Ինձ միշտ հետաքրքրել է կենդանական աշխարհը: Յուրաքանչյուր կենդանի ունի իր առանձնահատկությունները և զբաղմունքը:
Հիշում եմ, միշտ առանձնահատուկ ուշադրություն եմ դարձրել փողոցում մնացող կատուներին, խղճացել, կանգնել, մի քիչ մտածել ու հետո, գրկելով կենդանուն, վազել եմ տուն: Ճի՛շտ է, դժվար է այդքան կենդանիներ տանը պահելը, բայց ինձ միշտ հաջողվում էր համոզել տնեցիներին: Ամեն ձմեռ մի կատու դառնում էր մեր ընտանիքի անդամ: Տատս, տեսնելով նորեկ կատուներին, ամեն անգամ ասում է.
-Է՜, Սոֆյա՜, էլի՞ կատու: Լավ, բե՛ր, բե՛ր, տեսնենք էս մեկին որտեղ ենք տեղավորում:
Տատս արդեն հարմարվել էր իմ այդ բնավորությանը: Ձմռանը փոքրերին փորձում էի տուն բերել և տեղավորել վառարանի մոտ: Ա՛յ, դա համոզելը մի քիչ դժվար էր ստացվում:
Դպրոցից տուն կամ տնից դպրոց ճանապարհին, երբ մի կատու էինք տեսնում, և ես սկսում էի կանգնել ու մտածել, ընկերներս ասում էին.
-Էլի գնաց իրա կենդանական աշխարհը: Արի՛, ուշանում ենք, դրա ժամանակը չի:
Մանկությանս երազանքն էր՝ դառնալ մեծահարուստ և վարձել աշխատողներ, որոնց գործը կլիներ փողոցից գտնել անօգնական կենդանիներին և պահել: Բայց քանի մեծացա, այնքան հասկացա, որ երազանքս իրագործելը բարդ է:
Շանս երկու տարի է, ինչ պահում եմ. հայրս է գնել: Շանս անունը Հերման Է: Սիրում եմ պատուհանից հետևել շանս և կատուներիս խաղերին, հաճախ էլ` կռիվներին: Շունս միշտ փորձում է ընկերական հարաբերություններ ստեղծել կատուների հետ: Նրանք վախենում են և թաթով հարվածում շան պոչին, իսկ նա ավելի է ոգևորվում:
Ամռանը շանս հետ ֆուտբոլ եմ խաղում, իսկ կատուներս սիրում են, երբ իրենց հետ թելի կծիկով եմ խաղում:
Կատուներիցս մեկը շատ է կապված շանս հետ: Կարելի է ասել, որ նրանք անբաժան ընկերներ են: Ձմեռը նրանք միասին են քնում` չսառչելու համար: Հիմնականում չեմ սիրում կատուներիս անվանակոչել, բայց այս մեկի անունը Չիտա է, որի անունն էլ կապված է մեկ այլ պատմության հետ:
Ունեի մի շատ յուրահատուկ կատու, ում ամբողջ կյանքիս ընթացքում կհիշեմ: Նա միշտ ուղեկցում էր ինձ դեպի դպրոց: Շատ հավատարիմ էր, իսկ ես էլ շատ կապված էի նրա հետ: Մի օր էլ տուն վերադարձա, բայց նա չկար: Հետաքրքրվեցի և օրեր անց իմացա, որ մեքենայի տակ է ընկել: Դա ինձ վրա շատ ազդեց:
Ինձ համար դժվար է լինում նրանցից բաժանվել, բայց, երբ տեսնում եմ, որ կենդանիները շատացել են, և դժվար է նրանց պահելը, ես հետաքրքրվում եմ և գտնում եմ մարդիկ, ովքեր ցանկություն կհայտնեն պահել նրանց:
Վերջապես գալիս է ձմեռը, և միակ հոգսը, որ ես ունենում եմ, դա կենդանիներին տեղավորելն է: Հերմանը և Չիտանն մնում են ավտոտնակում, իսկ փոքրերը տան կողքի սենյակում, գիշերն էլ՝ վառարանի մոտ:
Հաճախ կենդանիների մեջ նկատում եմ այնպիսի հատկություններ, որոնք մարդկանց մեջ երբեք չեմ տեսնում: Երբ մենակ եմ լինում, սկսում եմ կիսվել կենդանիներիս հետ կամ պատմել անցկացրածս օրվա մասին: Իսկ նրանք էլ այնպիսի դեմքի արտահայտություն են ընդունում, իբր թե հասկանում են: Հուսամ, հասկանում են:
Հակառակություն
-Լիլիթ… Լիլիթ… Լիլիթ…
Եվ այսպես սկսվում է իմ օրը.
-Արագացրու, դասից գուշանաս, պռձի…
-Հա, մաաաաամ, գելնիմ։
Ես այն երեխաներից չեմ, որոնց դասերը առավոտյան իննին սկսվելու պատճառով յոթին են արթնանում: Ես այն երեխաներից եմ, որոնք չեն մտահոգվում դասից ուշանալու համար, քանի որ…
-Լիլիթ, զարթնի…
-Մամ, դպրոցը ոդըմ ճամփա է, դռան դեմն է, հմի գելնիմ, մեգե` չեմ ուշանա:
Երևի հասկացաք: Ես ապրում եմ ուղիղ դպրոցի հարևանությամբ ու չեմ անհանգստանում դասից ուշանալու մասին, սակայն հակառակ իմ անհոգության, երբեմն դասից ուշանում եմ, երբեմն էլ առաջին ժամն եմ բաց թողնում, քանի որ քնել եմ ուզում:
-Լիլիթ, յել հագնվի…
-Ու~ֆ, յելա, յելա…
Վեր եմ կենում, ինձ ստիպելով գալիս նստում վառարանի առջև ու իմ կամքից անկախ նորից քնում, բայց մայրս երկար չի թողնում վայելեմ հանգիստս ու կրկին.
-Լիլիթ…
Եվ այսպես տիպված ու զոռով գնում եմ դասի, բայց դպրոց մտնելու երկրորդ րոպեից հոգնածությունս ի սպառ վերանում է, և այդտեղ զգում եմ դպրոցի «մոգական» ուժը։
Հաջորդ շաբաթվանից արձակուրդ է, և ես գիտեմ, այս անգամ ինչքան էլ ուզեմ երկար քնել, չեմ կարողանալու: Հակառակ է, չէ՞:
Ես ուզում եմ իմանալ
Բարեվ ձեզ: Իմ անունը Նարեկ է: Սովորում եմ Մալիշկայի թիվ 1 միջնակարգ դպրոցում: Հետաքրքված եմ էլեկտրոնիկայով: Սպորտաձևերից սիրում եմ լող և վոլեյբոլ: Ճիշտն ասած՝ կարդալու հետ այնքան էլ սեր չունեմ: Չեմ սիրում նաև շարադրություններ գրել, բայց դե, ինչ արած, ես էլ այդպիսին եմ: Չափից շատ սիրում եմ ռեժիսորի գործը, սակայն ուսումս չեմ ուզում շարունակել այդ ուղղությամբ,քանզի կարծում եմ, որ ֆիլմ նկարահանելու համար պետք է ուղղակի տաղանդ և ցանկություն ունենալ: Ուսման առումով նախընտրում եմ գնալ ճարտարապետության ուղղությամբ:
Չափից ավելի երազող եմ,ինչն ինձ վրա ազդում է և՛ դրական, և՛ բացասական: Լինում է այնպես, որ ինձ խրախուսում են, որոշ դեպքերում էլ բոլորն ուղղակի ծիծաղում են ինձ վրա։ Լավ եմ հիշում՝ 5րդ դասարանում բնագիտության դասին ուսուցուհիս ատոմների մասին ինչ-որ բան էր բացատրում։ Նա դասից դուրս մի հարց տվեց և ասաց, որ պատասխանողին 10 կնշանակի։ Բոլորը սկսեցինք իրենց ենթադրություններն անել, մինչդեռ ես, միացնելով երևակայությունս, սկսեցի մտածել և ինչ-որ բան մոգոնեցի։ Սկզբում ամաչեցի բարձրաձայնել՝ մտածելով, որ այդպիսի բան լինել չի կարող։ Տեսնելով, որ ոչ ոք ճիշտ չի պատասխանում՝ փորձեցի ռիսկի դիմել, և ոչ իզուր։ Խոսքս չավարտած՝ ուսուցչուհիս ընդհատեց ինձ հետևյալ խոսքերով․
-Հիանալի՜ է, կեցցե՛ս։
Եվ այդպես ես վաստակեցի առաջին 10 գնահատականս բնագիտություն առարկայից:
Հիշում եմ նաև, թե ինչպես էինք ընկերներով բարձրացել սարի գլուխը։ Ես նայեցի սարից ներքև և սիրահարվեցի այդ տեսարանին։ Սկսեցի մտովի կառուցել մի սարք, որի օգնությամբ կարելի է նետվել սարի գագաթից ցած՝ և հանգիստ վայրեջք կատարելով հիանալ տեսարանի գեղեցկությամբ, բայց այնպես, որ ցանկացած պահի կարելի լինի մնալ օդում։ Երբ ես կիսվեցի այդ մտքով ընկերներիս հետ, ստացա ինձ այնքան էլ դուր չեկած պատասխան․
-Դա խո՞ տու խիվանդ չես, ես յան յար չինես դեն։
Այս խոսքերից հետո նրանք սկսեցին աստիճանաբար իջնել սարից։ Երբ ես վերադարձա իրականություն, նրանք արդեն սարի ստորոտին էին, և ես ստիպված եղա արագ-արագ հասնել նրանց, որ մենակ չմնամ․․․
Մի անգամ էլ մայրիկիս հարցրի, թե ինչ չափման միավորով են հաշվում գրելու ժամանակ գրչի թողած թանաքի հաստությունը, և ոչ մի պատասխան չստացա: Նույն հարցը ուսուցչուհուս ուղղելուց հետո ստացա հետևյալ պատասխանը. «Երբեք չէի կարող մտածել, որ նման հարց կարելի է տալ»: Ես մինչև հիմա էլ չեմ ստացել այդ հարցի պատասխանը․․․ Դե լավ, էլ չշարունակեմ, թե չԷ, վախենամ, դուք էլ կսկսեք ծիծաղել:
«Դրուժբան» բարեկամությունը չէ
Լուսանկարը՝ Էրիկ Ալեքսանյանի
Կարելի էր կտրել ընդամենը այն ճյուղերը, որոնք իսկապես խանգարում էին էլեկտրալարերին: Ու այսպես մի քանի օր շարունակ լսվում էր այդ «դրուժբա» կոչվածի անտանելի ձայնը, որ կտրում էր հարյուրավոր ծառեր: Այդ ամենից հետո հնարավոր չէր քայլել ճանապարհով: Տեսարանը ահավոր էր, ամեն ուր հատված ծառեր ու կոտրված ճյուղեր:
Շուտով
Լուսանկարը՝ Անի Ուզունյանի
-Հա, էսօր քա՞նիսն ա,- հարցին հարցով պատասխանեցի ես:
-Դեկտեմբերի 21-ն ա,- գրեց իր թեստի վրա դասընկերուհիս ու նայելով դեմքիս զարմանքին հարցրեց.
-Ի՞նչ եղավ:
-Արդեն դեկտեմբերի 21-ն ա՞: Արագ անցավ: Հեսա Նոր տարի ա:
-Հա,- անտարբեր ասաց նա:
Իսկ ես նայեցի թեստի վերևում գրված ամսաթվին և ընկա մտքերով: Նոր տարին մոտենում է` շուտով կարճ, բայց շատ անհրաժեշտ ու սպասված արձակուրդներ առանց պարապմունքների, ինչ-որ հրաշքի սպասում, լավ տրամադրություն, նոր հույսեր, ջերմ զգացումներ, գեղեցիկ լուսավորված փողոցներ, Ամանորյա հրաշալի ֆիլմեր, երգեր…
Չնայած դրանք շատ սպասված էին, բայց դրանց այդքան մոտիկ լինելն ինձ մի պահ հաճելի անակնկալի բերեց:
Անցյալ տարի ասես ամանորյա տրամադրությունս կորած լիներ, իսկ այս տարի ես ոգևորությամբ ու մանկան պես հրաշքների հավատով սպասում եմ Նոր տարվա գալուն: Չգիտեմ, թե ինչո՞ւ էր իմ ամանորյա տրամադրությունն ինձ լքել, բայց նրա վերադարձին ես միայն ուրախ եմ:
Վարպետ Մելիքը
Հիշում եմ, երբ փոքր էի, մի օր առավոտյան ինչ-որ ձայն էր լսվում: Դռնից դուրս նայելով, ես փորձեցի պարզել, թե ինչ ձայն է դա, և տեսա սպիտակ մազերով մի ծերունու, ով դանդաղ տաշում էր կարմիր տուֆ քարը: Նա այնքան էր աշխատել քարերի հետ, որ ձեռքերն արդեն կոշտացել էին: Միայն ձեռքերին նայելով երևում էր, թե որքան աշխատասեր մարդ է:
Քեզ է՞լ հետաքրքրեց, թե ով էր նա:
Ազատեկ գյուղի վարպետի ընտանիքում ծնվեց չորրորդ որդին՝ Մելիքը: Որդիներից միայն Մելիքը բռնեց հոր ուղին և դարձավ քարտաշ, իսկ մյուս երեք եղբայրները՝ Մելսիկը, Սուրիկը և Հուսիկը, մեկը` ինժեներ, մյուսը` հաշվապահ, իսկ երրորդը դարձավ տնօրեն: Նրանք ունեին ևս երկու քույր: Նախնիները եկել էին Խոյից դեպի Ազատեկ, որը նշանակում է ազատ տարածք:
Քրոջ հետ Ազատեկից տեղափոխվելով Երևան, Մելիքը կառուցել է իր և իր քրոջ տները, այնուհետև իր տունը վաճառելով, տեղափոխվել քաղաք Վայք (նախկինում Ազիզբեկով): Եվ արդեն Վայքում կառուցել է իր սեփական տունը:
Որոշ վարպետներ այդ թվում նաև ինքը, կառուցել են Վայքի մշակույթի կենտրոնի շենքը և այլ բնակելի շենքեր: Նրա կառույցների մասին կարելի է խոսել ժամերով: Մարդ, ով աշխատեց նույնիսկ իր կյանքի վերջին տարիներին, կառուցելով Մարտիրոս գյուղի եկեղեցին:
Այդ մարդը պապս էր՝ վարպետ Մելիքը:
Նա արդեն վեց տարի է` մահացել է: Մահացել են նաև նրա երկու եղբայրները և քույրերը: Այսօր էլ նրա կառուցած շինությունները կանգուն են, և նրան հիշում են որպես աշխատասեր մարդու, որպես վարպետ Մելիք:
Յոթ ուղերձ մեծերին
1. Խնդրում եմ մի մեղադրեք մեզ, որ ծանոթ չենք ձեր հին դժբախտություններին և կարող ենք հանգիստ ծիծաղել ու ժպտալ երթուղայինում ու փողոցում: Եթե բարձր ձայներով ձեզ չենք խանգարում, խնդրում եմ, թարս մի նայեք մեր ժպիտներին, որովհետև դրանք շատ հեշտությամբ վերանում են, իսկ ժպտացող դեմքերը տեղից էլ շատ քիչ են մեր փողոցներում:
2. Դուք անընդհատ ինչ-որ վատ բան եք տեսնում վիրտուալ շփման մեջ: Չգիտեմ ինչու, դա ձեզ համար հանցանքին հավասար մի բան է: Դեմ եք մեր վիրտուալ շփմանը, բայց մեզ անընդհատ հորդորում եք շատ շփվել մեր ընկերների հետ: Իսկ ինտերնետը ամենալավ միջոցն է միշտ կապի մեջ լինելու համար: Էլ չասեմ, որ ինքներդ էլ հավեսով օգտվում եք սքայփից ու ֆեյսբուքից` ձեր բարեկամների հետ խոսելու համար:
3. Նույն երկրորդ կետի թեմայով. այդքան կողմ լինելով կենդանի շփմանը, հաճախ ինքներդ եք մեզ արգելում դուրս գալ ընկերների հետ, կամ կարծում եք, որ այդ ժամանակը ավելի օգտակար բանի վրա կարելի է ծախսել: Չեք վստահում, որ մենք ինքներս կարող ենք տնօրինել մեր ժամանակը:
4. Չեմ կարողանում հասկանալ, թե ինչու եք բացասաբար վերաբերվում մեր տեխնիկային, իսկ ինքներդ ուզում եք ամեն նոր բան ունենալ, անկախ այն բանից, օգտվել գիտեք, թե ոչ: Ի՞նչ վատ բան կա ինտերնետի, ականջակալների ու հեռախոսների մեջ: Երբ մեզ ականջակալներով եք տեսնում, անպայման մի քիչ թարս եք նայում, կարծում եք, որ դա անուշադրության պատճառ է, որ կարող ենք իբրև թե չլսել մեքենայի ձայնը ու մեքենայի տակ ընկել, կարծում եք ականջակալները անտարբերության նշան են: Իսկ իրականում մի՞թե վատ է, որ քո երաժշտությունը միշտ քեզ հետ է:
5. Ժամանակին, երբ մեր տարիքին եք եղել, դուք իհարկե շատ գեղեցիկ ու ոճային եք հագնվել, բայց ճաշակը ժառանգաբար չի փոխանցվում: Խնդրում եմ, մի մոռացեք, որ ձեր ճաշակը մեր ճաշակը չէ, և մենք առանձին անհատ ենք, մեր ճաշակով: Միգուցե դուք կուզենայիք, որ ձեր աղջիկը հագնվեր գեղեցիկ ու «աղջկական», ինչպես, օրինակ, ձեր հարևանի աղջիկը, բայց խնդրում եմ հաշվի առեք, որ ամեն մեկն իր ճաշակն ունի, և գուցե ձեր աղջկան կամ տղային դուր չի գալիս դասական ոճը, կամ հարմար չէ ամենօրյա խառնաշփոթի համար:
6. Ինչ վերաբերվում է հարևանի աղջկան կամ տղային: Խնդրում եմ, երբեք մեզ մի համեմատեք ուրիշ մեկի հետ: Նախ, նորից կա անհատականության հարցը` ամեն մեկս մեր լավ ու վատ կողմերն ունենք, տարբեր ենք: Իսկ համեմատությունը մեր ականջին հաճախ այսպես է հնչում. «Այ, եթե նա լիներ իմ երեխան, և ոչ թե դու…»: Էլ չեմ շարունակում: Դուք հասկացաք, հուսով եմ:
7. Վերադառնամ ճաշակների տարբերությանը: Եթե ինչ-որ գիրք կարդալու համար մենք խորհուրդ ենք հարցնում ինտերնետից և ոչ թե ձեզնից, դա չի նշանակում, որ մենք ձեզ անտեսում ենք, կամ կասկածում, որ դուք բավականաչափ կարդացած եք: Պարզապես, հնարավոր է մեզ այլևս չեն հետաքրքրում «Ջեյն Էյրն» ու «Անգլուխ ձիավորը»: Կարող է նաև ինչ-որ մեկին շատ հետաքրքիր է: Նորից նույն հարցն է, որն ամենաշատն եմ ուզում հասկանաք: Մենք տարբեր ենք, ձեր աչքին նույնը թվացող «այս սերնդի» մեջ լրիվ տարբեր մարդիկ են: Մի ընդհանրացրեք մեզ:
Հ.Գ. Շնորհակալություն ուշադրության համար, խնդրում եմ, միշտ հաշվի առեք մեր կարծիքը, կամ գոնե լսեք:
Մանկությունս
Մանկությունս անցել է Վայքում, որտեղ ես ծնվել եմ: Մեր տան, ինչպես նաև մեր բակի միակ երեխան էի: Բոլորը սիրում էին ինձ:
Մենք խանութ ունենք, և այնտեղ երաժշտական գործիքներ կան: Հայրիկս, երբ միացնում էր երաժշտությունը, ես տնից լսում էի դա և իջնում էի բակ ու կարծես մենահամերգ էի տալիս: Շենքի բնակիչները իջնում էին ու մեծ ուրախությամբ հետևում էին իմ շարժումներին:
Ես մեր տան դուռը չէի կարողանում բացել, ձեռքս չէր հասնում բռնակին: Հորեղբորս կինը տեսնելով, որ ես ամեն անգամ «կախվում» էի դռնից ու չէի կարողանում բացել, որոշեց օգնել ինձ և սովորեցրեց բացելու ձևը: Ու ամեն անգամ ես դուռը բացում էի ու փախչում դուրս:
Դե, ես փոքր ժամանակ շատ էի սիրում «դիմահարդարվել», բայց ինչպես նկատեցիք, դիմահարդարվելը չակերտներում, որովհետև դա դիմահարդարվել չէր:
Մի անգամ էլի հորեղբորս կինը նոր շրթներկ էր գնել, ու ես, կարելի է ասել, գաղտնի վերցրել էի դա և փչացրել: Հետո, դե, բնականաբար բոլորը ինձ վրա բարկանում էին: Ճիշտ է, հարսիկս էլ էր ջղայնացած, բայց զարմանալիորեն ինձ էր պաշտպանում:
Տան առաջնեկը լինելը դա մի ուրիշ բան է: Երբ դու ես տան միակ երեխան, ու հարազատներդ քո բոլոր ասածները կատարում են: Եթե մեքենան շարժվում էր, Լուսինեն մեքենայի մեջ էր, եթե մեկը տեղ էր գնում, Լուսինեն էլի իրենց հետ էր: Մի խոսքով, Լուսինեն ամեն տեղ կար:
Ու այսպես ես մինչև այժմ էլ ամեն տեղ կամ. թե՛ միջոցառումներին, թե՛ մրցույթներին և թե՛ տարբեր հավաքույթներին:
Բարև
Չգիտեմ` «խասյաթ» ա դարձել մոտս թե չէ, բայց ամեն ծանոթ-անծանոթ մարդուն բարև եմ տալիս: Շատ էլ լավ «խասյաթ» է: Բայց բարև տալը մի առանձին ծես ա` կախված մարդուց: Բարև տալուց առաջ էլ միշտ նայում եմ մարդու դեմքին, բռնում եմ հայացքն ու վերծանում նրա դեմքի «միմիկայով արձակած ալիքները» ու միայն հետո, ըմբռնելով և կրկնօրինակելով նրա հայացքը, ասում եմ համապատասխան արտահայտությունը:
…«Բարև, բարև ձեզ, բարլուս» կամ եթե վիճակն այնքան էլ լավ չի, պարզապես գլխով եմ անում: Բայց երբեք-երբեք չի եղել ու չի լինի այնպես, որ նայեմ մարդու դեմքին ու չբարևեմ: Իսկ եթե լինում էլ է, որ չեմ բարևում, ապա դա անում եմ դիտմամբ, որպեսզի նա վիրավորվի, բայց ոչ մեկը չի նկատում ու չի վիրավորվում: Այդ դեպքում ինձ համար նա էլ մարդ չէ: Այդ դեպքում ես նրան ուղղակի չեմ նկատում, ոչ թե չնկատելու եմ տալիս: Բայց էստեղ մի բայց էլ կա: Եթե ես բարևում եմ մեկին, ու նա, նկատելով, որ բարևում եմ, չի պատասխանում բարևիս, ես ուղղակի պատրաստ եմ նրան ոչնչացնել: Մի անգամ դասարանում նման դեպք եղավ ու ավարտվեց նրանով, որ ես ու ընկերս իրար ծեծեցինք:
Ուրեմն, էս նյութը կարդացողներ, ինձ տեսնելուց բարևեք անպայման, թե չէ, երբ չեն պատասխանում բարևիս, աչքերիս առաջ ուղղակի մթնում է:
Հ.Գ. Ամեն առավոտ արթնանալիս Ձեր ընտանիքի անդամներին բարևեք: Ախր, շա~տ լավ բան ա բարևը:
Պապ ու թոռ
-Պապի’, հարյուր դրամ կտա՞ս:
-Չէ’, բալա’ ջան, տասը դրամ էլ չունեմ:
Ամեն անգամ, երբ պապիկից փող էինք ուզում, այսպիսի պատասխան էինք ստանում: Բայց երբ քույրս` Մարիամն էր ուզում, հարյուր դրամի տեղը երկու հարյուր էր տալիս:
Երկար ժամանակ մենք այս մասին չգիտեինք, բայց երբ իմացանք պապիկի ու Մարիամի «մութ գործերի» մասին, իհարկե, սկզբում խանդեցինք. ո՞նց թե, պապիկը մեզ ասի`չէ, Մարիամին` հա, ու մի բան էլ ավե՞լ տա:
Բայց շուտով մեզ մոտ մի խորամանկ միտք հղացավ. ամեն անգամ, երբ փող էր պետք լինում, ոչ թե մենք էինք գնում պապիկից ուզելու, այլ Մարիամին էինք ուղարկում: Պապիկն էլ իր սովորության համաձայն կրկնապատիկն էր տալիս: Իսկ Մարիամը կեսը մեզ էր տալիս, մյուս կեսը իր գրպանը դնում: Լավ էինք չէ ՞ մտածել:
Շատ էր պատահում, որ Մարիամն ու մեծ քույրս` Անուշը, որոշում էին միասին փող հավաքել: Վերցնում էին տարա, անցք էին բացում, և ում մոտ որքան փող էր լինում, գցում էին մեջը: Այսպես շաբաթներ շարունակ: Բայց ամեն անգամ նրանք առանց լուրջ պատճառի կռվում էին, վերջն էլ լինում էր այն, որ բացում էին տարան, ու ամեն մեկը վերցնում էր իր ներդրած գումարը: Արդյունքում, Անուշը մնում էր ձեռնունայն, որովհետև երբ Մարիամը վերցնում էր իր փողը, տարայի մեջ մնում էր մի երկու կոպեկ: Ու երևի Անուշը մտքում պապիկին էր մեղադրում:
Իհարկե, պապիկը յոթ թոռներիս էլ շատ էր սիրում, բայց, ինչպես հասկացաք, ամենից շատ սիրում էր Մարիամին: