Հիշում եմ, որ ժամանակին մենք ձկներ էինք պահում: Միջանցքում կար մի ակվարիում, որի մեջ փոքրիկ ձկնիկներ էին: Ու վերջ: Չեմ հիշում, թե երբվանից էինք մենք ձկներ պահում: Բայց դրանք իմ առաջին կենդանիներն էին: Ես շատ էի սիրում կերակրել ձկներին և հետևել նրանց ուտելու ընթացքին:

-Հերիք ա կերակրեք, ձկներն արդեն կուշտ են,- ասում էին ծնողներս:

Մի օր եղբայրս ու հայրիկը գնացին շուկա և այնտեղից չինական գորտ բերեցին: Այդ գորտը սպիտակ էր և տարօրինակ տեսք ուներ: Մի քանի շաբաթվա ընթացքում մենք նկատում էինք, որ ձկները քչանում են, իսկ գորտը գիրանում էր: Արդեն ձկների կեսից շատը պակասել էր: Հերթական ձկնիկի անհետացումից հետո մտածում էինք՝ ինչ անել գորտի հետ: Հայրիկը զայրացավ և գորտին գցեց զուգարանակոնքի մեջ: Մենք երկար ծիծաղում էինք: Հետո ես հարցրի.

-Բա գորտին ի՞նչ ա լինելու:

-«Կանալիզացիայում» կապրի,- ասացին հայրիկն ու եղբայրս:

Հետո հայրիկը նոր ձկներ գնեց: Որոշ ժամանակ անց մենք հոգնեցինք ձկներ պահելուց, և հայրիկը նրանց կենդանիների խանութ տարավ:

Իսկ 2009 թվականին մենք կրիա գնեցինք, որովհետև Արամը (եղբայրս) գերազանց ավարտել էր 2-րդ դասարանը և ուզում էր կրիա պահել: Կրիան երկկենցաղ էր: Դրա համար էլ ակվարիումի մեջ մի քիչ ջուր ու ավազ լցրեցինք և նրան դրեցինք մեջը: Հետո նրա համար բակից մեծ քար գտանք: Ես և եղբայրս կրիային անվանեցինք Կրյոշ (իսկ ինչպե՞ս կարելի էր ավելի լավ անուն հորինել կրիայի համար): Այդ տարի ամռանը մենք կրիային իջեցնում էինք բակ: Իմացանք, որ խոտ էլ է ուտում: Ես ու Արամը նրան դնում էինք բազմոցի վրա, որ բարձրանար: Դնում էինք մեջքի վրա, որ հետ շրջվեր ու ասում էինք, որ նրան տարբեր հնարքներ ենք սովորեցնում: Շատ ուրախ էինք անցկացնում ժամանակը՝ տեսնելով, թե մեր կրիան ինչ լավ է ընտելանում:

Իսկ ձմռանը նա երկարատև քուն մտավ: Այդպես մենք նրան 6 տարի խնամեցինք: Բայց վեց տարի անց մենք արդեն հոգնել էինք նրան խնամելուց: Ակվարիումի ջուրը շաբաթներով չէինք փոխում: Չէինք կերակրում: Հետո մենք որոշեցինք, որ հերիք է նրան տանջել: Կրյոշին տարանք շուկա և վաճառեցինք տիրոջը:

Մենք էլ ոչ մի կենդանի չպահեցինք:

Երբ ես փոքր էի, երազում էի շուն ունենալ: Հիշում եմ, որ մենք նույնիսկ գնացել էինք վերնիսաժ՝ շներին նայելու: Մի խելացի շուն տեսանք, որը լպստեց և հոտ քաշեց իմ կոշիկներից:

-Իմ հոտը կհիշի, չէ՞,- հարցրի ես:

Որոշել էի, որ այդ շանը պիտի գնենք:

Բայց ծնողներս ինձ չէին թողնում շուն պահել: Երբ հարցնում էի՝ ինչու, նրանք պատասխանում էին, որ պապիկը չի սիրում կենդանիներ, ու հետո, այդ շունը մի օր կսատկի: Ծնողներիս կարծիքով, ես դեռ փոքր էի այդպիսի պատասխանատվություն կրելու համար:

Մտածում էի՝ կարելի է պուդել պահել: Իսկ երբ ես պուդել տեսա ու իմացա, թե ինչ աշխույժ ու ագրեսիվ է, փոշմանեցի:

Շուն ունենալու պատմությունը շատ հին է ու երկար: Ես վաղուց մոռացել էի այդ երազանքի մասին:

Հիմա ես ավելի շատ ուզում եմ կատու ունենալ: Կատուն հանգստացնում է նյարդերը: Չնայած, ես չեմ սիրում կպնել կենդանիներին: Չնայած, իմ կարծիքով, կատուները եսասեր են, հավատարիմ չեն ու մտածում են միայն լավ տիրոջ, տաք վերմակի ու համեղ նախաճաշի մասին:

Կենդանիների հետ կապված միակ բանը, որ մինչև հիմա երազում եմ՝ կյանքում գոնե մի անգամ ձի նստելն է: Գիտե՞ք՝ երբ սկսվեց իմ սերը ձիերի հանդեպ: Ես մոտ 6 տարեկան էի:

-Մամ, ես ինչի՞ տարի եմ ծնվել,- հարցրի ես:

-Ձիու: Ավելի շուտ՝ ծովային ձիու:

Ես այդ ժամանակ ծովառյուծի պատկերացրի: Բայց հետո իմացա, թե ինչ է ծովային ձին:

11 տարեկանում կարդացի «Երեք հրացանակիրները» ու ես էլ ուզեցի ունենալ դ’Արտանյանի՝ ամբողջությամբ սև, ճակատին սպիտակ աստղաձև նշանով ձիուց:

Իսկ եթե ճիշտն ասեմ՝ ես չգիտեմ, թե կոնկրետ երբվանից սկսվեց իմ սերը ձիերի հանդեպ:

2016 թվականին Աղվերանի մեդիա ճամբարում ես մասնակցեցի Նուշիկի ու իր ձիու մասին ֆիլմի նկարահանմանը: Նուշիկը պատմում էր իր ձիերի մասին: Տեսա, թե ինպես էր ձին հասկանում իր տիրոջը: Իմացա, թե ինչ խելացի կենդանիներ են ձիերը: Նուշիկը խոստացավ, որ նկարահանումներից հետո ամեն մեկս հերթով կնստենք ձիու վրա: Ես շատ ուրախացա: Իմ երազանքը կկատարվեր:

Բայց իրադարձություններն այնպես դասավորվեցին, որ մենք շուտ գնացինք և չնստեցինք ձիու վրա:

Հուսով եմ՝ այս տարի կկատարվի իմ երազանքը, որովհետև որոշել եմ ամռանը ձիարշավի դասերի գնալ:

Ես իմ ամբողջ կյանքում ինքնաթիռ չէի նստել ու չգիտեի, թե ինչ է այդքան բաղձալի թռիչքը։ Վրա հասավ այն պահը, երբ պետք է կատարեի իմ առաջին թռիչքը, երբ դարձա «Ֆլեքս» ծրագրի հաղթող ու պետք է մեկնեի Միացյալ Նահանգներ։

Երբ արդեն գիտեի թռիչքիս օրը, տարբեր մտքեր սկսեցին ինձ հանգիստ չտալ ու կրծել ուղեղս։ Առաջին հերթին ինձ տանջում էր այն միտքը, թե ինչպես պետք է ժամերով գտնվեի մի վայրում, որից այդքան վախենում էի։ Ես բարձրությունից միշտ եմ վախեցել, ու երբ մտովի պատկերացնում էի, թե ինչ ահռելի բարձրության վրա եմ լինելու, մարմնովս սարսուռ էր անցնում։ Ինձ շատ էին ասել, որ ամենից անհանգիստ պահն ինքնաթիռի վերելքն է, իսկ երբ բարձրանում ես ու մի կայուն դիրքի ես հասնում, ամեն ինչ առաջվա նման հանգիստ է թվում, ու քեզ զգում ես քո սեփական հողին կանգնած։

Ես միշտ շատ հարցեր էի տալիս թռիչքների մասին, կամ էլ հոդվածներ կարդում։ Ինձ տարբեր փաստեր ու հետաքրքիր երևույթներ էին պատմում թռիչքներից, բայց ամենակարևոր բաները այդպես էլ չասված ու իմ կողմից չլսված մնացին։ Ոչ ոք ինձ չասաց, որ թռիչքն աշխարհի ամենալավ բանն է, ու բարձրությունից հրաշալի բան չկա։ Ոչ ոք չասաց, որ բարձրանալու հետ մեկտեղ ամեն ինչ միևնույն է դառնում քեզ համար, ու նույնիսկ չես էլ հիշում հողին թողած քո խնդիրների մասին։ Ու գիտե՞ք՝ ինչու։ Որովհետև վերևում գտնվելով ես հասկանում, որ իրականում ոչ մի անլուծելի հարց չկա այս աշխարհում։ Վերևից նայում ես ամպերի տակ թաքնված շինություններին ու հասկանում, որ դու այնքա՜ն մեծ ես նրանցից ու ավելիին ես ընդունակ, քան կարծում ես։ Դու դառնում ես մի փոքրիկ թռչուն, ով կարող է մի հսկա օվկիանոս կտրել ու անցնել։

Ու ոչ ոք այդպես էլ չասաց, որ վայրէջքն ավելի անհանգստացնող է, քան վերելքը։ Քանզի արդեն զգացել ես երկնքում ճախրելու, ամպերի հետ «խաղալու» ու բոլորին վերևից նայելու այդ քաղցր բերկրանքը։

Բարև, սիրելի՛ս, դու սա կարդում ես, երևի կարոտել ես ինձ կամ խոսելաձևս, հնարավոր է՝ ժպիտս, բայց էստեղ ժպիտս չես տեսնելու։ Քեզ այսօր պատմելու եմ աղավնիների մասին կամ մի աղջկա, չնայած հնարավոր է՝ դու մենություն տեսնես, չգիտեմ, բայց ինչ-որ բանի մասին խոսելու եմ հաստատ։

Դեպքը եղել է՝ չես գուշակի որտեղ… Ըհ, հա, երթուղայինում։ Չես գուշակի՝ ուր էի գնում… Հա, «Մանանա»։ Այ, հաստատ չես իմանա՝ ինչ է պատահել… Ավտովթար։ Մի տաքսի որոշել էր համբուրել մեր ավտոբուսի թուշիկը, հենց էն թուշիկը, որին կից ես էի նստած ու սովորությանս համաձայն զննում էի մարդկանց ու իրենց մտքերը փորփրում։ Այս անգամ իմ թիրախն էր մի աղջիկ, ով ինձանից մեծ էր մի 2-3 տարի։ Ես չհասկացա՝  նրա մազերը ինչ գույնի էին․շեկի և շագանակագույնի մեջտեղում երևի։ Շատ կարճ էին կտրված, հասարակ մազակալով (աբադոկով) հետ հավաքած։ Թարթիչներն այնքան շեկ էին, որ եթե արևը իր շողերը չգցեր դրանց վրա, չէիր էլ զգա, որ էդտեղ թարթիչ կա։ Ունքերը խիտ էին, կամ էլ խիտ էին թվում, որովհետև ձևավորված չէին։ Աչքերի գույնը հստակ հիշում եմ, էնքան բաց երկնագույն էին, որ եթե արևը իր շողերը էլի չգցեր ու ալմաստի պես չպսպղացներ դրանք, ես կմտածեի, թե նրա աչքերը թափանցիկ են։ Մաշկը բաց գույնի էր, անհարթ էր։ Քիթը հաստ էր ու մեծ։ Ասում են, չէ՞, խնամված աղջիկն է գեղեցիկ։ Չէ, էս աղջիկը ընդհանրապես խնամված չէր, բայց նրա գեղեցկությունն ինձ համար շլացուցիչ էր։ Նա տարբերվում էր շատերից։

Վերադառնամ դեպքին։ Ավտովթարը մեծ չէր, և մինչ մարդիկ իրար խառնված մտածում էին՝ ինչ են անելու, ես զննում էի այդ աղջկան, իսկ նա իր մելամաղձոտ հայացքը գցել էր պատուհանից դուրս և նայում էր գետնին։ Նա հագնված էր շատ հասարակ, այնքան, որ ես սկսեցի մտածել, թե իր արտաքին տեսքը իրեն հետաքրքիր չէ։ Ինչևէ, երբ մենք կրկին տեղից շարժվեցինք, ինձ հետաքրքիր էր, թե ուր է սևեռել նա իր հայացքը։ Երկար հետևեցի նրան և նկատեցի, որ նրա անշարժ աչքերը կտրուկ բարձրացան վերև։ Ծառից պոկվող տերևի նման աչքերը ճոճվում էին․հանդարտ, սահուն։ Նա նայում էր թռչող աղավնուն, որն ազատ թռիչք էր վայելում։ Աղջկա դեմքին նկատեցի ժպիտ, աչքերը հիացմունքով էին լի։ Ես լուռ էի, մարդիկ բողոքում էին, իսկ նա, աշխարհից կտրված, նայում էր աղավնուն և ժպտում էր նրան։ Այդ աղավնին կանգնեց տանիքներից մեկի վրա։ Մենք անցանք, և աղջկա ժպիտը կորավ։ Իմ տպավորությունը չանցավ։

Եվ հիմա, սիրելիս, խնդրում եմ քեզ, մանրուքներին ուշադրություն մի դարձրու և հիշիր, որ կան բաներ, որոնք ստիպում են ժպտալ։ Մնում է միայն դրանք տեսնել։ Ու եթե դժվար չէ, ինձ էլ հաճախ հիշեցրու…
Մինչ նոր հանդիպում։

Ինչքան թարմ են հիշողությունները, էնքան ավելի մանրամասն ես հիշում ամեն ինչ։ Ինչքան մոտ ժամանակաշրջան ես վերցնում, էնքան ավելի շատ բան ես հիշում էդտեղից։

Վերջին դեպքերից, օրինակ, հիշո՞ւմ ես՝ ոնց պատահաբար բացեցիր հեռախոսիդ տեսախցիկը ու ինքդ քո դեմքից վախեցար։ Կամ հիշո՞ւմ ես, թե ոնց էիր Word-ի ֆայլի մեջ շարադրում վերջին հանձնարարությունդ։ Երևի լավ պարզ կհիշես։

Իսկ որ մի քիչ հետ գնանք, ասենք՝ քեզ առաջին անգամ են ինչ-որ տեղ ուղարկում մենակ։ Ես, օրինակ, 16 տարեկան էի։ Ենթադրենք՝ դու էլ մի էդքան։ Տնից դուրս եկար, ուղևորվեցիր արդեն, հիշո՞ւմ ես ճանապահը, ո՞ւմ հետ ես խոսել, ի՞նչ ես ասել, ի՞նչն էր քեզ նեղում, որ ամաչում էիր ասել։ Ես լավ եմ հիշում, առաջին փորձս չեմ մոռանում։ Հիշում եմ, որ ահավոր շատ եմ սպասել ինքնաթիռ նստելուն, տեղ հասնելուն, դուրս գալուն, ծանոթ մարդ գտնելուն։ Հետո սպասում էի՝ տուն հասնենք։ Հիշելու շատ բան կա, եթե առաջին անգամն էր։

Մի քանի տարի էլ հետ գնանք, 2011 թիվն է, մանկական Եվրատեսիլը Հայաստանում են անցկացնում։ Ես ենթադրում էի, որ շատ նշանակալից օր էր բոլորիս համար, պիտի որ հիշես էդ օրը։ Ի՞նչ էիր անում, գնացի՞ր Դալիթային տեսնելու, քո մաման է՞լ ասաց, որ սենց բան երևի էլ չլինի։ Իմն ասաց, դրա համար էլ գնացինք Համալիր։ Ելույթներից բան չեմ հիշում, բայց հաստատ գիտեմ, որ կեսից դուրս եմ եկել ջուր ու ժելե առնելու։

Կամ ավելի վաղ տարիքում, հիշո՞ւմ ես, թե ոնց էիր բազմոցների գլխին ման գալիս, շալվարով քսմսվում պատերին, հետո գաջից սպիտակած՝ գնում մամայի մոտ, ասում էր՝ էս ինչ ա եղել, դու էլ ձայն չէիր հանում։ Ես էլ փրկարարություն էի անում, ջրի հատակից խաղալիքներիս էի փրկում, ցամաք հանում։ Կամ էլ «Ֆորդ Բոյարդ» էի խաղում, բանալիներ էի գտնում ու մատներով ցույց տալիս՝ քանի հատ ունեմ։

Դպրոցը հիշո՞ւմ ես, առաջին դասարանը, առաջին օրը։ Ոնց շարք կանգնեցրին, քեզ կանչեցին, բանալի կախեցին քո վզից, որ գիտելիքների դուռը բացես դրանով։ Հետո տարան դասարան, նստեցրին անծանոթ երեխեքի կողքին, սկսեցին ծանոթացնել։ Ես բան չեմ հիշում։ Մենակ կոկոսի փաթիլներով թխվածքս եմ հիշում, որ աշխարհի ամենահամով բանն էր ինձ համար։ Տղաներինը կապույտ էր, աղջիկներինը՝ վարդագույն, ու բոլորի վրա զանգեր էին նկարած։

Բա որ ավելի փոքր էիր, հաստատ մամայի ընկերուհու տուն հյուր գնացել ես։ Հեչ հիշո՞ւմ ես, թե ինչ ես արել, ոնց էիր տակդիրի հետ պայքարելով վազվզում իրենց տանը։ Դժվար, լավ դե։ Ես էլ չեմ հիշում, ինչ մի հիշելու բան է։ Մենակ «Բիոնիքըլներն» եմ հիշում, շատ էին դուրս եկել։

Ինչքան ավելի հեռու գնանք, էնքան քիչ բան կլինի հիշելու, եթե ընդհանրապես մնա որևէ բան։

Միգուցե արժեքավոր բաներ չհիշես, կամ մենակ քեզ թվա, որ դրանք կարևոր են ու նշանակություն ունեն, բայց հենց էդ հիշածներդ են քո անցյալը դառնում, քո աչքերում դու էդպիսին ես երևում։

Ու թող ես հաշվեմ, որ արդեն 165052,01 ժամ ապրել եմ ինձ հատկացված կյանքից, թող չհիշեմ դրա մեծ մասը, բայց մտքումս պահեմ էն քիչը, որ հիշում եմ և ուրախանում։

Կանգառը մարդաշատ չէ. երբեք էլ չի եղել, հատկապես՝ օրվա այս ժամին, երբ փողոցներում թափառում է միայն մարդագող հոգնությունը: Ներսումս քաղաքիս մեծ ու փոքր մեքենաների աղմուկին զուգահեռ դղրդում է նաև միտքս, որ անսովոր անհանգիստ է այսօր՝ չեղած ներկայություններից:

Արդեն ժամը 12-ն է: Մարդիկ ո՛չ իրենց պատշգամբներից են դուրս գալիս, ո՛չ իրենց բակերից, ոչ էլ՝ իրենք իրենցից. կողպված են իրենք իրենց մեջ: Միայն զուգահեռ փողոցով անցնում են մի քանի հոգի, ինչպես կյանքը մարդկային՝ ակնթարթի պես: Ես ու մոտակա ռեստորանի խոհարարը, որ երևում է մեծ պատուհանից այն կողմ, հետևում ենք մարդկանց այս համր ընթացքին:

Գրադարանի աշխատակցուհին այսօր ասաց, որ գրքի հանձնման ժամկետն անցել է, ասում է՝ միշտ ուշացնում եմ: Ես գլխով համաձայնության նշան եմ անում, կարմրավուն կազմով գիրքը դնում սեղանին ու քայլերս ուղղում դեպի դուռը: Կյանքում միշտ էլ ուշացումներն են խանգարում. քո դեպքում էլ նույնն էր:

Հիմա իմ հասցեն փոխվել է: Մենք թվացյալ «մոտիկություն ենք անում»: Ուղղակի տեղը, ուր հիմա դու ես, ու տունը, որտեղ ապրում եմ այժմ, մոտ են իրար. երևի…

Կապույտ տիրույթը լուռ անտեղյակությամբ հիշեցնում է ծննդյանդ մասին, պատկերացնո՞ւմ ես:

Ես դեռ հիշում եմ քո դալուկ դեմքը, որը ժամանակից շուտ ծերացավ՝ էդպես էլ ջահելություն չտեսած: Հագինս ընդամենը սև շոր էր, երբ հրաժեշը տվի քեզ: Կարծեցիր՝ ճոխությո՞ւն էր լինելդ այս նյութեղեն աշխարհում, որի ծագումն ու ծնունդը մինչև հիմա էլ վեճեր է ծնում:

Դու մեզ ապահովել ես քո չեղած ներկայությամբ, որից անվերջ տխրություն է ծորում, բայց դու չես մոռացվում, ինչպես հույսերս, որ կապել եմ այս քաղաքի հետ: Հիշողությանը պետք է հեռու պահել սարդոստայններից. նա մաքրություն է սիրում, նրան փնթի մարդիկ պետք չեն:

Գիտե՞ս՝ մարդիկ իրար միջև պատեր են շարում, երբ ամենաքիչը դրանց կարիքն ունեն…

Ամիրյան փողոցում հերթական առավոտն է. ավտոբուսը մոտենում է: Նստարանը դատարկ է այլևս. ես գալիս եմ:

Բարև բոլորին: Չզարմանաք, բայց այս անգամ շեղվելու եմ իմ գրելաոճից, ու նյութս էլ տարբերվելու է իմ մշտականներից: Այս անգամ ուզում եմ ուղղակի խոսել ինստագրամյան կյանքից ու աղջիկներից: Անկեղծ ասած՝ երկար տատանվում էի տվյալ թեմայով խոսել-չխոսելու վերաբերյալ, մտածում էի, որ ճիշտ չի ընկալվի գրածս, բայց եթե ես մի բանից շատ եմ մտահոգված կամ դա ինձ դուր չի գալիս, պիտի անպայման արտահայտվեմ: Ամեն դեպքում կխոսեմ՝ փորձելով ասելիքս ներկայացնել առանց վիրավորական կամ անքաղաքավարի երանգների:

Բնական է, որ համացանցը մեր օրվա անբաժանելի մասն է, ու բոլորս էլ օրվա մեջ ժամանակ անցկացնում ենք այս կամ այն կայքում: Ես, օրինակ, սոցիալական կյաքերից երևի թե ամենաշատը ժամանակս անցկացնում եմ հենց ինստագրամում ու ասեմ, որ բավականին շատ բացահայտումներ եմ անում:

Օրվա մեջ, երբ թերթում եմ էջս, ես ուղղակի հիանում եմ. ինստագրամը լցված է լիքը սիրուն աղջիկներով, որոնք չափից դուրս տաղանդավոր են: Ու ես զարմանում եմ. «Մարդ ո՞նց կարա սենց տաղանդավոր լինի»:

Ուրեմն, ամենից շատ ինձ զարմացնում է, թե ոնց են կարողանում աղջիկները պարել: Դուք գիտեք, թե հե՞շտ բան է միացնել երաժշտությունն ու սկսել պարել: Մինչ այդ մեկ ժամ պատրաստվել, շպարվել, մի քանի անգամ նույնը պարել, միացնել հեռախոսն ու նկարել, հետո ընտրել ամենահաջողվածն ու մեծ հիացմունքով գցել ինստագրամ նմանատիպ մի գրառումով՝ #no #makeup #talented #by #nature ու գրեթե մեկ ժամվա մեջ ունենալ մոտ հազար դիտում: «Դե, փաստորեն մարդու աղջիկը ընտիր էլ պարում ա, տաղանավոր ա»: Ու էսպես ինքը հասկանում է, որ ուրիշ է՝ իմ ուրիշը, քո ուրիշը, ու որոշում է դառնալ ինստագրամյան աստղ: Իսկապես, ամեն մարդու բան չէ երաժշտություն զգալն ու դրա ներքո համաչափ շարժումներ անելը, բա:

Պարելը մի կողմ, լավ, բա երգե՞լը: Նայում եմ մի աղջկա վիդեո ու չեմ կարողանում չհիանալ. աղջիկը այնպիսի երաժշտական լսողություն ունի ու այնպես է երգում, որ մտածում եմ՝ Պուգաչովային կամ Հյուսթոնին տալու է, անցնի: Ռեկորդային դիտումներ ունի արդեն, շատ հետևորդներ, հա, ու մեկ էլ այնպիսի ընկերուհիներ, ովքեր տաղանդը գնահատելու մեծ գիտակներ են ու երգի վիդեոյի ներքևում թողնում են ամենաիրական ու անկեղծ մեկնաբանությունները, ասենք, օրինակ՝ «Կյանքս, դե տաղանդավոր ես, էլի», կամ «Վախ, մեռնեմ էդ ձենիդ», կամ ասենք՝ «Չկա քեզ նման երգող, իմ աղջիկ»:

Մի ուրիշ բան էլ է զարմացնում ինձ. այ մարդ, ո՞նց են գեր աղջիկները այդքան նիհար դուրս գալիս նկարներում: Ես էլ եմ ուզել նկարներում ավելի նիհար երևալ, բայց այդպես էլ գաղտնիքը չեմ կարողացել բացահայտել: Շատ եմ ուսումնասիրել նրանց նկարվելու դիրքն ու ձևը, ու մտածում էի, թե գաղտնիքը ձիգ կանգնելու ու որովայնը հետ տանելու մեջ է, բայց արի ու տես, որ ոչ: Հազար ու մի գաղտնիք, որ միայն իրենք գիտեն: Ում նկարները նայում եմ, ոնց որ Victoria’s Secret-ի հատընտիր մոդելներից լինեն: Գեղեցիկ լինելու մեջ վատ, առավել ևս քննադատելի բան չկա, պարզապես երբ մարդուն տեսնում ես իրականում ու հետո նայում ես սոցկայքերում իր նկարները, գրեթե անճանաչելի է ու անգամ՝ ուրիշ:

Մի քիչ էլ չեմ հասկանում այն աղջիկներին, որ մեկ արխիվ են անում բոլոր նկարները, մեկ հետ բերում, մեկ ջնջում, մեկ որոշում, որ վերջ, ոչ մի ինստագրամ, ոչ մի նկար, մենակ գիրք կարդալ ու դաս անել, ու մի վայրկյան հետո մտափոխվում են: Ու ես նրանց թվին եմ պատկանում, անկեղծ ասած:

Չեմ կարող չասել, իհարկե, որ կան իսկապես շատ հետաքրքիր ու զարգացած մարդիկ, որոնց ճանաչել են հենց սոցկայքերի միջոցով, ու որոնք գնահատվել են անկեղծորեն: Ու խոսքս իրենց մասին չէր:

Հուսամ՝ ասելիքս ճիշտ ընկալվեց, ու ինձ հետ համամիտ են շատերը: Թե քանի նկար կունենա օգտատերը, քանի կողմից տավանդավոր կլինի, իհարկե, միայն իր գործն է, բայց կարծում եմ, որ ամենուր մարդը պետք է իսկական լինի, հնարավորինս այնպիսին, ինչպիսին որ կա իրականում: Ու հեչ պարտադիր չէ, որ բոլորը փորձեն հրաշալի երգել կամ պարել: Ավելի կարևոր է՝ ամենքս էլ մեր տաղանդավոր լինելը փորձենք մարդկային որակներում գտնել, ու հավատացեք, որ ավելի երջանիկ կապրենք:

Որպես վերջաբան, իմ տաղանդների մասին էլ խոսեմ, ամեն դեպքում իմացեք, էլի: Օրինակ, ես նույնպես շատ ընտիր եմ երգում, բայց, փառք Աստծո, այդ մասին գիտեն միայն ընտանիքս ու մեր ներքևի հարկում ապրող հարևանները: Բացի այդ, այնքան բարձր եմ ծիծաղում, որ հեռվից եկողն արդեն գիտի, որ դա ես եմ: Ու այնքան ընտիր եմ պատրաստում, որ մեր հավերը միշտ գոհ են մնում եփածիցս #talented #girl #shushan #great #singer #cook #person:

Բարև: Էլի ես եմ ու էլի գրում եմ: Գրում եմ վերջին գրելուցս ուղիղ մեկ ամսից էլ ավելի անց: Հիշում եմ, որովհետև վերջին գրածս կոնկրետ օրվա էր նվիրված՝ դեկտեմբերի 18-ին՝ միգրանտների միջազգային օրվան: Չնայած ես նման՝ կյանքիս հետ էական առնչություն չունեցող թվերը, միշտ էլ հիշում եմ՝ ի տարբերություն վաղ ավատական Հայաստանի դատավարության ու դատարանակազմության կարգին: Այսքան ժամանակ չէի գրում, որովհետև քննություններս «գրավել էին» կյանքիս բոլոր տարածքներն ու անկյունները` նույնիսկ առանց հարցնելու, թե արդյոք իրենց սպասո՞ւմ էին էնտեղ, կամ տեղ կա՞ր իրենց համար, ճիշտ և ճիշտ անկոչ հյուրի նման: Դե՜, չէ, սուտ կլինի, որ ասեմ, թե այնքան զբաղված էի, որ նույնիսկ 30 րոպե չունեի գրելու համար (չէ՞ որ եթե մի բան շատ ես ուզում, դրա համար անպայման ժամանակ գտնում ես), բայց եթե այդ րոպեների ընթացքում գրեի, ապա կեսից հաստատ շեղվելու էի ու խոսեի մարդու սուբյեկտիվ իրավունքից հրաժարվելու, վեճերի լուծման արտադատարանական մեխանիզմների կամ, ասենք, Կիլիկյան Հայաստանի սեփականատիրական հարաբերությունների մասին, ինչը, միանշանակ, կձանձրացներ քեզ: Բայց անկեղծ լինելով պիտի ասեմ, որ գրելն իմ այս տանջալից, նախաքննական-կիսատոնական օրերին ինձ ամենից շատն էր պակասում: Հիմա կմտածես՝ է՜, պակասում էր, գրեիր, ազատ ժամանակ էլ ունեիր, բայց գրելու համար ոչ միայն ազատ ձեռքեր են պետք, այլև ազատ միտք: Իսկ իմ ազատ միտքը միանգամից հօդս ցնդեց այն պահին, երբ կարդացի առաջին հարցաշարիս առաջին հարցը: Ի դեպ, հենց դա հանգեցրեց այն բանին, որ ես համենայնդեպս գիտակից կյանքումս առաջին անգամ Ամանորից առաջ չվերլուծեցի անցած տարին: Չսկսեցի մտածել, թե ինչ տվեց այն ինձ, ինչ տարավ, ու կարողացա՞ արդյոք հասնել այն նպատակներին կամ ցանկություններին, որոնք ինքս ինձ համար մտովի նշաձող էի դարձրել անցած Ամանորին՝ հերթական անցնող տարին վերլուծելիս: Ու երևի հենց սա էր այս բոլոր օրերի ամենախորհրդանշականը: «Որևէ բան մտովի քննարկելու համար չունենալ ժամանակ: Էնպես, ինչպես գրելու համար:» Եթե մի քանի տարի առաջ ինձ նման նախադասություն ասեին, կծիծաղեի կամ, առնվազն, դեմքի ոչինչ չասող արտահայտությամբ կփորձեի հասկանալ՝ ասվածը կատա՞կ էր, թե՞ լուրջ: Բայց իմ ապրած այս շատ կարճլիկ ժամանակահատվածում մի բան գոնե հասկացել եմ հստակ՝ տարիքի հետ ամենաաբսուրդ թվացող միտքը նույնիսկ դառնում է իրականություն ու կատարվում հենց աչքիդ առաջ: Իսկ իմ «տանջալից» երկու շաբաթի ավարտից հետո էլ արդեն ինձ համար պարզել եմ երկրորդ աքսիոմատիկ ճշմարտությունը, որ եթե նախադասության մեջ կա «այսինքն» բառը, դա դեռ չի նշանակում, որ նախադասության 1-ին հատվածում արծարծված միտքը պարզաբանվում է 2-րդում՝ ավելի խճճվելու փոխարեն: Ու հա՜, մեկ էլ, որ պիտի ավելի լավ սովորեմ մյուս կիսամյակից (դե՜, ինչպես և ամեն տարի):

Բոլորս էլ ունենք վախեր, օրինակ՝ մթությունից, բարձրությունից, մենակությունից, կենդանիներից և, ինչու ոչ, նաև մարդկանցից: Իմ ամենագլխավոր վախը՝ վախ շների հանդեպ: Ես գիտակցում եմ, որ շները աշխարհի ամենահավատարիմ, խելացի կենդանիներն են, բայց չի ստացվում չվախենալ նրանցից: Շատ դեպքերում ես դպրոց կամ պարապմուքի գնալիս, հանդիպելով շների, կամ փոխում եմ ճանապարհս, կամ հետ եմ գնում տուն կամ լավագույն դեպքում նկատում եմ հեռվում եկող մի մարդու, սպասում եմ նրան, և նրա հետ շարունակում ճանապարհը:

Մի քանի օր առաջ դասից հոգնած տուն էի գալիս (նշեմ, որ մեր տուն տանող կա երեք ճանապարհ, երկուսը մի խաչմերուկից է սկիզբ առնում, մյուսը՝ փոքր ինչ հեռվից), ինչևիցե, չշեղվեմ թեմայից, գալիս էի՝ մեկ էլ նկատեցի, որ հիմնական ճանապարհում կա շուն, մյուսում էլ հարևանի նոր փոքրիկ շնիկն է վազվզում, մյուս ճամփան էլ շատ երկար է: Կանգնեցի, մտածում էի՝ որ ճանապարհով գնամ, որպեսզի բարեհաջող տուն հասնեմ, մյուս կողմից էլ՝ պարապմունքս է կես ժամից սկսելու… Մտածեցի ռիսկի դիմել, և «հաշտության առաջարկ» անել հարևանի փոքրիկ շնիկին: Վախենալով, բայց անցա շնիկի կողքով: Չգիտեմ ինչու այդպես արեցի, բայց ես ինքս էլ զարմացել էի ինձ վրա: Երևի այդ շնիկը իմ տեսած շնիկներից ամենագեղեցիկներից էր: Շագանակագույն մորթով՝ ոտքերի վրա սպիտակ շրջաններով ու հետաքրքիր նայվածքով:

Այս անգամը կարծես բացառություն էր, որովհետև բոլոր ինձ ճանաչողներն էլ գիտեն, որ ես հաստատ կընտրեի երկար ճանապարհը ու կգնայի այդ ճանապարհով, բայց ոչ: Կարծես այս նոր շնիկը դարձել է իմ հավատարիմ ընկերը…

Մաս 1

-Դու նրանց քեզ հետ չես տանի, նրանք նաև իմ երեխաներն են,- իրեն կորցրած ձեռքը պատին հարվածելով ասաց Սուրենը։

Նրա այդ ժեստից դռան մոտ կանգնած երկու երեխաները դողացին, ու եղբայրը իր սառը մատներով բռնեց քրոջ ձեռքը, որը նկատելիորեն դողում էր թե ՛ցրտից, թե՛ վախից։

Վերարկուն հագնող կինը արհեստականորեն մի քանի րոպե ծիծաղեց։ Դեղին ատամները ու կարմիր լնդերը էլի երևացին, կարծես հատուկ էր անում՝ ամուսնուն ավելի բարկացնելու համար։ Նրա ծիծաղը ավելի խորը գնաց երեխաների մեջ ու նստեց այնտեղ, որը նախատեսված էր մանկության օրերի, հրաշքների, ամռանը առաջին պաղպաղակը վայելելու հաճույքի, ու շատ այլ գեղեցիկ բաների համար։ Նրանք ավելի պինդ իրար ձեռք բռնելով, մեկ քայլ հետ գնացին ու կպան պաղ դռանը։

-Իրո՞ք, արի՝ հարցնենք երեխաներին։

Կնոջ հոնքերը վեր քաշվեցին։ Դեռ լրիվ չհագած վերարկուն նա մի քայլ արեց դեպի երեխաները, որոնց շնչառությունն էլ ավելի բարձր լսվեց։ Քաշեց երկուսի ձեռքից ու նայելով նրանց, գրեթե գոռաց.

-Ուզում եք էստե՞ղ մնաք, հա՞: Եթե հա՝ հետևիցս չգաք, ես գնում եմ, ձեզ էլ ուրիշ մայր կգտնեք, էղա՞վ։

Մի ակնթարթ կինը լռեց, կարծես օդը սառեցրեց լեզուն ու իր կանաչ աչքերը գործի դնելով մեկ նայեց աղջկան, մեկ՝ տղային։

-Դե, խոսա,- նա թափահարեց աղջկա՝ Աստղիկի ձեռքը, հատկապես նրա լռությունից բարկանալով։

Երեխան նայեց հոր մրոտած ճաքճքած ձեռքերին։ Մի ակնթարթում նա հիշեց իր վերջին ծննդյան օրը ու նվեր ստացած Պանդա արջուկին, հիշեց, որ այդ պատճառով տանը մի քանի օր մայրը նախատել է հորը։ Ու մի քանի շաբաթ անընդհատ պարտադրում էր հորը այդ թանկ ապրանքի պարտքը մարել, որ ինքը կարողանա իր ուզած օծանելիքը վերցնել։ Հիշեց, որ ծնունդին երբեք տորթ չի ունեցել, բայց հայրը վերջին ծննդյան նախօրեին խոստացել էր տորթ գնել։ Այդ ընթացքում նրա փոքրիկ, սև աչքերը արցունքոտվեցին: Հաջորդ օրը իր ծննդյան օրն էր, ու ինքը ուզում էր իմանալ. հայրը իր խոսքի տե՞րն է, իր համար տորթ գնե՞լ է։

-Դե, շուտ արա, հավերժ չեմ սպասելու, քո քմահաճույքների հավեսը չունեմ, կերաք ջահել կյանքս, էլի,- մայրը ևս մեկ անգամ թափ տվեց աղջկա ձեռքը։

Երեխան նայեց հոր դեմքին, բայց աչքերին չկարողացավ, գլուխը հանգիստ թեքեց դռան կողմը։

-Տղա, դու ի՞նչ կասես,- շարունակեց մայրը։

Տղան գլուխը կախեց։

-Չէ՞, դե ուրեմն առաջ ընկեք,- մայրը հրեց երեխաներին։ Աղջիկը միայն հասցրեց դռան կողքին դրված աթոռից վերցնել Պանդային։ Դուռը ամուր փակվեց նրանց հետևից։

Սուրենը դեռ կանգնած էր խոհանոցի դռան մոտ, ու թվում էր այդպես անշարժ օրեր, ամիսներ կմնա, միչև երեխաները հետ գան ու խնդրեն իրենց կոշիկները կարել։ Մեկ ժամ տեղից չշարժվեց, հետո դանդաղ քայլերով մտավ խոհանոց, բացեց դարակը, նայեց այնտեղ դրված գունավոր տորթին ու հանգիստ ժպտաց։ Ուզում էր հավատալ, որ աղջիկը կտեսնի սա, ու պատկերացրեց այդ պահին նրա ուրախությունը։ Հանկարծ դուռը թակեցին։ Սուրենը սթափվեց ու արագ քայլերով մոտեցավ դռանը։ Մոտ 70 տարեկան կին էր եկողը, Սուրենի հարևան Սիրանուշ տատը։

-Հա, Սիրանուշ տատ,- դուռ բացելով անտարբեր ասաց Սուրենը։

Տատի շունչը դեռ տեղը չէր եկել, աստիճանները դժվար է բարձրանում-իջնում։

-Գնացի՞ն- կարեկցանքով հարցրեց տատը։

-Հա,- կտրուկ պատասխանեց Սուրենը ու մի կողմ քաշվեց, որ տատը անցնի։

-Վայ, քոռանամ ես, Սուրեն ջան։ Մի մտածի, էրեխեքդ դրա հետ չեն մնա, հետ կգան։ Քո արդար վաստակը Աստծուց ա, տղա ջան։ Մի մտածի։

-Չէ, տատ, էլ չեն գա,- հազիվ հավաքվելով ասաց Սուրենը։

-Կգան, էն էլ ոնց կգան, սիրտդ լայն պահի, քու էրեխեքը քո քրտինքը գնահատող են։

-Սիրանուշ տատ, երեխուն ով թանկ նվեր տա, էն էլ իր հարազատն ա։

-Չէ, մի սխալվի, տղա ջան, մի սխալվի։

Նստեցին սևացած բազմոցին, ու Սուրենը գլուխը ինքնաբերաբար տատի ծնկներին դրեց, ով քանի տարի ասես իրեն մայր էր։ Տատը իր թառամած ու տաք ձեռքերով շոյեց Սուրենի ճակատը, որ բարկությունից արդեն պայթում էր։

-Սուրեն ջան, արի գնանք մեր տուն, քեզ մի բաժակ տաք չայ տամ, մի քիչ քնես, հանգստանաս, հետո կգաս,- ժպիտով ասաց տատը՝ Սուրենին մի քիչ ցրելու համար։ Ինքը հո լավ գիտեր՝ ինչ է կատարվում Սուրենի սրտում, գիտեր, որ չի կարողանում ասել սրտում լցվածը ու դրանով մեծացնում իր վերքը։ Գիտեր, որ Սուրենը ընտանիքը լավ պահելու համար ջանք չի գործադրում, իր ոսկի ձեռքերով հասարակ բանը հրաշալի իրի է վերածում։ Գիտեր, որ իր երկու մանկահասակ երեխաներին լավ պահելու համար կյանքն էլ կտար։

-Տատ, իմ նման մեռած մարդկանց համար կյանքը էլ բաժին չունի, չէ՞։ Սպասում է՝ մեռնենք գնանք, որ ինքը մեր պես թերություններից ազատվի։

-Հավաքվիր, Սուրեն ջան, դու էլ գիտես, որ էդպես չի: Կյանքի ծառը առատ ա. պետք ա ձեռդ ձգես ու քաղես։

-Չէ, տատ, ծառի ցածր ճյուղերից արդեն ինձպեսները քաղել են, մնացել են վերևներինը, իսկ դրանք քաղելու համար աստիճան ա պետք։

-Սուրեն ջան, քո աստիճանը քո էրեխեքն են, մի քանի օրից կգնաս կբերես։

-Չեն գա, տատ ջան, էլ չեն գա։

Այս անգամ Սուրենը էլ չդիմացավ ու, մինչ այս ավելի ուժեղ թվացող տղամարդը աչքերը թաքցրեց ու սկսեց հեկեկալ։

-Լաց, ամոթ չէ, տղա ջան, լաց թող սիրտդ թեթևանա։ Քու ցավը արցունքների հետ հանի, լաց, ամոթ չէ։

Սիրանուշ տատի ձեռքերը զորավոր էին: Սուրենը հենց էդպես՝ գլուխը տատի ծնկներն, տատի ցածր երգը ականջներում, քնեց։

Մաս 2

Պատմությունը շարունակվում է Սուրենի աղջկա հուշերի ձևով։ Նա համարձակվեց շարունակել ու ավարտին հասցնել այս պատմությունը։ Որպես տեղեկություն ասեմ, որ նա այժմ մոտ երեսուն տարեկան կին է և ունի երեք մանկահասակ երեխա։

«1989 թվականի հունվարի 11-ը ուրիշ էր։ Հորիցս հեռացանք, երբ ես ինը տարեկան էի, իսկ եղբայրս՝ տասներկու։ Մեր հեռանալուց հետո, մի քանի անգամ թաքուն հանդիպեցի հորս հետ, բայց միևնույն է, հունվարի տասնմեկի հիշողությունները իմ մեջ ավելի վառ մնացին։ Նրա ճաքճքած ձեռքերը, նրա դեմքը։ Մեկ ամիս դեռ չանցած, մայրս ամուսնացավ։ Նրա նոր ամուսնու՝ պարոն Արտակի հետ մեկնեցինք Ռուսաստան։ Տունը, ուր ապրում էինք, շատ մեծ ու հարմարավետ էր, մի ցուրտ անկյուն անգամ չկար։ Ամեն օր մայրս իր ամուսնու հետ մեզ զբոսանքի էր տանում, քաղաքում չկար մի այգի, մանկական զվարճանքի կենտրոն, որ եղած չլինեինք։ Այդ ընթացքում մի քիչ դժվար էր հիշել հորս։

Օր առ օր ամեն ինչ փոխվեց։ Իմ ու հորս միջև չերևացող մի պատնեշ բարձրացավ։

Ես փոխվեցի, այսինքն, միջավայրս ինձ փոխեց։ Երբ առաջին անգամ ոտք դրեցի ռուսական դպրոց, ինձ թվաց, որ ես չեմ դիմանա օտար հայացքների տակ, ու անվերջ զննող աչքերի ուժին։ Բացի այդ, լեզուն էլ լավ չգիտեի, ու օտար շրջապատը իր ազդեցությունը ունեցավ։ Դպրոցում սովորելու տարիներին հորս հետ փորձում էի կապը պահել, ամեն տարի իր կամ իմ ծննդյան օրերին ժամերով զրուցում էինք, ու ես հավաստիացնում էի, որ կվերադառնամ իր մոտ։ Իհարկե, այդպես չեղավ։ Ծննդյանս տասնյոթ ամյակին ես առաջին անգամ խնջույքի ժամանակ պարոն Արտակին «հայր» անվանեցի։ Դա զարմացրեց միայն մորս, դասընկերներս միշտ էլ կարծել էին, թե պարոն Արտակը հայրս է։ Աղջիկներից առաջինը ես էի, ով տասնյոթամյակին մեքենա էր նվեր ստացել։ Բոլորը ցանկանում էին ինձ հետ անցկացնել օրվա մի մասը, գրավորների ընթացքում բոլորը ցանկանում էին օգնել ինձ։ Ես դարձա բոլորի նման, ու դա ինձ դուր էր գալիս, նույնիսկ ազգանունս փոխեցի։ Դա էր իմ նահանջը՝ նահանջն առանց երգի։ Հորս ծննդյան օրը մոռացել էի կամ ուղղակի չէի ցանկանում հիշել: Մի տեսակ մեղք կար սրտիս, չէի համարձակվում խոսել նրա հետ։ Դրա փոխարեն նամակներ էի գրում, որոնք երբեք չէի ուղարկում»։

1997 թ., փետրվարի 20

Կանգնած եմ այն տան առաջ, որից ութ տարի է, ինչ հեռացել եմ։ Չեմ ցանկանում ներս մտնել, հավանաբար այն պատճառով, որ վախենում եմ նայել հորս աչքերին։ Վախենում եմ ասել՝ կարոտել եմ։ Իսկ ես հավատում եմ դրան։ Ո՛չ։ Ո՞ւր էր իմ կարոտը, երբ պատահած հարուստին հայր էի անվանում ու վայելում հարուստի կյանքը ընկերներիս հետ, մինչդեռ նա սպասել էր զանգիս ու հույսը կտրելով քնել։ Ո՞ւր էի ես, երբ նա սոված գալարվել է անկողնում։ Ո՞ւր էի։ Չէ՛, ես չկայի։ Ու ոչ էլ հիմա կամ ու ոչ էլ նրա աղջիկն եմ այլևս։ Ուզում էի հեռանալ, բայց հասկացա, որ գնալուցս հետո ավելի շատ պետք է մեղադրեմ ինքս ինձ։ Ներս մտա։ Տունը լիքն էր մարդկանցով, ու պատերի գորշությունը ասես իջել էր բոլորի դեմքին։ Ինձ նույնիսկ չնկատեցին (արտաքնապես բավականին փոխվել էի), բայց ինձ թվում էր՝ յուրաքանչյուր հայացք ատելությամբ է լցված իմ նկատմամբ։ Մտնում եմ հյուրասենյակ ու անծանոթ հայացքների մեջ փնտրում հորս, միաժամանակ ավելի լարվում։ Աչքերս կանգ են առնում, ու թվում է, այդպես ամիսներ կմնամ։ Այդ այն զգացողությունն է, երբ կորցնում ես, երբ մեկը քեզնից ամենակարևորը գողանում է ու տանում հեռու՜-հեռու՜։ Կորցրի, սպանեցի իմ էությամբ… Մեռավ, հայրս մեռավ…»:

Աստղիկը հազիվ քայլելով դուրս եկավ տնից ու նստեց փոշոտ աստիճաններին։ Գրպանից հանեց չուղարկված նամակներից մեկը ու լուռ կարդաց։ Հետո ոտքի կանգնեց ու ցածրաձայն ասաց.

-Չեմ հավատում, որ այսպիսին երբևէ եղել եմ…

Ամենաշատ հիշողություններն իրենց մեջ պահպանում են երգն ու երաժշտությունը: Բույրն էլ ունի հիշողություն, բայց կարճատև: Մարդկանց տեսնելիս էլ ես հիշում, բայց դեմքերը հոգնեցնում են: Երգերն էլ են ինչ-որ ժամանակ հոգնեցնում (երբեմն՝ երբեք), բայց մարդկանց չես կարող ընդհատել, կամ քո սիրելի պահից 100 անգամ կրկնել իրենց խոսելը, անջատել ու հեռախոսիդ հետ շպրտել սեղանին, ականջակալ միացնել, որ ոչ ոք չլսի քո հիշողությունը: Երգն իր մեջ ամփոփում է բույրն էլ, մարդկանց էլ, տեղանքն էլ: Աչքերդ փակում ես ու տեսնում չորս տարի առաջ միայն հինգ օր տեսած մարդկանց. մեկի աչքերի գույնը լավ չես հիշում ու քո պատկերացումներով ես լրացնում, մյուսի քիթը փոքր էր` մեծացնում ես, բայց դու ես ու քո հիշողությունները, իսկ բոլորը չէ, որ լավ են հիշում ամեն ինչ:

Լսում ես ու զգում, որ քթիդ թեթև դիպչում է ինչ-որ ժամանակ ինչ-որ կանգառում սպասող տղայի օծանելիքը. դու էլ էիր ամեն առավոտ սպասում նույն կանգառում, դրա համար էլ լավ ես հիշում:

Տարիներով չլսածդ երգերը նորից լսելիս հասկանում ես, որ չես մոռացել, անկախ քեզնից բառերը քթիդ տակ երգում ես: Երգում ես ու հիշում ինչ-որ սրահներ, սենյակներ ու փողոցներ, որ ինչ-որ ժամանակ երգն այնտեղ ես լսել ու երգել:

Մեկ-մեկ այնպիսի երգեր են մտքովս անցնում, որ ուզում եմ րոպե առաջ լսել: Երևի ոչ թե երգի պահանջն է, այլ հիշողությունների:

Ավելի շատ լսեք ձեր հին երգերը, թեկուզ դրանք ձեր ներկա ես-ի ճաշակով չեն, թեկուզ դուք փոխվել եք ու ձեզ համար այդ երգերը բարձրաձայն լսելն ու ձեր պատին կիսվելն ամոթ է հիմա, բայց մեկ է, ձեր ամենալավ հիշողությունները դրանց մեջ են: