Բարև, սիրելի աչքեր:

Առաջինը, որ կուզեի ձեզ ասել, այն է, թե ինչո՞ւ եք դուք այդպես անուշադիր: Երբ գնում եմ երաժշտության, նոտաները խառնում եք, իսկ դասի ժամանակ մեկ-մեկ այնպիսի սխալներ եք անում, որ նույնիսկ ամոթ է: Երբ դուրս եմ գալիս փողոց զբոսնելու, այնպես եք նայում պաղպաղակներին, կոնֆետներին, ոնց որ թե ես ձեզ երբեք չեմ տալիս նման բաներ: Երբ գալիս եմ տուն, դասերս եմ անում, միշտ մոռանում եք գրել ամիս, ամսաթիվ և պահանջը, կամ էլ մոռանում եք օրագիրը լրացնել: Ամոթն էլ լավ բան է:

Դավիթ Մարտիրոսյան 8տ., 1999թ.

Գրքերն անկանոն նետված էին մերկ սենյակի հատակին: Մենք զբաղված էինք տան վերանորոգման գործերով, ներկում էինք պատերը: Այս շենք նոր էինք տեղափոխվել, բայց բոլոր հարևաններին դեմքով ճանաչում էինք: Եվ դա այնքան էլ դժվար չէր: Մեր նոր բնակարանը առաջին հարկում էր, պատշգամբը բացօթյա էր, իսկ մեր հետաքրքրասեր հարևանները օգտվում էին այդ փաստից և «կինոդիտում» էին կազմակերպում իրենց համար:

-Հը՞, էսօր ի՞նչ են ավելացրել,- հարցրեց մի տատիկ և տեղավորվեց մյուսների կողքին:

Նրանք արդեն երկար նստարան էին դրել պատշգամբի տակ և ուշադիր հետևում և վերլուծում էին մեր բոլոր արարքները:

-Հեչ,- պատասխանեց մի ուրիշ տատիկ, որը միաժամանակ լոբի էր մաքրում և լցնում ոտքերի տակ դրված ջրով լի դույլի մեջ,- պատերն են ներկում:

-Յա-ա,- ձգեց նորեկը:

Ես աչքի պոչով տեսա, որ մեր տան բոլոր աշխատողները լարվեցին` այնքան էլ հաճելի չէ, որ բոլոր շարժումներդ ուրիշի խոսակցության թեման են:

-Ախր, ասա՝ ինչի՞ եք սպիտակ ներկում,- փնթփնթաց մի տատիկ` միաժամանակ սուրճ խմելով,- կկեղտոտվի շուտ: Կանաչ անեիք, բորդո:

Հայրիկիս դեմքն սկսեց կարմրել` բարկանում էր: Բայց, իհարկե, ոչինչ չասաց, նա շատ համբերատար մարդ է:

-Յա՜, էս ռեմոնտն էլի սկսա՞վ,- բացականչեց մի պապիկ` դուրս գալով շքամուտքից,- բա ինչի՞ չեք կանչում:

Նա կրկին անհետացավ, իսկ քիչ հետո հայտնվեց 5-6 ուրիշ ծերուկների հետ: Նրանք չէին մոռացել նաև նարդին` իր սեղանով ու աթոռներով:

-Էհեյ, բարև ձեզ, էհ, ո՞նց եք, է՜,- բարձր բղավեց ծերունիներից մեկը` ձեռքով անելով մեզ: Ի տարբերություն տատիկների` նրանք սովորություն ունեին զրուցել «ներկայացման դերասանների» հետ և նույնիսկ խորհուրդներ տալ:

-Էսօր ներկում եք, հա՞,- ասաց մեկ ուրիշը` զառերը առնելով բռունցքի մեջ,- բա մի հատ հարցներիր, խորհուրդ տայինք:

-Շատ շնորհակալ եմ,- քթի տակ պատասխանեց ներկարարներից մեկը, բայց ի պատասխան, միայն ժպտաց ծերունուն:

-Բա՞, տղա ջան, ոնց տեսնում եմ, թարս ես բռնել վրձինը,- չափից ավելի բարձր բղավեց պապիկներից մեկը,- մի տես, հարյուր անգամ քսում ես:

-Ամեն ինչ լավ է, շնորհակալ եմ,- ժպտալով ասաց ներկողը:

-Բա՜, բա,- ինքնագոհ ժպտաց խորհրդատուն:

Խորհուրդներն իրար շարունակեցին մինչև երեկո: Պապիկների ու տատիկների լավ կողմն այն է, որ նրանք շուտ են գնում քնելու: Միայն այդ ժամանակ նստեցինք հանգստանալու:

-Ես տեղափոխվելու եմ,- միանգամից վրա բերեց հայրիկս,- ոնց որ թե կենդանի կինո ենք:

-Ես կասեի՝ ակվարիում,- մռայլ տեսքով ասաց մայրիկս:

Ես ցանկացա ասել, որ կենդանաբանական այգին ամենալավ նկարագրությունն է այդ դեպքի համար, բայց դրա փոխարեն վախից վեր թռա. սենյակում մի նոր մարդ էր հայտնվել: Նա հանգիստ, գիտակի տեսքով զննեց պատերը, հետո անշտապ, բայց գործնական սկսեց.

-Վերանորոգո՞ւմ եք,- ոչ ոք չպատասխանեց, բոլորս քարացել էինք:

-Ես այդպես էլ գիտեի,- շարունակեց նորեկը և գոհ ժպտաց,- հոգնա՞ծ եք:

Ոչ մի պատասխան:

-Այդպես էլ գիտեի,- կրկնեց այդ մարդը,- ձուկը հենց նոր մաքրել եմ, թարմ է, հենց նոր բռնած: Հեսա,- նա ցույց տվեց իրերը,- նստել եք պլիտայի վրա, միացրեք, ձուկ եփեք, հատը հարյուր դրամ, ուզո՞ւմ եք:

Շարունակությունը չերկարեց: Վրդովված բղավոցների ներքո անկոչ հյուրը դուրս գնաց այն ճանապարհով, որով եկել էր` այսինքն պատշգամբից:

Այսպիսի դեպքեր եղան ամեն օր, որքան որ մենք զբաղված էինք վերանորոգմամբ: Մենք տեղափոխվեցինք, բայց հայրիկս փակեց պատշգամբը, մենք հազիվ համոզեցինք նրան պատուհան սարքել:

Գոռ Բաղդասարյան, 13տ., 2001թ.

Սա մի ժամանակ է,
երբ գրիչ բռնելը դարձել է անսովոր,
երբ ձեռագիրս տարբեր է նախորդ երկու ժամից:
Մի ժամանակ է,
երբ անսահման հեռու եմ ինչ-որ մեկից թանկ,
երբ չի փրկում արդեն Բուքովսկին:

Սա մի ժամանակ է,
երբ հորս նարնջի թեյը լավն է բոլորից,
երբ կարելի է տաքացնել կոկորդը, բայց ձեռքերը` ոչ,
մի ժամանակ է,
երբ հնարավոր է նաեւ ջերմելը`
դողալով տենդի մեջ` ինչ-որ օրվա հուշի:

Սա մի ժամանակ է,
երբ ծրարներն անարձագանք եմ ուղարկում,
երբ չեմ մտածում սպասելու կամ այլնի մասին…
Մի ժամանակ է,
երբ ցուրտը հաճախ է պատահում, քան սերը,
երբ ինչ-որ մեկին հիշելը դարձել է ժամանց:

Սա մի ժամանակ է,
երբ անվերջ կարող եմ նայել մորս ձեռքերին,
երբ կարող եմ կարոտել հազար ու մի բանի…
Մի ժամանակ է,
երբ զարմանալի չէ մինչեւ կեսօր քնելը,
երբ զարմանալի չէ ապրել այսքան սովորական:

Մի սովորական առավոտ ես դպրոց էի գնում: Չէ, ավելի ճիշտ, մի սովորական առավոտ, երբ մենք ընտանիքով դպրոց էինք գնում, էլի սկսեցի մրթմրթալ.

-Հայրիկ, արագ քշիր, ուշանում ենք:

Հայրիկն ինձ չլսեց, բայց երբ հասանք դպրոցի մոտ, ես, սովորությանս համաձայն, խելագարի պես բացեցի դուռն ու դուրս թռա: Ավելի ճիշտ, ոտքս հանեցի դուրս և զգացի, որ մեքենան դեռ չի կանգնել:

-Հայրիկ, հետ քշիր, հետ,- բղավեցի ես:

Իսկ թե ես ինչպես կարող եմ բղավել, կպատկերացնեք, եթե ասեմ, որ ինձ համեմատում են Ջելսոմինոյի հետ: Այո, բղավոցն այնքան բարձր էր, որ նույնիսկ կողքի մեքենաները կանգնեցին: Հայրիկը վախից գունատվել էր:

Հետո ես հանգիստ իջա մեքենայից, ասես ոչինչ չէր պատահել ու վազեցի դպրոց: Միայն կոշիկիս կրունկն էր մնացել անիվի տակ, ցավն էլ արագ անցավ: Ես հանդիսավորությամբ կաղալով մտա դասարան:

-Ինչու՞ես կաղում,- հարցրեց ուսուցչուհին:

Վերջապե~ս…

-Մեքենայի անիվն անցավ ոտքիս վրայով,- հերոսին վայել լրջությամբ ասացի ես ու մի լավ կաղալով, բայց արժանապատվորեն, նստեցի տեղս:

-Ի՞նչ ես ասում, շա՞տ է ցավում,-այնպես վախեցավ ուսուցչուհին, որ ես մտահոգվեցի, թե արդյո՞ք չափը չեմ անցել՝ տպավորություն գործելու համար:

-Մի քիչ:

Տղաները նախանձով նայեցին ինձ: Նրանք ամեն ինչ կտային իմ փոխարեն լինելու համար: Կարելի է ոտքը ջարդել, գլուխը, չէ, ամենալավն, իհարկե, աջ ձեռքի կոտրվածքն է. գիպս, բոլորը գրում են, իսկ դու սխրանքի պատրաստ դեմքով նայում ես հեռու-հեռուն…

Դու օրվա հերոսն ես…

Իսկ նախանձողներից ես չեմ նեղանում, քանի որ ինքս էլ էի նախանձել ուրիշներին:

Գոռ Բաղդասարյան, 12տ., 2000թ.

-Հայրիկ, հե՞շտ է արդյոք լինել երեք երեխայի հայրիկ:

-Հեշտ չէ, բայց հաճելի է:

-Ինչո՞ւ:

-Հաճելի է, երբ ունես երեք երեխա՝ երկու դուստր և մեկ ուստր: Հաճելի է տեսնել, թե նրանք ինչպես են մեծանում:

-Հայրիկ, դու ուզո՞ւմ ես մնալ այստեղ:

-Իհարկե:

-Իսկ ինչո՞ւ ես գնում:

-Գնում եմ, որպեսզի ավելի լավ լինի:

-Կյանքում ի՞նչն է քեզ համար ամենաթանկը:

-Ընտանիքը:

-Եթե այդպես է, ապա ինչո՞ւ ես մեզ թողնում – գնում:

-Չեմ թողնում: Իսկ գնում եմ, որովհետև ինձ համար ամենաթանկ բանը ընտանիքն է:

-Հայրիկ, ե՞րբ ես վերադառնալու:

-Հնարավորին չափ շուտ:

-Իսկ մենք առանց քեզ ի՞նչ ենք անելու:

-Ապրելու եք:

-Ես քեզ կկարոտեմ:

-Ես էլ՝ քեզ:

Լուսինե Հակոբյան, 11տ, 2001թ.

Ֆելիետոն

-Ալո: Մո՞ւշ:

-Հը՞:

-Լա՞վ ես:

-Ըհը:

-Վաղը ի՞նչ ես անում:

-Հեչ, ի՞նչ կա:

-Ուզում էինք վաղը մի տեղ գնայինք, մի բան ուտեինք. սոված մեռանք:

-Ո՞ւր եք ուզում գնալ:

-Եսի՞մ: Երևի էլի «Յոլկի-Պալկի» գնանք:

-Չէ: «Կովկասում» ավելի լավ է:

-Դու ի՞նչ ես հասկանում:

Եվ այս նույն խոսակցությունը կրկնվում է համարյա ամեն շաբաթ: Սուտ չի լինի, եթե ասեմ, որ սա այն եզակի թեմաներից մեկն է, որի մասին ես խոսում եմ հեռախոսով: Եվ էլի սուտ չի այն, որ ես սիրում եմ այս խոսակցությունը: Ես ընդհանրապես, սիրում եմ ուտել, չնայած որ ուտող-խմողի տեսք չունեմ: Մանավանդ, սիրում եմ ուտել երեվանյան «օբյեկտներում»: Եվ ասեմ, որ ոչ միայն ես եմ այդպիսին, այլ համարյա իմ բոլոր դասընկերները` Դավիթը, Հովիկը, Լևոնը և այլն… Մենք , որպես կանոն, դասերից հետո գնում ենք «հաց ուտելու»: Տանջվելով հինգ ժամ` մենք յուրահատուկ ձևով մխիթարում ենք ինքներս մեզ նման ձևով:

Շատ եմ սիրում «Յոլկի-Պալկին», չնայած շատ թանկ է, և այնտեղ գնում ենք հազվադեպ, հիմնականում, եթե ինչ-որ մեկն ուզում է նշել իր ծննդյան օրը և մեզ հրավիրում է: Ավելի շատ սիրում ենք ոչ այնքան թանկ տեղեր, որովհետև երկրի վիճակն է այսպիսին. փող չկա: Պետք է խոստովանեմ, որ մեր բախտը բերել է: Երևանը լիքն է էժան տեղերով, որտեղ կարելի է կարգին հաց ուտել: Օրինակ, «Սմակը»: Պետք է ասել, որ «Սմակում» մեզնից բացի ուրիշ մարդ չի լինում, այդ պատճառով շատ ենք ծիծաղում`տեսնելով ինչ-որ այլ մարդկանց:

Իմ ընկեր Հովիկը շատ չաղ է և ուտում է երեք հոգու տեղ: Պատմեմ մի զվարճալի պատմություն: Մի անգամ ես, Հովիկը և Դավիթը գնացել էինք չեմ հիշում որտեղ: Եկավ մատուցողը և հարցրեց, թե ինչ ենք ուտելու: Ինչպես միշտ, առաջինը կանգնեց Հովիկը և ասաց.

-Երեք բաժին խորոված, երեք հատ էլ ֆրի:

Ապա նա շրջվեց դեպի մեզ և հարցրեց.

-Իսկ դուք ի՞նչ եք ուտելու:

Իմ ընկերներ Դավիթը և Լևոնը արտաքինից սոված մնացած երեխաներ են, սակայն դա միայն արտաքինից…

Մի անգամ ես և Դավիթը ցանկանում էինք գնալ մի տեղ սնվելու, քանի որ շատ սոված էինք, սակայն ունեինք շատ քիչ փող: Այդ պահին եկավ Լևոնը, և մենք վերջնականապես կորցրեցինք մեր հույսը, որ եղած գումարով կարող ենք բավարարել երեք հոգու ստամոքս: Բայց Լևոնն ասաց.

-Տղեք, ես կերած եմ: Խաշի էի: Հորս ընկերն էր հրավիրել: Լավ բթվանք:

Եվ այդ պահին հույս ծագեց. եթե Լևոնը չի ուտելու, ոչինչ, ապա գումարը կբավարարի երկու ստամոքսի: Եվ մենք գնացինք ինչ-որ մի օբյեկտ:

Դավիթը կանչեց մատուցողուհուն և ասաց.

-Երկու հատ ֆրի, մեկ էլ երկու հատ ամենափոքր հյութերից:

Լևոնը, լսելով ուտելիքի մասին, հավանաբար մոռացավ, որ ինքը առավոտյան խաշի էր, քանի որ ասաց, որ իրեն բերեն երեք շիշ խորոված: Մատուցողը արագ գրի առավ պատվերը և հեռացավ: Մենք լուռ ու թաքուն հեռացանք այդ օբյեկտից, առանց սպասելու, որ մատուցողը բերի պատվերը: Իսկ Լևոնը մի լավ ծեծ կերավ:

Մուշեղ Բաղդասարյան 12տ., 2002թ.