Եվ ահա նորից եկավ ուրբաթ օրը: Չէ՛, չէ՛, նրա համար չէ, որ դասերը ավարտվեցին (չնայած դրա համար էլ), բայց ուրախ եմ նրա համար, որ եղբայրս Երևանից գալու է: Այո՛, կարոտել էի, չէ՞ որ երկու շաբաթ է, ինչ չեմ տեսել նրան: Նա ասել էր, որ դասերը վերջանալուն պես գալու է, իսկ նրա դասերը վերջանում են 15:30: Հաճախ ավելի շուտ են վերջացնում: Այսօր այդ օրերից մեկն էր: Դասերը ավարտվել էին ժամը 14-ին, և նա գնացել էր տուն, հավաքել իր գրքերը և շտապել գյուղ: Ես այնքան էի կարոտել, որ 10 րոպեն մեկ զանգում էի: Երբ առաջին անգամ զանգեցի, նա մտածեց, թե մայրիկն է զանգում, բայց ես նրան ասացի, որ ես եմ: Իսկ երբ երկրորդ անգամ զանգեցի, նա արդեն իմացավ, որ ես եմ: Վերցրեց և ասաց.

-Արև՛, հասկացա, երբ հասնեմ Գավառ, կզանգեմ,- քանի որ ես նրան խնդրել էի, որ երբ հասնի Գավառ, անպայման զանգի:

Այդքան զանգերից հետո վերջապես նա հասավ տուն: Ես այնքան էի կարոտել, որ երբ իմացա հասել է, միանգամից վեր թռա համակարգչի մոտից, որպեսզի առաջինը ես տեսնեմ նրան:

Եկավ, գրկեցի, կարոտս առա և մտանք ներս: Նրան այնքան բան ունեի պատմելու, որ չգիտեի` որտեղից սկսել: Պատմեցի, վերջացրեցի: Հետո եղբայրս որոշեց, որ պետք է ֆիլմ դիտի: Դե, ես էլ որոշեցի չխանգարել նրան: Կարճատև արձակուրդն ավարտվեց, և նա նորից գնաց Երևան:

Հիմա ես սպասում եմ, թե երբ է նորից գալու ուրբաթ օրը, որ նորից տեսնեմ եղբորս: Ճիշտ է, մենք հաճախ ենք կռվում, ինչպես բոլոր քույր ու եղբայրները, բայց ես իմ եղբորը շատ եմ սիրում:

Հա՛, մոռացա ասել.

-Ռո՛բ, որ ուրբաթ օրը գաս, իմացի՛ր, միասին շախմատ ենք խաղալու:

Զարմանում եմ, որ ասում են, թե համակարգիչը չարիք է: Հավատացեք՝ այդպես չէ, ուղղակի ճիշտ օգտագործել է պետք: Երևի գաղտնիք չէ, որ ամեն ինչ էլ մարդու ձեռքում կարող է և հրաշքներ գործել, և ավերածություններ անել:

Լավ, չքննարկենք ու ոչ էլ քննադատնեք: Ասենք, համակարգչի հետ կապված մեկ-մեկ ես էլ եմ չարագործ դառնում, բայց դե հրաշքների տեղն էլ գիտեմ: Ինչևէ:

Ուզում էի ասել, որ ցանկացած բան, որ մարդու ձեռքում է հայտնվում, նրանից կախվածության մեջ է մտնում: Օրինակ, օձի թույնն էլ սպանելուց բացի նաև կյանքեր է փրկում: Ա՜հ, խորացա:

Հիմա մի կողմ թողնենք գիտությունն ու բժշկությունը և գանք առօրյա, մեր՝ երիտասարդներիս առօրյա:

Ուզում եմ մի քիչ ականջակալներից խոսենք: (Հիմա կասեք՝ դրա մասին գրելու համար այս ամենն ինչի՞ էր գրել: Մի քիչ սպասեք):

Կա՞ մարդ, ով ինձ նման, մեղմ ասած, «սիրում է» օգտագործել ականջակալները:

Որ մերոնց հարցնեք՝ դրանք ամբողջ օրը ականջներումս են, դրա համար էլ գլուխս ցավում է:

Բայց իմ ձևակերպումը մի քիչ այլ է: Դե, նույն բառերն են, շարադասությունն է ուրիշ. Գլուխս ցավում է, դրա համար էլ այն ամբողջ օրը ականջներումս է: Անգամ դաս սովորելիս: Հա, մի զարմացեք, ու եթե մտածեք, որ տարօրինակ եմ՝ չեմ հերքի:

Ես սիրում եմ, որ երբ գիրք եմ կարդում կամ դաս սովորում, շուրջս լռություն լինի, բայց դե հեռուստացույցը, համակարգչով միացված երգերը կամ հաղորդումները, հարևան-բարեկամները, և այլն, և այլն… Ասածս ինչ է՝ չկա լռություն: Ու ինձ օգնում է երաժշտությունը: Նախընտրում եմ, որ հեռուստացույցի աղմուկի փոխարեն ականջներումս սիրելի երաժշտություն լինի: Ու գիտե՞ք, այդ տարօրինակ նվագարկիչը ականջներումս ինձ երբեք չի խանգարում: Հա, մինչև հիմա տետրերումս ոչ մի երգի բառ դեռ չեմ գրել:

Իսկ հիմա բացատրեմ նյութիս իրարից տարբեր սկզբի ու շարունակության կապը:

Ցանկացած բան, կապված գիտության թե առօրյա-կենցաղային կյանքի հետ, մեկի համար կարող է չարիք լինել, մյուսի համար՝ հրաշք, մեկին այն բացասական կթվա, իսկ մյուսին՝ դրական: Եվ դրանից այն չի դադարում լավը կամ վատը լինելուց:

Ուղղակի եկեք կյանքին միայն մեր պատուհանից չնայենք:

Հ.Գ. Իսկ եթե դեռ կարծում եք, թե տարօրինակ եմ, հիշեք, որ 21-րդ դարում նորմալ մարդիկ են տարօրինակ թվում:

Մեզանից յուրաքանչյուրը ինչ-որ պահի, ինչ-որ հանգամանքներում, կամա թե ակամա, ներառվում է այլ մարդկանց կյանքում, հաճախ նաև փոխում ճակատագրեր: Անծանոթ մարդիկ, հայացքներ, վայրկյան… Ընդամենը մի վայրկյանում մենք դառնում ենք ուրիշի պատմության մի մասը: Այս պատմությունը մի աղջկա մասին է, որին տեսել եմ մեկ անգամ շատ տարիներ առաջ…

Մշտական առօրյա, երբ ձեռքերդ փայտանում են ցրտից, երբ հայացքդ հառում ես մի ամայի կետի ու, որևէ տեղ չշտապելով, մնում ես կանգնած, կարծես տրվում ես բնությանը՝ ցրտին: Նրան տեսա մեկ անգամ՝ երթուղայինում, հայացք էր՝ կարծես պայքարից հոգնած, չմոռացվո՜ղ: Ձեռքերը տաքացնում էր բերանի գոլորշով, գոլորշին էլ կարոտած էր, ինչպես և նա: Չհամարձակվեցի օգնությունս առաջարկել, նա այդ օգնության կարիքը չուներ: Հայացքը մնաց աչքերիս առաջ: Նույնիսկ նկարիչ լինելու դեպքում չէի ցանկանա փոխանցել այդ հայացքը կտավին… Ինչպես Ռեմարկն էր գրել, նա ճչում էր, պարզապես ոչ ոք չէր լսում նրա ձայնը: Հայացքն անպաշտպան էր, անմեղ, հոգետանջ…

Արդեն մի քանի տարի է` փնտրում եմ այդ հայացքը: Հուսով եմ, նա էլ երբեք չի ունենա այն հայացքը, որով դարձավ այս հոդվածի հերոսուհին:

Ապրելով կամ չապրելով կյանքը, շնչելով կամ ոչ, լինելով կամ չլինելով ներկայում, մենք մտնում ենք ուրիշների հոգիները, դարձնելով կամ չդարձնելով այն մերը: Մենք հետք ենք թողնում դիմացինի մեջ, նույնիսկ որևէ բառ չփոխանակելով ու չճանաչելով նրան:

Լույսով լցնենք ինքներս մեզ, ու լույսով պարուրենք մարդկանց, միգուցե մենք էլ ինչ-որ մեկի հոդվածի, ինչու ոչ, նաև կյանքի մասնիկն ենք դառնում:

Ես աշխարհը, երկինքն ու նույնիսկ ստվերների խաղը տեսնում եմ ապակուց այն կողմ: Դե հասկանում եք, բանն այն է, որ մայրս չի թողնում գիշերվա ժամը 2-ին (երբ ինձ համար սկսվում է գիշերային երջանկությունը) դուրս գալ տնից ու նստել աստիճաններին կամ մտնել հողամաս ու քարերով փորձել հարվածել լուսնին՝ մոռանալով տարածության մասին: Այդ փաստը երկար ժամանակ չէի կարող ընդունել ու ակամա սկսեցի սիրել նրանց, ովքեր ատում են քունը: Գիշերը՝ մոտավորապես «մտքի գրչից» 5 է պակաս: Բոլորը քնած են: Ի դեպ, այդ բոլորի մեջ ես չեմ մտնում: Վառարանը վաղուց հանգել է, բայց լսվում է նրա մեջ քամու մեներգը: Ես էլ ուրվականի նման կանգնած եմ պատուհանի մոտ ու փորձում եմ ինչ-որ բան գրել: 

Գրիչս չի գրում: Մոտենում եմ սեղանին, որ նոր գրիչ վերցնեմ, բայց ոտքս հարվածում եմ ինչ-որ իրի, ու այն աղմուկով գլորվում է հատակին (ազնիվ խոսք, ես այն դուրս կնետեի տնից, եթե առավոտյան գտնեի): Աղմուկը հաստատ արթնացրեց բոլորին, բայց բողոքները առավոտվա համար էին պահել: Վերջապես վերցրեցի մի գրիչ ու մոտեցա պատուհանին:

-Պառկիր քնելու,- հանկարծ լսվեց մորս ձայնը, «Փաստորեն հինգ րոպե անցել է».- մտածեցի ես և քթիս տակ ծիծաղեցի (մայրս հինգ րոպեն մեկ կրկնում է այդ արտահայտությունը): Վերջապես ես էլ չստեցի ու չասացի. «Հա, հիմա կպառկեմ», ուղղակի ասացի.

-Մամ, իսկ ո՞վ է ասել, որ գիշերը քնելու համար է, միգուցե ցերե՞կն է պետք քնել, իսկ գիշերը անել այն, ինչ անհրաժեշտ է:

-Սեփական փորձիցդ ես ասում, չէ՞:

Եվ այստեղ ես սկսում եմ իմ ճառը.

-Քուն իրականում գոյություն չունի, դա ինչ-որ մեկն է մտածել, ինչ-որ խելացի մեկը, որ երբ բոլորը քնեն, գիշերից վերցնի հանճարեղ մտքերը ու տա թղթին, կամ էլ հենց գիշերն է հորինել` տեսնելու համար. Արդյո՞ք հավատարիմ կմնան իրեն, թե` ոչ:

Եթե դուք գեթ մեկ գիշեր մոտենաք պատուհանին և ուղղակի չնայեք սկավառակի նման այդ երկնային մարմնին, այլ կարողանաք տեսնել նրա՝ ողջ մարդկության սառը երազի հոգին, ու բացելով պատուհանը, շնչեք հեռու տիեզերքից քամու բերած բուրմունքը, այլևս չեք ցանկանա քնել: Եթե դուք հասկանաք, որ լուսինը թույլ է տալիս նայել իրեն առանց ցավեցնելու աչքերը, դուք նրան կհրավիրեք ձեր մեջ, և չտխրեք, երբ հասկանաք, թե այդքան ժամանակ գիշեր եք եղել, գիշեր՝ առանց լուսնի: Եթե գեթ մեկ վայրկյան պատկերացնեք աստղերը իբրև ոչ թե հեռավոր հազարավոր մարմիններ, այլ ձեր սիրելիների ձեզ հետևող սրտեր, դուք կզրուցեք նրանց հետ, կզրուցեք ոչ իրական մի լեզվով:

Եթե բոլորը քնած լինեն, ո՞վ պետք է նկարի գիշերը՝ լուսինն իր աստղերով, դատարկ փողոցներում թավալվող քամուն, երդիկներից դուրս եկող ծուխը: Եթե բոլորը քնած են, ապա ո՞ւմ համար են աստղերը համաստեղություններ կազմում, ո՞ւմ համար է քամին ստվերների խաղ կազմակերպում, ո՞ւմ համար է լուսինը երկնքում:

Եթե ոչ մեկը չուզենա ապրել գիշերը, ինչո՞ւ նա գոյություն կունենա: Մի օր գիշերը կհեռանա, ու մարդիկ անդադար կապրեն ցերեկը, կաշխատեն, կմոռանան ներդաշնակության ու երազների մասին, քաոսային շարժման մեջ կլինի ամեն բան: Դա երևի մարդկանց սրտով կլինի: Երևի…

Իմ ճառը սպասվածից երկար տևեց, արդեն ուղիղ «սարսափների» ժամն է: Ես այդքան խոսելուց հետո լուռ նայեցի հեռուն՝ անսահամն հեռուն: Մայրս վեր կացավ, մոտեցավ ինձ, գրկեց, ու մենք միասին նայեցինք հանդիպակած լեռների հայելանման երեսներին, տեղ-տեղ ձյունից ազատված կրծքին: Պահի ազդեցության տակ չկարողացա հասկանալ` իրականությո՞ւն է, թե՞ ոչ:

Չգիտեմ, ինչքան էր անցել, բայց աչքերս փակվում էին: Չէի կարող իմ ճառից հետո մորս խոստովանել, որ ուզում եմ պառկել: «Այ թե հիմարություն արեցի,- մտածեցի ես,-շատ իմանայի, որ մայրս այսպես կարձագանքեր. կգար ու կկանգներ պատուհանի մոտ»:

-Մամ, եթե ուզում ես` պառկիր, հոգնած ես:

Բայց մայրս այլևս քնելու միտք չուներ: Ես նստեցի աթոռին ու սկսեցի ուշադիր նայել մորս, ով թույլ ժպտում էր: Հենց այդ ժամանակ ես մեծ սխալ թույլ տվեցի: Ուղղակի չհասկացա` ինչպես աչքերս փակվեցին մի քանի ժամով, իսկ առավոտյան… Առավոտյան…

Լավ, եկեք այստեղ բավարարվենք մի ժպիտով ու բարեսրտությամբ…

Հա՛, ես եմ, էլի ես, որ երկուշաբթիից ուրբաթ դասից հոգնած և պայուսակս հազիվ քարշ տալով, դասից վերադառնալիս հանդիպում եմ քո անծանոթ, հպարտ կերպարին: Ես այն անծանոթն եմ, ում խաչվող ճանապարհները ծանոթացրել են քեզ: Հա՛, կիրակի օրերին եկեղեցու ճանապարհին նույնպես ես եմ, որ անկախ իմ կամքից, ուրվականի նման դուրս եմ գալիս ճանապարհիդ ու ինչպես սովորաբար անծանոթ անցորդները, ես էլ քայլում եմ, առանց որևէ հատուկ ուշադրության կամ գոնե «բարևի»: Բայց մի՞թե մենք անծանոթներ ենք: Գուցե… Բայց միայն տեսականորեն: Չե՞ս հավատում: Իսկ անծանոթը որտեղի՞ց իմանար, որ սիրում ես կապույտ, անամպ երկնքին նայել, որ սիրում ես աղմուկը, որ ունես սովորություն ձեռքումդ ինչ-որ բան տրորելու` ծաղիկներ, ծառից պոկած տերևներ, թղթե գնդիկներ: Դու չե՞ս, որ վախենալով քննադատ ընկերներիդ սխալ հայացքներից, ամաչում ես քեզ քրիստոնյա համարելով եկեղեցու պատարագներին մասնակցել, այլ դրա փոխարեն մոմ վառելուց ու աղոթքի մեկ-երկու խոսքեր մրմնջալուց հետո, աննկատ փախչում ես դուրս: 

Անծանոթը կնկատե՞ր, որ վերարկուիդ հաստ օձիքների տակ թաքցնում ես դեմքդ ոչ թե այն պատճառով, որ ցուրտ է, այլ որ զայրույթից ատամներով վերքեր ես բաց արել ներքին շրթունքիդ, որ ընկերներիդ հետ դպրոց ես գալիս ոչ թե այլ պատճառով, որ ինչպես ընկերներդ են պնդում` «աղջիկ հավանելու», այլ շրջապատիցդ ուղղակի հետ չմնալու պատճառով: Երևի սրա՞նք էին քո փողոցներում միայնակ թափառելու պատճառները:

Չէ՛, մենք հաստատ անծանոթներ չենք: Պատահական հանդիպումները ծանոթացրել են ինձ քո շարժուձևին, քո լուռ ու մենակյաց բնույթին, տանջվող, բայց վարպետորեն ու հպարտությամբ տանջանքը թաքցնող բնավորությանդ, սովորույթներիդ, մարդկանց հանդեպ ունեցած մեծ սիրուդ ու միաժամանակ, ատելությանդ: Հիշիր իմ այն ողջույնը, երբ շփոթված նույնիսկ չպատասխանեցիր` արագացնելով քայլերդ, իսկ հաջորդ օրը` ուրախ ժպիտով հենց դու շտապեցիր ողջունել ինձ:

Հաճախ անծանոթները մեզ այնքա՜ն ծանոթ են թվում: Պատահե՞լ է, որ խանութում, կամ որևէ այլ տեղ, անծանոթ մեկի մեջ քեզ հարազատ ինչ-որ մասնիկ գտնես, հետաքրքրությամբ լցված հայացքով ուղեկցես նրան: Հենց այդ հայացքներն են, որ անծանոթներին ընկերներ են դարձնում:

Դե ինչ, ընկերս, հիմա էլի ես եմ, որ քո կյանքի ճանապարհին անվերջ երթևեկելուց հետո, վերջապես դադար եմ առել «ընկերություն» կոչվող դժվարահաս կանգառում և որպես դիտորդ հետադարձ հայացք եմ նետում «անծանոթություն» կոչվող մշուշի միջով ու հասկանում, որ ընկերներ եղել ենք միշտ, գուցե անգիտակցաբար, գուցե որպես անծանոթներ, գուցե լոկ մտքերում, բայց անկասկած եղել ենք…

Կիրակի օր էր, լեցուն իր անհաջողություններով և տխրությամբ: Ինչո՞ւ եմ ասում` անհաջող և տխուր, որովհետև այդ օրը ճակատագրական եղավ իմ հավատարիմ ընկերոջ՝ Ջեկի համար: Ջեկը իմ շունն է՝ հավատարիմ, հասկացող, հպարտ ու խորհրդավոր, ինչու ոչ, նաև բարի: Բայց միաժամանակ Ջեկը կարող է լինել գազազած, ոմանց համար` թշնամի և սարսափ, իսկ դա այն դեպքերում, երբ նրան վնաս են պատճառում, վատ են վերաբերվում և նման այլ դեպքերում: Հենց դա է պատճառը, որ նրան անվանում եմ Մսյո Ջեկ: Երբ նայում ես նրա աչքերին, կարծես թե լցված են թախիծով, տխրությամբ և այլ դառնություններով, որովհետև շունը մտածում է, որ ցանկացած պահի կարող ես իրեն ցավ պատճառել: Ջեկը օժտված է լավ հիշողությամբ, և հիշում է, թե ով է իրեն վատ վերաբերվել ու նույն կերպ է վարվում նրանց հետ:

Լուսանկարը` Արտյոմ Ավետիսյանի

Ջեկը ունի նաև ընկեր` Բարոնը, որը համեմատած Ջեկի հետ, շատ տաքարյուն է և հարձակվում է ցանկացածի վրա: Նա ունի իր զոհին բռնելու խորամանկությունները: Բարոնը թաքնվում է թփերի, արտերի, առվակների, ջրատար խողովակների մեջ և անակնկալի է բերում թե՛ իր զոհին, թե՛ անցորդներին, և դժվարությամբ է նրանց բաց թողնում, քանի դեռ ես կամ ընտանիքիս մյուս անդամները չենք միջամտել:

Լուսանկարը` Արտյոմ Ավետիսյանի

Երբ ես ձայն եմ տալիս` Մսյո Ջեկ, Բարոնը բաց չի թողնում առիթը և Ջեկի հետ մոտենում է ինձ: Բայց ասեմ, որ ես ավելի շատը սիրում եմ Ջեկին, որովհետև կարծես թե կյանք տեսած ծեր մարդու հոգի ունենա, որովհետև ցավ տեսած և ապրած կենդանի է, որովհետև նա ավելի հասկացող է: Ինչու ասացի` ցավ տեսած և ապրած, որովհետև հենց այդ կիրակի օրն էր, որ նա հազիվ փրկվեց մահի ճիրաններից:

Այդ օրը նա վրաերթի ենթարկվեց: Երբ մեքենան հարվածեց Ջեկին, նա լացելով և նվնվալով մտավ անտառ ու մինչև հինգշաբթի օրը ո՛չ նրանից լուր ունեի, ո՛չ էլ նրան տեսա: Ջեկը անհետացել էր: Շրջապատումս բոլորն ասում էին, որ հնարավոր է` նա սատկել է: Ճիշտ է, ես առաջին երկու օրը հույսս չէի կորցնում, որ Ջեկը կվերադառնա, բայց երրորդ օրը դա էլ մարեց:

Եկավ հինգշաբթի օրը, երբ դասերից հոգնած և տխուր վերադառնում էի տուն, մտքում հիշելով, որ Ջեկը սովորաբար ուրախ հաչոցով ինձ դիմավորում էր, հանկարծակիի եկա, երբ տեսա Ջեկին: Նա վազելով փաթաթվեց ոտքերիս: Ես բոլորին հայտնում էի այդ լուրը, բայց ոչ մեկն ինձ չէր հավատում:

Ջեկը տուն էր վերադարձել ողջ, բայց այդքան էլ առողջ չէր, որովհետև այդպիսի ուժեղ հարվածից հետո հավանաբար նրա ծնոտը վնասվել էր: Խեղճ Ջեկ, վիրավոր ու սոված քանի օր էր մենակ մնացել անտառում: Ես նրան այնքան կերակրեցի, որ դարձել էր գնդլիկ բոքոնիկ և այլևս չէր կարողանում ուտել հավելյալ կերը:

Ջեկն սկսեց ցատկոտել և խաղալ Բարոնի հետ: Բարոնը ինձնից ավելի շատ էր ուրախացել:

Ասեմ, որ Ջեկի բացակայության ժամանակ Բարոնը դռան մոտից չէր շարժվում, ոչ մեկի վրա չէր հարձակվում և շատ քիչ էր ուտում իր բաժին կերը: Թեև Բարոնը բակում էր, բայց այնքան տխուր էր, որ չէր հսկում, և անցորդների համար այդ մի քանի օրը մեր բակով անցնելը դարձել էր խաղուպարի նման մի բան:

Մսյո Ջեկը վերադարձել է, և այժմ բոլորս շատ ուրախ ենք և շատ հոգատար ենք վերաբերվում թե՛ Ջեկին, թե՛ Բարոնին:

Ու էլի մայրիկի ձայնը խանգարեց ինձ, արթնացրեց ու արդեն իր` «Եկ այստեղ, հերի՜ք է քնես» խոսքերը ինքնաբերաբար տարան ինձ խոհանոց։ Ես ուղղակի կմահանամ, եթե նորից ինքն ինձ գործի դնի։

Ախր, աչքերս չեն բացվում, միտքս իր տեղը չի ընկնում, ու իրոք չեմ կարող նրան բացատրել, որ անցած ամբողջ գիշեր աչքս մեկ վայրկյան չեմ փակել, թե չէ կմատնվեմ։ Հա, մինչև լուսաբաց: Բայց մեկ է, ես արդեն հասել եմ իմ նպատակին, ու հետագա իրադարձությունները արդեն էլ կարևոր չեն։ Էհ՜, մայրիկ, դու չես իմանա, թե ինչ է եղել երեկ…

Երեկ՝ անժամկետ երկարացված, անհիշելի թվերով կազմված այն օրերից մեկն էր, երբ առավոտյան զարթնում ես, ու չնայելով քո անձի թողնել-չթողնելուն, սիրտդ ինքնին թելադրում է քեզ, թե ինչ պետք է անես այդ ամբողջ օրը: Ես վեր եմ կենում մի ահռելի մեծ ցանկությամբ։ Ցանկությամբ, ոչ թե պարզապես լցնել սիրտս, այլ այնքան լցնել, որ չտեղավորվի, թափվի, քաոս առաջացնի, և ի վերջո, մի բան փոփոխի․․․ Ու իմ սիրտը լցրեց այն՝ ինձ վաղուց դեպի իրեն ձգող, հիսուն գլուխ ունեցող, հոգիս արդեն շատ անգամ գերած կազմով այ, էն գիրքը։ Բայց ամենամեծ հիասթափությունն այն էր, որ ոչ մի կերպ, ոչ մի տեղից այդ գիրքը գտնել հնարավոր չէր։

-Էմ, էս ինչո՞ւ է աչքերդ արյուն լցված, բա աչքերիդ տակի սև շրջաննե՞րը։ Դու քեզ հայելու մեջ տեսե՞լ ես։

-Հա, մամ, երևի ալերգիա է, չգիտեմ։

Դե հա, Շերլոկ մայրիկին խաբել հնարավոր չէր, բայց մի ձև պլստացի, որովհետև ուղղակի այս անգամ նա շատ զբաղված էր ապուր պատրաստելով։

Իսկ իմ մեջ դեռ էդ գրքի ազդեցությունն էր։ Հիշողությունը կարդացածիս մասին։ Կարդացածս` անկոտրուն կամքի, ազատության տենչանքի ու երազանքների մասին։ Կարդացի ու հասկացա, ու անգամ մի պահ  չմտածեցի, որ այդ «պատմությունը գրվել էր, որպեսզի ցույց տար, որ բոլոր պրոբլեմների լուծումը, դա չքվելն է։ Կորելը, կորչելը, ինքդ քո մեջ, քեզնից դուրս»։

Լուծումները շատ են, բազմաթիվ, ուղղակի պետք է չմոռանալ օգտագործել «պլյուսները» ու առավել ևս «մինուսները»։

Ու, քանի որ երեկ նպատակ էի դրել ամեն կերպ լցվել հենց դրանով՝ էդ գրքով, անգամ դեմ ելնելով իմ սկզբունքներին, ես վերցրեցի հեռախոսս ու սկսեցի կարդալ։ Մոռացության տալով մայրիկի ասածը, որ հեռախոսը վնասակար է աչքերի համար, ես կարդում էի: Ու կարդացի. «Մի մտածեք, որ այս պատմությունը գրելով ցանկացել եմ ցույց տալ, որ»… Ու  մայրիկս անսպասելի ձայն է տալիս ինձ՝ իրեն օգնելու։ Միշտ, միշտ մայրիկը խանգարում է։ Ու ամենադաժանը այստեղ այն էր, որ մայրիկի հանձնարարած ոչ մի աշխատանք լիարժեք չէի կատարում, քանի որ մտքերս ամբողջովին գրքի մասին էին։ Ու ամեն վայրկյան գործից կտրվելով ու հեռախոսս ձեռքս վերցնելով ավելի ու ավելի էի զայրացնում նրան, մինչև ի վերջո իմ ձեռքից չխլեց իմ վերջին հույսը։ Փորձելով մի կերպ, բայց ոչ մի կերպ չկարողանալով կետրոնանալ գործի վրա, իմ մտքում միշտ այդ գիրքն էր։ Այն աղջկա մասին, ով պետք է օգներ ինձ, ում օրագիրը հնարավորություն կտար զուգահեռներ անցկացնելու իմ կյանքի հետ։

Ինչպես գիտեք, սրտին ոչ մի ձև չես զսպի ու, ոչ մի ձև չես շեղի իր ցանկություններից։ Ու էդ գիրքը ամբողջ ընթացքում հեռախոսիս միջից ինձ ձգում էր մինչև որ եկավ գիշերը։ Ու ծնողներիցս թաքուն ամբողջ գիշեր կարդացի սրտի թրթիռը մեջս։ Ապրեցի այդ աղջկա հետ, ուրախացա, տխրեցի, հուզվեցի, զարմացա, լցվեցի…

Ձեզ երբևէ թվացե՞լ է, որ դուք նման չեք մյուսներին, որ կարող եք այս աշխարհին տալ ինչ որ հիասքանչ ու յուրօրինակ մի բան, եթե աշխարհը մի փոքր ուշադրություն դարձնի ձեզ: 

Ամեն անգամ քնելուց առաջ կազմում ես պլաններ, գծագրում ապագադ, որում դու իրականացնում ես երազանքներդ ու փոխում աշխարհը դեպի լավը: Հետո առավոտյան արթնանալով հասկանում ես, որ պետք է քրտնաջան աշխատել ու աշխատել` նպատակիդ հասնելու համար:

Երբեմն ուզում ենք, որ մեզ նկատեն, սակայն միայն ուզում ենք, ոչինչ չենք ձեռնարկում դրա համար: Պետք է հիշել, որ մեզ նկատելու են սև ու սպիտակ, անհետաքրքիր մարդկանց շարքերից: Դրա համար էլ պետք է աչքի ընկնենք որպես վառ անհատականություններ, խոսենք հստակ և տեղ հասցնենք մեր ասելիքը:

Նպատակին հասնելը հեշտ բան չէ: Դա տքնաջան աշխատանք և համբերություն է պահաջում: Վերջերս, երբ Երևան-Արտաշատ ավտոբուսով գնում էի Երևան, ճանապարհը նմանեցրի դեպի նպատակ տանող ճանապարհին. ճանապարհի կեսը կանգնած ես գնում, կեսը` նստած, երբեմն անհնարին կերպով, բայց դու դա անում ես: Ավտոբուսի մարդկանց էլ նմանեցրի այն մարդկանց, ովքեր մեզ հետ են լինում այդ դժվարին ճանապարհին՝ ոմանք իջնում են ճանապարհի կեսից, ոմանք բարձրանում են և գալիս քեզ հետ մինչև վերջ, իսկ ոմանք սկզբից մինչև վերջ մնում են քեզ հետ: Եվ նման մարդկանց շնորհիվ է, որ մենք գիտակցում ենք մեր նպատակին հասնելու կարևորությունը: