Երբ շատ փոքր էր

Մի անգամ փոքր եղբայրս` Հովնանը, ինձ հարցրեց.

-Դու որ մեծանաս, մորուք պահելո՞ւ ես:

-Չգիտեմ,- պատասխանեցի ես,- իսկ դո՞ւ:

-Չէ, ես ձուկ եմ պահելու:

 

Հովնանը մի օր շատ լաց եղավ: Երբ կարողացանք հարցնել, թե ինչ է պատահել, ասաց.

-Ծնունդս չի գալիս, կարոտել եմ, չէ՞:

 

Մի անգամ փոքր եղբայրս հայրիկիս հարցրեց.

-Ինձ կոնֆետ կարելի՞ է:

-Այո՛,- պատասխանեց հայրիկը,- եթե ուզում ես՝ կեր:

-Բայց պետք է լինի, չէ՞, որ ուտեմ: Կգնե՞ս ինձ համար:

 

Մի անգամ հայրիկը գրկեց Հովնանին և ասաց.

-Մենք այնպես սիրում ենք մեկմեկու, չէ՞:

-Ինչի՞ մեկմեկու, միշտ, հայրիկ, միշտ:

 

Գրի առավ Մուշեղ Բաղդասարյանը

 

Ձախողված բանակցություններ

Ուշ գիշեր էր: Բոլորը պատրաստվում էին քնել: Ես մի օր առաջ որոշել էի, որ պետք է մասնակցեմ ֆիզկուլտուրայի դասին: Մեկ էլ միամիտ բացեցի կոշիկների տուփը, տեսա իմ բոթասները և հիշեցի, որ պետք է բոթաս տանեմ:

Ես ասացի մայրիկին.

-Ես վաղը ֆիզկուլտուրա չեմ անելու:

-Ինչո՞ւ:

-Որովհետև պետք է բոթաս տանեմ դպրոց:

-Է՜, դու էլ տար…

-Բոթասը ծանր է, իսկ ես պետք է դասարանից բոթասը վազեցնեմ մինչև հանդերձարան, համ էլ՝ մինչև հանվեմ-հագնվեմ, լիքը ժամանակ կանցնի:

-Դու էլ արագ շարժվիր:

-Ես դանդաղաշարժ եմ:

-Արագաշարժ դարձիր:

-Չեմ ուզում:

-Համ էլ՝ կնիհարես:

-Չեմ ուզում:

-Հետո էլ չես կարող նիհարել:

-Օ՜ֆ, չեմ անում, էլի:

-Անում ես, և վե՛րջ:

Ես էլ չէի կարող հակաճառել: Հաջորդ օրը շորերս վերցրեցի և գնացի դպրոց: Երանի դպրոցում մարզահագուստը պահելու տեղ լիներ:

9տ., 2004թ.

 

Խաղդ խաղա

-Կարելի՞ է ձեզ լուսանկարել,- հարցրեցի ես թղթախաղով տարված մի քանի պապիկների:

-Չէ, չի կարելի,- ասաց նրանցից մեկը, ով, ինչպես հետո պարզվեց, նրանց գլխավորն է, իսկ ավելի ճիշտ` ամենաշատն է խոսում:

-Ինչո՞ւ չի կարելի,- հարցրեց հայրիկս, ով իմ կողքին էր կանգնած:

-Դուք որտեղի՞ց եք,- հարցրեց նույն պապիկը:

-Երևանից:

-Բա ինչո՞ւ եք մեր գործարանները քանդել:

Մի պահ մենք շատ զարմացանք և չգիտեինք` ինչ պատասխանել:

-Էդ գործարանները քանդելու պատճառով է, էլի, որ ողջ օրն այս պատի տակ նստած` չգիտենք ինչով զբաղվել:

-Խաղդ խաղա,- ասաց կողքի պապիկը:

Բայց մյուս պապիկը դեռ շարունակում էր խոսել.

-Որ անընդհատ բողոքում եք, որ թուրքերը ցեղասպանություն են արել, բայց որ չթողնեիք, չէին անի: Դու գիտես, չէ՞, որ թուրքերը մոնղոլներից են: Տասնքանիերորդ դարում եկել են, Հայաստանը գրավել են:

-Ասում եմ` խաղդ շարունակիր, բոլորս էլ գիտենք, ինչ որ պատմում ես:

-Որտեղի՞ց պետք է իմանաս, առևտրի հետ կապված չի:

Եվ պապիկը շատ երկար էր խոսում, ու ես էլ հասցրեցի մի քանի անգամ նկարել: Մենք արդեն գնում էինք, հայրիկս ասաց, որ դեռ էլի կգա և իրենց մասին ֆիլմ կնկարահանի: Շատախոս պապիկը շատ ուրախացավ և ասաց, որ ինքը կարող է Տարզանի նման թռչել մի շենքի կտուրից մյուսին:

Հովնան Բաղդասարյան

12տ., 2007թ.

Գրող, երգիծաբան-դրամատուրգ Սամվել Խալաթյանի հետ ունեցանք հարցազրույց` գրողին բացահայտելու և նրա կերպարին ծանոթանալու համար։

-Պարո՛ն Խալաթյան, որքա՞ն ժամանակ է, ինչ զբաղվում եք գրական գործունեությամբ։
-Առաջին մանկական ոտանավորս գրել եմ 55 տարի առաջ։ Գրեցի, տարա «Կայծ» թերթի խմբագրություն` չտպեցին (այն ժամանակ քաղաքային թերթ կար` «Կայծ»)։ Գրել էի այսպես.

«Ես պիտի տեսնեմ Անին ծաղկած,
Մասիսը կանգնած` ժպիտ դեմքին,
Պիտի շրջեմ Ղարս, Էրզրում,
Մինչև Վան պիտի գնամ,
Ու իմ Վանի պարզ ջրերին
Զով Սևանիս բարևը տամ»։

Բայց չտպեցին, ասացին` շատ ես Շիրազի նման գրում։
Փոքր ժամանակ ես շատ եմ սիրել Շիրազ։ Անգիր էի արել նրա այն ժամանակ արգելված բանաստեղծությունը` «Ղարաբաղը»։  Դպրոցում, որ արտասանեցի, ինձ նկատողություն տվեցին։

-Ինչպե՞ս կնկարագրեք Ձեր մանկությունը։
-Դա շատ տխուր հարց է, որովհետև ես ծնվել եմ աքսորավայրում` Ալթայի երկրամասի Տիագուն գյուղում։ Իմ գիտակցական կյանքն այնտեղից է սկսվում։ Դե, Սիբիրում ի՞նչ պիտի լիներ. շատ վատ էր, սով։ Իհարկե, վերջին տարիներին արդեն այդպես չէր։ Սիբիրից կտորներ եմ հիշում. 3-4 տարեկան էի։ Ու արդեն հիշում եմ Կիրովականը, ուր արդարացվեցինք և վերադարձանք։ Մանկությանս հիմնական գիտակցական մասը` տպավորիչ մասը, անցել է Կիրովականի Սպանդարյան փողոցում։ Այն ժամանակ կոչվում էր Էվակոբազար։ Այդպես էր կոչվում, որովհետև 1946-47 թվականներին, երբ հայրենադարձության նոր ալիք սկսվեց, գերմանացի ռազմագերիների ուժերով բարաքներ կառուցվեցին։ Միհարկանի բարաքներ էին, յուրաքանչյուր բարաքում՝ 10 սենյակ։  Հայրենադարձներին բերում էին և ուղղակի մի կերպ տեղավորում էին այդտեղ։ Աղքատ թաղամաս էր։ Հետագայում պետական վարկով տներ կառուցեցին։ Ահա այդ էվակուատոր բազար թաղամասը փոքրիկ Հայաստան էր. գյումրեցի կար, ղարսեցի կար, սիրիացի կար, ֆրանսիացի կար, լոռեցի կար` գյուղերից եկել էին, ռուսներ կային, զինվորականներ կային, որ ապրում էին։ Ամեն բարբառ կարելի էր լսել, շատ կոլորիտով թաղամաս էր։ Այդտեղ ես ապրել եմ հինգ տարեկանից մինչև տասնմեկ տարեկանս: Դա գիտակցական ամենահրաշալի տարիքն էր, որ ես ապրեցի  այնտեղ։ Հետագայում էլ իմ ստեղծագործությունների մեջ ես անդրադարձա էվակոատոր բազարին։ Կերպարները` այդ հյութեղ, հրաշալի մարդկանց, այդ աղքատ հպարտների, ոգևորվածների, որոնք բոլորը հավատում էին կոմունիզմի գալուն, սոցիալիզմի հաղթանակին և այլն, իմ մեջ շատ տպավորվեցին։ Իմ մանկությունը այդպես է անցել։

 

-Ո՞րն է եղել Ձեր հրապարակած առաջին ստեղծագործությունը։
  -1967 թվականին, ես 17 տարեկան էի, բանաստեղծություններ էի գրում: Այն ժամանակ ես արձակագիր չէի։ Հիմա էլ եմ գրում, բայց ես ինձ բանաստեղծ չեմ համարում, ես արձակագիր եմ, դրամատուրգ-երգիծաբան եմ։ Սկսել էի խմբագրությունների դռները ծեծել։ Բանաստեղծ Սերո Անտոնյան կար, գրական խումբ ուներ, որին ես մասնակցում էի, նա իմ բանաստեղծությունները նայեց և խորհուրդ տվեց տանել «Կայծ» թերթ, ահա այդտեղ տպագրվեց իմ երեք բանաստեղծություն։ Ինձ թվում էր, թե ամբողջ աշխարհում կարդում են գրածներս` Ամերիկայում են կարդում, Ինդոնեզիայում, Ավստրալիայում։ Իմ առաջին տպագրված գործը դա եղավ։ Հետագայում  շատ տպագրեցի տարբեր թերթերում, բայց դա ամենաանմոռացն էր։ «Պիոներ կանչ»-ում  հետո սկսեցի տպագրվել` փոքրիկ պատմվածքներով, երգիծանքներով և այլն։

-Ո՞րն է Ձեր հրապարակած առաջին գիրքը։

-Առաջին գիրքս մի քիչ ուշ տպագրվեց, որովհետև այն ժամանակ գիրք տպագրելը շատ դժվար էր։ Ովքեր արդեն պատրաստի ժողովածու ունեին, նախ պետք է քննարկվեր, Կիրովականի գրողների հավանությանն արժանանար, հետո` ուղարկեին Երևան, Երևանում էլ հավանություն տային, նոր ուղարկեին հրատարակչություն։ Հրատարակչությունում երեք հոգի պետք է գրախոսություն գրեին և հետո` հրատարակեին։ Ուրեմն` իմ առաջին գիրքը ալմանախային է եղել։ Երևի 70-ականների վերջերն էր, համարյա 30 տարեկան էի։ Ես ներկայացրել էի երգիծական պատմվածքների ժողովածու և «Մարդը Լադ մոլորակից» երգիծական վիպակը։ Չնայած այն բանին, որ գրախոսվել էի դրական, մեկ էլ հանկարծ իմանում եմ, որ տպագրվել է երգիծական ալմանախ` տարբեր երգիծաբաններից։ Այդ իմ գրքից տպագրեցին այդ ալմանախում։ Հետո երկրորդ ալմանախում էլի տպագրեցին։ Այսինքն, իմ գիրքը մասնատելով տպագրեցին։  Երգիծավեպը չտպագրվեց. ցենզուրան արգելեց։ Տարիներ անց տպագրվեց իմ «Փոքր քաղաքի մեծերը» վիպակը, որտեղ «Մարդը Լադ մոլորակիցը» խմբագրված և իր շարունակությամբ տեղ գտավ։ Վանաձորի մասին այդ գործով ես փորձեցի շարունակել այն ավանդույթը, որ սկսել էր Հակոբ Պարոնյանը` «Ազգային ջոջերով», Բակունցը` «Կյորեսով», Չարենցը` «Երկիր Նաիրիով»։ Ուզեցա, որ նրանց շարքում լինի, ոչ հեղինակների, այլ` ստեղծագործությունների։ Այդ գիրքը լույս տեսնելուն պես` հենց երրորդ օրը ստացա Մկրտիչ Սարգսյանի անվան գրական մրցանակը, որի համար ես անչափ ուրախ եմ, որովհետև Մկրտիչ Սարգսյանը իմ հոգեհայրն էր։

-Ձեր ստեղծագործություններից ո՞րն եք ամենաշատը սիրում։
-Չեմ կարող ասել սիրելի, բոլորն էլ իմ զավակներն են։  Ո՞ր մատս կտրեմ, որ ցավ չտա։ Ես 37 գիրք եմ տպագրել։ Ինձ համար անչափ գնահատելի է «40 օր համբառնալուց առաջ» տրագիկոմեդիան, որը գրելուց հետո Հայաստանի 11 թատրոններում խաղացվեց։ Շատ եմ հավանում «Վերջին ծաղրածուն», որով ես 2004 թվականին Եվրոպայի լավագույն դրամատուրգների մեջ 6-ից մեկը համարվեցի։
«Սիմոն թագավորը» և էլի գործեր, որոնք ինձ հոգեհարազատ են։ Բոլորն էլ հոգեհարազատ են, բայց ամենաշատը, իհարկե, ես  «Վերջին ծաղրածուին» եմ տեղ տալիս, որովհետև արտահայտած գաղափարները շատ ավելի ինձ սրտամոտ են և շատ ավելի ընդհանրական են, հասարակական հնչեղություն ունեն։

-Ո՞վ է Ձեր ամենասիրելի գրողը։

-Նարեկացի, Թումանյան, Չարենց, Շեքսպիր, Պուշկին, Մկրտիչ Սարգսյան` բոլորը։ Բոլորը իմ ուսուցիչ-գրողներն են, որոնք իմ տառերը իմանալուց ի վեր դաս են տվել ինձ, և որոնց ընթերցել եմ և հիմա էլ ընթերցում եմ։ Միակ ուսուցիչը, որ երբեք վերջին զանգ չի ունենում` գիրքն է։

-Ո՞րն եք համարում Ձեր կյանքի ամենաուրախ օրը։
-Յուրաքանչյուր օր։ Աստծու տված յուրաքանչյուր օր։ Ես` ինչպես ամեն կարգին մարդ, կյանքում  երջանիկ պահեր շատ եմ ունեցել, բայց ասել ամենաերջանիկ օրը. ամեն օրն էլ երջանիկ է, որովհետև երջանիկ պահեր են պահում իրենց մեջ, մի լավ բան ես իմանում և իհարկե երջանկանում ես այդ պահի ազդեցությամբ։

-Ի՞նչ է Ձեզ համար երջանկությունը։
-Դա շատ հետաքրքիր հարց է։ Դարերով ծեծված հարց է. ի՞նչ բան է երջանկությունը։ Երջանկությունը հարատև, երկարատև չի լինում։ Դա պահի զգացում է։ Այդ պահին, այդ ակնթարթին  սիրտդ ծաղկում է հանկարծ։ Ո՛չ նյութական ունեցվածքը, ո՛չ բարեհարմար կյանքը երջանկություն չեն։ Նույնիսկ իսկական սերը երջանիկ չէ։ Դա հաճելի տառապանք է։ Պատկերացնո՞ւմ ես սիրահարված մարդու ողբերգական վիճակը. անընդհատ կարոտում է՝ անընդհատ, սիրած մարդը կողքին էլ է լինում` կարոտում է։ Հիմա ի՞նչ ասենք, ասենք՝ երջանիկ չի՞։ Դա էլ էդ տեսակ երջանկություն է։

-Ի՞նչը կարող է Ձեզ ստիպել վերցնել գրիչը և ստեղծագործել։
-Քո ժպիտը, էն ծաղիկը, փողոցով անցնող մի լավ երիտասարդ, կամ մի լավ երիտասարդուհի. ամեն ինչը։
Ինձ թվում է՝ կա լիցքավորման և լիցքաթափման շրջան` ստեղծագործելու համար։ Լիցքավորվում ես` մի բան գալիս է, սկսում ես գրել, կիսատ է մնում, ուզում ես շարունակես, արդեն դեն ես գցում։ Էդպես շատ-շատ է լինում։ Դրանից հետո գալիս է տեղատվության մի շրջան, որ արդեն պետք է նորից լիցքավորվես, նորից ազդակներ ստանաս։ Այդպես է. անընդհատ գրիչը պետք է ձեռքիդ լինի։

Մի անգամ Համո Սահյանը եկել էր Վանաձոր` 2-3 օրով։ Մենք երիտասարդներով աղաչեցինք, պաղատեցինք. «Մի քիչ երկար մնա»։ Տանում էինք, հյուրասիրում էինք, խմացնում էինք, որ չգնա։ Էսպես մի յոթ օր պահեցինք։ Մի օր ասաց. «Տղե՛րք յոթ օր է արդեն էստեղ եմ, գնամ տուն, հիմի իմ գրիչն էլ է ինձանից խռովել, գրասեղանս էլ»։ Էնքան գեղեցիկ ասեց։ Էն ժամանակվա գրողները իմաստուն էին. իմ նման թավաքյալի չէին։ Կարգին նստած տղերք էին։ Ու հիմա ո՞նց ասեմ. միշտ էլ պետք է գրիչդ ձեռքիդ լինի. մտքիդ գրիչը, հոգուդ գրիչը, սրտիդ գրիչը. մտքում էլ պետք է գրես, մի թղթի կտորի վրա գրես, դնես գրպանդ:

-Գրող, երգիծաբան, ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ. ի՞նչ կավելացնեք։

-Նաև` ամուսին, հայր, պապիկ. ես ի՞նչ գիտեմ, մնացածն էլ դու ավելացրու։

Սիրելի վարչապետ իմ և իմ ընտանիքի անունից գրում եմ Ձեզ այս նամակը: Անկախ նրանից, թե որտեղ ենք ապրում, այնուամենայնիվ անբացատրելի և անթաքույց է մեր հուզմունքը, մեր սպասումները, մեր ակնկալիքները, որ կապված են այս հեղափոխության հետ, այս չտեսնված, մինչև հիմա չկրկնված, բոլոր տեղյակ ազգերի մարդկանց հիացմունքին արժանացած, մեր փոքր ազգի համազգային հեղափոխությունը, որի առաջնորդն եք Դուք, քանի որ այդպես ուզեց մեր ողջ ազգը:

Այժմ դուք ստանձնում եք մի դեր, որ, իհարկե, հասկանում ենք, որ ծայրագույնս դժվար է լինելու. այնքան շատ են առաջացած խնդիրները, բացթողումները, չարի արմատները, որոնք լուծելու համար մեծ ջանքեր, եռանդ կպահանջի Ձեզանից, իսկ մեզանից համբերություն, մինչև գարնանային այս սիրո հեղափոխությունը տա իր պտուղները:

Երբ արդեն կենտրոնանաք Ձեր աշխատանքի վրա, նախ խնդրում եմ, հանկարծ չփոխվեք, կմնաք այսպիսին՝ պարզ, հասարակ, ժողովրդի հետ, ժողովրդի մեջ: Դուրս եկեք փողոց ու պարզ ճակատով շրջեք, քայլեք ու զրուցեք, դիտողություն արեք և խրատներ ընդունեք, քանզի դուք էլ նրանց ծոցից եք դուրս եկել ու տեղյակ եք ժողովրդի հոգսից ու ցավոտ կողմերից: Ուշադիր եղեք խնդրում եմ առողջապահության խնդիրներին, որ անապահով մարդը, իրոք, կարողանա անվճար բուժվել և բարեհամբույր վերաբերմունքի արժանանալ: Չնայած որ միջոցները չեն ների, խնդրում եմ ուշադիր եղեք, որ վարձի չմուծման պատճառով ուսանողը թևաթափ չլինի, որպեսզի ծնողը իրեն նսեմացած չզգա, արդարադատությունը թող լինի ամենուր և ամենքի համար հավասար, որպեսզի անարդարության զոհեր չլինեն:

Շատ բան չեմ ցանկանում, միայն ուզում եմ, որ ոգևորությունը, այս զրնգուն տրամադրությունը Ձեզ տանի ի գործ, միայն թե Դուք ուժեղ եղեք, անկոտրում կամքը էլ ավելի զորացրեք, քանի որ մի ողջ ազգի կոտրված թևերի դարմանն եք դարձել:

Ես գիտեմ, Դուք կախարդական փայտիկ չունեք, կամ հրաշագործ չեք, որ իսպառ վերացնեք չարն ու ատելությունը մարդկանց սրտերից, բայց Ձեր ժողովուրդը, Ձեր հպարտ ու այլևս անկոտրում քաղաքացին անվերապահորեն վստահում ե Ձեզ, սիրում է Ձեզ, քանի որ Ձեր խոսքը դարձավ գործ, իսկ գործը տվեց իր բաղձալի պտուղները:

Ես հասկանում եմ, որ ոմանց համար այս հեղափոխությամբ ինչ- որ պարտություն ազդարարվեց, բայց համոզված եմ, որ դրանից միայն երկիրս կծաղկի, զինվորն ավելի վստահ կգնա ծառայելու, բժիշկը ավելի սրտացավ կաշխատի, մանկավարժը ավելի ջանասիրաբար, ուսանողը՝ գիտելիքի ծարավով, թևավորված ապագայի տեսիլներով, երեխան կունենա ապահով և անհոգ մանկություն, իսկ թոշակառուն՝ ապահով ծերություն:

Ուզում եմ ակնկալել, որ Ձեր ու մեր բոլոր երկիրը լքած քույրերն ու եղբայրները մի օր տուն կդառնան, իմանալով, թե հիմա մենք ինչպիսի մարդասիրական երկրում ենք ապրում, ինչպիսի օրինապահ ենք դարձել, ինչպիսի հզոր երկրում ենք ապրում, քանի որ ազգովին լուծելու դեռ էլի խնդիրներ ունենք:

Ես և իմ ընտանիքը հասկանում է Ձեր առջև խոյացած բոլոր դժվարությունները, բայց հավատում է Ձեզ: Դուք եք տվել այդ հույսը և  ակնկալիքները: Գիտենք, հեշտ չի լինելու իրականացնելը, բայց Ձեր թիմով փորձեք քայլ առ քայլ իրագործել մեր երազած Հայաստանի սրբագործված ապագան:

Բարև ձեզ, հարգելի պարոն Վարչապետ:

Գիտեմ, որ շատ զբաղված եք և ամեն օր ստանում եք նամակներ, բայց հույս ունեմ, որ կկարդաք: Ուզում եմ ձեզ պատմել այն խնդրի մասին, որը ինձ է անհանգստացնում, և որի հետ գրեթե բոլորս առնչվում ենք: Խոսքը գնում է թափառական շների մասին: «Յունիգրաֆ» ընկերությունը ոչնչացնում է նրանց:

Մեր բակում կար մի շուն: Առաջին  անգամ, երբ եկել էր մեր բակ, շատ սոված էր և փորձում էր  կեր հայթայթել: Նա շատ ակտիվ էր, մարդամոտ, և բոլորին խնդրում էր, որ իրեն սիրեն և իր հետ խաղան: Երեխաներից մեկը առաջարեց անունը դնենք Գռաֆ, բոլորը համաձայնվեցին:
Որոշեցինք, որ շան համար փոքրիկ տնակ է հարկավոր, և երեխաներից մեկի հայրը առաջարկեց ավտոտնակից վերցնել իրենց շան հին տնակը, որը արդեն երկար ժամանակ է՝ չէին օգտագործում: Այդ տնակը վերցնելուց հետո, այնտեղ կեր և ջուր դրեցինք, նույնիսկ գրաֆիկ կազմեցինք, թե ով որ օրն է իրեն կեր բերելու:

Մի օր տանից դուրս  եկանք և նկատեցինք, որ Գռաֆը չկա: Կարծեցինք, որ բակով է շրջում և շուտով կվերադառնա: Արդեն երեկո էր, իսկ նա չկար: Բոլորս սկսեցինք փնտրել: Շուրջ մեկ ժամ փնտրեցինք, իսկ հետո դուրս եկավ մեր հարևանը և ասաց, որ տեսել է, թե ինչպես են շանը տարել, և այդ օրվանից ոչ ոք Գռաֆին չի տեսել: Մեզ համար դա շատ մեծ հարված էր, որովհետև «Յունիգրաֆը», որ տանում է, անպայման ոչնչացնում է շներին: Ուրեմն մեր սիրելի շունն այլևս չկա…

Կարելի է ավելի խելամիտ գտնվել, քանի որ ուղղակի ոչնչացնելով ոչ մի հարց չես լուծի: Ես առաջարկում եմ  նրանց համար բացել կացարաններ,և բոլորը, ովքեր ցանկանում են շուն պահել, հենց այդ կացարաններից որդեգրեն: Շները կունենան սիրող ընտանիք և հավատացեք, շատ երախտապարտ կլինեն:

Միգուցե  շատերին, ինչպես օրինակ, ընկերուհուս, զարմացնի այն փաստը, որ ես սիրում եմ անձրևը, և երբ այն գալիս է, աշխատում եմ ոչ թե փախչել, այլ մնալ անձրևի տակ: Երբ ընկերուհուս հետ որոշեցինք դուրս իջնել, այդ ժամանակ անձրև չէր գալիս, սակայն մի փոքր զբոսնելուց հետո նկատեցինք, որ անձրև է գալիս և սկսում է ուժեղանալ: Որոշեցինք տուն վերադառնալ, և միմյանց հրաժեշտ տալով, գնացինք տուն: Սակայն ճանապարհին ես շատ դանդաղ էի քայլում, քանի որ հորդառատ անձրև չէր:

Ես մտածում էի, և ինձ ոչ ոք չէր խանգարում: Նայում էի, թե ինչպես են շատերը արագ տուն վազում, որպեսզի չթրջվեն և նույնը ինձ էին հորդորում: Բայց ես քայլերս ավելի էի դանդաղեցնում: Անգամ եթե տանը լինեմ, և այդ ժամանակ անձրև գա, արագ վազում եմ պատուհանի մոտ և չեմ հեռանում այնքան, մինչև չի դադարում: Եվ երբ դադարում է անձրևը, առաջին բանը, որ անում եմ, արագ բացում եմ պատուհանը և շնչում անձրևից հետո թարմ օդը:

Տատիկս պատմում էր, որ երբ անձրև էր գալիս, և բակի երեխաները առանց ծնողների կանչելու արագ տուն էին բարձրանում, ես մնում էի դրսում և տուն էի բարձրանում միայն տատիկիս  համառ կանչերից հետո: Հիշում եմ, թե պատուհանից ամեն անգամ ինչ էր գոռում.

-Մենակ դու ես, է, էլի դրսում մնացել: Տուն արի: Եթե հիվանդացար, ինձնից չնեղանաս:

Տատիկիս մտածմունքը մեկն էր. ես չհիվանդանամ: Սակայն այն օրը, երբ ես մենակ քայլում էի դադաղ տեղացող անձրևի տակ, մտածում էի, որ տատիկս չէր բարկանա, քանի, որ մեղմ անձրև էր: Բայց երբ անձրևը սաստկացավ, անկախ ինձնից նայեցի մեր պատուհանին: Ինձ թվում էր, թե տատիկս կրկին բարկանալու է և հորդորելու, որ արագ տուն գնամ: Բայց այս անգամ նա ինձ չէր կարող կանչել…

Հիմա ինձ համար անհանգստացող տատս այլևս չկա: Բայց գլխումս տատիկիս ձայնն էր. «Եթե հիվանդացար, ինձնից չնեղանաս»…

Քայլերս արագացրեցի: Մնաս բարով, անձրև: