Լյումոս մաքսիմա: Հանդիսավոր երդվում եմ, որ մտքիս լավ բան չկա:

Իսկ դուք երբևէ մտածե՞լ եք կախարդական աշխարհների, դպրոցների, մարդկանց և պրոֆեսորների մասին: Անգլիացի մի կին՝ Ջոան Ռոուլինգ անունով, գնացքով Մանչեսթերից դեպի Լոնդոն էր մեկնում, երբ հանկարծ տեսնում է նիհար, կլոր ոսպնյակներով ակնոցով և կայծակնաձև սպիով մի տղայի, որը Ռոուլինգի կարծիքով հրաշագործ էր, իսկ ճակատի սպին ինչ-որ կարևոր նշանակություն ուներ:

Իսկ դուք երբևէ մտածե՞լ եք այն մասին, որ մեզ շրջապատող մարդկանցից ոմանք, գուցե և հենց մեր ընկերները, մտերիմները և ծանոթները, գաղտնի ապրում և ստեղծագործում են այնպիսի աշխարհում, ինչպիսին Հոգվարթսն է, և որի մասին մենք չգիտենք, չենք էլ կարող պատկերացում կազմել: Չնայած, որ ես երբևէ հմայախոսք չեմ լսել ինչ-որ մեկից և ականատես չեմ եղել նրան, թե ինչպես են գորշ ամպերը կուտակվում, երկինքը՝ մթնում, ինչի արդյունքում էլ դուրս է գալիս «Ինքներդ-գիտեք-ում» խորհրդանիշը, ես կիսով չափ հավատում եմ նմանատիպ հրաշքների, գերբնական ուժերի ու երևույթների:

Հոգվարթս. դպրոց, որտեղ դասավանդում են հրաշագործները, իսկ աշակերտները ընկերասեր և աշխատասեր են, միշտ պատրաստ են իրար օգնելու: Այնտեղ ամեն ինչ հիասքանչ ու հոյակապ է, միայն թե ամեն ինչ խախտվում է այն ժամանակ, երբ հայտնվում է «Ինքներդ-գիտեք-ով»: Ասացի աշակերտներ, հիշեցի: Նրանք տեղաբաշխված են ըստ ֆակուլտետների՝ Գրիֆինդոր, Հաֆլփաֆ, Ռեվենքլո և Սլիզերին: Ասեմ, որ այս 4 ֆակուլտետներից ինձ միայն դուր է գալիս Սլիզերինը, բացի նրանից, որ անունը գեղեցիկ ու տպավորիչ է հնչում՝ Սլիզերինի տան խորհրդանիշը օձն է: Շատ կցանկանայի, որ օրերից մի օր Հոգվարթսից մի բու ինձ նամակ բերեր, հայտնվեի Ծուռտիկ նրբանցքում, հետո Օլիվանդերի խանութից գնեի սեփական կախարդական փայտիկս, կենդանիների խանութից գնեի մի բու, իսկ Գրինգոթս բանկից վերցնեի իմ սեփական և ինձ անհրաժեշտ գումարը՝ գնացքում լիքը քաղցրեղեն և շոկոլադե գորտ գնելու համար: Այնուհետև 9 և 10 համարի կառամատույցների արանքով անցնեի և հայտնվեի 9¾-ում, որտեղից էլ նստեի «Հոգվարթսի ճեպընթացը» և շարժվեի դեպի դպրոց: Ապա դասակարգվեի Սլիզերինում, Ալաստոր Խոժոռի մոտ սովորեի մթին արվեստների դեմ պաշտպանությունը, Սևերուս Սնեյփի մոտ՝ դեղաթուրմերի պատրաստումը, Միներվա Մաքգոնագալի մոտ՝ կերպարանափոխությունը և այլն: Բայց, ցավոք, չեմ կարող դառնալ նրանցից մեկը, որովհետև շուտով դառնալու եմ 17 տարեկան, իսկ դեղաթուրմերի պատրաստման սիրելի ուսուցիչս մահացել է: Անգամ չեմ էլ կարողանում օձերի հետ խոսել, որ գոնե այդ կարողության շնորհիվ ընդունվեի Հոգվարթս: Գիտեմ, սա պարտադիր պայման չէ, բայց էլ ուրիշ ոչ մի ունակություն չունեմ՝ Հոգվարթսում ուսանելու: Նաև ասեմ, որ եթե հիշում եք, իմ սիրելի ֆակուլտետում էր սովորել բոլոր ժամանակների մթին կախարդը՝ Թոմ Մարվոլո Ռեդլը, նույն ինքը՝ Վոլան դե Մորտը, որը միշտ ցանկանում էր աշխարհին տիրանալ և սև մոգությամբ լցնել ամեն ինչ:

Իսկ եթե այս աշխարհն իսկապես գոյություն ունի… Չնայած, եթե գոյություն էլ ունենա, մեզ նման «մագլերը» չեն հավատա, կամ էլ՝ դժվարությամբ կընդունեն՝ բացառությամբ մի քանիսի: Նրանք հաստատ չեն հավատա Մահվան պարգևների, միաեղջյուրների, տնային էլֆերի և փիքսիների գոյությանը:

Ինչպես ասում են մեծն մոգերը՝ լինենք Հարիի պես խիզախ, Ռոնի նման ընկերասեր և Հերմիոնայի պես խելացի:

Խաբեությունը հաջողվեց: Նոքս:

Արևը բոլորիս համար էլ մեկն է, այն ջերմացնում է բոլորիս հավասարաչափ և ոչինչ էլ չի պահանջում: Բացի հսկա արևից՝ իմ կյանքում կա նաև փոքր արև՝ մսից և արյունից: Չէ, նա փոքր չէ, ինձնից մեծ է, բայց փոքր է արևից: Ես նրան ընդամենը մեկ անգամ եմ տեսել, այն էլ՝ հեռվից:

Շատ լավ եմ հիշում նրա դեմքը. այդ պահին մեր հայացքները բախվեցին ու մինչև այսօր էլ հիշում եմ այդ պատկերը, որը խնամքով մտապահել է հիշողությունս:

Այնքան ջերմ էր ժպտում, կարծես արևի շողերից պոկված լիներ, այն ժպիտներից, որ ժպիտ են բերում: Եթե գիտությունն այնքան զարգացած լիներ, որ ստեղծեր հզոր տեսախցիկ, որը կկարողանար նկարել հիշողության մեջ մտապահված պատկերները, հաստատ գիտեմ՝ լավ նկար կլիներ: Նկարչական այնպիսի բնատուր շնորհ էլ չունեմ, որ կարողանայի թղթի վրա նկարել, գիտեմ՝ գեղեցիկ կտավ կլիներ: Այնպիսին, ինչպիսին Լեոնարդո դա Վինչիի Ջոկոնդան է: Այն պետք է օծված լինի արևի շողերով, որոնք կճառագայթեին ու կջերմացնեին նաև մեզ: Այսօր ավեի հստակ եմ հիշում նրա դեմքը, փոքրիկ աչքերը, գեղեցիկ թուշիկները, ջերմացնող ժպիտը, ձեռքերն իրար վրա դրած կանգնած էր: Շատ եմ ափսոսում, որ չմոտեցա ու չգրկեցի նրան: Արդեն մի 100 գրկախառնություն եմ խոստացել նրան, բայց, ինչ արած, հեռավորությունն է խանգարում:

Երբ սկսեցի Ամալյայի հետ շփվել, սկսեցի լրիվ այլ կերպ նայել և՛ արևին, և՛ լուսնին: Այժմ չափից շատ եմ սիրում գրկել մարդկանց: Իսկ դուք գիտե՞ք, որ նա լացկան է՝ ուրախ արև, որ միշտ լաց է լինում: Բայց նա ուժեղ է, այնքան ուժեղ, որ դիմանում է ամեն տեսակ անարդարությունների, նա ինձ համար չկոտրվող, հզոր կամքի տեր մարդու օրինակ է: Երբ ամեն անգամ հավատով ասում եմ.

-Ա՛մ, լավ կլինի:

Ասում է.

-Հուսանք:

Մեկ-մեկ բարկացնում է, որովհետև ես գիտեմ, որ հաստատ ամեն ինչ լավ կլինի: Հիշում եմ այն օրը, երբ անգլերենի քննության էր: Արդեն կեսօր էր, երբ գրեցի.

-Ամ, ի՞նչ ստացար:

-Լիլ, 20:

Ես հաստատ գիտեի, որ բարձր էր ստանալու, չնայած՝ կրկին ասում էր «հուսանք»: Եթե Ամալյայի մի հոդվածի վերջում չկարդայի, որ ամաչում է առաջինը գրել ու ծանոթանալ, երևի այդպես էլ չծանոթանայինք:

Իմ ամաչկոտ Ամալյային այսօր էլ խոստանում եմ մեկ գրկախառնություն: Ու դա էլ թող լինի 101-րդը: Մի օր իսկապես կգրկեմ այնպես, ինչպես դու ես գրկում բոլորին՝ սիրով լեցուն:

Մեր գյուղը՝ Լճափը, գտնվում է Սևանա լճի ափին։ Երբ սկսվում են ամառային արձակուրդները, և եղանակները սկսում են տաքանալ, համարյա թե ամեն օր մենք բարեկամներով գնում ենք Սևան։ Չէ’, չէ ոչ թե Սևան, այլ ծով՝ մենք այդպես ենք անվանում մեր Կապույտ ծովը: Իսկ ինչո՞ւ ծով, քանի որ Սևանա լճին մոտ ապրող մարդկանց համար Սևան՝ միայն Սևան քաղաքն է, դրա համար էլ, երբ քաղաքներում ապրող մարդկանց ներկայությամբ ասում ենք, որ իջնում ենք ծով, նրանցից շատերը զարմանում են ու ծռմռում իրենց դեմքը:

Հաճախ մեծահասակները խուսափում են ծովից, իսկ դրա պատճառներից մեկը իրենց վախն է: Շատ եմ լսել մեծերից «Ծովն իր փայը անպայման տանում ա» արտահայտությունը, դա նշանակում է, որ ամեն տարի դժբախտաբար մարդիկ են խեղդվում ծովում: Որքան էլ ցավալի է ընդունելը, դա այդպես է։ Չկա մի տարի, որ չլսենք այդպիսի դեպքերի մասին:

Բայց չհաշված այս ամենին, երեխաներն ու երիտասարդները չեն դադարում գնալ ծով, ինչ արած, ես նույնպես նրանց խմբին եմ պատկանում: Շատ եմ սիրում մեր Սևանը, մեր ծովը, սիրում եմ լողալ կամ էլ ուղղակի նստել ափին ու լսել ալիքների խշշոցը։ Հենց լույսը բացվում է, և եղանակը արևոտ է լինում, ես, քույրս, եղբայրս և հորեղբորս երեխաները սկսում ենք պապիկին համոզել, որ մեզ տանի ծով: Եվ քանի որ բոլորս միասին տխուր դեմքեր ենք ընդունում, նա չի կարողանում մեզ մերժել։ Ծովի ափին մարդիկ ուրախ են, հանգիստ, բայց միևնույն ժամանակ, անհանգիստ և շատ նյարդային։ Չկա մի այնպիսի օր, ոը լճի ափին գտնվելու ժամանակ չլսեմ «Բալա ջան հեռու մի գնա, փորձանքի բուն ա, հո դու գիշերվա երա՞զ չես», «Հերիք ա, դուս արի, քոռնամ ես, կմրսես կհիվնդնաս», «Որ սենց եք անում՝ հեսա կզանգեմ ձեր հորը, ու էլ ծովի երես չեք տենա» խոսքերը:

«Ես ունեմ այն ամենն, ինչ ցանկանում եմ, բայց դեռ երջանիկ չեմ: Ինչո՞ւ: Երբ ես 4 տարեկան էի, իմ միակ նպատակը մանկապարտեզից մի աղջկա ուշադրությունը գրավելն էր: Երբ դարձա 7 տարեկան, իմ միակ նպատակը Բրյուս Լիի նման կռվելն էր: Երբ ես դարձա 11 տարեկան, իմ միակ նպատակը Հայաստանի բասկետբոլի առաջնությունում (NBA) խաղալն էր: Երբ դարձա 13 տարեկան, իմ միակ նպատակը միջազգային օլիմպիադային մասնակցելն էր: Երբ դարձա 14 տարեկան, իմ միակ նպատակը մեդալ շահելն էր ֆիզիկայի միջազգային օլիմպիադայում և Հայաստանի բասկետբոլի առաջնությունում: Երբ 16 տարեկան էի, կորցրի իմ նպատակը, որի համար արժեր պայքարել: Կորցրել էի կյանքի հանդեպ հետաքրքրությունը: Սկսեցի հարցեր տալ ինքս ինձ, որ հասկանամ՝ թե ինչ եմ ուզում կյանքից: Շատ փոփոխություններից հետո ես դուրս եկա սթրեսից, դա մեծ հաջողություն էր»: Արա Մամբրեյանը 18 տարեկան է, աշխույժ և տարօրինակ տղա, որը հաճույք է ստանում լեգոներով խաղալուց ինչպես երեխան: Հաճախ է ասում, որ չկա որևէ տարիք, երբ կդադարի խաղալ լեգոներով: Չնայած երեխայական ցանկություններին, խոստովանում է, որ ապագայում կուզենա ունենալ 2 կամ 4 երեխա, որովհետև պաշտում է երեխաներին. նրանք իր կյանքը լցնում են երջանկությամբ: «Երբ ես երեխա էի, ինձ հրավիրել էին կինոյում խաղալու, բայց ես մերժեցի: Հիմա՛ր»: Չնայած իր տարիքին՝ արդեն 6 անգամ հաղթել է միջազգային գիտական օլիմպիադաներում և 5 անգամ Հայաստանի բասկետբոլի առաջնությունում նվաճել է մեդալ` խաղալով ազգային հավաքականում: Նա Հայաստանի պատմության մեջ առաջին մարդն է, ով 1 տարվա մեջ 4 տարբեր մեդալ է նվաճել: Ավարտելով Ա. Շահինյանի անվան ֆիզմաթ դպրոցը՝ սեփական ուժերով ընդունվել է Քեմբրիջի համալսարանի բակալավրիատի գիտությունների բաժինը: «SAT»-ի և «TOEFL»-ի քննությունները Հայաստանում հանձնելուց հետո մեկ շաբաթվա ընթացքում պատրաստվել է հարցազրույցին՝ Քեմբրիջ ընդունվելու համար: Հիմա Արան ունի մեր օժանդակության կարիքը, կա ֆինանսավորման խնդիր, իսկ հայ տաղանդին ձեռք մեկնելու համար յուրաքանչյուրս պետք է փորձենք օգնել նրան գումար գտնելու գործում: Գուցե տարիներ հետո հենց նա մեր երկրին օգնի բարելավել կրթության կամ որևէ այլ ոլորտ: Արան արդեն ապացուցել է, որ տաղանդավոր է, այժմ մեր հերթն է լուսավորելու Քեմբրիջի ճանապարհը նրա համար: Արան այժմ չունի հիմնական նպատակներ, բայց ունի ցանկություններ: Ուզում է դառնալ լավ մարդ՝ ավելի խելացի և ինքնավստահ, ավելի հանդուրժող և քաղաքակիրթ:

-Լավ տարի ա, ծիրանի տարի ա…

Մայրիկիս հորեղբայրը ծիրանի մեծ այգի ունի: Արդեն սկսվել է ծիրանահավաքը: Մեր՝ Նորաշեն գյուղում, շատ են ծիրան աճեցնում:
Հորեղբայրս արդեն երկար տարիներ է, ինչ զբաղվում է այդ գործով: Իսկ երբ հմտանում ես, բնական է, հետո դժվար է այդ գործից հրաժարվելը: Այդպես է ոչ միայն արհեստում, այլև գյուղատնտեսության մեջ:
Ես մեծ ուրախությամբ ու հաճույքով եմ հետևում ծիրանը քաղելու և արկղերում շարելու ընթացքին: Գուցե ինձ հետ չհամաձայնեք, բայց ծիրանի հետ աշխատելը շատ հաճելի է: Դաշտում աշխատող տրակտորների, բերքը տեղափոխող մեքենաների ձայնը կարելի է լսել անգամ տանից: Ամեն անգամ դաշտ գնալու ճանապարհին կարելի է հանդիպել նույն աշխատանքով տարված մարդկանց, որոնք ջանք ու եռանդ չեն խնայում արդյունքի հասնելու համար: Դե, սա է գյուղացու ապրուստը: Հանդիպում եմ նաև բեռնատարների, որոնք ծիրանը տանում են երկրից դուրս:
Հետաքրքիր է, չէ՞. ծիրանը միրգ է՝ չունի բերան, լեզու, որ խոսի, աչքեր, որ տեսնի, բայց հաջողակ է, ճանապարհորդում է տարբեր երկրներ, ու նրան բոլորը սիրում են:
Մինչ բեռնատարին հասնելը, ծիրաններն առանձնացվում ու շարվում են արկղերի մեջ, հետո նոր մեկիկ-մեկիկ դասավորվում բեռնատարի մեջ:
Հորեղբայրս հաճախ է ասում, որ լավ բերք ստանալու համար պետք է շատ աշխատել: Իսկ մենք հիմա արդեն տեսնում ենք նրա լավ աշխատանքի արդյունքը: