Կյանքը բեմ է, մարդիկ` դերասաններ, բայց դե մեղավորը մարդիկ չեն. թող կյանքը բեմ չլիներ, որ մարդիկ էլ դերասաններ չդառնային:
Կյանքում լավ դեր ստանալու համար կա երեք տարբերակ: Առաջինը` լավ ծանոթ ունենալը (բախտը), երկրորդը` անկախ ամեն ինչից պայքարելն ու բարձրագույնին ձգտելը և իհարկե` սրանից-նրանից ողորմություն խնդրելը: Առաջին տարբերակը քչերին է վիճակված, երկրորդը ոչ բոլորին է հասու, դե իսկ երրորդը ամենահեշտն է, եթե ունակ ես տրորելու սեփական ես-դ: Լավ, իսկ ի՞նչ իմաստ ունեն այս երեք տարբերակները, հանուն ինչի՞ անցավ գլուխդ դնես ցավի տակ, մեկ է, մի օր մեռնելու ես: Ալեքսանդր Մակեդոնացին, որ աշխարհի տերն էր` մեռնելուց իր հետ ոչինչ չտարավ… Անիմա՞ստ էր պայքարելը: Իսկ ի՞նչ է պայքարը. երևի թե նույն ինքը` կյանքը:
Ասում եք` ինչո՞ւ ենք ծնվում, եթե պիտի մեռնենք… Դե՜, ծնվում ենք մեռնելու համար… Լավ, բա հետո՞. դե հետո էլ մեռնում ենք, որ նորից ծնվենք… Լավ…
Ասում եմ, ինչո՞ւ էիր փոքր ժամանակ խաղալիքի համար լաց լինում ու ծնողներիդ ստիպում, որ գնեին. դե՜, որ քո տարիքի երեխեքի մոտ «կուռաժիտ» լինեիր, կամ էլ էնքան պայքարեիր, որ էն 107-րդ խաղալիքիդ հաշիվը լրացնեիր: Բա ասում եմ` ինչո՞ւ էիր դպրոցում գնահատականի համար կռիվ անում ուսուցիչների հետ: Դե՜, պայքարում էիր բարձր գնահատականի համար: Լավ, բա համալսարանում ինչո՞ւ էիր բոյկոտում, որ էս-էն ծանոթով ստուգարքը ստանում էին, իսկ դասախոսը քեզ կապույտ մազերիդ պատճառով ցածր էր նշանակում: Դե՜, պայքարում էիր անարդարության դեմ, իսկ բարձր գնահատականը ինչի՞դ էր պետք… Հա՜, որ անվճար անցնեիր: Փաստորեն անվճարի համար էիր պայքարում: Բա լավ… Ինչո՞ւ էիր էն տղու  սիրո համար էդքա՜ն քեզ տանջում: Դե՜, պայքարում էիր իրեն հասնելու համար… Հը՞ն, հասա՞ր… Ապրես, որ պայքարում էիր: Սկեսուրիդ մոտ ինչո՞ւ էիր քեզ կոտորում, որ ասեր` «հարսս լավն ա», բարեկամի հարսների մոտ գովեր` խանդից այրվեի՞ն: Շնորհավորում եմ` հասար դրան: Թե ասա` քեզ պե՞տք էր, որ էդքան տանջվում, երեխեքիդ էստեղ-էնտեղ պարապմունքի էիր ուղարկում: Դե՜, որ Մարդ դառնային: Եվս մեկ անգամ շնորհավորում եմ, պայքարդ արդյունք տվեց: Լսիր… Բա որ 80-ն անց էիր ու զգում էիր, որ մեռնելու էիր` ինչո՞ւ չպայքարեցիր ապրելու համար: Դե՜, արդեն մեծ էիր, ինչի՞դ էր պետք, մեկ է, մեռնելու էիր… Իսկ էն «կուռաժիտը» ինչի՞դ պետք եկավ, կամ բարձր գնահատականը, արդարությունը, անվճար անցնելը, էն տղու սերը, սկեսուրիդ գովասանքներն ու հարսների խանդից այրվելը, Մարդ դարձած երեխեքդ. պայքարդ… Էլ ո՞ւմ էր պետք, որ մինչև վերջ չէիր պայքարելու… Ո՞րն էր կյանքիդ իմաստը…
Կյանքի իմաստն այն է, որը ողջ կյանքում փորձում ենք գտնել:

-Bonjour, mon amie.

-Bonjour mon amie.

Ու ամեն անգամ ես ու Անին ծիծաղում ենք իրար այդպես բարևելու համար:

Նստում եմ մեջտեղի շարքի առաջին նստարանին, որը մի տարի պայքարից հետո կարողացել եմ «սեփականաշնորհել»: Դա ամենալավ տեղն է, որովհետև երկրորդ նստարանից անգամ ակնոցով գրատախտակն այդքան լավ չի երևում: Նաև առաջին շարքում ավելի կենտրոնացած եմ լինում:

-Կարին (ֆրանսիական ակցենտով), էսօր ի՞նչ դաս ունենք:

-Պատմություն, Հաշվապահություն ու ֆրանս:

-Էէէէ, էլի պիտի 70 րոպե պատմության դաս լսե՞մ… Կարին, կողքիս նստարանն ազատ ա, արի:

-Չէ, էսօր դասը լավ չեմ սովորել:

-Դե լավ, առաջին նստարանին նստածներն էդքան նկատելի չեն,-ասացի առաջին շարքի նստարանի առավելություններից մեկը: Չնայած, երևի ինձ համար դա առավելություն չէ:

70 րոպե պատմություն լսելուց հետո հաշվապահության դասն է: Ֆրանսիական քոլեջում կա հինգ ուղղություն՝ էկոնոմիկա, մարկետինգ, ապահովագրություն, ֆինանսներ և ծրագրավորում:  Եվ ինչպես հասկացաք, ես սովորում եմ էկոնոմիկայի կուրսում:

Երևի հաշվապահությունը ավելի հետաքրքիր է լսել, որովհետև դա մեզ համար նորություն է:

-Երեխաներ, գալի՞ս եք գնանք խանութ,- ասում եմ ես քսան րոպեանոց դասամիջոցի ժամանակ:

Քսան րոպեանոց դասամիջոցի ընթացքում հասցնում ենք գնալ քոլեջի տարածքից դուրս խանութ, հետ գալ ու նախաճաշել: Չնայած դրան՝ քսանրոպեանոց դասամիջոցները շատ արագ են անցնում: Հիմնականում այդ քսան րոպեի ընթացքում կրկնում, արտագրում կամ սովորում են դասերը, զբոսնում են քոլեջի մոտակայքում, նախաճաշում են:

Մի օր ես ու Անին որոշեցինք միայն ֆրանսերեն խոսել: Շատ ուրախ ստացվեց:

-Կարին, մյուս ժամը ֆրա՞նս ա:

-Հա:

-Է, վերջին ժամով ֆրանս հավես չի, որ առաջին ժամ լիներ` ավելի հավես կլիներ:

Քոլեջի անունից կարելի է հասկանալ, որ մենք սովորում ենք ֆրանսերեն: Սիրում եմ լեզուներ սովորել: Արդեն երկու տարի է՝ ֆրանսերեն եմ սովորում: Ֆրանսերեն սովորելը ինձ շատ է դուր գալիս:

Դասերից հետո երեքով երեքով (3-րդ համարի ավտոբուսով) գնում ենք տուն: Ես, Կարինեն ու Այծեմնիկը խոսում ենք այդ օրվա դասերի ու այն մասին, թե ինչ ունենք անելու հաջորդ օրվա համար. «Գրականություն, ռուսաց լեզու, ֆրանսերեն»:

Եթե հետաքրքիր է, թե ինչի մասին ենք մենք խոսում չորեքշաբթի օրերը դասից տուն գալիս: Ավելի շուտ, ինչ էինք խոսում չորեքշաբթի օրերը, որովհետև վերջերս մենք քննություններ էինք հանձնում ու համարյա մի ամսով արձակուրդ ենք: Սրանով էլ ենք ավագ դպրոցների մեր հասակակիցներից տարբերվում:

Բա որ ասում էի` չսովորե՞մ

Դասից տուն եկա, հաց կերա և անցա դասերիս: Բացեցի օրագիրս և տեսա, որ շատ դաս ունեմ սովորելու. հանրահաշիվը 10 վարժություն է հանձնարարել, կենսաբանությունից 2 դաս և յուրաքանչյուր դասի ծավալը` մի 3 թերթ, պատմությունից` 1 դաս, բայց երկար, անգլերենս` 7 վարժություն, 1 անգիր ու 1 դաս էլ` պատմելու:

Հուսով եմ այդքանը բավարար պատճառ է վաղը դասի չգնալու համար: Օրագիրս վերցրեցի, գնացի մայրիկիս մոտ ու սկսեցի քարոզ կարդալ:

-Մա՛մ, շատ դաս ունեմ, խնդրում եմ, վաղը դասի չգնամ:

-Ի՞նչ դաս ունես:

-Հանրս լիքը վարժություն է տվել, կենսաբ

-Չէ, նստի՛ր, դասերդ սովորիր, ստուգելու եմ:

Մայրիկիս համոզելը դժվար է: Դրա համար մտա սենյակ և մինչև 12-ը իբր դաս էի սովորում: Հետո կարծեցի, թե մայրիկս արդեն քնել է, զգույշ գրքերս ձեռքիս սենյակից դուրս եկա, բայց… Բախտս չբերեց: Մայրիկս բազկաթոռին նստած` ինձ էր սպասում: Քանի որ մենակ գրավորների կեսն էի արել, դրանից հետո մի 2 ժամ էլ դեռ նստեցինք: Բայց սովորեցի, իսկ մյուս օրը բոլորս քնած մնացինք, և ես դասի չգնացի:

Իզուր էր այդքան սովորելս:

Ռիմա Տոֆանյան

***

Արգիշտի թագավորի արկածները մեր դասարանում

 

Ո՞վ է լսել, որ իններորդ դասարանցիները հանդես անեն:

Լավ, թեկուզ լսած լինեք` դա կապ չունի… Ուղղակի ուզում եմ ասել, որ հիմա այդպիսի բաներ չեն անում: Հասկացա՞ք, դե հիմա փորձեք այդ նույն բանը մեր պատմության երիտասարդ ուսուցչուհուն հասկացնել:

-Երեքշաբթի օրը հանդես ենք անելու:

-Չէ՜:

-Ինչո՞ւ «չէ»:

-Ամոթ է,- ասաց Աշոտը,- չենք անի:

-Ես արդեն խոսքերը բաժանել եմ:

-Չէ՜:

-Ճիշտ է ասում,- դժգոհ ասացի ես,- ինձ Արգիշտի թագավորի խոսքերն եք տվել:

-Հետո՞ ինչ,- զարմացած հարցրեց ուսուցչուհին,- կարո՞ղ է վատ խոսքեր են:

-Բա ի՞նչ են… Լավ, թեկուզ լավ խոսքեր լինեին, ես Արգիշտիին հեչ հման չեմ:

-Էդ ինչի՞ց եզրակացրեցիր:

-Սկսենք նրանից, որ ես աղջիկ եմ… Հետո…,- էլ չկարողացա ասել, որ հետո` անգիրը երկար է: Ամոթ է:

-Աղջիկ-տղա, նման լինելը հեչ կապ չունի: Կարևորը ճիշտ արտասանելն է: Դե, լավ…

Այս խոսքի վրա սիրտս սկսեց «ուրախ» բաբախել: Ուրեմն համաձայն է դերս փոխել, ուրեմն նա հասկացավ ինձ…

-Դե լավ, հերիք է խոսենք: Եկեք փորձ անենք: Արգիշտի՛ թագավոր, սկսի՛ր:

Չէ, նա չհասկացավ ինձ, իմ խոսքերը ուրիշին չտվեց, ու չի էլ տա…

Այսքան գրեցի, գրեցի, երանի գրածս կարդալով գոնե ինձ հասկանա:

Էլեոնորա Հարությունյան

***

Դաստիարակչական քայլ

Գրում ենք ստուգողական աշխատանք: Բոլորը լուռ ու խորասուզված աշխատում են: Հանկարծ մի «նամակ» ստացա. «Անի՛, տո՛ւր պատասխանները»: Երկար մտածելով` հասկացա, որ տալու դեպքում նրան կվնասեմ: Կսկսի հույսը դնել ուրիշների վրա և ամբողջ կյանքում ինքն իրեն չի վստահի: Չուզենալով նրան վնաս պատճառել` մի «նամակ» էլ ես գրեցի. «Չեմ ցանկանում լավամարդ դառնալ, որի արդյունքում դու կտուժես»:

Ընկերուհիս մի «նամակ» էլ գրեց, որտեղ մեղադրում էր ինձ, թե իբր չեմ ցանկանում իրեն օգնել: Իմ սովորության համաձայն, փորձեցի նրան հասկացնել, որ ինձ համար դժվար չի վարժությունները լուծել և տալ, բայց այդպիսով իրեն լավություն չեմ անի:

Ես չտվեցի լուծած վարժությունները, ու նրա կողմից էլ չհասկացվեց իմ լավությունը: Ճիշտ է, ես այնքան էլ չհուսահատվեցի` մտածելով, որ ամեն մարդ չէ, որ ընդունակ է հասկանալու դիմացինին: Ի՞նչ արած…

Բայց այս ամենը գիտակցելու հետ մեկտեղ` մեջս կար նաև տհաճության զգացում, որը, բարեբախտաբար, կարողացա հաղթահարել:

Անի Դեղոյնան

Ես շատ եմ փախչել իմ տնից ու առանց մի վայրկյան մտածելու՝ ինձ քո գիրկը նետել: Շատ ժամանակ մոլորվել եմ քո գրկում և գտել ինքս ինձ, մնացել տաքո՜ւկ, թաքուն անկյուններումդ, որ փնտրեն ու չգտնեն ինձ:

Մայրս, որ ապտակ էր ինձ հասցնում, ես քո մոտ էի վազում, գլուխս ուսիդ դնում ու դու դառնում էիր ինձ միակ լսողը:

Իմ անթառամ գյուղ, իմ քաղցրահամ Զանգու, անխռով թթենի։ Ես ձեզանից շատ հեռու եմ գնացել, հեռացել եմ, ու երբ քաղաքում վիրավորվում եմ, խնդիրներ եմ ունենում, կարոտում եմ այն ապտակը, որ քեզ մոտ էր ինձ ուղարկում։

Կյաժն այդտե՞ղ է, նորից կքանստա՞ծ է էլեկտրասյան տակ:

Գիտե՞ս՝ ես ամեն առավոտ քեզ «բարևելու» ձև եմ գտել: Ես քեզ ամեն օր, առավոտյան ութն անց քսանհինգ բարև եմ ուղարկում: Կանգառում, երբ իմ ավտոբուսից շուտ երեսուներեք համարի երթուղայինն է գալիս, ես փայլող աչքերով անիվներին եմ նայում ու ասում. «Երբ անցնես կամրջի վրայով ու մտնես իմ գյուղ, առաջինը կողջունես իմ դպրոցին, ապա կտեսնես՝ արդյո՞ք տիկին Նվարդը նայում է իր կրպակի փոքր պատուհանից։ Թե նայելիս լինի, կփոխանցես, որ այն երկու հարյուր դրամը անպայման մի օր կվերադարձնեմ: Երբ հասնես փողոցի այն մասը, որտեղից տունս է երևում, կլռես, ու միայն ես ու նա կհասկանանք այդ լռությունը»։

Անի՜վ, դանդաղ կպտտվես, շա՜տ դանդաղ, որովհետև ես քո վրա իմ աչքն ու հոգին եմ դնում:

Զանգվի ափին նստած, ուռկանը ձեռքին՝ հորեղբայրս հաճախ է ձուկ որսում: Ամեն առավոտ ես թաքուն գնում եմ նրա հետևից: Նա, երբ վերջացնում էր ձկնորսությունը ու քիչ հեռվում՝ պատնեշի հետևում զգեստափոխվում, ես, ինչքան հնարավոր էր, դույլը գետի մեջ էի դատարկում ու շնչահեղձ լինելով հասնում էի տուն…

Հիմա տեսնես ո՞վ է փրկում ձկներին:

-Բարև ձեզ:

-Ինչպե՞ս թե «բարև ձեզ», չգիտե՞ս քահանային ողջունելու ձևը՝ օրհ-նե-ցեք, Տեր Հայր:

-Ո՜չ, ես գիտե՜մ, ուղղակի ինձ թվաց՝ շտապում եք ու չեք հասցնի գլխիս բամփել։

Այդ ի՜նչ հայացք էր:

Տեր Գրիգորը մեր գյուղի անսահաման բարի քահանան է: Նիհար-միհար մարդ է, վզից էլ մեծ խաչ կախված, որը չի երևում երկար մորուքի տակ մնալու պատճառով:

Մենք մեջտեղում ենք ապրում: Երկու ծայրահեղ, իրար հակառակ մարդկանց մեջտեղում:

Նրանցից մեկը, երկու տարեկանիցս սկսած, մինչև օրս ինչ-որ ջեմով կոնֆետ է տալիս։ Դա մինչև հիմա արտադրվում է, և նա գնում ու տալիս է ինձ… Քաղցր է։

Քաղաքից դու բոլոր եղանակներին մառախուղի մեջ ես ու միայն ուղղությունդ ես նույնը պահում: Գյո՛ւղ, մարդկանց ստիպիր, որ կարոտեն քեզ, որ չապրեն միայն ապրելու համար:

Հա՛, երեխաներին ուշադիր եղիր, որ չմտնեն Անժիկի այգի՝ ցոգոլ գողանալու, հետևանքներին ծանոթ եմ:

Ես հիմա քո ուսի կարիքը ունեմ, գյո՛ւղ, մորս սթափեցնող ապտակի կարիքը ունեմ։ Չնայած, եթե ապտակ ստանամ էլ, ժամանակ, մեկ է, չեմ ունենալու, որ գամ՝ լաց լինենք:

Կուտակվել եմ…

Ես ամեն օր քեզ էլի կբարևեմ:

Ես չեմ գա, որ կարոտեմ:

Ես սիրում եմ քեզ, իմ մանկության, պահմտոցիի հազար ծակ ու ծուկերով գյուղ։

Նորից ավտոբուս: Էս ավտոբուսային տրամադրությունն իսկը ինձ համար է:

Լավ էր, այս անգամ իմ սիրած նստատեղը զբաղված չէր: Դա ամենավերջին շարքի պատուհանի կողմի նստատեղն է: Ծանոթացեք` սա մելանխոլիայի անկյուն է շատերի համար: Էստեղ նստող ամեն մեկի ականջակալներում տարբեր երաժշտություն է: Մեկինը՝ ռոք, մյուսինը` ջազ, այ հա, հենց այդ երրորդինն էլ` Հռիփսիմե Հակոբյան: Այս երրորդի ճաշակը դուրս չեկավ մի փոքր, բայց դե, ճաշակին ընկեր չկա: Նստում են օրեկան հազարավոր մարդիկ, թողնում իրենց հույզերն ու զգացմունքները: Մեկը` ծնողների հետ վիճելը, մյուսը` սիրելիի հետ բաժանումը, այ հա, հենց այդ երրորդն էլ, ճիշտ նկատեցիք, այն մեկը, ում ականջակալներում Հռիփսիմե Հակոբյան է, արևոտ մեկն է ու իր շողերն է թողել նստարանին:

Նստում եմ, ամեն անգամ մտքումս վիճում ծնողներիս հետ ու արև կլանում:

-Որ խնդրեմ՝ Ձեր լսած երգի անունը չէիք ասի՞։

-Առանց խնդրելու, Sting. «Love her when she loves someone else»,- իրականում երգի վերնագիրն այդպես չէր, բայց ես մտքումս իբր կարևոր տողն առանձնացրի։

-Շնորհակալ եմ: Հետաքրքիր է, այս ոճը չեմ սիրում, բայց սա լավն էր, իսկ Ձեր ականջակալների ձայնը շատ բարձր է, կվնասեք Ձեր լսողությունը։

-Ինչ արած, կյանքն է ստիպում,- խոստովանեմ, որ չժպտացի, այլ ուղղակի այտիս ձախ մկանը ձգվեց։

Դե, իսկ մեր չափազանց մտերմիկ զրույցն ընդհատեց նրա «կանգառում կանգնեք»-ը:

Այդ խոսքերը դեռ երկար հնչեցին ականջներումս` որպես իմ լսողությամբ մտահոգված տղայի վերջին խոսքեր: Կամ էլ ուղղակի ուղևորներն էին հաճախ ասում: Ինչևէ:

Թողնում եմ իմ կիսախամրած շողերն ու սթինգոտ տրամադրությունս հաջորդ ուղևորին:

Հանկարծ կանգառում չկանգնեք, այս անգամ դեպի անվերջություն ենք գնում:

«Լյա մաժոր, չէ, ոնց որ մի մաժոր էր»:

Լինելով մեր ընտանիքի միակ քաղաքականության հետևողը` այսօր ես հանգիստ եմ: Շատ հանգիստ:
Լույսերն անջատել եմ, հեռուստացույցի ձայնն անջատել եմ ու նվագում եմ ինձ համար:
Իսկ մաման… Իսկ մաման լինելով մեր տան միակ մարդը, ով քաղաքականությունից շատ-շատ հեռու է` վերջին դեպքերից հետո դարձել է իսկական քաղաքական գործիչ:

-Դրանք պիտի չանցնեն…
-Տեսնենք, մա…

Պապային ընդհանրապես դա չի հետաքրքրում: Մեր տան քաղաքական չեզոք գոտին է:

Մի խոսքով, մոտավորապես հասկացաք մեր տան կառուցվածքը քաղաքական դեպքերի ժամանակ:

-Արա, դե սրանք էլ մի բան չեն, է,- մոռացա նշել բակում հանգրվանող ինտելեկտուալ ու քաղաքական տիտաններին, որոնք, անկախ թեմայից, գիտեն «որը որից հետո ա»:
-Ռուսը ոնց ասի` տենց ա:

«Երբ բամբասանքները շատ են` լրագրողի աշխատանքն է… Թե` դո մինոր էր…»

-Մի հատ ձայնը բարձրացրու` տեսնենք ` ինչ ա կատարվում:
-Մամ, դիագրամը ներքևն ա`  նայի:

-Դե որ ասում էի` վստահել պետք չի, նույն բանն են, արա…
-Դու էլ հո չասի՞ր:
-Հա, հա: Էն կոալիցիոն ա ինչ ա` դրանից են հեսա կազմելու

-Կոալիցիա,- քթիս տակ խոսում եմ հինգ հարկ ներքև և երկու մետր աջ գտնվող մարդկանց հետ ու փորձում եմ ճիշտ ակորդը գտնել:

«Դրանց ցրելն է նրա աշխատանքը: Չէ, հաստատ չպիտի անցնեն: Հազար եմ ասել` չեզոք լինել է պետք: Բայց չէ, հաստատ չպիտի անցնեն, է…Գտա` ֆա է, հաստատ ֆա բեմոլ է»:

Հասկանո՞ւմ եք` ակորդները միշտ էլ ակտուալ են:
Քաղաքականությո՞ւն` ակտուալ է:
Երաժշտությո՞ւն` բա առանց դրա՞:
Լեզունե՞ր` ակտուալ է:

-Հը՞ն, քանի՞ տոկոս է:
-Նայի, էլի, գրված է…

-Հիմա ո՞վ անցավ,- մոռացա ասել, որ իմ շրջապատի միակ քաղաքականությունից հասկացողն էլ եմ ես, իսկ սա ընկերուհուս կողմից նամակ է:

«…որը ես կանտեսեմ: Երևի նյութ գրեմ, չնայած` շատ խառն եմ գրում` խեղճ Մարիամ, ինչքա~ն կետադրական է ուղղում ամեն անգամ իմ նյութերը կարդալիս:
Հիմա ո՞վ անցավ…»

-Ըհըն, հեսա սրանք էլ կանցնեն` նույն բանը կլինի:
-Տո, որ ուզում ես իմանաս` լավ էլ կանեն, որ անցնեն:
-Հո դու էլ չասի՞ր,- բավականին գրագետ ու թեժ բանավեճ էր տիրում մեր քաղաքատիտանների միջև:

-Մամ, չե՞ս տեսել նոտաներս:
-Իհարկե, չեմ տեսել:
-Լավ…

«Չմոռանամ` երեքշաբթի գնամ «Մանանա»: Երևի երեխեքից մի քանիսին էլ կտեսնեմ էնտեղ: Շատ լավ կլինի… Շատ լավ կլինի, որ այ, էն մեկը չանցնի: Չեզոքություն է պետք, չեզոքություն: Ամեն անգամ որոշում ես չեզոք լինել` չի ստացվում»

Էլ ոչինչ չի ստացվում, ոչինչ` կանցնի:

-Մա՞մ:
-Թղթերդ չգիտեմ, թե ուր են:
-Չէ, մամ, ուրիշ բան եմ ասում: Չանցան…
-Այ, սա ուրիշ բան…

Ինչպես 21-րդ դարի բոլոր ներկայացուցիչները, այդպես էլ ես, գուգլի որոնման դաշտում գրում եմ ինձ հետաքրքրող բոլոր թեմաները։ Այսօր գուգլին բախտ է վիճակվել ինձ ցույց տալու «Մարդու իրավունքների միջազգային օր» որոնման արդյունքները։

1950թ. դեկտեմբերի 4-ին Ընդլայնված նիստում ՄԱԿ Գլխավոր Ասամբլեան դեկտեմբերի 10-ը պաշտոնապես սահմանեց որպես Մարդու իրավունքների օր (Human Rights Day): Բոլոր պետություններին և շահագրգռված կազմակերպություններին առաջարկվել է ընդունել այս օրը և անցկացնել համապատասխան միջոցառումներ:

Գուգլին ժամանակավորապես թողնում եմ միայնակ։ Փոխարենը էկրանիս օրացույց է երևում։ Դեկտեմբերի տասը երկուշաբթի է։ Եղանակն ամպամած է լինելու։ Դասացուցակումս իմ սիրած դասաժամերից կան։

Առավոտյան հավանաբար կգնամ դասի։ Հանրահաշվի ժամին գրավոր կգրենք։ Քանի որ կիսամյակային է լինելու, շատ վատ կգրեմ։ Մնացած դասաժամերը կանցնեն աղմկոտ։ Ֆիզիկայի ուսուցիչս ինչպես միշտ, նկատողություն կանի երկու դասընկերներիս, որովհետև էլի շատ են խորացել այդ գիտության աշխարհում ու հետաքրքիր քննարկումների մեջ են։ Դասընկերս էլ կհարցնի՝ արդյոք իրավունք չունի՞ դասաժամի թեման քննարկել կողքին նստողի հետ։ Ո՛չ։ Վստահեցնում եմ՝ հենց այսպես էլ հնչելու է։ Կոպիտ ու ահարկու։ Ես էլ, ինչպես միշտ, դասարանից դուրս գալու իրավունք կխնդրեմ, բայց, դե գիտեք՝ կոպիտ ու ահարկու պատասխան կստանամ։ Հաջորդ դասաժամին էլ դասընկերներս ուշացած կմտնեն դասարան։ Բայց դասարանում նստելու իրավունք կունենա՞ն։ Կոպիտ ու ահարկու պատասխան, իհարկե։

Դասից կգամ տուն։ Ինչպես միշտ, Կոմիտաս փողոցի շուկայի մոտ վարորդը ճանապարհ կտա անցնող մարդկանց ու մտքում կասի, որ իրենք իրավունք չունեն այդտեղով անցնելու, մեկը, որ անուշադիր եղավ, պատմական վթար կառաջանա։ Հետո կգամ տուն, էլի կխոսենք արտագաղթող ժողովրդից։ Բայց էս անգամ ես մամային կասեմ, որ Մարդու իրավունքների հռչակագրի 13-րդ հոդվածի համաձայն՝ բոլորն ունեն իրավունք իրենց երկիրը լքելու և իրենց երկիր վերադառնալու։ Ամենասովորական երկուշաբթին կլինի։ Չնայած․․․ Երկուշաբթի իրավունքներիս համար կպայքարեմ։

Իրավունքներիս տուփիկի մեջ եմ ապրում փաստորեն։ Է՜, ես երեխաների իրավունքների պաշտպանության օրն եմ սիրում։ Լիքը քաղցր բամբակ կա։