Բանավեճ խորագրի արխիվներ

emma miqayelyan-2

Կրթական բարեփոխումներ դպրոցական համակարգում

Հարցումն անցկացվում է Հրազդանի դպրոցներում, որտեղ պատանիները հույսով սպասում են բարեփոխումների: Մենք բարեփոխումները սկսում ենք մեր դպրոցից, մեր տեսակետներով և առաջարկներով:

-Ի՞նչը կփոխեիք ուսումնական ծրագրերի մեջ և առհասարակ, դպրոցական համակարգում:

-12-րդ դասարանի երկրորդ կիսամյակի քննությունները (Աննա Խաչատրյան, 17տ., 11-րդ դասարան): 

-Կա՛մ ամեն ինչ, կա՛մ ոչ մի բան (Դավիթ Ալավերդյան, 17տ., 11-րդ դասարան): 

-Ոչ մի բան (Պետրոս Հովհաննիսյան, 17տ. 11-րդ դասարան): 

-Դասապրոցեսը՝ դասերը անցկացնելու ձևը (Մարգարիտա Հովհաննիսյան, 17տ., 11-րդ դասարան): 

-Դպրոցում համազգեստ կմտցնեի, որ ամեն օր չմտածեմ՝ ինչ պիտի հագնեմ (Լիլյա Հակոբջանյան, 16տ., 10-րդ դասարան):

-Ռազմագիտության ժամին աղջիկներին առաջին բուժօգնություն կհանձնարարեի սովորեն, զենքի կառուցվածքը մեզ պետք չէ (Լիլիթ Ստեփանյան, 16տ., 11-րդ դասարան): 

- Ձմռանը ֆիզկուլտուրայի ժամերին դահուկ, չմուշկ քշել կսովորեցնեի երեխաներին, արտադասարանական պարապմունքներ կմտցնեի (Վերգինե Սարգսյան,17տ.,11-րդ դասարան): 

-Ավագ դպրոցը կհանեի, որ երեխաները ուրիշ դպրոցներից չհավաքվեն մի տեղ (Արծվիկ Երեմյան, 54տ., ուսուցչուհի):

-Դպրոցում բանավոր քննություն չլինի (Նարեկ Բաբայան, 16տ.,10-րդ դասարան): 

-Դպրոցում համաշխարհային գրականություն կմտցնեի, կյանքին պատրաստող դասեր կտայի երեխաներին (Վիկտորիա Աբաղյան, 44տ., ուսուցչուհի): 

-Գնահատման համակարգը 5 միավորանոց կդարձնեի, ավելի հեշտ կլիներ համ մեր, համ ուսուցիչների համար (Անի Հովհաննիսյան, 18տ., 11-րդ դասարան): 

-Երեխաներին անտեղի վիրավորող դասատուներին կհեռացնեի: Դպրոցներին կտրամադրեի ավտոբուսներ, որովհետև շատ երեխաներ կան, ովքեր շատ երկար ճանապարհ են կտրում անցնում, որ հասնեն դպրոց (Սոնա Մարտիրոսյան, 17տ., 11-րդ դասարան):

-Դպրոցական համակարգում ոչ մի բան, բայց դպրոցում պատերը կփոխեի (Լևոն Մանուկյան, 16տ., 10-րդ դասարան):

-Ով ինչ առարկա ցանկանում է՝ թող դրանք սովորի, ոչ թե բոլորը (Մելինե Մարտիրոսյան, 17տ., 11-րդ դասարան):

-Ամեն առարկայից երկու դասագիրք կտայի երեխաներին, որ մեկը թողեին դպրոցում, մեկը՝ տանը (Շուշան Ստեփանյան, 17տ., 2-րդ կուրս):

-Դասամիջոցները 10 րոպե, երկար դասամիջոցը՝ 20, իսկ դասաժամը 35 րոպե կսարքեի (Գոհար Հարությունյան,17տ., 11-րդ դասարան):

-Դպրոցը կսարքեի 11 ամյա, բուհերն էլ անվճար (Անժելա Սարգսյան, 18տ., 12-րդ դասարան):

-Դպրոցների գրադարանների գրքերի պաշարը շատ քիչ է, կշատացնեի (Վերգինե Ստեփանյան, 15տ., 9-րդ դասարան):

-Ավագ դպրոցը կհանեի, որովհետև չի տալիս այն գիտելիքը, որով ես կարողանամ համալսարան ընդունվել առանց մասնավոր պարապելու: Երեք տարի 7-րդ, 8-րդ, 9-րդ դասարանների առարկաների կրկնությամբ ենք զբաղված (Ալիսա Մկրտչյան,17տ., 11-րդ դասարան):

gohar petrosyan yerevan

ԼՈՒՐ «սևաԳՐՈՂները»

Երբ նոր էի ընդունվել ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետ, առաջին անգամ մի մարդ (ով ավարտել էր քիմիայի ֆակուլտետը) ինձ ասաց.

-Ժուռնալիստի մասնագիտությունը սուտի բան ա… Անիմաստ բան ես արել:

Այդ ժամանակ կյանքը ինձ համար շրջվեց 180˚-ով: Միայն այդ պահին մի փոքր վիշտ ապրեցի, սակայն ոչինչ չփոխվեց: Բայց այդ բառերը կարող էին հեշտ ու հանգիստ կոտրել շատերին: Պետք չէ սխալ կարծրատիպով հուսախաբ անել մարդկանց:
«Ժուռնալիստի գործն ի՞նչ ա որ… Բոլորն էլ կարող են ժուռնալիստ դառնալ», «Ժուռֆակ ընդունվողների մեծ մասը էդքան սովորելուց հետո իր մասնագիտությամբ չի աշխատում», «Պարտադիր չի լրագրողական գործով զբաղվելու համար համապատասխան կրթությունը», ու վերջում էլ` « Անգրագետ լրագրողները, մեռա՜ ն էթիկայի կանոն խախտելով: Իբր դրանց գործի անունն ի՞նչ ա, եթե ոչ բամբասանքներ տարածելն ու մարդկանց վատաբանելը»:
Ամեն անգամ այս ամենը լսելիս` շուրթերիցս հեգնանքով դուրս է թռչում «Stop Baby» հանրաճանաչ խոսքը:
Հիմա պատասխանեմ նշածներիս` հատ առ հատ:
Ժուռնալիստի գործը հասարակությանը իրական կյանքում ապրեցնելն է, ու գիտե՞ք ինչու. քանի որ ժուռնալիստն է, որ հասարակությանը տեղեկացված է պահում, բացահայտում չբացահայտվածը և ներկայացնում հանրությանը, տալիս բազմաթիվ տեղեկություններ, բացում հասարակության աչքերը, և վերջ ի վերջո, քայլեցնում ժամանակի հետ: Իսկ եթե տեղյակ չես կատարվողի մասին` չես քայլում ժամանակին ընդառաջ, և եթե այդպես է, ապա ժամանակը քեզ համար կանգ է առել, հետևաբար` չես ապրում:

Ինչը վերաբերում է սովորելուն և մասնագիտությամբ չաշխատելուն. չձգտող մարդը ոչնչի էլ չի հասնում: Կան շատերը, ովքեր սովորում են դիպլոմի (աղջիկների պարագայում` ապագա օժիտի) համար, բայց այդ «սև ծածկոցը» շատ քիչ է, որպեսզի ծածկի մնացյալ «երանգները»:

Եվ վերջինը: Ասում էիք պարտադի՞ր չէ լրագրողական գործով զբաղվելու համար համապատասխան կրթությունը: Լավ, իսկ հարց չի՞ առաջանում, թե որտեղի՞ց են ի հայտ գալիս «անփույթ ու անգրագետ» լրագրողները: Իհարկե համապատասխան կրթությունից զուրկ լինելուց: Ճիշտ է, չեմ ժխտում, որ կան բացառություններ, սակայն դրանք շատ չնչին մասն են կազմում:
Հեշտ է հարյուրավոր դրականի մեջ բացասականը տեսնելն ու մատնանշելը, բայց ինչպես նկատում եմ` բարդ է բացասականի էությունը հասկանալը:
Լրագրողը գիտի իր գործի, ոչ-ոչ, կներեք, ոչ թե գործի, այլ ապրելակերպի նրբությունները: Իսկ ուղղակի «լրագրողական գործով» զբաղվողը միշտ էլ բազմաթիվ սխալներ թույլ կտա:
Եկեք չշփոթենք մաքրագիրը սևագրի հետ:
Եկեք մի «արշինով» չչափենք լրագրողին լուր «սևագրողի» հետ:

janna sargsyan lori

Արձագանքում եմ «Գյուղագրություն» հոդվածին

Ճիշտն ասած, նյութը կարդալուց հետո շատ զարմացած, մի քիչ էլ մտահոգված եմ: Անի ջան, իհարկե դու պատմել ես սովորական գյուղի ինչ-որ պատմություն, բայց առանց հետևանքների մասին մտածելու:

Նախ, եթե նյութդ կոնկրետ գյուղի է վերաբերվում, կխնդրեի նշեիր, որովհետև բոլոր գյուղերում չէ ներկայացրածդ վիճակը: 17.am-ի հիմնական ընթերցողները և թղթակիցները գյուղի երեխաներ են,  երեխաներ, որոնք շատ մեծ դժվարությամբ են ինտեգրվում հասարակությանը: Մենք փորձում ենք մեր գրած հոդվածներով երեխաներին ու երիտասարդներին ոգևորել, որ ապրեն ու արարեն իրենց գյուղում ու ինչ դժվարության էլ հանդիպեն, չհիասթափվեն ու միշտ ձգտում ունենան հասնելու իրենց նպատակին:

Եվ հետո, գյուղում ապրող և ինչ-որ բաներից հետ մնացողը ընդհանրապես մեղավոր չէ նույն սրճարանից ու ռեստորանից օգտվելու համար: Ինչպես ասում ես, ամեն քայլափոխիդ սուպերմարկետների փոխարեն բանջարանոցներ են: Իսկ երբ դու քաղաքում նույն սուպերմարկետից բանջարեղեն ես գնում, երբևէ մտածո՞ւմ ես դա ինչ ճանապարհով է հասել քաղաք:

Եվ վերջում, գյուղում ապրելը անհետաքրքիր է նրանց համար, ովքեր գրեթե չեն եղել գյուղում: Եթե ապրողներից հարցնենք, նրանք մեծ հաճույքով ապրում ու արարում են և ամեն օր փորձում ինչ-որ կերպ հետաքրքիր դարձնել իրենց առօրյան:

Լուսանկարը՝ Լաուրա Սահակյանի

Հեղափոխության անտեսված կողմը. արձագանք

vahagn gishyanՆարե Շարմազանովային 

Նար ջան, բարև։ Մենք ծանոթ չենք, ցավոք, բայց ես համենայն դեպս քեզ մեծ անհանգստություն եմ պարգևել։ Ես էլ եմ ցուցարարներից մեկը։ Ես էլ եմ պայքարել Հեղափոխության համար, և ինչպես հասկանում եմ, պայքարել եմ նաև քո դեմ։ Ես ներողություն եմ խնդրում քեզ վիրավորելու համար, սակայն Հեղափոխության համար՝ ես միայն հպարտ եմ։

Երեկ կարդացի քո հրապարակումը 17.am-ում։ Անկեղծ հուզվեցի ու շշմեցի։ Բառեր չէի գտնում արտահայտվելու համար։ Գիշերը չքնեցի՝ մտածում էի քեզ գրելու մասին և քո ներումը հայցելու։ Եթե մենք հեղափոխեցինք Հայաստանը, ապա քո գրառումը հեղափոխեց ինձ։ Ապրիլյան այս գրեթե ամենօրյա պայքարում ես երբեք չեմ մտածել քո և քեզ նման երեխաների մասին։ Քո հայրը լինելով ՀՀԿ-ի ամենավառ դեմքերից մեկը, երևի արժանացել է ամենավիրավորական հայհոյանքներին, և ես ներողություն եմ խնդրում դրա համար։ Սա «Սիրո և Համերաշխության» պայքար է և շարունակում է այդպիսին լինել։ Եվ այս պայքարը պետք է ավարտվեր ՀՀԿ-ի ջերմ ծափահարություններով ամենաուշը մայիսի 1-ին, այն բանից հետո, երբ այդ 56 հոգին կքվեարկեր կողմ։ Այս պայքարը պետք է ավարտվեր Հրապարակում, որտեղ ես, դու և ընդհանրապես բոլորս միասին կքայլեինք և կտոնեինք այս օրը, որպես առաջին քայլ դեպի Նոր Հայաստան։

Սա Վենդետա չէր, սա ձգտում էր հավասարության և արդարության։ Սա Պայքար էր հանուն մեր իրավունքների։ Սա պայքար էր հանուն մի Հայաստանի, որտեղ սահմանապահ գյուղացին չէր արթնանա այն մտքով, որ հարևան սենյակներից մեկում գիշերային հերթական կրակոցներից կարող է մահացած գտնել իր երեխային, եղբորը, քրոջը, կնոջը, ծնողներին…

Սիրելի Նարե, քո վրդովմունքը դա մեկ ամսվա պատմություն է, իսկ պատկերացրու մարդկանց, ովքեր այդ հիասթափությունը, վրդովմունքը վերապրում են ամեն օր՝ սահմանին։ Սահմանին չես եղել երևի։ Պատմեմ իմ տեսած ամենաողորմելի տեսարանի մասին։ Տեսած կլինես էդ կիսաշեն կամ դեռ ավերված շենքերը, հենասյուներով ու արմատուրայով։ Պատկերացրու ապրես այդտեղ։ Թոզաքարի ու փոշու մեջ։ Առանց լուսամուտների ու առանց դռների։ Ու պատկերացրու, որ ապրում ես այդտեղ ոչ թե մի քանի օր, այլ ողջ կյանքդ։ Պատկերացրու, որ ջուր խմելու համար պետք է գնաս խմես պուլպուլակներից։ Հացը կլինի քեզ փեշքաշ, եթե էդ օրը գոնե մի կտոր կարողանաս գտնել։ Ես հույս ունեմ, որ դու երբեք չես ունենա այդ կարգավիճակը և կապրես բարեկեցիկ կյանքով։

Վստահ կարող եմ ասել, որ ցույցերի չես եղել։ Ես կցանկանայի մի ուղղում մտցնել, հատկապես պարոն Շարմազանովի խոսքին, որ իշխանությունները ցուցաբերել են բացառիկ հանդուրժողականություն։ Դա դեռ այն բանից հետո, երբ Բաղրամյանի վրա կրակում էին իմ և իմ ընկերների, քույրերի և եղբայրների վրա, այն բանից հետո, երբ կարմիր բերետավորները բերման էին ենթարկում մեզ, առանց ներկայանալու, առանց պատճառներ ասելու, պարզապես բռնի ուժով քաշում էին մեզ։ Այն բանից հետո, երբ քաղաքացիական հագուստով մարդիկ մոտենում էին մեզ, ուզում էին նստեցնել ոչ պետական համարանիշներով մեքենաներ և հեռանում էին այն բանից հետո միայն, երբ գոռում էինք՝ մեզ առևանգում են, ու կողքի շենքերից մարդիկ էին իջնում մեզ օգնության։

Թույլ տուր մի բան պատմեմ։

Ամսի մեկ։ Դեռ Նոյեմբերյանում եմ։ Առավոտյան արթնացա 5։30, 6-ին՝ 6։30 դուրս գալու համար, որպեսզի գամ Երևան։ Բարեբախտաբար, ճանապարհները բաց էին։ Հասա ժամը 10-ին։ Ընկերներս գյուղում էին։ Էդ օրը մի մարդ քաղաքացիական հագուստով կնոջ հետ մոտեցավ ինձ։ Ասաց.

- Էդ դու էիր, չէ՞։

Չհիշեցի՝ ով է, չհասկացա ինչի մասին է խոսքը ընդհանրապես։

Պատասխանեց.

- Բաղրամյանի վրա ես էի քեզ խփել։

Հիշեցի։ Գրկեցին ինձ, ու սկսեցին երկուսով լացել։ Իսկ ես չգիտեի՝ ինչ ասեմ։ Բաղրամյանի վրա, կրակելուց առաջ, մի ոստիկան ինձ խփեց մահակով, ոչ էդքան ուժեղ։ Որպես պատասխան ես ու իմ ընկերը քաշեցինք մեզ մոտ։ Առանց խփելու վահանն ու մահակը վերցրինք, ու ես իրեն ասի.

-Հիմա դու էլ իմ նման անպաշտպան ես, բայց ես քեզ չեմ խփում: Մի արյուն ենք, գնա, վահանդ հետ կտանք հետո։

Նարե ջան։ Էս կյանքում դու «այլ» ընկերներ չունես։ Քո ընկերները միայն քո ծնողներն են, քո հարազատ քույրերը, եղբայրները և վերջ։ Այլևս ոչ ոք քեզ ընկեր չէ։ Որքան էլ դուք մտերիմ չլինեք, դա պարզապես ժամանակի և դեպքերի հարց է։ Հիմա հասկանում եմ, դու դեռ փոքր ես, բայց ուզում եմ հասկանաս, որ դա միայն ժամանակի հարց է։ Ես էլ եմ ունեցել մտերիմ ընկերներ։ Շատ մտերիմ։ Ում ես համարում էի ինձանից անբաժան։ Մարդկանց, ում ես վստահում էի ամեն ինչ։ Մենք անցկացնում էինք ամեն րոպեն ու ամեն պահը միասին, իսկ եթե ես գնում էի գյուղ, ապա մեր հեռախոսների մեջ վերջանում էին րոպեները։ էսօր մենք չենք էլ բարևում ու նկատում միմյանց։ Տարբեր պատճառներով։ Ու, հա, դեռ ունեմ ես էլ «ընկերներ», սակայն նրանք էլ ժամանակի հարց են։

Դու ապրել և մեծացել ես հանրապետական ընտանիքում ու համարում ես ՀՀԿ-ն ամենաճիշտը։ Ես ծնվել եմ և մեծացել եմ Նահապետական ընտանիքում ու համարում եմ Նահապետականությունը ամենաճիշտը։ Բայց և այնպես, ես առաջարկում եմ քեզ և քո ընկերներին՝ իմ և իմ ընկեր ցուցարարների հետ միասին այցելել որևէ սրճարան, որպեսզի այդ կերպ քո և քո ընկերների մեջ արթնացնենք մեր Սիրո և Համերաշխության հեղափոխությունը:

Հ.Գ.
Այն, որ որոշ մարդիկ քեզ պիտակ են կպցրել միայն նրա համար, որ դու ՀՀԿ-ի աղջիկ ես, դա միայն ցույց է տալիս նրանց անմակարդակությունը, և որպես հայ՝ հայի, խորհուրդ կտամ նրանց ուշադրություն չդարձնես։

Եթե ի վերջո համաձայնվես մեզ հետ դուրս գալ, կարող ես գրել իմ ֆեյսբուքյան էջին։
https://www.facebook.com/vahagn.gishyan

Սիրով՝ Վահագն Գիշյան

 

Հեղափոխության անտեսված կողմը

Լուսանկարը՝ Լաուրա Սահակյանի

Լուսանկարը՝ Լաուրա Սահակյանի

Ում համար ՝ «թավշյա հեղափոխություն», ինձ համար՝ «շոկային հեղափոխություն»: Ում համար՝ «բաց ձեռքերի», սիրո և հանդուրժողականության, ինձ համար՝ ատելության և պիտակավորման հեղափոխություն: Ում համար՝ հաղթանակի, ինձ համար՝ կորուստների հեղափոխություն:

Այս քսան օրերին շատ ժամանակ եմ ունեցել մտածելու, թեև զգացմունքների հեղեղը սրբեց բանականությունը, ինչից հետո մնաց միայն լռելու ցանկություն: Լռել, որովհետև միևնույն է, մարդիկ լսում են այն, ինչ ուզում են լսել եւ տեսնում են այն, ինչ ուզում են տեսնել: Բայց այս հեղափոխությունն էլ ունի անտեսանելի կողմեր: Ու դրանցից մեկը, գուցե աննշանը՝ ես եմ: Ու եթե մարդիկ մտահոգված էին դրսում կանգնած երեխաներով և նրանց անվտանգությամբ, ես և հեղափոխության այս կողմում մնացած անչափահասները անտեսված մնացինք:

Չէ՞ որ հեղափոխության տեսանելի կողմը փողոցում կանգնած անչափահասներն են: Ես բարեբախտաբար թե ցավոք, հեղափոխության անտեսանելի անչափահասն եմ, ում համար երկար ժամանակ պիտի պահանջվեր բացահայտելու երևույթներ և իրավիճակներ, որոնց համար արժեր ապրել «մղձավանջ երազը»:

Այս օրերին շատ է խոսվում, որ հեղափոխությունը խաղաղ եկավ, առանց տուժածների և ագրեսիայի, թալանված խանութներ և ջարդուփշուր եղած մեքենաներ չկային: Փոխարենը կա այս ամենի դարձյալ անտեսանելի կողմը՝ թալան, որի դերակատարները «ընկերներս» էին, ջարդուփշուր եղած հարաբերություններ, որոնք դեռ երեկ այնքան թանկ էին ու թվում էին՝ անդավաճան:

Այո, հեղափոխության ժամանակ զոհեր չունեցանք՝ անարյուն էր և, փառք Աստծո: Միայն թե ինքս «հուղարկավորեցի» շատերին… Վերքեր էլ եղան, ցավոտ էլ է: Նրանց անունները մեկ-մեկ գրեցի թղթի վրա: Ասում են՝ երբ ուզում ես սիրածդ մարդուց հեշտությամբ բաժանվել, գրիր նրա անունը թղթի վրա, հետո այրիր: Գրեցի էլ, պատռեցի էլ, վառեցի էլ, բայց նրանց պատկերները  չեն հեռանում աչքիս առաջից: Նրանք այստեղ են ՝ սրտիս մեջ, իսկ մտքումս՝ մի հարց ՝ ինչի՞ համար:

Ասում են՝ կյանքում ամեն ինչի համար պետք է վճարել ճիշտ հաշվով: Այս օրերին ես կորցրի այդ հաշիվը. ի՞նչ էի արել նրանց, ում իմն էի համարում, նրանք էլ՝ կարծես թե ինձ՝ իրենցը: Ասացին ՝ «Սա քաղաքականություն ա, մի խառնի անձնականի հետ»:  Կամ՝ «Անկախ ամեն ինչից, մենք սիրում ենք քեզ ու քո կողքին ենք»: Կամ՝ «Դու մեծ պոտենցիալ  ունես, ուդաչի…»: Ստացվեց ես ունեի թևեր, որ ճախրում էի, բայց նրանք կտրեցին իմ ոտքերը: Իսկ ոտքերս մինչ հեղափոխությունը ամուր էին, հիմա՝ էլ ավելի: Պարզապես զգացմունքների հեղեղից հետո բանականությունը փսփսաց, մի փոքր հետո ավելի բարձր, իսկ ավելի ուշ գոռաց ՝ ինչի՞ համար: Ինչի՞ համար են գեղեցիկ փաթեթավորված խոսքերը, եթե իրականում դուք իմ կողքին չեք: Ի վերջո, ամեն ինչ շատ պարզ է՝ չկա գոլ վիճակ: Կամ պաղ ես, կամ տաք: Եվ եթե կողքիս չես, չկա այլ երես, չկա այլ քող, որ կարողանա ծածկել  ցավը:

Հարգելի պարոն ապագա վարչապետ, ես գիտեմ, որ քաղաքականությունը հեշտ գործ չի և շատ ավելի հեշտ է գեղեցիկ մտքեր ասելը, քան դրանք իրագործելը: Գուցե իմ խնդրանքը շատ չնչին է այն բոլոր մեծ ու փոքր, լուրջ ու բարդ գործերի համեմատ, որ պիտի արվի հայրենիքի համար: Բայց որպես այս հեղափոխության անտեսված կողմ, խնդրում եմ. փորձեք վերացնել  այն ատելությունը, որ այս օրերին տեղատարափ անձրևի պես թափվեց: Փորձեք Ձեր օրինակով կրթել  ինձ նման անչափահասներին, սովորեցնել , որ ատելությունը լավ չի, որ վատ է, երբ հեղափոխական հարթակից  երեխան հայհոյում է իր պապի տարիքի մարդուն, և  մեծերը ծափահարում են նրան:

Փորձեք բացատրել անչափահասներին, որ այդ քաղաքական գործիչները, ում «ֆուֆլո» են ասում, իրենց նման անչափահասների հայրեր և պապիկներ են: Փորձեք սովորեցնել, որ իսկապես անկախ բոլոր իրավիճակներից, դավաճանությունը լավ չի: Փորձեք սովորեցնել նրանց, որ ընկերությունը չի վաճառվում «օրվա քյարով», ինչպես հորս ընկերներից մեկն ասաց ՝ «Մերժում եմ Սերժին, որովհետև ինձ համար իմ քյարն ա կարևոր»:

Սովորեցրեք մեծերին ու փոքրերին, որ կարելի է չդավաճանել սեփական գաղափարներին, եթե անգամ  կողքիններն ասեն, որ սխալվում է: Սովորեցրեք, որպեսզի նրանք չտրվեն վարակիչ ալիքին, եթե ունեն իրենց ճշմարտությունը: Սովորեցրեք նրանց, որ մտավոր և ֆիզիկական ուժը կարելի է վաճառել, բայց վաճառքի չհանել ոչ սիրտը, ոչ էլ հոգին, որովհետև դա է մոդայիկ, որովհետև դրսում դրան ծափահարում են:

Փորձեք սովորեցնել՝  նախ մեծերին, որ  հեղափոխությունը հաղթելու համար պետք չի տղամարդուն կնոջ շորերով պատկերել, փորձեք արժևորել ու քաջալերել մարդկանց, ովքեր զուսպ են, ովքեր քմծիծաղ չեն տալիս ու չեն «ղժում» ընկերոջ վրա, ովքեր ամիսներ առաջ, օրինակ, շնորհակալ էին «պարոն Շարմազանովին», իսկ այսօր նա «վատ մարդ է»:  Ու «որքան հնարավոր ա՝ պետք ա արագ տարածել այդ ինֆոն»: Ու այսպես շարունակել՝  որքան վատ նրանց, այնքան լավ՝ մեզ մոտիվացիայով:

Հ.Գ.

Եթե Ձեզ հաջողվի աշխարհաքաղաքական և ներքաղաքական բարդ պրոցեսների արանքում ժամանակ գտնել և հիշել անչափահասիս խնդրանքը և քարոզել սեր և հանդուրժողականություն,  ես իրապես կլինեմ Հայաստանի հպարտ քաղաքացի: Այս ամենը հեշտ չէ , բայց տեսեք՝ ինչ կարող եք անել:

Էդուարդ Շարմազանովի դուստր՝ Նարե Շարմազանովա

sona mkhitaryan

Պատրաստի՞, թե՞ քո ուժերով

Մանկավարժական համալսարանում դասապրոցեսն իրականացվում է Classroom հավելվածի միջոցով և օգնությամբ: Այդ հավելվածի դեմ կան բազմաթիվ բացասական տրամադրված ուսանողներ, որոնց մի մասի բողոքը սահիկահանդեսների անընդհատ պահանջն է, ոմանցը` գնահատվող առաջադրանքները, ոմանք էլ հետ չմնալու համար հետևում են շատերի օրինակին ու ուղղակի դժգոհ են ամեն ինչից:

Ինձ համար այն ձևական բնույթ է կրում, միաժամանակ ունեմ և դրական, և բացասական կարծիք հավելվածի վերաբերյալ: Վերջինիս միջոցով կապ կարող ենք հաստատել դասախոսի հետ, օրվա ամեն պահի կարող ենք մուտք գործել, տեսնել հաջորդ դասախոսության նյութը, կամ թե սեմինարին որ թեմաներն ենք պատասխանելու: Ինձ համար մի քիչ տրամաբանական չէ այն, որ դասախոսը կարող է վաղվա սեմինարի նյութը տեղադրել գիշերը 2-ից հետո, կամ առավոտյան 7-8-ը, ինչը ես տեսնում եմ առավոտյան 8-ին: Կամ տեղադրել գնահատվող բավականին բարդ առաջադրանք միջանկյալներից մոտ 2 շաբաթ առաջ, ու վերջնաժամկետը՝ նախքան միջանկյալները: Ինձ համար դժվար է լինում միաժամանակ պատրաստվել միջանկյալներին ու կատարել բավականին ժամանակատար առաջադրանք:

Հիմա մենք լսարաններում ոչ մի դասախոսության նյութ չենք գրում, նախքան այդ դասը տվյալ նյութն արդեն տեղադրված է լինում մեր էջում: Հաշված ուսանողներ են, որ նյութերը կարդում են, սովորում: Շատերն ասում են, որ հիմա երիտասարդությունը գիրք չի կարդում: Ես համամիտ եմ, իհարկե, կան բացառություններ, օրինակ՝ որևէ թեմայով ռեֆերատ կամ որևէ այլ բան գրելիս նյութերը, կարելի է ասել, դասախոսները տրամադրում են, կամ տրամադրել են անցած դասախոսությունների մեջ, բայց միևնույնն է, կան ուսանողներ, ովքեր պատճառաբանում են, թե նյութ չեն գտնում: Եթե թեման տային ու ասեին՝ գնա որտեղից ուզում ես՝ գտիր և գրիր, հաստատ կգտնեին ու կգրեին, ու հավատացեք, թեկուզ միայն գրադարաններում այդ փնտրտուքների ժամանակ այնքան գիտելիք ձեռք կբերեին, որ իրենք էլ կզարմանային:

Ուզում եմ ասել, որ ոչ մեր ժամանակներում մեզնից մեծերը այդպես սովորելով է, որ նույնիսկ 5-րդ դասարանում անցած բանաստեղծությունները հիշում են: Հիմա համացանցով կարող ես գտնել շատ նյութեր, բայց այն, ինչ ուսանողին է պետք, միայն ճիշտ գրականության մեջ է: Չեմ ուզում ասածիս հակասել, կդառնա բանավեճ ինքս ինձ հետ, բայց պետք է գրքի երկու էջն էլ կարդալ:

Ես կուզեի ապրել այնպիսի ժամանակներում, որ թեկուզ ստիպված, բայց ամեն գնով գտնեի այն, ինչ ինձ պետք է, ոչ թե պատրաստի տրամադրվեր, որ հեշտ, ուղղակի «copy-paste» անեի, անցներ գնար: Բայց չգիտեմ՝ ապրելով նման կերպ՝ արդյո՞ք կդիմանայի ինձնից մեծերի ժամանակներում…

nelli goginyan

Ես չեմ սիրում դպրոցը

Ես չեմ սիրում դպրոցը՝ չնայած նրան, որ ավարտական դասարանում եմ:

Ես շատ հիշողություններ ունեմ կապված դպրոցի ու դասերի հետ։ Ո՞վ չունի։ Բայց ես 12 տարի շարունակ մտել եմ դպրոց տհաճությամբ։

Ինչո՞ւ ես չեմ սիրում դպրոցը։ Դպրոցում մեզ չեն սովորեցնում, թե ինչպիսին է մեծ կյանքը, այն դեպքում, երբ դպրոցն է մեզ մեծ կյանքին նախապատրաստում։ Սարսափելին այն է, որ մեզ հետ աշխատում են տարիքով մեծ մարդիկ՝ կյանքի որոշակի փորձով, ու նրանք մեզ ստիպում են ունենալ սահմանափակ մտածելակերպ։ Օրինակ՝ գրականության ժամին մեզ հանձնարարում են վերլուծել ստեղծագործության կերպարներին ու գրել մեր կարծիքը։ Երբ մենք մեր կարծիքը գրում ենք ինչ-որ կերպարի վերաբերյալ, մեզ նախատում են նման կարծիք ունենալու համար ու ստիպում են մտածել այնպես, ինչպես իրենք են մտածում, ու մեր ուղեղն էլ են դարձնում սահմանափակ։ Կոտրում են մարդու ստեղծագործելու տաղանդը՝ ասելով, որ բանաստեղծության հանգավորումը չի ստացվել, ու խորհուրդ են տալիս թողնել գրելը։ Բայց չէ՞ որ միտքը սահմաններ չի ճանաչում, ինչպես երկինքը։ Միտքը լիքն է նոր գաղափարներով ու ֆանտաստիկ երևակայություններով, ինչպես գիշերային երկինքն է լի գունազարդ աստղերով։

Դպրոցում մեզ չեն սովորեցնում, որ պետք չէ մարդկանց անձնուրաց նվիրվել, քանի որ վտանգավոր է։ Նվիրումն էլ է մի օր բերում կործանման։ Մեզ սովորեցնում են, որ հարկավոր է շատ գիրք կարդալ խելացի լինելու համար, բայց չեն սովորեցնում, որ գրքային աչքերով կյանքին նայելը սխալ է։ Իրականի ու գրվածքի մեջ տարբերություններն ահռելի են։

Ուսուցիչները մեր ընկերնե՞րն են, ո՛չ, նրանք պարզապես «դասատու» են՝ դաս տվող ու տվածից ավելին պահանջող, երբեք մեզ չհասկացող, կեղծ ժպիտով մարդիկ։ Իսկ մենք այնքա՜ն ունենք իրական ժպիտի կարիք։ Բայց չէ՞ որ ուսուցիչը պետք է կարողանա աչքեր կարդալ ու ընկեր լինել։ Միգուցե դասարանում «սրտից հիվանդ» երեխա կա (ես արատները նկատի չունեմ), միգուցե մեկի թևերն ամբողջությամբ կոտրված են (ու պետք չէ ասել, որ մարդը թևեր չունի), միգուցե մեկի հոգին գունավոր է, բայց նրա աչքերը այն թաքցնում են (ու չառարկե՛ք, մարդն իր ներսում ծիածան է ունենում)։

Ես գտնվում եմ իմ կյանքի ամենապատասխանատու տարիքում ու պետք է ընտրեմ ողջ կյանքի համար մասնագիտություն, իսկ ուսուցիչները կողքից նայում են ինձ, լսում իմ որոշումը ու ծիծաղում են մտքում։ Մինչդեռ նրանք՝ որպես իմ մեծ, պարտավոր են ինձ ճիշտ կողմնորոշել։ Այս տարիքում ես հիվանդ եմ արևի ու դեղինի, իսկ որևէ ուսուցիչ դպրոցում կարո՞ղ է բացատրել, թե ինչու է մի աղջիկ՝ անփայլ աչքերով, հիվանդ արևի։ Դժվար թե ասեն, բայց ես կպատասխանեմ. դպրոցում զգացած ջերմությունը չի տարբերվում դպրոցի պատերի սառնությունից, իսկ ես ջերմության կարիք ունեմ։ Ու ինձ նման, բոլորն էլ ունեն այդ ջերմության կարիքը։

Ես չեմ սիրում դպրոցը։

lilit harutyunyan lchshen

Ազգի պատմությունն իմանա՞լ, թե՞ ոչ

Վերջերս կարդացի ընկերուհուս՝ Օֆելյայի նյութը, որը վերաբերում էր համացանցից մի քիչ կտրվելուն և գրականությանը ավելի լավ ծանոթանալուն։ Թեման հետաքրքրեց, և որոշեցի անդրադառնալ ոչ պակաս կարևոր թեմայի։ Այն է՝ սեփական երկրի ու ազգի պատմության ոչ պատշաճ կամ լավ իմացությունը։

Հաճախ, երբ ավագ սերնդի ներկայացուցիչները բողոքում են երիտասարդ սերնդի թերություններից, մենք՝ երիտասարդներս, գլուխ ենք բարձրացնում՝ ասելով, որ շատ ավելիին ենք ընդունակ, քան նրանք կարծում են, և եթե պետք լինի պաշտպանել հայրենիքը, առանց վարանելու կանենք այդ ազգապահպան գործը։ Կարծում եմ՝ ազգապահպան գործ է նաև հայոց լեզվի և առավելապես, հայոց պատմության եթե ոչ գերազանց, ապա գոնե բավարար իմացությունը։ Հաճախ հանդիպում եմ մարդկանց, ովքեր փայլում են մաթեմատիկայից, երկրաչափությունից, կենսաբանությունից՝ հետին պլան մղելով հայոց պատմությունը, և երբ հարցնում ես, թե ինչու, պատասխանում են, որ հետագայում իրենց ընտրած մասնագիտության մեջ պետք չի գալու հայոց պատմությունը։ Իրենց կարծիքով՝ դա մեծ արժեք ունեցող և սպառիչ պատասխան է։

Երբ լսում եմ այդպիսի պատասխան, մի տեսակ ցավ եմ ապրում հոգու խորքում և մտածում՝ ինչո՞ւ իմանանք օտար լեզուն՝ անգլերենը, գերմաներենը, եթե չգիտենք մեր սեփական ազգի իսկական արժեքը, վաղ անցյալն ու ներկան։ Գիտեմ, որ միշտ էլ հակասություններ կլինի յուրաքանչյուր ասվածի ու գրվածի միջև, սակայն դա քաջ գիտակցելով ու չվախենալով միշտ մեզ ուղեկցող քննադատությունից՝ գրում եմ նյութս։ Գուցե չհամաձայնեք ինձ հետ: Սակայն հիշենք Նժդեհի այս խոսքերը. «Իր անցյալի պատմությունը չիմացող ժողովուրդը չի կարող ապագա ունենալ»։

Ամանորյա սեղանից մինչև ամանորյա զվարճանքները

 

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

Հարցում Եղվարդի թիվ 1 ավագ դպրոցում

-Ինչպե՞ս եք պատրաստվում Ամանորին և ինչպե՞ս եք անցկացնում այն

-Ամանորը սիրըմ եմ, որ մարդ չգա էդ օրը, բայց գալիս են: Հենց էդ գիշերը, հենց 12-ը խփըմ ա, մեկ էլ գալիս են, բայց ասենք՝ շատ ցանկալի կլներ, որ մենք մեր ընտանիքով ըլնեինք: Է, դե լավ, հաջորդ օրը թող գան, բայց էդ պահին մեկ էլ տենըմ ես՝ գալիս են (Մարիամ Արշակյան, մանկավարժ):

-Սովորական, ոնց որ բոլորը: Ընտանեկան սեղանի շուրջ: Սիրում եմ, որ բոլորը էդ պահին ներկա լինեն, անակնկալներ մատուցեն մեկը մյուսին՝ թեկուզ փոքրիկ նվերների ձևով, թեկուզ անակնկալ հյուրեր ունենանք, մենք ինքներս այցելենք որևէ մեկի տուն: Անակնկալ պահեր: Մենք միշտ գնում ենք առաջին հերթին պապիկին շնորհավորելու: Սիրում ենք մեծին հարգել, մտածում ենք, որ մեծերը շատ-շատ մեր կարիքը ունեն: Ոչ թե նյութապես, այլ հոգեպես: Քանի դեռ մենք մեծ ունենք՝ առաջինը այցելում ենք ինքներս (Կարինե Ստեփանյան, մանկավարժ):

-Ընտանիքում, հետո՝ ընկերների շրջապատում: Տանը սպասում ենք, մինչև ժամը 12-ը խփի, կենացներ ենք ասում, Նոր տարին ենք շնորհավորում, ուրախ տարի ենք իրար մաղթում, հետո դուրս եմ գալիս ընկերներիս հետ (Արթուր Ասատրյան, աշակերտ):

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

-Օյ, Ամանորը շատ եմ սիրում, շատ-շատ: Ամանորյա հեքիաթին մինչև հիմա հավատում եմ: Ձմեռ պապիին չէ, հեքիաթին: Ամենաշատը սիրում եմ էն պահը, որ Ամանորի գիշերը ձյուն ա գալիս: Դա ամենաիրական հեքիաթն ա: Շատ սիրում եմ զանգեր, գույներ, տոնածառ, զարդարանքներ, ամեն ինչ շատ սիրում եմ (Գայանե Մարտիրոսյան, մանկավարժ):

-Սովորական, առաջինը չի: Հնարավորության սահմաններում: Հա, մերը տենց ա՝ տանը (Վարդան Մեջլումյան, մանկավարժ):

-Աշխատում եմ ուրախ դիմավորել, որովհետև հունվարի 2-ին փոքր տղայիս ծննդյան օրն է: Այս տարի առաջին անգամ առանց նրա ենք դիմավորելու, հայոց բանակի սպա է, Մատաղիսում է ծառայում: Այս տարի չգիտեմ՝ ինչպես կդիմավորեմ: Կաշխատեմ ուրախ դիմավորել (Անժելա Աղայան, մանկավարժ):

-Ամանորը ես միշտ անցկացնում եմ տանը՝ իմ ընտանիքի հետ: Երբեք չեմ մտածել Ամանորին, ինչպես հիմա ընդունված է, մոդայիկ է դարձել, տարբեր տեղեր գնալ, հանգստանալ, տանը չանցկացնել: Ես սիրում եմ ընտանիքիս՝ իմ ամուսնու, երեխաների, թոռնիկների հետ նշել: Սեղան ենք դնում, ինչպես բոլոր սովորական ընտանիքներում, հայկական օջախներում: Սիրում եմ թոռնիկներիս նվերներ տալ (Հասմիկ Այվազյան, մանկավարժ):

-Անցած տարի եմ ամուսնացել, մի տարի արդեն նշել ենք միասին: Դե, տարբերվում էր էնքանով, որ արդեն կինս էլ էր ներկա: Ամանորի գիշերը անցկացնում ենք ընտանիքով՝ քուր, ախպեր, ծնողներ (Վարդգես Սիմոնյան, ծրագրավորող):

-Ընտանիքով: Պարտադիր բոլորը պիտի ներկա լինեն: Դա մեզ համար շատ կարևոր բան է: Փորձում ենք հիշել՝ ինչ կարող էինք անել, որ չենք արել ու ինչ պիտի անենք մյուս տարի, ինչ ձեռքբերումներ ենք ունեցել ու ինչ ենք ակնկալում ունենալ մյուս տարի:

-Ամանորյա ծախսերը չհաշված՝ ինչպիսի՞ էմոցիաներ է առաջացնում Նոր տարվա գալը:

-Հա, ծախսերը, դե սթրեսի մեջ ենք ընգնըմ, հազիվ ուզըմ ենք դուրս գանք, նորից նույնն ա: Ընդհանուր, դե դա էլ ա պետք: Մի քիչ տխրըմ եմ, մի քիչ սթրես եմ տանըմ, բայց շուտ դուս եմ գալի (Մարիամ Արշակյան, մանկավարժ):

-Ամանորը, ընդհանրապես, լավ տոն է: Եթե մարդ չունենա նյութական հոգսեր՝ տոնելը բոլորիս համար շատ հաճելի է: Ես հիշում եմ՝ իմ մանկության տարիներին, պատանեկության, ինչպես նաև՝ երիտասարդության, Ամանորին մենք անհամբեր սպասում էինք, Ամանորը մեր սիրած, ամենալավ տոներից մեկն է եղել: Տարիքի հետ, ինչ-որ տեղ՝ նյութական, ընտանեկան հոգսերի պատճառով էլ առաջվա պես նվիրումով չեմ սպասում տոնին (Կարինե Ստեփանյան, մանկավարժ):

-Ես շատ սիրում եմ Ամանորը: Սիրում եմ գույները, տոնածառը, տոնական առևտուրը: Հնարավոր է, որ մարդիկ կարծում են՝ դա ավելորդ է հայ իրականության մեջ, բայց ես մեծ բավականություն եմ ստանում (Լիլիթ Ղազարյան, հոգեբան):

-Չգիտեմ, լավ: Սիրում եմ, երբ ձյուն ա գալիս: Հետո, որ ցուրտ ա, ու ճանապարհները չեն մաքրվում, շատ դժվար ա քայլելը՝ դա արդեն բարդություններ ա առաջացնում (Գայանե Մարտիրոսյան, մանկավարժ)

-Դե, անկեղծ ասած, ես Նոր տարին սիրում եմ: Սիրում եմ եփել-թափել: Ես հյուրասեր մարդ եմ՝ շատ եմ սիրում մարդիկ ընդունել, ճանապարհել, հյուր գնալ: Ամանորը ինձ համար նաև ընկերներին, հին ծանոթներին, բարեկամներին հանդիպելու ամենալավ ժամանակն է: Ամբողջ տարվա ընթացքում դու կարող է ժամանակ չունենաս ընկերներին տեսնելու, բայց Ամանորին հավաքվում ենք ու շատ լավ ժամանակ ենք անցկացնում (Անժելա Աղայան, մանկավարժ):

-Ես սիրում եմ Ամանորը: Էն փոքր երեխաների նման սպասում եմ դրան: Սիրում եմ տոնածառը զարդարել, ամեն տարի գեղեցիկ խաղալիքներ գնել, իմ 4 թոռնիկների հետ զարդարել տոնածառը (Հասմիկ Այվազյան, մանկավարժ):

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

-Ամանորին սպասում եմ, որովհետև ամբողջ ընտանիքս հավաքվում ա: Սպասման մեջ եմ անընդհատ, որովհետև տարիներ են եղել, որ հենց դեկրեմբերի 31-ին են պապաս ու եղբայրներս եկել: Ու շատ եմ սիրում Ամանորյա նվերներ գնել, իմ ամենասիրած զբաղմունքն ա (Ալիսա Քոչարյան, 16տ., աշակերտ):

-Միշտ վատից եք, հա՞ սկսում: Իրականում ձմեռը, հենց Ամանորը ես սիրում եմ՝ անկախ ծախսերից, որովհետև դա ընտանիքի տոն է, որի ժամանակ բոլոր մարիկ, ովքեր իրարից հեռու են, հավաքվում են, հանդիպում են: Ինձ համար դա շատ կարևոր է (Լաուրա Թումասյան, մանկավարժ):

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

Լուսանկարը` Էլիզաբեթ Հարությունյանի

-Տանը քանի՞ երեխա կա: Ինչպե՞ս են տրամադրված Ամանորին: Ձմեռ պապիկին նամակ գրե՞լ են:

-Ունեմ 2 երեխա՝ տղա, աղջիկ, 28 և 30 տարեկան (Կարինե Ստեփանյան, մանկավարժ):

-Տանը 2 երեխա ենք, բայց քույրս ամուսնացած ա (Արթուր Ասատրյան, 17տ., աշակերտ):

-Իմ երեխաները մեծ են: Չէ, ինչի՞ չեն հավատում, ես ինքս նույնպես հավատում եմ Ձմեռ պապիկին: Բնականաբար, էդ նվերները պարտադիր պայման ենք համարում: Կարևոր չի՝ երեխան որ տարիքում է, բոլորն էլ Ձմեռ պապիկին հավատում են, ակնկալիքներ բոլորն էլ ունեն: Հաճելի է փոքրիկ նվերով ուրախացնել դիմացինին (Մարգարիտա Հովհաննիսյան, մանկավարժ):

-Երկու բալիկ ունեմ: Երկու աղջիկ, մեկը՝ 6 տարեկան, մյուսը՝ 2: Արդեն մեծ աղջիկս տառերը սովորում ա, որ Ձմեռ պապիկին նամակ գրի: Դե, փոքրը դեռևս չի հասկանում, բայց էդ գույների հետ բավանակին մեծ ուրախություն ա ունենում: Տոնածառ դեռ չենք դրել, երևի 20-ից հետո, երբ երեխաները կցանկանան (Լիլիթ Ղազարյան, հոգեբան):

-Երկու, եթե 24, 20 տարեկաններին կարելի ա երեխա համարել: Թոռներ՝ առայժմ ոչ, բայց կարող ա էդ ճանապարհին լինենք (Գայանե Մարտիրոսյան, մանկավարժ):

-Տանը ես եմ երեխա, բայց ընդհանրապես՝ 3: Եղբայրներս 25, 28 տարեկան են (Հեղինե Վասիլյան, 15տ., աշակերտ):

-Դեռ չկա: Դե, էս 18 թիվը կարող ա արդեն լավ ըլնի, էլի (Վարդգես Սիմոնյան, ծրագրավորող):

-Տանը 3 երեխա ենք: Մեկը 13 տարեկան է, դեռ հավատում է Ձմեռ պապիկին, մյուսը 3 տարեկան է, շատ է նեղվում Ձմեռ պապիկից, որ ամեն օր նվեր չի բերում (Սուսաննա Գրիգորյան, 15տ., աշակերտ):

-Պետք էլ չի իմանաս: Որ իմանա՝ կգա կասետդ կճղի, կտանի: Կասի՝ գնացել ես տելեվիզր ես ընգել: Ա, դե կատակ ենք անըմ, այ բալա ջան, ձերն էլ ա կատակ, դու գիդես ի՞նչ ա: 3 հատ: Կարա՞մ հիշեմ: Ես թոռ չունեմ, չեմ պսակվել, որ մի հատ էլ պսակվեմ՝ թոռ կունենամ: Երեսչորս, երեսուն, քսանութ: Հա, ուրիշից չեն՝ սեփական են: Ամուսնացած չեն, չեն էլ ուզում: Սպասում են Եվրախորհուրդ մտնեն՝ նոր (Վարդան Մեջլումյան, մանկավարժ):

-Երեք՝ 17, 15 և 8 տարեկան: Շատ լավ, երեքն էլ շատ սիրում են Ամանորը: Մեծերը՝ արդեն չէ: Իրենք ասում են՝ ինչ ուզում եք, բերեք: Իսկ աղջիկս մինչև էդ գրում էր, իսկ հիմա հայտարարեց, որ մեկ ա՝ չկա (Լաուրա Թումասյան, մանկավարժ):

 

-Արդյոք մտածե՞լ եք Ամանորը դրսում նշելու մասին: Ինչպե՞ս եք պատկերացնում Ամանորը, երբ դուք երկրում, կամ հարազատ քաղաքում չեք:

-Երբեմն մտածում ենք, բայց միևնույնն ա, գալիս ա օր, որ մտածում ես՝ քանի դեռ մեծեր կան քեզ շրջապատող՝ տատիկ, պապիկ, պիտի իրենց կողքին լինես: Դա էլ ենք մտածում՝ ընտանիքներով գնանք, բայց մեծերին դժվար ա համոզելը, տնից հանելը: Եթե կարողանանք իրենց տնից հանել, հաստատ մենք էլ միասին ինչ-որ մի տեղ կգնանք: Մի քիչ անհոգ կարող ես էդ պահին լինել, խոհանոցային էդ պահերը չի լինի, էդ հոգնած վիճակը (Կարինե Ստեփանյան, մանկավարժ):

-Հա, մտածել եմ: Մտածել եմ, որ ընկերների հետ նշեմ, բայց հետո եկել եմ էն եզրահանգման, որ ամենալավը ընտանիքի հետ անցկացնելն ա (Արթուր Ասատրյան, 17տ., աշակերտ):

-Ամեն տարի էլ մտածում եմ, բայց հնարավորություն չկա: Հիմա, որ տեսնում եմ, ամբողջ ժողովուրդը նեղվում ա Ամանոր դիմավորելու համար, ֆինանսական պահն ա իհարկե դա, ավելի վատ եմ զգում, ընկճված ու չեմ ուզում որևէ այլ քայլ անել: Բնականաբար, կուզենայինք ավելի թեթև անցկացնել (Մարինե Նալբանդյան, մանկավարժ):

-Հա, իհարկե: Ես երազում եմ հյուսիսային երկրներում անցկացնել՝ Շվեդիա, Նորվեգիա: Նորվեգիայում Ամանոր նշել՝ ինձ թվում է ուղղակի ֆանտաստիկ կլիներ, բայց Նորվեգիայում ամեն ինչն է ֆանտաստիկ՝ գների առումով, դրա համար դեռ չի իրականացել այդ երազանքը: Բայց, օրինակ, չեմ ընդունում Նոր տարուն ամառային երկիր գնալը, ծովափին դիմավորելը: Այ, ինձ թվում է՝ Ամանորը պիտի լինի էդ տրամադրության մեջ, ձյունը պիտի լինի անպայման (Անահիտ Վարդանյան, մանկավարժ):

-Տան ամանորյա զարդարանքով ո՞վ է զբաղվում

-Առաջինը՝ ես, երեխեքի հետ: Իրանք շատ սիրըմ են, որովհետև տարբեր հասակի երեխեք ունենք: Շատ սիրով, զարդ ու ֆնդուֆլուշկեքը առնըմ են, շատ լավ, սիրուն խաղալիքներ ունենք, տոնածառը զարդարըմ ենք միասին (Մարիամ Արշակյան, մանկավարժ):

-Տան զարդարանքով զբաղվում ենք ես և մայրիկս: Լինում է, որ ընտանիքով երեկոյան ժամերին հավաքվում ենք ու մտածում ենք՝ ինչ կարելի ա անել (Մարգարիտ Կարապետյան, 15տ., աշակերտ):

-Ճիշտն ասած՝ այս տարի չեմ զարդարի, հիվանդ մեծեր ունեմ տանը: Տատիկն ու պապիկը վատառողջ են, էս տարի տրամադրված չեմ զարդարելու տունը: Իսկ ընդհանրապես, սիրում եմ տոնածառը զարդարել: Հատկապես մեծ տղաս էր սիրում տոնածառը զարդարել: Երբ բանակում էր, էնտեղից զանգում, ասում էր՝ տոնածառը դրե՞լ եք, ասում էի՝ չէ: Ասում էր՝ բա դրեք, ո՞ւմ եք սպասում: Էնտեղից պարտադրում էր, որ տոնածառ պիտի լինի տանը (Անժելա Աղայան, մանկավարժ):

-Թոռնիկներիս հետ, երեխաներիս հետ: Այ, հիմա արդեն հարս էլ ունեմ տանը: Դե, երիտասարդները հիմա ավելի շատ են, չէ,՞ սիրում ամեն ինչը ավելի ճոխ, գեղեցիկ, ավելի նոր բաներով զարդարել (Հասմիկ Այվազյան, մանկավարժ):

-Աղջիկս էր զբաղվում հիմնականում: Մենակ ենք հիմա, բայց կգա, կզարդարի, կգնա: Խոստացել ա (Սոֆյա Սիմոնյան, մանկավարժ):

-Արդեն կինս: Մինչև էդ՝ մաման: Հա, ես էլ բա: Ասենք՝ տոնածառը «կռիշից» իջացնելն էլ ա զարդարանք (Վարդգես Սիմոնյան, ծրագրավորող):

-Ես, որովհետև ես ամենաշատն եմ դա սիրում: Ինձ համար էդ առանձին ծես ոնց որ լինի: Միշտ Նոր տարվա երաժշտություն եմ միացնում, որ տրամադրություն ստեղծի: Ու ամեն տարի պարտադիր պետք ա մի նոր բան լինի՝ կամ տոնածառի խաղալիք, կամ ինչ-որ պատուհաններին սոսնձելու բան: Ամեն տարի պարտադիր մի նոր բան առնում եմ ու մեծ հաճույքով զարդարում եմ տունը (Ալիսա Քոչարյան, 16տ., աշակերտ):

-Ամանորյա զարդարանքների բացումը անում եմ միշտ ես: Հիմնականում մեր տանը դրա պատճառով պատերազմի նման փոքր բան ա լինում, որովհետև ինձ ասում են, որ հետո անեմ, բայց ես հենց էդ պահին, միանգամից՝ հենց մտքովս անցավ, վերցնում եմ ու անում եմ: Փոքր եղբայրս անընդհատ ջարդում ա խաղալիքները (Սուսաննա Գրիգորյան, 15տ., աշակերտ):

-Հայրիկը: Ես ժամանակ չունեմ: Հայրիկը՝ երեխաների հետ (Հայարփի Սահակյան, մանկավարժ):

-Տղաները օգնում էին: Հիմա հասկացան, որոշեցին, որ ես ավելի լավ եմ անում: Դե, տենց հեշտ ա իրանց համար: Աղջիկս հետո վերադասավորում ա (Լաուրա Թումասյան, մանկավարժ):

-Ինչ-որ հետաքրքրաշարժ պատմություն՝ կապված ձմռան, Ամանորի հետ

-Փոքր էր աղջիկս՝ 3 տարեկան, Ամանորը ինքը վարեց՝ բաժակաճառով, հարևաններին հյուր գնալով: Բոլորի համար նվերներ էր վերցրել՝ փուչիկներ կամ մի փոքր սիմվոլիկ նվեր: Ձյունանուշիկի շորերով էր (Հայարփի Սահակյան, մանկավարժ):

-Շատ տարիներ առաջ դասղեկական դասարան ունեի, և իմ երեխաները փոքր էին՝ մեկը 4 տարեկան էր, մյուսը՝ 6: Մենք գնացել էինք, մոտիկ էինք էլի՝ կեսրարիս տուն, գիշերը Նոր տարի շնորհավորելու: Մհերը զանգեց՝ բա. «Ընկեր Ստեփանյան, բարև Ձեզ, ո՞նց եք: Շնորհավոր: Տա՞նն եք, թե՞ տանը չեք»: Ասացի. «Չէ, տանը չենք, բայց մի քիչ հետո տանը կլինենք»: Մի քիչ հետո եկանք տուն: Ուրեմն՝ Մհերը՝ Ձմեռ պապի շորերով, Մարինեն էր, թե Թամարիկը՝ Ձյունանուշիկի շորերով: Մենք նկարներ ունենք մինչև հիմա: Տոպրակը շալակներին, նվերներով եկել էին մեր տուն: Իսկ իմ երեխեքը իմացան, թե իրենք իրոք Ձմեռ պապի, Ձյունանուշիկ են: Իմ սիրելի աշակերտներն են եղել:

-Գիտե՞ք ինչ կա: Ձնագնդի խաղալը սիրում եմ: Խաղում եմ մեկ-մեկ: Մենք մեծ այգի ունենք, որ ձյունը սկսվում ա, դուրս ենք գալիս, խաղում ենք: Թոռներ չունեմ, ցավոտ տեղս է: Ամուսնացած չեն: Երեխաների հետ, եղբորս թոռների հետ, տեգորս թոռների հետ: Տանը երեխեքի հետ երեխա եմ: Սենց չնայեք խիստ, էլի: Երեխեքի հետ կարող ա վազվզեմ: Սիրում եմ երեխաներին (Կարինե Ստեփանյան, մանկավարժ):

-Մանկությունս շատ լավն ա ըլե, շատ անհոգ մանկություն ա ըլե, ոչ հմիգվա նման: Երևի թե ձեր տարիքին էինք, դուրս էինք գալիս դաշտը դահուկ էինք բան անըմ: Տանն էլ ունեի իսկական դահուկներ, հիմա չեմ մանըմ՝ տենց լավը կա՞: Դուրս էի գալի, աղբերս ինձանից 3 տարի էր մեծ, ու աղբորս հետ դահուկ էինք քշըմ՝ ամբողջ Եղվարդով: Հետո էն ժամանակ լավ ձուն էր գալիս, երեխեք: Ես էլ մի քիչ տղավարի բան ունեի: Աղբորս հետ պտի էթայի ֆուտբոլ խաղալու: Հմի կարող ա աղբերը չթողի, բայց ես իրա ընգերների հետ դաշտը ֆուտբոլ էի խաղըմ: Դարբասապահ էի, որ հիշըմ եմ, աղջի, զարմանըմ եմ: Հմի որի՞ն կթողենք էթա: Տունն էլ, ասենք, տենց բան չկար՝ հերս չէր սիրըմ տենց բան, ասըմ էր՝ Մայրամին ամեն ինչ կարելի ա, պատկերացրա՝ Հայկին կարելի չէր, բայց ինձ կարելի էր: Դահուկներ շատ քշել եմ գիշերը, ու շատ սիրուն էր: Թաղից թաղ էթըմ էինք դահուկ քշելու: Ոչ մի պրոբլեմ չկար, վախ չկար: Կարող ա էթայինք էն մի մայլեն: Հերս ու մերս էլ չէին անհանգստանըմ (Մարիամ Արշակյան, մանկավարժ):

Հարցումն անցկացրին Թինա Մաքոյանը և Էլիզաբեթ Հարությունյանը

Ձմեռային հոգսեր

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Հարցում Եղվարդի թիվ 1 ավագ դպրոցում ձմեռվա լավ ու վատ կողմերի, բոլոր հետևանքների ու լուծումների մասին:

-Սիրու՞մ եք ձմեռը: Ինչո՞ւ:

-Ձմեռը չեմ սիրում, որովհետև մենք լավ պայմաններում չենք ապրում, բարեկեցիկ վիճակում չենք, բայց ձմռան հետ կապված տոները շատ սիրում եմ՝ Ամանորը, Զատիկը: Հատկապես՝ Փոքր Զատիկը շատ սիրում եմ, ու սիրում եմ, որ էդ օրը շատ ճոխ սեղան դրված չլինի: Ինձ արարողակարգն է դուր գալիս (Մարիամ Արշակյան, մանկավարժ):

-Ձմեռը սիրում եմ, որովհետև այն իր հետ բերում է մաքրություն, պարզություն, ինձ համար նաև ինչ-որ տեղ արդարություն: Սպիտակ գույնը ինձ համար արդարության նշան է, անմեղության, ազնվության: Տեսեք, շատերն ասում են, որ չեն սիրում ձմեռը, ցուրտ է, բայց չէ՞ որ դա էլ տարվա սովորական եղանակ է: Դա բնության եղանակների հերթափոխություն է: (Կարինե Ստեփանյան, մանկավարժ):

-Ձմեռը սիրում եմ շատ, յուրովի եմ սիրում, տարվա եղանակների մեջ հատուկ տեղ եմ տալիս ձմռանը (Մարգարիտ Կարապետյան, 15տ., աշակերտ):

- Ձմեռը ամենահետաքրքիր եղանակն է: Ձմռան հիմնական երևույթը ձյուն գալն է, որը ես շատ եմ սիրում: Գեղեցիկ տեսարան է, հաճելի (Արթուր Ասատրյան, 17տ., աշակերտ):

-Ձմեռը սիրում եմ Նոր տարվա համար, բայց դժվարությունների համար՝ ոչ (Էդգար Դանիելյան, 16տ., աշակերտ):

-Սիրում եմ, երբ ձյուն է գալիս, պարզ է երկինքը: Սիրում եմ էդ պահերը (Մարգարիտա Հովհաննիսյան, մանկավարժ):

-Բոլոր տարվա եղանակներն էլ սիրում եմ՝ իրենց երևույթներով, բնականաբար: Որ ասեմ շատ եմ սիրում ձմեռը՝ չէ, որովհետև ֆինանսական վիճակն է տուժում միշտ ձմռանը (Մարինե Նալբանդյան, մանկավարժ):

-Ինչպես տարվա բոլոր եղանակները՝ ձմեռն էլ իր գեղեցկությունն ունի: Եվ, իհարկե, եթե երազող մարդ եք՝ նայել ձյան փաթիլներին ու չհիանալ նրանց գեղեցկությամբ՝ անհնար է, ինձ թվում է: Հայաստանյան պայմաններում՝ հոգսերի հետ կապված, մի քիչ դժվար է ձմեռը սիրելը, բայց որպես տարվա եղանակ, իհարկե, շատ գեղեցիկ եղանակ է (Անահիտ Վարդանյան, մանկավարժ):

-Շատ էի սիրում երիտասարդ ժամանակ, բայց հիմա որ վառելիք չունեմ՝ չեմ սիրում: Եղա՞վ (Վարդան Մեջլումյան, մանկավարժ):

-Ես սիրում եմ տարվա բոլոր եղանակները, բայց ձմեռը՝ երևի թե ավելի շատ, որովհետև ձմռանն են իմ ծննդյան օրը և Ամանորը: Ամանորը ես շատ-շատ եմ սիրում: Ու բացի այդ՝ ձմեռը երևի թե ձյան համար եմ շատ սիրում (Հեղինե Վասիլյան, աշակերտ):

-Ոչ, չեմ սիրում ձմեռը, որովհետև շատ ցուրտ է: Իմ նախընտրած եղանակները՝ աշուն և գարուն (Անժելա Աղայան, մանկավարժ):

-Ձմեռը սիրում եմ մաքրության, ճերմակության համար: Մանկուց սիրել եմ Նոր տարին: Նոր տարին ինձ համար մի ուրիշ տոն է եղել, յուրահատուկ, անհամբեր սպասել եմ: Հիմա էլ, կարելի է ասել՝ էլի սպասում եմ, որովհետև էդ Նոր տարին մանուկ օրերի հուշեր է արթնացնում: Դրա համար գերադասում եմ էդ ճերմակության մեջ նշել Նոր տարին: Ձյուն լինի, անպայման ձյուն լինի (Սոֆյա Սիմոնյան, մանկավարժ):

- Ձմեռը սիրում եմ, որովհետև ոնց որ էլի երեխա դառնամ: Ոնց որ առաջին ձյուն տեսնելիս հինգ տարի առաջ ուրախանում էի, թռվռում, նույն ձևով էլ հիմա եմ ուրախանում: Ու միշտ հրաշքի էի սպասում, հատկապես՝ Նոր տարվա գիշերը: Բայց ինչքան մեծանում ես, էդքան էդ զգացողությունը Նոր տարվա, հրաշքի զգացողությունը քիչ-քիչ պակասում, մարում է (Ալիսա Քոչարյան, 16տ., աշակերտ):

-Սիրում եմ ձմեռը, որովհետև աշնան չոր ծառերից հետո գալիս է սպիտակ ձյունը, ու ինչ-որ նոր կյանքի շունչ է տալիս, թարմություն (Լաուրա Թումասյան, մանկավարժ):

-Ինչպե՞ս եք ջեռուցում տունը: Գո՞հ եք

-Փայտով, փայտի վառարան: Ուղղակի՝ ջեռուցման համակարգ է (Մարիամ Արշակյան, մանկավարժ):

-Տունը ջեռուցում ենք սովորական մարտկոցներով: Որպես վառելիք օգտագործում ենք բնական գազը (Կարինե Ստեփանյան,  մանկավարժ):

-Ջեռուցման համակարգով, բայց ցախի փեչը ավելի լավ ա (Էդգար Դանիելյան, 16տ., աշակերտ):

-Ջեռուցման համակարգով՝ գազով: 45-50 աստիճանի սահմաններում (Հեղինե Վասիլյան, 15տ., աշակերտ):

-Վառարանով, բայց ինձ հաճելի է, որովհետև ոչ ես եմ վառում, ոչ էլ… (Էլեն Խաչատրյան, 15տ., աշակերտ):

-Փայտի վառարանով: Փայտի ջերմությունը, անկեղծ ասած, բոլորովին ուրիշ է, և այս ցրտաշունչ ձմռանը շատ տեղին է: Ամբողջ առաջին հարկը ջեռուցում է: Ցախի ուժը, այ դա է (Անժելա Աղայան, մանկավարժ):

-Բնական գազով: Մեր դպրոցում շատ տաք է: Հիմա, եթե անկեղծ ասեմ՝ ոչ մեկիս տանը երևի դպրոցի նման ջերմ, տաք, էսքան բարձր ջերմաստիճան՝ 23, 24, 25 աստիճան չի լինում: Մեր տներում հազիվ մի 20 աստիճանի հասցնենք (Հասմիկ Այվազյան, մանկավարժ):

-Գազի վառարանով: Գոհ եմ, բայց որ ներքևում հարևան ունեինք, իրենք էլ էին գազ վառում, մեր հատակն էլ էր տաքանում: Հիմա Ռուսաստան են գնացել, ոտքերս սառում են (Ալիսա Քոչարյան, 16տ., աշակերտ):

-Ջեռուցման համակարգով: Դժգոհ եմ, որովհետև բյուջեն ճեղքվածք է տալիս (Հայարփի Սահակյան, մանկավարժ):

-Գազով: Դե, իրականում ձմեռը Հայաստանում շատ դժվար է, ծախսատար է: Ուղղակի դժգոհել մի բանից, որ արդեն կա, չեմ սիրում: Գոհ եմ էնքանով, որ բոլոր սենյակներն են տաքանում, բայց աշխատավարձը չի հերիքում: Ձմռանը մոբիլիզացվում ենք մի հատվածում, ամբողջ տարածքը չենք օգտագործում (Լաուրա Թումասյան, մանկավարժ):

-Կա՞ն տարվա այս շրջանը չսիրելու պատճառներ:

-Հայաստանում հոգսն է շատ: Տաքացնելու խնդիրը: Ինձ թվում է, եթե մեծահասակները չեն սիրում ձմեռը, միայն դրա համար չեն սիրում (Անահիտ Վարդանյան, մանկավարժ):

-Ավելի շատ երևի մասնագիտական, կենսաբանության մասնագետ եմ: Ձմռանը բույսերի մի մասը մահանում է, քուն է մտնում: Ճիշտ է՝ բազմամյա բույսերի արմատային համակարգը մնում է, բայց, այնուամենայնիվ, էդ կենդանությունը չկա: Բնությունը կարծես, չեմ ուզում էդ «մահացած» բառն ասել, բնությունը չի մահանում, բայց ժամանակավոր քուն է մտնում: Այ, երբ գարունը գալիս է, ձյունը հալվում է, էլի արևը ժպտում է, ջերմացնում ամեն ինչ, ու մեղուների բզզոցն եմ լսում, թռչունների ծլվլոցը, դա կյանք է արդեն: Բնությունը վերակենդանանում է, արթնանում է, դա եմ սիրում (Հասմիկ Այվազյան, մանկավարժ):

-Տրանսպորտային կամ ճանապարհային խնդիրներ կա՞ն:

-Տրանսպորտը՝ չէ: Իմը մի գծի վրա է, էդ գիծը բռնած՝ գալիս եմ դպրոց, էդ գծով էթըմ եմ տուն: Շատ-շատ մանկապարտեզ եմ էթըմ, էրեխուն վերցնըմ եմ, ըտեղ էլ, դե շատ ծանոթներ կան, անմիջապես ասըմ են, նստըմ ենք, ավտոյով էթըմ ենք տուն: Կամ քայլըմ ենք: Քայլել սիրըմ եմ ես: Նախընտրըմ եմ քայլել(Մարիամ Արշակյան, մանկավարժ):

- Ունենք մեքենա, բայց ես ինքս սիրում եմ քայլել՝ նույնիսկ ձմռանը, մաքուր օդ շնչել: Սիրում եմ դրսում լինել: Դա առողջ ապրելակերպի մի մասն է կազմում ՝ քայլել և թարմ օդ շնչել (Կարինե Ստեփանյան, մանկավարժ):

-Չէ, չունեմ: Տունը մոտ է, գնալ-գալու խնդիր չունեմ: Ոտքով եմ տեղաշարժվում, էդ խնդիրը չկա (Սոֆյա Սիմոնյան, մանկավարժ):

-Միակ խնդիրը էն է, որ շատ երկար ենք սպասում տրանսպորտին: Ուշ-ուշ է գալիս: Սպասելուց սառում եմ մեկ-մեկ: Հիմա որ ցուրտ է, ամեն օր գազելով եմ գալիս դասի (Ալիսա Քոչարյան, 16տ., աշակերտ):

Հարցումն անցկացրին Թինա Մաքոյանը և Էլիզաբեթ Հարությունյանը