Իմ գյուղը խորագրի արխիվներ

laura sekoyan

Գարնանային փակոցների շրջանը

20170523_185013Երևի մեզանից շատերը ինձ պես չգիտեն «կանսերվա» բառի հայերեն տարբերակը։ Այդ իսկ պատճառով այս նյութս կգրեմ հենց  այդ բառը օգտագործելով։

Նյութերումս հաճախ եմ նշել, որ տատս իմ զարմանքի աղբյուրն է։ Այս անգամ ևս նա ինձ զարմանք պատճառեց։ Այսքան տարի ես դեռ չէի լսել կամ տեսել, որ գարնան սեզոնին մարդիկ որևէ բան պահածոյացնեն, բայց տատս առիթ հանդիսացավ, որ ես ոչ միայն լսեմ այդ մասին, այլ նաև մասնակից լինեմ այդ գործին։ 20170523_184601Տատիկս հաճախ էր պատմում, որ այն ժամանակ նա անկրկնելի համ ունեցող ձկան «կանսերվա» է պահածոյացրել։ Հաճախ նաև պարծեցել է, որ այդպիսի ուտելիքներով է մեծացրել իր երեխաներին, որ այդպես առողջ են։ Այս անգամ հերթը հասել է մեզ։ Նա իր թոռներին ևս ցանկանում է, որ առողջ մեծանան, և բոլորին ոտքի հանեց՝ իր ուզածը իրականացնելու համար։
Օրեր առաջ Գեղարքունիքի մարզից լուր ստացանք, որ սիգ ձկան մեկ հատը արժե հարյուր դրամ։ Տատիկիս համար լավ հնարավորություն այլևս չէր կարող լինել։ Նա առաջարկեց մորեղբորս, որ մեքենայի ճար անի, և գնան Ծովագյուղից ձուկ բերելու։ Հաջորդ օրը երեկոյան մորեղբորս ընկերը եկավ մեր տուն և համաձայնվեց, որ գնան ձկան հետևից։ Տատս ասում էր, որ կասկած չուներ, որ այդ տղան չի համաձայնվի, որովհետև ինչպես մորեղբորս մյուս ընկերները, նա ևս իր ձեռքի տակ է մեծացել։ Հաջորդ օրը դասից եկա, արդեն ձուկը տանն էր։ Չեմ կարող ասել, որ այդ ձկներից հաճելի հոտ էր գալիս, բայց ամենահաճելին դեռ առջևում էր։ Կեսօրից հետո, լուրը իմանալով, տատիս միացան մեր հարևաններից շատերը։ Նրանք օգնեցին տատիկիս գործը առաջ գցել։ Մայրս մաքրում եր ձկները թեփուկներից, տատս կտրում էր լողակները, իսկ մեր հարևան Մարետ տատին իր մեծական ձեռքերով լվանում էր դրանք։ Մյուս հարևաններն էլ կողքից զրուցում էին և զվարճալի պատմություններ պատմում։ Այս ամենին չենք մոռանում նաև ավելացնել սուրճը։
Ձկների հետ կապված հաջորդ գործողությունը դա դրանք մանր կտրատելն էր։ Բացի գլխի հատվածից մյուս բոլոր մասերը օգտագործվում են այս պահածոն պատրաստելու մեջ։ Ձկանից բացի պահածոն պատրաստելու համար անհրաժեշտ է նաև սև հատիկ պղպեղ, աղ, դափնու տերև և, ցանկության դեպքում, նաև տոմատի մածուկ։ Տատս խնամքով այդ ամենը լցնում և տեղավորում էր տարաների մեջ, ապա դնում մեծ ալյումինե կաթսայի մեջ, որի մեջ կար եռացրած ջուր և գազօջախի վրա եռացնում էր մոտ տասը ժամ։ Երբ լրանում էր տասը ժամը, նա վերցնում էր տարաները և փակում։ Եռալու ողջ ընթացքում տանը շատ հաճելի և համեղ բույր էր տարածվել։ Հարևանները այդ հոտը առնելով գալիս էին մեր տուն և տալիս իրենց գնահատականը։ Պահածոն իր համը ստանում է երկու-երեք օր անց։

Երբ տատիկս բացեց պահածոներից մեկը, և մենք փորձեցինք, չէինք հավատում, որ տան պայմաններում կարելի է նման պահածո պատրաստել։ Ես մինչև հիմա զարմացած եմ տատիկիս ստեղծարար ու աշխատասեր ձեռքերի վրա։

susanna geghamyan

Լիճքի բարբառը

Ինչպես յուրաքանչյուր մարզ և գյուղ, իմ գյուղը նույնպես առանձնանում է իր տարբերվող բարբառով և խոսելաձևով: Լիճքը ունի շատ յուրահատկություններ, բայց բարբառը լիովին տարբերվում է, և քանի որ 17.am-ում շատ եմ կարդացել, որ թղթակիցները ներկայացնում են իրենց գյուղի բարբառը, այսօր որոշեցի հետ չթողնել նաև իմ գյուղը և ընթերցողին ներկայացնել Լիճքի բարբառը (Գոլավարի): Հա, չմոռանամ ասել, որ մեր բարբառը մի ուրիշ քաղցրություն ունի, իհարկե ինձ համար: Լավ, չերկարացնեմ: Սկսե՞մ: Լավ, արդեն սկսեցի:

ուդա – այստեղ,

ունա – այնտեղ,

դոր – ուր

օրի – ինչու

իմա՞լ իս – ո՞նց ես

դորա կերտաս – ուր ես գնում

ինչ ա կսիս – ինչ ես ասում

իդմա – այսպես

կարտոլ – կարտոֆիլ

Եվ մի շարք այսպիսի հետաքրքիր բառեր: Ուզում եմ ասել, որ վերը նշված բառերի մի մասը (ուդա, ունա, դոր) չեն կարդացվում այնպես, ինչպես գրվում են: Մենք արտասանում ենք այնպիսի հնչյուններ, որոնք չկան այբուբենում: Այդ տառերը կան միայն Լիճքի այբուբենի ու լիճքեցու տառապաշարի, բառապաշարի մեջ… Եվ գուցե դու, սիրելի ընթերցող, այսպես կարդալով՝ չկարողանաս ճիշտ արտաբերել մեր բարբառի բառերը, դրա համար, եթե հնարավորություն լինի և գաս Լիճք, ապա անգամ կողքից լսելուս կարող ես սովորել մեր բարբառը: Այն հնարավոր է, որ մի քիչ էլ կոպիտ հնչի, բայց լիճքեցու համար իր բարբառը յուրահատուկ է: Իհարկե շատ բառեր կան, որ կգրեի, ուղղակի դա կթողնեմ մյուս անգամ կամ գուցե ընկերներս գրեն, բայց ամեն դեպքում, մեր բարբառն էլ հարուստ է տարատեսակ քաղցր բառերով:

Սովորական օր Վահան գյուղում

Լուսանկարը` Լիլիա Ապրեսյանի

Լուսանկարը` Լիլիա Ապրեսյանի

Մի քանի օր առաջ որոշեցի 17-ի համար հարցազրույց պատրաստել: Նստած հարցեր էի պատրաստում, մի քանիսը գրեցի, հետո տեսա մտքիս էլ բան չի գալիս: Մեկ էլ, որտեղից որտեղ, միտքս ընկավ, որ դեռ մի 3-4 ամիս առաջ հեռախոսը ձեռքիս ամբողջ օրը գյուղն էի նկարում:

Լուսանկարը` Լիլիա Ապրեսյանի

Լուսանկարը` Լիլիա Ապրեսյանի

Ասացի՝ լավ, գնամ մի քիչ լուսանկարեմ, քանի հավեսս եկել ա, հարցերը հետո կգրեմ: Բարձրացա սար ու սկսեցի: Հետո իջա դպրոցի ֆուտբոլի դաշտ ու մի քանի նկարներ արեցի: Հա, նկարելս ավարտելուց հետո սկսեցի երեխաների հետ խաղալ «Անուն կանչոցի»: Շա՜տ հավես էր: Ինչևէ, մի քանի նկար ներկայացնեմ, հարցազրույցն էլ մի փոքր ուշ:

Լուսանկարը` Լիլիա Ապրեսյանի

Լուսանկարը` Լիլիա Ապրեսյանի

 

karen karapetyan portret

Ասե՞լ որ…

Երկար ժամանակ էր` չէի նստել գրասեղանիս առաջ ու բացել 17.am-ի նվիրած բլոկնոտը: Բացեցի, ու աչքերիս առաջ եկան ճամբարային օրերս: Լավ օրեր էին: Վերցրեցի գրիչս և ուզում էի գրել, բայց ինչի՞ մասին: Թե ինչո՞ւ են իմ սիրելի քաղաքի՝ Սևանի, ծառերը կտրել այնպես, որ գոնե մի ճյուղ չի մնացել վրան, թե ի՞նչ քանդված են ճանապարհները դեպի քաղաք տանող, և ինչու չեն կազմակերպվում շաբաթօրյակնե՞ր, ինչու երիտասարդները չգիտեն, թե ինչպես անցկացնել ազատ ժամանա՞կը: Չկա ժամանցի գրեթե ոչ մի վայր, իսկ եթե ուզում ես ինչ որ մի բան պարապել, թեկուզ սպորտով զբաղվել, պետք է հասնել մոտակա քաղաքները: Դե մոտակա ասելով մեր գյուղից 20-25կմ են հեռու:

Լավ, հերիք է բողոքեմ, մեկ է՝ օգուտ չկա: Ընտրությունների ժամանակ լավ չէ՞ր. ինչ ասում էիր, ասում էին՝ էս ընտրությունները անցնեն, մի քիչ խառն ենք, կզբաղվենք այդ հարցերով: Գոնե հույս կար այդ ժամանակ:

Ընկերս մի շատ լավ խոսք ունի, ասում է. «90-ական թվականերին ոչ լույս կար, ոչ գազ, բայց հույս կար, իսկ հիմա ամեն ինչ կա, բայց հույս չկա»:

Անկախ այս ամենից ես սիրում եմ իմ երկիրը և իմ գյուղը, որը փռված է Սևանա լճի ափին, և չնայած այն բանին, որ արդեն մի քանի տներ մի շաբաթվա ընթացքում դատարկվել են, ես էլի սիրում եմ ու շարունակում ապրել իմ սիրելի Ծովազարդ գյուղում:

laura sekoyan

Բանջարի սեզոնը

Գաղտնիք չէ, որ գարնանը բոլոր գյուղերում սկսում են մաքրել այգիները աշնանից մնացած տերևներից։ Այգիները մաքրելը հաճելի գործընթաց է, և հաճախ երեխաները ծնողներին համոզում են, որ այդ գործը իրենք անեն։ Այդ իրավիճակն էր նաև մեր տանը։ Ես և տանեցիները մաքրում էինք այգին, երբ ձեռնոցները ձեռքին եկավ մեր հարևան Սոֆիկ տոտան։

-Հարևան ջան, բարլուս… Էս ի՞նչ լավ գործի եք։
-Բարև, Սոֆիկ տոտա…
Ես ու եղբայրս շարունակեցինք մաքրել այգին, երբ տատիկը մոտեցավ ցանկապատին, և նրանք սկսեցին ինչ որ բան քննարկել:
Մի քանի օր անց առավոտյան տատս ինչ-որ տեղ էր պատրաստվում գնալ, բայց թե ուր՝ չիմացա։ Երբ դասից տուն եկա, տատիկիս հարցրի, թե ինչ է պատրաստել ուտելու, նա ինձ ասաց, որ բանջար է տապակել։ Ես զարմացա, որովհետև սառնարանում պահած բոլոր բանջարները ձմռան ընթացքում կերել էինք, և տանը բանջար չկար։ Մի մասն էլ տվել էինք մեր ծանոթներին ու հարազատներին։ Տատս նկատեց զարմանքս և պատմեց ողջ եղելությունը։ Առավոտյան նա պատրաստվում էր Սոֆիկ տոտայի հետ գնալ դաշտ։ Նրանք գումար էին հավաքել, որպեսզի մեքենայի մեջ գազ լցնեն և տանից ուտելիք էին վերցրել։ Եվ քանի որ դեռ բանջարը լավ չէր աճել, շուտ էին վերադարձել տուն։

Դրանից հետո որոշ ժամանակ անցավ, և հարևաններով հավաքվել էին մեր տանը սուրճ խմելու։ Ինչպես ասում են, խոսքից խոսք բացվեց, և բոլորի խոսակցության թեման դարձավ այդքան ցանկալի բանջարը։ Բոլորը պատմում էին հետաքրքիր դեպքեր, որոնք բանջարի գնալուց է պատահել։ Ոմանք էլ հիշում էին, թե անցյալ տարի ինչ լավ բանջար էին բերել և ինչ համեղ պահածոներ էին պատրաստել։ Արդյունքում որոշեցին շաբաթ օրը գնալ բանջարի։ Որոշեցին շաբաթ օրը գնալ, քանի որ մյուս օրերին թաղի տղամարդիկ աշխատանքի էին, ու իրենց ավտոմեքենայով սար տանող չէր լինի։ Բոլորը գումար հավաքեցին՝ մեքենան գազ լցնելու համար, և որոշեցին, թե ով ինչ ուտելիք է իր հետ վերցնելու։ Գնացին բանջարի։ Կանայք տարբեր բանջարներ էին բերել, իսկ տղամարդիկ սունկ էին հավաքել։ Հաջորդ օրը հարևանները հավաքվել էին մեր բակում և մաքրում էին բանջարը։ Ինչպես միշտ բոլորը գովում էին իրենց բերածը` ցույց տալով բանջարի հաստ զոխերը։ Իսկ տղամարդիկ նույն օրը երեկոյան հավաքվել էին սունկ ուտելու։ Բոլորը սպասում են ամռան գալուն, որ լավ բանջար հավաքեն ու պահածոյացնեն, շատերն էլ դրանք թարմ-թարմ պահում են սառնարանում։ Իսկ թաղի փոքր տղաները սպասում են ոլոռի սեզոնին, որ գնան ոլոռի դաշտեր ու ոլոռ բերեն վաճառեն։ Ախ, այդ ցանկալի ամառն ու ցանկալի բանջարը, Սոլակ գյուղի լավագույն սեզոնը…

ruslan aleqsanyan

Պատմում է պապիկս

Չգիտեմ ինչու, այս անգամ ցանկանում եմ գրել 1991 թվականին տեղի ունեցած դեպքերի մասին: Այս ամենի մասին պատմում է ինձ պապիկս` Ժորա Ալեքսանյանը, ով նույնպես մասնակցել է այդ թվականներին տեղի ունեցած պատերազմին: Այդ ժամանակ նա աշխատում էր ՀՀ ոստիկանությունում` որպես փոխգնդապետ:

Նա պատմում է.

-Այս ամենը տեղի է ունեցել 1991 թ. ապրիլ ամսին: Ես, Ալբերտ Գուլքանյանը, Սարգիս Շահվերդյանը (ովքեր նույն պես ոստիկանության աշխատողներ էին) և մի քանի Բաղանիս գյուղի գյուղացիներ`Ռուստամ Ալեքսանյանը, Եղիշ Ալավերդյանը, Յուրիկ Սահակյանը «վիլիս» մակնիշի մեքենայով գնում էինք Ոսկեպար՝ գյուղի այգիներով, երբ մեզ վրա սկսեցին ինտենսիվորոն կրակել թշնամիները: Մի փոքր ժամանակ անց, երբ կրակն արդեն թուլացել էր, ցանկացանք շարունակել ճանապարհը, սակայն միանգամից կտրուկ կանգ առա և նայեցի ոտքիս տակ, որը դեռ չէի դրել գետնին: Նայեցի և տեսա մեկ հակահետևակային ական, իսկ քիչ հեռու ճանապարհին, մեքենայի անվահետքերի տակ երկու հակատանկային ական: Մեծ դժվարությամբ կարողացանք դուրս գալ ականապատ տարածքից և շարժվեցինք առաջ: Այդ օրը մենք գրավեցինք թշնամու մեկ ամենագնաց՝ «ԲՏՌ» և Ներքին Ոսկեպար գյուղը:

Ես լսում էի և հպարտանում մեր գյուղի հերոսներով:

Դարձնենք միջավայրն ավելի մաքուր

Լուսանկարը` Լիլիա Ապրեսյանի

Լուսանկարը` Լիլիա Ապրեսյանի

Այս տարի ապրիլի 29-ին Գրիգոր Խանջյանի ծննդյան 91-ամյակն էր: Ուղիղ մեկ տարի առաջ այդ օրը Վահան գյուղի մեր դպրոցում տեղի ունեցավ մի մեծ միջոցառում: Կարծում եմ՝ գլխի ընկաք, թե ինչ թեմայով: Այդ օրից անցել է մեկ տարի, մեր բոլոր հիշողությունները դեռ թարմ-թարմ պահպանվում են: Բայց հիմա դրա մասին չէ, որ ուզում եմ խոսել: Մեզ համար ուղիղ մեկ տարի հետո այդ օրն էլ պակաս կարևոր օր չէր: 

Երևի շատերը գիտեն, որ ապրիլի 29-ին Make Armenia Clean Again-ի կողմից կազմակերպվում էր համահայկական շաբաթօրյակ: Կազմակերպիչները մի խումբ կամավորներ էին, որոնց դուր չի գալիս ապրել կեղտոտ միջավայրում, դրա համար էլ նրանք բոլորին կոչ էին անում դուրս գալ փողոց և մաքրել շրջակա միջավայրը:

Լուսանկարը` Լիլիա Ապրեսյանի

Լուսանկարը` Լիլիա Ապրեսյանի

Շաբաթօրյակից մի քանի օր առաջ մեր շատ սիրելի ընկեր Առուշանյանը առաջարկեց մասնակցել նախաձեռնությանը, դե, մենք էլ, մեծ ոգևորությամբ ընդունեցինք առաջարկը:

Եվ ահա, ապրիլի 29-ին, առաոտյան ժամը տասից սկսեցինք մեր շաբաթօրյակը: Հավաքվեցինք դպրոցի բակում և ձեռնոցներով, պարկերով, փոցխերով, կազմ ու պատրաստ սպասում էինք՝ բոլորը հավաքվեն ու սկսենք աշխատել:

Լուսանկարը` Լիլիա Ապրեսյանի

Լուսանկարը` Լիլիա Ապրեսյանի

Չնայած որ մեկ շաբաթ առաջ էինք դպրոցում կատարել շաբաթօրյակ, դա մեզ չխանգարեց ևս մեկ անգամ տեսքի բերել դպրոցի ամբողջ տարածքը և հարակից շրջակայքը: Դա վերջացնելուց հետո որոշեցինք մի քիչ հանգստանալ: Դե մեզ համար էլ հանգստի ամենալավ վայրը մեր ԻՄՓԱՔԹ ակումբի սենյակն է: Գնացինք այնտեղ, նստեցինք, մի քիչ երաժշտություն լսեցինք, հանգստացանք և գնացինք խաղահրապարակ:

Այնտեղ աղբը շատ չէր, բայց էլի մի բան կար: Այստեղ մեզ օգնության հասավ Էրիկը: Մեզ մի լավ ծիծաղեցրեց, մեկ էլ հանդիսավոր կերպով հայտարարեց.

-Ես էստեղի տերն եմ, հլը սաղդ գնացեք ստեղից:

Դե քանի որ արդեն ավարտել էինք մեր «միսիան», որոշեցինք գնալ տուն:

Լուսանկարը` Լիլիա Ապրեսյանի

Լուսանկարը` Լիլիա Ապրեսյանի

Մեր ժամանակից տրամադրելով մի քանի ժամ՝ մենք նպաստեցինք շրջակա միջավայրի մաքուր պահպանմանը և մեր օրինակով կոչ ենք անում բոլորին՝ դուրս գալ փողոց, բակ և նպաստել միջավայրի մաքրությանը, կարևոր չէ՝ երբ, կարևորը ցանկությունն է:

Հաղթական խաչքար

Խոսք կա, չէ՞.«Մայիս-վայիս»: Ես համաձայն չեմ, որովհետև դրա կողքին կա նաև «Հաղթանակների ամիս» արտահայտությունը, որը վերաբերվում է հե՛նց նույն մայիսին, որին «վայիս» էին ասում: Գիտե՞ք, երբեմն կարծում եմ, որ ուղղակի այդ հաղթանակների շարքը պատահական չէ մայիսին եղել: Եվ, այո՛, որովհետև մայիսը հաջորդում է ապրիլին, դաժան ապրիլին, որն ապացույցն է այն բանի, որ մենք չենք պարտվի ու կապրենք հավերժ:

Շատ խաչքարեր կան՝ նվիրված Եղեռնի, երկրաշարժի կամ էլ Համաշխարհայինի զոհվածների համար, բայց քիչ են հաղթանակին նվիրվածները: Դրանց շարքերը համալրեց նաև այսօր Դսեղի եկեղեցու բակում տեղադրված խաչքարը՝ նվիրված հայ ժողովրդի հաղթանակներին: Հաղթանակները կարևոր են ժողովրդի պատմության և արժանի հիշատակման: Եվ, սա հաշվի առնելով, գյուղի եկեղեցու խաչքավորը որոշեց խաչքար տեղադրել, որին նայելիս կհիշենք մեր հաղթանակներն ու ժպիտով կանցնենք:

Եվ այսպես, երեկ Դսեղը այս տոնը ապրեց կրկնակի՝ մեկը մայիսի 9-ը, մյուսը՝ հաղթանակին նվիրված խաչքարի բացումը, որը պետք է դեռ մեր սրտերում հույս սերմանի:

jemma petrosyan

Գյուղս լցվեց մարդկանցով

Գրեթե ամեն օր պարապմունքի հաճախելիս՝ անցնում եմ նույն ճանապարհով ու ամեն անգամ մի ուրիշ ոգևորությամբ տուն եմ վերադառնում։ Ուզում եմ փոքր-ինչ ներկայացնել ամեն մի ամիսը՝ սկսած փետրվարից, քանի որ այստեղ՝ Արարատյան դաշտավայրում, փետրվարը միակ ամիսն էր, որ շատ ցուրտ էր։

Փետրվար։ Ամեն անգամ նույն ճանապարհով քայլելիս՝ տխուր վերադառնում էի տուն։ Կարծես գյուղիս սիրտը ժամանակավոր կանգնած լիներ։ Ծառերը՝ մերկ, դուրսը՝ ցուրտ, մարդիկ՝ տանը։ Հա, ճիշտ եմ ասում, դրսում հազվադեպ էի մարդկանց հանդիպում, այն էլ այն ժամանակ, երբ այցելում էին բարեկամներին, կամ գնում էին խանութ, կամ էլ գնում էին գոմ՝ անասուններին կեր տալու նպատակով։ Ամենակարճ, բայց ամենաերկար թվացող ամիսն էր այդ տարօրինակ ցրտի պատճառով։

Մարտ։ Մարտ ամիսը համեմատաբար եղանակները տաքացել էին, ու մարդիկ փոքր-ինչ սկսել էին մտածել իրենց հողամասերի մասին։ Փորձում էին ծերը ծերին հասցնելով գումար հավաքել , որպեսզի կարողանան սերմացու գնելու համար գումար հայթայթել: Ես ինքս փողոցով տուն իջնելիս ականատես եղա մի կարճ խոսակցության, այսինքն անցնելիս լսեցի.«Չէ ախպերս, ձեռս մի կոպեկ փող չկա։ Ինչ ունեի- չունեի ցելաֆոն ու սերմ եմ առել»։ Արդեն հասկացաք, որ խոսքը գումարին էր վերաբերում։ Հա մեկ էլ մոռացա ասել, որ մարղիկ քիչ-քիչ դուրս էին եկել տներից ու պատրաստվում էին անցնել գյուղացու՝ իրենց մշտական տանջանքին։

Ապրիլ։ Չգիտեմ՝ ինչպես, կամ ոնց բացատրեմ այն ամենը, ինչ կատարվում է ապրիլ ամսին։ Դա կապված կլինի, թե ապրիլյան պատերազմի հետ, և թե ապրիլի 24-ի հետ։ Բայց գիտե՞ք, այս ամենի հետ միասին մի հետաքրքիր ու անբացատրելի փոփոխություն է կատարվել շրջապատումս։ Մարդիկ դարձել են ավելի աշխույժ ու պատրաստ են ամեն ծայրահեղ քայլի ։ Այժմ ամեն օր փողոցով քայլելիս բարձր տրամադրությամբ տուն եմ վերադառնում, քանի որ գյուղս լցվեց մարդկանցով ու ամեն քայլափոխին մարդկանց դեմքին ժպիտ տեսնելով, սկսում ես ավելի վառ ու պայծառ հայացքներով նայել այն վայրին, որտեղ բնակվում ենք։

nina arsutamyan portret

Գորայքի «Զանգեր» պարային համույթը

Հաղթանակը մարդու կյանքի ամենալուսավոր էջերից մեկն է: Ես այս տարի ապրիլին ունեցա լուսավոր էջ, այսինքն` հաղթանակ: 

Արդեն մի տարի է, ինչ գյուղում պարի խումբ կա: Ես նույնպես մասնակցում եմ: Երբ լրացավ մեր պարի մեկ ամյակը, մենք մեր պարի ուսուցչին մի փոքր անակնկալ պատրաստեցինք:

-Երեխաներ ջան, նախ ասեմ, որ շատ ուրախացա, որ  ինձ այսպիսի  մեծ անակնկալ արեցիք: Ես նույնպես անակնկալ ունեմ ձեզ համար: Այս ապրիլին Երևանում մրցույթ- փառատոն է լինելու: Գիտեմ, որ առաջին անգամ եք բարձրանալու բեմ, սակայն պետք է հաղթանակած  հետ գանք գյուղ: Այդ օրը կհաղթենք, եթե դուք հիշեք իմ ամեն մի ասածը և պարեք:  Պարելու ենք երկու պար. ժողովրդական պար և ազգագրական պար: Լավ, հիմա շարվեք, որ սկսենք փորձը,- ասաց պարի ուսուցիչ՝ ընկեր Հակոբյանը:

Երբ իմացանք, որ մեր առջև այդպիսի մեծ պատասխանատվություն է դրված, սկեցինք էլ ավելի լուրջ մոտենալ պարերին: Պարում էինք այնպես, ինչպես կպարեինք մեծ բեմում: Երբ երեխաներից մեկն ասում էր, որ վախենում է, մենք սկսում էինք իրենց քաջալերել, որ պետք չէ վախենալ, պետք է հավատալ, որ կհաղթենք:

Մենք, լինելով մեկ տարվա խումբ, վախ ունեինք մեր սրտերում, որ կբարձրանանք բեմ ու լարվածությունից կմոռանանք ամեն ինչ:

Մի քանի օր հետո իմացանք օրը. պետք է ելույթ ունենանք ապրիլի 1-ին Երևանի ճարտարագիտական համալսարանի դահլիճում: Ամեն օր գալիս էինք, երկու ժամ պարում, ուղղում մեր սխալները և հաջորդ օրը արդեն անսխալ պարում էինք: Մարտի 31-ին մեր վերջին փորձն էր: Դպրոցի տնօրենը ծնողներին, աշակերտներին հրավիրել էր, որպեսզի դիտեն մեր պարը: Եկան, դիտեցին, ստացան մեծ բավականություն: Սակայն մինչ պարելը մեր դպրոցի տնօրենը սկսեց մեզ քաջալերել.

-Երեխաներ, դուք արդեն հաղթել եք: Դուք հաստատ սկզբից վախենում էիք, որ պետք է գնաք և մասնակցեք մրցույթին, սակայն դուք կարողացաք հաղթել ձեր միջի  վախը:

Այս խոսքերից հետո մեր ուժերին վստահ սկսեցինք պարել:

Երբ գյուղից շարժվեցինք, երեխաներով ասացինք, որ պետք է, անպայման պետք է գ ոնե մի խրախուսական մրցանակով վերադառնանք տուն:

Երբ հասանք Երևան, սկսեցինք լարվել: Ընկեր Հակոբյանը բոլորիս ասաց, որ պետք չէ լարվել, ուղղակի եղեք հպարտ, պարեք հպարտ: Երբ շարվեցինք  ետնաբեմում, որ մտնենք բեմ, իմ դիմաց կանգնեց մի բարետես արտաքինով պարուսույց.

-Ինչո՞ւ չես ժպտում,- հարցրեց նա ինձ:

-Չգիտեմ,- պատասխանեցի ես:

-Դե հենց հիմա ժպտում ես ու մտնում բեմ: Լավ կպարես: Ես այստեղ եմ,- ժպտալով ասաց նա:

Այդ կնոջ խոսքերից հպարտ կանգնեցի:

1.2.3… Հնչեց երաժշտությունը:  Առաջինը  պարեցինք ժողովրդական պարը, մի փոքր լարված պարեցինք: Դե, երեխաներ կային,  ովքեր շփոթեցին շարժումները: Ըկեր Հակոբյանը, ով կանգնած էր ետնաբեմում, մեզ հուշում էր: Ավարտեցինք առաջին պարը, և իհարկե եղան գնահատականներ: Դահլիճի վերևում նստած էին  ժյուրիի երեք անդամներ: Կատարողականության համար ստացանք 7, 6, 7, բեմադրություն համար նույնպես 7, 6, 7:  Երբ բեմից դուրս եկանք, Արտյոմը մեզ ասաց, որ երազի մեջ նույն գնահատակներն էինք ստացել, ու 3-րդ տեղում էինք:

Երբ կանգնած էինք միջանքում, տեսա, որ երեխաները անտրամադիր են:

-Երեխեք, մի նեղվեք, մի պար էլ կա: Կմտնենք, կպարենք ու լավ կպարենք:

-Երեխեք, եկեք. երկրորդ պարն ենք պարում,- կանչեց ընկեր Հակոբյանը:

Այս անգամ պարեցինք ազգագրական պարը, պարեցինք լավ: Երբ ավարտեցինք պարը, գլուխս  մի փոքր թեքեցի և տեսա, որ ետնաբեմում կանգնած ընկեր Հակոբյանը ժպտում է: Այս պարից կատարողականության համար ստացանք՝ 8, 7, 8, իսկ բեմադրության համար նույնպես 8,7,8: Ուրախացանք: Ուրախացավ նաև ընկեր Հակոբյանը:

Վերջ, մենք համարվում ենք հանդիսատես:

Նստեցինք դահլիճում և դիտեցինք մի քանի խմբերի ելույթներ, և եկավ ժամանակը, որ պետք է հաղթողներին հայտարարեին:

-Առաջին պատվավոր հորիզոնականը զբաղեցնում է Սյունիքի մարզի Գորայք համայնքի միջնակարգ դպրոցի  «Զանգեր» պարային համույթը՝ ազգագրական պարից: Գեղարվեստական ղեկավար Արարատ Հակոբյան, դպրոցի տնօրեն Մարտուն Թադևոսյան:

-Ու՜ռա,  ջան, առաջին տեղ, ապրենք մենք:

Երբ ավարտվեց մրցանակաբաշխությունը, արագ դուրս եկանք դահլիճից:

-Ընկեր Հակոբյան, բա էն մի պարը չհայտարարեցին,- տխուր ձայնով հարցրեցինք:

-Մյուս պարի համար մնացած խմբերն էլ դեռ պետք է ելույթ ունենան: Մենք հիմա հետ ենք գնում գյուղ: Ասացին, որ սարը ձյուն ա գալիս: Գնանք, որ հանկարծ ճանապարհին չմնանք,- ասաց ընկեր Հակոբյանը:

Մենք այնքան էինք  ուրախացել, որ պարելով դուրս եկանք շենքից:

Շարժվեցինք: Անընդհատ հարցնում էինք, թե չե՞ն զանգել, մրցույթը դեռ չի՞ ամփոփվել: Եչբ հասել էինք Վայք, ես և Արմինեն կրկին հարցրեցինք.

-Ընկեր Հակոբյան, չզանգեցի՞ն:

-Այ անհամբերներ, չէ, էլի…

-Վայ, կարողա տեղ չենք բերել:

-Բերել եք, այդ պարից էլ երրորդ տեղ եք բերել:

Մենք շատ ուրախացանք: Սակայն մեզ դեռ անակնկալ էր սպասվում գյուղ: Մեր շատ սիրելի ծնողները տորթ էին պատվիրել և մեզ անակնկալ մատուցեցին:

Մեր հաղթանակը մեծ ուրախություն էր  մեր գյուղի, մեր դպրոցի համար: Իսկ մեր հաղթանակով շատ մարդկանց կարողացանք ապացուցել, որ հեռավոր ու փոքրիկ գյուղում էլ, ինչպիսին Գորայքն է, կարող է նման լավ պարի խումբ գործել: