Լինում է, չէ՞, որ ֆեյսբուքյան էջդ թերթելիս հրապարակումների ես հանդիպում, որոնք տիպիկ քեզ ու արածներդ են նկարագրում, իսկ դու մտածում էիր, թե միայն դու ես էդպիսին։ Չէ, մինչև կարդալը չէիր էլ մտածում արածիդ մասին, բայց ինչ-որ մեկից լսելով՝ ոնց-որ մտքիդ մի մութ հատված լուսավորվում է, ու սկսում ես դրա մասին մտածել։ Է՜, դե, մեկ է՝ չեմ կարողանա նորմալ բացատրել՝ ինչ նկատի ունեմ, մի րոպե՝ օրինակով ասեմ: Ասենք, թե մեկը հրապարակում է արել մոտավորապես էսպիսի բովանդակությամբ. «Լայք, եթե դու էլ ես փռից տուն տանելիս հացի կեսը ուտում»։ Ու քո ռեակցիան. «Վա՜յ, ճիշտ ա» կամ «Էս ինձ հետևո՞ւմ են»։ Ես մեծ հույս ունեմ, որ հասկացաք, թե ինչ նկատի ունեմ, որովհետև ամբողջ ուժով ջանում եմ էդ անտեր մտքերս նորմալ հավաքել ու գրել։

Հետաքրքիր է, չէ՞, մենք չենք տեսել, թե ինչպես է մեկը փռից հացը թաքուն ուտելով գնում տուն (ախր, էդպե՞ս ենք թաքուն ուտում, որ մի բան էլ անցորդները տեսնեն), բայց չգիտես՝ ոնց, գրեթե բոլորիս մոտ էլ էդ սովորությունը կա։ Կամ մեկ ուրիշը, օրինակ՝ եթե դու թղթակից ես ու մի քիչ հաճախ ես նյութեր գրում, ուրեմն քեզ հետ էլ է պատահել, որ փողոցում քայլելիս մի քանի հազար մտքեր ծնվեն գլխումդ, որոնցից ֆանտաստիկ նյութեր դուրս կգային, բայց երբ գրիչը վերցնես ձեռքդ, հասկանաս, որ չէ, դու ոչ մի միտք էլ էդ պահին չունես։ Մենակ դու չես այդքան անհաջողակ, ես էլ, տո, մնացածն էլ։

Դե, գուշակեք՝ այսքան ճառս ինչի՞ համար էր։ Ճիշտ է, մտածել եմ ու ծայրահեղություններ գրել, որ գրեթե բոլորի մոտ էլ էդպես է, ու հա, շատ շատերն էլ մինչև կհասցնեի գրել, մտքիցս թռան ու թռան, այ քեզ կյանքի հեգնանք։

Մենք նման ենք, եթե՝

1. Դու էլ ես միշտ պլանավորել առավոտյան ժամը վեցին արթնանալ ու գնալ վազելու, բայց արթնացել ես, նայել ժամացույցին ու նորից քնել, կամ էլ ով գիտի՝ չես էլ արթնացել։

2. Դու էլ ֆանտաստիկ երգիչ կդառնայիր, եթե երգի մի առանձին ճյուղ ստեղծվեր՝ երգել լողանալու ժամանակ։

3. Դու էլ չես կարողանում փռշտալ, երբ «նախափռշտական» միմիկաներ են հայտնվում դեմքիդ, ու մինչև փռշտալդ ասում են՝ առողջություն։

4. Դու էլ ես քո ընկերներին «Օսկարի» արժանի նկարներ անում, իսկ երբ գալիս է հերթը, որ քեզ նկարեն, դու դառնում ես կապիկ, գորիլա, ընձուղտ, վերջիվերջո՝ ուղտ և այլն:

5. Ձմռանը տուն գնալիս դու էլ ես խանութ մտել տաքանալու նպատակով ու էնպիսի բան փնտրել խանութում, որ ասեն՝ չունենք։

6. Դու էլ ես մի պահ ամբողջ սրտով ատել կյանքը. հա, էն պահը, երբ խնձորը կծում ես ու մի թեթև հայացք նետելով խնձորին՝ միայն որդի շարժվող կեսն ես տեսնում։

7. Դու էլ ես կռվում, վերջացնում, հետո գնում տուն ու մտածում, որ ավելի լավ բաներ էլ կարող էիր ասել։

8. Դու էլ ես մտածում, որ եթե չալարեիր, անգամ ամբողջ աշխարհին կարող էիր տիրանալ, բայց դե, գրողը տանի, ո՞նց չալարես, է։

9. Դու էլ ես կապիկություն անում, երբ ինչ-որ մեկի գրկում երեխա ես տեսնում, ու էդ ինչ-որ մեկը մեջքով դեպի քեզ է կանգնած, բայց երբ շրջվում է, որ տեսնի՝ երեխան ինչու է ծիծաղում, միանգամից ձև ես բռնում, իբր իրենց չես էլ նկատել։

10. Դու էլ ունես եզակի տաղանդ՝ հիմար իրադարձությունների մեջ հայտնվելու։

11. Դու էլ ես «Ռոլտընը» անեփ սիրում, ու մինչև ջուրը կեռա, կեսը հում ուտում ես (հա, ես բոլոր արագ եփովի փլավներին «Ռոլտըն» եմ ասում)։

12. Դու էլ ես ուզում սովորել մի քանի լեզու, շուրջերկրյա ճանապարհորդություն կատարել, նայել մի քանի սեզոնի սերիալ մի գիշերում, իսկ հետո գալիս ես տուն, նստում անկողնուդ վրա, մի քանի ժամ անջատված նայում մի կետի, իսկ հետո հասկանում, որ դու անգամ շնչելու հավես չունես։

13. Դու էլ չես կարողանում տատիկիդ բացատրել, որ եթե նայում ես հեռախոսիդ ու ժպտում, ուրեմն ամուսինդ կամ կինդ չի գրում։

14. Դու էլ վանդակավոր հատակի վրա քայլելիս չես կանգնում գծերի վրա, որովհետև ուղեղդ քեզ ասում ա, որ դու խաղի մեջ ես ու եթե գծի վրա կանգնես՝ կպարտվես։

15. Դու էլ ես լացելիս գնում, կանգնում հայելու առաջ, որ տեսնես՝ սիրուն ես լացում, թե չէ (եթե, իհարկե, լուրջ պատճառով չես լացում)։

16. Դու էլ ես խորովածի հացը խորովածից շատ սիրում (էն, որ փռում են խորովածի վրա ու խորովածի համը տալիս է հացին)։

17. Դու էլ ես դաս կարդալու ժամանակ ձևացրել, թե դասին չես հետևում, որ ուսուցիչդ հարցնի կարդալ, ու դու քեզնից գոհ կարդաս։

18. Քեզ էլ է թվացել, որ հետևում են քեզ, կամ դու ֆիլմի մեջ ես, բայց էդ մասին չգիտես։

19. Դու էլ ես սպասում էն օրվան, թե երբ քիմիայի էլեկտրոլիզի դիսոցումը կամ երկրաչափության տանգենս-կոտանգենսը քեզ կյանքում շա՜տ պետք են գալու։

20. Դու էլ ունես եզակի տաղանդ. ունենալով անչափ շատ ժամանակ, ամեն ինչ անում ես վերջին վայրկյանին՝ գլուխդ կորցրած այս ու այն կողմ վազելով և ուշանալով։

21. Քեզ մոտ էլ է եղել կյանքի մի փուլ, երբ որոշել ես «You Tube»-ով ֆեյսբուք ջարդելու ձևը սովորել, իսկ հետո հասկացել, որ չէ, դա քո խելքի բանը չի։

22. Դու էլ ունես բարեկամ կամ ծանոթ, որ ծնունդներից կամ հարսանիքներից առաջ «You Tube»-ով լեզգինկա պարել ա սովորում, որ պարի ու բոլորին ցույց տա, թե բա՝ գիտի։

23. Դու էլ չես հասկանում բեսարաբերեն։

24. Դու էլ ես աշնան կեսից սկսում ձմեռային վերմակի տակ քնել, ու փոխում միայն ամռան կեսին։

Երևի վերջ, հնարավոր է, նյութն ուղարկեմ ու հետո միայն ավելի էպիկական բաներ հիշեմ, միշտ էդպես է։

Հ. Գ. Հումորով կընդունեք, ժողովո՛ւրդ ջան:

Չկա ավելի ինքնավստահ մարդ, քան այն թղթակիցը, որը ծուլության հետ թեժ պայքարում հաղթող դուրս գալուց հետո՝ գրում ու իր մտքերն ու ապրումները շալակդ է տալիս։ Դե, էն մամա-պապաների նման, էլի, որ իրենց երեխային բառիս բուն իմաստով փաթաթում են քեռու վզին, որովհետև քեռին քեռի է, որովհետև քեռին պարտավոր է, ու որովհետև քանի քեռին կա՝ երեխեքը պիտի հարսանիքներին խեղճի վզին նստած պարեն, ծնունդներին՝ խեղճի վզին նստած մոմ փչեն, կամ խեղճի վզին նստած նկարվեն։ Լավ, ոնց որ շեղվեցի, խեղճ քեռիների տանջալից պարտականությունների մասին չեմ եկել խոսեմ։

Ուրեմն, ամեն տարի դպրոց մտնելիս քեզ հանձնարարում են նույն հիմար շարադրությունը գրել, ինչ անցյալ տարի, կամ նախանցյալ, կամ երեք տարի առաջ: Երևի հասկացաք՝ խոսքն ինչի մասին է՝ ամառային արձակուրդների մասին շարադրությունների։ Ու ամեն տարի դու պիտի օրինակելի աշակերտի ամռան մասին մի անհեթեթ շարադարություն գրես, ավելի ճիշտ՝ ստես։ Օրինակ՝ «Ես շատ եմ սիրում գրքեր կարդալ ու, ամբողջ ամառ առանց մի օր հանգստանալու՝ կարդացել եմ շատ ու շատ գրքեր, գրել եմ հազարավոր թելադրություններ, ու ես չեմ սիրում ժամանակս անտեղի վատնել»: Իսկ դրանից հետո մի քանի գրքերի վերնագրեր պիտի գրես, որ «ժուկով ժամանակով» ես կարդացել ու մի քանիսն էլ պիտի ասես, թե չես հիշում վերնագրերը, որովհետև եթե քեզ անծանոթ գրքերի վերնագրեր գրես, ու հանկարծ ուսուցիչդ դրանից հարցեր տա, դու էլ չկարողանաս պատասխանել, քեզ կմատնես։ Բայց աշակերտների մի տեսակ էլ կա, որ անընդհատ ձգձգում է շարադրություն գրելը, մինչև չեն սպառնում «2» նշանակել, ու ինքն էլ՝ մյուսների նման, ստիպված մի երկու էջ սևացնում է, ու վերջ։

Սակայն այս տարի, ի զարմանս ինձ, ոչ մի այդպիսի շարադրություն էլ գրել չհանձնարարեցին, ինչն, իհարկե, բավականին տխրեցնող էր: Հասկանում ես, որ իսկապես մեծացել ես և ուրիշ տաղտկալի սովորություններից էլ պիտի հրաժարվես։ Բայց չէ, չկարծեք՝ մեծանալու մասին եմ եկել խոսելու, էլի մի քիչ շեղվեցի։ Իրականում ողջ ամառ սպասել էի սեպտեմբերին, որ ութ տարվա ընթացքում առաջին անգամ ճիշտը գրեի այդ անիծյալ շարադրության մեջ։ Էն ծույլ աշակերտի նման (մի ամիս ուշացումով) եկել եմ պատմելու ամառային արձակուրդիս մասին, հո դեմ չե՞ք։

Դե, իհարկե գիտեք, որ 9-րդ դասարանցու արձակուրդները ոչ թե երեք ամիս են տևում, այլ երկու, ու դու պիտի երկու ամսում, 60 օրում, 1440 ժամում ու եսիմ քանի վայրկյանում (իրականում հավես չարեցի հաշվեմ վայրկյանները) հասցնես և՛ լիարժեք հանգստանալ քննություններից, պարապմունքներից ու դասերից, և՛ մի քանի գեղարվեստական գիրք կարդալ՝ հասարակագիտությանդ ուսուցչի հանդիմանությանը չարժանանալու համար։ Ես, իհարկե, ոչ մեկը հասցրեցի, ոչ էլ՝ մյուսը։

Ամսվա սկզբից կարդացի «Նոթեր Շերլոկ Հոլմսի մասին», «Աստղային կարուսել», «Մեղավոր են աստղերը» գրքերը։ Բնականաբար, Շերլոկի հետ ծանոթանալուց հետո չէի կարող սերիալն էլ չնայել, ու գրքերի հետ ջերմ շփումը կիսատ թողնելով՝ անցա սերիալին։ Պետք է ասեմ, որ ես ուղղակի տարվեցի Շերլոկով ու ամեն-ամեն ինչով, ինչը նրան էր վերաբերվում, բայց հիասթափությունն էլ սպասեցնել չտվեց։ Երբ հասա «Բասկերվիլների շանը», հասկացա, որ գրքի այդ պատմության համեմատ՝ ֆիլմը ոչինչ է։ Արմատապես փոխված էր ամբողջ պատմությունը, սկիզբը, ընթացքը, ավարտն էլ հետը: Ախր, գրքում ամեն ինչն այնքան փառահեղ է նկարագրված, այնքան փառահեղ զարգացում ու հանգուցալուծում ունի էդ հասարակ պատմությունը, որ ամեն նախադասության հետ չես կարողանում հետաքրքրությունից չայրվել։ Հետո ես իմացա «Teen Wolf» սերիալի մասին։ Եթե դու կարծում ես, որ այդ մարդագայլերի մասին սերիալը հիմարություն է կամ էժանագին կրկնօրինակ, ուրեմն մենք իսկապես խոսելու բան չունենք։ Գիտեմ, առաջին սեզոնում էկրանիզացիան այնքան էլ լավը չէ, բայց սցենարն իսկապես փառահեղ է (նայողները հերքել չեն կարող)։ Ամեն-ամեն ինչ այնքան մանրակրկիտ է մտածված, այնքան հետաքրքիր, որ դու էլ ավտոմատաբար նրանց կյանքի մեջ ես ներգրավվում, դե, կամ էլ քեզ այդպես ես զգում։ Գիտե՞ք՝ այդ սերիալն ինչն է յուրահատուկ դարձնում. գլխավոր հերոսներն անչափ համախմբված են, իրարից գաղտնիքներ չեն թաքցում, տեղեկացված են լինում ամեն մեկի զգացածի ու տեսածի մասին, հավատում են միմյանց:

Մյուս սերիալը, որ նայեցի՝ «Ռիվերդեյլ»-ն էր՝ հրաշալի դետեկտիվ ու թրիլլեր, մինչև վերջին սերիան չեք կարող կռահել, թե ով է մարդասպանը, ու ինքը՝ սերիալը, շա՜տ հետաքրքիր ընթացք ունի։ Նայեք, չեք փոշմանի։

Ֆիլմեր էլ եմ շատ նայել, բայց դժվար թե բոլորի անուններն էլ հիշեմ։ Կառանձնացնեմ «Սթիվեն Հոքինգի տիեզերքը», «Երկրաշարժ» ֆիլմերը, որոնք մեկը մյուսից լավն են, ու ի դեպ՝ իրական պատմությունների վրա հիմնված։ Երկրորդը մեր Սպիտակի երկրաշարժի մասին է, եթե չեք նայել, նայեք անպայման, դրանից հզոր ֆիլմ երևի չկարողանամ առաջարկել: «Տիտանիկը» նայեցի այս տարի առաջին անգամ ու խոստովանում եմ՝ մի կուշտ լացել եմ։ Գիտե՞ք՝ ինչի են մարդիկ լացում դրամատիկ ֆիլմ նայելիս, երբ ինչ-որ մի հերոս մահանում է, որովհետև նրանք կապվում են դերասանների, կերպարների հետ, ունենում նույն հոգեվիճակը, ինչ ֆիլմի հերոսները, այլ ոչ թե՝ որովհետև «ղզիկ» են։ Լավ, դրա մասին, որ սկսեմ խոսել, չեմ կարողանա վերջացնել, մի օր կանդրադառնամ։ «Տիտանիկը» նայելուց հետո սկսեցի նայել Լեոնարդո Դի Կապրիոյի բոլոր ֆիլմերը՝ սկսած 1991թ.-ի ֆիլմերից, երբ նա դեռ երեխա էր, բայց, դե նույնքան գրավիչ, որքան 1995 թ.-ին էր, և որքան հիմա է։ Գրքերը մնացին հետևում։

Միայն մի բանի համար եմ ափսոսում. մի քանի սերիալ էլ էի պլանավորել նայել, բայց չհասցրի, մի քանիսն էլ ուղղակի կիսատ եմ թողել։ Մյուս տարի անպայման կավարտեմ ու կկիսվեմ տպավորություններով։

Հ. Գ. Ասում են՝ ամենաարագ սերիալ նայողն եմ. մի օրում՝ 2 սեզոն, հա ի՞նչ է եղել, որ։

Ըհըն: Հասա կանգառ: Ինչպես միշտ՝ շնչակտուր եմ: Գիտեմ, որ չեմ ուշանալու, բայց չէ, պետք է միշտ վազելով գնամ: Թե ինչի՝ ես էլ չգիտեմ: Այս կանգառը չեմ սիրում, որովհետև միշտ քաոսային է ու վտանգավոր: Իսկ ես իմ սովորության համաձայն ճանապարհն անցնում եմ այն ժամանակ, երբ ուզում եմ, չնայած՝ մեքենաներն ինձ միշտ զիջում են: Ինչևէ: Բայց ինչ հետաքրքիր տեղում եմ կանգնած, այստեղով անցնում են աշխարհի ամենատարբեր մարդիկ և ամենատարբեր հոգեվիճակները: Սա այն ճանապարհն է, որը մեր գյուղի՝ Մալիշկայի տակով է անցնում: Դե, ինչպես գիտեք (կամ՝ չգիտեք), Մալիշկան փռված է մեծ ճանապարհի եզրին: Իսկ այս ճանապարհով մարդիկ ուր ասես գնում են: Ճամփաների խաչմերուկում կանգնած՝ 15 րոպեն էլ է բավական հասկանալու համար, որ բոլորի հուզմունքը, ուրախությունը, տագնապը, սպասումն ու տխրությունը հենց այս ճանապարհով է անցնում: Չէ, լիովին չի անցնում, մի փոքրիկ հետք այստեղ հաստատ մնում է: Պատկերացնո՞ւմ եք՝ ինչքան զգացմունքներ ու հոգեվիճակներ կան այստեղ թաքնված: Առևտրի են գնում, հայրենիք են գալիս, գնում են կռիվ, զոհված ու վիրավոր են տեղափոխում: Մեկը գնում է աշխատանք փնտրելու, մյուսը՝ շտապում է տեսնել իր սիրած աղջկան, մեկը՝ ներկաթաթախ ու դողացող ձեռքերով բռնել է կտավը և տանում է վաճառելու, մեկն էլ թոռնիկ է ունեցել ու շտապում է նրան առաջինը տեսնել, մի զբոսաշրջիկ է, ով գնում է Ջերմուկի տեսարժան վայրերը տեսնելու, մի ընտանիք, որ գնում է Արցախ՝ տեսնելու, թե ինչպես է իրենց որդին հայրենիքին երդում տալիս, մեկը բարեհաջող քննությունից հետո ուրախ գնում է տուն, մյուսը՝ օդանավակայան: Այն մեկը լուսանկարիչ է, գնում է աշնանային ֆոտոշարք անելու, մյուսն էլ ես եմ, արդեն 15 րոպե սպասում եմ ավտոբուսին:

Մենք այստեղ կանգնած՝ աշխարհը գալիս մեր միջով անցնում է: Սկսեցի սիրել այս կանգառը:

Ես սիրում եմ մեր նոր սերնդին, բայց էն խելացի զանգվածին, որ ոչ թե տարին տասներկու ամիս «կուչ» է գալիս հեռախոսի մեջ կամ Wi-Fi է փնտրում, այլ որ ուզում է իրական կյանքում ինչ-որ բան փոխել, նորացնել, ծաղկեցնել: Նրանց, ովքեր իրոք գործում են, ոչ թե միայն խոսում:

Շատ եմ սիրում նրանց, ովքեր հաճախ ինչ-որ բաներ ուղղակի անտեսում են: Գիտե՞ս՝ ես ոչ մի բան չեմ կարողանում անտեսել: Երանի նրանց, չէ՞: Տես՝ Մանեն մազերը ներկել է կանաչ, որովհետև ինքն իրեն այդ գույնի մեջ է պատկերացնում ու անտեսում է շատ բաներ: Կամ այն տղան՝ Հայկը, մազերը հյուսել է, որովհետև իրեն այդպես դուր է գալիս:

Սիրում եմ էդպիսի բաներ, բայց չափն անցնել չեմ սիրում: Սիրում եմ, երբ անկեղծ են լինում գնահատանքի մեջ ու շռայլ՝ գովասանքի: Նաև չեմ սիրում, երբ սեփական կարծիքը փորձում են կապել քո վզին:

Կփորձեմ դուրս գալ մեր դեմ, մեր գծած սահմանների դեմ: Սիրում եմ կրեատիվ մարդկանց: Ինչո՞ւ թույլ չտալ նրանց ընդարձակվել: Չէ՞ որ հիմնականում հենց հասարակությունն է կապում անհատի ձեռքերը:

Նոր սերունդն է մեր ապագան: Իսկ ինչո՞ւ նոր սերունդը չի կարող մի փոքր ավելի զարգանալ: Իհարկե, պետք է պահել մեր ազգային դիմագիծը, բայց ոչ այնպես, որ առաստաղը միշտ թույլ չտա, որ բոյովանանք, ավելի բարձրանանք: