Եկ հաշտվենք, որ մոլորակը հանգիստ շնչի

Լուսանկարը՝ Լենա Մանուսարյանի

Լուսանկարը՝ Լենա Մանուսարյանի

2020 թվական, ապրիլի 24…..

Գնացքը սկսեց շարժվել… Ուղևորվում ենք դեպի «պայծառ ապագա» հայրենիք:

Մտքումս  հազար ու մի մտքեր են պտտվում…Ապրիլի 24: Եղեռն: Մեծ եղեռն: 105 տարի:

Հանկարծ բացվեց խցիկի դուռը և ներս մտավ մի անծանոթ «նա»:

«Նա»-ն բարձրահասակ էր, զինվորական համազգեստով, վարսերը հավաքած, մռայլված դեմքով:

Ինձ մի պահ թվաց, թե ես ինձ եմ տեսնում իմ առջև կանգնած, բայց…

Բայց կային շատ տարբերություններ, «նա»-ի հայացքը, աչքերը ոչինչ չունեին թաքցրած, իսկ իմը…

Իմ աչքերը ցավ են տեսել, պայքարել են, արցունք են թափել ու այդ բոլորը թշնամու պատճառով:

- Բարի երեկո,- հանկարծ լսվեց խլացնող լռության միջից այդ անծանոթ «նա»-ի ձայնը:

- Բարև,- հանկարծ թռավ իմ շուրթերից:

- Որտեղի՞ց ես…

Ես շարունակում էի մտածել «ցեղասպանության», ոսոխի անսիրտ արարքների մասին: Նաև «նա»-ի մասին… Նրա համազգեստը ծանոթ է, որտե՞ղ, որտե՞ղ եմ տեսել:

Չպատասխանեցի նրա տված հարցին: Կրկնվեց:

- Որտեղի՞ց ես:

- Հայ եմ: Հայաստանից:

Այս խոսքերն  ասելուց հետո այնպիսի մի դող ու հպարտություն զգացի… Նկատեցի, որ գունատվեց:

- Ի՞նչ պատահեց,- հարցրեցի քաղաքավարությունից ելնելով:

- Հա’յ…. ոչ հա’յ:

- Ի՞նչ է կատարվում, դու քեզ լավ չես զգում:

- Ես… Ես թուրք եմ:

Երազ, սա երազ է: Ասես կայծակնային հարված: Սիրտս սկսեց թպրտալ:

Արագ վերցրեցի զենքս, որպեսզի կարողանամ հարկ եղած դեպքում պաշտպանվել: Այնպես կուզեի կրակել… Կրակել ու դատարկել սրտիս դառնությունը, ավաղ….

Անցավ մի քանի ժամ: Այդ ժամերի ընթացքում մենք խոսում էինք, իսկ վերջում:

- Նշանակություն չունի, թե ես թուրք եմ, դու` հայ, մենք միս ու արյունից ենք՝ մարդ ենք:

Ամեն ինչ պարզաբանեցինք:

- Եկ հաշտվենք,- ասաց նա:

- Որպեսզի, մոլորակը հանգիստ շնչի,- ասացի ես:

«Եկ հաշտվենք, որպեսզի մոլորակը հանգիստ շնչի», – հնչեց երկուսիս բերանից էլ:

Իմ պապը

 

Լուսանկարը՝ Լաուրա Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Լաուրա Խաչատրյանի

Պապիկս՝ Ռոբերտ Քամալյանը, արդեն քառասունչորս տարի է` աշխատում է դպրոցում և դասավանդում է ռազմագիտություն առարկան: Դպրոցն ու հայրենասիրությունը պապիկիս կյանքի անբաժանելի մասն են կազմում: Նա շատ ակտիվ և կենսուրախ մարդ է, երբեք չի հոգնում իր աշխատանքից: Պապիկս շատ է սիրում կազմակերպել հայրենասիրական միջոցառումներ իր աշակերտների հետ: Նրա միտքը միշտ զբաղված է այդ ուղղությամբ, անընդհատ փորձում է մի նոր ու հետաքրքիր բան մտածել, որպեսզի աշակերտներին նույնպես հաճելի  լինի: Պապիկս նաև ինձ է դասավանդել և  մեր դասարանի հետ նույնպես կազմակերպել է մի հիանալի միջոցառում՝ նվիրված Մայիսի  ինին: Ես մինչև հիմա շատ լավ եմ հիշում լեփ-լեցուն  դահլիճի ծափահարություններն  ու պապիկիս  հպարտ  ժպիտը, երբ  ամեն  ինչ  կայացել  էր իր  ուզած ձևով: Բոլոր աշակերտները կրում  էին զինվորական հագուստներ և քայլում էին հպարտ և խրոխտ, կարծես մի  մեծ  զինվորական   ջոկատ: Պապիկիս դասասենյակում ամեն ինչ իր հստակ  տեղն  ունի, այն կարծես  նրա  հոգու  ամենատաքուկ  անկյունը լինի: Պապիկս բազմաթիվ  պատվոգրեր, պարգևներ ու շքանշաններ է ստացել Պաշտպանության նախարարության կողմից:

Նրանց  տանը ամենուրեք իշխում է հայրենասիրական ոգին: Պապիկի գործն ամենաշատը ցանկանում է շարունակել փոքր  տղա  թոռնիկը՝ կրտսեր  Ռոբերտը: Նա նույնիսկ ատամհատիկին ընտրել է պապիկի  մասնագիտությունը: Չնայած երկուսուկես տարեկան է, բայց  գիտի  գրեթե բոլոր հայրենասիրական երգերը, պապիկի  հետ միշտ  մասնակցում  է միջոցառումներին: Ինքն ու փոքր  քույրը  քնում  են  մեր  օրհներգի երաժշտության  տակ: Պապիկս համոզված է, որ բոլոր մարդիկ պետք է վաղ հասակից դաստիարակվեն հայրենասիրական ոգով:

Սառը պատերազմ

Լուսանկարը՝ Բելլա Մելտոնյանի

Լուսանկարը՝ Բելլա Մելտոնյանի

Յուրաքանչյուրդ ունեք ձեր դասարանը: Միգուցե դուք երբեմն բողոքում եք ձեր դասարանից, դասընկերներից, բայց իսկապես սիրում և հարգում եք ձեր համադասարանցիներին: Շատերդ դպրոց մտնելուց առաջ մտքում ասում եք.

-Երանի այսօր… Օրս դպրոցում լավ անցնի:

Կամ դրա նման ինչ-որ բան: Իսկ ես դպրոց մտնելուց առաջ մտածում եմ. «Երանի այսօր դասարանս համերաշխ լինի, ոչ ոք դուռը ջարդելով չփակի: Վերջապես, այսօր ուսուցիչները ոչ թե անընդհատ գոռան ու ասեն, թե մենք ինչ վատն ենք, ասեն, որ սա լավ դասարան է»: Ես շատ կուզենայի, որ իմ այս մտածմունքը օրերից մի օր իրականանար, թե չէ արդեն հոգնել եմ այն իրավիճակից,  երբ բոլորը պատմում են, թե ինչ լավն է իրենց դասարանը, թե ինչքան են ուսուցիչները գովում իրենց, իսկ ես այդ ժամանակ լռում եմ, քանի որ իմ դասարանում չկա «մեկ դասարան» հասկացությունը: Աղջիկները… Դե ինչ, աղջիկները դեռ ոչինչ, համերաշխ են: Մենք կարող ենք աղջիկներով ինչ-որ բան պլանավորել ու անել, իսկ տղաները… Մեկը մյուսին վիրավորում է, մեկը մյուսի մասին վատ բաներ է ասում կամ հանձնում է ուսուցչուհուն, նրանցից ոմանք իրենցից ոչինչ չներկայացնելով, վեր-վեր են թռչում ու անպոչ գդալի պես իրենց ամեն տեղ մտցնում: Սա դեռ առանձին-առանձին աղջիկներն ու տղաները: Իսկ միասին աղջիկներն ու տղաները նույն բանն է, ինչ Ռուսաստանն ու Ամերիկան: Միշտ նրանք իրար դեմ են, հավերժական մրցույթի մեջ: Ու թեկուզ նրանք բաց խաղաքարտերով չեն խաղում, միևնույնն է, ընթացքում մեկը հաղթում է կամ պարտվում: Իսկ եթե այդ երկու կողմերը իրար հետ ինչ-որ բան են պլանավորում, այդ դեպքում պլանավորածը չի իրականացվում կամ իրականցվում է ոչ լրիվ, բացթողումներով: Միևնույնն է, կռիվը շարունակվում է թեկուզ այդ ժամանակ: Իսկ հաղթող կլինի նա, ով ճիշտ մտածելակերպով, խելամիտ քայլերով կկարողանա հասնել իր նպատակին: Չեմ կարող ասել, թե ով է Ռուսաստանը, ով` Ամերիկան, բայց այն, որ այս կռիվը մոտակա մեկ տարին կշարունակվի, դա հաստատ է: Այս հարաբերությունները երկու հակառակ սեռի ներկայացուցիչների միջև կարելի է խաղ համարել և հաշիվ վարել: Տարվա սկիզբ. հաշիվը 0:0 էր, քանի որ ամառային երեք ամիսները ավելի հանդարտեցրին և միգուցե նաև շատ բաներ հիշողությունից ջնջեցին: Սակայն դեռ մեկ շաբաթ էլ չանցած, կռիվը վերսկսվեց: Մինչ այժմ առաջատար էին տղաները, որոնք անընդհատ կարողանում էին դիմադրել աղջիկներին, սակայն մեկշաբաթյա արձակուրդից առաջ աղջիկները կարողացան հասնել տղաներին, իհարկե, ուսմասվար-ուսուցիչ լրացուցիչ ուժերի միջոցով: Սակայն այդ լրացուցիչ միջոցները այնքան անզոր էին առաջին հայացքից անպարտելի տղաների դեմ, որ շուտով դարձան ուսուցիչների հերթական սպառնալիքներից, որոնք այդպես էլ չեն կատարվում: Լուրերը այս պատերազմի մասին օրեցօր, ժամառժամ նորացվում էին: Եվ ըստ վերջին տվյալների, 8բ մարտական դաշտում տեղի ունեցան հարձակումներ կազմակերպված տղաների կողմից: Հենց այդ հարձակումները մահացու դարձան իրենց համար, և կարելի է ասել, հրամանատարները ծանր վնասվածքներով տեղափոխվեցին մյուս դասարաններ: Կարելի է ասել աղջիկները լիարժեք հաղթանակ տարան տղաների նկատմամբ, բայց ես չէի շտապի այդպիսի եզրակացություն անել: Աղջիկներն էլ վնասվածքներ ստացան արցունքների տեսքով: Նրանցից ոմանք ողբում էին, քանի որ, հրամանատարները՝ իրենց ընկերները, ցրվեցին տարբեր դասարաններով: Ոմանք էլ լացում էին, «մեկ դասարան» հասկացության չլինելու պատճառով, իսկ ոմանք էլ լացում էին իրենց անձին ուղղված վիրավորանքներից:

Ինչպիսի քայլեր կձեռնարկեն այս երկու հակառակորդ կողմերը, ինքս էլ չգիտեմ, բայց այն, որ շուտով կռիվ կսկսվի աղջիկների ջոկատում, դրանում ես համոզված եմ 55,9%-ով:

Երբ երազանքը և իրականությունը իրարից հեռու են

Լուսանկարը՝ Սյուզաննա Քոսյանի

Լուսանկարը՝ Սյուզաննա Քոսյանի

Ի՞նչ մասնագիտություն ընտրել, որպեսզի մարզում աշխատես, շատ հետաքրքիր է: Ինչ մասնագիտություն ցանկանում ես, կարող ես ընտրել, այ, աշխատել շատ դժվար է, իսկ եթե ուզում ես քո ընտրած մասնագիտությամբ աշխատել, պետք է շատ լավ ծանոթություն: Վանաձոր քաղաքում գործազրկության մակարդակը շատ բարձր է, և հիմնական պատճառը, ըստ երևույթին, ցածր աշխատավարձն է: Իսկապես հետաքրքիր է` մարդ կարող է աշխատել մի ամբողջ ամիս և արդյունքում ստանալ չափազանց քիչ գումար: Այս պատճառով է, որ շատերը լքում են քաղաքը, այնուհետև հանրապետությունը:

Հարց. ի՞նչ մասնագիտություն ընտրել: Երբ սրա մասին հարցնում ես մեծերին, ասում են՝ երևի այնպիսի մասնագիտություն, որ կարողանաս աշխատանք գտնել, աշխատել: Եվ այս ամենից եզրակացություն, որ պետք է ընտրես ոչ թե այն, ինչ սիրում ես, այլ այն, ինչով կարող ես աշխատել:

Բոլոր սերունդների սիրելի կերպարը

Հունվարի մեկից սկսած ես ամեն օր միացնում էի համակարգիչս միայն մի նպատակով. ստուգելու` արդյոք չի՞ հայտնվել իմ շատ սիրելի սերիալի նոր սերիան: Դե, արձակուրդներ բոլորն ունեն, սերիալիս ստեղծագործական անձնակազմն էլ, բայց նրանք արձակուրդ գնալուց առաջ խոստացել էին իրենց ֆանատների ամանորյա ամենալավ նվերը` երրորդ սեզոնի առաջին սերիան: Ես էլ, ուրիշ ոչ մի նվերի ուշադրություն չդարձնելով, սպասում էի BBC-ի նվերին` «Շերլոկի» նոր սերիային: Մի գեղեցիկ ձմեռային գիշեր ես այցելելով իմ սիրելի կայքը, որով էլ միշտ դիտում էի սերիալս, տեսա, որ երրորդ սեզոն բաժնում հայտնվել է նոր գրություն` «1-ին սերիա»: Ուրախությունից պատրաստ էի գրկախառնվել բոլոր տանեցիներիս հետ և գրել բոլոր դասարանցիներիս տնայինները, բայց բախտս բերեց` տանը բոլորը քնած էին, իսկ դասարանցիներիցս ոչ մեկը չիմացավ պատրաստակամությանս մասին: Հաշվի չառնելով գիշերվա ուշ ժամը` անմիջապես տարվեցի հետաքրքիր ֆիլմով: Հետո, իհարկե, չկարողացա քնել, ամբողջ գիշեր մտածում էի Շերլոկ Հոլմսի առեղծվածային մահվան մասին և փորձում գտնել ճիշտ տարբերակ, թե ինչպես է նա ողջ մնացել: Այդ հարցի պատասխանը ստանալու համար ես սպասել էի մի քանի ամիս, բայց հիմա այդպես էլ չիմացա: Ֆիլմում ներկայացված էին մի քանի տարբերակներ, և հայտնի չէր, թե դրանցից որն է գործել իրականում: Բայց միևնույնն է, ուրախ էի, որ ֆիլմի ստեղծողները ստիպում են ինձ մտածել, ինչպես Արթուր Կոնան Դոյլն էր ստիպում մտածել իր ընթերցողներին: Շերլոկ Հոլմսին ես վաղուց էի ծանոթ` կարդացել եմ գրքերը, դիտել ֆիլմերը: Երբ կարդում էի, չէի մտածում, որ որևէ ֆիլմ կարող է այնքան «ուժեղ» լինել, որ ստիպի ինձ չքնել գիշերը, ինչպես գիրքը: Հատկապես, երբ իմացա, որ «Շերլոկ» սերիալը Հոլմսին տեղափոխում է մեր օրեր, չմտածեցի, որ կարող է ինչ-որ հետաքրքիր բան լինել և թերահավատորեն նայեցի առաջին սերիան: Բայց արդեն ֆիլմի երրորդ րոպեից հասկացա, որ ինչպես միշտ, առաջին տպավորությունս սխալ էր: Եվ այդ օրվանից դարձա «Շերլոկի» հավատարիմ երկրպագուն: 

Ուրիշ սերիալներ էլ կան, որ նայում եմ, բայց միայն ազատ ժամանակ, իսկ «Շերլոկի» համար միայն ես ստեղծում եմ ազատ ժամանակ: Ուղղակի շատ եմ սիրում այնպիսի ֆիլմեր, որոնք միշտ լարվածության մեջ են պահում և ստիպում են, որ կոպիտ ասած, աշխատեցնես ուղեղդ և հետաքննես գործը Շերլոկ Հոլմսի հետ միասին:

Քոլեջ թե դպրոց

Սովորում եմ «Եվրոպական քոլեջ հիմնադրամ»-ի Գյումրու մասնաճյուղի «Էկոնոմիկա, հաշվապահական հաշվառում և աուդիտ» բաժնում: Երբ քոլեջն ավարտեմ, կստանամ հաշվապահի դիպլոմ: Այստեղ մենք սովորում ենք մասնագիտական առարկաներ, օտար լեզուներ ենք ուսումնասիրում: Համարվում ենք ուսանող: Դա ինձ շատ է դուր գալիս, այդ ուսանողական կյանքը: Քոլեջի ուսխորհրդի նախագահն եմ: Հաճախակի միջոցառումներ ենք կազմակերպում: Բայց պետք է ասեմ, որ այդ պաշտոնն ինձ շատ է նյարդայնացնում, որովհետեւ ուսխորհրդի անդամները լավ չեն աշխատում, ծուլանում են:

Չեմ սիրում, երբ քոլեջի ուսանողներից ոմանք, նաև դասախոսներից, խառնվում են իմ և ընկերուհուս հարաբերություններին: Չեմ սիրում, երբ իմ սանրվածքը կամ հագուկապը դասախոսներիս դուր չի գալիս: Սիրում եմ, երբ դասերից փախչում ենք, չեմ սիրում, երբ դրա համար պատժվում ենք: Փախուստներն էլ միշտ ես եմ կազմակերպում:

Ուրախ տրամադրություն

Լուսանկարը՝ Մանե Մ. Սարգսյանի

Լուսանկարը՝ Մանե Մ. Սարգսյանի

Ձմեռ էր: Երկնքից հանդարտ, բայց խոշոր փաթիլներով ձյուն էր իջնում: Փողոցում ոչ մի մարդ չէիր տեսնի, միայն մեքենաներն էին դանդաղ երթևեկում:

Դպրոցից բարձր տրամադրությամբ դուրս եկա և սկսեցի դանդաղ քայլել` վայելելով ձմեռային հրաշալի օրը: Սկսեցի սահել սառույցի վրա և հանկարծ վայր ընկա, սակայն դրանից էլ տրամադրությունս չընկավ: Այդպես մի քանի անգամ ընկնելով ու բազմաթիվ վնասվածքներով ստանալով հասա տուն: Տանը մարդ չկար:Հաց կերա, բայց զգացի, որ ի վիճակի չեմ (կամ գուցե չեմ ուզում) դաս անել: Դրեցի ականջակալներս և, տրամադրությունս ավելի բարձրացնելու համար, սկսեցի լսել ուրախ երաժշտություն: Արդեն ժամը հինգն էր, երբ եղբայրս տուն եկավ: Չգիտեմ ինչու էր նա տխուր: Որոշեցի տրամադրությամբս վարակել նրան, սակայն չհաջողվեց: Մտա սենյակ, և տեսնելով գրքերիս շարանը, հիշեցի, որ դաս ունեմ անելու, ավելին ` ռուսերենից անգիր: Սակայն դրանից էլ տրամադրությունս չընկավ: Ես հասկացա. մարդն ինքն է իր օրը դարձնում ուրախ` ուրախանալով նույնիսկ մանրուքի վրա:

Ի՞նչ կարող է եղած լինել

Լուսանկարը՝ Էլզա Զոհրաբյանի

Լուսանկարը՝ Էլզա Զոհրաբյանի

Դասամիջոց էր: Երեխաները կանգնած էին իրար կողքի և զրուցում էին.

-Դասը սովորե՞լ ես,- հարցրեց երեխաներից մեկը մյուսին:

-Իհարկե, դո՞ւ:

-Էդքան էլ լավ չէ:

Հանկարծ զանգը հնչեց: Բոլորը նստեցին իրենց տեղերում:

Մի քանի րոպե նրանք լուռ էին, բայց աշակերտներից մեկը խախտեց լռությունը.

-Էս ի՞նչ զարմանալի բան ա: Մեր ուսուցչուհին երբեք չի ուշանում: Կարո՞ղ ա` ինչ-որ բան ա պատահել:

-Գուցե նա քնա՞ծ է մնացել,- ենթադրեց աշակերտներից մեկը:

-Կամ այսօր էլ ինքը դասին պատրաստ չի և ամաչում է ներս գալ,- իր կարծիքը հայտնեց երկրորդը:

-Գուցե այլմոլորակայիններն են տարել իրենց մոլորակ, ի՞նչ իմանաս,- ասաց մյուսը:

-Է՜, դու շատ ֆանտաստիկ բան ես ասում,- չհամաձայնեց նրա հետ առաջին աշակերտը:

-Ինչի քո ասածը ֆանտաստիկ չէ՞ր: Ուսուցիչները երբեք քնած չեն մնում:

-Ինչի ուսուցիչները մարդիկ չե՞ն: Յուրաքանչյուրն էլ կարող է քնած  մնալ:

-Դե…- չիմացավ ինչ պատասխանի վիճող աշակերտը շփոթված:

-Հնարավոր է` նա ինձ պես հեռվից է գալիս և հիմա կանգնած երթուղային տաքսուն է սպասում,- բացակայության պատճառը փորձեց գուշակել մեկ ուրիշը:

-Կամ արդեն երթուղայինի մեջ է, որն էլ կանգնած է խցանման մեջ,-շարունակեց խոսակցությունը մի այլ աշակերտ:

-Գուցե նա սխալմամբ ուրիշ երթուղային տաքսի է նստել և հիմա քաղաքի մյուս ծայրում է:

-Կամ էլ` սոված է դուրս եկել տնից, նրա մայրիկն էլ իմանալով այդ մասին, զանգել է ու կանչել տուն՝ հաց ուտելու: Այդպես կարող է լինել, իմ փորձից եմ ասում,-  չէին դադարում կիսվել իրենց վարկածներով երեխաները:

-Ինձ էլ թվում է, որ նա տանը ինչ-որ բան է մոռացել, օրինակ՝ աշակերտների տետրերը, և վերադարձել է տուն՝ վերցնելու:

-Այդ ամենից ոչ մեկն էլ չի, երևի նա ուղղակի երեկ ծնունդ էր գնացել կամ հարսանիք և այդ պատճառով էլ այսօր չի եկել:

-Կարող է` նա ուղղակի իրեն մի քիչ վատ է զգացել ու չի եկել,- ասաց երեխաներից մեկը, և բոլորը լրջացան:

-Կամ աստիճաններից գլորվել է ցած ու մի տեղը կոտրել է,- ասաց մյուսը, և բոլորն իրար նայեցին:

-Հուսանք նրա հետ ոչ մի վատ բան չի պատահել, նա շատ լավն է,-անկեղծորեն արտահայտվեց նրանցից մեկը՝ դեմքի լուրջ արտահայտությամբ: Մի քանի րոպե տիրած լռությունը խախտվեց դռան ճռռոցով:

-Ներեցեք, ես տնօրենի մոտ էի, մի կարևոր հարց էինք քննարկում: Նստե՛ք,- լսվեց ուսուցչուհու ձայնը:

-Ինչ լավ է,- ժպտալով պատասխանեցին երեխաները:

-Իհարկե, ձեզ համար լավ է իմ ուշացումը, դասից արդեն 20 րոպե անցել է,- ասաց ուսուցչուհին:

-Չէ, լավ է, որ Ձեզ հետ ոչ մի վատ բան չի պատահել,- ասացին աշակերտները:

Ուսուցչուհին ժպտաց, և դասը սկսվեց:

Տաճարը սպասում է վերանորոգողների

Ես ապրում եմ Թալին քաղաքում, որտեղ վեր է խոյանում մի հսկայական կոթող՝ Թալինի Կաթողիկե եկեղեցին: Այն VII դարի կոթող է և գտնվում է փլուզման եզրին: Ինքս մասնակից եմ եղել որոշ միջոցառումների, որոնք կազմակերպվել են օգնություն ցուցաբերելու համար, որպեսզի եկեղեցին հանենք այդ իրավիճակից: Բայց միայն մեր այդ միջոցառումները շատ քիչ են: Կցանկանայի, որ մեր ողջ ժողովուրդը մտածեր եկեղեցին փրկելու մասին: Այս տաճարը միայն թալինցիներինը չէ: Կաթողիկեն մեր ողջ ժողովրդի մշակութային արժեքն է, և հուսով եմ, որ  մի օր էլ կիրականացվի եկեղեցու լրիվ վերականգնումը: 

Լինել հավասար

Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Ինձ շատ հարցեր են հուզում, հատկապես այն, որ քաղաքներում և գյուղերում նույն երկրի ժողովուրդը ապրում են շատ տարբեր պայմաններում: Օրինակ, եթե մայրաքաղաք Երևանում համեմատաբար ճանապարհները բարվոք վիճակում են, ապա հեռավոր գյուղերում ոչ միայն բարվոք չեն, այլ նաև անանցանելի են: Եթե քաղաքներում գոնե զբոսանքի համար նախատեսված վայրեր կան, ապա գյուղերում անգամ չգիտեն, թե դա ինչ է նշանակում: Եվ, ի վերջո, ինչու՞ պետք է փոքր երեխաներն իրենց ծնողների հետ գնան քաղաք, որպեսզի օգտվեն բոլորի համար նախատեսված բարիքներից: Եվ երբեմն հենց սա էլ պատճառ է դառնում, որ մեծամասամբ քաղաքի և գյուղի երեխաների միջև առաջանում են կոնֆլիկտային իրավիճակներ: Ասածս սխալ չհասկանաք. ոչ թե տուրուդմփոց է առաջանում, այլ գյուղի երեխաներն իրենց ավելի ցածր, ավելի նվազ են զգում քաղաքի երեխաների առաջ: Հենց սա է այն խնդիրը, որ ինձ շատ է հուզում: