Մի հարց կար հոգումս, բայց չգիտեմ ինչու, տարիներ շարունակ լռում էի և մի օր որոշեցի բարձրաձայնել: Հարցս տատիկիս էր ուղղված:

Գիշեր էր: Տատիկիս կողքին նստած էի և սովորությանս համաձայն հարցեր էր, որ տալիս էի, շատ ժամանակ խնդրում, որ ինձ հեքիաթ պատմի, չնայած որ արդեն 15 տարեկան էի: Տատիկս երբեք չէր մերժում և պատմում էր իմ սիրած հեքիաթը: Բայց այս անգամ, երբ ասացի տատիկիս, որ խնդրանք ունեմ, միանգամից ասաց, որ արդեն մեծ աղջիկ եմ, և էլ հեքիաթ չի պատմելու: Իսկ ես ասացի, որ հեքիաթ չեմ ուզում, այլ ճշմարտությունը:

-Տատ, դու կամ քո ընտանիքը ինչ-որ կապ ունեցե՞լ է Արևմտյան Հայաստանի հետ:

-Այո… Մեր արմատները գալիս են Մշից, դու մշեցու ծոռ ես, իսկ քո հարցը մտովի ինձ տարավ հորս մոտ: Երբ նրան հարցեր էինք տալիս ցեղասպանության մասին, նա լռում էր, աչքերը լցնում և ոչինչ չէր ասում, բայց մի քանի բան կարողացել ենք իմանալ: Հայրս ու պապիկս են եղել իրենց ընտանիքից այն երկուսը, ովքեր մազապուրծ են եղել և հասել Արևելյան Հայաստան: Պատմում էր, որ փոքր է եղել, իսկ մայրը՝ հղի: Նրանք տանն էին հորաքրոջ հետ, իսկ հայրը գնացել էր պաշտպանելու իր ընտանիքը: Մայրը տեսնում է, որ թուրքերը մոտենում են տանը, երեխային թաքցնում է տեղաշորի ծալքի տակ, հորաքույրը դուրս է գալիս տնից և թաքնվում: Թուրքերը մտնում են տուն, տեսնում հղի կնոջը, բացում փորը և երեխային սրի հանում: Իսկ մյուս թուրքը սուրը հանում է և խրում ծալքի մեջ, տան մեջ ամեն ինչ ջարդում, փշրում և հեռանում: Այդ ժամանակ հայրս երեք տարեկան էր, բայց ինչքան էլ որ մեծանար, նրա աչքերի տխրությունը չէր անցնում: Հայրս և պապս փրկվելով գալիս են Արևելյան Հայաստան` Ղուկասյան գյուղ: Իսկ այդ ճանապարհը այդքան էլ հեշտ չէր, սոված, ծարավ: Տարիներ հետո էլ այդ սովի զգացողությունը նրան չէր լքել: Երբ հաց էին ուտում, անպայման պետք է յուղ ուտեր` հացը մեջը փրթած, թե չէ, չէր կշտանում: Վերջ, այսքանը գիտեմ: Էլ ոչինչ չի պատմել մեզ հայրս:

Էլ հարց չտվեցի, սակայն չկարողացա էլ քնել և ամբողջ գիշեր երազեցի այնտեղ լինելու մասին:

Սա էլ մի ցեղասպանությունից փրկված մարդու կյանքի պատմություն է: Ես նրա ծոռն եմ: Հիմա ավելի շատ եմ ուզում գնալ Արևմտյան Հայաստան, տեսնել իմ պապերի երկիրը:

Ես ապրում եմ Լոռու մարզի Հարթագյուղ համայնքում: Գյուղը նախկինում Ղալթախչի անվան տակ ընդգրկված է եղել Երևանի նահանգի Ալեքսանդրապոլի գավառում: Բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 1730 մետր է: Հեռավորությունը մարզկենտրոնից՝ 45 կմ: Գյուղում է գտնվում Սուրբ Նարեկ եկեղեցին (19-րդ դար), իսկ 1 կմ արևելք՝ Սուրբ Հովհաննես մատուռը։ Սուրբ Հովհաննես մատուռը Հարթագյուղի սրբատեղին է։ Այն գտնվում է գյուղի մերձակա լեռան կատարին՝ Փամբակի լեռնաշղթայի անմատչելի բարձունքներից մեկի վրա։ Հարթագյուղը, ըստ Հայկական սովետական հանրագիտարանի, հիմնադրվել է 1828թ-ին։ Գյուղը հիմնադրել են Բասենից, Մուշից, Էրզրումից և Ալաշկերտից գաղթած հայերը։ Գյուղի բնակիչների զբաղմունքն իր արտահայտությունն է գտել գյուղի թուրքերեն անվան մեջ՝ «Ղալթախչի», որը նշանակում է՝ թամբագործ։ Հարթագյուղից հայտնաբերված հնագիտական նյութերը, Հայկական լեռնաշխարհի այլ անկյուններից հայտնաբերված նյութերի հետ միասին ներկայացնում են նախաբնիկների մեկ միասնական, ծագումնաբանորեն շաղկապված և երկարատև զարգացող մշակույթը։ Հարթագյուղից շատ են հայտնաբերվել վաղ բրոնզեդարյան նյութեր։ Բացի վաղ բրոնզեդարյան նյութերից, Հարթագյուղում կան նաև վաղ երկաթի, ուրարտական և անտիկ շրջանին պատկանող նյութեր։ Հարթագյուղի տարածքում գտնվում է Խոյի հսկայական քարե կերտվածք, գյուղից 5 կիլոմետր հարավ գտնվում է «Բագեր» հնագույն բնակատեղին, «Խարաբեկ» միջնադարյան բնակատեղին և «Ցից քարեր» մեգալիթային համակարգը, որտեղից գեղեցիկ տեսարան է բացվում դեպի Արագած լեռը։

Խմբագրության կողմից. Հուսանք հետագա հոդվածներումդ արդեն կպատմես գյուղի այսօրվա մարդկանց, նրանց խնդիրների, հոգսերի, ուրախությունների և առօրյա կյանքի մասին:

Յուրաքանչյուր նոր սերունդ գերազանցում է իր նախորդ սերնդին: Հաճախ եք երևի լսում ձեր ծնողներից, տատիկներից, պապիկներից, որ նրանց ժամանակներն ուրիշ էին, որ իրենք ավելի լավն էին, ավելի լավ էին սովորում, շատ էին կարդում և այլն: Ես նման խոսքեր ծնողներիցս չեմ լսել և փոքր տարիքից մեծացել եմ այն համոզմունքով, որ մենք ավելի ընդունակ ենք և ավելի խելացի: Սեփական կարծիքը, ուրույն մտածելակերպը, ոճը, համարձակությունը` ահա թե ինչն է բնորոշ մեր սերնդին: Չկա ոչինչ, ինչի շուրջ մենք բոլորս նույն կերպ կմտածենք: Նույն ֆիլմը մենք կարող ենք մեկնաբանել տարբեր տեսանկյուններից, նույն գիրքը մենք կարող ենք ընկալել յուրովի:

Մենք տարբերվում ենք մեր ծնողներից, որովհետև մենք ծնվել ենք ազատ, անկախ երկրում և առաջնորդվում ենք ազգային գաղափարներով: Մենք այն սերունդն ենք, որը ցանկանում է ապրել և ստեղծագործել անկախ Հայաստանում, մենք պատրաստ ենք զարգացնել և պաշտպանել Հայաստանը:

Մենք հետաքրքրված ենք քաղաքականությամբ, հաճախ ենք ակտիվ գործունեություն ծավալում այդ ասպարեզում, քան մեզանից մեծերը: Ուսուցիչներս ասում են, որ իմ տարիքում նրանք ուրիշ հետաքրքրություններ ունեին և քաղաքական գործերին չէին խառնվում: Այո, դուք ուրիշ էիք: Բայց ասեք ինձ, ինչո՞ւ քաղաքականությունը չպետք է հետաքրքրի ինձ: Չէ՞ որ հենց այդ ասպարեզում կատարվող գործողություններն են որոշում իմ և իմ երկրի ապագան: Մենք դեռ չունենք ընտրելու իրավունք, բայց հասկանում ենք, որ մենք նույնպես կարող ենք ինչ-որ ազդեցություն ունենալ ընտրությունների վրա և կունենանք: Այսօր յուրաքանչյուր խելացի քաղաքական գործիչ փորձում է իր գործունեության մեջ ավելի շատ պատանիներ և երիտասարդներ ընդգրկել:

Մեր սերունդը ստեղծագործ և ստեղծարար է: Այն ինչ մեր նախորդ սերունդները անվանում են «նորագույն տեխնոլոգիաներ», մեր համար դա արդեն սովորական բան է: Մենք ենք այսօրվա տեխնիկական նվաճումների կրողը և դրանք շարունակողը: Կողքս այսօր տեսնում եմ ապագա ծրագրավորողներ, ճարտարագետներ, ինժեներներ, դիզայներներ և ռոբոտաշինարարներ, ովքեր կդառնան ապագայի նորարարներն ու գյուտարարները:

Մենք ունենք այլ արժեքներ և այլ պատկերացումներ կյանքի մասին:

Մենք կարևորում ենք տպավորությունները, որ ստանում ենք կյանքից: Առաջնային ենք համարում մեր կյանքի այն հնարավորությունները, որոնք մեզ թույլ կտան ճանապարհորդել, սովորել ավելին այս կյանքից: Մենք նոր սերունդ ենք, որը անցյալում է թողնում բոլոր պատերազմները և նայում է առաջ, որը վայելում է կյանքը և ձգտում ավելիին: Հնում ասված շատ արտահայտություններ էլ ավելի արդիական են այսօր, քան առաջ` oրինակ` «Ինչքան լեզու գիտես, այդքան մարդ ես»: Մեր սերունդը ավելի է գնահատում գիտելիքը և նրա ուժը, մենք քաջ գիտակցում ենք, որ առանց գիտելիքի դու ոչ ոք ես:

Ես և իմ հասակակիցները այն սերունդն ենք, որը յուրաքանչյուր հարցի շուրջ ունի իր սեփական կարծիքը, մենք այն սերունդն ենք, որը չի վախենում բարձրաձայնել իր մտքերը, պնդել իր համոզմունքները: Բոլոր ժամանակաշրջաններում ապրել են տարբեր մարդիկ, և ժամանակի հետ մենք փոխվում ենք, այսօր մենք գերազանցում ենք մեր նախորդ սերունդներին, վաղը մեզ կգերազանցեն մեր ապագա սերունդները: