Իմ բնակավայրը խորագրի արխիվներ

Ինչը կփոխեի Կապանում

Լուսանկարը՝ Ալեն Ղազարյանի

Լուսանկարը՝ Ալեն Ղազարյանի

Կապանում փոխելու շատ բան կա: Պետք է, որ մարդիկ Կապանում ավելի բարի լինեն, չնայած, այդ ամենը գալիս է մարդու սոցիալական վիճակից, քանի որ բոլորն այսօր մտահոգված են մի հարցով, թե ինչպես օրվա հաց վաստակեն:

Կուզեի փոխել մարդկանց տրամադրությունը, որ նրանք ուրախ լինեն, ժպտան: Կապանում պակասում է ժպիտը:

Արա Հարությունյան

 

Առաջնահերթ կհետևեի քաղաքի մաքրությանը, քանի որ շատ փոշոտ է, ու ամենուր աղբ կա թափված: Քաղաքի բոլոր ծառերը կմշակեի: Ծառերը մեծ են և չորանում են, քանի որ չեն ստանում անհրաժեշտ խնամք, չեն ջրվում, չորացած մասերը չեն հեռացվում: Նաև կբարեկարգեի ճանապարհները:

Գոհար Հայրապետովա

 

Եթե ես հնարավորություն ունենայի ինչ-որ բան փոխելու, այնպես կանեի, որ ողջ տարին մեր համայնքը մաքուր լիներ։ Գումարով կապահովեի որբերին և անապահով մարդկանց։ Կբացեի խաղահրապարակներ, շենքեր կկառուցեի, կասֆալտապատեի ճանապարհները։ Աշխատատեղեր կբացեի։ Կավելացնեի մեր քաղաքի ծառերի քանակը։ Կբացեի հիվանդանոցներ, որտեղ անապահով մարդիկ անվճար կբուժվեին։

Էդգար Գրիգորյան

 

Կցանկանայի Կապանում բացել աշխատատեղեր, որոնք ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո չեն գործել: Դե, եթե աշխատատեղեր լինեն, կկանխվի արտագաղթը:

Սոկրատ Մկրտչյան

 

Կցանկայի վերացնել որսորդությունը: Որսորդությամբ զբաղվող մարդիկ չեն մտածում, որ այդ կենդանին մեղք է, չարժի հաճույքի համար կենդանուն վերացնել:

Արմինե Հովհաննիսյան

 

Կապանում կան մարդիկ, որոնք անտարբեր են ու գրեթե ոչ մի բանի ուշադրություն չեն դարձնում, չեն մասնակցում միջոցառումների: Պատճառաբանում են, որ ժամանակը չի հերիքում: Ես կվերանորոգեի Կապանի ավերված ամրոցները՝ Երիցվանքը, Բաղաբերդը և գյուղերի եկեղեցիները: Գյուղերում եկեղեցիների մեծ մասը գտնվում է շատ վատ վիճակում, և պահանջվում է երկարատև վերանորոգման աշխատանք:

Հրաչ Արզումանյան

 

Առաջին հերթին կփոխեի գյուղապետարանի շենքը և կվերանորոգեի կողքի գրադարանը։ Վերանորոգելուց հետո գրադարանի գրքերը կավելացնեի և կհարստացնեի մարդկանց բառապաշարը։ Համայնքի ճանապարհները կվերանորոգեի, դպրոցը և ջեռուցմամբ կապահովեի համայնքը։ Դպրոցը կապահովեի համակարգիչներով։ Գյուղապետարանին համակարգիչներ կտրամադրեի, որ յուրաքանչյուրը իր համակարգիչն ունենար։ Ջուրը ֆիլտրացած վիճակում կբաժանեի մարդկանց, որ զերծ մնան հիվանդություններից։ Իսկ համայնքի մոտ գտնվող պոչամբարի մոտ ինչ-որ սարք կտեղադրեի, որ այն չվնասեր համայնքին։

Նունե Սարգսյան

 

Մեր քաղաքը խորհրդային ժամանակների քաղաքի տեսք ունի, իսկ ես կկառուցեի ժամանակակից շենքեր: Իսկ մյուս խնդիրը մարդկանց աղքատությունն է: Շատ ընտանիքների հայրեր գնում են արտերկիր՝ աշխատելու, որ կարողանան պահել իրենց ընտանիքները: Եթե այս խնդիրները չլինեին, իմ քաղաքը իդեալական կլիներ:

Ալեքսան Ջհանգիրյան

 

Կապանում առաջին հերթին կփոխեի մարդկանց վերաբերմունքը բնության նկատմամբ: Բնակիչները անխնա ձևով պոկում են ծառի ճյուղերը, ծաղիկները: Ցանկանում եմ այլևս չտեսնել քաղաքի աղտոտված վիճակը: Փողոցը մաքրողները քիչ են, իսկ մարդիկ աղբը թափում են փողոցներում:

Մարիամ Հարությունյան

 

Ես կփոխեի աղբամանները: Դրանք ավելի շատ ու շուտ մաքրել կտայի: Երկրորդ բանը, որ կցանկանայի փոխել, դա դպրոցների ջեռուցումն է: Երրորդը՝ մարդկանց վերաբերմունքը շրջապատի նկատմամբ: Սակայն գիտակցում եմ, որ գրեթե անհնար բան եմ ցանկանում:

Արինե Մինասյան

 

Համայնքի գրադարանը գտնվում է շատ վատ վիճակում, տեղը շատ փոքր է: Ակումբի բեմը քանդված է, կցանկանայի այն վերանորոգել, որ երիտասարդները գյուղում զբաղմունք ունենան: Դպրոցը պետք է ամբողջությամբ վերանորոգել: Շատ կցանկանայի, որ մեր համայնքում մանկապարտեզ լիներ: Գյուղում փոքր երեխաները շատ են, կան նաև ընտանիքներ, որոնք հնարավորություն չունեն իրենց երեխային հեռու մանկապարտեզ ուղարկելու:

Մերի Գրիգորյան

 

Մեր գյուղի գրադարանն էլ վերանորոգման կարիք ունի: Կփոխեի նաև ակումբի շենքը, որը նույնպես վերանորոգման կարիք ունի: Դպրոցին կտրամադրեի ավտոմատներ, որ երեխաները կարողանան դրանք քանդել ու հավաքել: Մեր Կապան քաղաքն ունի շատ խնդիրներ: Ես կվերանորոգեի հիվանդանոցը, որովհետև շատ վատ վիճակում է գտնվում:

Քնարիկ Զաքարյան

 

Կասֆալտապատեի ճանապարհները, կվերանորոգեի եկեղեցու տանիքը, կբացեի աշխատատեղեր: Այս ամենն անելուց հետո նոր կմտածեի մնացած մանր խնդիրների մասին:

Արտյոմ Ղազարյան

 

Կվերանորոգեի Կապանի հիվանդանոցը, որը շատ վատ վիճակում է։ Կապանում կան զոհված ազատամարտիկների շատ ընտանիքներ, որոնք անապահով վիճակում են գտնվում։ Կապանում ջուրը աղտոտված է, այդ իսկ պատճառով առաջանում են հիվանդություններ։ Բայց այս ամենի հետ մեկտեղ ես շատ եմ սիրում Կապանը և չեմ պատկերացնում կյանքս առանց Կապանի։

Նարե Դավթյան

 

Ես կցանկանայի բարելավել մեր բակի լուսավորությունը և բարեկարգել բակը: Պետք է կազմակերպվեն մի շարք միջոցառումներ, որոնք դուր կգան մարդկանց: Իսկ ամենակարևորը, կվերանորոգեի շենքերի տանիքները, որոնք գտնվում են վթարային վիճակում:

Եվա Գրիգորյան

 

Նախևառաջ, Շինարարների թաղամասերի աստիճանները կփոխեի ճոպանուղով, որպեսզի տարեցները այդքան աստիճան ոտքով չբարձրանան: Այնուհետև կվերանորոգեի գյուղամիջյան ճանապարհները: Հետո կստեղծեի մի կազմակերպություն, որը հոգ կտաներ որբ և անապահով երեխաների մասին:

Ալվարդ Փարսադանյան

 

Ըստ իս՝ փոփոխությունները միշտ էլ գրավիչ են։ Գրադարանները կդարձնեի գրադարան-սրճարաններ և կտեղադրեի հարմարավետ կահույք` ընթերցանության համար։ Կավելացնեի կինոթատրոններ, թատրոններ, խաղացանկը ավելի հետաքրքիր կդարձնեի: Շատ երիտասարդներ ազատ ժամանակը անցկացնում են համակարգչի առաջ, բայց եթե ավելի հետաքրքիր ներկայացումներ լինեն, ինձ թվում է, որ ավելի շատ թատրոն կգնան։ Սահադաշտ կկառուցեի։ Կկառուցեի պահածոների գործարաններ, որ Կապանի մթերքը մինչև Երևան հասնելը չփչանա, այս կերպ կավելանային նաև աշխատատեղեր։ Կապան-Երևան երթուղային տաքսիները կփոխեի ինքնաթիռների հետ. չէ որ մի ժամանակ կար։

Նարե Խաչատրյան

Գեղանուշ գյուղը ձմռանը

Իմ հայրենի գյուղը

Լուսանկարը՝ Մարինե Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը՝ Մարինե Հովհաննիսյանի

Իմ հայրենի գյուղը՝ Սևքարը, գտնվում է Տավուշի մարզում և սահմանակից է Ադրբեջանին: Այստեղ է ծնվել հայտնի ֆիդայի Սևքարեցի Սաքոն՝ Սարգիս Ծովանյանը: Ես շատ հպարտ եմ, որովհետև ծնվել և մեծացել եմ նրա տանը և համարվում եմ նրա ժառանգներից մեկը: Մեր ընտանիքի բոլոր տղամարդիկ, սկսած իմ պապերից, մասնակցել են հայրենիքի պաշտպանությանը: Սևքարեցի Սաքոն մասնակցել է Արևմտյան Հայաստանի բազմաթիվ կռիվների, եղել է հայտնի զորավարներ Անդրանիկի, Աղբյուր Սերոբի, Չաուշի զինընկերը և եղել է պատմական Խանասորի արշավանքի հեծելազորի հրամանատարը: Պապս՝ Երվանդ Ծովանյանը, մասնակցել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմին և պարգևատրվել է բազմաթիվ մեդալներով: 1963 թվականից մինչև 1982 թվականը եղել է Սևքարի գյուղխորհրդի նախագահը: Հայրս՝ Արտաշես Ծովանյանը, մասնակցել է Արցախյան կռիվներին, Երկրապահ կամավորական միության անդամ է, պարգևատրվել է «Զորավար Անդրանիկ» ոսկե մեդալով, «Մայրական երախտագիտություն» մեդալով, «Արցախյան մայրերի կողմից» մեդալով, «Սևքարեցի Սաքո» հուշամեդալով և պատվոգրերով: Հորեղբայրներս՝ Գրիշան, Յուրան, Սերյոժան և Արարատը, բոլորն էլ մասնակցել են արցախյան կռիվներին: 1990-1991 թվականից ստեղծվեց «Սևքարեցի Սաքո» ֆիդայական ջոկատը: Հայրս և եղբայրներս բոլորն էլ անդամագրվեցին այդ ջոկատում և մինչ 1994 թվականը մասնակցեցին Արցախյան գոյամարտին: 1980 թվականից հայրս աշխատում է որպես հեռուստակայանի տնօրեն, որտեղից հեռարձակվում են թվով քսանհինգ համայնքների համար հետևյալ հեռուստաալիքները՝ Հանրային ալիք, Հանրային երկրորդ ալիք, РТР Ռոսիա, Կենտրոն, Հանրային ռադիո և այլն: Դեռևս կռվի տարիներին հեռուստատեսային կայանը աշխատել է հրթիռային կրակոցների տակ: Մեր գյուղի կենտրոնում է գտնվում Սևքարեցի Սաքոյի շքեղ հուշարձանը, որը խորհրդանշում է մեր համայնքի հոգին և ուժեղ կամքը: Նրա կողքին են գտնվում գեներալ Վարշամովի կիսանդրին, ով եղել է ցարական Ռուսաստանի գեներալ,  մի քիչ այն կողմ գտնվում է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում զոհվածների հուշահամալիրը և Սևքարի դուստերերի կողմից կառուցված կոթողը:

Սևքարը, ինչպես նաև Տավուշի մարզի բազմաթիվ գյուղեր, ունի իր բազմաթիվ խնդիրները և պրոբլեմները: Այդ կարևորագույն խնդիրներից մեկը գյուղամիջյան ճանապարհներն են: Ճիշտ է, գյուղի կենտրոնական ճանապարհները համեմատաբար բարվոք վիճակում են, որովհետև վերջին տարիներին մայթերի կողքով կառուցել են ջրահեռացման գծեր, որոնց միջով հոսում են հորդառատ անձրևների ջրերը: Ամեն տարի վերանորոգվում են գրեթե բոլոր գյուղամիջյան ճանապարհները, սակայն որտեղ չկան ջրահեռացման գծեր, այդտեղից ուժեղ և հորդառատ անձրևների ջրերը քշում-տանում են ճանապարհներին փռած ավազի և խճապատված ծածկույթը: Դժվար է հատկապես ձմռան ամիսներին: Ճանապարհները ամբողջովին պատվում են մերկասառույցով, որը անանցանելի է դարձնում մեքենաների երթևեկությունը: Այդ պատճառով գյուղի մեծ մասը, ովքեր կապված են սարերի և յայլաների հետ, զբաղվում են անասնապահությամբ, ունեն ամենագնաց մեքենաներ: Հուսով եմ, որ կանցնեն տարիներ, և իմ հայրենի գյուղի ճանապարհները կասֆալտապատվեն ամբողջությամբ, որովհետև ես լավատես եմ և հավատում եմ լուսավոր ապագային:

Լուսանկարը՝ Լեւոն Մանուկյանի

Աշնան կտավը

Լուսանկարը՝ Լեւոն Մանուկյանի

Լուսանկարը՝ Լեւոն Մանուկյանի

Աշնան լիաթոք արտաշունչը գունազարդել է բնության դրախտը: Վերևից գահավիժող ջրվեժները ավելի գեղեցիկ են դարձնում եղանակի գունագեղ պատկերը: Երկնքի անափ կապույտը ջերմ գրկել է չքնաղագեղ ու դրախտային կտավը:

Մտովի հոգիս շրչում է եդեմային պատկերի անեզր գեղեցկության մեջ ու յուրաքանչյուր տերևից մի գույն է վերցնում ու դնում է գրպանը, անհագ խմում ջրվեժների ու աղբյուրների կենսատու ջրերից, որ ինքն էլ դառնա գեղատեսիլ պատկերի մի մասը: Աչքերը հառած` կլանում է երփներանգ գույների հիանալի խաղը: Մերկ ոտքերն ընկղմում է սառնորակ ջրերի մեջ: Ու խաղաղության կապույտը շոյելով նրա ճերմակ ոտքերը, կանչում են դեպի իրենց ակունքները, և ոտքերով զգում նրա սրտի զարկերը, որոնք գնալով ավելի ուժգին են դառնում: Դրախտային պատկերը գիրկն էր առել ինձ: Մեղմ զեփյուռը ծառից մի տերև էր պոկել ու պարում էր, գրկում նրա գունազարդ մարմինն ու պտույտներ տալիս։

Լուսանկարը՝ Լեւոն Մանուկյանի

Լուսանկարը՝ Լեւոն Մանուկյանի

Հասած ու կարմրած մասուրները թփից պոկվելով ընկնում ու խառնվում էին ջրվեժների կապտաթուշ ջրերին ու կարմիրով ներկում:

Ամպերը հավաքվեցին ու անձրև մաղեցին երանության վրա:Կարծես թարմության շունչը սփռվեց ամենուրեք:Անձրևի յուրաքանչյուր կաթիլն իր տեղն էր գտնում կտավի վրա. մեկը տերևի ծայրին էր կանգնում, մյուսը մասուրի այտն էր խուտուտ տալիս, մի քանիսն էլ խառնվում էին ջրերին ու շտապում հեռուներ: Հետո հետզհետե անձրևն ավելի ուժեղացավ ու սկսեց մաքրել կտավի փոշին:

Անձրևից հետո երևաց ծիածանի երփներանգ գունապնակը: Որը կարծես գունավոր թելերից հյուսված պարան լիներ, որ բնությունը թռչում էր վրայով:

Էլեոնորա Բալյան

Գեղարքունիքի մարզ, գ. Կալավան

Մեղրաձոր

Լուսանկարը՝ Արփինե Հակոբյանի

Լուսանկարը՝ Արփինե Հակոբյանի

Մեր գյուղը ծվարել է Ծաղկունյաց և Փամբակ լեռնաշղթաների միջև: Գյուղում ամենաառաջին բնակչությունը, այսպես ասած գյուղի հիմնադիրները, եղել են մի խումբ գաղթականներ, ովքեր եկել են Բայազետ նահանգի Կոգովիտ գավառի Արծափ գյուղաքաղաքից, 1829 թվականին:

Նշեմ, որ գյուղս կոչվում է Մեղրաձոր, իսկ ավելի վաղ ժամանակներում այն կոչվել է Թայչարուխ: Նախկին անվանումն ունի մի քանի բացատրություն: Առաջինը՝ քանի որ գյուղը գտնվում է երկու՝ Մարմարիկ և Փամբակ գետերի հատման կետում: Մյուս բացատրության համաձայն, իբր մի անցորդ կամրջի վրայով անցնելիս կորցրել է չարոխի մեկը, իսկ «թայ» նշանակում է հենց զույգի մեկը:

Մեր գյուղը շատ նշանավոր է հատկապես իր տաղանդներով: Գյուղում ունեինք չորս-հինգ պատմաբաններ, գիտնականներ: Գյուղը հատկապես վերջերս սկսել է ծաղկել: Արդեն մի քանի տարի է, ինչ գյուղում գործում է Սբ. Աստվածածին եկեղեցին, որը ևս հանդիսանում է գյուղի բնակչությանը համախմբող կենտրոն: Եկեղեցու շնորհիվ գյուղի բնակչության մեջ կրկին արթնացել է հոգևոր կյանքի գիտակցությունը, ավելի մոտեցել են եկեղեցուն:

Գյուղի անմիջապես գլխավերևում անխավար ու անսասան կանգնած է ևս մեկ եկեղեցի, որը, ճիշտ է, չի գործում, բայց մեծ համբավ ունի և գյուղի բնակչությունը բարձրանում է այդ եկեղեցին, մոմ վառում, աղոթում: Գյուղն ունի իր ուխտի օրը, այդ տոնը նշում է ողջ գյուղը:

Գյուղի մշակութային կենտրոնի ջանքերով և դպրոցի աջակցությամբ կազմակերպվում են մի շարք միջոցառումներ, հավաքույթներ: Հատկապես գյուղի համար կարևոր նշանակություն ունեն կազմակերպվող շաբաթօրյակները, որի ընթացքում գյուղի բնակչությունը համախմբվում և մաքրում է գյուղը աղտոտումից:

Գյուղի երիտասարդությունը ևս շատ ակտիվ մասնակցություն ունի գյուղում ընթացող բոլոր արարողություններին: Երիտասարդները մասնակցում են հավաքների, խմբակների:

Գյուղացիների ապրուստի հիմնական միջոցը հողագործությունն ու անասնապահությունն է, ինչպես նաև գյուղում գործող «Մեղրաձոր Գոլդ» ոսկու հանքը, որը մեծ համբավ է ձեռք բերել ողջ աշխարհում: Չնայած՝ գյուղում դրությունը բավականին լավ է, այնուամենայնիվ, գյուղում կան այնպիսի ընտանիքներ, որոնք ապրում են սոցիալական ծանր պայմաններում:

Գյուղում ակտիվ գործունեություն են ծավալում և ժամանակին գործել են մի շարք հասարակական կազմակերպություններ, խմբակներ:

Ինչպես ցանկացած բնակավայրում, այնպես էլ մեր գյուղում անպակաս են վեճերն ու կռիվները, որոնք վերջում հիմնականում բավականին ծիծաղելի ավարտ են ունենում:

Գյուղի ակտիվ կյանքն ապահովում են դպրոցը, մանկապարտեզը, մշակութային կենտրոնը և մասնավոր այլ շինություններ:

Կապան

Ջանֆիդա

Լուսանկարը՝ Շուշանիկ Հարությունյանի

Լուսանկարը՝ Շուշանիկ Հարությունյանի

Իմ գյուղը Ջանֆիդան է, որը գտնվում է Արմավիրի մարզում: Իմ գյուղի հետ կապված շատ հետաքրքիր պատմություններ կան: Օրինակ, գյուղի անվանումն առաջացել է, երբ տեղացի ֆիդայիները մենամարտել են թուրքերի հետ, և, երբ հաղթել են, գյուղացիները գոռացել են ,ջան, ֆիդայիներե: Եվ գյուղը հետագայում անվանափոխվել է Ջանֆիդա: Գյուղը սահմանամերձ է, և գյուղից դեպի Արաքս գետը երկու քայլ է: Քանի որ ջանֆիդացիները իրենց լեզվով ծըռ (ծուռ) են, շատ պատմություններ են հորինել Արաքս գետի մասին, բայց դրանցից մեկը գիտեմ: Ասում են, որ իսկական հայը, երբ մտնում է Արաքս, գետի ջուրը տաքանում է, բայց երբ այլազգի մեկն է մտնում, ջուրը սառչում է: Գյուղում կա նաև մի լիճ, որն անվանում են Ավազանոց: Երբ լիճը սկսեց ճահճանալ, ոչ ոք ուշադրություն չդարձրեց, շարունակում էին առաջվա պես մտնել լողալու: Լողացողներից համարյա ոչ մեկը չփրկվեց: Լիճը սկսեցին կոչել Մահվան ճահճուտ: Ջանֆիդան տարբերվում է բոլոր գյուղերից իր մրգաշատ այգիներով, հյութալի վարունգով և քաղցր սոխով:

Մի պատմություն հիշեցի: Մի ամառային օր եղբայրներիս հետ որոշեցինք հարևանի այգուց խնձոր գողանալ: Ժամը մոտ տասն էր: Հաղթահարելով հարևանի բոլոր թակարդները՝ վերջապես հասանք խնձորենիներին և սկսեցինք քաղել: Այնքան քաղեցինք, որ չգիտեինք, թե ինչպես ենք տանելու: Մտածեցինք և որոշեցինք: Շապիկները դրեցինք տաբատների տակ և գնացինք մեզ մոտ ապրող բարեկամներից մեկի տուն: Եվ զարմացանք, քանի որ քաղել էինք մոտ յոթ կիլոգրամ խնձոր:

Թթուջուր

-Հայրիկ կպատմե՞ս քո ծննդավայրի մասին:

-Ծննդավայրս Գեղարքունիքի մարզի գյուղ Թթուջուրն է:

-Իսկ ինչո՞ւ է գյուղը Թթուջուր կոչվում:

-Գյուղը Թթուջուր է կոչվում, որովհետև գյուղի տարածքում գոյություն ունի հանքային ջրի աղբյուր:

-Իսկ մինչ գյուղը Թթուջուր անվանելը, գյուղը ուրիշ անուն ունեցե՞լ է:

-Բոլոր անունները կապված են եղել հանքային ջրի հետ:

-Անուններից որևէ մեկը կարո՞ղ ես ասել:

-Ղութուբուլաղ, Ջրդիսան:

-Ե՞րբ է հիմնադրվել այդ գյուղը:

-Ներկայիս Թթուջուր գյուղի բնակչությունը վերաբնակեցվել է Տավուշի մարզի Չորաթան գյուղից 1920 թվականին` Հայաստանի խորհրդայնացումից հետո: Տեղում առաջ էլ եղել է գյուղ, որի մասին վկայում են հին գերեզմանները: Գյուղը գտնվում է Գետիկ գետի աջ ափին:

-Իսկ ինչո՞ւ գյուղում հանքային ջրի վերամշակման գործարան չի կառուցվել:

-Թթուջուրը տարբեր տարիներին համապատասխան մասնագետների կողմից ենթարկվել է մասնագիտական հետազոտման, սակայն, ինչ-ինչ պատճառներով վերամշակման գործարան չի կառուցվել:

-Իսկ ի՞նչ յուրահատկություն ունի այդ ջուրը:

-Ջուրը իր մեջ պարունակում է երկաթի մեծ քանակություն, հաճելի է խմել շոգ, արևոտ եղանակին:

Գյումրի