Հաջողության հասնել ցանկանում են բոլորը, այդ թվում և ես: Անցած տարի իմ կյանքում տեղի ունեցավ մի իրադարձություն, որը գլխիվայր շրջեց հաջողության մասին իմ պատկերացումները:

2018 թվականի մայիսն էր, ՀՊՄՀ-ի 2-րդ կուրսում էի սովորում։ Համալսարանում էլի եկան ու հայտարարեցին հերթական «Ամառային դպրոց» ուսանողների միջազգային փոխանակման ծրագրի մասին։ Ծրագրի մասին գիտեի դեռևս առաջին կուրսից, սակայն չէի դիմել՝ վախենալով ձախողել ընտրական փուլը, փորձել նոր, ինձ անծանոթ մի բան:

Հայտադիմումի լրացման վերջնաժամկետը մոտ էր, նորից հայտարարություն արվեց։ Իրարամերժ մտքերը խառնվեցին գլուխումս։ Որոշեցի այնուամենայնիվ դիմել ու վերջին օրով լրացրի հայտադիմումը՝ ոչ մի լուրջ բանի չսպասելով (նախ` անցնելու հույս չունեմ, և հետո` անցնելու դեպքում էլ ծնողներս թույլ չեն տա գնալ արտերկիր)։

Եկավ հարցազրույցի օրը։ Հարցազրույցին ներկայացա կոստյումով ու շատ լուրջ դեմքով, պատասխանեցի բոլոր հարցերին, չնայած` պատասխաններս շատ անփույթ էին: Դուրս եկա քննական սենյակից աննկարագրելի ուրախ ու թեթևացած, քանի որ խիզախել էի գոնե փորձել:

Երկու շաբաթ անց տեղեկացա, որ ընտրական փուլը հաղթահարել եմ և պետք է մասնակցեմ վիճակահանության՝ հյուրընկալող երկիրը պարզելու համար։ Եվ ի՞նչ, իմ վերցրած թղթի կտորի վրա գրված էր աշխարհի լավագույն կրթական համակարգ ունեցող երկրներից մեկը՝ Ֆինլանդիան՝ իր Օուլուի համալսարանով։ Ինձ տրված էր հնարավորություն, որի մասին նախկինում միայն կարող էի երազել։ Առաջին անգամն էր, որ կարողանում էի զգալ կամքիս հզորությունն ամբողջապես՝ հոգով, սրտով և էությամբ։ Ո՞վ կպատկերացներ, որ կյանքիս լավագույն օրերի մի մասը պիտի ապրեի «բացարձակապես անծանոթ» մարդկանց հետ, որոնց մեջ և պիտի գտնեի ամենածանոթներին։ Ծրագրի տևողությունը մեկ շաբաթ էր, բայց ստացած դասերը միայն մի շաբաթ չէր, որ պիտի կիրառվեին:

Ու հիմա իմ կյանքը բաժանվում է երկու մասի՝ այս իրադարձությունից առաջ և հետո։ Ամառային դպրոցը միանշանակ ֆորմալ անունն է, սա դպրոց է, որում գլխավոր դերակատարը կամքն է։

Արդեն 3-րդ կուրսում եմ սովորում։ Այլևս չունեմ սխալվելու, կորցնելու ու չհաջողելու վախ, հիմա ես ունեմ միայն ուսուցողական հնարավորություններ:

Մենք ապրում ենք չորսհարկանի շենքի վերջին հարկում և սովոր չենք եղել, որ ինչ-որ մեկը մեր գլխին թխկթխկացնի կամ դմբդմբացնի։ Իսկ, այ, մենք այնքան ենք տանը գնդակ խաղում, որ ներքևի հարևաններն արդեն սովորել են աղմուկին։ Մի անգամ մայրիկը գնացել էր նրանց տուն, և երբ նստել էին սուրճ խմելու, ջահը ճոճվել էր։ Մայրիկը ճչացել էր․

-Երկրաշա՜րժ։

Իսկ հարևանն ասել էր․

-Հանգստացիր, քո երեխաներն են խաղում։

Բայց ես այդ դեպքի մասին չեմ ուզում պատմել, այլ մեկ ուրիշի։

Մի անգամ, երբ մենք ընտանիքով նստած էինք սեղանի շուրջը, ջահն սկսեց գնալ-գալ։ Իհարկե, բոլորս էլ վախեցանք՝ մտածելով, թե երկրաշարժ է։ Բայց երկրաշարժը սովորաբար մի քանի վայրկյան է տևում, իսկ այս մեկը մի քանի րոպե չէր դադարում։ Բացի դրանից, վերևից սարսափելի աղմուկ էր լսվում։ Մենք հասկացանք, որ որ մեր վերևում հարևան է հայտնվել։ Հայրիկը բարձրացավ տանիք, և երբ բացեց դուռը, նրա վրա հարձակվեց մի շնիկ՝ մեր նոր հարևանը։

Ամենասարսափելին այն է, որ մեր նոր հարևանը, երևի նոր տանը սովոր չլինելու պատճառով, գիշերները չէր կարողանում քնել ու կաղկանձում էր՝ մեզ էլ իր հետ անքուն պահելով։ Որոշ ժամանակից հետո հայրիկն այլևս չդիմացավ այդ կաղկանձին, որոշեց փայտով բարձրանալ կտուր ու քշել նրան այնտեղից։ Իսկ երբ բարձրացել էր ու լապտերը վառել, տեսել էր, որ շունը ձագուկների է սպասում։ Խղճացել էր նրան։ Այդ օրվանից շունն այլևս չի կաղկանձում (հասկացել էր, որ բարությանը բարությամբ պետք է պատասխանել), սովորել է բնակարանին ու շրջապատին։ Ճիշտ է, մեր առաստաղը մեկ-մեկ նրա շատ վազելուց դղրդում է, բայց ոչինչ, չէ՞ որ մենք շուտով նոր և փոքրիկ հարևաններ ենք ունենալու։

Լուսինե Զեյթունյան

1998 թվական

Երբ հինգ տարեկան էի, եղբորս ասացի.

-Գոռ, արի լոբի աճեցնենք:

-Հա, արի,- ասաց նա:

Եվ մենք մայրիկից խորհուրդներ էինք հարցնում, թե ինչպես են լոբի աճեցնում:

-Առաջին հերթին ձեզ մի աման է պետք:

-Ինչի՞, որ ծառը ջրե՞նք:

-Չէ, դմբլո, որ լոբին դրա մեջ ցանեք:

-Ի՜, բա մենք էլ գիտենք, թե բակում ենք ցանելու,- հիասթափվեց Գոռը:

-Մենք բնակարանում ենք ապրում,- ասաց հայրիկը, հողամաս չունենք:

Եվ մենք թթվասերի ամանի մեջ հող լցրեցինք,մեջը լոբի դրեցինք և մի-մի դույլ ջուր դատարկեցինք յուրաքանչյուր լոբու վրա: Հայրիկն ու մայրիկը մի կերպ մեր ձեռքից վերցրին ցեխակոլոլ ամանները և դրեցին խոհանոցի պատուհանի գոգին:

-Վերջ, վերջ, սպասենք, տեսնենք, թե ե՞րբ կծլի,- ասաց մայրիկն ու մեզ տարավ սենյակ:

Հինգ րոպե անց ես վազելով մտա սենյակ և ասացի.

-Հայր, լոբին լծել է:

-Ոչ թե լծել, այլ` ծլել,- խորհրդավոր ասաց Գոռը:

Բայց մեր լոբին ոչ լծել էր, ոչ էլ` ծլել: Ես ոտքից գլուխ ցեխոտ էի, որովհետև փորել-հանել էի լոբու հատիկն ու բերել սենյակ, որ հայրիկն ու Գոռն էլ տեսնեն:

-Դեռ ժամանակը չէ,- ասաց հայրիկն ու նորից ցանեց այն:

Գիշերն էլ Գոռն էր արթնացել ու մատիտով հողը քչփորել: Բայց լոբին էլի չէր ծլել:

-Էս ցեխից ու ջրից շուտով մենք կծլենք,- բողոքեց մայրիկը,- տարեք այգում ցանեք:

Մենք այդպես էլ արեցինք: Ամեն երեկո գնում էինք զբոսայգի և հիանում էինք մեր աշխատանքով: Մի օր էլ տեսանք, որ ինչ-որ մեկը մշակում է մեր լոբին, երևի բերքն էլ հավաքեց ու լավ հարստացավ, իսկ մեզ չհիշեց էլ:

Մուշեղ Բաղդասարյան 10 տարեկան

Ժամը արդեն ութն անց կես է, իսկ ես դեռ բան չեմ արել։ Ու երևի մոտակա մեկ ժամվա ընթացքում չեմ էլ անի։ Կմտածեք՝ զբաղված մարդ եմ, աշխատում եմ միգուցե, նոր եմ տուն եկել։ Ոչ, չեմ աշխատում, և հետևաբար, նոր չեմ տուն եկել (դե աշխատում եմ, բայց տանից)։ Համ էլ կիրակի է, ի՞նչ աշխատանք։ Ու այսպես առավոտից նստած եմ գրասեղանիս մոտ, նայում եմ համակարգչիս էկրանին, փորձում միջիս ալարկոտին անջատել ու գոնե մի բան գրել։ Երբ մի բան ես ունենում անելու, ամեն վայրկյան մի նոր գործ ես գտնում, մենակ թե այդ հիմնական, ամենակարևոր գործը չսկսես, որովհետև ուղղակի հավես չունես։ Դե ես էլ, ինչպես և դու,  վերցնում եմ փոշու շորն ու մաքրում արդեն մամայի կողմից մաքրած կահույքը, անցնում եմ ամեն մի վայրով, սրբում եմ դաշնամուրը, վրայի բոլոր նկարների շրջանակները, բացում դաշնամուրն ու փոշու շորով անցնում ստեղների վրայով։ Հետո գնում եմ սենյակ ու սկսում դարակներս հավաքել, գտնում եմ լիքը թղթեր, ձեռագիր նշումներ, որոնք դեռ անցյալ տարի եմ գրել, վերջացած նոթատետրիս միջից գտնում եմ կորցրածս նկարն ու դնում նույն տեղը, որ էլի կես տարի այն փնտրեմ ու գտնեմ նույն վայրում։

Անվերջ փոշի սրբել չէր ստացվի, դրա համար էլ նստեցի գրասեղանիս մոտ, ու կրկին իմ ու դատարկ էկրանի միջև համր լռություն տիրեց։ «Պետք է մի բան անել, հավաքվի՛, Անետա»,- մտածում էի ես, երբ հայացքս ընկավ գրասեղանիս ձախ անկյունին, ուր փակցրել էի կպչուն թերթիկ «ֆրանսի տնայինը չմոռանա՛ս» գրվածքով։ Մի քանի րոպե առաջ կարևոր գործս մի վայրկյանում ջնջվեց, քանի որ հիմա դրանից ավելի կարևոր բան ունեի անելու՝ անգիր սովորել ֆրանսերենի տեքստը։ Երբ դեռ նույնիսկ չգիտեի՝ ինչի մասին է տեքստն, ու քանի էջ պետք է սովորեմ, մի անգամ էլ չեմ բացել կայքը, որ ծանոթանամ տեքստին, արդեն դրա հավեսը չունեի։ Շարունակում էի ոչ մի բան չանել։ Մեջս նորից անհագ ցանկություն առաջացավ մի բան անել, միայն թե ոչ ֆրանսերեն։ Նայեցի իրար վրա դրված գրքերիս, որոնցից յուրաքանչյուրը բացել եմ և, հասնելով մի պահի, փակել ու մի կողմ դրել, որովհետև հավեսս կորել էր։ Վերցրեցի ամենավերևինը ու սկսեցի կարդալ ծերուկ Թեոդորի նամակն իր զարմիկին։ Փորձում էի վերհիշել երկու ամիս առաջ կարդացածս, մեկ անգամ ևս պատկերացնել կերպարներին՝ նամակը ձեռքերում կանգնած Լոնսելոտին, իր կնոջը, ում հագուստի վրա ներկի հետքեր կային, իսկ քթի ծայրին թանաքից մնացած սև կետեր: Հիշողությանս մեջ երևաց սենյակը, գրասեղանն ու զամբյուղի մեջ քնած կատուն։ «Նենց կուզենայի հիմա այդ սենյակում լինել, զամբյուղի մեջ, կատվի փոխարեն ու կիսաքուն վիճակում լսեի երիտասարդ զույգի զրույցը ծերուկի ժառանգության ու կատվին իրենց մոտ պահելու դրական կողմերի մասին»։ Պատմվածքը բավականին կարճ էր, ու այն ավարտելուց հետո էջանշանը դրեցի հաջորդի վրա, որ էլի երկու-երեք ամիս չկարդամ ու մի օրում վերջացնեմ։

Նորից նայեցի համակարգչիս էկրանին, այս անգամ սպասելով, որ ֆրանսերենի տեքստն ինքն իրեն անգիր կանի․ ինքն էլ հավես չուներ։ Ավանդույթները չխախտելով նայեցի ձախ՝ այս անգամ աչքովս ընկավ հեռախոսս, ու արդեն մոտ կես ժամ է, ինչ մաթեմատիկայի ու հավանականության կանոններով հաշվարկներ անելուց հետո վանդակի մեջ գրեցի 2-ը, որի վրա անմիջապես խաչ քաշվեց՝ ինձ հուշելով այն մասին, որ հաշվարկներս սխալ էին։ Կեսից հիշեցի, որ գործս նույնիսկ չեմ էլ սկսել, իսկ ես նստած սուդոկու եմ լուծում։ Հեռախոսս մի կողմ դրեցի ու ինձ հավաքելով սեղմեցի կայքի հասցեին։ Դեռ կարդում եմ, հասա տեքստի կեսին, արդեն հոգնեցի, էլ չեմ ուզում, չեմ ուզում դասի գնալ վաղը, կլինի՞ էս կիրակին չվերջանա, կլինի՞ դասի չգնամ։ Դասի ավելի շատ չէի ուզում գնալ, քան թե ֆրանսերեն չսովորելը։ Մարմնիս և ոչ մի բջիջ ոչ մի բանի հավես չուներ։

Կեսգիշերն անց էր արդեն, աչքերս կամաց-կամաց ծանրանում էին, պետք է քնել։ Չէի ուզում քնել, որ երկուշաբթին չգա, որ կիրակին մի քիչ ավել տևի։ Բայց արդեն կես ժամ է, ինչ էլ կիրակի չի։

 Իմ ձին

Չորս թե հինգ տարեկան էի: Մի օր երեկոյան անգործութունից միացրեցի հեռուստացույցը: Ոչ մի մուլտֆիլմ չգտա ու հուսահատված կանգ առա մի ինչ-որ պատահական կինոյի վրա:

Այն անգլերենով էր, ու, բացի դրանից, արդեն կեսն անցել էր, այդ պատճառով բան չէի հասկանում: Ցուցադրում էին մի եկեղեցի, որի ներսում տարբեր տարիքային խմբի պատկանող տղամարդիկ էին խոսում: Ես արդեն ուզում էի ալիքը փոխել, երբ դեպքերն արագ փոխվեցին: Մարդիկ կարծես մի ինչ-որ բան որոշեցին և դուրս թռան եկեղեցուց: Նրանք դրեցին իրենց սիրուն գլխարկները, հեծնեցին ձիերին ու ինչ-որ տեղ ուղևորվեցին: Կովբոյներ էին: Այդ կինոն շատ տպավորվեց իմ մեջ: Դրանից հետո գրեթե ամեն օր փորձում էի ծնողներիս համոզել ինձ ձի ու կովբոյի գլխարկ գնել: Նրանք, բնական է, միայն գլխարկին էին համաձայն, բայց ես ավելի շատ ձի էի ուզում: Խորը դեպրեսիայի մեջ էի, ոչ մեկի հետ չէի ուզում խոսել: Ես իմ ձիուն էի ուզում: Մի օր ծնողներիս հետ հյուր էինք գնացել: Ես չէի ուզում գնալ, բայց ինձ ի վերջո համոզեցին: Արդեն մի ժամ էր, ինչ տխուր նստած էի և հորս ու ինչ-որ մարդու խոսակցությունն էի լսում, երբ կողքի սենյակից ներս մտավ նա: Նրա փարթամ մազերը, մուգ սև մորթին և դեպի վեր ցցած պոչը ինձ ապշեցրեցին: Այս հմայիչ կենդանին ինձ գերել էր: Դա մի շատ մեծ և հիասքանչ շուն էր: Ես նայում էի նրան և հիանում: Չդիմացա: Աննկատ վեր կացա տեղիցս և շարժվեցի նրա մոտ: Շունչս պահել էի, որ չլսի, թե ինչպես եմ իրեն մոտենում: Շունը պառկած էր, և ես հեշտությամբ թռա նրա վրա ու եղունգներս մարմնի մեջ մտցրեցի: Նա վեր թռավ և սկսեց վազել:

-Նո՛, նո՛,- գոռում էի ես: Ի՜նչ հրաշալի էր այդպիսի գերիչ կենդանու մեջքի վրա նստելը: Թե՛ ես, թե՛ նա հիասքանչ էինք: Չեմ մտածում, որ իմ երևակայական ձին ինձ հետ կիսում էր այդ զգացմունքները: Նա շատ շուտ ինձ գետնին շպրտեց ու փախավ: Ընկնելը շատ ցավոտ էր, սակայն ես իմ արարքից գոհ էի:

Ալեքսանդր Սարգսյան 15տ.

Ես համառ եմ

Ինքը շատ թույլ ա անգլերենից, չի կարողանում հասցնել մյուսներին, մեր դպրոցը անգլիական թեքումով ա, բարդ գրքերով ենք անցնում, ամեն տարի քննություն ենք հանձնում, գոնե շուտ տեղափոխեիք, ձեր հին դպրոցում հեշտ ա եղել, հեշտ գրքեր, դրա համար բարձր ա ստացել, մեր մոտ 3- ից ավել հաստատ չի ստանա…

Յուրաքանչյուր ուսուցչի պարտքն է ծնողին հայտարարել, որ իր երեխան ընդունակ չի ընկալել իր «բարդ» առարկան: Նոր դպրոցում անգլերենի առաջին գրավորից 2 էի ստացել, տնայինները չէի կարողանում անել, տեքստերը չէի հասկանում: Նույնիսկ մայրիկիս առաջարկել էի փոխել դպրոցը: Բայց ոչ, մայրիկս բերեց բոլոր այն գրքերը, որոնցով նախկին դասարաններում սովորել էին դասարանցիներս այդ դպրոցում, և մենք սկսեցինք պարապել` 4 դասարանային կուրս… Հիմա անգիր հիշում եմ այն տեքստը, որից առաջին անգամ 5 ստացա` 5 բալային համակարգով, բայց նաև հիշում եմ, թե ինչ դժվարությամբ էի այն սովորել: Մայրիկիս հետ կարդում էինք և տարբեր բառարաններով թարգմանում այն բառերը, որոնց բացատրությունը նա չէր հիշում, հետո ցածր դասարանների վարժություններն էինք անում: Հաջորդ գրավորը ես ստացա 4-ից հանած, բայց դա էլ մայրիկիս չբավարարեց, մենք նորից պարապում էինք, պարապում… Հաջորդ կիսամյակում ես գրավորներից հինգեր էի ստանում և դասարանցիներիս հետ հավասար սովորում էի դասերս, նույնիսկ նրանցից մի քիչ շատ գիտեի: Մի խոսքով ես մի տարում կարողացա սովորել 4 դասարանային կուրս և առաջին անգլերենի տարեվերջյան քննությանը ստացա գերազանցիկի փոխադրման թերթիկ:

Շուտով մայրիկիս համառությունը իմ մեջ դարձավ բնավորություն, սկզբում աշխարհագրությունը, հետո քիմիան և այլն:

P. S. Նախորդ ծնողական ժողովին հայերենիս ուսուցչուհին հայտարարել էր, որ ես ուղղագրությունից թույլ եմ, դասերին էլ անջատված եմ նստում… Դե ինչ, ուղղագրություն` բռնվիր:

Դիանա Շահբազյան 15տ.

Վ+Ռ=Գ, Վ+Ռ=Ա, երբ Գ-ն մեծ է Ա-ից

«Վ»-ն հայրիկիս անվան առաջին տառն է: Հայրիկս իմ ուժն է: Կարող եմ ասել հայրս միակ մարդն է մեր ընտանիքում,  ով ինձ երես է տալիս: Այսինքն, եթե ես ինչ-որ նոր բան եմ ուզում և գիտեմ, որ մայրիկս մերժելու է, միանգամից հայրիկիս եմ դիմում: Ես հայրիկիս կողքին ինձ ապահով եմ զգում:

«Ռ» ամեն  ինչ ասված է` երկնագույն աչքեր, նուրբ ձեռքեր, հոգատար մայրիկ: Մայրիկս իմ ամենամեծ ընկերուհին է: Ընտանիքում ամենահոգատարը բոլորիս նկատմամբ:

«Ա»: Արիկն էլ իմ եղբայրս է` իմ կռվի ընկերը: Մենք միշտ վիճում ենք անկախ ամեն ինչից: Երկուսս էլ եկել ենք այն հայտարարի, որ մենք միայն իրար սիրում ենք, երբ քնած ենք: Չնայած առանց Արիկի նույնիսկ մի օր չեմ կարողանում: Եղբայրս ինձ համար մաքուր օդ կարծես լինի:

Ես հաջողակ ու երջանիկ եմ ընտանիքիս շնորհիվ: Շնորհիվ` հայրիկիս կողքին ապահով լինելուն, մայրիկիս հոգատարության և եղբորս ապահոված մաքուր օդի:

Մարտիրոսյան Գայանե 17տ.

Վերլուծելուց հետո

Արդեն տասնվեց տարեկան եմ ու երևի այսքան ժամանակ չի եղել մի բան, որ համարեմ հաջողված: Օրինակ, երբ գնում եմ նոր տետր, շատ շուտ հոգնում ու ձանձրանում եմ ու որոշում եմ, որ ժամանակն է այդ տետրը փոխելու: Չգիտեմ, երբ կգա այդ օրը, որ ես ինչ-որ բան կանեմ և կհասցնեմ վերջնական կետին: Ամեն բան ինձ արագորեն հոգնեցնում է և շատ արագ սպառում իր հետաքրքրությունը ինձ համար: Ինձ միշտ մի բան է պետք, որ ես ոգևորվեմ նորից ու նորից ու հավատամ իմ բռնած գործի հաղթանակին:

Ես այնպիսի մասնագիտություն եմ ընտրել, որ ընդհանրապես չի համապատասխանում իմ բնավորությանը: Ի դեպ ասեմ` ես ուզում եմ ռեժիսոր դառնալ: Ռեժիսորներ կան, որոնք տարիներով մի ֆիլմ են նկարում: Իսկ ես անգամ մեկ տարի չդիմացա պարի դասերին: Երևի իմ ընտրած մասնագիտությունը ինձ կօգնիի դառանալ ավելի նպատակասլաց և հավատալ իմ ուժերին: Չգիտեմ, գուցե տասը կամ քսան տարի հետո բախտը ինձ ժպտա, և դուք պատահաբար տեսնեք իմ նկարած որևէ ֆիլմ ու մտածեք, որ այս աղջիկը վերջիվերջո կարողացավ իրականացնել իր նպատակը:

Լաուրա Սահակյան 16տ.

Իմ լավատես եսը

-Լավ կկրկնեք ամբողջ անցածը, մյուս դասին թեմատիկ գրավոր ենք գրելու, դասագրքի սկզբից կկրկնեք, ուշադիր լսեք, որ չմոռանաք,- դասի վերջում հայտարարեց ուսուցչուհիս:

«Ի՞նչ, դասագրքի սկզբի՞ց… Այսինքն համարյա ամբողջ կիսամյակի անցածը… էն էլ հայոց պատմություն… Ես կկործանվեմ»,- մտածում էի ես սեղանին համարյա պառկած:

-Մարիա՞մ, լացում ե՞ս,- հարցրեց դասարանցիս:

-Չէ, բայց մյուս դասին մենք բոլորս ողբալու ենք:

«Էն էլ ոնց: Հայոց պատմություն, լիքը թվերով ու դժվար անուններով, որոնք ես ընդհանրապես հիշել չեմ կարողանում: Մի ամբողջ կիսամյակ, այն դեպքում, երբ ես նախորդ դասն էլ չեմ հիշում: Ինչ եմ անելու…»,- տագնապալից մտքերով հասա տուն:

Նստեցի բազմոցին, մտածեցի մեկ րոպե, երկու րոպե, հինգ րոպեից շտապ տեղիցս վեր թռա, լույսի արագությամբ մյուս բոլոր դասերս արեցի և բացեցի հայոց պատմության դասագիրքը:

-Լավ, հանգիստ, խուճապի չենք մատնվում, հավեսով, սիրուն հայոց պատմ ենք սովորում,- խոսեց օպտիմիստ եսս:

-Հավեսով, սիրով, հեշտ ես ասում, էդ ոնց ես պատրաստվում սիրով ու հավեսով սովորել, եթե ո՛չ հավես ունես, ո՛չ էլ սիրում ես պատմությունը,- հնչեց պատասխանը:

-Հա, լավ, ասացինք` առանց խուճապի, ինչքան կարող ենք, այնքան կսովորենք, կստացվի, կարևորը՝ ժամանակ չկորցնենք:

-Լավ, արա ինչ ուզում ես, էլ չեմ խառնվում:

-Ա՛յ, ճիշտն էլ դու ես անում:

Սկսեցի առաջին դասից, դուրս գրեցի բոլոր թվականներն ու կարևոր իրադարձությունները, դրանք անգիր արեցի: Շատ մեծ դժվարությամբ, բայց ոնց որ հիշում էի: Տեսնելով տառապանքներս, քույրս, ով պատմություն շատ էր սիրում և հեշտությամբ էր սովորում, կրկնում էր.

-Վա՜յ, Մարիա՛մ, վայ…

Ես փորձում էի ուշադրություն չդարձնել քրոջս վայվայներին՝ մարտական հոգիս չկորցնելու համար: Չգիտեմ, ասե՞մ. գիշերվա, թե առավոտվա հինգին սողացի քնելու: Երազիս մեջ Ավետիս Ահարոնյանի հետ Սևրի պայմանագիրն էի ստորագրում…

Եվ վերջապես թեստն իմ առջև էր: Արագ-արագ կարդում էի հարցերը, փորձելով ստանալ ամբողջ ինֆորմացիան, որ իմանամ, հիշու՞մ եմ, թե՞ ոչ: «Գիտեմ, այս մեկն էլ գիտեմ, սա էլ գիտեմ… Ոնց որ հիշում եմ…»:

Երջանիկ դեմքով դուրս եկա դասարանից: Թեստը լավ էի գրել, կարելի է ասել՝ շատ լավ: Օպտիմիստ եսս ասաց.

-Տեսնու՞մ ես, որ ստացվեց, պետք ա ուղղակի լսես ինձ:

-Եղավ, կլսեմ սրանից հետո, խոստանում եմ:

Վերջին բանն այդ օրվանից, որ հիշում եմ, այն էր, թե ինչպես պայուսակս մի տեղ շպրտելով ընկա բազմոցին:

Մարիամ Նալբանդյան, 14 տարեկան

Բախտի և նպատակասլացության մասին

- Ու~ֆ, ինչքան անհաջողություն կա, ինձ հետ պետք է լինի, չէ̉: Ճիշտ եմ էլի ասում, որ բախտ ընդհանրապես չունեմ:

-Հա~, իսկ իմ դասընկերը հաղթել է դպրոցական օլիմպիադաներում ու մի քանի օրից արտասահման պիտի մեկնի: Խելք է, է~, խելք:

-Ուսումնարանն ավարտելուց հետո ես էլ եմ ուզում արտասահման գնալ: Դրա համար հիմա ամբողջ օրը պարապում եմ:

…Մարդիկ տարբեր են, նրանց ցանկությունները` նույնպես: Մեկն իր բախտից է բողոքում, մյուսը նախանձով է նայում խելացի մարդկանց հաջողություններին, մեկն էլ ունի նպատակներ և ցանկանում է իրագործել դրանք:

Մեր կյանքը խաղ ու պար չէ: Ամեն րոպե, ամեն վայրկյան ինչ-որ բան փոխվում է: Ոչ մեկս չգիտենք, թե հաջորդ րոպեին ինչ է լինելու, թե ամիսներ հետո որտեղ ենք լինելու և ինչ խնդիրների առաջ ենք կանգնելու: Ուստի կյանքում պետք է ամեն ինչից որոշ չափով տեղեկություն ունենալ, պետք է չծուլանալ և սովորել:

Նպատակասլացությամբ ոչ բոլորն են փայլում, բայց եթե կան ցանկություններ, որոնք անվերջանալի մտորումների արդյունքում վերածվում են երազանքների, ապա պետք է հստակ քայլերի միջոցով դրանք դարձնել նպատակներ և ամեն կերպ ձգտել հասնել դրանց:

Իսկ բախտը յուրաքանչյուրիս համար էլ ինչ-որ տեղ պակասում է: Դե կյանք է, ինչ արած: Ամեն դեպքում կարծում եմ` եթե բախտը տեսնի, որ դուք խելացի եք, լավատես և նպատակասլաց, ապա այն ձեզ կյանքում մենակ չի թողնի:

Միլենա Խաչիկյան, 14 տ.

Չի ստացվում, առայժմ

Երկրորդ դասարանում էի, երբ առաջին անգամ պետք է մաթեմատիկայից ստուգողական աշխատանք գրեի: Գնացի տուն: Մայրիկիս հետ սկսեցինք պարապել: Ես կրկնեցի գումարումը, հանումը, բաժանումը և բազմապատկումը: Սկսեցի գրել ստուգողականը: 1+120=122, 7+8=16, 4*4=12: Համոզված, որ 10 կստանամ, տետրս հանձնեցի դասատուին: Հաջորդ օրը իմացա, որ 6 եմ ստացել:

Եկա տուն: Մայրիկիս ասացի գնահատականը:

-Նել, բայց մենք քանի անգամ բազմապատկեցինք, քանի: Բայց լավ, մյուսին բարձր կստանաս:

-Մա՛մ, չեմ կարողանում, ինչքան էլ պարապեմ՝ չեմ կարողանում ճիշտ գրել:

Առանց հիասթափվելու երկրորդ դասարանում նորից ես ու մայրիկս իրար հետ պարապում էինք: Նա ասում էր, որ ուշադիր գրեմ: Նորից գնում էի, սիրուն գրում և 10-ի հույսով տետրս հանձնում դասատուին: 6… Նորից: Հինգերորդ դասարանում նորից հայտարարում են մաթեմատիկայի ստուգողական: Մայրիկս օգնեց, պարապեցինք և նորից` 6: Վեցերորդ դասարանում մայրիկս արդեն չէր օգնում, ասում էր, որ մենակ պարապեմ և լավ պարապեմ: Նորից 6, 7: 7-րդ դասարանում նույն գնահատականները՝ 6 կամ 7:

Հիմա 8-րդ դասարան եմ: Նորից գնում ու հանրահաշվի ստուգողականից 6-7 եմ ստանում: Արդեն հիասթափված եմ պարապում՝ առանց 9-ի կամ 10-ի հույսի:

Նելլի Հարությունյան

Ամենահաջողակ մարդը պատրաստ է

Առավոտյան վերցրեցի պայուսակս և արագ վազեցի դպրոց: Երբ հասա դպրոց, դասարանի դիմաց ինձ սպասում էր մեր դասղեկը, ով ինձ տեսնելով ասաց.

-Այ տղա, կարո՞ղ ա գիտես սանատորիա ա, երբ ուզում գալիս ես, երբ ուզում` գնում, էսօր ինչի՞ ես երրորդ ժամից եկել:

-Քնած էի մնացել,- ասացի ես ու մտա դասարան: երկու ժամ երկրաչափությունից հետո դուրս եկա դպրոցից և գնացի սկսածս մուլտֆիլմը շարունակելու: Չնայած ես արդեն մի քանի անգամ ստիպված էի նույն մուլտը նորից նկարել, բայց միևնույն է, չէի հանձնվում ու շարունակում էի աշխատել այդ մուլտի վրա, քանի որ շատ եմ սիրում այդ գործը: Երեկոյան էլ, անելով միայն մաթեմատիկայի տնայինը, գնացի քնելու: Եվ այդպես ամեն օր: Ես գնում եմ դպրոց, նստում եմ իմ սիրած դասերին, հետո գնում եմ սիրած գործով զբաղվելու: Եվ իմ հաջողության բանաձևն է՝ սիրած գործով զբաղվել: Դրան գումարում եմ աշխատասիրություն, համբերություն և մի փոքր համառություն, և աշխարհի ամենահաջողակ մարդը պատրաստ է:

Նորայր Բարոյան, 15տ.

 «Խաբարբզիկ», 2013թ.

Մի պահ թվաց, որ սենյակումս տխուր է, որովհետև անկողինները ոչ ոք չէր հավաքել, քույրս խառնել էր ամբողջ պահարանը, թափել էր շորերը, պահարանի դռներն էլ բաց էր թողել: Եղբայրս էլ հին սովորության համաձայն տան բոլոր գոտիները կապկպել էր իրար ու թափել գետնին:

Չէ, ինձ իրոք թվաց, որովհետև սենյակումս հեչ էլ տխուր չէր: Ամպամած օր էր: Լույսը վառեցի: Խառնաշփոթը կատարյալ դարձավ, որովհետև ես էլ փռվեցի անկողնուս վրա, ինչպես մեր փափուկ արջուկները: Դրսում ուժեղ անձրև սկսվեց: Փակեցի պատուհանները: Այդպես սենյակս ավելի ապահով դարձավ: Սենյակիս պատերից գունավոր իրեր էին կախված, իսկ սեղանին գունավոր ու հաճելի իրեր էին դրված: Կոնֆետի թուղթը բացեցի ու սկսեցի ուտել: Ը՜մմմ, համեղ էր, մեջը պիստակ կար, պատված էր համեղ շոկոլադով, որից նարնջի ու կոկոսի համ էր գալիս:

Դպրոցում այդ օրն այնքան էլ լավ չէր, դրա համար էլ տխուր էի: Կամաց-կամաց սկսեցի սենյակս հավաքել, դպրոցի մասին արդեն մոռացել էի: Տրամադրությունս արդեն բարձրանում էր, թեև եղանակը դրսում գնալով ավելի ու ավելի էր վատանում: «Վա՜խ, վաղը էս շորը կհագնեմ, մի դար է` չեմ հագել»,- մտածում էի ես ու շորերը կախում: «Հիմա կգնամ հաց կուտեմ, հետո այս գիրքը կկարդամ»,- արդեն շատ էի ոգևորվել: Մենակ էի սենյակում, բայց ժպտում էի, մեկ-մեկ նույնիսկ ծիծաղում: Բայց ի՜նչ լավ էր, որ տուն եկա, որ մտա սենյակ, որ պառկեցի անկողնում:

Բայց ի՜նչ լավ էր այդ պահին այդ տեղում: