Լուսանկարը՝ Սոսե Զաքարյանի

Շատերն ասում են, որ ձմեռը հրաշքների ժամանակահատվածն է, և իրոք: Ձմեռը իր կախարդանքով մարդկանց ստիպում է հավատալ հրաշքների, հավատալ սիրուն և հավատալ անհավատալիին: Դուրս ես գալիս փողոց այս սառնամանիքին, և հոգիդ լցվում է սառցե կախարդանքով, հույսով, որ բոլոր երազանքներդ կիրականանան: Իսկ երբ ձյուն է գալիս, կարելի է ժամերով շրջել քաղաքով մեկ: Ձյան փաթիլները, կարծես, երկնային ուրախության և երջանկության սառցե մասնիկներ լինեն, որ շաքարավազի հատիկների նման լցվում են կյանքի թեյի մեջ՝ մարդկանց առօրյան ավելի քաղցրացնելու և կյանքի դառնությունները անտեսել ստիպելու համար: Քայլում ես ձյան վրայով և զգում,  թե ինչպես է ձյան ճռթճռթոցը շոյում ականջդ, հանգստացնում հոգիդ ու միտքդ, որ ձգտում էին խաղաղության, սպասում էին ձմռանը, առաջին ձյանը, առաջին ձնագնդիկին: Սպասում էին վերածննդին, նրան, որ ձյունը պետք է մաքրի ու իր հետ տանի այն բոլոր  դժվարություններն ու ցավերը, որ կային մինչև ձմռան գալը: Մանկանում ես ձմռան հետ, դառնում ավելի ազնիվ, մտերիմ, ջերմ ու շփվող: Կարծես ինչքան դրսում ձմեռ է, այնքան  ամառ է ներսումդ՝ այնքան ջերմ ու մտերիմ:  Պետք է վայելել ձմռան ամեն մի ակնթարթը, գնահատել ամեն մի փաթիլի սերը, որը անսահման է մարդկանց նկատմամբ: Նրանք իրենց հետ կյանք են բերում, բայց մնալով այստեղ, իրենք են մեռնում: Մի պահ նայիր դուրս, տես` ինչքան սիրուն է ամեն ինչ: Երանի ձմեռը երբեք չվերջանար:

Երեկ վաղ առավոտից թե հեռուստատեսությամբ, թե սոցիալական ցանցերով, հեռախոսով ու պարզապես փողոցում իրար հանդիպելիս մարդիկ ասում էին. շնորհավո՛ր տոնդ, հա՛յ զինվոր, հա՛յ սպա, անմահացա՛ծ հերոս, հայ քաջորդուն ծնունդ տվող առյուծածին մայր: Ես էլ առաջինը շնորհավորում եմ հայրիկիս: Չէ որ նա էլ այն մարդկանցից մեկն է, ով մասնակցել է ազատագրական մարտերին, ով կռվել է հանուն հայրենիքի: Հայրս «Սևքարեցի Սաքո» կամավորական ջոկատի անդամներից է: Ջոկատը կազմավորվել է 1989 թվականի հունվարին և կոչվել Իջևանի Սևքար գյուղի, այսինքն մեր համագյուղացի, լեգենդար հայդուկապետ Սևքարեցի Սաքոյի անունով: Կազմված է եղել մոտ 32 հոգուց: Սկզբում միայն մի քանիսն են զենք ունեցել, այն էլ որսորդական հրացաններ: Միայն հետո են ապահովվել անհրաժեշտ զինամթերքով: Դրա հետ կապված ջոկատի անդամները հաճախ են հիշում,թե ինչ է եղել, երբ առաջին անգամ ձեռքներին նռնականետ է հայտնվել: Փորձարկելու ժամանակ առաջին արկով պատ են քանդել:

Պատերազմի ընթացքում համագյուղացիներն էլ են ամուր թիկունք եղել՝ յուրաքանչյուրն իր ձևով: Տատիկս, օրինակ, մեծ սիրով ու ջերմությամբ է հյուրընկալել կռվող տղերքին՝ հյուրասիրել, լվացել նրանց գուլպաները, չորացրել ու կրկին ճանապարհել սահման: Ու այսօր, երբ ամեն կողմից լսում եմ շնորհավորանքներ, չեմ զարմանում, քանի որ այսպես, ազգովի ենք կազմավորել Հայոց բանակը:
Տա՛ Աստված, որ այս հուշերը մնան լոկ իբրև հուշ: Հետ չդառնան անցած դառը օրերը: Մեր սահմաններն ամուր լինեն, երկիրը՝ խաղաղ, ժողովուրդն էլ միշտ իր զավակի պես սիրի ու փայփայի իր բանակը:

Լուսանկարը՝ Հարություն Հայրապետյանի

Ես՝ սիրելով բոլոր եղանակները, ամենից շատ սիրում եմ ձմեռը: Ձմեռն ունի իր յուրահատկությունները ինչպես և մյուս եղանակները: Ինչպես բոլորը, այդպես էլ ես, սիրում եմ ձմեռային արձակուրդները: Ոմանք լսելով այս արձակուրդների երկարացման մասին ուրախացել էին, իսկ ես ոչ, քանի որ իմացա, որ շաբաթ օրերին պետք է լրացնենք բաց թողնված դասի օրերը:  Եվ երբ տանը պարապությունից չգիտեի ինչ անել, որոշեցի գնալ պապիկենցս տուն: Ես երբ հասա այնտեղ՝ տատիկս ինձ տվեց  բլիթներ և թեյ, քանի որ ես շատ սառած էի: Բոլորն էլ գիտեն, որ ձմռան ամենաբարդ գործերից մեկը դա ձյուն մաքրելն է: Մի քիչ նստելուց հետո ես դուրս եկա բակ, այնտեղ տեսա պապիկիս, որը  ձյուն էր մաքրում: Ես շուտափույթ վազեցի ներս և կանչեցի եղբայրներիս: Մենք դուրս եկանք բակ, պապիկս կարծեց, թե գնում ենք խաղալու: Բայց իրականում մենք եկել էինք նրան օգնելու: Մենք երբ սկսցեինք գործը, պապիկը ասաց.

-Մե քելեք է, էտ ձեր խելքի բանը չի:

Եղբայրներիցս Հարութն ասաց.

-Լավ էլի, պապիկ, դու գնա տուն հանգստացի, կգաս կտեսնես, որ վերջացրել ենք:

Պապս գնաց տուն, և մենք անհապաղ սկսեցինք գործը: Այնքան էինք տարվել գործով, որ նույնիսկ չնկատեցինք, թե ինչպես անցավ ժամանակը:

Երբ վերջացրեցինք, կանչեցինք պապիկին: Նա տեսնելով մեր գործը, ասաց.

-Իմ թոռներն ուրիշ են, էլի:

Ճիշտ է, մեջքներս մի քիչ ցավում էր, բայց մենք հասկացանք, որ շատ լավ գործ կատարեցինք և հասկացանք, թե պապիկը ինչքան է չարչարվում:

Լուսանկարը՝ Հարություն Հայրապետյանի

28-ը հունվարի 2015թվական… Օձունի թիվ 1 դպրոցի 10-11-րդ դասարանների աշակերտներ… Մենք 11-րդ դասարանի աշակերտներով կազմակերպել էինք բանակի օրվան նվիրված միջոցառում: Երբ այդ մասին տեղեկացրեցինք տնօրինությանը, նրանք առաջարկեցին կազմակերպել մեծ միջոցառում, որին հրավիրված էին նաև Վանաձորի  N զորամասի ներկայացուցիչները: Մենք այդ օրը հագել էինք զինվորական համազգեստ, ինչը մեզ ավելի էր ոգեշնչում և մի քանի ժամով մեզ զգացինք այնպես, ասես մենք ևս սահմանին կանգնած զինվորներ ենք:

Հիշում եմ, երբ մեր ջոկատի  կամ դասարանի  հումորային մանրապատումը  ներկայացնելու  ժամանակն էր, ոչ-ոք չէր պատկերացնում, որ դպրոցից դուրս են գալու 9 զինվոր: Ներկայացնեմ, թե քանի շարքային, սերժանտ ու սպա ունեինք մեր ջոկատում: Եվ այսպես, մեր ջոկատում ունեինք 7 զինվոր, 1 կրտսեր սերժանտ և 1 կրտսեր լեյտենանտ:

Մեր զինվորները նորակոչիկներ էին, ովքեր ընդամենը  մի քանի օր էր, ինչ զորակոչվել էին ծառայության: Ես այդ ջոկատի, կամ ավելի պարզ ասեմ, այդ դասակի հրամանատարն էի: Դե երևի հասկացաք, որ ես կրտսեր սերժանտն էի ու  պետք է նրանց սովորեցնեի սպային դիմելու ձևը, նրանց հետ խոսելը, շարքից դուրս գալը: Առավոտյան անվանականչի ժամանակ մեզ մոտեցավ կրտսեր լեյտենանտը, ով ստուգեց տղաների հիգիենան և նրանց դիմելաձևը: Մեր կազմակերպած հումորային ծրագիրը ներկայացնեմ նաև ձեզ, որպեսզի ավելի պարզ և հասկանալի լինի.

Եվ այսպես, կրտսեր լեյտենանտը  դիմում է լոռեցի զինվորին.

-Շարքային  Մելիքյան,- զինվորը չպատասխանեց:

Սպան 2 անգամ նրան դիմելուց հետո, հանկարծ տղան շարքից բղավեց.

-Ա դե,  ես եմ, էլի՜…

Դպրոցի աշակերտները ծիծաղեցին, բայց ինչպես մեզ էր ասված, մենք իրավունք չունեինք անգամ աննկատ ժպտալու:

Մյուս զինվորին ստուգելուց պարզվեց, որ զինվորը մազերը չէր կտրել: Սպան զինվորին.

-Զինվոր, ինչո՞ւ մազերդ կտրած չեն:

Զինվորը պատասխանեց.

- Սենց լավ ա, գլուխս չի մրսում:

Սպան հրամայեց վերացնել թերությունները, և գիտեք ի՞նչ պատասխան տվեց զինվորը կրտսեր լեյտենանտին.

Զինվորը, ով ևս լոռեցի էր, պատասխանեց.

-Ոնց ասես, ցավդ տանեմ:

Բոլոր ծիծաղում էին հումորային դրվագների վրա, սակայն մեզ համար կարևորը զինվորականների կարծիքն էր: Նրանց շատ էր դուր եկել մեր ներկայացումը, անկեղծ ծիծաղում էին, ասես մի փոքրիկ ժամանակահատվածով կտրվել էին բարդ ու լարված ծառայությունից:

Ես ուզում եմ, որ մեր բոլոր զինվորները միշտ իմանան, որ մենք միշտ իրենց կողքին ենք: Չէ որ բանակը հենց մեր եղբայրներն են, հայրերը, մեր ընկերները:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Արձակուրդ՝ մի հիանալի ժամանակահատված, որը պարզվում է, ոչ բոլորին է ուրախացնում: Վերջերս ընկերներիցս շատերի հետ զրուցելիս պարզեցի, որ նրանք ձանձրանում են, արձակուրդ չեն ուզում: Ճիշտ է, շատ վատ է, որ մարդիկ հիվանդ են, և վարակի տարածումը չխթանելու համար են արձակուրդները երկարաձգվում: Բայց այնուամենայնիվ, ես զարմացա, որովհետև արձակուրդ նշանակում է` քուն, հանգիստ, լիքը ազատ ժամանակ, որի ընթացքում կարող ես դիտել բոլոր այն ֆիլմերը, որոնք դիտելու ցանկությունը առաջացել էր ոչ ազատ ժամանակ, կարող ես կարդալ գրքեր:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Ինձ թվում է, հասկացաք, թե ինձ ինչն է օգնում խուսափել ձանձրույթից, հետևեք իմ օրինակին: Փորձեք բոլոր հնարավոր ձևերով վայելել այս վերջին հանգստյան օրերը, քանի որ դասերի ընթացքում ժամանակ չեք ունենալու: Իսկ նրանք, ովքեր հիվանդ են, ձեզ էլ առողջություն, շուտ ապաքինվեք: