«Մարդը միակ բանական էակն է ամբողջ տիեզերքում»:

Քանի՞ անգամ եք լսել այս արտահայտությունը, հետո ձեզ լավ զգացել, որ թեև 7 միլիարդից մեկն եք, բայց ձեր տեսակով միակն եք  ոչ թե այս փոքրիկ հողագնդում ,այլ մի ամբողջ անծայրածիր տիեզերքում:
Մարդկանց միակ բանական էակ լինելու փաստն այնքան համոզիչ է հնչում մեր բերանններից, որ կարծես ինչ-որ մեկը մեկուկես մետրանոց քանոնով չափչփել է տիեզերքի ամեն սանտիմետրը ու այնտեղ ոչ մի բանական էակ չի գտել: Մարդկանց հնարավորություններն այնքան սահմանափակ են: Թվում է` եթե մեկ-երկու դարում մարդկությունը չլսված հաջողությունների է հասել գիտության ոլորտում, նույնը կարող է անել և տիեզերքում, ամեն տեղ: Մենք  անգամ մեր գալակտիկան ամբողջությամբ չենք կարողացել ուսումնասիրել, բայց մեծ պատասխանատվությամբ նշում ենք, որ միակն ենք ողջ տիեզերքում:
Իսկ ինչո՞ւ օրինակ, շունը չի կարող բանական լինել, որովհետև ավելի՞ հավատարիմ է, քան շատ «բանական մարդիկ»: Թե, որովհետև նա հաչում է, ոչ թե խոսում: Հանդուրժողականությունը արմատացած երևույթ չէ մարդկանց մեջ, եթե մեկը իր մազերի գույնով, ապրելակերպով, տեսքով զգալիորեն տարբերվում է մյուսներից, սկսում է քննադատվել, կամ պարզապես անտեսվել, էլ ինչպես կարող է խոսք գնալ մարդ –կենդանի հանդուրժողականության մասին:
Պարզապես մարդկանց համար սովորություն է՝ չտեսնելու տալ այն, ինչը այս կամ այն կերպ կարող է վնասել մարդկային ցեղի միանձնյա բանականությանը:
Բայց ես համոզված եմ, որ ինչ-որ տեղ, բոլորի աչքից հեռու, մի հինգերորդ տարածությունում ապրում են էակներ, որոնք պակաս բանական չեն, քան ես: Կամ էլ հենց մեր աչքի առաջ. շան հաչոցը, մեղուների բզզոցը, կատվի մլավոցը սոսկ կենդանական բնազդներ չեն, այլ բառեր, նախադասություններ, որոնց իմաստը դժբախտաբար կամ գուցե բարեբախտաբար, այդ «միակ»  ու «ամենաբանական» մարդը հասկանալ չի կարող:

Համասյանի «Կարս»-ն եմ լսում։ Ասում են՝ իրադարձությունների հետ կապված երգերը կա՛մ փրկում են մեզ, կա՛մ՝ շարքից հանում։ Ես բացառում եմ երկրորդը, որովհետև Ծյոմը բարձրացավ բեմ ու ասաց այնպիսի բաներ, որոնք հիմա ինձ պարտավորեցնում են գրել։ Որոնք ընդհանրապես պարտավորեցնում են ապրել։ Ասաց՝ Ղարաբաղում եմ ծառայում, ու չփշաքաղվելու ելք չթողեց… Հետո հերթով բեմ բարձրացան ծանոթ ու անծանոթ դեմքեր, հետո պարզ ու բարդ, սովորական ու անսովոր, ներանձնական ու շղթաներով իրար հետ կապված ինչ-որ շշուկներ տարածվեցին շարքերում. գրեթե անլսելի, ինչ-որ մեկի ականջին ասած, որոշները՝ էդպես էլ մտքում մնացած…

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Հետո հիշում եմ էն բոլոր երեխեքին, որոնց գոնե մեկ անգամ կարդացել էի, կամ որոնք գոնե մեկ անգամ ինձ հաղորդագրություն էին գրել, ու որոնց շնորհիվ ես միշտ շարունակելու կետ գտնում էի։ Ես դեռ շարունակելու եմ մտքումս պահել բոլոր այդ դեմքերը։ Նրանց աչքերում, մազերի մեջ, նրանց ժպիտներում, նրանց բարբառում ես գտել եմ իմ բաժին Հայաստանը։ Նրանց բոլորի դեմքերին ես տեսել եմ այն Հայաստանը, որ այսօր մեզնում է, կամ էլ՝ մենք նրանում, ի՞նչ կարևոր է։ Եվ հիմա ես հատ-հատ մտքով գրկում եմ իմ բաժին Հայաստաններին, որոնք, հաստատ գիտեմ, որ վաղը չեն գալու։ Որոնք պարզապես այսօր կան։

Երբ արդեն տանը նստած ես, տաք ծածկոցում փաթաթված ու կարդում ես ընկերներիդ նյութերը մրցանակաբաշխության մասին, կարդում նրանց տպավորությունների մասին, հասկանում ես (կամ գուցե դեռ չես հասկանում), ինչ է կատարվել արդեն երեք օր առաջ։ Երբ թերթում ես այդ օրվա նկարները, նայում տարբեր տեսանյութերը, կարդում շնորհավորական մեկնաբանությունները, ուղեղիդ մեջ գտնում ես այն կիսագնդի կիսատ մասը, որ երկու օր առաջ լրացվեց։ Քո նկարը 100 և ավելի մրցանակակիրների նկարների կողքին հայտնվում է էկրանին, դիմացի շարքի նստածները շրջվում են, հասկանալու համար, թե էս աղջիկը հետևիս չէ՞ր նստած, շրջվում էին, համոզվում, ժպտում ու փնտրում հաջորդ նկարում պատկերվածին։ Նայում ես մրցանակներիդ, որոնց մեջ ամենաարժեքավորը ամենափոքրն է՝ քարտը, որի վրա մի քանի տառ հաստատում են քո կարգավիճակը՝ ԹՂԹԱԿԻՑ, դու ամեն անգամ այդ քարտին նայելով , մտքումդ կրկնում ես. «Այո, թղթակից, այո, երազանքս քայլ առ քայլ գալիս է ինձ մոտ (կամ ես եմ գնում նրա մոտ)»։

Մի խոսքով՝ հասկանում ես, որ զուր չես գիշերները մտքերդ հավաքել, առավոտյան վազելով հասել համակարգչի մոտ ու մտքերդ դարձրել word-ի փաստաթուղթ, հետո՝ մեյլի նամակ ու ուղարկել 17.am-ին։ Հիմա մի բառ, որ շատ տարածված է ու կրկնվող՝ շնորհակալություն, այս բառի բոլոր իմաստներով, բոլոր երանգներով, բոլոր տառերով ու վանկերով, իրենց բոլոր հնչեղ ու խուլ բաղաձայներով, մի խոսքով, բոլոր հնարավոր ձևերով. ՇՆՈՐՀԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆ …

«Հետևողական աշխատանքի համար»

Եթե ասեմ, որ գրելը իմ տարերքն է՝ երևի թե չեմ խաբի: Միշտ ցանկացել եմ զբաղվել լրագրությամբ, բայց երբեք նման հնարավորություն չեմ ունեցել: Լրագրությամբ զբաղվելու մի շարք փորձերից հետո ես հանդիպեցի «Մանանա» կենտրոնին:

Առաջին հանդիպում` Ստեփանավանի մեդիադասընթաց: Այս հանդիպումը դարձավ ամենանշանակալից օրերից մեկը: Չնայած այն փաստին, որ դասընթացը ուրիշ քաղաքում էր, ես որոշեցի բաց չթողնել այդ հնարավորությունը: Սկզբում մի քիչ ամաչում էի, գրեթե չէի խոսում, բայց հետո «Մանանա»  թիմի անմիջականությունը ստիպեց ինձ ակտիվանալ: Ես ուղղակի երջանիկ եմ, որ այդ օրը, բազում տաղանդավոր և ստեղծագործ պատանիներից ընտրեցին հենց ինձ: Այս հանդիպումը ենթադրում էր նոր հանդիպում, որը եղավ Ծաղկաձորյան մեդիաճամբարի մեկ շաբաթը: Պետք է ասեմ, որ դա իմ ամենալավ յոթ օրն էր և ամենալավ ծննդյան տարեդարձը (Մեդիա ճամբարը համընկել էր իմ ծննդյան տարեդարձի հետ): Այդ յոթ օրերի ընթացքում ես սովորեցի լինել ստեղծագործ: Սկզբում լավ չէի գրում, նյութերիս մեջ կյանք չկար: Եվ տարօրինակ էլ չէ, ինչպե՞ս կարող էր կյանք լինել անշունչ հաշվետվության մեջ: Տիկին Ռուզաննան մի անգամ ասաց, որ նյութերս ավելի շատ հաշվետվության են նման, նստեցրեց իր կողքին և սկսեց խմբագրել նյութերիցս մեկը: Այդ օրը ես հասկացա, որ պետք է դուրս գամ ինձ հատուկ փակագծերից և սկսեմ գրել այն, ինչ մտածում և զգում եմ, որ պետք է նյութերս լինեն անկեղծ և հստակ, հասկանալի և հարազատ ուրիշներին:

Իսկ այսօր մեկուկես տարի անց 17.am-ին թղթակցելուց հետո ես ստացա մրցանակ իմ հետևողական աշխատանքի համար, որը դարձավ այն նոր էջի սկիզբը, որտեղ ես կկատարելագործվեմ, կգրեմ նոր և ավելի հետաքրքիր պատմություններ, կդառնամ ավելի ստեղծագործ և իմ ձայնը ավելի լսելի կլինի, քան երբևէ:

Իմ անուն ազգանունը երբեք այնքան չէի սիրել, որքան Հայաստանի պատանի թղթակիցների առաջին մրցանակաբաշխության ժամանակ, հատուկ նվերներ ստացողների անունների մեջ լսելիս:

Առաջին պահին անունս լսելով, ընկերներիս կողմից շնորհավորանքներ ու առաջ հրող հարվածներ ստանալով, այդպես էլ չկարողացա կենտրոնանալ, լսելու համար, թե վերջիվերջո ինչի համար եմ հատուկ մրցանակ ստանում: Միայն մրցանակաբաշխությունից երեք ժամ անց տոպրակի մեջ դիպլոմը տեսնելով իմացա` «Իրական կյանքը լավագույնս արտացոլելու համար»: Մի քիչ չէի հավատում, բայց հետո մտածեցի, որ իվերջո այն, ինչ արել եմ, այն, ինչ գրել եմ ու այդքան համառորեն անընդհատ ուղարկել, միշտ մտավախություն ունենալով, որ ոչ մեկը չի կարդա, արել եմ իմ շրջապատում կատարվող դեպքերն ու դեմքերը ընթերցողին ամենաիրական ձևով հասցնելու համար, ու կարծես թե ստացվել է:

Մրցանակ ստանալը շատ հաճելի է, գնահատված լինելուց լավ բան էլ դժվար թե գտնվի, բայց այն նաև պարտավորեցնում է լինել ավելի լավը, երբեք չծուլանալ, ու փոքրիկ հոգսերով ապրող աղջնակից վերածվել իր պարտականությունները գիտակցող երիտասարդի:
Ինչ մնում է զգացմունքներին, գիտեք, երբեմն երբ շատ երջանիկ ես, ու քո մոտ ամեն ինչ լավ է, մնում է միայն մի պահ կանգ առնել, վայելել պահը, ու նորից շարժվել նոր հաղթանակների հետևից: Երեկ երբ մի պահ կանգ առա, ցանկություն առաջացավ ամուր գրկել ու շնորհակալություն հայտնել ծնողներիս, ընկերներիս, պատահական անցորդներին, որ գուցե իմ նյութերից մեկի գրման շարժառիթ են հանդիսացել, Աստծուն, որ թույլ չի տվել մուսայիս անժամկետ հեռանալ, «Մանանային», նրա բոլոր աշխատակիցներին` հնարավորությունը ընձեռելու համար, բոլոր նրանց, ովքեր այս կամ այն կերպ օգնել են հասնել այդ բեմին իմ կյանքի առաջին մրցանակաբաշխությանը: