Հուլիսի 24-26-ը Գյումրիում տեղի ունեցավ «Անձի զարգացման համընդհանուր հմտություններ» եռօրյա դասընթացը։ Այս դասընթացին ընտրվել էի նաև ես՝ որպես մասնակից։ Մասնակիցները նաև Շիրակի մարզից էին ընտրված։ Մի քիչ պատմեմ այս 3 օրերի մասին։

Դասընթացը կազմակերպվում է Save the children կազմակերպության, Oxygen երիտասարդների և կանանց իրավունքների պաշտպանության հիմնադրամի կողմից։

Ամեն առավոտ Արագածոտնի մարզի երեխաները ժամանում էին Գյումրու տեխնոլոգիական կենտրոն, և այստեղ արդեն 28 մասնակիցներ պրոֆեսիոնալ դասընթացավարների գլխավորությամբ սկսում էին դասընթացային օրակարգը։

Առաջին օրը ծանոթացանք միմյանց հետ, խոսեցինք և սովորեցինք, թե ինչ են թիմային դինամիկան, հաղորդակցման հմտությունները, անհատական ինքնաանդրադարձումը (ռեֆլեքսիան)։ Վերջինս պետք է միշտ կրկնել հասկանալու համար սեփական առաջադիմությունդ՝ նպատակներիդ, քայլերիդ մեջ։ Օրվա սկզբում լրացրեցինք թեստեր, որպեսզի վերջում տեսնեինք մեր առաջընթացը տվյալ թեմաների շուրջ։

Երբ ծանոթացանք, առաջին հերթին ինձ զարմացրեց, ուրախացրեց այն փաստը, որ մասնակցում էին ուսանող-մայրեր, ծրագիրը նախատեսված էր 16-30 տարեկանների համար, և նրանց մասնակցությունն իրոք ոգևորող էր։ Ես մտածեցի, որ մեր երկրում արդեն պակասել են նախապաշարմունքներով ապրող ընտանիքները: Հիմա հարսները կարող են հեշտ ու հանգիստ մասնակցել տարբեր ծրագրերի և երեխային թողնել տանը։

Լավ, անցնեմ առաջ։ Հաջորդ թեմաները ինձ ավելի էին հետաքրքրում, դրանք էին՝ ապագայի հետ կապված նպատակներ, սմարթ -նպատակ։ Իրոք շատ մատչելի կերպով թրեյներները մեզ սովորեցրին քայլեր, որոնք իրոք կարևոր են մեր կարիերայի համար։ Հաջորդ թեմաները վերբալ և ոչ վերբալ հաղորդակցմանն էին վերաբերում։ Երեք օրերի ընթացքում էլ մեր դասընթացը ինտերակտիվ էր. հարցեր, քննարկումներ, ինչու ոչ՝ բանավեճեր և բոլոր մասնակիցների ներգրավում։ Մասնակիցների հետ ծանոթացումը, շրջապատի ընդլայնումը իրոք հիանալի է, և այս 3 օրերը իրոք ինձ շատ ծանոթներ ու ընկերներ պարգևեցին։ Ես հանդիպեցի 17.am-ի Անիին Ավետիսյան, ավելի ճիշտ՝ նա ինձ գտավ, որովհետև ուներ մարդկանց դեմքերը նկարներից ու հոդվածներից հիշելու ավելի լավ կարողություն, քան ես։ Օրվա վերջում կատարեցինք ամփոփում թրեյնինգի վերաբերյալ։ 

Օր 2

Հուլիսի 25-ին շարունակեցինք վերբալ և ոչ վերբալ հաղորդակցության թեման։ Ընթացքում դասընթացավարները հետաքրքիր տեղեկություններ էին տալիս հայտնի գիտնականների, հետազոտողների մասին։ Տոկոսներով իմացանք, թե որ ինֆորմացիան է ավելի լավ հիշվում և այլն։ Ստեղծեցինք մեր խաղերը, որոնց իմաստը ընդհանուր նպատակ ունենալն ու դրանց հասնելն էր։ Անձնային բրենդինգի, հարցազրույցների, CV-ի մասին ստացանք արդյունավետ, կիրառելի գիտելիքներ։ Կարող եմ շատ գրել, թե ինչ սովորեցինք, բայց չեմ գրի, որ մյուս տարի դուք էլ դիմեք այս ծրագրին։

Օր 3

Երրորդ օրը սկսեցինք ռեսուրսների կառավարում թեմայով։ Կեսօրին խոսեցինք աշխատանքային էթիկայի մասին։ Յուրաքանչյուր օր ուներ իր թիմային աշխատանքը, էներջայզերը և իհարկե, համով լանչի ժամանակը։ Նաև ունեինք ընդմիջումներ, որի ժամանակ ավելի էինք մտերմանում, կիսվում մեր պլաններով։ Շարունակեցինք աշխատանքային էթիկա թեմայով։ Յուրահատուկ էր «Ինչպես սովորել սովորել» դասընթացի մասը, և ես հասկացա, որ մեր կրթական համակարգը չի ենթարկվում այս նախադասությանը, այլ հիմված է կրկնողության և լճացման վրա։

Ձեզ եմ փոխանցում մեր անմիջական միջավայրի ուրախ տրամադրությունը։

-Ժամը 9-ին՝ Գյումրիում։

Ժամը 9-ի՞ն։ Գյումրի՞։ Աշտարակի՞ց։ Դե, կարևորը՝ սիրում եմ երկար ճանապարհ։ Ոչինչ, որ օրը երկու անգամ։ Իսկ որ ամենակարևորն է՝ երկար ճանապարհը դեպի նպատակն է տանում։ Այն է՝ սովորել համոզիչ խոսքի, հաղորդակցության հմտություններ, աշխատանքային էթիկա և անձնական այլ հմտություններ, որոնք չեն սովորեցնում համալսարաններում ու դպրոցներում, որոնք կարևոր են ցանկացած մասնագիտություն ուսումնասիրելիս, կարիերա կերտելիս և, առհասարակ, ողջ կյանքում։ Այս հմտությունները սովորելու, յուրացնելու ու կիրառելու համար Գյումրիում եռօրյա դասընթաց էին կազմակերպել OxYGen հիմնադրամը և  Save the Children կազմակերպությունը` Եվրամիության հովանավորությամբ։

Հուլիսի 24-ից 26-ը Արագածոտնի և Շիրակի մարզերի շուրջ 30 երիտասարդներ ինտերակտիվ դասընթացների միջոցով ստացան գիտելիքներ մարդու անհատական հմտությունների զարգացման համար։ Նոր սովորած կամ էլ ավելի զարգացրած հմտությունները, ըստ դասընթացավարների, երիտասարդներին անհրաժեշտ են լինելու ողջ կյանքում։ Նույն կարծիքն ունեն  նաև մասնակցիները։

Գյումրեցի Ռիմային, օրինակ, դասընթացը տվեց  «ճիշտ արտահայտվելու, խոսքը տպավորիչ և դիպուկ դարձնելու հմտություններ, իսկ սովորածը յուրացնելուն օգնում էր դասընթացավարների։ վարպետությունը»։

Բուրաստանն էլ ասում է՝ «դասընթացի շնորհիվ ստացա այն  գիտելիքները, որոնց մասին տեղեկություններ ունեի,բայց դրանք այնքան էլ հստակ ու լիարժեք չէին։ Ձեռք բերեցի այն պատրաստվածությունը, որի շնորհիվ կարող եմ մրցունակ լինել և գործնական հաջողություններ ունենալ գործատուի հետ հարաբերություններում՝ որպես ապագա աշխատող։ Հնարավորություն ընձեռնվեց ներկայանալ լսարանին և հասկանալ՝ որքանով արդյունավետ կարող եմ կիրառել հաղորդակցման հմտություններս և ինչ միջոցներ կարող եմ կիրառել ավելի համոզիչ և նպատակային հանդես գալու համար»։

Մի օր ես ծանոթացա Թամարայի հետ, ով վետերան-թղթակից է 17.am-ում։ Մի սիրուն, սովորական օր նրա ֆեյսբուքյան էջում տեսա լուսանկար վերնագրված՝ #Երևան #ջան, և այդպիսի մի քանի նկարներ ևս։ Հետո հասկացա, որ ես շատ եմ ոգևորվել, և ինձ գերում է համայնքի լուսաբանումը՝ թեկուզ բջջային հեռախոսի տեսախցիկով։ Եվ սկսեցի սիրուն բաները տեսնել ու նկարել ու ցույց տալ օգտատերերին, իհարկե, այս գաղափարի հեղինակի կարծիքը իմանալուց հետո (հեղինակային իրավունք եմ պահպանում)։ Արձագանքները ինձ ավելի էին ոգևորում, դե, պատկերացրեք, թե ինչ արձագանքներ էին։ Հաճախ այն, ինչը ես սիրուն էի անվանում, մտերիմներիս կողմից չէր դիտվում որպես սիրուն երևույթ, բայց ես, ինչպես ասում են, «անմահացնում էի» այդ պահերը։ Ահա, դրանք հանձնում եմ ձեզ։

Նկարներ անելը շատ հետաքրքիր է, որովհետև շփվում ես նկարվողի կամ առարկայի հետ, հետո ընտրում ես ամենալավը, տարածում ես ու լցնում քո սեփական օրը դրական լիցքերով։

Որոշ ժամանակ անց սկսվեց մեր հարևան գյուղի՝ #Արագածավանի #ջան-լուսանկարների տարածումը, հետո Կոտայքի մարզի #Լեռնանիստ #ջան-ը։ Եվ հիմա ուզում եմ, որ ընթերցողները սկսեն իրենց #ջաները, իրենց համայնքի թաքնված, սիրուն, եզակի ու տարօրինակ կողմերի բացահայտումը։

Սպասում եմ նոր, թարմ, սիրով արված ջաների շքերթի։

Հուլիսի յոթից տասներկուսը ընկած ժամանակահատվածում Ժուռնալիստների «Ասպարեզ» ակումբը կազմակերպել էր դաշտային ճամբար մարզային երիտասարդության համար: Վրանային ճամբարը անցկացվեց Գյումրիի Մարմաշեն վանական համալիրի հարակից տարածքում: Ճամբարին մասնակցում էին տասը մարզերում գործող քաղաքացիական երիտասարդական կենտրոնների ակտիվ երիտասարդները: Յուրաքանչյուր մարզից Գյումրի էին ժամանել երեք-չորս հոգի, ընդհանուր մասնակիցների թիվը հասնում էր քառասունի: Ճամբարում առօրյան բավականին հագեցած էր անցնում: Մասնակիցներին հնարավորություն էր տրվում օրվա ընթացքում մասնակցել տեղական ինքնակառավարման, թափանցիկության, հաշվետվողականության և հանրային մասնակցության թեմաներով դասընթացներին, որոնք վարում էին ոլորտի փորձառու դասընթացավարները: Մասնակիցները նաև հնարավորություն ստացան տեղական ինքնակառավարման ոլորտում դրամաշնորհների մշակման աշխատանքներ իրականացնել խմբերով: Լավագույն խմբերը իրենց ծրագրերի համար ֆինանսավորվեցին հարյուր հազար դրամ դրամաշնորհներով:

Լուսանկարը` Աննա Գասպարյանի

Հունիսի 25 ին իմացա, որ երկու օրից ճամբար պիտի գնամ: Շատ ուրախացա, անհամբեր սպասում էի: Խոսքս 1994թ-ին հիմնադրված Փամբակի Արամյան ճամբարի մասին է: 1998թ.-ին Փամբակ գյուղի թույլտվությամբ ճամբարի շենքը վերակառուցվել է և անվանվել է Փամբակի ճամբար: ԱՄՆ-ի ԵՄՔԱ-ն Արամյան ընտանիքի օգնությամբ ապահովել է անհրաժեշտ ֆինանսավորում Փամբակի ճամբարի ամբողջական վերակառուցման և ընդլայնման համար, որն էլ ավարտվել է 2012 թվականի սկզբին և վերանվանվել է Վանաձորի ԵՄՔԱ-ի Արամյան ճամբար: Ճամբարը նախատեսված է 7 – 16 տարեկան երեխաների համար և ունի 40 երեխա հյուրընկալելու հնարավորություն: Այն երիտասարդներին ծառայող համայնքային կազմակերպություն է, որը տեղական կարողությունները հարստացնելով և դրանց վրա հիմնվելով, հանրության մեջ սերմանում է դրական փոփոխություն՝ կրթության, շահերի պաշտպանության և ուղղակի ծառայությունների միջոցով՝ ուղղված առողջ մարմնի, մտքի և հոգու զարգացմանը:

Լուսանկարը` Աննա Գասպարյանի

«Վորլդ Վիժն» կազմակերպության շնորհիվ ես և Աննա Գասպարյանը համալրեցինք 40 երեխաների շարքերը:

Ճամբարում եմ: Առաջին օրը մի տեսակ չէր անցնում, անկեղծ ասած.այն չէր, ինչին սպասում էի, բայց առաջին տպավորությունը երբեմն խաբուսիկ է լինում… Իմ դեպքում երբեմնը մեղմ է ասված: Առաջին տպավորություններս երբեք չեն համապատասխանում իրականությանը:

Ինչևէ, ճամբարային վեց օրերը, չհաշված առաջին տպավորության առաջին օրը, դարձան ամենաուրախ ու միաժամանակ, ամենահուզիչ, ամենաանմոռաց օրերը, որոնք միշտ հիշելու եմ, սկսած ամենասիրելի ջոկատավարներից: Կուզենայի խոսքս ուղղել ընկեր Ֆելիքսին: Չեմ ստի, սկզբում Ձեզ չէի սիրում, մի տեսակ «յոլա» չէինք գնում իրար հետ, նույն կերպ ընկեր Լևոնի հետ… Ընկեր Լևոնին հասցրեցի սիրել շատ:

Հիշո՞ւմ եք, երբ ասացի, որ թղթակցում եմ 17.am կայքին, մոտեցաք ու սեղմեցիք ձեռքս: Հիմա, նույն 17-ի շնորհիվ ասում եմ, որ շատ եմ սիրում բոլորիդ. ընկեր Սոսին, Արմինեին ու մյուսներին: Հուսով եմ, երբևէ նորից կհանդիպենք:

Լուսանկարը` Աննա Գասպարյանի

Ճամբարային ամենամեծ ձեռքբերումներս եղան նոր ընկերներս: Կարոտում եմ ամեն անգամ ճաշարան մտնելն ու սեղանների վրա անունս փնտրելը: Ես մեծ ոգևորությամբ ու հետաքրքրությամբ էի սպասում, թե ում կողքին եմ նստելու: Ու ամեն անգամ նոր դեմքեր, նոր ընկերներ: Խոսքը մեր մեջ, երբ հասա տուն, բնազդաբար անունս էի փնտրում սեղանի վրա:

Հիշում եմ խարույկն ու քնապարկով գիշերը դրսում անցկացնելը, ու ինչպես դարձանք մոծակների զոհ: Ինչպես ասում են՝ ընկերովի մահը հարսանիք է, իսկ մեր հարսանիքին կիթառահար էլ կար, ով իր նվագով ստիպում էր բացել բերանդ ու բոլորին հավասար երգել՝ հաշվի չառնելով բացարձակ բաղաձայն լինելուդ փաստը: Հիշում եմ էն բոլոր առավոտները, որոնք սկսվում էին ռոք երաժշտությամբ, ու հեչ կապ չունի, որ առավոտները մահճակալիցդ խելագարի նման վեր էիր թռչում:

Իսկ իբրև վերջաբան՝ երանի նրանց, ովքեր պիտի հյուրընկալվեն Վանաձորի YMCA ճամբարում մեզանից հետո:

Ուզում եմ առաջին հերթին շնորհակալություն հայտնել «Վորլդ Վիժն» կազմակերպությանը Սուրեն Օհանջանյանի գլխավորությամբ: Ձեզ եմ պարտական YMCA ճամբարում գտնվելուս համար:

Շնորհակալ եմ մեր բոլոր ջոկատավարներին, առաջին հերթին, մեզ YMCA արժեքներով դաստիարակելու համար. հոգատարություն, ազնվություն, հարգանք, պատասխանատվություն: Սրանք արժեքներ են, որոնք մեզ պետք են գալու ամբողջ կյանքի ընթացքում:

Շնորհակալություն՝ յուրաքանչյուրիս առանձնահատուկ մոտեցում ցուցաբերելու, մեզնից մեկը լինելու համար.

Հ.Գ. Էն, որ նույնիսկ Վանաձորի բարբառն է տպավորվել: «Կարոտիլ տեմ, ազիզնե՜ր»: