Լուսանկարը՝ Իզա Ասծատրյանի

Տատիս՝ Ռոզան, գանգուր վարսերով, սևակ ու անչափ գեղեցիկ է: Նա այնքան աշխատասեր է, որ ձանձրանում է միայն պարապ-սարապ մնալուց: Միշտ զարմանում է, թե ինչպես կարելի է գործ չանել ու հոգնել: Ասում են, որ տատիկները շատ կարևոր դեր ունեն թոռների կյանքում, նաև յուրահատուկ կապ կա: Տատս հենց այդպիսին է: Նա յուրահատուկ տանտիկին է, մայր ու լավագույն տատը: Նրա խոսքն ու լինելն ուղղակի անհրաժեշտ է բոլորիս: Տատս ուրիշ է:
1960-ական թվականներից Հին Հալիձորից մարդիկ բարձրանում էին ներկայիս գյուղ: Այստեղ արդեն դպրոց էր կառուցվում, մարդիկ տուն ու տեղ էին դնում: Տատս ու պապս առաջիններից էին, ովքեր նոր Հալիձորում սեփական ձեռքերով տուն կառուցեցին: 1972 թվականին տեղափոխվեցին նորակառույց տուն, բայց շարունակեցին մշակել նաև հին գյուղի այգիները: Ամռան եռուզեռին, ոտքով հասնում էին հեռավոր այգիներ, թութ թափում, որ օղի քաշեն: Մայրս միշտ հիշում է, թե ինչպես էր տատս ամեն գործ ժամանակին հասցնում և չորս երեխաներին մաքուր ու դասապատրաստված դպրոց ուղարկում: Խելացի տատիս հետ երբեք չես ձանձրանա: Մի անգամ միասին դաշտ գնացինք թեյի ծաղիկներ հավաքելու: Ես, ինչպես միշտ, գնացել էի լուսանկարվելու համար, բայց տատիս հետ երիցուկներ հավաքեցի ու ինձնից գոհ հետ վերադարձա: Իսկ տատս… Տատս այնքան ծաղիկներ էր հավաքել, որ Ռուսաստանի բոլոր բարեկամներին էլ բաժին հասավ: Հետո նաև թութ թափ տալու աշխատանքներին մասնակից դարձա: Ու այդպես էլ սկսեցի հասկանալ գյուղում ապրող մարդու աշխատանքի գինը, կնոջ կյանքի բոլոր դժվար ու նաև հաճելի կողմերը: Հեշտ չէ ապրել ու շենացնել գյուղում ապրող մեծ ընտանիքի տունը, որտեղ հյուրերն անպակաս էին:
Տատիկս շատերի համար է իդեալական կնոջ օրինակ: Եվ իր նվիրվածության պտուղները կարելի է տեսնել ճիշտ դաստիարակված երեխաների ու թոռների մեջ: Նա յուրաքանչյուրիս հաջողությամբ այնպես է ուրախանում և ոգևորում, որ պարտավոր ենք առաջ նայել ու ավելիին հասնել: Իսկ թե ինչպիսի խոհարար է Ռոզա տատիկը, պատմելու բան չէ: Նրա պատրաստած չամիչով փլավը, խաշիլն ու տոլման ուրիշ համ ու հոտ ունեն: Երբ իրար գլուխ ենք հավաքվում, տատս մառանից միրգ ու կոմպոտ է բերում, փոխինձով կոլոլակ պատրաստում: Վայ, չուտողին:
Դժվար է գրել իդեալական կնոջ մասին, երբ նա այնքան համեստ է: Չես կարող բառերով նկարագրել նրա կյանքով լիքը աչքերի ու ամենաբարի ժպիտի մասին: Նա անվերջ լավագույնն է անում բոլորիս համար՝ իր խորհուրդներով, օրինակելի պահվածքով ու պարզապես մեր կողքին լինելով: Նրան պետք է սիրել ու հարգել, մեզնով հպարտանալու առիթներ շատ տալ, միշտ շնորհակալ լինել:

Շնորհավո՜ր իմ ամենատատիկի միամսյակը և ամեն օրը: Շնորհավո՜ր բոլոր կանանց և աղջիկների տոնը:

Լուսանկարը՝ Իզա Ասծատրյանի

2016թ.-ն էր, մի քանի ժամով հայտնվել էինք Երևանում, առիթը բաց չթողեցինք ու ճանապարհին գնացինք Արարատ՝ Վազգեն Սարգսյանի տուն-թանգարան:
Դեռ երկու քայլ հազիվ էինք հասցրել անել, երբ մեր միջի  հայրենասիրական ոգին անբողջությամբ արթնացավ:
Իսկ երբ ներս մտանք, հիշեցի Սպարապետի խոսքերից մեկը.
«Այս երկրի մայրաքաղաքը սկսվում է խրամատից»:
Ասեմ, որ մարտական ոգիս բարձրացավ, հետո սկսեցի լուսանկարել:

Լուսանկարը՝ Իզա Ասծատրյանի

Ես ու Գոհարն էինք, այնքան  էինք սպասել այդ օրվան, մեծ ոգևորություն կար մեր մեջ:
Սպարապետի օրորոցին դիպչեցինք, նրա անձնական իրերն էինք ուսումնասիրում:
Հագեցած օր ունեցանք:

Լուսանկարը՝ Իզա Ասծատրյանի

Երկու տարի անց, երեկ, Գորիսում տոնական մեծ միջոցառում էր կազմակերպվել: Զինվորական շքերթ, ցուցադրական ելույթներ, ինչպես նաև տոնական համերգ, որի ժամանակ ելույթ ունեցան՝ Սևակ Ամրոյանը, Համլետ Գևորգյանը, Արսեն Գրիգորյանը և ուրիշներ:
Ինչ խոսք, ամեն ինչ հրաշալի էր, միայն թե փոքր ինչ ուշ տեղ հասնելուս պատճառով կարողացա համերգային մասին ներկա լինել, այն էլ կեսից:

Շնորհավոր ծնունդդ, Սպարապետ:

Հ.Գ. Բոլորին խորհուրդ եմ տալիս, գոնե մեկ անգամ լինել Սպարապետի տուն-թանգարանում և ապրել այն ակնթարթները, որոնք  մենք ապրեցինք:

Լուսանկարը՝ Համայնքը ԵՍ եմ

Չե՞ս լսել «Համայնքը ԵՍ եմ» համայնքային երիտասարդ առաջնորդների ճամբարի մասին, հոգ չէ, հիմա մանրամասն կպատմեմ:

2016 թվականին ուզում էի մասնակցել ճամբարին, սակայն տարիքս բավարար չէր: 2018 թվականի փետրվարին էլ հնարավորությունը ձեռքիցս բաց չթողեցի, նստեցի ու հայտը լրացրի: Հարցազրույցի փուլն էլ հաղթահարելուց հետո պարզվեց, որ անցել եմ:

Ճանապարհին, երբ աչքերս բացեցի և տեսա, թե ինչ հրաշալի տեսարան է շուրջս, մտածեցի․ «Տեղ հասնելուց հետո աչքերս կբացեմ, որ անակնկալի գամ»: Մտածեցի ու աչքերս փակեցի:

Վերջապես հասանք Աղվերան, որտեղ պիտի անցկացվեր ճամբարը: Տրամադրող մթնոլորտ էր։ Հետաքրքրասեր աչքեր ու անծանոթ դեմքեր կային, որոնք հետո չպետք է մոռացվեին: Նախքան ճամբարի առաջին դասընթացի սկսվելը, գնացինք սենյակներ, մի փոքր հանգստացանք: Ի դեպ, սենյակակիցս 17.am-ի թղթակից Պետրոսյան Նոնան էր, ճամբարին մասնակցում էր նաև 17-ից Անի Ղուլինյանը։ Արդեն հետաքրքիր էր:

Հանգստի ժամն ավարտվել էր, գնացինք կոնֆերանս դահլիճ: Պետք է խոստովանեմ, որ այս ճամբարում փոքր-ինչ պասիվ էի, բայց չգիտեմ՝ ինչով էր դա պայմանավորված: Պատմեմ մեր խիտ, բայց օգտակար օրակարգի մասին: Առաջինը ելույթ ունեցավ ՄԱԶԾ (ՄԱԿ-ի ծարգացման ծրագիր) ծրագրի համակարգող Նատալյա Հարությունյանը, խոսեց ճամբարի մասին: Հետո խաղի միջոցով ծանոթացանք միմյանց հետ: Նատալյա Հարությունյանը խոսեց ժամանակակից առաջնորդության հիմունքների, միտումների մասին:

Լուսանկարը՝ Համայնքը ԵՍ եմ

Օրվա ամենահետաքրքիր մասը ՀՀ Ազգային ժողովի պատգամավոր Մանե Թանդիլյանի հետ հանդիպումն էր։ Նա պատմեց իր մասին, պատասխանեց մեր հարցերին: Հետո խմբային աշխատանքներ կատարեցինք, որոնց գաղտնիքները մեզ բացահայտեց ՄԱԶԾ ծրագրի փորձագետ Ժաննա Հարությունյանը:

Առաջին օրվա համար այն ամենն, ինչ նախատեսված էր, ավարտին հասցրինք: Արդեն ժամը 20:30 էր, կարող էինք գնալ քնելու, հանգստանալու, բայց քանի որ մեր թիմի Անդրանիկը հրաշալի էր պարում, որոշեց մեզ ազգային պարեր սովորեցնել: Դա էլ սովորեցինք, մի փոքր էլ խաղացինք ու գնացինք քնելու։

Հաջորդ օրը սկսվեց հետաքրքիր քննարկումով, թե որն է մեր երազած համայնքը, որտեղ կցանկանանք ապրել: Ծանոթացանք Հայաստանի տեղական ինքնակառավարման համակարգին. նախապատմությանը, կառուցվածքին և հիմունքներին, ինչը ներկայացրեց Աշտարակի փոխքաղաքապետ Գևորգ Եղիազարյանը:

Inspiro զրույց ունեցանք նաև «Գոլդն Գրեյպ Արմաս»-ի գլխավոր տնօրեն Վիկտորիա Ասլանյանի հետ:

Խաղի միջոցով ընտրություններ անցկացրինք մեր Արենավան բնակավայրում, յուրաքանչյուրս ունեինք մեր դերերը: Նրանք, ովքեր ո՛չ ավագանի էին, ո՛չ համայնքապետի թեկնածու, ընտրություններին մասնակցում էին որպես ընդդիմադիր ժողովուրդ:

Լուսանկարը՝ Համայնքը ԵՍ եմ

Հետո խաղ-վարժություն ունեինք, որը վերաբերում էր հիմնախնդրի վերհանմանը, լուծումների հավաքագրմանը, ծրագրի մշակմանը, հանրային լուծմանը։ Խաղը կազմակերպվել էր ՄԱԶԾ ծրագրի թիմի կողմից: Իսկ օրվա ավարտին աշխատեցինք մեր անհատական ծրագրերի վրա։

Երրորդ օրը հանդիպեցինք Աշոտ Գիլոյանի (ՀՀ Տարածքային կառավարման և զարգացման նախարարության տեղական ինքնակառավարման վարչության պետ) հետ:

Տպավորիչ էր ՄԱԶԾ կառավարման և մասնակցային գործընթացի փորձագետ Վիջինիա Սեզիլի հետ հանդիպումը: Նաև քննարկեցինք քաղաքացիների ներգրավվածության կարևորությունը համայնքային որոշումների կայացման գործում:

Երրորդ օրը Inspiro զրույց ունեցանք Համայնքային ֆինանսիստների միության նախագահ Վահան Մովսիսյանի հետ:

Գենդերային հավասարության և տեղական քաղաքականության մասին խոսեց ՄԱԶԾ դասընթացավար Արմինե Մխիթարյանը:

Հետաքրքիր հանդիպում ունեցանք «Համայնքը ԵՍ եմ» ճամբարի շրջանավարտ Լուսինե Կարապետյանի հետ, որն ի դեպ , իր գործունեությունը նույնպես 17-ից է սկսել:

Չորրորդ օրը, «ՀԿ կենտրոն»-ի նախագահ Արփինե Հակոբյանը ծրագիր գրելու, ճիշտ ներկայացնելու մասին գաղափար տվեց, որից հետո խմբային աշխատանքի միջոցով ամրապնդեցինք ստացած գիտելիքը:

Ու քանի որ չորրորդ օրը վերջին անգամ պիտի գիշերեինք, մի փոքրիկ խնջույք էր կազմակերպվել։ Առավոտյան, նախքան ճամբարի փակման արարողությունը, հանդիպում ունեցանք «Լավ տեղական ինքնակառավարում Հարավային Կովկասում» ծրագրի հայաստանյան թիմի ղեկավար Քաթրին Շեֆերի, ՄԱԶԾ ժողովրդավարական կառավարման ծրագրերի համակարգող Ալլա Բակունցի հետ:

Նաև հետաքրքիր էր աշխատել Արմինե Փաթաթանյանի, Անի Թարվերդյանի, Դավիթ Դադալյանի և Լիլիթ Սարիբեկյանի հետ:

Լուսանկարը՝ Համայնքը ԵՍ եմ

Վերջում ուզում եմ նշել, որ ճամբարի առանձնահատկություններից մեկն այն էր, որ մասնակիցները տարբեր տարիքային խմբերում էին․ կային և՛ ավագանիներ, և՛ քաղաքագետներ, և՛ աշակերտներ, և՛ ուսանողներ:

Ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել «Համայնքը ԵՍ եմ»-ին հրաշալի ճամբարի և նոր գիտելիքների համար։

Լուսանկարը` Սոնա Զաքարյանի

Բարև բոլորին։ Այսօր ցանկանում եմ ձեզ պատմել մի շատ հետաքրքիր փորձի մասին, որը ԱՄՆ-ում եմ ձեռք բերել։ Երբ սկսեցինք պատրաստվել դպրոց գնալուն, առարկաներ էինք ընտրում, ու ինձ առաջարկեցին լինել ուսուցչի օգնական, օգնել ուսուցչին նախադպրոցական տարիքի երեխաներին սովորեցնելու հարցում։ Քանի որ շատ եմ սիրում երեխաներին, որոշեցի փորձել։

Սկզբում շատ անսովոր էր, քանի որ երեխաներին, այն էլ՝ ամերիկացի, հասկանալու համար մեծ ջանքեր են անհրաժեշտ։ Իհարկե, խոսքը միայն լեզվին չի վերաբերում։ Բայց հետո սկսեցի հարմարվել, ու ամեն ինչ շատ հետաքրքիր էր ու ոգևորիչ։

Լուսանկարը` Սոնա Զաքարյանի

Այդ տարիքի երեխաների հետ շփվելը մի քիչ բարդ է, քանի որ նրանք մեծ դժվարությամբ են հարմարվում ինչ-որ բաներ սովորելուն, դեռ ցանկանում են խաղալ։ Կան երեխաներ, որ իսկակապես ուզում են սովորել և պատրաստակամ են, կան նաև երեխաներ, որ սովորելու մասին լսել անգամ չեն ցանկանում և անընդհատ պատճառներ են գտնում ուրիշ բաներով զբաղվելու համար, միայն թե չսովորեն։ Այս ամենը իրականում շատ խառն է, աշխատատար և միևնույն ժամանակ՝ հետաքրքիր։

Լուսանկարը` Սոնա Զաքարյանի

Բայց գիտե՞ք՝ նրանք իմ անունը ավելի լավ ու ճիշտ են արտասանում, քան շատ ամերիկացի մեծահասակներ։ Երբ մտնում եմ դասարան, Սոյերը բացականչում է.

-Ուսուցի՜չ, Սոնան եկավ։

Քայլին և Ռայլան վազում են ընդառաջ ու գրկում։ Նրանք միշտ բարձրացնում են տրամադրությունս։ Սա ինձ համար շատ կարևոր է և ուրախալի, քանի որ կարծում եմ, որ եթե երեխաները ինձ չսիրեն, ապա չեն լսի ինձ։ Իսկ իմ առաքելությունը նրանում է, որ նրանք հասկանան ինձ, լսեն և սխալ բաներ չանեն։

Լուսանկարը` Սոնա Զաքարյանի

Մի օր, երբ հերթական դասի ժամն էր, երեխաներից մեկը, որի անունը Լոգան է, անմիջապես նկատեց իմ գիրք-կախազարդն ու հարցրեց․

-Ի՞նչ է սա։

-Գիրք-կախազարդ է, Լոգան։

-Ինչ-որ բան կա՞ մեջը գրված։

Լուսանկարը` Սոնա Զաքարյանի

-Այո, ընկերներս են գրել, որ իրենց չմոռանամ։

-Կարո՞ղ եմ ես էլ իմ անունը գրել, որ ինձ երբեք չմոռանաս։

-Հա, կարող ես գրել։

Հետո հարցրի.

-Իսկ ես ի՞նչ պետք է անեմ, որ դու էլ ինձ չմոռանաս։

-Ինձ համար բացիկ պատրաստիր։

Շատ երեխաներ հարցնում են.

-Ամերիկացի՞ ես։

Լուսանկարը` Սոնա Զաքարյանի

-Չէ, ես շատ հեռվից եմ եկել ու շուտով գնալու եմ։

Այս խոսքերը, ինքս էլ չգիտեմ՝ ցավոտ են, ուրախալի, թե ոչ մեկը, ոչ էլ մյուսը։

Երեխաներին շատ եմ սիրում ու ցանկանում եմ շարունակել այս ամենը։ Ո՞վ գիտի՝ ինչ հետաքրքիր արկածներ են սպասվում։

Լուսանկարը՝ Իզա Ասծատրյանի

Դասարանում նստած էինք, այդ ժամը հանրահաշիվ էր, հանկարծ հիշեցինք, որ շաբաթ օրը Սուրբ Սարգսի տոնն է, մտածեցինք «բաց չթողնենք առիթը, ուտենք աղի բլիթը»:
Դժվարը մտածելն էր, իրագործելը շատ հեշտ էր:
Շուտով զանգը հնչեց, ուսուցիչը դուս եկավ դասարանից, սակայն աղի բլիթ ուտելու միտքը դեռ մեր գլխում էր, և չէր էլ պատրաստվում դուս գալ մեր գլխից:

Արդեն վերջին դասաժամն էր, մտածում էինք, թե ով պետք է մեզ համար աղի բլիթ պատրաստի, մեկ էլ ընկերներիցս մեկը` Արաքսյան, ասաց.
-Երեխեք, տատիկս կարող է մեզ համար պատրաստել:
-Ըհըն, ընտիր է:
Արդեն աղի բլիթ պատրաստող էլ կար:
-Դե, որ գնամ տուն, կասեմ կպատրաստի, հետո կզանգեմ՝ դուրս կգաք վերցնելու.-ասաց Արաքսյան:
-Շատ լավ է,- ասաց Գոհարը:
Զանգը հնչեց, արդեն տուն գնալու ժամանակն էր.
-Գոհար, գալի՞ս ես՝ գնանք մեր տուն,- ասացի ես: Ի դեպ Գոհարը զարմուհիս է:
-Հա, կգամ,-ասաց Գոհարը:
Ես ու Գոհարը ճանապարհ ընկանք՝ տարբեր թեմաների շուրջ զրուցելով:
Հասանք տուն, դե մեզ դիմավորելու եկավ Խածիկոն` շունս, երկուսիս բարևելուց ու մի լավ խաղալուց հետո, մի կերպ թողեց տուն մտնենք:
Մի քանի ժամ անցավ, Արաքսյան զանգեց.
-Ալո, Իզա, բլիթները պատրաստ են, ժամը 15:30 հարմա՞ր է:
Երբ տեղ հասանք, բոլորը հավաքվել էին: Բլիթները վերցնելուց հետո ուրիշ միտք ծագեց: Ձյուն էր եկել, իսկ մենք այս տարի ձմեռային նկարներ չէինք արել, ուրեմն վերջ, գնում ենք լուսանկարվելու:
Սկսեցինք սելֆիներից, հետո ուրիշ նկարներ ու տեսանյութեր արեցինք:

Լուսանկարը՝ Գոհար Փարսյանի

Արդեն ուշ էր, որոշեցինք գնալ տուն:
Երեկոյան, երբ աղի բլիթ ուտելու ժամանակն էր, ես մի մեծ բաժակ ջուր խմեցի, հետո կերա:
Արդեն ժամը 1:56 էր, որոշեցինք վերջապես գնալ քնելու: Չնայած բլիթ կերանք, բայց որևէ մեկին տեսնելու հույս չունեինք, ուղղակի ասացինք՝ մենք էլ փորձենք:

Առավոտյան վեր կացանք թե չէ, կապվեցինք աղջիկների հետ, որ տեսնենք՝ որևէ մեկը երազ տեսել է, թե չէ:
-Ես սպիտակ ֆոն եմ տեսել,-ասացի ես:
-Ես էլ սև,- ասաց Նոննան:
-Ես ոչ մի բան չեմ տեսել,- ասաց Գոհարը:
-Ես էլ,- ավելացրեցին Արաքսյան և Էլլադան:
-Երեխեք, ինձ ջուր են տվել, բայց դեմքը չեմ տեսել,-ասաց քույրս` Անետան:

Այսպես էլ սկսվեց ու ավարտվեց մեր աղի բլիթ ուտելու պատմությունը: