Սերը տաղանդ է ծնում

Պատանեկան սերը ստիպեց նրան կյանքին նայել այլ աչքերով: Երգեր ու բանաստեղծություններ գրել, որում արտացոլված են իր երազանքներն ու ապրումները:

Արսեն Սարդարյանը Երևանի պետական համալսարանի միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետի ուսանող է: Սիրում է իր ընտրած մասնագիտությունը, բայց երգարվեստն ավելի շատ է սիրում և ընտրության դեպքում պատրաստ է նույնիսկ փոխել մասնագիտությունը: Ասում է.

-Երգը, կարծես, քեզանից չհեռանալու միջոց լինի:

Առաջին երգը, որը կոչվում է «Որոնում», գրել է 16 տարեկանում: Այդ շրջանում իր ստեղծագործող ընկերների հետ համերգներ է ունեցել մարզերում և զորամասերում: Ծառայության ընթացքում գրել է նաև մի շարք բանաստեղծություններ, որոնցից ամենասիրելին «Չդարձար ընկեր, չդարձար օտարն» է: «Որոնումը» իր հեղինակած միակ երգը չէ: Չնայած նա դեռ 21 տարեկան է, բայց արդեն 8 երգի հեղինակ է: Ապագայից խոսելիս Արսենն ասում է, որ շարունակելու է ստեղծագործել ու երգեր գրել: Ուզում է, որ մարդիկ իր երգերում գտնեն իրենց: Ինքն էլ հենց էդպես է ստեղծագործում. երգերում տեղ են գտնում դրվագներ իր կյանքից: Սերը մղիչ ուժ է հանդիսանում ստեղծագործելիս: Ասում է, երբ սիրահարված է լինում, շատ խենթությունների է գնում: Մի անգամ, երբ սիրահարված էր, ծնվեց հետագայում իր համար ամենասիրելին դարձած երգը:

-Որոշեցի խորամանկել ու մանկական գլխարկ գնեցի բաժնից, որտեղ խորհրդատու էր աշխատում սիրածս աղջիկը: Բայց, ցավոք, հանդիպումը չստացվեց:

Հանդիպումը չստացվեց, բայց ծնվեց մի գեղեցիկ երգ, որը կոչվեց «Մանկական գլխարկ»: Բոլորովին վերջերս էլ ունկնդիր եղանք նրա «Միթե» երգին:

-Արդեն հինգ ամիս կլինի, ինչ չեմ ստեղծագործում: Երևի սիրահարվել է պետք,- ծիծաղելով ասաց Արսենը:

Ani avetisyan

Վերջապես կողմնորոշվել եմ

Մեկ-մեկ մտածում եմ, թե ինչպես եղավ, որ ընտրեցի ապագա մասնագիտությունս, ավելի ճիշտ՝ ինչպես կանգ առա այն մասնագիտության վրա, որ ավելի հարազատ էր ինձ: Ախր, մինչև վերջերս աշխարհիս երեսին եղած գրեթե բոլոր մասնագիտությունները ունենալու ցանկություն ունեցել եմ: Հիշում եմ, երբ փոքր էի, ամենից շատ ցանկանում էի եգչուհի կամ դերասանուհի դառնալ: Դե, փոքր էի, ուզում էի, որ ինձ էլ հեռուստացույցով ցույց տան: Հետո, երբ մինչ դպրոցական տարիքի հասնելս մայրիկիս համոզում էի, որ ինձ էլ իր հետ դպրոց տանի, սկսեցի սիրել ուսուցչի աշխատանքն ու երազում էի ուսուցիչ դառնալ: Բայց, երևի նույն, ուսուցչի ընտանիքում լինելու պատճառով, դպրոցական դառնալուց հետո, որքան հնարավոր է, հեռու էի մնում այդ մասին մտածելուց: Անկեղծ ասած, հիմա էլ:

Եկավ մի տարիք, որ ամբողջ հոգով ու սրտով տարված էի զինվորականի աշխատանքով, մտածում էի, որ հենց դա էլ իմ ճակատագիրը կլինի: Մյուս կողմից էլ, նույն տարում Ռազմական ուսումնական հաստատություններում աղջիկների ընդունելությունը թույլատրվեց: Ու ամենակարևորը՝ ՆԶՊ-իս ուսուցիչն ասում էր, որ զինվորական համազգեստն ինձ շատ է սազում: Էլ ինձ ի՞նչ էր պետք…

Բայց հետո հասկացա, որ դա այնքան էլ ինձ համար չէ, կամ գուցե ինձ համար է, բայց ես պատրաստ չեմ դրան:

10-11-րդ դասարանում, չգիտեմ թե ինչպես, սկսեցի պաշտել մինչև 9-րդ դասարանն ինձ համար անտանելի պատմություն առարկան, որոշեցի` դառնալու եմ պատմաբան կամ իրավաբան, դե, հաշվի առնելով, որ համալսարանում դրանք նույն մասնաշենքում էին: Բայց էլի ինչ-որ բան սխալ էր, ես իմ բնավորությամբ չէի կարող անվերջ նստել ու խորանալ թվերի մեջ կամ փաստեր անգիր անել: Պատմություն միշտ կսիրեմ, բայց նրան կյանքիս ուղեկից չեմ դարձնի:

Մոռացա, մի ժամանակ էլ տարված էի նաև ՏՏ ոլորտով ու հատկապես, տեղեկատվական անվտանգությամբ, չեմ թաքցնում, հիմա էլ չէի հրաժարվի այդ ուղղությամբ մասնագիտանալուց: Բայց, ինչ արած….

Հիմա արդեն 12-րդ դասարանում եմ ու, ի զարմանս ինձ՝ հստակ որոշել եմ, թե ինչ մասնագիտություն եմ ուզում ունենալ, բայց երևի հիմա էլ դուք կզարմանաք, եթե իմանաք, որ ապագա մասնագիտությունս թվարկածներից ոչ մեկն էլ չէ: Հա, ընտրել եմ լրագրողի մասնագիտությունը, որը թերևս ամենահամապատասախանն է ինձ ու իմ բնավորությանը:

Ինչևէ, իսկ դուք ինչ էլ ընտրելու լինեք, անպայման հարցրեք ձեր սրտին, որովհետև նրանից լավ ձեզ ոչ ոք չի հասկանա:

Հ.Գ. Իսկ ես այդպես էլ մյուս 12-րդ դասարանցի թղթակիցների նման երևի նյութ չգրեմ նախաքննական պարապմունքների, կրկնուսույցների ու այն «սարսափելի» շտեմարանների մասին. դե, ինքնուրույն եմ պարապում:

violeta mkrtchyan

Լարված գրաֆիկ

Շաբաթվա սկզբից մինչև վերջ ես գրեթե տուն չեմ մտնում, եթե մտնում էլ եմ, միայն քնի ժամերին: Բանն այն է, որ օրակարգս այնքան խիտ և հագեցած է, որ չեմ հասցնում ընտանիքիս հետ ժամանակ անցկացնել: Մայրս միշտ ասում է.

-Տունը դարձել է քեզ համար հյուրանոց, գալիս` քնում ես, առավոտյան արթնանում ու գնում ես:

Բայց ես ամենևին մեղավոր չեմ:

Մի քանի օր առաջ դպրոցում տեղի ունեցավ աշակերտական խորհրդի քվեարկություն, որտեղ պետք է ընտրեին նախագահ և փոխնախագահ: Քվեարկության արդյունքում երկու ձայնով զիջեցի նախագահին ու դարձա դպրոցի ԱԽ-ի փոխնախագահ, իսկ նախագահը դասընկերուհիս է: Ես նրա համար շատ ուրախ եմ, քանի որ նա արժանի էր դրան:

Հերիք չէին դասերս, պարապմունքներս ու Թումոն, ավելացան ԱԽ-ի աշխատանքները: Դե արի ու այսքանը միասին հասցրու: Պլանավորվեցին ԱԽ-ի գործերը, հույս չունեի, որ մի բան կստացվի, բայց սկսեցի աշխատել: Նախապատրաստական աշխատանքների մեջ է գտնվում «Հայ Ասպետ» մրցախաղը, եկող շաբաթ սպասում ենք նորությունների: Միջանցքներում մշակվեցին պարտադիր հերթապահություններ, որոնք կատարելու են ԱԽ-ի բոլոր անդամները: Պատերին փակցրինք ցուցակները:

Սիրում եմ զբաղվել կազմակերպչական աշխատանքներով, մանավանդ, որ վերջում արդյունքի ես հասնում: Շաբաթվա մեջ 3-2 օր ժողովներ ենք անում և քննարկում հետագա քայլերը: Պարապմունքներիս ուշ-ուշ եմ գնում, մինչ դպրոցից հոգնած հասնում եմ տուն, որ պետք է գնամ, արդեն մութ է լինում:

Չգիտեմ, այս ամենը և լավ է, և վատ: Կարծում եմ՝ լավ է այն առումով, որ երբ ուսանող դառնամ, և լարվածությունս շատ լինի, կկարողանամ դիմակայել ամենադժվարին: Իսկ վատ է դասերիս համար, շատ են տնային հանձնարարությունները, դրանց հետ միասին էլ` պատմել, գրել, կարդալ, չեմ հասցնում, էլի: Տոն օրերն էլ չասեմ, պետք է մասնակցեմ բոլոր միջոցառումներին, հավաքույթներին, համերգներին: Բնավորությունս ինձ ստիպում է անել ամեն բան, սովորել ամեն բան, ընդունվել այն տեղերը, որոնք ինձ շատ են հետաքրքրում, իսկ դրա հետ մեկտեղ պետք է աշխատել և սովորել:

Sargis Melkonyan

Դպրո՞ց, էլի՞…

Աշնանային արձակուրդներն ավարտվեցին: Ես արդեն պատկերացնում եմ, որ ամեն առավոտ պիտի արթնանամ ու գնամ դպրոց: Դպրոցում էլի նույն հակամարտությունը…

Դասն ավարտվեց: Զանգը հնչեց: Ուսուցչուհին ինչ-որ բան է բացատրում: Բոլորն անջատված նայում են նրա դեմքին: Երեխեքից մեկը վազելով դուրս է գնում: Մեկ էլ ականջների թմբկաթաղանթը պայթեցնող տոնով…

-Ո՞ւր ես վազում, հետ արի, զանգը քո համար ա՞, չե՞ս տեսնում` բան եմ բացատրում, նստիր, լսիր, որ ի բան սովորես…

Ու այդ պահին բոլորը վեր են թռչում:

Չորս րոպե անց ուսուցչուհին դեռ բան է բացատրում, բայց ոչ ոք չի համարձակվում դուռը բաց անել: Զանգը կրկին հնչում է, գալիս է մյուս ուսուցչուհին:

-Ընկեր (այստեղ կարող է լինել ձեր ազգանունը), կլինի՞ երկու րոպե դասամիջոց անենք:

-Ոչ, զանգը հնչել է, դասը սկսվել է, բացեք գրքերը:

-Հա, բայց…

-Ձայն չլսեմ…

45 րոպե հետո:

-Զանգն ուսուցչի համար է…

Հաջորդ օրը նույն ուսուցչուհու դասից երկու րոպե ուշացանք: Դուռը բացեցինք ու մտանք դասարան:

-Զանգն ո՞ւմ համար է:

-Ուսուցչի…

Էհ, նորից առանց դասամիջոց…

Դե լավ, մեր ուսուցիչները շատ լավն են, մեզ շատ են սիրում… Դրա համար էլ չեն ուզում դասամիջոցին մեզնից բաժանվել:

Այսպես սկսվեց նոյեմբերը

Sargis Melkonyan

Արձակուրդներ են, չէ՞

Քանի որ վաղուց նյութ չեմ գրել, նշանակում է համակարգիչս բավականին «պարապ» է մնացել և, հավանաբար, պատրաստ է տառերի այսպիսի հոսքին։ Բայց, ինչպես գիտեք, ես շատ խղճով մարդ եմ (էս դեպքում, շատ-շատ «անկյալ»), ես կխնայեմ իմ համակարգիչը, որպեսզի հետո էլ կարողանամ նյութ գրել ու․․․

Լավ, լավ պատմում եմ, մի փակեք էջը, ուղղակի այնքան բան կա պատմելու…

Ինչի՞ց սկսեմ: է՞…

Հա՜, ինչո՞ւ չէ, ինձնից կսկսեմ։ Լավ, գնացինք։

Երեկ վառարանը տեղադրեցինք։ Չէ, ես վառարանը չէի, վառարան դնողն էի։ Հավեսով հղկեցի վառարանը, բարձրացրի երկրորդ հարկ․․․ Հոպ, ես վերամբարձ կռունկ էլ չեմ։ Բնական է, եղբայրս ինձ օգնեց։ Վառարանը վառեցինք։ Ու սկսվեց «էժանով» առած «կարտոշկեքի» հոսքը դեպի վառարանի փուռը։

Մի խնդրանք խմբագրությանը․ խնդրում եմ ոչ հայերեն բառերը մի փոխեք, էլի։

Խմբագրության կողմից. «Լավ էլի, Սարգիս, ինչո՞ւ փեչ, դուխովկա, կռան, շուշաթուղթ…»: Գնացինք առաջ:

Մի երեսուն-քառասուն րոպե սառած դոլմա ձևանալով, վառարանի կողքից այն կողմ չգնացի, որ իբրև թե դաս չանեմ, բայց դե էլ չէր ստացվում դերասանություն անել։ Վերարկուն հագս, շարֆը վզիս, քրտինքը այտերս ու մեջքս Ֆորմուլա 1-ի մրցուղի էր դարձրել Շումախերին էլ ղեկին դրած 1000-ի վրա բենզին էր տալիս (գազն էլ արդի չի)։ Կարտոֆիլն արդեն պատրաստ էր (ես էլ)։ Մեր տանը, սովորությանս համաձայն, ես ամեն ինչ ուտում եմ խորը ափսեով։ Առավոտից «փեչի կառտոշկի» համար ախորժակ պահած՝ երկու հատ դրեցի ափսեիս մեջ, ճզմեցի ու էլի, սովորությանս համաձայն, մի մեծ կտոր կարագ դրեցի ափսեիս մեջ։ Մի զարմացեք, ուղղակի կարագ շատ եմ սիրում, հատկապես գյուղի։

Ի՞նչ, էս նյութը իմ մասին չի՞․․․ Լավ, արի մինչև այստեղ վերլուծենք։ Սկզբի տողերից հասկացանք, որ ես շատ հումորով մարդ եմ, մի քիչ` գլուխգովան, մի քիչ` դերասան, ավանդապաշտ (միայն իմ կողմից ստեղծված ավանդույթների մասին է խոսքը), մի քիչ ծույլ, կարագասեր․․․

Լավ, ծուլությանս համաձայն, հոգնեցի պատմել իմ մասին, արի հրաժեշտ տանք իրար… Ի՞նչ, ինչ ես ասո՞ւմ․․․ Վերջն ինչ եղա՞վ․․․ Վերջը՞․․․ Հա, վերջը գնացի քնեցի․․․

Արձակուրդներ են, չէ՞:

Ani avetisyan

Դպրոցի ճամփան

Հիշում եմ, տարրական դասարանում դպրոցի ճանապարհի մասին բանաստեղծությունը, հատկապես՝ վերջին տողը.

…Դպրոցի ճամփան դժվար էր, երկար շատերի համար:

Ու, մոռանալով բանաստեղծության բոլոր վերլուծությունները, միշտ ինձ էի պատկերացնում այդ բանաստեղծության հերոս, որովհետև ինչքան էլ սիրում էի դպրոցը, մեկ է, դպրոցի ճամփան դժվար էր ինձ համար, շատ դժվար: Հիմա բացատրեմ, պատկերացրեք` 6-7 տարեկանում ամեն օր մեկ կիլոմետր ճանապարհ՝ գյուղի մի ծայրից մյուսը, 5-6 ժամ դաս անել, հետո նույն ճանապարհով հետ գալ: Դժվար չէ՞: Միշտ մտածել եմ, որ անկախ ինձանից, առողջ ապրելակերպ եմ վարել:

Հիշում եմ՝ մանկությանս երազանքն այդ ճանապարհը կրճատելն էր: Շուտով կավարտեմ դպրոցը, բայց այդ երազանքն այդպես էլ չիրականացավ: Չի էլ իրականանա: Ուզում էի, որ մեր դպրոցը լինի այ, այնտեղ՝ մեր պատուհանից այն կողմ՝ բլրի վրա:

Ասում են, թե աշունը ամենագեղեցիկ եղանակն է, երևի այդպես է, բայց, ախր, այդ գեղեցկությունն աչքիցս այնպես էր ընկնում, երբ սկսվում էին անձրևներն ու մինչև դպրոց հասնելը ցեխը ծնկներիցս անցնում էին:

Հիմա նորից ցեխ է, ու դպրոցի ճամփան դժվար է, երկար շատերի համար…

«Էրգրի համի հիշողություն»

Ահա և 4-րդ անգամն է, որ կայանում է «Էրգրի համի հիշողություն» հայ ազգային ուտեստի փառատոնը: Ազգային ավանդական համեղ և ախորժելի կերակուրներ, կենացներ, ժողովրդական երգ ու պար, այս ամենը տեղի ունեցավ հոկտեմբերի 22-ին Նոր Արթիկ համայնքում:

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Մասնակցում էին Արագածոտն մարզի 12 համայնքներ՝ Սուսեր, Նոր Արթիկ, Զարինջա, Թաթուլ, Արտենի, Արագածավան, Դավթաշեն, Արագած, Ապարան, Մուղնի, Ավան և Աշտարակի արհեստագործական ուսումնարանը: Իրենց համեղ ուտեստներով առանձնացան՝ Սուսերը իր քունջութե փախլավայով, Զարինջան իր ձավարե կոլորակով, Աշտարակը մեր շատ սիրելի կողակով և լոբիով, Ավանը` Իգդիրի մանթապուրով և կողբի տոլմայով, (ի դեպ, այս սեղանի ներկայացուցիչ էր նաև 17.am-ի թղթակից Ինեսա Զոհրաբյանը), Ապարանը մեր ավանդական խաշով, որը ներկայացնում էր «Արագած» հյուրանոցը, Մուղնին իր համեղ սուջուխներով, լցոնված սերկևիլով, որը ներկայացնում էին Անդրանիկ, Սաշա և Լալա Թորոսյանները, Դավթաշենն իր անմահական չորաթան ապուրով, որը պատրաստել էր Մարտիրոսյան Թամարան և մանրամասն բացատրեց պատրաստման եղանակը:

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Նրանց սեղանին, որպես սփռոց ծառայում էր այն գորգը, որը Թամարայի տատիկը 1915 թվականին գաղթի ժամանակ Սասուն գյուղից վերցրել էր իր հետ: Այս սեղանին ես նկատեցի բազմաթիվ հին սպասքեղեն, կճուճներ, որոնցից մեկի վրա գրված էր հին ժամանակ այդ սպասքը օգտագործող մարդու անունը՝ Նահապետ:

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

 

Իհարկե, մնացած համայնքներն էլ առանձնացան իրենց առանձնահատկություններով: Եվ այս ամենին գումարած հայկական երգ ու պար: Երևի հիմա, ոմանք երանի տվեցին ինձ և շատ կուզենային իմ տեղը լինել: Ոչինչ, հաջորդ տարի:

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Փառատոնի ընթացքում հանդիպեցի նաև մեր մյուս պատանի թղթակիցներին՝ Անի Գրիգորյանին, Արփի Խաչատրյանին, Դիանա Հովսեփյանին և նրանց, ովքեր մասնակցել էին պատանի թղթակիցների դասընթացներին:

Փառատոնի վերջում տրվեցին պատվոգրեր ըստ՝ հարուստ տեսականու, ուտեստների լավագույն ձևավորման, ազգային ավանդական սիրված կերակուրների, հյուրընկալ մատուցման, սեղանի ավանդական ձևավորման, լավագույն կենացի, տիկնիկների ներկայացման, կերակուրների պատրաստման վարպետության գնահատման:

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Իսկ երեխաները, երբ տեսան, որ իրենց եմ նկարում, ամաչեցին և խնձորները պահեցին հետևում, ձեռքները գցեցին իրար ուսի և հպարտ կանգնեցին, բայց ամենափոքրը չամաչեց ինձնից՝ շարունակելով ուտել իր խնձորը: Եվ, երբ «ազատվեցին» ինձնից, լսելով հայկական երաժշտություն, մեծ ոգևորությամբ գնացին պարելու:

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Լուսանկարը` Տաթև Աղազարյանի

Արժեր այս ամենի համար անցնել քարքարոտ ճանապարհներով, հասնել սահմանին մոտ գտնվող գյուղերին, և թող թշնամին լսելով մեր երաժշտությունը, հասկանա, որ հայի ոգին միշտ էլ անպարտ է եղել մեր ավանդույթներով, հայկական երգ ու պարով…

Ոսկեհատ

Երևի այն օրվանից, ինչ դարձել եմ 17-ի թղթակից, ուզում եմ գյուղիս մասին մի նյութ գրել: Բայց ինչ-որ բան այն չէր ստացվում: 

Իմ գյուղը՝ Ոսկեհատը, Արագածոտնի մարզի ամենասովորական գյուղերից մեկն է թե իր չափսերով ու թե կենսակերպով. հողագործություն, անասնապահություն… Իսկ ամենավերջում, երբ հասկանում են, որ հողագործությունն իրականում բավական չէ ապրուստի համար, մնում է միայն մեկ միջոց՝ հեռանալ երկրից:

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Գյուղիս թերևս ամենանշանավոր ու յուրահատուկ կառույցը կամ վայրը 17-րդ դարի կիսաքանդ ամրոցն է, որը միաժամանակ նաև եկեղեցի ու սրբավայր է մեզ համար. Գործող եկեղեցի չունենք: Գյուղի  տարածքը նաև հնավայր է, նրա մեծ մասը, ինչպես նաև Ագարակ գյուղի տարածքը, վաղ բրոնզեդարյան քաղաք է, որը, ինչպես պարզվում է, ավելի հին է, քան Գիզայի բուրգերը: Սակայն պեղումներն այնքան էլ մեծ տարածք չեն ընդգրկում, պեղված է միայն մի ժայռ ու նրա շրջակայքը՝ Ագարակ և Ոսկեհատ գյուղերի միջև:

Տարիներն անցնում են, բայց գյուղումս գրեթե ոչինչ չի փոխվում ու չի փոխվել, միայն շարունակ բացվում ու փակվում են գյուղի կարատեի ու պարի խմբերը: Եվ օր-օրի ավելի ու ավելի շատ մարդիկ են բռնում անծանոթ երկրների ճանապարհը: Հեռանում են այս խոսքերով՝

-Լավ լինի ՝կկանչենք, դուք էլ կգաք:

Հետո տղամարդկանց հետևում են նրանց ընտանիքները: Դռների վրա կողպեքներ են ավելանում: Իսկ երբեմն-երբեմն էլ հեռավոր կամ սահմանամերձ գյուղերից ընտանիքներ են գալիս մեզ մոտ, բացում փակված դռներն, ու նոր կյանք է սկսվում: Բայց շատ չանցած նրանց մեծամասնությունն էլ նույն ճամփան է բռնում:

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Երևի այսքանը:

Չէ՜, մոռացել  էի, գյուղիս անունն էլ հետաքրքիր պատմություն ունի: Նախ ասեմ, որ այն Ոսկեհատ կոչվել է խորհրդային տարիներին, երբ այստեղ նույն անունով խաղող էին մշակում:

Հարցնում են՝ գյո՞ւղն է խաղողի անունով կոչվել, թե՞ խաղողը՝ գյուղի: Ու զարմանում են, որ ասում ենք, թե գյուղը՝ խաղողի, բայց այսօր գյուղում այդ խաղողի տեսակից գրեթե չկա: Դե, կար ժամանակ, երբ ոչ ոք գյուղացուց չէր հարցնում, թե նա ինչ է ցանկանում մշակել:

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Մինչ Ոսկեհատ կոչվելը գյուղիս անունը Փաթրինջ էր, որն, ըստ ավանդույթի, ծաղիկ է և  աճել կամ աճում է այս տարածքում: Բայց ծաղկի մասին տեղեկություններ այսօր չկան, միայն գիտեմ, որ կապույտ գույն է ունեցել:

Ամենասովորականը՝ հրաշք

 Ասում ես, թե կյանքում հրաշքներ չեն լինում, չես հավատում հրաշքներին: Իսկ ես, անկեղծ ասեմ, չեմ հասկանում, չեմ հավատում քեզ նման մարդկանց: Հրաշքներ լինում են, նրանք կան: Չէ, շատերի պես չեմ ասելու, թե պիտի հավատաս, որ տեսնես հրաշքը: Հավատաս, թե ոչ, մեկ է, հրաշքներ լինելու են, ուղղակի դու սովորել ես լուրջ չվերաբերվել դրանց: Ասել՝ մանրուք է…

Մանրուք է այն, ինչի մասին մեկ ուրիշը կարող էր երազել: Ու փիլիսոփայելու կարիք էլ չկա, ուղղակի շուրջդ նայիր ու կտեսնես, կհամոզվես, որ քեզ համար ամենասովորականը հրաշք է մեկ ուրիշի, իմ ու նրա համար:

Վերև նայիր, տեսնո՞ւմ ես արևը, գիտե՞ս, որ նա էլ այդ հրաշքի, կյանք կոչված հրաշքի մի մասն է, իսկ քեզ համար այն ուղղակի լույսի աղբյուր էր, չէ՞, կամ ասենք, ցրտից տաքանալու միջոց: Հետո, հետո այդ արևն ամեն օր փայլում է, իսկ հրաշքը մեկ անգամ է լինում: Իրո՞ք, այդպե՞ս ես կարծում….

Ես՝ չէ:

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Ես հիշում եմ, որ շատ վաղուց, դեռ երեխա ժամանակից չեմ հավատացել Ձմեռ պապին, բայց մեկ է՝ ամբողջ հոգով հավատացել եմ Ամանորյա հրաշքին, ու թող Ձմեռ պապն իր հետ չբերի, թող նա գա հանկարծ, զգույշ թակի դուռս ու ներս մտնի: Թող այդ հրաշքը շոշափելի չլինի, թող չտեսնեմ նրան, միայն զգամ: Եվ դա ինձ համար ամեն ինչ արժեր:

Միշտ էր այդպես, ոչ թե միայն Նոր Տարվան, ամեն օր, ամենուր:

Հիմա էլ: Հա, հիմա էլ եմ հավատում ամանորյա հրաշքին, բայց լինում է նաև, որ ամանորյա հրաշքը դառնում է ամենօրյա, դառնում է ընկերս ու օգնում այլ կերպ նայել կյանքին, աշխարհին: Օգնում է հավատալ… Իսկ առանց մի կաթիլ հավատի կյանքն անգույն ու անիմաստ կլինի: Չէ՞ որ կյանքի հրաշքը սկսվում է հավատից, իսկ հավատն ինքնին հրաշք է: