Իմ էջը խորագրի արխիվներ

anahit gasparyan charencavan

Ես հեռուստացույց չեմ դիտում

Հաճախ եմ լսել «ես հեռուստացույց չեմ դիտում» արտահայտությունը: Նախկինում գուցե կզարմանայի, բայց հիմա հասկանում եմ, թե որքան հաճելի է, երբ օրդ այնքան հագեցած է, որ կարիք չունես սպանելու ժամանակդ ինչ-որ «օճառապղպջակային օպերաների» կամ «դժբախտ ու հարազատ նռան հատիկների» վրա:

Վերջերս փորձեցի ուղղակի տեսնել, թե ինչ նորություն կա հեռուստաաշխարհում: Առաջինը, իհարկե, այն 2 րոպեն մեկ հանդիպող «սուպեր» գովազդներից մեկն էր, որ ավելի երկար է տևում, քան հենց հաղորդումը: Անցա առաջ: «Միսս Հայաստան» մրցույթն էր: Արդեն այն պահն էր, երբ պետք է մասնակիցները գային բեմ, և վարողները հայտնեին հաղթող մասնակցի անունը: Հաղորդավարները, որոնք երևի թե ընտրվել էին լոկ իրենց արտաքին տեսքի համար, ձախողեցին մրցույթը` «հրաշալի» հումորներ անելով, մոռանալով կարդալ մասնակիցների անունները և ամեն վայրկյան իրենք իրենց համոզելով, որ այդքան էլ վատ չեն կարողանում երեկոն վարել: Տեխնիկական խնդիրների պատճառով ետնաբեմից չէին բերում ծրարը, իսկ հանդիսատեսին պետք էր ինչ-որ կերպ զբաղեցնել: Հաղորդավարները առաջարկեցին հանդիսատեսին ծափահարել ծրարին, մինչ այն կբերեն: Երբ ոչինչ չստացվեց, նրանք առաջարկեցին մասնակիցներին ծափահարել հանդիսատեսին, որոնք էլ նույն ժամանակ պիտի ծափահարեին ծրարին, իսկ այդ ընթացքում հաղորդավարները կծափահարեին իրենք իրենց: Բոլորը բոլորին ծափահարեցին, բայց ծրարը այդպես էլ տեղ չհասավ, և նորից սկսվեցին «սուպեր» գովազդները: Ինքս ինձ հարց տալով, թե ինչու եմ նայում այդ, ընկերներիցս մեկի ասած, «սինլքոր արարողությունը»՝ փոխեցի ալիքը:

Դե, կզարմանայի, եթե ամեն ալիքում գովազդի չհանդիպեի: «Զգա թարմության բույրը», «Դիտեք միայն մեր եթերում», «Դու դու չես, երբ քաղցած ես», «Մի գրեք մեր հեռախոսահամարը, պարզապես հիշեք այն» և այլ այսպիսի արտահայտություններից հետո վերջապես հանդիպեցի մի լրատվական ծրագրի: Հիմա կմտածես՝ վերջապես մի կարգին բան գտավ: Ես էլ այդպես կարծեցի, բայց, ավաղ, հենց այն պահն էր, երբ հաղորդավարը հորդորում էր չփոխել ալիքը, քանի որ մի քանի րոպե անց պիտի սկսվեր հեռուստասերիալ, որը, ըստ ավանդության, կդառնար նոր «Սանտա Բարբարա» հայկական հեռուստաաշխարհում:

Այսքանից հետո ինձ ոչինչ չէր մնում անելու, քան վերցնել հեռուստավահանակը, անջատել հեռուստացույցը, վերցնել մի կարգին գիրք, այդ պահին՝ «Փոքրիկ իշխանը», և սկսել կարդալ, այլ ոչ թե վատնել «ժամանակ» կոչվող ամենաթանկ բանը:

Պատմություններ օվկիանոսի այն կողմից. Դդմաքանդակների օր

Լուսանկարը` Եվա Խեչոյանի

Լուսանկարը` Եվա Խեչոյանի

Հոկտեմբերի 31-ին Ամերիկայում նշվում է Հելոուինը: Բազմաթիվ քրիստոնյաների կողմից քննադատվող ու «հակակրոնական» համարվող Հելոուինն իրականում ոչ մի հակակրոնական կամ դիվական հիմք չունի, քանի դեռ չի հասել էն կետին, որտեղից սկսվում են բուն տոնի հետ բացարձակ կապ չունեցող նորարարությունները (վախ, արյունահեղության տեսարաններ, քայլող դիակներ, հոգիներ): Տոնն իրականում կարելի է նշել որպես ջերմ ընտանեկան տոն:

Աշնանային արձակուրդի ընթացքում հյուրընկալ ընտանիքի հայրս առաջարկեց դդումներ փորագրել, որպես Հելոուինի առթիվ տան շեմի դեկորատիվ մաս: Դդմի փորագրումն ամբողջովին կախված է փորագրողի երևակայությունից, ու եթե դու գտնում ես, որ մինիոնի դեմքով դդումն ավելի գրավիչ կլինի տանդ շեմին՝ արա էդպես: Միյուն (փոխանակման ծրագրով մյուս աշակերտը, որին հյուրընկալում է Ռիչարդսոնների ընտանիքը), մինիոնների մեծ սիրահար է: Մինիոնի տեսքով դդում փորագրելն իր մտահղացումն է:

Հոսթ (հյուրընկալ) հայրս փորագրում է անհոգ դեմքով, անատամ, բայց անկախ ամեն ինչից, ժպտացող դդում: Ես էլ… Դե, ինչ մտքովս անցավ:

Իսկ հիմա ամենակարևոր պահը: Ավարտելուց հետո դդումների ներսում մոմեր ենք դնում: Մութն ընկնելուն պես վառում ենք մոմերն ու դդումները շարում տան շեմին: Երեքս մի քանի քայլ հետ ենք կանգնում, որ ավելի տեսանելի լինի: Ահա դրանք:

Հելոուինը մոտենում է…

nina arsutamyan portret

Փոքրիկ և մեծ տիեզերագնացը

-Հենց մեծանամ, տիեզերագնաց եմ դառնալու, թռչեմ, գնամ Լուսին ու էլ չգամ, հենց էնտեղ ապրեմ:

Երազողը ես էի, մոտ 6 տարեկան: Ամեն անգամ, երբ պառկում էի ու սկսում էի խաղալ իմ մատների հետ, որ քնեմ, մտքումս ինձ պատկերացնում էի տիեզերագնաց, թե ինչպես եմ հագնում իմ տան շորերը և առանց ինչ-որ հարմարանքի՝ նստում ուղղակի ինչ-որ ինքնաթիռ ու թռչում դեպի հեռուն, դեպի անծայրածիր իմ տիեզերքը:

Վառ երևակայություն ունեի:

Երբ գնացի դպրոց ու հասկացա, որ ինքնաթիռով չեմ կարող թռչել ու գնալ Լուսնի վրա բնակվելու, չհիասթափվեցի, ընդհակառակը՝ ամեն օր ես ուզում էի մի նոր բան սովորել, իմանալ, թե ինչպես դառնալ տիեզերագնաց, և իհարկե, բնակվել Լուսնի վրա: Անգամ պատկերացնում էի իմ Լուսնի վրայի տունը, որը շատ փոքր էր՝ նախատեսված ինձ համար: Տնիցս մի փոքր հեռու կունենայի մի փոքրիկ անկյուն, որտեղ կպահեի իմ գրքերը: Անգամ որոշել էի՝ հենց բոլոր գրքերը կարդայի, վերջացնեի, նորից գալու էի Երկիր ու լիքը գրքեր տանեի: Դե, երազում էի, ու մեծ ոգևորությունից հետո հանգիստ քնում:

Սկսեցինք ուսումնասիրել «Բնագիտություն» առարկան: Միշտ խոսում էինք գալակտիկաների, մոլորակների և նման բաների մասին, իսկ ես միայն ոգևովորված տարբեր հարցեր էի տալիս: Հետո անցանք լուսնի մասին:

-Ես մեծ սիրով կապրեի լուսնի վրա:

-Բայց չէիր կարող,- պատասխանեց ընկեր Հարությունյանը:

-Բայց եթե թռչում են, հետազոտում են, կարող են նաև ապրել:

-Թթվածին չկա:

-Ես թթվածինը Երկրից կտանեմ:

-Չես կարող:

-Չէ, ես կտանեմ:

Ես առանց հասկանալու պնդում էի, որ կտանեմ երկրից այնքան թթվածին, ինչքան որ պետք է, որ ես կարդամ բոլոր հայկական գրքերը:

Անցավ 7 տարի: Համաշխարհային պատմությունից անցանք տիեզերագնաց Յուրի Գագարինի մասին, որն առաջին տիեզերագնացն է: Հետո էլ իմացա «Ապոլլոն 11» տիեզերանավի մասին: Նրանք էլ 3 տիեզերագնաց են եղել, որոնք իրենց տիեզերանավով թռչել են Լուսին:

Երբ հեռուստացույցով ցույց էին տալիս, թե ինչպես են Երկրից թռչում Մարս կամ Լուսին ու հետո կատարում հետազոտություններ, աչքերս ամուր փակում էի ու պատկերացնում, թե ինչպես եմ Մարսից հող վերցնում, ինչպես եմ կատարում հետազոտությունները և ինչպես եմ լավ նորության մասին հայտնում մարդկանց:

-Կին տիեզերագնաց եղե՞լ է,- հարցնում եմ աշխարհագրության ուսուցչուհուն:

-Այո՛, եղել են:

-Լավ կլինի, չէ՞, որ մի օր էլ լսեք, որ Նինան թռել է լուսին ու բնակվում է լուսնի վրա:

Սկսեցին ծիծաղել դասընկերներս, իսկ ես տխրեցի, որովհետև դա իմ երազանքն էր:

Անցել է արդեն մի քանի տարի: Իսկ իմ մանկական երազանքը դեռ նույնն է. դառնալ հանրաճանաչ տիեզերագնաց, ապրել լուսնի վրա և կարդալ Երկրի բոլոր գրքերը:

astghik hunanyan

Ֆիլմերի ու սերիալների ամառս

Չկա ավելի ինքնավստահ մարդ, քան այն թղթակիցը, որը ծուլության հետ թեժ պայքարում հաղթող դուրս գալուց հետո՝ գրում ու իր մտքերն ու ապրումները շալակդ է տալիս։ Դե, էն մամա-պապաների նման, էլի, որ իրենց երեխային բառիս բուն իմաստով փաթաթում են քեռու վզին, որովհետև քեռին քեռի է, որովհետև քեռին պարտավոր է, ու որովհետև քանի քեռին կա՝ երեխեքը պիտի հարսանիքներին խեղճի վզին նստած պարեն, ծնունդներին՝ խեղճի վզին նստած մոմ փչեն, կամ խեղճի վզին նստած նկարվեն։ Լավ, ոնց որ շեղվեցի, խեղճ քեռիների տանջալից պարտականությունների մասին չեմ եկել խոսեմ։

Ուրեմն, ամեն տարի դպրոց մտնելիս քեզ հանձնարարում են նույն հիմար շարադրությունը գրել, ինչ անցյալ տարի, կամ նախանցյալ, կամ երեք տարի առաջ: Երևի հասկացաք՝ խոսքն ինչի մասին է՝ ամառային արձակուրդների մասին շարադրությունների։ Ու ամեն տարի դու պիտի օրինակելի աշակերտի ամռան մասին մի անհեթեթ շարադարություն գրես, ավելի ճիշտ՝ ստես։ Օրինակ՝ «Ես շատ եմ սիրում գրքեր կարդալ ու, ամբողջ ամառ առանց մի օր հանգստանալու՝ կարդացել եմ շատ ու շատ գրքեր, գրել եմ հազարավոր թելադրություններ, ու ես չեմ սիրում ժամանակս անտեղի վատնել»: Իսկ դրանից հետո մի քանի գրքերի վերնագրեր պիտի գրես, որ «ժուկով ժամանակով» ես կարդացել ու մի քանիսն էլ պիտի ասես, թե չես հիշում վերնագրերը, որովհետև եթե քեզ անծանոթ գրքերի վերնագրեր գրես, ու հանկարծ ուսուցիչդ դրանից հարցեր տա, դու էլ չկարողանաս պատասխանել, քեզ կմատնես։ Բայց աշակերտների մի տեսակ էլ կա, որ անընդհատ ձգձգում է շարադրություն գրելը, մինչև չեն սպառնում «2» նշանակել, ու ինքն էլ՝ մյուսների նման, ստիպված մի երկու էջ սևացնում է, ու վերջ։

Սակայն այս տարի, ի զարմանս ինձ, ոչ մի այդպիսի շարադրություն էլ գրել չհանձնարարեցին, ինչն, իհարկե, բավականին տխրեցնող էր: Հասկանում ես, որ իսկապես մեծացել ես և ուրիշ տաղտկալի սովորություններից էլ պիտի հրաժարվես։ Բայց չէ, չկարծեք՝ մեծանալու մասին եմ եկել խոսելու, էլի մի քիչ շեղվեցի։ Իրականում ողջ ամառ սպասել էի սեպտեմբերին, որ ութ տարվա ընթացքում առաջին անգամ ճիշտը գրեի այդ անիծյալ շարադրության մեջ։ Էն ծույլ աշակերտի նման (մի ամիս ուշացումով) եկել եմ պատմելու ամառային արձակուրդիս մասին, հո դեմ չե՞ք։

Դե, իհարկե գիտեք, որ 9-րդ դասարանցու արձակուրդները ոչ թե երեք ամիս են տևում, այլ երկու, ու դու պիտի երկու ամսում, 60 օրում, 1440 ժամում ու եսիմ քանի վայրկյանում (իրականում հավես չարեցի հաշվեմ վայրկյանները) հասցնես և՛ լիարժեք հանգստանալ քննություններից, պարապմունքներից ու դասերից, և՛ մի քանի գեղարվեստական գիրք կարդալ՝ հասարակագիտությանդ ուսուցչի հանդիմանությանը չարժանանալու համար։ Ես, իհարկե, ոչ մեկը հասցրեցի, ոչ էլ՝ մյուսը։

Ամսվա սկզբից կարդացի «Նոթեր Շերլոկ Հոլմսի մասին», «Աստղային կարուսել», «Մեղավոր են աստղերը» գրքերը։ Բնականաբար, Շերլոկի հետ ծանոթանալուց հետո չէի կարող սերիալն էլ չնայել, ու գրքերի հետ ջերմ շփումը կիսատ թողնելով՝ անցա սերիալին։ Պետք է ասեմ, որ ես ուղղակի տարվեցի Շերլոկով ու ամեն-ամեն ինչով, ինչը նրան էր վերաբերվում, բայց հիասթափությունն էլ սպասեցնել չտվեց։ Երբ հասա «Բասկերվիլների շանը», հասկացա, որ գրքի այդ պատմության համեմատ՝ ֆիլմը ոչինչ է։ Արմատապես փոխված էր ամբողջ պատմությունը, սկիզբը, ընթացքը, ավարտն էլ հետը: Ախր, գրքում ամեն ինչն այնքան փառահեղ է նկարագրված, այնքան փառահեղ զարգացում ու հանգուցալուծում ունի էդ հասարակ պատմությունը, որ ամեն նախադասության հետ չես կարողանում հետաքրքրությունից չայրվել։ Հետո ես իմացա «Teen Wolf» սերիալի մասին։ Եթե դու կարծում ես, որ այդ մարդագայլերի մասին սերիալը հիմարություն է կամ էժանագին կրկնօրինակ, ուրեմն մենք իսկապես խոսելու բան չունենք։ Գիտեմ, առաջին սեզոնում էկրանիզացիան այնքան էլ լավը չէ, բայց սցենարն իսկապես փառահեղ է (նայողները հերքել չեն կարող)։ Ամեն-ամեն ինչ այնքան մանրակրկիտ է մտածված, այնքան հետաքրքիր, որ դու էլ ավտոմատաբար նրանց կյանքի մեջ ես ներգրավվում, դե, կամ էլ քեզ այդպես ես զգում։ Գիտե՞ք՝ այդ սերիալն ինչն է յուրահատուկ դարձնում. գլխավոր հերոսներն անչափ համախմբված են, իրարից գաղտնիքներ չեն թաքցում, տեղեկացված են լինում ամեն մեկի զգացածի ու տեսածի մասին, հավատում են միմյանց:

Մյուս սերիալը, որ նայեցի՝ «Ռիվերդեյլ»-ն էր՝ հրաշալի դետեկտիվ ու թրիլլեր, մինչև վերջին սերիան չեք կարող կռահել, թե ով է մարդասպանը, ու ինքը՝ սերիալը, շա՜տ հետաքրքիր ընթացք ունի։ Նայեք, չեք փոշմանի։

Ֆիլմեր էլ եմ շատ նայել, բայց դժվար թե բոլորի անուններն էլ հիշեմ։ Կառանձնացնեմ «Սթիվեն Հոքինգի տիեզերքը», «Երկրաշարժ» ֆիլմերը, որոնք մեկը մյուսից լավն են, ու ի դեպ՝ իրական պատմությունների վրա հիմնված։ Երկրորդը մեր Սպիտակի երկրաշարժի մասին է, եթե չեք նայել, նայեք անպայման, դրանից հզոր ֆիլմ երևի չկարողանամ առաջարկել: «Տիտանիկը» նայեցի այս տարի առաջին անգամ ու խոստովանում եմ՝ մի կուշտ լացել եմ։ Գիտե՞ք՝ ինչի են մարդիկ լացում դրամատիկ ֆիլմ նայելիս, երբ ինչ-որ մի հերոս մահանում է, որովհետև նրանք կապվում են դերասանների, կերպարների հետ, ունենում նույն հոգեվիճակը, ինչ ֆիլմի հերոսները, այլ ոչ թե՝ որովհետև «ղզիկ» են։ Լավ, դրա մասին, որ սկսեմ խոսել, չեմ կարողանա վերջացնել, մի օր կանդրադառնամ։ «Տիտանիկը» նայելուց հետո սկսեցի նայել Լեոնարդո Դի Կապրիոյի բոլոր ֆիլմերը՝ սկսած 1991թ.-ի ֆիլմերից, երբ նա դեռ երեխա էր, բայց, դե նույնքան գրավիչ, որքան 1995 թ.-ին էր, և որքան հիմա է։ Գրքերը մնացին հետևում։

Միայն մի բանի համար եմ ափսոսում. մի քանի սերիալ էլ էի պլանավորել նայել, բայց չհասցրի, մի քանիսն էլ ուղղակի կիսատ եմ թողել։ Մյուս տարի անպայման կավարտեմ ու կկիսվեմ տպավորություններով։

Հ. Գ. Ասում են՝ ամենաարագ սերիալ նայողն եմ. մի օրում՝ 2 սեզոն, հա ի՞նչ է եղել, որ։

Anna Andreasyan

17 առանց «-+»-ի

Արդեն երկու ամիս է անցել, ինչ Ամերիկայում եմ։ Չէի գրում, որովհետև զբաղված էի շատ։ Բայց, ամենայն անկեղծությամբ, անհամբեր սպասում էի, երբ կկարողանամ գրել։ Երբ շատ ասելիք ունես, և դա կուտակվում է առանց արտահայտվելու, մի տեսակ գրելը դարձել է անհրաժեշտություն՝ թեթև ու հանգիստ, բավարարված զգալու համար։ Եվ իհարկե, ինչքան էլ զբաղված լինեմ, չեմ կարող չգրել 17 տարեկան դառնալուս մասին։ 1 տարի 17 առանց «-+»-ի…

Ուղիղ մեկ տարի առաջ այս օրը 16 դարձա (դե, տրամաբանական է, չէ՞) ու նույնիսկ պատկերացում չունեի, որ մեկ տարի հետո լինելու եմ այստեղ։ Այնքան անսովոր է շնորհավորանքներ ստանալ ընտանիքի անդամներից Ֆեյսբուքով և ոչ դեմ առ դեմ կանգնած։ Մյուս կողմից՝ շնորհավորանքներ ես ստանում ամերիկյան ընտանիքիդ անդամներից՝ դեմ առ դեմ։

Գիտե՞ս, ինչն է հետաքրքիր: Երբեք այսքան շատ շնորհավորանքներ չէի ստացել ծննդյանս օրը, որքան այս տարի։ էլ ի՞նչ կա դրանից ավելի հաճելի՝ զգալ, որ սիրված ես ընկերներիդ ու մտերիմներիդ կողմից։ Ժամանակ առ ժամանակ մարդիկ պետք է իրարից հեռանան տարածության առումով, որ հասկանան, թե ինչն է կարևոր և ինչը՝ ոչ, հասկանան, թե ինչքան կապված են ընկերների ու մտերիմների հետ։

Լավ, հերիք փիլիսոփայեմ։ Մի քիչ համառոտ պատմեմ՝ ինչպես եմ և ինչ եմ անում։ Արդեն հարմարվել եմ ամերիկյան կյանքին ու զգում եմ, թե ինչպես են շատ բաներ դառնում սովորական, մինչ առաջ շատ անսովոր էին։ Արդեն չեմ զարմանում, երբ չիպսը, մրգերը սեղանին են լինում ընթրիքի ժամին ու նման բաներ։ Երկու երկրներ աշխարհի երկու ծայրերից, նրանցից յուրաքանչյուրի մշակույթը զարգացել է յուրովի, այնքան տարբեր, միևնույն ժամանակ, որոշ նմանություններով։ Բայց մի բան հաստատ է, որ ինչքան էլ տարբեր լինենք, մեզ կապում է մի շատ կարևոր բան. մենք բոլորս երկիր մոլորակի բնակիչներն ենք՝ մարդիկ, և ունենք նույն զգացումները։

Հ․Գ․ Դե ինչ, ծնունդս շնորհավոր։ Սպասեք նոր հոդվածներիս։

milena araqelyan

Մի անգամ՝ Մարքեթինգի ավտոբուսով

Սեպտեմբերի 16: 16 օր էր անցել իմ ուսանողական արկածաշատ կյանքից: Չնայած այն փաստին, որ դժվարությամբ էի գտնում կանգառները, ճանապարհները, համալսարանը, ամեն բան հիանալի էր:

Ինչու՞ շեշտեցի սեպտեմբերի 16-ը: Հենց այս օրը մենք գտանք մեզ Մարքեթինգի ավտոբուսում: Գնում էինք արշավի. Գոշավանք, Հաղարծին ու ամենահիշարժանը՝ Սևան: Հարմար տեղավորվեցինք հիշողություններ կերտող ավտոբուսում:

Ասում են չէ՞, որ մարդկանց կարողանում ես լավ ճանաչել հենց ճանապարհներին: Մինչև ճանապարհ չանցնեի Լիլիթի հետ, չէի իմանա, որ նրա ականջակալներում ևս Creep-ը իր տեղն ունի, որ Արևը ամենահանգիստ ձայնով կարողանում է արտասանել «Մարգարիտն ու փրփուրը», որ Տաթևը ևս սիրում է ազգագրական պարեր, որ Մարինեն (մեր ֆակուլտետի ՈւԽ-ի նախագահը) ահռելի մեծ էներգիայով մարդ է, կարողանում է ոգևորել բոլորիս իր մի ժպիտով, որ Մարիաննան հրաշալի ձայն ունի և որ նրա հետ All of me երգելը ամենա-ամենան էր մեր ավտոբուսում:

Եթե բոլորի մասին գրեմ, միտքս շատ կերկարի: Ուղղակի ուզում եմ ասել, որ նոր մարդկանց բացահայտելը սիրուն երևույթ է: Մեր արշավը օգնեց ճանաչել ոչ միայն Հայաստանը, այլև ինքներս մեզ ու մեր ընկերներին: Լավ է, որ միասին հիշելու բան ունենք:

Հուսով եմ` ուսանողական կյանքը ավելի ու ավելի է հետաքրքրանալու: Պարզապես փորձեք ձեր տեղը գտնել նոր մարդկանց հիշողություններում:

ella mnacakanyan yerevan

Կասկադը՝ ժամանակակիցի ու ազգայինի խաչմերուկ

Կասկադը Երևանում ինձ ամենահարազատ վայրերից է միշտ եղել: Իսկ մայիսից սեպտեմբեր ամեն ամսվա վերջին ուրբաթ օրը այն դառնում է նաև ամենասիրելին՝ չնայած մարդաշատությանն ու աղմուկին: Այդ օրերին Կասկադը վերածվում է մի խաչմերուկի, որտեղ «բախվում» են ժամանակակիցն ու հին ազգայինը՝ ազգագրական երգն ու պարը: Արդեն երկու տարի է, ինչ ես նույնպես մասնակից եմ դառնում ամենամսյա այս տոնին, որն իրար շուրջ է հավաքում թե՛ արտաքնապես, թե՛ կենսակերպով ու թե՛ էությամբ ամբողջապես տարբեր մարդկանց, որոնց միավորում է միայն մեկ բան՝ սերը հայկական մշակույթի հանդեպ: Ինչո՞ւ չնշեցի միևնույն ազգային պատկանելիությունը: Որովհետև, ի ուրախություն ինձ, ամեն ամիս կտրուկ աճում է նաև այն զբոսաշրջիկների թիվը, ովքեր այդ օրերին գալիս են Կասկադ ու այնպիսի մեծ ոգևորությամբ են փորձում սովորել հայկական ազգագրական պարերը, որ ինքդ ես ամաչում, երբ հասկանում ես, որ դու էլ լավ չես տիրապետում դրանց:

Ես ինքնուս եմ: Պարերը սովորել եմ ամեն անգամ Կասկադ գալով ու համառորեն փորձելով կրկնել կողքիններիս շարժումները, որոնց անընդհատ խանգարում էի իմ՝ պարել չիմանալով: Բայց չէ՜, այնտեղ ինձ հանդիպած մարդիկ միշտ այնքա՜ն բարեհամբույր ու պատրաստակամ են եղել՝ օգնելու սովորել պարերը, ու քաջալերել են, երբ ինչ-որ շարժում շարունակ չի ստացվել: Ու այդ հանգամանքն այն մագնիսն է, որ երկաթի նման ինձ ամեն անգամ ձգում, քաշում է դեպի Կասկադ ու նույնիսկ ոգևորում այնքան, որ երկու անգամ համարձակվել եմ ինձ հետ օտարերկրացիների բերելու: Այս տարվա վերջին բացօթյա համերգին՝ սեպտեմբերի 30-ին, թեև հետս դրսից հյուրերի չէի բերել, բայց այնքան էի հպարտանում, որ պարողների մեջ գրեթե ամեն երրորդը ծանոթ ու հարազատ էր՝ մեծամասամբ համալսարանից: Մինչդեռ վերջերս, երբ կրթական ծրագրի շրջանակներում հյուր էինք երկրի բարձրաստիճան պաշտոնյաներից մեկին, վերջինս պնդում էր, թե Հայաստանում Ֆրանսիական համալսարանը թեև տալիս է որակյալ մասնագիտական կրթություն, բայց կաղում է ռազմահայրենասիրական դաստիարակության հարցում: Այդ ժամանակ շատ տխրեցի այդ խոսքերից, բայց ոչ մի հակափաստարկ չկարողացա ներկայացնել: Իսկ հիմա վստահորեն կարող եմ ասել, որ մեր համալսարանը եթե չի գերազանցում, ապա գոնե չի զիջում մնացած բուհերին ռազմահայրենասիրական կրթությամբ: Չնայած՝ դա արդեն կարևոր էլ չէ…
Կարևորն այն է, որ ամսեամիս Կասկադում մարդիկ շատանում են, պարելու տեղը՝ փոքրանում, մթնոլորտը դառնում է ավելի ջերմ, իսկ ոգին՝ ավելի հայկական:

Հիշի՛ր, Հայաստանը միշտ քեզ է նայում

Լուսանկարը՝ Ջոանն Բեմիշի

Բարև՜, Հայաստան։ Արդեն բավականին ժամանակ է, ինչ նյութեր չեմ գրում, չնայած որ շատ եմ ցանկանում։ Երևի հարց առաջացավ, թե ինչու։ Մոտ երկու ամիս է, ինչ ԱՄՆ-ում եմ ՖԼԵՔՍ ծրագրով:  Բայց մի՞թե ԱՄՆ-ում գտնվելը պատճառ է նյութեր չգրելու համար։ Իրականում պատճառը այստեղի հագեցած առօրյան է: Եթե հայ դեռահասները մտածում են, որ իրենց առօրյան շատ հագեցած է ու ծանրաբեռնված, ապա կարող եմ վստահեցնել, որ այստեղ դեռահասների առօրյան շատ ավելի ծանրաբեռնված է, քան կարող եք պատկերացնել։
Մի փոքր նկարագրեմ թինեյջերների (դեռահասների) առօրյան ԱՄՆ-ում։ Նրանք սովորաբար շատ շուտ են արթնանում քանի որ դասերն այստեղ ավելի վաղ են սկսում, քան Հայաստանում։ Աշակերտների հիմնական մասը դպրոց է գնում դպրոցական ավտոբուսով (school bus)։ Եվ հավատացեք, որ ամենահաճելի բաներից մեկը դա դպրոցական ավտոբուսով դասի գնալն է: Չնայած ես առիթ չեմ ունեցել դպրոց գնալ այդ ավտոբուսով, քանի որ բավականին մոտ եմ ապրում դպրոցին։ Բայց դպրոցական ավտոբուսը նախատեսված չէ միայն երեխաներին դասի տանելու ու դասից բերելու համար։ Ուրիշ ինչի՞ համար կարող է նախատեսված լինել այն։ Չգուշակեցի՞ք։ Դե իհարկե, դպրոցական սպորտի թիմերին  տարբեր մրցույթների տեղափոխելու համար։ Սրան մի քիչ ավելի ուշ կանդրադառնամ։ Հիմա խոսենք դպրոցի մասին։ Դպրոցները այստեղ բավականին տարբեր են։ Եթե համեմատեմ Հայաստանի դպրոցների հետ՝ սարեր ձորերի տարբերություն։ Բայց ինչպես սովոր են ասել փոխանակման ծրագրի աշակերտները՝ ոչ ավելի լավ է, ոչ ավելի վատ՝ ուղղակի տարբեր է։ Ամերիկյան ավագ դպրոցում պարտադիր առարկաները հիմնականում  չորսից ավելի չեն լինում։ Մնացած առարկաները կարող ես ընտրել քո ցանկությամբ։ Իմ կարծիքով դա իրականում շատ ավելի լավ տարբերակ է։

Երբ ինձ այստեղ հարցնում են, թե ինչպիսինն է կրթական համակարգը Հայաստանի դպրոցներում, իմ պատասխանից հետ շատ են զարմանում։ Ամերիկացիների համար բավականին դժվար է երկրորդ լեզու սովորելը, այդ պատճառով նրանց համար նույնպես զարմանալի է, թե ինչպես են մեկ այլ երկրի աշակերտները  երկուսից ավելի լեզուների տիրապետում։

Դասերը ժամը 15։00-ից շուտ չեն ավարտվում, իսկ եթե ինչ-որ սպորտի թիմում ես, ապա շատ հնարավոր է,որ դասերից անմիջապես հետո միանգամից գնաս մարզումներին մասնակցելու։ Իմ դեպքում այդպես է։ Ես որպես սպորտ ընտրել եմ վազքը, որը հեշտ թվացող, բայց իրականում ամենաբարդ սպորտաձևերից մեկն է։ Ամեն օր դասերից հետո պետք է մնամ ու մասնակցեմ մարզումներին և հիմնականում 17:00 կամ 18:00-ից շուտ տուն չեմ կարող գնալ։

Տուն գալուց հետո ճաշում ես, որից հետո պետք է ավարտես տնային հանձնարարություններդ։ Որոշ աշակերտներ անգամ աշխատում են, որպեսզի կարողանան ապահովել իրենց առօրյա ծախսերը։ Այս ամենից հետո էլ էներգիա չի մնում: Այնպես որ, միանգամից ուզում ես քնել։ Ամենաշատ էներգիան սպառվում է մարզումների վրա։ Ինչպես հասկացաք, ԱՄՆ-ում սպորտին շատ մեծ տեղ են տալիս, և սպորտը ոչ միայն աշակերտների, այլ տարբեր տարիքի մարդկանց առօրյայի ու կյանքի մեծ մասն է կազմում։

Երբեք չեմ հասկացել սպորտի նշանակությունն ու կարևորությունը, բայց այստեղ գտնվելով հասկացա, թե ինչ մեծ ու կարևոր նշանակություն ունի այն։ Սպորտը մարդուն չի կոփում միայն ֆիզիկապես, այն կոփում է նաև հոգեպես։ Այն ստիպում է, որպեսզի անես ավելին, քան մտածում ես, որ կարող ես անել։ Ստիպում է միշտ պայքարել ու երբեք չհանձնվել և վերջապես սպորտը բացահայտում է մարդու անհատականությունը։ Շատ կցանկանայի, որ Հայաստանի դպրոցներում էլ սպորտին մեծ նշանակություն տային, քանի որ ամենավառ անհատականությունները հենց սպորտի շնորհիվ են ձևավորվում։

Երկու օր առաջ ընկերներիցս մեկը հարցրեց, թե ինչ ենք անում դպրոցում ֆիզկուլտուրայի ժամին։ Ու այս հարցը ինձ մտածելու տեղիք տվեց։ Երբեք ֆիզկուլտուրային որպես լուրջ առարկա չեմ վերաբերվել, բայց հիմա կարծիքս փոխվել է։ Շատ եմ ափսոսում, որ Հայաստանի շատ դպրոցներում, ինչպես նաև իմ դպրոցում, նորմալ պայմաններ չկան երեխաներին մարզելու  համար։ Բայց հուսով եմ, որ ապագայում ամեն ինչ կփոխվի։

Այսքան շատ խոսեցի սպորտի մասին, բայց չասացի, որ ոչ միայն մարզվում ենք կոփվելու, այլ նաև մրցույթներին մասնակցելու և հաղթելու համար։ Ամեն շաբաթ բոլոր սպորտային թիմերը մրցումներ են ունենում։ Երեկ վազքի մրցարշավներից մեկն էր, որին ես էլ էի մասնակցում։ Չնայած մռայլ եղանակին, մեր թիմը մարտական էր տրամադրված, իսկ մարզչի խոսքերը էլ ավելի էին քաջալերում և ուժ տալիս.

-Սոնա՛, իմ հայ ընկեր, պատրա՞ստ ես։ Հիշի՛ր, Հայաստանը միշտ քեզ է նայում։

Ա՛յ, այսպիսի խոսքերն են, որ քաջալերում են ինձ ու դարձնում էլ ավելի պատասխանատու։

Ահա իմ ամերիկյան առօրյայից մի փոքրիկ պատառ, հուսամ հետաքրքիր էր։ Կփորձեմ ձեզ ինչքան հնարավոր է շատ բան պատել ԱՄՆ-ի մասին չնայած այս ծանրաբեռնված առօրյային։

Դե, ինչպես ասում են՝ սի յու սուն (շուտով կհանդիպենք): Հուսամ՝ ինձ շատ չեք կարոտի։

anahit badalyan (kapan)

Փոքրիկ թամադան

Երբ Երևան եմ գնում, հորեղբորս տանն եմ ապրում: Արժանանում եմ գեղեցիկ ու հաճելի ընդունելության, և գրեթե միշտ ճաշակում եմ հորեղբորս կնոջ պատրաստած համեղ խմորեղենը: Սիրում ենք ժամերով զրուցել՝ սովորաբար իմ ապագայի ու կրթության մասին: Անին՝ հորեղբորս կինը, ինձ պես սիրել է անգլերենն, ու մենք նախասիրություններով շատ նման ենք: Ես միշտ հետաքրքրությամբ եմ լսում այն դրվագները, որոնք նա պատմում է իր դպրոցական ու համալսարանական կյանքից:

Հորեղբորս գեղեցիկ ընտանիքն ամբողջացնում են նրա երկու որդիները՝ Հենրին ու Ալենը: Նրանք փոքր են՝ 8 և 4 տարեկան: Ուզում եմ պատմել փոքրի՝ Ալենի մասին: Նա իր տեսակով այնքան տարբերվող է: Այդքան փոքր լինելով՝ նա կարողանում է տղամարդու նման զսպել արցունքները, պահպանել հավասարակշռությունն ու ափերից դուրս չգալ: Իր տարեկիցներին ոչ բնորոշ խաղաղասիրությամբ ու հանդարտությամբ է օժտված: Եվ որ ամենակարևորն է՝ մեծ ու բարի սիրտ ունի: Բայց Ալենի անհատականության մեջ ամենատպավորիչն ու ապշեցնողը նրա խոսքն է: Հիմա կզարմանաք. այդ տարիքի շատ երեխաներ դեռ ամբողջապես ձևավորված խոսք չեն ունենում, իսկ նա օգտագործում է այնպիսի բառեր, ինչպիսիք են՝ «հատկապես», «առհասարակ», «ինքնըստինքյան»: Անգամ բազում մեծահասակներ են խուսափում իրենց խոսքում նման բառեր գործածելուց, իսկ նա կիրթ ու գեղեցիկ ձևով է դրանք արտահայտում: Բայց դա էլ դեռ ամենը չէ. նա անփոխարինելի հանդիսավար է: Երբ բոլորով սեղան ենք նստում, սեղանին պիտի պարտադիր խմելու ինչ-որ բան լինի, Ալենի բաժակը պիտի անպայման լիքը լինի: Նա լուռ վերցնում է իրենից մեծ այդ բաժակը, պատառաքաղով զարկում ու ասում.

-Պա՜պ, կենաց եմ ուզում…

-Ասա, բալես,- պատասխանում է հորեղբայրս:

Ու անկախ նրանից, թե ինչ առիթով ենք հավաքվել, ինչ թեմաներից ենք խոսում ու ինչ ենք քննարկում, նրա կենացը մեկն է ու անփոփոխ.

-Մամային, պապային չջղայնացնե՛ք:

Ամեն անգամ, երբ նա այսպես է ասում, ամբողջ մարմինս փշաքաղվում է: Բոլորը համակ ուշադրությամբ լսում են նրան. նա մեր սեղանի փոքրիկ թամադան է:

Հայաստան-Սփյուռք համաժողովի կամավորները

Լուսանկարը` Ժան Երեմյանի

Լուսանկարը` Ժան Երեմյանի

Եթե սեպտեմբերի 18-ի առավոտյան ժամը 7-ին Հանրապետության հրապարակում տեսել եք կապույտ վերնաշապիկներով անքուն երիտասարդների, ապա դա մենք ենք եղել` Հայաստան-Սփյուռք համաժողովի կամավորները: Մեր թիմը ամեն առավոտ դիմավորում և ուղեկցում էր համաժողովի մասնակիցներին: 

Օր 1. 18.09.2017

-Բարև ձեզ, համաժողովի մասնակից եք, չէ՞:

-Այո: Այդքան վա՞տ է տեսքս:

-Ինչո՞ւ:

-Միանգամից երևո՞ւմ է, որ համաժողովի մասնակից եմ:

-Դե, այս ժամին միայն համաժողովի մասնակիցներն են հրապարակում, համ էլ՝ կապույտ բեյջ ունեք:

Օրը կարծես թե լավ է սկսվում: Այս պապիկին ուղեկցելուց հետո նորից գնացի ու կանգնեցի իմ դիրքում: Հեռվում տեսա փողոցն անցնողների մի խումբ: Ըհը, նրանք էլ են երևի մասնակից: Պարզվեց՝ Ռուսաստանից ներկայացուցիչներ էին: Անուշի հետ մոտեցանք նրանց: Առաջին օրն էր, դեռ չէինք համարձակվում միայնակ մոտենալ և ուղեկցել խմբով եկածներին: Երբ հասանք ավտոբուսին, նրանցից մեկն ինձ ասաց.

-Эта девушка очень хорошо говорит по-русски.

-Անուշ, էստեղ արի, քեզ են գովում:

Անուշը չզգաց, թե ինչպես կարմրեց: «Հարսնացուն հյուսիսից» ֆիլմի Մուրադի նման հպարտ կանգնած նայում էի, թե ինչպես են գովում ընկերուհուս:

Հետաքրքիր և անմիջական էր աշխարհի տարբեր երկրներից ժամանած հայ գործիչների հետ շփումը:

Ժամը 8-ին մեկնեցինք Համալիր: Չեմ ուզում մանրամասն պատմել նախագահի, վարչապետի և այլ քաղաքական գործիչների ժամանման մասին: Ամեն տեղ նույնն է:

Ամենածանր օրը առաջինն էր. մարդիկ նոր էին եկել և դեռ չգիտեին բոլոր դահլիճների տեղերը: Համաժողովի ժամանակ 4 տարբեր դահլիճներում անցկացվելու էին թեմատիկ նիստեր Հայաստանի զարգացման հիմնախնդիրները, ազգ-բանակ, արտաքին քաղաքականության օրակարգը, հայապահպանության հիմնախնդիրները թեմաներով: Ամեն մեկս մեր կանգնելու տեղն ունեինք. մեկը աստիճանների մոտ, մյուսը՝ առաջին հարկում… Օրվա առաջին կեսը «կես դրույքով» վերելակավար եմ աշխատել՝ հյուրերին ուղեկցելով 7-րդ հարկ: Վերելակ մտավ Եգիպտոսի պատվիրակությունը:

-Չեմ հասկանում՝ այստեղ բոլորն ինձ ուզում են խաբե՞լ,- հումորով հարցրեց մի երիտասարդ:

-Ինչո՞ւ, ի՞նչ է պատահել:

-Ինձ հարկավոր է Հայաստանի տնտեսության զարգացման դահլիճը. մեկ տանում են 4-րդ հարկ, հետո իջեցնում 3-րդ: Դուք վստա՞հ եք, որ ինձ ճիշտ տեղ եք տանում,- անհույս հարցրեց ինձ:

Վերջապես վրայիցս հանելով «վերելակի գծով մենեջերի» պաշտոնը՝ իջա առաջին հարկ: Մինչև ժամը 17-ը չավարտեցինք առաջին օրվա պլանը: Սփյուռքահայերի հումորներն ու անմիջական շփումը այս օրվա ծանր լինելը զգացնել չտվեցին: Համենայնդեպս՝ ինձ համար:

Օր 2. 19.09.2017

Հեռվից եկող ծանոթ մի մարդու նկատեցի:

-Ես հենց ձեզ էի սպասում,- առավոտյան ժամը 6-ին արթնացած մարդուն ոչ բնորոշ առույգությամբ ասաց մի պապիկ:

-Բարև ձեզ, ինչպե՞ս եք:

-Շատ լավ, հիանալի օր է այսօր:

Տրամադրությունս միանգամից բարձրացավ: Համալիրում էլի իրարանցում էր: Ամեն մեկն ուզում էր գտնել իր դահլիճը: Մի պապիկ մոտեցավ՝ օգնության համար: Մինչ նրան ուղեկցում էի, հարցուփորձ էր անում, թե որտեղ եմ սովորում: Այսօր Կարո Փայլանը պիտի ելույթ ունենար «Հնարավոր է արդյոք, որ Թուրքիան ճանաչի Հայոց ցեղասպանությունը» թեմայով: Բոլորն էին ուզում Փայլանին լսել: Ես բացառություն չէի: Անուշին համոզեցի դիրքը թողնել ու բարձրանալ ինձ հետ երրորդ հարկ, այնտեղից կտեսնեի՝ հենց Փայլանը գար, գուցե կհասցնեի հետը նկարվել: Ոչ տեսա, թե ոնց եկավ, ոչ էլ նկարվեցի: Լավ է` ելույթը լսեցի:

Օր 3. 20.09.2017

Այսօր Համալիրում էլ ակտիվ շարժ չկար: Օրվա մեծ մասը պարապ ենք անցկացրել: Շարժը սկսվեց վերջում, երբ հյուրերը սկսեցին գնալ: Բոլորը մեզ մոտենում, շնորհակալություն էին հայտնում, ուզում էին նկարվել մեզ հետ: Ժան Երեմյանը մեզ նկարեց ֆրանսահայ նախկին ռազմիկների և դիմադրության շարժման նախագահի՝ Անտուան Բազդիկյանի հետ: Մուտքի մոտ նորից հանդիպեցի այն պապիկին. այս անգամ կնոջ հետ էր:

-Օրիորդ, շատ շնորհակալ եմ այս երեք օրվա ընթացքում Ձեր կատարած աշխատանքի համար,-այնուհետև դիմեց տիկնոջը,- այս օրիորդն ինձ այսօր շատ է օգնել:

-Ուրախ եմ, որ մեզանից գոհ եք գնում,- ժպտացի ես:

Իսկապես կկարոտեմ այս պոզիտիվ պապիկին և բոլոր-բոլոր ինձ և ամբողջ Հայաստանին դրական լիցքեր հաղորդած մարդկանց: