Ես 17 տարեկան եմ: Ընդամենը 17: Վերջերս այնպես ստացվեց, որ հանդիպեցինք բոլոր հեռու-մոտիկ բարեկամներին, ում տեսել էի շատ փոքր հասակում, կամ էլ ընդհանրապես չէի տեսել: Երևի խոսելու թեմաների պակասից էր, բայց բոլորը մի քանի բառից հետո սկսում էին խոսել իմ ամուսնության մասին. «Վաղը մյուս օրը որ ամուսնանաս…»: Շո՞ւտ չի: Ես դեռ դպրոցում եմ սովորում: Հետո պետք է շարունակեմ ուսումս, կայուն աշխատանք գտնեմ և սկսեմ նպատակներս ի կատար ածել: Չեմ կարծում, որ մարդկանց կյանքը պետք է սահմանափակված լինի դպրոցում սովորելով և ամուսնանալով: Հետո էլ գործում է նույն սխեման՝ կինը երեխաներին է պահում, դաստիարակում և մաշում կյանքը տնային գործերով, իսկ ամուսինը օր ու գիշեր աշխատելով՝ ընտանիքն է պահում: Ես այս կյանքի մասին չէ, որ երազում եմ:

Տատիկներս ու մայրս էլ են ասում. «Էն ժամանակ քո տարիքում մարդիկ ընտանիք էին կազմում: Դու հեսա ամուսնանալու ես, գնաս, ոչ մի գործ անել չգիտես»: Բայց ընտանիք կազմելու համար նախ մարդիկ պետք է բավականին հասուն ու սոցիալապես կայացած լինեն, որ կարողանան խուսափել խնդիրներից, որոնց հանդիպում են նորաստեղծ ընտանիքները: Վաղուց 17-ում մի նյութ եմ կարդացել եզդի ընտանիքի մասին, որտեղ հարսը, եթե ճիշտ եմ հիշում, 16-17 տարեկան էր և ուներ մանկահասակ երեխա: Նա ինքը դեռ երեխա է և իր զավակին ճիշտ դաստիարակելու համար պետք է գոնե մի քիչ կյանքի փորձ ունենար:

Ինձ թվում է՝ շատերն են այս ամենը գիտակցում, բայց փորձում են խուսափել հասարակության պիտակներից: Ամուսնանում են շուտ, թեկուզ չսիրած մարդու հետ, միայն թե չարժանանան «տանը մնացած» տիտղոսին: Եկանք, նորից նույն թեմային հասանք: Մարդիկ չեն ուզում հասկանալ, որ բոլորը պարտավոր չեն ստանդարտ և պարտադիր դարձած կյանքի ճանապարհն անցնել: Յուրաքանչյուրն ունի իր նպատակները, ապագայի հետ կապված ծրագրերը և վերջապես, ամեն մեկը իր կյանքի ուղեկցին տարբեր տարիքում է գտնում:

Կարող եք քննադատել իմ կարծիքը, բայց ես չեմ ցանկանում ապրել այսպիսի Հայաստանում, և դրա համար բազմաթիվ պատճառներ կան: Կառավարությունը միգուցե մի օր կփոխվի, երկրի վիճակը միգուցե կլավանա, բայց հասարակության կարծրատիպային, սահմանափակ մտածելակերպը, պահպանողական ապրելակերպը և ուրիշի կյանքով ապրելու սովորությունը կմնա նույնը:

Խմբագրության կողմից. –Իսկ դո՞ւ ինչ ես կարծում, համաձա՞յն ես: Գրիր մեզ:

Թեթև վերարկու, դասական անգլիական գլխարկ և ծխամորճ։ Սառը բնավորություն, անգերազանցելի վերլուծական միտք: Եվ ո՞վ է այս հերոսը, որը իր քաջ ընկեր Վաթսոնի հետ փորձում է լուծել տարատեսակ խորդուբորդ և վտանգավոր հանցագործությունների առեղծվածը։ Ինչպես բոլորս էլ հասկացանք, խոսքը անկրկնելի Շերլոկ Հոլմսի մասին է, որը համարվում է բոլոր ժամանակների լավագույն խուզարկուն։ Բայց այսօր ես խոսելու եմ ոչ թե գրքի, որի հետ ճիշտն ասած, «մտերմացել եմ» բանակում, այլ Հոլմսի էկրանավորումների մասին։

Ընթերցելով գիրքը՝ ես որոշեցի, որ պետք է տեսնել, թե ինչպիսին է Հոլմսը կինոէկրանին։ Առաջ ընկնելով ասեմ, որ Շերլոկը նվաճել է նաև կինոմանների փխրուն սրտերը։ Նա հայտնվել է կինոյում 200-ից ավելի անգամ, իսկ նրա դեբյուտը մեծ կինոյում գրանցվել է դեռ հեռավոր 1900 թվականին։ Մինչ այսօր էլ այդ հերոսը համարվում է իսկական լեգենդ՝ հիմնականում երկու կինոադապտացիաների շնորհիվ։ Առաջինը Մասլեննիկովի ադապտացիան է 1980 թվականին, որտեղ գլխավոր դերը հոյակապ կատարում է Վասիլի Լիվանովը, իսկ երկրորդը «Բի-Բի-Սի»-ի ադապտացիան է, որտեղ Շերլոկին մարմնավորել է Բենեդիկտ Քեմբերբետչը՝ 2010 թվականից ընթացող սերիալում։

Ես, ճիշտն ասած, սխալ եմ համարում համեմատել այս երկու սերիալները, քանի որ երկուսն էլ հոյակապ են թե՛ սյուժետային պահով, թե՛ օպերատորական, բայց ես մի քիչ նեղացած եմ ներկայիս սերնդից, քանի որ նրանք գովում են բրիտանական տարբերակը՝ մոռանալով, թե ինչ հեղափոխություն արեցին Լիվանովը և Սոլոմինը հեռավոր 1980 թվականին։ Հարկ կհամարեմ շեշտել, որ Լիվանովը արժանացել է ասպետի կոչման հենց Անգլիայի թագուհու կողմից: Նույն կոչումից ունի նաև Քեմբերբետչը, բայց ամեն դեպքում պետք է հաշվի առնել, որ Լիվանովը իր դերը հոյակապ կատարել է սովետական ժամանակներում, իսկ այդ ժամանակ նման գնահատականի արժանանալը հենց Հոլմսի ծննդավայրում թվում էր անհասանելի բարձունք։ Ինձ թվում է՝ Կոնան Դոյլը շատ կհավաներ հենց Մասլեննիկովի ադապտացիան: Սովետական տարբերակում հերոսները ավելի մարդկային են և հասարակ, այլ ոչ թե «մեգաուղեղներ» են, որոնք ուղղակի մի ակնթարթում կարող են լուծել ամենադժվար խնդիրները։ Եվ հետաքրքիրն այն է, որ Լիվանովի Հոլմսը, ի տարբերություն անգլիական կոլեգայի, չի կենտրոնացնում հանդիսատեսի ուշադրությունը իր «գերուղեղի» վրա, չնայած, որ փայլում է իր գիտելիքներով ոչ պակաս, այլ հակառակը՝ նա ավելի մարդկային և ջերմ է վերաբերվում իր ընկեր Վաթսոնին և գնահատում իր տան տիրուհի միսիս Հադսոնին։ Խորհրդային օրինակում ձգում է հենց այդ փոխհարաբերությունների քիմիան, ինչը բացակայում է անգլիական օրինակում։ Ի տարբերություն անգլիական օրինակի՝ Հոլմսը և Վաթսոնը խորհրդային տարբերակում ընկերներ են, որոնք ճիշտ է, կարծես երկու տարբեր մոլորակներից իջած լինեն, բայց հարգում են միմյանց տեսակետները։ Վաթսոնը այստեղ ուղղակի առարկա չէ, որին Հոլմսը իր հետ քարշ է տալիս ամեն տեղ, իսկ նա էլ ուղղակի հաստատում է հանճարեղ խուզարկուի յուրաքանչյուր բառը, այլ Հոլմսին հավասար կերպար, որը կարող է առաջարկել իր սեփական կարծիքը և ինչ-որ տեղ նաև հակաճառել Հոլմսին: Իսկ Հոլմսը այստեղ չի փորձում պատեհ-անպատեհ ցուցադրել իր ինտելեկտուալ առավելությունները շրջապատի և, հատկապես, Վաթսոնի հանդեպ։ Նա, ընդհակառակը, փորձում է ամեն կերպ ընդգծել իր ընկերոջ կարևորությունը իր հաջողության մեջ։ Սովետական Հոլմսը հիշեցնում է ընկերների հետ բուխարու շուրջը սուրճի և ծխախոտի ընկերակցությամբ վարվող ջերմ զրուցող ընկեր է, ի տարբերություն իր բրիտանական կոլեգայի։

Առանձին հարգանքի են արժանի դերասանները, որոնք փաստացի խաղում էին հանուն գաղափարի, այլ ոչ թե 16-19 տարեկան աղջիկների կուռքը լինելու։ Նկատվում է նրանց եռանդը և նվիրումը, ինչը, ցավոք սրտի, շատ քիչ է հանդիպում ներկայիս կինոարվեստում։ Այս յուրահատուկ ջերմությամբ ողողված ֆիլմը շատ արագ տեղ գրավեց իմ սիրելի ֆիլմերի ցուցակում։ Իսկ ինչ վերաբերվում է անգլիական տարբերակին, ես այն նույնպես շատ սիրում եմ, բայց ոչ մի կերպ չեմ կարողանում վեր դասել սովետական տարբերակից։

Բայց միևնույնն է՝ երկուսն էլ հոյակապ են։

Հ.Գ. Գուցե ես սխալվո՞ւմ եմ, գուցե դու գերադասում ես բրիտանական տարբերակը: Այդ դեպքում գրիր և հիմնավորիր քո տեսակետը:

Ու կապ չունի, որ այս վեճի մասին խոսելն անցյալ տարի էր ակտուալ: Անցյալ տարի Վանաձորում Yandex տաքսի չկար, gg-ի մասին էլ շատերս չգիտեինք: Այս տարի Վանաձորում հայտնվեց Yandex-ը, ու քաղաքացիներս մոռացանք մեր հայկական արտադրության մասին:

Վերջերս հեռուստացույցով լսում էի, թե ինչպես է Սփյուռքի նախարարը՝ Հրանուշ Հակոբյանը, հորդորում մեր սփյուռքահայ գործարարներին գալ Հայաստան, իրենց բիզնեսը աշխատեցնել և շահույթ ստանալ այստեղ: Բայց Հայաստանում գործում են հայ կազմակերպություններին մրցակից այլ արտասահմանյան կազմակերպություններ:

Հայաստանն ունի խելացի և նախաձեռնող ուժեր, որոնք ունակ են ստեղծելու հայկական մրցունակ սպասարկման ոլորտ, ինչու ոչ, նաև արտադրություն: Ուղղակի երիտասարդ գործարարներին պետք է աջակցել, կամ գոնե չխանգարել: Չէ, բան չունեմ ասելու, այդպես մրցակցային դաշտ է ստեղծվում: Լավ կազմակերպությունը, ինչպիսին, ըստ իս, gg-ն է, կատարելագործվում է և նոր հետաքրքիր մտքերի շնորհիվ գրավում իր հաճախորդներին:

Ներկա դրությամբ gg-ն ոչնչով չի զիջում Yandex-ին: Չեմ բողոքում, ես միևնույն է, gg-ի հավատարիմ հաճախորդ եմ և հայկական արտադրության ջատագով: Պետք է մի քիչ հայամետ լինել:

Իմ շատ երկար ու ձանձրալի ընդմիջումներից մեկն էր, ու ես էլի չգիտեի, թե ինչ անել այդ երկարուձիգ երկու ժամվա ընթացքում։ Որոշեցի գնալ կաֆետերիա՝ իմ քաղցած ստամոքսի պահանջը հագեցնելու (ոչ թե իմ, որովհետև եթե ինձ մնար, ես հաց չէի ուտի): Ճանապարհին մեր առաջին կուրսեցիներից մեկին հանդիպեցի, սկսեցինք զրուցել դեսից-դենից, ու այդ ընթացքում նա փորձում էր շատ մեծ դժվարությամբ գտած իմ «Երևան» ամսագրից պոկել սթիքերները, բայց դա նրան չհաջողվեց։

Ու հանկարծ մեզ մոտեցավ նա՝ նույնը ինքը Վարդան Մամիկոնյանը, կամ ավելի շուտ Վարդան Մամիկոնյանի նկարով շապիկ հագած աղջիկը։ Ես հարցրի՝

-Վա՛յ, էս Վարդանն Մամիկոնյա՞նն է։

-Yes, that’s him.

Դե ես էլ մտածեցի անգլերենով շարունակել, եթե նրան էդպես էր հարմար։ Բայց մեր խոսակցությունը հայերեն կգրեմ։ Ես՝

-Իսկ էդքան համոզվա՞ծ ես, որ ինքը գոյություն է ունեցել։

-Իսկ համոզվա՞ծ ես, որ գոյություն չի ունեցել։ Ախր, ինքը հերոս էր։ Ինքը կռվեց հանուն երկրի, ինքը զոհաբերեց ինքն իրեն։ Լավ, եթե տենց է, քո հերոսն ո՞վ է։

-Ես հերոս չունեմ․․․

Ես հերոս չունեմ։ Ու առհասարակ տանել չեմ կարողանում հերոսի գոյության կարևորությունը։ Հերոսը ծնվում է ճգնաժամից, իսկ մենք արդեն էնքան ենք հոգնել ճգնաժամերից։ Ցանկացած պատերազմից կամ աղետից հետո տրավմատիկ իրավիճակի միակ մխիթարանքը ձեռք բերված հերոսներն են։ Մենք վերցնում ենք հերոսներին, «դնում գլխներիս վրա», աստվածացնում, մինչդեռ նրանք դա չէին ուզում։ Նրանք ուղղակի ուզում էին ապրել, որովհետև դա շատ քաղցր է։ Հերոսներին աստվածացնելով, մենք իրականում նրանց արժեքը գցում ենք։

Ես հերոս չունեմ, որովհետև չեմ հավատում Վարդան Մամիկոնյանին։ Որովհետև 16 դար շարունակ մեզ խաբել են։

-Վարդանի նման եղե՛ք։ Վարդանը հերոս էր։

Վարդանը մեր ներսի եղած պաթոսի հայրն է։ Առանց մտածել, գնալ ու կռվել, միայն թե վերջում քո կենացը խմեն։ Մեզ կենաց խմողներ պետք չեն, ոչ էլ մարդիկ են պետք, որոնց կենացը խմենք։ Մենք հոգնել ենք կենացներից, որոնք էնքան դատարկ են։ Արդեն հոգնել ենք հերոսներ ունենալուց․․․

Վարդան Մամիկոնյանի մասին խոսելիս միշտ «Կարգին հաղորդումն» եմ հիշում։ Մենք էլ էդ խեղճ հովիվի նման Վարդանից բացի էլ հերոսներ չգիտենք։

Վերջում Վարդանի շապիկով աղջկան խորհուրդ տվեցի գնալ ու էդ «Կարգին հաղորդումը» նայել։ Պատասխանն ընդամենը եղավ՝

-I don’t watch that kind of trash.

Ու իր հերոսի հետ հերոսական կեցվածքով հեռացավ։

Եվրատեսիլի մեր այս տարվա երգի մասին շատերիդ մեկնաբանություններն եմ կարդացել. երգը լավը չի, կարող էին ավելի լավ երգ ընտրել, Արծվիկը լավ չի երգում։ Ասեմ նաև, որ կարդացել եմ արտասահմանցիների մեկնաբանությունները: Դրսում կարծում են, որ մեր Արծվիկը նմանակում է Ջամալային (անցած տարվա Եվրատեսիլի հաղթողն է): 

Իմ կարծիքով, ասել, որ երգը հիասքանչ է և անկրկնելի, սխալ կլինի։ Բայց ասել, որ երգը շատ վատն է, նույնպես չեմ կարող։ Երգն իրականում լավն է, դրական լիցքեր հաղորդող, բայց այն մի թերություն ունի. հեշտ չի հիշվում։ Օրինակ՝ վերցնենք մի եվրոպացու։ Եվրատեսիլի շրջանակներում նա որևէ երկրի ներկայացուցչի կատարումը լսելու է առավելագույնը 4-5 անգամ, բացառությամբ այն երգի կամ երգերի, որոնք նա շատ կհավանի։ Իսկ մեր երգը պետք է շատ լսես, որ սկսես հավանել։ Որպեսզի եվրոպացի հանդիսատեսը հիշի մեր երգը, կարծում եմ, որ պետք է անընդհատ խոսել Արծվիկի մասին։ Դրա համար մեր պատվիրակությունը մի շատ խորամանկ քայլի է դիմել։ Արծվիկը ֆլեշմոբ է սկսել. նա երգել է գերմանական ժողովրդական երգ և մարտահրավեր նետել Գերմանիայի ներկայացուցչին, որն էլ երգել է հայերեն «Կաքավիկ» երգը։

Կարծում եմ, որ Արծվիկը լավ ելույթ կունենա։ Իսկ մենք կարող ենք քաջալերել նրան մեր լավ խոսքերով ու մեկնաբանություններով ու չմոռանալ, որ եթե մի բան հայկական է, ուրեմն հրաշալի է։

Համամիտ չե՞ք:

Որոշեցի ես էլ միանալ Գայանեի եւ Անիի քննարկումներին լրագրողության հարցի շուրջ։ Ես համոզված եմ, որ մեր բոլոր թղթակիցներին էլ հետաքրքիր է այդ թեման։ Համամիտ եմ Անիի այն կարծիքին, թե մարդկայնությունը վեր է մասնագիտությունից։ Իմ կարծիքով դա վերաբերվում է բոլոր մասնագիտություններին։ Գայանեն իր նյութի վերջում հարցեր էր գրել, եւ ես ուզում եմ անդրադառնալ դրանց։ Նախ, ինչպիսի՞ն պետք է լինի իսկական լրագրողը։ Իսկական լրագրողը պետք է տա միայն հավաստի տեղեկություններ, իր խոսքը կարողանա ճիշտ հասցնել ընթերցողին եւ ոչ թե գրի անիմաստ նյութեր բավականին հետաքրքիր վերնագրերով, որպեսզի այն հավաքի շատ դիտումներ։ Ես հենց նոր կարդացի նյութ այսպիսի վերնագրով. «Ցավում է Ֆրանսիան, ցավում է ողջ ազգը»։ Վերնագրի ներքեւում մեր շատ սիրելի Շառլ Ազնավուրի լուսանկարն էր։ Դե, բնականաբար նրանք այդպես էին արել, որպեսցի բոլորը մտածեին, թե… Կարծում եմ, հասկացաք։ Իհարկե, ես համոզված էի, որ դա հերթական նյութն է, որը այսպես ասած, դիտում է մուրում։ Բայց հետաքրքրությունից ելնելով, մտա կարդալու։ Եվ պարզվեց, որ Շառլ Ազնավուրի ընկերն է մահացել։ Դե լավ էլի, չէի՞ն կարող հենց այդպես էլ գրել։ Ինձ նաեւ դուր չի գալիս այն, երբ լրագրողը նյութ է գրում հայտնի մարդկանց մասին եւ ամենավերջին բառերով վիրավորում նրանց։ Ես հաճախակի եմ հանդիպում նման նյութերի։ Հեռուստացույցով հաճախակի հարցազրույցներ եմ լսում։ Ինձ հետաքրքիր է, թե լրագրողը ինչպես է ձեւակերպում հարցը։ Դա շատ կարեւոր է։ Հարցազրույցի ժամանակ նրանք նաեւ պետք է ստեղծեն հարմարավետ «մթնոլորտ» զրուցակցի համար, հաճախակի ժպտան, որպեսզի հանեն լարվածությունը զրուցակցի միջից, ուշադիր լսեն,թե ինչ է խոսում, չընդհատեն անընդհատ։ Ինձ թվում է, լրագրողը պետք է նաեւ հոգեբան լինի։ Ես Հայաստանի լրագրողներից շատ սպասելիքներ ունեմ։ Եվ շատ կուզենամ, որ գոնե 90%-ը լինեն իսկական լրագրողներ։ Ներքին համոզմունք ունեմ, որ այդ 90%-ի 90%-ը կլինենք մենք՝ 17-ցիներս։

Տեսնելով 17-ում սկսված բանավեճը՝ գրագողության մասին, հատկապես Տաթևի նյութից հետո ցանկացնում էի ես էլ միանալ, բայց ինչպես Գայանեն նշեց, թե Տաթևը և թե Արտյոմը ճիշտ տեսակետներ էին հայտնել. շարունակելու այնքան էլ շատ բան չկա:

Այս նյութս էլ կգրեմ՝ շարունակելով Գայանեին՝ իսկական լրագրողի մասին ունեցած պատկերացումներս կիսելով ձեզ հետ: Դե, նա բավականին հստակ ու ճիշտ գրել էր ԶԼՄ-ների, նրանց սխալների ու մեդիագրագիտության մասին, ուստի ես կշարունակեմ նրան լրացնելով ու անդրադառնալով հատկապես լրագրողի տեղին ու դերին մեր հասարակության մեջ:

Ըստ իս՝ այսօր լրագրողի իրական կերպարն այնքան էլ չի համապատասխանում նրան, որն իմ պատկերացումներում էր, և որը պիտի լիներ իրականում, իսկ ավելի ճիշտ՝ ներկայումս բոլոր ու հատկապես էլեկտրոնային լրատվամիջոցներում լավ մասնագետների կողքին կան ինքնահռչակ «լրագրողներ», ովքեր իրենց մասնագիտական պարտքն են համարում այս կամ այն կայքի համար ընթերցողներ, իսկ ֆեյսբուքյան էջերի համար՝ լայքեր ապահովելը: Ինձ համար դա ոլորտի ամենամեծ թերությունն է, ինչն էլ «լրագրող» մասնագիտությունն արժեզրկում է:

Հետևելով լրատվությանը, աստիճանաբար համոզվում եմ, որ ընթերցողներ ու հետևորդներ ունենալու համար ամենևին էլ պետք չեն ապշեցուցիչ վերնագրերով նյութեր, որոնք իրականում ոչինչ են: Լրատվամիջոցն իր ռեյտինգը կարող է ապահովել ոչ թե ամեն արձակուրդների ավարտին «Շտապ լուր դպրոցականների համար» վերնագրով նյութերով, այլ պարզապես ունենալով սեփական ոճ, նյութերի ու լուրերի վերլուծության սեփական տեսակետ: Համոզված եմ, որ գրագետ ընթերցողին այդ ամենն ավելի հետաքրքիր կլինի, քան, իզուր ժամանակ վատնելով, լաբիրինթոս թվացող կայքերի գովազդները մեկը մյուսի հետևից փակելով ու արդյունքում ոչինչ չկարդալով:

Կարևորում եմ նաև լրատվամիջոցներում նյութի սկզբում կամ վերջում հեղինակի անվան առկայությունը:

Լրագրողի համար հաջորդ կարևոր պայմանն ըստ իս յուրաքանչյուր իրադարձություն իր լավ ու վատ կողմերով ներկայացնելն է: Կարծում եմ՝ արդեն անցել են այն ժամանակները, երբ մարդիկ տեղեկատվություն ստանալու հնարավորություններ չունեին: Այսօր, եթե անգամ որևէ լրագրող կամ լրատվամիջոց իրադարձությունը ներկայացնում է միայն մակերեսորեն, ապա կգտնվի մեկ ուրիշը, որը բացթողումներ կամ առավելություններ կգտնի ու կներկայացնի լսարանին: Երևի համակարծիք եք, որ այնուհետ երկրորդի լսարանն ավելի մեծ կլինի. մարդիկ միշտ էլ նախընտրում են մանրամասնորեն ծանոթանալ աշխարհում տեղի ունեցողին:

Եվ, կցանկանամ խոսել ևս մեկ կարևոր, իսկ ինձ համար՝ ամենակարևոր հարցի շուրջ: Լրագրողի մարդ տեսակը:

Հաճախ կարդում եմ լրագրության մասին հայտնի ու կայացած լրագրողների կարծիքն ու գրեթե բոլորում հանդիպում այն փաստին, որ նրանք ամենքն էլ մասնագիտությունից ու մասնագիտական հաջողությունից առավել կարևորում են մարդ լինելը: Փորձեմ բացատրել:

Նման իրավիճակ առավել հաճախ կարող է պատահել ֆոտոլրագրողների հետ, բայց մյուսները ևս ապահովագրված չեն: Խոսքը որևէ «դեպք»-ի ականատես լինելն ու այն լուսանկարելը կամ տեսանկարահանելն է, երբ դրա փոխարեն կարող ես օգնել ինչ-որ մեկին, կամ նույնիսկ փրկել նրա կյանքը: Հենց այդ «ճակատագրական» պահին էլ անհրաժեշտ է լինում որոշել՝ մարդ, թե լրագրող:

Երբ ընտրում ես երկրորդը, կյանքը քեզ ժամանակավոր հռչակ է բերում եզակի լուսանկարի կամ տեսանյութի համար, բայց դրանից հետո պատրաստ պետք է լինել քննադատության ալիքի, որը չի վերջանալու անգամ, երբ լրագրողն այլևս չլինի:

Մյուս դեպքում մարդ-լրագրողը գուցե չստանա մրցանակ իր աշխատանքի համար, բայց փոխարենը կվարձատրվի ու կգնահատվի մարդ լինելու համար, ինչն ավելին է, քան ցանկացած նյութական պարգև: Այլ հարց է, երբ մարդ ոչինչ փոխել չի կարող: Կարծում եմ՝ այդ դեպքում լրագրողին քննադատելն այնքան էլ ճիշտ չէ:

Հիմա ասածս բացատրեմ մի փոքր ավելի պատկերավոր: Ոչ մի վատ բան չկա որևէ կղզում հրաբխի ժայթքում նկարելու մեջ, բայց եթե այդ հրաբխից ու քիչ այն կողմ կամ լրագրողի աչքի առաջ մարդիկ վտանգի մեջ են՝ կանգնելն ու լուսանկարելը հավասար է սիրտն այդ լավաների մեջ այրելուն: