր տպավորությունը՝ երեխաների խելամիտ պատկերացումների մասին:

Սոֆյա Աբրահամյան

***

«Սյունիք-Զարգացում» ՀԿ-ն իր գործընկեր կազմակերպությունների հետ համատեղ  ամեն տարի կազմակերպում է ճամբարներ `«Ճամբարներ հանուն Հարավային Կովկասի խաղաղության» ծրագրի շրջանակներում: Բայց մինչ  ճամբարները կազմակերպվում են ամենամյա ցուցահանդեսներ «Խաղաղությունն իմ աչքերով» խորագրով: Մի քանի օր առաջ ինձ զանգահարեց ճամբարների և ցուցահանդեսների պատասխանատուն` Արուսը, ու ասաց, որ այս տարի ես պետք է մասնակցեմ ցուցահանդեսին և օգնեմ իրեն:

Վրա հասավ նշանակված օրը: Ես ու ընկերներիցս մեկը առավոտյան գնացինք «Սյունիք», չէ-չէ, հանկարծ չշփոթեք Սյունիքի մարզի հետ: «Սյունիք-Զարգացում» ՀԿ-ն կազմակերպություն է Վայոց ձոր մարզում: Թեև ցուցահանդեսը պետք է սկսվեր երեկոյան վեցին, մենք շուտ գնացինք այգի` սկսելու ցուցահանդեսի նախապատրաստական աշխատանքները: Աշխատում էին բոլորը. թե′ այս տարվա ջոկատավարները, թե′ նախորդ տարիների, և թե′ այս և նախորդ տարիների ճամբարների մասնակիցները: Երեխաների նկարները գնահատելու էին հյուրերն ու այցելուները` կամավորների կողմից բաժանված կպչուն զատիկների միջոցով:

Դե քանի որ ես էլ կրում էի երիտասարդ լրագրող բեյջը, պետք է նաև հարցազրույց վերցնեի ծրագրի պատասխանատուներից  մեկից, և քանի որ  նա վրացի էր, ես պետք է հարցազրույցը վարեի ռուսերեն լեզվով: Սա իմ առաջին օտարալեզու հարցազրույցն էր, այդ իսկ պատճառով  մի քիչ վախ կար, արդյոք ճի՞շտ կօգտագործեմ բառը, սխալ չե՞մ անի, բայց հուրախություն ինձ, կարողացա պատվով դուրս գալ: Ահա և հարցազրույցի հայերեն թարգմանված տարբերակը.

-Բարև Ձեզ, կներկայանա՞ք

-Ես Բուբա Ծիրեկիձեն եմ, HEKS-Հարավային գրասենյակի ծրագրերի պատասխանատուն:

-Իսկ ինչո՞ւ եք հենց այս նկարը համարել լավագույնը:

-Քանի որ ես կարծում եմ` կոնֆլիկտի երկու կողմերն էլ գտնվում են շղթայված հենց կոնֆլիկտի պատճառով: Նրանք  շղթայում են և′  միմյանց, և′ կոնֆլիկտը: Աշխարհահռչակ Օլիվերո Տոսկանին նույնպես նման մոտեցում ուներ: Նա ակտիվորեն աշխատում էր ռասսիզմի թեմայի վրա: Տոսկանին հաճախ ցույց էր տալիս նույն շղթայում գտնվող երկու ձեռք` սպիտակամորթ ու սևամորթ, և դրանով ցանկանում էր ցույց տալ, որ ռասսիզմը դժվար լուծելի, ոչ ճիշտ խնդիր է ինչպես սպիտակամորթների, այնպես էլ սևամորթների համար:

Լուսանկարը` «Սյունիք- Զարգացում» Հ.Կ.-ի

Լուսանկարը` «Սյունիք- Զարգացում» Հ.Կ.-ի

-Իսկ ինչպե՞ս եք դուք  հասկանում այս նկարը:

-Այստեղ շղթաների մեջ  պատկերված ձեռքերը խորհրդանշում են այն երկրները, մարդկանց և ազգություններին, որոնք ձգտում են վերևում աղավնու տեսքով պատկերված խաղաղությանը, սակայն չեն հասնում իրենց իսկ կողմից ստեղծված շղթաների պատճառով, և դրանք չի լինում ջարդել:

-Իսկ ի՞նչ է խաղաղությունը Ձեզ համար:

-Ինձ համար խաղաղությունը դա ընկերական համակեցությունն է:

-Ո՞րն է խաղաղության Ձեր խորհրդանիշը:

-Երևի արևը:

Լուսանկարը` «Սյունիք- Զարգացում» Հ.Կ.-ի

Լուսանկարը` «Սյունիք- Զարգացում» Հ.Կ.-ի

-Ինչո՞ւ հենց արևը:

-Դե, չեմ կարող ասել, երևի`շատ եմ սիրում արև դրա համար:

Բուբա Ծիրեկիձեի և մյուս կազմակերպիչների հետ կհանդիպենք արդեն ճամբարների ընթացքում: Նրանց կճանաչենք ավելի մոտիկից և կհարստացնենք մեր գիտելիքները խաղաղության մասին այդ ոլորտում երկար տարիներ աշխատող մարդկանցից:

Մուշեղ Կուրեխյան

Երեխեք, բալ հավաքելու

-Սոֆյա՛, վաղը շուտ կարթնանաք, որ գնանք Վարդան «ձաձայենց» տուն-,ասաց հայրիկը մի պարզ պատճառով, քանի որ ամռանը ես շատ եմ ծուլանում և քնում եմ այնքան,  մինչև չհիշեմ, որ պարապմունք ունեմ:

Ամեն տարի հունիս ամսին, երբ ժամանակը գալիս է, գնում ենք Վարդան «ձաձայենց»  տուն՝ բալ հավաքելու (նա հայրիկիս ամենամոտ ընկերներից է. ընտանիքներով էլ ենք մտերիմ):

Առավոտյան մի կերպ ժամը 10-ին արթնացա: Արագ նախաճաշում էի, երբ դարպասի բացվելու ձայնը լսվեց. Վարդանն էր:

Ես ու եղբայրս դուրս վազեցինք:

-Վա՜յ, երեխեք ջան, հեսա տանում եմ մի լավ բալ ուտեք:

-Ջա՜ն, հազիվ հավեսով բալ կուտենք,- ուրախությունից բացականչեց եղբայրս:

-Դե, լցվեք ավտոն` գնացինք:

Հասանք տեղ ու միանգամից մտանք այգին: Վարդան քեռին շատ լավ հող է մշակում: Ամեն անգամ այնտեղ մտնելուց ինձ զգում եմ Սաադիի այգում («Սաադիի վերջին գարունը»): Միանգամից ծառ բարձրացանք. ոչինչ չէր փոխվել, նույն խոշոր բալերն էին:

Մինչ մեծերը խոհանոցում զրուցում էին, մենք մի լավ կերանք, հետո ձանձրացանք ու միացանք մեծերին:

-Դույլերը վերցրեք ու գործի անցեք-,ասաց հայրիկը և խոհանոցից դուրս եկավ՝ բալ հավաքելու:

Մենք բոլորս լցվել էինք մի ծառի վրա և բալ էինք հավաքում: Հանկարծ միտք ծագեց: Ես վերցրեցի ֆոտոապարատս և որոշեցի բոլորին գաղտնի լուսանկարել: Բայց չբավարարվեցի միայն այդ նկարներով և շրջեցի այգում՝ լուսանկարելով այն, ինչն ինձ ամենից շատն էր հետաքրքրում: Մենք նստեցինք բալենու տակ, ու Դավիթը սկսեց բարձր երգել: Ես էլ պահը չկորցրեցի ու լուսանկարեցի: Բավական հետաքրքիր էր անցնում: Մենք պաղպաղակ կերանք, մեծերը սկսեցին իրենց երկար-բարակ խոսակցությունները: Եղբայրս նվնվաց, որ տուն գնանք: Ճիշտն ասած, դա իմ սրտով էր:

Տուն հասնելուց հետո մայրկը սկսեց իր «կոմպոտային» աշխատանքները: Ես էլ մտա սենյակս, վերցրեցի Պալացիոյի «Հրաշքը» գիրքը և սկսեցի ընթերցել:

Հոգատար Հերմանը

Եղանակը տաքացել էր, և մեր շունը՝ Հերմանը, արդեն ազատ ման էր գալիս բակում: Նրա օրը շատ հետաքրքիր էր անցնում՝ ֆուտբոլ էր խաղում եղբորս հետ, կատվին էր ջղայնացնում, խոտերի մեջ թավալ էր գալիս և սնվում համեղ սննդով: Սակայն հաճախ տեսնում էինք, թե ինչպես է նա դուրս գալիս բակից, հետո նորից վերադառնում, մի քանի անգամ թաթով հարվածում դարպասին, հետո դուռը բացելուց ներս էր սողոսկում: 

Լուսանկարը` Սոֆյա Աբրահամյանի

Լուսանկարը` Սոֆյա Աբրահամյանի

Մի անգամ երեկոյան հորդառատ անձրև սկսվեց: Հերմանը անձրև շատ է սիրում: Ամեն անգամ անձրևի ժամանակ դուրս է գալիս բակ և ջուրն է գցում մեր ամբողջ աշխատանքը (մենք նրան լողացնում ենք հատուկ շան համար պատրաստված լոգանքի գելերով, իսկ անձրևի տակ մնալուց հետո նրա վրայից նույն շան հոտն է գալիս): Դե, իր սովորության համաձայն, դուրս եկավ անձրևի տակ, հետո, երբ եղանակը ավելի ցրտեց, բարձրացավ պատշգամբ: Նա ամբողջովին թրջված էր և դողացնում էր: Իմ քունն էլ շատ էր տանում, բայց ես վերցրեցի լուսամփոփն ու գնացի խորդանոց` մի շոր գտնելու: Այնտեղ ոչինչ չգտնելով իջա նկուղ և դանթ գտա: Երբ դանթը (խսիր) ձեռքս գալիս էի, ձայներ լսեցի, բայց ուշադրություն չդարձրեցի:

Լուսանկարը` Սոֆյա Աբրահամյանի

Լուսանկարը` Սոֆյա Աբրահամյանի

Դանթը բերեցի, փռեցի պատշգամբում, Հերմանն էլ նստեց վրան, բայց դեռ նվնվում էր: Մտածեցի, որ սոված է, և մի կտոր հաց բերեցի: Նա հացը վերցնելով նայեց դեմքիս, հետո հացը մի կողմ շպրտեց: Մտածեցի, որ մի բան կա և որոշեցի նրան պատուհանից հետևել, որ ինձ չնկատի: Նա վերցրեց հացը, և բակ գնաց: Հետևեցի նրան և տեսա, որ հացը տարավ և տվեց մի խեղճ և անտեր շան, որը նույնպես մեր բակում էր, բայց այսքան ժամանակ չէի տեսել:

Լուսանկարը` Սոֆյա Աբրահամյանի

Լուսանկարը` Սոֆյա Աբրահամյանի

Ես թաքուն տուն մտա և շարունակեցի հետևել նրան: Նա հանգիստ եկավ, պառկեց դանթին և քնեց:

Առավոտյան ամբողջ բակը ման եկա, բայց այդ շանը չգտա. երևի պատահաբար էր բակ մտել: