Ես սարսափ ֆիլմերի սիրահար եմ: Քչերն են ինձ նման, որ բաց չեն թողնում անգամ ամենասարսափելի ֆիլմը: Չգիտեմ՝ միգուցե մեծ բավականություն եմ ստանում դիտելով դրանք: Դրա միակ պատճառն այն է, որ չեմ սիրում ռոմանտիկ ֆիլմեր, կատակերգություններ, ավելի հակված եմ ֆանտաստիկ ու սարսափ ֆիլմերի: Երբ սարսափ ֆիլմ եմ դիտում, ինձ պատկերացնում եմ բացասական կերպարի դերում, այլ ոչ թե դրականի: Դե, նրանք անընդհատ բղավում են, սարսափից փախչում: Վատ չէր լինի, որ ինձնից էլ վախենային մյուսները: Ես սիրում եմ ֆիլմերի բացասական հերոսներին: Ճիշտ է՝ նրանք չար են, բայց միևնույնն է, նրանք առաջինն են ինձ գրավում: Անկեղծ ասած՝ միշտ ցանկացել եմ տեսնել ուրվականներ:

Երևի արդեն մեկ տարի կլինի, ինչ դիտել եմ մի ֆիլմ, բայց այն դեռ մտքումս է: Ամիսների ընթացքում սկսեցի ուսումնասիրել այդ ֆիլմի պատմությունը, քանի որ այն իրական փաստերի վրա էր հիմնված: Ինձ դրեցի Շերլոկ Հոլմսի տեղն ու փորձեցի ամեն կերպ ուսումնասիրել պատմությունը: Դե, պատմությունը մի տան մասին էր, որտեղ կար ուրվական, իսկ տան անդամների մտքով անգամ չէր անցնում: Անցնում են տարիներ, և ուրվականը ներթափանցում է այնտեղ ապրող տղայի մեջ, ու նա անգիտակցաբար սպանում է տան բոլոր անդամներին: Այդ ընտանիքին հաջորդում են մյուսները, իսկ ուրվականը այդպես էլ մնում է տան մեջ: Տունը վաճառքի է հանված, բայց ոչ ոք չի գնում այն: Իմ ամենամեծ երազանքն է գնալ Նյու Յորք ու մտնել այդ տուն: Դե, վախեցնող է, բայց եթե ես գնամ այնտեղ, և ուրվականը մտնի իմ մեջ, ես չեմ կարողանա սպանել մարդկանց, քանի որ մենակ կլինեմ այնտեղ: Էհ, էլի ընկա երազանքներիս գիրկը, դե, շուտ վերադարձիր իրական կյանք ու կհասկանաս, որ հաստատ «էղըդայդամը» (հենց այս պահին) չգնացիր հասար Նյու Յորք: Խեղճ ուրվականը այդպես էլ մնաց այնտեղ:

Հոկտեմբերյան մի ցուրտ երեկո էր: Դատարկ ու մութ փողոցում լսվում էին միայն մեր ոտնաձայները: Իսկ ես համոզված էի, որ հեռվում` մթան մեջ, հին էլեկտրասյան կողքին կանգնած է տատս` թաց աչքերով, մեկ ձեռքի մատները մյուս ձեռքի մեջ հավաքած: Ու թեև թանձր մթության մեջ արդեն չէինք երևում, բայց դեռ շարունակում էր նայել մեր ուղղությամբ: Ես երբեմն-երբեմն բաց էի թողնում մորս ձեռքը ու շրջվելով` մի քանի րոպե նայում մեր հին տանը: Ես այնտեղ ապրել էի 15 տարի: 

Մի տեսակ շատ են, չէ՞, տարիները, և անարդար է դրանից հետո բաժանումը: Մեր նոր տունը բավականին գեղեցիկ ու հարմարավետ է, բայց երկհարկանի չէ, ինչպես հինը, և մոտակայքում երկնքի մեջ խրված բարձր ծառեր չկան: Նոր տանն օրերը սովորականի պես են անցնում, երազները չափազանց կարճ են տևում, բայց երկնքի պատառիկը մեր գլխավերևում ուրիշ է: Գիշերը լուսնի զբոսանքին հետևելու ընթացքում հայացքս ուղղում եմ փողոցի ամենաբարձրահասակ տանը, որի կտուրին աստղեր են իջնում` հանգստանալու: Այստեղ միակ բանը, որը քեզ է հիշեցնում, հեռվում անչափ բարձր ու իրար փաթաթված լեռներն են: Մի օր, հավանաբար շատ տարիներ հետո ես կկանգնեմ քո դիմաց, իմ սիրելի գրքերը թևիս տակ և վստահ կասեմ. «Բարև, իմ հին տուն, այդ ես եմ»:

Հոկտեմբերյան մի ցուրտ երեկո էր, բայց տատս դեռ նայում էր մեր ուղղությամբ` արցունքոտ աչքերով:

Մի կիրակնօրյա առավոտ աչքերս բացեցի մորս ձայնից. 

-Բալե՛ս, ինձ շտապ կանչել են հիվանդանոց, ուշ կգամ։ Բորշը և կոտլետները գազօջախի վրա են, մի բան կուտես, սոված չմնա՛ս։ Ես գնացի, արդեն ուշանում եմ։

Քիչ անց ես վեր կացա, լվացվեցի, բայց չնախաճաշեցի։ Չեմ սիրում ջեմով ռուլետ, իմ փոխարեն դա կերավ իմ հավատարիմ շունը։ Հետո գնացի մեր հարևանի խանութը։ Մտնելով ներս՝ ասացի։

-Լորա՛ մորքուր, ինձ «կոկա-կոլա» և չիփս տուր։

-Ա՛յ Զավեն ջան, դեռ երեկ մայրդ բողոքում էր, որ ստամոքսդ խանգարված է, գնա՛, ոչ մի «կոլա»։

Երկար համոզելուց հետո ես վերցրի այն, ինչը ուզում էի։ Վերադարձա տուն, չգիտեի՝ ինչ անել։ Անգործությունից կոտրեցի մի ծաղկաման։ Հետո մտածեցի. «Մաման հոգնած կլինի, մի բան պատրաստեմ նրա համար, բայց ի՞նչ… Հա, մտածեցի, տորթ»։ Ինտերնետում կարդացի մի բաղադրատոմս և սկսեցի գործը։ Մի կերպ ստացվեց։ Տորթը դրեցի գազօջախի մեջ և գնացի հանգստանալու, դուրս եկա բակ։ Մի քիչ խաղալուց հետո հիշեցի տորթի մասին, բայց արդեն ուշ էր։ Այն դարձել էր սև գույնի, իսկ տանը կանգնած էր սև ծխի ամպ։ Արագ տորթը գցեցի աղբամանը և բացեցի պատուհանը։ Եվ ի՞նչ. իմ կատուն կայծակնային արագությամբ փախավ։ Դուրս եկա, սկսեցի փնտրել նրան։ Մեկ ժամից գտա կատվիս և տուն բերեցի։ Մտածեցի՝ լողացնեմ, բայց կատուն, ջուրը տեսնելով, նույն կայծակնային արագությամբ անհետացավ։ Նա թաքնվել էր պահարանի հետևում։ Փորձեցի բռնել, բայց նա վազեց և ցատկեց սեղանի, ապա՝ գազoջախի վրա՝ հրելով ճաշի կաթսան։ Այն ընկավ, և ամբողջ ապուրը թափվեց հատակին։

Երեկոյան վերադարձավ մայրս և ասաց ընդամենը մեկ նախադասություն.

-Քեզ տանը մենակ թողնելը հանցագործություն է։

Արդեն երեք տարի է, ինչ ակնոց եմ կրում: Այդ երեք տարիների ընթացքում բոլորը սովորել են տեսնել ինձ ակնոցով: Ես նույնպես այս տարիների ընթացքում սովորել եմ իմ այդ կերպարին: Տարիների ընթացքում սկսեցի սիրել ակնոցը, ու թեև ասում են, որ գոնե հինգ րոպեով ցած դնեմ աչքերիցս, մեկ է` չեմ հանում: Ինչպես տեսնում եք նկարում, ունեցել եմ բավականին շատ ակնոցներ, այստեղ դեռ կեսն է: Երեք տարիների ընթացքում փոփոխվել է իմ տեսողությունը և, բնականաբար, ակնոցների ձևը, չափսը և տոկոսները: Սկզբում այնքան անսովոր էր ակնոցով, քանի որ դպրոցում միայն ես էի ակնոց կրում, և բոլորի աչքերը սևեռված էին ակնոցներիս վրա: Սակայն ընթացքում, կրելով ակնոց, բացեցի այն արգելքը, որը վանում էր աշակերտներին: Իմ հասակակիցները մտածում էին, որ ամոթ է ակնոց կրելը:

Լուսանկարը՝ Անուշիկ Մկրտչյանի

Վերջերս ստուգեցի տեսողությունս, և ինձ ասացին մի անսպասելի նորություն: Կրելով ակնոց և ստանալով համապատասխան բուժում, դրական տեղաշարժեր են եղել իմ տեսողության մեջ: Ակնաբույժն ասաց, որ իմ տեսողությունն այնքանով է լավացել, որ կարող եմ ակնոցս մի կողմ դնել: Այս ամենը լսելով` շատ ուրախացա: Սակայն կար մի խնդիր` այն ժամանակ, երբ ինձ տարօրինակ ձևով էին նայում, երազում էի, որ այնքան լավանա տեսողությունս, որ այլևս երբեք ակնոցի կարիք չլինի: Սակայն վերջերս նույնիսկ այդ ուրախ լուրը լսելով, չուզեցի հանել աչքերիցս: Ընտանիքիս անդամները զարմացան, երբ ասացի, որ սիրում եմ ակնոց կրել և պայման դրեցի` ասելով, որ կամ օպտիկականը չեմ հանելու կամ ինձ պետք է գնեն թափանցիկ ակնոց: Տարօրինակ է, չէ՞: Այն ժամանակ երազում էի ակնոցից ազատվելու մասին, իսկ հիմա չեմ ուզում հանել: Սակայն ծնողներս համաձայնվեցին` ասելով, որ երբեմն կրեմ:

Ասեմ, ժողովուրդ ջան: Էս մեր Տաթևը պատիժ էր քաշել ու մեր բախտից էն էր ընկել, որ բոլորիս համար պաղպաղակ պետք է գներ: Հիմա կմտածեք՝ Տաթևը ո՞վ ա, ի՞նչ պատիժ, ի՞նչ էր արել էդ խեղճ աղջիկը, որ պատժվել էր, ու ընդհանրապես՝ ինչի՞ պետք է պատիժ քաշեինք: Եթե այս բոլոր հարցերի պատասխանները ձեզ հետաքրքրում են, ես սիրով կպատմեմ ողջ եղելությունը:

Բանն այն է, որ ի բարեբախտություն Ստեփանավանում և հարակից գյուղերում ապրող երիտասարդների, մեր քաղաքում վերջապես գործում է «SKYE» երիտասարդական ակումբը, որն իր գործունեությունն է ծավալում արդեն երկու ամիս: Տաթևը, ես ու էլի շատ երիտասարդներ ակումբի լիիրավ անդամներ ենք: «SKYE»-ն ուղղված է համայնքի զարգացման համար գործունեություն ծավալելուն, այն ոչ ֆորմալ կրթություն է: Մենք՝ «SKYE»-ականներս արդեն հասցրել ենք որոշակի պլաններ կազմել մեր համայնքի բարելավման համար:

Հա, ինչից էինք խոսում: Գիտե՞ք, բանն այն է, որ մեր ակումբում ուշանալու, խանգարելու, ընդհատելու, անտեղի խոսելու դեպքում պետք է պատիժներ քաշենք փոքրիկ արկղիկից, որոնք հենց մենք ենք գրել ու լցրել այնտեղ, ու կատարենք՝ ինչ էլ որ գրված լինի: Դե, էդ մի անգամն էլ Տաթևի բախտը չբերեց, փոխարենը՝ բոլորով պաղպաղակ կերանք:

Իսկ «SKYE»-ի գործունեության արդյունքների մասին ես դեռ կպատմեմ:

Մի՞թե դու էլ… Լա՛վ, արի, ես քեզ ցույց կտամ դեպի տնակը տանող ճանապարհը: Ես քեզ չեմ ճանաչում, գուցե և ճանաչում եմ, մեծ ես թե փոքր, դա կարևոր չէ, որովհետև բոլոր փոքրերը մի օր կմեծանան, իսկ բոլոր մեծերը ինչ-որ ժամանակ փոքր են եղել: Լա՛վ, հիմա արի գնանք, գտնենք քո տնակը:

Հիմա կասես՝ ի՞նչ տնակ է, ուզում եմ գտնել։ Դու այդ տնակը գիտես, այնտեղ ապրել ես ինչ-որ ժամանակ: Այդտեղ քո ամենաիրական երազանքներն են եղել: Տե՛ս, աջ կողմում մութ ճանապարհ կա, գորշ գույներով է այն ներկված, ծառերը չորացել են, հաստացել, արևը կարծես երես է թեքել այդ ճանապարհից, որտեղ անգամ մի կենդանի շունչ չկա: Պատկերացրի՞ր…Դա դեպի քո տնակը տանող ճանապարհն է: Տես է՝ որքան ժամանակ է՝ այդ ճանապարհով չես անցել: Դժվար չէր ճանապարհը գտնելը, գիտե՞ս ինչու, որովհետև հիմա շատ կան քեզ նման մարդիկ, ովքեր գտել են բազում լուսավոր ճանապարհներ և մոռացել են ամենալուսավոր ճանապարհի մասին, որը կամաց-կամաց խամրել է:

Արի, միասին կանցնենք այդ ճանապարհը: Զգույշ՝ ձախ կողմում ծառի ճյուղերը սուր են և դեպի քեզ են ուղղված, կամաց, մի քիչ էլ, ու կեցես: Եթե գոնե մեկ-մեկ գայիր այստեղ, այսպես չէին չորանա ծաղիկները։ Խամրած կծիկի նման այդ գնդիկները մի ժամանակ վառ գույնով ու անուշ հոտով ծաղիկներ էին, իսկ հիմա դարձել են անճանաչելի։ Զգո՜ւյշ, ոտքդ, ճահի՛ճ է, զգույշ՝ չընկնես մեջը: Հիշո՞ւմ ես ժամանակին այդ ճահիճի փոխարեն պարզ կապույտ լիճ կար: Ինչքա՜ն էիր սիրում այդ լճում թղթից պատրաստած նավակներ բաց թողնել ու ամեն նավակի հետ մի նվիրական ու լուսավոր երազանք էիր ուղարկում: Ճիշտ է, միշտ չէր, որ նավակները մնում էին ջրի երեսին և հեռուն էին հասնում, բայց կարևորը գիտե՞ս որն էր, այն որ դու երբեք չէիր հանձնվում ու ամեն անգամ նորից ու նորից էիր պատրաստում՝ վստահ լինելով, որ այս անգամ կստացվի:

Ափսոս, այս լիճն էլ է նեղացել ու ճահիճ դարձել: Արի շարունակենք առաջ գնալ, մենք դեռ պետք է տնակին հասնենք… Տես է՜, անգամ սարդերն են լքել այս տեղը։ Մի կողմից լավ է՝ չենք տանջվի սարդոստայնից դուրս գալու համար: Պիտի սարդերին ներս չթողնես, թէ չէ այն, ինչ քոնն է՝ կդարձնեն իրենցը ու սարդոստայնով կպարուրեն… Հավաքիր ուժերդ, շատ քիչ է մնացել, մի փոքր էլ, ու կտեսնես տնակդ: Վա՜յ, սա ի՞նչ է: Տե՛ս է, մոռացել էի: Հիշո՞ւմ ես այս գնդակը, հա՛, հենց դա, որ քո կողքին է ընկած, վերցրու: Հիշո՞ւմ ես՝ ինչպես էիր դրանով խաղում քո ամենահավատարիմ ընկերների հետ: Որքան հուշեր է այդ գնդակն իր մեջ պահում, ափսոս, որ այն պայթեցնելով հուշերը դուրս չես հանի, բայց մի՛ մտածիր, երբ հասնենք տնակի մոտ ու ներս մտնենք, ամեն բան կհիշես…

Գոնե արևը լիներ, թե չէ այս մթին էլ ոչինչ չեմ տեսնում: Տե՛ս, հասանք նեղ ճանապարհին: Մի փոքր կռացիր, որ անցնես այդ կամարով: Ինչ նեղ է այն: Կարծում եմ կհիշես, թե որքան նեղ ճանապարհներ ես անցել քո կյանքում: Երբ չկար ոչ մի լուսավոր կետ, որ քեզ օգներ, դու միայնակ էիր մոլորվում դրանցում և միշտ, թեկուզ և դժվարությամբ, դուրս էիր գալիս այդ տեղից: Հիմա փորձիր անցնել այս մեկով ևս, գուցե արևը կամարի մյուս ծայրո՞ւմ է… Մի քիչ էլ առաջ արի, ահա՛, դուրս եկանք կամարից: Սա էլ այգին: Ճիշտ ես, անճանաչելի է դարձել, բայց հիշո՞ւմ ես, մի ժամանակ այստեղ քո շունն էր վազվզում, քո ամենահավատարիմ ընկերը: Ի՞նչ էր նրա անունը… Տե՛ս է, ես էլ եմ մոռացել: Մոռացել էիր, չէ՞ նրան, բայց հիշի՛ր, միայնակ մարդը երջանիկ չի լինում երբեք։ Այսօր, այստեղ դու մոռացել ես քո հավատարիմ ընկերոջը, բայց անտառից դուրս, երբեք, երբեք չմոռանաս։ Առանց ընկերների կյանքդ կնմանվի այս գորշ գույներին… Տե՛ս, հեռվում, ծառերի խորքում, այ հենց դա, որ պսպղում է, այդ լուսավոր կետը: Ի՞նչ է, չե՞ս հիշում։ Դա քո տնակն է… Որքա՜ն ուրախ եմ: Ես էլ կարծում էի այն ևս մարել է: Արդեն հույս էլ չունեի, որ պահպանված կլինի այնպես, ինչպես այն ժամանակ էր: Տես, թե ինչ գեղեցի՜կ է։ Արի վազենք նրա մոտ, որ ավելի մոտիկից տեսնենք… Ի՞նչ է, չե՞ս կռահում, այս ամենից հետո, երբ դու տեսար, թե ինչ վիճակում էին բոլորը, ողջ ճանապարհի ընթացքում, թե ինչպես էին չորացել, կորել, կոտրվել, մարել մյուսները, իսկ տնակը, որն ամենախորքում էլ չի փոխվել ու շարունակում է վառ լուսավորել, գլխի չե՞ս ընկնում, ինչն է: Տնակը, որի ճանապարհը այդքան շատ էի ցանկանում քեզ ցույց տալ՝ մանկությունն է… Այն հեքիաթը, որը երբեք չի խամրում…

Դու կարող ես մոռանալ ամեն բան, բայց մանկությունդ, երբե՛ք: Որքան էլ, որ նա հեռու լինի, որքան էլ, որ խորը պահես ներսումդ և որքան էլ ամուր փակես դուռը, մի օր կբացես այն ու կհասկանաս, որ ավելի քաղցր ու բարի ոչինչ չես տեսել…