Անփույթ կերպով թերթում ես գրքերի խունացած էջերը, գուցե հաջողվի նրանցում եղած տողերի մեջ սկսածդ մտքերին ավարտ գտնել։ Փոխարենը գտնում ես չորացրած դաշտային ծաղիկներ, մեկի կողմից պահված դեղնած ու քրքրված թղթի կտոր կամ էլ մատիտով գրված հազիվ նշմարելի բառեր․․․ Երևի ուղղված մեկին, ով քեզ պես կարդալ չի սիրում։ Կարդալ չսիրող մարդիկ տարօրինակ են, բայց դու, լինելով ինչ-որ զուգահեռ տիեզերքից, շեղվում ես ընդհանուր օրինաչափությունից։ Եթե որոշես կարդալ, նշիր գրքերում քո սիրած տողերը, ես կկարդամ ու ուղեղումս պատկերդ կվերակառուցեմ։

Հետո խմում ես թեյդ, որի մեջ շաքարի պարունակությունն ավելի շատ է, քան եռացրած ջրինը։ Տրամադրություն չունես, բայց ոչ այն պատճառով, որ անզգուշորեն վառեցիր լեզուդ, այլ հենց այնպես՝ չունես։ Տրամադրությանդ փոփոխության հաճախականությունը համընկնում է հոգուդ փոփոխություններին։ Դրանից է, երևի, որ քեզ հետ կապերը երբեք կովալենտ ոչ բևեռային չեն լինում․ մեկ է՝ վաղը, մեկ շաբաթից կամ ամսից գնալու ես։

Հետաքրքիր է, չէ՞, մեր ներսում կատարվող ամեն ինչ պարզագույն քիմիական ռեակցիա է։ Դրանից է, երևի, որ փոփոխականությունդ ինձ համար սովորական երևույթ է։ Չէ, իրականում ոչ թե հետաքրքիր է, այլ միտք պայթեցնող․․․ Չգիտեմ՝ դու ինչպես, բայց ես ամեն անգամ փշաքաղվում եմ, երբ հասկանում եմ, որ ուղեղումս յուրաքանչյուր խառնաշփոթ պայմանավորված է ճշգրիտ քանակությամբ հորմոններից ու քիմիական միացություններից։ Մի՞թե մեր առօրյա զգացողությունները անիրական են։

Գիտե՞ս՝ դու նման ես լինել-չլինելուն, ճիշտ ինչպես մեր զգացածները։ Ես չգիտեմ՝ դու իրականում կաս, թե ուղղակի պարզագույն ռեակցիայի արդյունք ես։ Նրանք չգիտեն Աստծո գոյության մասին, բայց հավատում են, որ իրենց լսում է։ Գուցե, նույն կերպով ես է՞լ հավատամ, որ դու կաս, բայց, ախր, գիտես, որ աթեիստ եմ․․․

Գիտես, չէ՞, ձեր թաղամասով էի անցնում։ Դու չկայիր։ Լիքը մեքենաներ՝ սև, սպիտակ։ Ահռելի չափերով սուպերմարկետներ ու փոքրիկ կրպակներ։ Ամեն ինչ գունավոր էր։ Հիմա կմտածես, թե կասեմ, որ դու լինեիր՝ ամեն բան ավելի սիրուն գույներ կստանար, բայց չէ, եթե լինեիր, ամեն ինչ մոխրագույն ու գորշ կլիներ։

Գիտես, չէ՞, մի տեսակ քո շունչը կար ձեր թաղամասում, կամ էլ ուղղակի ինձ եմ ներշնչում։ Հա, հենց էդպես է։ Ես նույնիսկ չեմ էլ քայլել ձեր թաղամասում, միայն անցել եմ ավտոբուսով։ Բայց նայում էի դուրս, երևի քեզ էի փնտրում մեքենաների մեջ, խանութի լայն ապակիներից ներս, շենքերի պատշգամբներում ու նույնիսկ ուղղակի փողոցն անցնելիս։ Մտածում եմ, որ դու լինեիր, անթույլատրելի մասերով կանցնեիր, չգիտեմ, ինձ էդպես է թվում, կարող է մեջս էդպես եմ քեզ ճանաչել, բայց դե չկայիր, ապրես, որ չկայիր։

Բարձր ձայն եկավ, ինձ թվաց վթար է, բայց չէ, ուղղակի չափազանց արագ էին մեքենան վարում, միգուցե հենց դու էիր սև ապակիների մեջ մխրճված, դե հա, դու էլ էիր արագ վարում, գիտեմ, ես ամեն բան էլ հիշում եմ։

Եթե տեսնեի քեզ, հաստատ ձեր թաղամասը կսկսեի ատել։

Բայց կուզե՞ս անկեղծ լինեմ, դե լավ, եթե համաձայն ես, կասեմ։ Դու ամեն տեղ էիր։ Աչքերդ ու ստվերդ ամեն տեղ էլ կային՝ նույն այդ սուպերմարկետներում ու կրպակներում։ Մեքենայի մեջ էլ դու էիր, հա, հաստատ դու էիր, ոչ մեկն այդքան արագ չէր վարի մեքենան, ուրեմն դու էիր։ Չեմ էլ սխալվել, դու մեծ փողոցն էլ անթույլատրելի տեղից անցար։ Միշտ էդտեղ ես մնալու։

Գնա՛ երկրից, գնա՛ քաղաքից։ Բայց միշտ աչքերդ ու ստվերդ մոռանալու ես ձեր թաղամասում։

Ատում եմ ձեր թաղամասը։

Ժամանակը անցնում-գնում,

Կարծես ոչինչ չի թողնում,

Իր հետևից միայն հուշեր

Ու անցյալ է կտակում:

 

Ո՞ւր է տանում նա մեզ,

Թե՞ մենք ենք վատնում նրան,

Փորձ է տալիս և՛ ինձ, և՛ քեզ,

Կյանքը կարծես լինի վրան:

 

Առժամանակ մեր հանգրվանն

Ու աշխարհն է դառնում այն,

Սակայն մի օր թողնում,

Անվերադարձ ենք գնում:

 

Ամեն ինչը թողնում վաղվան

Ու ապրում ենք անհայտ օրով,

«Կգա օրը կանենք այս-այն,

Պետք է ապրել նպատակով»։

 

Մինչդեռ գուցե այդ օրը

Չգա երբեք մեզ համար,

-Ո՞րն է կյանքում կարևորը,

-Ե՛կ, վայելենք այսօրը:

 

Կյանքը իբրև մի գնացք՝

Մարդկանց տանում ու բերում,

Ով տեղ չունի անում է վազք,

Կյանքի համար պայքարում:

 

Եվ գնացքը ամեն պահի

Կարող է կանգ առնել,

Էլ ի՞նչ կռիվ փող ու գահի,

Հերթը մերն է, պետք է իջնել:

 

Ժամանակը անցնում-գնում,

Կարծես ոչինչ էլ չի մնում,

Իր հետևից միայն հույզեր

Ու կարոտ է նա թողնում:

 

Պետք է ապրել պահը ամեն,

Կարծես վաղը էլ չի գալու,

Ի՞նչ իմանանք՝ այս գնացքը

Որտեղ է կանգ առնելու…

Մենք սիրում ենք լսել հեքիաթներ։ Այնտեղ ամեն ինչ այնքան ուրիշ է, գունավոր է, պայծառ ու անթերի։ Ու մենք խաբվում ենք, տարվում ենք երևակայական ու հորինված այդ աշխարհով, հավատում ենք, որ սերը պիտի հաղթի, որ վերջում բարին պիտի վարակի չար հերոսին։

Սիրում ենք, երբ մեզ համար գեղեցիկ սուտ են հորինում ու վախենում ենք հիշել, որ դա դատարկ ու մտացածին մի բան է։ Մենք մեր առօրյայից հեռանալու համար պատրաստ ենք հավատալ ամենաֆանտաստիկ ֆիլմերին, ծովահենների արկածներին, խոսող մեքենաներին, ակերի վրա շարժվող քաղաքներին, ավատարների երկրի փայլփլուն բնությանը, տարօրինակ գազանների ու վամպիրների գոյությանը։

Մեզ խաբում են, որովհետև հնարավոր չէ այլմոլորակայինին սիրահարվել, անմահ լինել, կերպարանափոխվել, նստել գորգին ու հասնել աստղերին։ Մենք գիտենք, որ ձիերը թռչել չեն կարող, իսկ թռչունները խոսել չգիտեն։ Գիտենք, որ մեկ համբույրով կամ արցունքի կաթիլով մարդուն կյանք չես վերադարձնի։ Վստահ ենք, որ ջրի տակ խոսել ու իրար լսել հնարավոր չէ, որ փոքրիկ աղջիկը արջի հետ ապրել չի կարող, կատուն մկանը ի վերջո կհասնի, իսկ գայլը նապաստակին վերջապես կբռնի․․․

Բայց մենք այդ ամենին կուրորեն հավատում ենք, մենք ուզում ենք խաբվել ու տարվել այդ հնարովի աշխարհներով․․․

Ուզում եմ գրել ամեն ինչի մասին: Գրելու շատ բան կա, չնայած հիմա նույնիսկ չգիտեմ՝ ինչ գրել:

Եղանակ: Իմ սիրելի քամու մասին, որի շնորհիվ հաճախ պարանին կախված սպիտակեղենը և շորերը հազար անգամ պտտվում են, ու երբ չգիտես ինչ անել, ճարահատված զանգում ես ԱԻՆ ու պարզվում է, որ դա նրանց պարտականությունների մեջ չի մտնում, ու դու ստիպված ինչ-որ տեղից ծանոթ-բարեկամների միջոցով բեռնատար ես գտնում, ու էլի ինչ-որ մեկի անձնվիրության շնորհիվ կարողանում բառացիորեն պոկել շորերը, դեռ լավ է գոնե երկրորդ հարկի պարանից (իսկ Ջերմուկում բնակարանները ունեն բավականին բարձր առաստաղներ):

Անվերջ չդադարող քամի, որ եթե նույնիսկ դադարում է մի փոքր, գիտես, որ նրան անպայման կգտնես ինը հարկանիների և դրան կից շենքի արանքում: Քամի, որն այն օրը կայծակի ու ամպրոպի ուղեկցությամբ շարքից հանեց համակարգիչս ու շատերի տեխնիկական սարքերը:

Քամի, որի ժամանակ միշտ հաճելի է քայլել փոքրիկ, բայց միշտ սիրով լցված քաղաքի փողոցներով, այգով ու մի քիչ մրսելուց հետո ուղղակի զբոսնել ըմպելասրահում ու խմել 53 աստիճան տաքություն ունեցող հանքային ջրից, միանգամից տաքանալ ու միաժամանակ հիանալ՝ նայելով այն փոքրիկ լճակին:

Երաժշտություն։ Վերջապես վերադառնալ քո երեսը գրեթե ինը ամիս չտեսած դաշնամուրին, բայց պարզել, որ այդ բացակայությանդ ընթացքում հիմա նաև վերևի, կողքի ու ներքևի հարևաններիդ տներում փոքրիկ բալիկներ են բնակվում, ու որոշել դաշնամուրի ձայնը լսել իրենց քնի ժամերի արանքում (չնայած՝ որոշելն ու անելը տարբեր բաներ են): Վերջապես լսել Բիլի Այլիշի երգացանկից մի քանի երգ ու հասկանալ, թե ինչու են շրջապատիդ մարդիկ այդքան շատ խոսում նրա մասին: Այս ընթացքում նաև սկսել եմ սիրել փոփ երաժշտությունը՝ շնորհիվ կորեացիների: Ու էլի նրանց շնորհիվ սկսել եմ նորից պարել ու հիշել երանելի վեց տարիները, որ անցկացրել եմ պարի դպրոցում ու կարոտել. կարոտել պարի խումբը, երգչախումբը ու ընդհանրապես, ինձ շրջապատող մարդկանց ու հիշողությունները:

Համացանց։ Իմացա Լիբանանում տեղի ունեցած պայթյունի մասին, այն մասին, որ ընկերներով միգուցե ինչ-որ տեղ գնանք, Ամուլսարի հերթական ցույցերի մասին, ու սիրելի արտիստիս՝ նոր գովազդում նկարվելու մասին: Ամեն ինչի մասին, բայց արդեն միայն երկու րոպեի ընթացքում միանգամից ավելի շատ բանի մասին, քան կհասցնեի այդ նույն ժամանակահատվածում հասկանալ մաթանալիզի որևէ տեղը տեղին թեորեմը, մի՞թե․․․ է՜հ…

Պատմություններ։ Չգիտես՝ որտեղից արթնացավ խորը քուն մտած սերս դեպի գրքերը, ու ինձ համար անհավանական արագությամբ սկսեցի կարդալ արդեն հետաքրքիր թվացող գրքերի մի շարք ու հույս ունեմ՝ դեռ կշարունակեմ: Հետո սկսեցի ուղղակի գրել պատմություններ, որոնց կեսից շատը այդպես էլ կիսատ մնացին ու հույս ունեմ, որ ինչ-որ ժամանակ կգա ու հետաքրքիր ավարտ կունենան:

Հիմա էլ դրսում այն ամենասիրելի քամին է, ականջակալներս էլ ինձ են փոխանցում մի նոր հետաքրքիր մեղեդի, իսկ համակարգիչս հույսով սպասում է վերանորոգման:

Կորոնավիրուսի պատճառով ազատ տարածքներում դիմակ կրելը պարտադիր է դարձել: Միայն այն մարդիկ, որոնք ուտում են, հեծանիվ վարում կամ սպորտով զբաղվում, կարող են առանց դիմակ լինել:

Վերջերս Երևանում շատացել են հեծանիվ վարողները և սպորտով զբաղվողները: Ամեն օր՝ երեկոյան ժամերին, փոքր երեխաներից մինչև պապիկներ իջնում են մոտակա այգի կամ դաշտ՝ հեծանիվ, անվաչմուշկ կամ ինքնագլոր վարելու:

Բացի սպորտով զբաղվողներից՝ կան նաև մարդիկ, որ իջնում են իրենց փոքր երեխաների, ընտանի կենդանիների հետ: Ծեր մարդիկ էլ իջնում են մաքուր օդ շնչելու: Իսկ երեխաները պահմտոցի, գործագործ ու բռնոցի են խաղում:

Կարանտինի շնորհիվ մարդիկ ընտանիքի հետ անցկացնելու և սպորտով զբաղվելու ավելի շատ ժամանակ ունեն: