Լուսանկարը՝ Աստղիկ Իսրայելյանի

Լույսը նոր էր բացվել, և ընտանիքիս անդամները բոլորը աշխատում էին: Ես հինգ տարեկան էի: Այդ ժամանակ ես շատ հետաքրքրասեր էի, և ամեն աշխատանք ինձ հետաքրքիր էր: Պապիկս ինչ-որ գործ էր անում, իսկ ես աստիճանների ճաղավանդակից մտցրի գլուխս, որպեսզի տեսնեմ, թե նա ինչ է անում: Երկար ժամանակ նայում էի, բայց երբ փորձեցի գլուխս հետ տանել, զգացի, որ չեմ կարողանում: Սկսեցի լաց լինել, իսկ երբ լաց եղա քթիցս արյուն եկավ. փոքր ժամանակ քթիցս հաճախ էր արյուն գալիս: Պապիկս արդեն գնացել էր տրակտորի մոտ և տրակտորի ձայնը չէր թողնում, որ նա ինձ լսեր: Երբ տրակտորի ձայնը կտրվեց, բոլորը լսեցին իմ ձայնը և եկան ինձ մոտ: Մեր հարևանը գնաց և մի երկաթ բերեց, որպեսզի ծռեր ճաղավանդակը և ազատեր իմ գլուխը, բայց ես կարծել էի, թե նա ինձ ուզում է ծեծել այդ երկաթով և սկսեցի ավելի բարձր գոռալ: Գլուխս հանել էին ճաղավանդակից, բայց ես դեռ լացում էի: Ճիշտ է, անցել են շատ տարիներ, բայց ես այդ հարևանին չեմ սիրում և նրանից վախենում եմ: Իսկ աստիճաններով բարձրանալիս անպայման հիշում եմ այս դեպքը:

Ես ունեմ մեկ անձնական և մեկ աշխատանքային բլոգ: Իմ անձնական բլոգը կոչվում է «Ութոտնուկ», որի հասցեն է՝ www.utotnuk.wordpress.com : Սա «Կրթությունը կոռուպցիայի կանխարգելման միջոց ծրագրի» արդյունքում է բացվել, որի ժամանակ իմ ծրագիրը հաղթեց և դրա հիման վրա բացվեց այս բլոգը: Բլոգում շատ պատմություններ կան, որտեղ քննարկվում են կոռուպցիայի օրինակներ, կան նկարներ, տեսանյութեր և այլն: Այս բլոգը ղեկավարում եմ ես` չնայած որ ունեմ յոթ հոգուց բաղկացած աշխատանքային  թիմ:

Եթե առաջին բլոգը իմն է, ապա երկրորդ բլոգում ուղղակի աշխատում եմ: Բլոգը կոչվում է «Ես ուզում եմ փոխել իմ կանքը», որի հասցեն է՝ www.dprocakan.wordpress.com: Այս բլոգը բացվել է մրցույթային ծրագրի հիման վրա, որը տևելու է վեց ամիս: Ես այստեղ հեղինակ եմ, գրում եմ այն հարցերի, խնդիրների մասին, որոնք առկա են դպրոցում: Նախագծի ավարտին պարզ կլինի, թե ով է շահել գլխավոր մրցանակը, և ամեն ամսվա հաղթող ով է ճանաչվելու:

Ես շատ եմ սիրում իմ երկու բլոգները և հաճույքով եմ աշխատում:

Լուսանկարը՝ Լաուրա Հովսեփյանի

Վատ օրերիցս միայն այս մեկն եմ պարզ հիշում: Գարնանային արևոտ օր էր: Ինչքան հիշում եմ 5-րդ դասարանում էի սովորում: Առավոտյան արթնացա և զգացի, որ վիզս բռնվել էր: Երևի մնացած անախորժություններիս մեծ մասը կապված էին այն իրողության հետ, որ գլուխս ոչ մի կերպ չէի կարողանում շարժել: Ճանապարհին պայուսակիս բռնակներից  մեկը պոկվեց: Եվ այդպես  պայուսակս գրկած մտա դպրոց: Ուշացել էի և այն էլ 10 րոպեով: Թակեցի դուռը և մտա դասարան: Ուսուցիչս ասաց, որ  արդեն բացակա է դրել: Ստիպված եղա սպասել միջանցքում մինչև դասաժամի ավարտը: Չմասնակցեցի ֆիզկուլտուրայի ժամին, ինչի պատճառով ստացա լուրջ զգուշացում և բացակա: Հասա տուն: Չէի կարողանում դասերս սովորել: Դե, ի վերջո մի կերպ սովորեցի դասերս: Գնացի դուրս ու տեսա, որ պապս խաղողի վազերն է մշակում: Փորձեցի օգնել: Դարձյալ ցավի պատճառով չկարողացա կատարել պապիս ասածները և նախատվելով պապիս կողմից, գնացի ընկերներիս հետ խաղալու: Նորից իրենն ասաց պարանոցս և դրա պատճառով ոտքս ոլորեցի: Ոտքս վիրակապեցին և ասացին, որ հանգիստ նստեմ ու չշարժվեմ: Տեսնելով, որ օրս անհաջող է անցնում, որոշեցի քնել, որ էլ ուրիշ պատմությունների մեջ չընկնեմ: Չնայած պետք էր առավոտից զգուշանալ, բայց ես ինչ իմանայի…

Լուսանկարը՝ Մերի Բորյանի

Իմ շրջապատի ամենահետաքրքիր մարդը Ալյոշա պապն է: Նա արդեն ութսունյոթ տարեկան է և ապրում է մեր գյուղում՝ Բարաբաթումում: Ալյոշան երիտասարդ ժամանակ աշխատել է շինարար, կառուցել է հայտնի մարդկանց տներ: Ալյոշա պապը շատ բարի մարդ է: Նա իր հիվանդության կամ ծերության պատճառով դժվար է տեղաշարժվում և ամեն հնարավոր բան արել է, որ իր քայլելու գործը հեշտացնի: Քայլելու համար նա իր ձեքով սարքել է ձեռնափայտ: Չնայած իր այս տարիքին՝ նա անշարժ չի մնում, պահում է կով և շուն: Ալյոշա պապիկը մեզ միշտ հետաքրքիր ու ծիծաղելի պատմություններ է պատմում: Մի օր նա մեզ պատմեց, որ երբ երեխա էր, իր երկու ընկերների հետ վարձվել էր մի մարդու մոտ աշխատելու: Ինքը մյուս երկուսից լավ էր աշխատում: Երբ աշխատանքը վերջացրեցին, լավ աշխատող երեխային տվեցին մի մեծ կոպեկ, իսկ այդ երկուսին՝ երկուական փոքր կոպեկներ: Լավ աշխատող երեխան լացելով գնացել էր տուն ու պատմել հայրիկին: Հայրիկը վերցրել է այդ կոպեկը և գնել էր կոնֆետ, այդ մեծ կոպեկը դարձրել էր երկու փոքր կոպեկ ու տվել երեխային: Այդ պատմությունը շատ ծիծաղելի պատմություն է, բայց Ալյոշա պապիկը դա պատմում էր լացելով: Նա երևի լաց էր լինում այն օրերի  մարդկանց մաքրությունը և միամտությունը հիշելու պատճառով:

Լուսանկարը՝ Մանե Տոնոյանի

Իմ շրջապատի ամենահետաքրքիր մարդը մեր հարևան Նորա տատիկն է: Նա շատ լավ բնարավորություն ունի, սիրում է իր թոռնիկներին և մեր բակի գրեթե բոլոր երեխաներին: Նա առաջ աշխատում էր դպրոցում, իսկ հիմա՝ ոչ: Մենք, երբ բակում միջոցառում պետք է կազմակերպենք, միշտ դիմում ենք Նորա տատիկին: Նա շատ է մեզ օգնել, և մենք միշտ շնորհակալ կլինենք նրան: Նորա տատիկը ունի այգի, որը լի է ծաղիկներով, մենք միշտ օգնում ենք նրան ծաղիկները խնամելու գործում: Լինում է նաև, որ միջոցառումների վերջում նա մեզ իր ծաղիկներից է նվիրում: Նա շատ խելացի, բարի և հետաքրքիր տատիկ է: Նորա տատիկի ամուսինը՝ Վաչագան պապիկը, մահացել է, նա նույնպես շատ լավ մարդ էր: Նրանք միշտ համերաշխ էին, ես հիշում եմ, երբ փոքր էի ու իրենց ինչ-որ գործում օգնում էի, նրանք միշտ ինձ կոնֆետներ էին տալիս: Ես հիշում եմ, երբ դեռ Վաչագան պապիկը չէր մահացել, մեր վերջին միջոցառումը նվիրված էր ծերերին, ու այդ միջոցառման վերջում բոլոր տատիկներն ու պապիկները կանգնեցին և մեզ ծափահարեցին, իսկ մենք շատ հուզվեցինք: Ես միշտ կհիշեմ նրանց ու նրանց օգնությամբ կազմակերպված միջոցառումները:

Լուսանկարը՝ Վահե Սուքիասյանի

-Ասում եմ, ա’յ Սեդա ջան, ընչի՞ ես մուննաթ գալի, ասում ա` որովհետև դու չես քնում, շու’ռ արի քնի: Ընչի՞, որ մնացած էրեխեքը քնում են, իրանք ուզո՞ւմ են քնեն: Էն էլ` չէ: Ինչ արի, էս Սեդան` մեր դաստիարակը, էլի, իրա էդ մուննաթով խոսալը չփոխեց: 

Որոշել եմ. «խանութվան» դառնամ: Ի՞նչ վատ կըլնի որ։ Էս Սվետուլենց խանութի մոտ մի խանութ կբացենք, ավտոն կգա «մայոժնի» կառնեմ, ծամոն կառնեմ ու կծախեմ, մինչև որ Հայաստան ինձ տանեն: Դյանից հետո ուզում եմ զինվոր դառնամ: Դե կայողա թղթերը կորեն, համ էլ ես սիրում եմ, որ գտնում եմ թղթերը:

-Իսկ կարո՞ղ է բժիշկ դառնաս:

-Կարող է դոկտոր դառնամ, կամ էլ պալիկլինիկայի բժիշկ, էրեխեքի ատամ հանող: Բայց ուզում եմ սամայոտի քշող էլ դառնամ:

-Իսկ դու գիտե՞ս ինչ են ասում սամալյոտի քշողին:

-Չէ’:

-«Լյոդչիկ»:

-Իի՜, չէ,- ու սկսեց ծիծաղել: -Չէ’, լավ էդ չեմ դառնալու: Բայց ամենից շատ Հայաստան եմ ուզում գնամ, էէէէ՜……

Սրանք չորսամյա Միլենայի մանկական երազանքներն են, որոնցից մեկը երևի կիրականանա ըստ իր ցանկության, բայց այն, որ Միլենան ապրում էր Հայաստանում, բայց ուզում էր Հայաստան գնալ, շատ տարօրինակ էր, և հետաքրքրություն առաջացրեց Վանաձոր գնացող բոլոր ուղևորների մոտ, ու ես փորձեցի պարզել ամեն ինչ… Հետաքրքիր է այն, որ Միլենայի համար Հայաստանը, որը հենց Վանաձորն էր, սկսվում էր Գյումրի-Վանաձոր ճանապարհի թունելից այն կողմ…Սկզբում, երբ լսեցինք նրա խոսքերը, ամենքս մեր հերթին փորձում էինք ինչ-որ գեղեցիկ տեսարան գտնել ու ապացուցել, որ Հայաստանը հենց դա է, բայց չէ. բոլորս էլ մի պատասխան էինք ստանում.

-Է՜, չենք հասել Հայաստան էլի, սպասե’ք, որ հասնենք ցույց կտամ, ու կտեսնեք Անո տատիս Հայաստանը…

Անցավ որոշ ժամանակ: Մեր ավտոբուսը կանգ առավ Միլենայի Անո տատի շենքի մոտ: Տեսնելով տատին՝ Միլենայի աչքերը այնպես էին շողում, նա այնքան երջանիկ ու ոգևորված էր, որ ես մի պահ մտածեցի, որ գուցե ես եմ ուրիշ տեղ ապրում ու երբևէ չեմ եղել Հայաստանում:

Լուսանկարը՝ Վալեր Հարությունյանի

Ես տասը տարեկան էի, երբ ինձ հասավ այն լուրը, որ ես պետք է քույր ունենամ։ Շատ ուրախացա և ամբողջ օրը ժպիտով շրջում էի տան մեջ։ Մենք որոշել էինք, որ քրոջս անունը պետք է դնենք Լիլիա, բայց հետո հայրս հակառակվեց և անունը դրեցինք Լիլիթ։ Երբ քրոջս հայրիկիս մեքենայով տուն էինք տանում, նա աչքերը բացեց և նայեց ինձ, ես շատ ուրախացա և գրկեցի նրան։ Նա շատ փոքրիկ էր, նրա աչքերը մուգ շագանակագույն էին։ Քույրս այդ ժամանակ շատ էր սիրում լողանալ։ Հետո անցան օրեր, և քույրս ատամ հանեց ու ատամնահատիկ արեցինք։ Այդ ժամանակ նա վերցրեց գումար, ներարկիչ և ատրճանակ։ Առաջին տարին մի քիչ վատ էր, բայց երբ սկսեց խոսել, ճանաչել, ավելի ուրախ դարձավ մեր կյանքը։ Հետո քույրս արեց իր առաջին քայլերը։ Այդ ժամանակ ես մի կրիա ունեի, որը բավականին մեծ էր, որոշեցի տալ քրոջս, նա շատ էր սիրում այդ կրիային, երբ նստում էր կրիայի վրա, նա գնում էր և ամեն կերպ փորձում էր գցել նրան իր վրայից։ Քույրս սկսեց արդեն վազել, այնպիսի օր չէր լինում, որ նա չընկներ։ Հետո կրիան փախավ: Ճիշտ է, Լիլիթը տխրեց, բայց կրիան ազատվեց Լիլիթից։ Հետո ինձ ընկերս նվիրեց 2 ճագար։ Քույրս նույնպես մտերմացավ ճագարների հետ, բայց երբ մեծացավ, ճագարների ականջներից բռնում և նետում էր օդ։ Ճագարներին դա դուր չէր գալիս, և երբ քրոջս տեսնում էին, արագ թաքնվում էին։ Մի օր էլ քույրս այդպիսի բան արեց, բայց ավարտվեց Լիլիթի լացով, որովհետև ճագարը մի լավ դաս էր տվել նրան։ Ճագարը ցատկել ու ճանկերով վնասել էր քրոջս ձեռքը։ Այդ օրվանից քույրս վախենում է ճագարից։

Իմ քույրը մի օր վիրավորեց ինձ և նեղացած գնաց։ Ես միտումնավոր մի շոկոլադե ձողիկ գնեցի և տարա տուն, որպեսզի քույրս տեսնի։ Ինձ շատ հետաքրքիր էր՝ այդ ձողիկը տեսնելով կշարունակի՞ նեղացած մնալ, թե կգա ինձ հետ ընկերություն կանի։ Եվ երբ նա տեսավ ձողիկը, արագ վեր թռավ և եկավ ինձ մոտ։ Նայեց ինձ ու ասաց.

-Էս ձողիկը կտա՞ս, ապեր ջան։

-Դու ինձ ապուշ ես ասել։

-Չէ, ապեր ջան, էլ չեմ ասի, կտա՞ս ձողիկը։

-Վերցրու։

Եվ երբ կերավ և վերջացրեց, գնաց մի քիչ հեռու և գոռաց.

-Վալե՜ր, ապու՜շ։

Ու փախավ։

Ես ընկա հետևից և բռնեցի նրան, երբ ուզում էի դաս տալ նրան, նա ինձ ասաց.

-Չէ, ապեր, ես քեզ չասեցի, ես ինձ ասեցի։

Ես ջղայնացա, բայց իմ քրոջը ես չէի կարող ապտակել, քանի որ այնպիսի անմեղ դեմք ունի, որ կարծես հրեշտակ լինի։ Ես շատ եմ սիրում իմ քրոջը։