«Սուս մնա, խայտառակ ես անում, դասի եմ», «վաայ, միկրոֆոնը միացրած էր», «ասեմ՝ կամերան չի աշխատում, անգիրս կարդամ», «ձայն չհանեմ, մտածեն՝ կապի խնդիր կա» ու նմանատիպ այլ արտահայտություններին, մամայի հեռախոսի համար հերթ կանգնած առցանց դասավանդվողներիս դժգոհություններին հաջորդեց առանց վերջին զանգի մնալու տրտունջներին խառնված մեկ քննությամբ ընդունվելու բերկրանքը։ Վերջին զանգ չունենալու միտքն ինձ առանձնապես թևաթափ չարեց, որովհետև հիմնական դպրոցն ավարտելիս մեկն արդեն ունեցել եմ և միջոցառումների սիրահար էլ չեմ։ Իմ մտահոգության առարկան այլ էր։ Ես, որ երկրորդ կիսամյակում նոր իմացա, որ այսուհետ անգլերեն քննությամբ հնարավոր չէ ընդունվել գերմաներեն բաժին, սկսել էի ինձ համար դասացուցակ սահմանել՝ մեկումեջ օրացույցի վրա նշելով՝ գրավոր, բանավոր, հայոց լեզու։ Ինքնուրույն պարապելը կրկնակի բարդ էր, քանի որ բանավոր խոսքիս մեջ թույլ տված վրիպակներս նույն պահին ուղղող չկար, իսկ դպրոցում միայն անգլերեն էինք անցնում։  Ու այն պահից, երբ բանավոր քննությունները չեղարկեցին, սկսեցի ավելի մեծ ջանասիրությամբ աշխատել գրավոր քննությանը պատրաստվելու համար։ Գուցե մեկ ուրիշ անգամ համաձայնեի, որ մեկ քննությունը բավարար չէ դիմորդի գիտելիքները ստուգելու համար, բայց այս պարագայում սա գոնե հնարավորություն է մեկ քննությանը լավ ներկայանալու։

Քանի դեռ չեմ վարակվել, թագավարակից միայն լավ հնարավորություններ եմ ստանում. վերջերս ավելի շատ ժամանակ ունեմ քննական նյութերից բացի նաև իմ սիրելի ստեղծագործությունները թարգմանելու, մուսայի հետևից ընկած՝ նկարչական կամ ստեղծագործական այլ գաղափարներով լցվելու, այս տարվա այլ շրջանավարտների հետ զրուցելու և նրանց դրությանը ու մեկնաբանություններին, դժգոհություններին ու գոհունակություններին ծանոթանալու։ Նրանցից մի քանիսի վերլուծությունները օգնում են հասկանալ, թե ինչպես են արտակարգ դրության ընթացքում առաջացած պայմանները ազդում շրջանավարտների վրա՝ իրենց դրական ու բացասական կողմերով։

Անուշ Ներսիսյան

Կորոնավիրուսը փոխեց ինչպես բոլորի, այնպես էլ իմ կյանքը։ Ինչպես այս տարի բոլոր շրջանավարտները, այնպես էլ ես պատրաստվում էի ընդունելության քննություններին և, իհարկե, շատ սպասված, շատ ցանկալի վերջին զանգին։

Ժպիտներ, թախիծ, ուրախություն, կարոտ, անհանգստություն, բայց փոխարենը՝ անկատար սպասելիք՝ կորոնավիրուս անունով։

Յուրաքանչյուր աշակերտ իր վերջին դասին ու վերջին զանգին անասելի մեծ ոգևորությամբ է սպասում, ու ես էլ բացառություն չեմ։

Մտքումս շարունակ վերջին զանգը տոնելու ուրվագծեր էի պատկերում։

Վերջին շրջանում շատ էի լսում այսպիսի արտահայտություններ. «Ոչինչ, ձեր վերջին զանգն էլ այսպես կհիշվի», «Տարիներ հետո կհիշեք, կծիծաղեք», «Սա էլ մի հետաքրքիր շրջադարձ էր», որը ես այդպես էլ չհասկացա…

Երբեմն ինքս ինձ հարց եմ տալիս, թե արդյո՞ք հեռավար ուսուցումն արդարացրեց իր նպատակը ու շարունակ տարբեր մտքերի եմ զարնվում՝ ոչ այնքան ընդունելով հեռավար կրթությունը։ Բայց բացասական տրամադրվածությանս հետ մեկտեղ քաջ գիտակցում եմ, որ համավարակի պայմաններում այլ կերպ անհնար էր և մենք պարտավոր էինք մեր ծնողների, տատիկների, պապիկների առողջությունը գերադասել մեր կրթությունից։ Մի կողմ թողնեմ հեռավար կրթությունն ու խոսեմ այս շրջանում իմ՝ կրթության մեջ առավելությունների մասին։ Սա հիանալի ժամանակ էր հրաժեշտ տալու դասագրքային չոր փաստերին, կտրվել այդ «չոր» կրթական համակարգից ու կարդալ բազմաբնույթ ու բազմաբովանդակ գրքեր, որոնք ինքնակրթության լավագույն օղակն են ինձ ու, համոզված եմ, շատերի համար, և ինչի պակասը շատ ենք զգում դասերի շրջանում։ Իհակե, այս ընթացքում ամենամեծ ուշադրությանս առարկան ընդունելության քննություններն են եղել, որոնց պատրաստվում եմ մեծ սիրով։ Պատրաստվելով ընդունելության քննությանը՝ չեմ կարողանում ինձ պատկերացնել որպես առաջին կուրսի ուսանողուհի  հեռավար կրթության համակարգում:

Սուսաննա Ռափյան

Դպրոցական տարիներին մենք շատ ձեռքբերումներ ունեցանք ամենատարբեր ոլորտներում, օլիմպիադաներում, սովորեցինք ունենալ կոլեկտիվ ոգի ու խմբով աշխատելու հմտություններ ձեռք բերեցինք, կարևորեցինք ուսուցիչ-աշակերտ հարաբերություներում ուսուցչին որպես մեծ ընկեր ընդունելը,  ստացանք բազում գիտելիքներ, որոնք օգնելու են մեզ մեր ամբողջ կյանքի ընթացքում։ Չնայած բոլոր դրական ապրումներին, վերջին զանգը, որ կարծես ամբողջացնում է տպավորությունները, չեղարկվեց։ Շատ տխրեցի, երբ իմացա, որ տեղի չի ունենալու ոչ մի ավարտական միջոցառում ու ստիպված էի պարզապես տխրել տանը։ Երբ իմացա, որ ոչ մի բան չի կազմակերպվելու, շատ հուզված էի և տխրությունս զսպելն ու  ընտանիքիս անդամներից թաքցնելու փորձերս չէին հաջողվում։  Անկեղծ ասած՝ համավարակը, բացի վերջին զանգի հետ կապված մեր սպասելիքներից, որևէ այլ պլաններ չձախողեց, ընդհակառակը, ունեի նախաձեռնություններ, որոնք չէր հաջողվում իրականացնել դասերով պայմանավորված ժամանակի սղության պատճառով, իսկ արտակարգ իրավիճակը տվեց այդ ժամանակը՝ կարդալու նախընտրելի գրքերը, մտածելու, կենտրոնանալու  և պարապմունքներին ավելի շատ ժամանակ հատկացնելու։ Պարապմունքները և դասերը, ինչպես գիտենք, անցկացվում էր հեռավար։ Հեռավար ուսուցումը չեմ համարում արդյունավետ։ Երբ դպրոցում՝ որևէ դասասենյակում կարողանում ենք կենտրոնանալ դասի վրա, ապա տանը դա չի հաջողվում, քանի որ կենտրոնացման մի մասն էլ բաժին է հասնում տան անցուդարձին, առօրյային։

Մեր ընտանիքում միակ շրջանավարտը ես չէի։ Ավարտում էի թե՛ ես,  թե՛ եղբայրս (հիմնական դպրոցը)։ Ճիշտ է, ծնողներս տխրել էին ստեղծված իրավիճակի պատճառով, բայց չի կարելի չնկատել, որ երկու երեխայի վերջին զանգի վրա ծախսվող գումարը բավականին մեծ է և այս առումով շատ ընտանիքներ հնարավորություն ունեցան խնայողություններ անելու։ Մասնագիտության ընտրության հարցում դեռևս տատանվում եմ անգլերեն լեզվաբանության և թարգմանչության մեջ, քննությանը պատրաստվում եմ կրկնուսույցի օգնությամբ ու փորձում եմ առավելագույն կերպով պատրաստ լինել քննությանը։ Ի դեպ, կարծում եմ, որ մեկ քննությամբ ընդունելություն կազմակերպելն արդյունավետ է, քանի որ ընտրվել է հենց այն առարկան, որն առավել կարևոր է տվյալ մասնագիտության համար։ Լուրերը, որ դասերը միգուցե կշարունակվեն հեռավար, չեմ կարողանում ընդունել, քանի որ մարդկանց հետ ռեալ շփումը ավելի շատ է նպաստում ուսանողների միջև ընկերական հարաբերությունների ձևավորմանը, քան  կարող է տեղի ունենալ հեռավար կարգով։

Սեպտեմբերը պատկերացնում եմ նույն աշնանային տրամադրությամբ և հույս ունեմ, որ մինչև աշուն կնվազի թագավարակով և այլ հիվանդություններով վարակված հիվանդների թիվը և կյանքը կընթանա իր բնականոն հունով։

Դավիթ Չիլինգարյան

Վերջին զանգը շատ կարևոր է յուրաքանչյուր աշակերտի համար։ Այդ օրվա հետ կապված դասընկերներով շատ պլաններ ունեինք, բավականին նախապատրաստվել էինք, որոշել էինք երկու օր Արցախում անցկացնել, բայց լուրը, որ վերջին զանգ չի լինելու, ցնցեց բոլորին, և ինքս էլ շատ ծանր տարա։

Չէ՞ որ դա հրաժեշտ էր մի վայրի, որտեղ ձեռք էի բերել գիտելիքներ, հրաշալի ընկերներ, որտեղից դուրս էի գալու արդեն որոշակի չափով հասունացած ու, անկասկած, կարոտելու էի այդ սիրելի միջավայրը։ Եթե ինձ մեկ տարի առաջ ասեին, որ վեջին զանգ չեմ ունենալու, ես բարձր կծիծաղեի՝ համարելով դա անհնար, սակայն կյանքը լիքն է անակնկալներով, ու այդպես նաև հետաքրքիր է, որովհետև  յուրաքանչյուր վատ երևույթ ունի իր լավ կողմերը։ Ինչևէ, համավարակը խիստ գտնվեց ու զրկեց հրաժեշտի  հուզումնալից պահերից, փոխարենը առաջարկելով անիմաստ օնլայն դասեր։ Անիմաստ, որովհետև, կարծում եմ՝ դա երեխաներին գիտելիք չի տալիս, չի նպաստում դասապրոցեսին, այլ ընդհակառակը, սովորեցնում է երեխաներին անազնիվ լինել, որովհետև ուսուցիչն ու աշակերտը հաղորդակցվում են ընդամենը էկրանի միջոցով, իսկ երեխաները գնահատականի համար պատրաստ են չարաճճիություններ թույլ տալ, ինչը տևական դառնալու դեպքում բնավորություն կդառնա։

Ես հակված եմ երկու մասնագիտական ուղղության՝ քաղաքագիտություն և տուրիզմ։ Իմ կարծիքով՝ Հայաստանում քաղաքագիտությունը թույլ է զարգացած և, դառնալով լավ քաղաքագետ, ես ցանկանում եմ իմ  ներդրումն ունենալ իմ հայրենիքում այս ոլորտի զարգացմանը։ Իսկ տուրիզմն ինձ հետաքրքրում է Հայաստանի տեսարժան վայրերը նորովի բացահայտելու և օտարերկրացիներին առավել գեղեցիկ մատուցելու ձգտմանս շնորհիվ։ Այժմ ջանասիրաբար աշխատում եմ, որպեսզի լավ քննություն հանձնեմ։ Այս տարի հանձնելու ենք ընդամենը մեկ քննություն, ինչն ընդհանուր առմամբ ճիշտ քայլ չեմ համարում, բայց այս պայմաններում ամենահարմար տարբերակը սա է։ Իհարկե, դա նույնպես վտանգավոր է։ Ի՞նչ տարբերություն մեկ քնություն, թե երկու, երբ երեխան այդ վտանգի առջև, այնուամենայնիվ, կանգնում է։ Մի կողմից էլ շատ ուրախ եմ, որ շուտով անցնելու եմ զինվորական ծառայության ու մինչ իմ վերադարձը այս անորոշ իրավիճակը անցած կլինի։

Աստղիկ Վարդանյան

Երբ առաջին անգամ տեղեկացա, որ վերջին զանգ չի լինելու, ոչ մի տարօրինակ զգացողություն չունեցա։ Երբ  հասան վերջին օրերը, հասկացա,  որ դպրոցական լավ, հիշարժան գեղեցիկ օրերը, դասընկերների հետ դասի նստելը մնացին դպրոցի պատերի ներսում և որ բոլորն արդեն բռնելու են իրենց սեփական ուղին։ Այդ ժամանակ հուզմունքն արդեն գլուխ բարձրացրեց իմ մեջ ու չէի հասկանում՝ ինչ անել, որպեսզի գոնե մի քիչ էլ ձգեմ, երկարացնեմ այն օրերը, որոնք անցկացնում եմ հարազատ շրջապատում։ Համենայնդեպս, դպրոցից ես ստացել եմ այն ընկերական շփումը,  այն դրական մթնոլորտը, որը ցանկացած պայմաններում ավելի ամուր ու ուժեղ է, քան որևէ համաճարակ։ Առհասարակ վարակի անսպասելի թափով տարածումն ու արտակարգ դրությունը ինձ շատ խանգարեցին։ Պլանավորել էի հնարավորինս շուտ պարապմունքների գնալ, որպեսզի հասցնեմ յուրացնել այն ամենը, ինչն անհրաժեշտ է ինձ քննության համար։ Մտադրվել եմ կրթությունս շարունակել ռեժիսուրա բաժնում և  այն, ինչ ես պետք է քննություն հանձնեմ,  չի դասավանդվում դպրոցում։ Եվ հիմա չգիտեմ՝ ինչ անել, որտեղից սկսել և ինչպես։ Անմիջապես կարող եմ ասել, որ հեռավար ուսուցումը լավագույն լուծումը չէր, քանի որ հիմնական գիտելիքը, որը գործնական աշխատանքներով, տեսական օրինակներով կարող էիր ստանալ դպրոցում, էկրանից այս կողմ չես կարող, կամ կարող ես՝ ցածր արդյունավետությամբ։ Աշակերտները պարզապես ներկայություն ապահովելով կարող են շատ հանգիստ խուսափել դասերից, շատերը տեխնիկական կամ ինտերնետ կապի հետ կապված խնդիրների կարող են բախվել, երբ ունեն անգամ սովորելու ցանկություն։

Գնալով սեպտեմբերյան իմ պատկերացումները վատթարանում են, քանի որ արդեն իսկ  պատկերացրել էի ամեն բան նոր ուսումնական հաստատությունում և նոր շրջապատում, այնինչ հավանականություն կա, որ կրթությունը երկար ժամանակ կշարունակվի հեռավար ուսուցման համակարգով։

Ինչպես ասվում է հայտնի վեպում՝ մեզ մնում է ընդամենը սպասել և հուսալ։

Իմ երազներում լուսինը եռում է,

Աստղերը եռում են ցանկություններից.

Գիշերը իջնում, նստում է ուսիս

Ու կանչում է քեզ՝

Արի՛ իմ սերազ,

Արի՛ գրողի ծոցը…

Բեժ

Լևոն Բեժանյանը, նույն ինքը՝ Բեժը, գյումրեցի երիտասարդ գրող է։ Շատ է սիրում գիրք կարդալ և քնել՝ մեկնաբանելով, որ քնից հետո ուղեղը շատ լավ է աշխատում, և շատ հաճախ կիսաքնած ժամանակ շատ լավ մտքեր են առաջ գալիս։

-Ինչպե՞ս և քանի՞ տարեկանից ես սկսել ստեղծագործել, և կա՞ն ընտանիքում մարդիկ, ումից ժառանգել ես քո տաղանդը։

-Առաջին բանաստեղծությունս գրել եմ «Վան Հելսինգ» ֆիլմը դիտելուց հետո՝ առավոտ շուտ։ Գիշերը ֆիլմը դիտելուց հետո, երբ առավոտյան արթնացա, շախմատի երկու թագավորները դրեցի իրար մոտ ու գրեցի։ Հետո զգացի, որ պետք է գրեմ։ Երբեք չէի մտածել գրելու մասին։ Դա եղել է 12 տարեկան հասակում։ Ժամանակին պապիկս է ստեղծագործել, հետո քեռիս, իսկ հիմա էլ՝ ես։

-Իսկ ի՞նչ նշանակություն ունեին շախմատի երկու թագավորները։

-Մի փոքր բարդ է բացատրելը։ «Վան Հելսինգ» ֆիլմի մեջ կա տեսարան, երբ նկարը կենդանանում է և երկու եղբայրներ սկսում են կռվել միմյանց դեմ։ Եվ ես մտածել եմ, որ շախմատի սև և սպիտակ թագավորները իրականում թշնամիներ չեն, այլ թշնամացած եղբայրներ։

-Ո՞ր զգացմունքներն են քեզ մղում գրելու։

-Արդարությունն ու սերը։

-Ո՞վ է առաջին ընթերցողդ և ինչո՞ւ նա։

-Մայրիկս իմ առաջին քննադատն է։ Ստեղծագործություններս առաջինը նրա մոտ եմ կարդում։

-Իսկ ինչպե՞ս ես վերաբերվում քննադատություններին։

-Եթե առողջ քննադատություն է, ուրեմն շատ լավ, և եթե քննադատությունը բացատրված է, միայն օգուտ է տալիս։

-Քեզ համարո՞ւմ ես հաջողակ մարդ։

-Այո՛։ Ես բախտավոր մարդ եմ, ես աշխատասեր չեմ, եթե անկեղծ, բայց արդար եմ թե՛ իմ, թե՛ շրջապատիս նկատմամբ։ Երևի հենց այդ արդարությունն էլ գրավականն է։

-Քեզ համար ո՞րն է մարդկային ամենաբարձր զգացմունքը, և ունե՞ս իդեալներ։

-Ես իդեալներ չունեմ, միշտ զզվել եմ այդ բառից։ Մարդը պետք է իր սրտին լսի, ոչ թե մտքով իդեալներ ստեղծի։ Ամենաբարձր զգացմունքը սերն է, և սերն է կյանքի միակ իմաստությունը։

-Ո՞ր սկզբունքով ես առաջնորդվում կյանքում։

-Այս կյանքը մեկ անգամ ենք ապրում և պետք է ապրենք արժանապատվորեն, որպեսզի 10 տարի հետո չամաչենք այսօրվա արածներից, որ հարգենք մեզ միշտ ու ամեն տեղ և չկորցնենք մեր հարգանքը հասարակության մեջ։

-Քո սիրելի հեղինակը, գիրքը, և ինչո՞ւ։

-Պարույր Սևակ։ Ես սիրում եմ, երբ գրականությունը խնդիր է լուծում. Սևակի գրակությունը այդպիսին է։ Սիրելի գիրքը՝ Ռեմարկ, «Հաղթական կամար»՝ դժվար ժամանակներում մեծ ռոմանտիզմ, ամեն ինչ իդեալականացրած չէ, կեղտոտ միջավայրում սիրո կանաչ ծիլ, սիրուն է։

-Ի՞նչ արժեք ունի քեզ համար հայ գրականությունը, և ո՞ւմ ես համարում հայ գրականության ամենաբարձր գագաթներին հասած հեղինակ։

-Հայ գրականությունը, և հատկապես՝ պոեզիան, ինձ համար աշխարհի ամենասիրուն գրականությունն է։ Պարույր Սևակ և Եղիշե Չարենց։

-Ի՞նչն է մեզ պակասում այսօր։

-Հոգևորը և մաքուրը։ Օդից կարևոր ու ջրից անհրաժեշտ։

-Այսօրվա գերքաղաքականացված կյանքում պոեզիան ի՞նչ կշիռ ունի։

-Ինչպես նշում է Եսենինը՝ պոետի շնորհը հոգիներ շոյելն է, եթե մարդկանց հոգիները պետք է շոյվեն միայն քաղաքականությունից, ապա ես հրաժարվում եմ պոետ կոչվելուց։

Ես տեսել եմ քո ձայնը…

Փաթիլը իջավ, ձյունը գրկեց նրան,

Ձայն չլսվեց, բայց ես տեսա…

Այդպես քո աչքերն են բացվում լուսաբացին,

Եվ այդպես կամաց աչքերդ են փակվում,

Երբ մութ է։

Այդպես ժամացույցի ձայնը չի լսվում աղմուկի մեջ,

Եվ այդպես ձուկն է շնչում թվացյալ ականջներով։

Ես տեսա, թե ինչպես է գոռում ներսդ կկվի նման,

Երբ դեռ տասներկուսը չէ…

Տասներկուսին օրվա դասամիջոցն է։

Օրամիջոցին գոռում են լապտերները,

Գոռում են մայթերը մեջքացավից,

Գոռում է ամենը, ինչը չի շնչում,

Իսկ շնչավորները… չեն լսում։

Ես տեսել եմ քո ձայնը,

Որովհետև անջատել եմ հեռուստացույցը,

Որովհետև չեմ լսում քաղաքական գոռոցները,

Որովհետև չեմ լսում,

Որովհետև… տասներկուսին մենք հանդիպման ենք։

 

Օրամիջոցին կյանքը բաժանվում է երկու մասի.

Մ.տ.ա. և մ.տ.հ.՝

Մեր տասներկուսից առաջ և մեր տասներկուսից հետո…

Բեժ

Հարցազրույց Ճոճկանի Գոռ Խուդինյանի անվան միջնակարգ դպրոցի շրջանավարտներ, ապագա բանասերներ Ժենյա Անդրեասյանի և Ազնիվ Խուդինյանի հետ:

-Ինչպե՞ս անցկացրիք ձեր դպրոցական կյանքի վերջին տարին:

Ժենյա- Բավականին հետաքրքիր։ Դպրոցական վերջին տարին հարուստ էր իրադարձություններով, լավ հիշողություններով, սակայն տարվա վերջում, ինչպես գիտենք, համավարակը խանգարեց դասերի բնականոն ընթացքին և ավարտական միջոցառմանը։ Դա իհարկե տխրեցրեց մեզ, բայց ամեն դեպքում փորձում եմ լավատեսորեն տրամադրվել:

Ազնիվ -Դպրոցական կյանքիս վերջին տարին առանձնահատուկ էր ու տարբերվող։ Առաջին կիսամյակը անցավ այնպես, ինչպես սովորաբար լինում է ավարտական դասարաններում, ինչը չէի ասի երկրորդ կիսամյակի մասին։ Այն լի էր բազում փորձություններով և անակնկալներով։ Այն, ինչ ծրագրել էինք՝ կապված դպրոցական վերջին զանգի հետ, տեղի չունեցավ, որը մեզ բոլորիս համար ծանր հարված էր։ Եվ կարծես թե ամեն ինչ դասավորվեց այնպես, որ մենք, այսպես ասած, նոր կյանք մուտք գործեցինք շա՜տ դժվարությամբ։ Սակայն, անկախ ամեն ինչից՝ մեզանից և ոչ ոք հուսախաբ չեղավ և չկորցրեց հավատը ապագայի հանդեպ։ Հուսով եմ՝ ամեն ինչ լավ կլինի, և ստիպված չենք լինի ապրել այնպես, ինչպես թելադրում է համաճարակը։

-Ո՞րն է ձեր դպրոցական կյանքի ամենավառ հիշողությունը, որը երբեք չեք կարող մոռանալ:

Ժենյա -Դպրոցական կյանքը լի է վառ ու գունեղ հիշողություններով: Դասարանի երեխաներով միշտ շատ մտերիմ և կապված ենք եղել։ Հիշում եմ, թե Թավշյա հեղափոխությունից առաջ՝ ցույցերի ժամանակ, ինչպես էինք դասից փախչելու ու ցուցարարներին միանալու ծրագրեր մշակում։ Մեր մշակած ծրագիրը հաջողությամբ իրականացրինք՝ դասարանով փախչելով և միանալով ցուցարաներին: Դա շա՜տ գեղեցիկ հուշ է՝ մնացած դպրոցական կյանքից։ Շատ չարություններ ենք արել, որոնք հիմա հիշում ենք ժպիտով ու մի փոքր ափսոսանքով, քանի որ հասկանում ենք, որ մանկությունն ավարտվում է, և այդ պահերն այլևս չեն կրկնվելու:

Ազնիվ- Հիշողությունները շատ են՝ կապված իմ դպրոցի, իմ դասարանի հետ։ Ու դրանք բոլորն էլ անմոռանալի են… Բայց ինձ թվում է՝ ես երբեք չեմ մոռանա մեր «վերջին զանգը», որն այդպես էլ չկայացավ։ Փոխարենը՝ փորձեցինք այնպես անել, որ այդ օրը մեզ համար անցնի շա՜տ ուրախ ու հուզումնառատ… Եվ ասեմ, որ հաջողվեց։

-Ի՞նչ նպատակներ ունեիք վերջին զանգի հետ կապված, ինչպիսի՞ն էիք այն պատկերացնում։

Ժենյա –Այո՛, վերջին զանգը տեղի չունեցավ այնպես, ինչպես մենք էինք պատկերացնում։ Արդեն պատրաստ էր միջոցառման ծրագիրը,այն շատ հետաքրքիր էր և զվարճալի։ Ուզում էինք մեծ շուքով նշել այդքան կարևոր օրը, և այս իրադարձությունների պատճառով հիասթափություն ապրեցինք: Բայց հասկացանք, որ պետք չէ տխրել: Պետք է չհուսահատվենք, կարողանանք ավելի դրական հայացքով նայել այս ամենին։ Մենք յուրահատուկ կերպով այն նշեցինք, թող այս օրն էլ այդպես հիշվի։ Ամեն դեպքում պետք է վատի մեջ էլ մարդ կարողանա լավը տեսնել, և մենք հենց այդպես էլ տրամադրվեցինք։

Ազնիվ- Դեռ մանկուց միշտ երազել ու մտովի պատկերացրել եմ վերջին զանգս։ Երազում էի այդ օրը շա՜տ ծաղիկներ ստանալ: Իսկ այս տարի արդեն պլանավորել էինք, թե ինչպես ենք անցկացնելու այն։ Նույնիսկ սցենարից որոշ հատվածներ էինք գրի առել, որպեսզի հասցնենք պատրաստվել։ Ընտրել էինք մեր հագուստների գույները, որոշել էինք միանման հագնվել. աղջիկներս՝ բաց վարդագույն շրջազգեստ, իսկ տղաները՝ սև կոստյում՝ վարդագույն փողկապով։ Բազմաթիվ հումորներ էինք մտածել՝ կապված թե՛ մեր, թե՛ ուսուցիչների հետ։ Բեմում կանգնելու դասավորությունը նույնպես որոշված էր։ Այդպես շատ օրինակներ կարող եմ բերել, սակայն, ցավոք, այդ ամեն ինչը մնաց երազանք, որն իրականացնելու հնարավորություն այլևս չենք ունենա…

-Այնուամենայնիվ, շատ ավարտական դասարաններ փորձել են ինչ-որ չափով գոնե լրացնել վերջին զանգի պակասը: Իսկ դուք ինչպե՞ս հրաժեշտ տվեցիք դպրոցին:

Ժենյա- Ասեմ, որ բավականին հետաքրքիր և անակնկալներով լի օր ունեցանք: Շատերը մեզ անակնկալներ մատուցեցին՝ փորձելով բարձրացնել մեր տրամադրությունը և լցնել վերջին զանգի պակասը: Մեր սիրելի դասղեկը օնլայն տարբերակով իր սրտի խոսքն ասաց և բարեմաղթանքներ հղեց մեզ, նաև բանաստեղծական տողերով ներկայացրեց յուրաքանչյուրիս բնութագիրը։ Դա շա՜տ հաճելի էր, և մեր օրն իսկապես տոն դարձավ։ Մեր դասարանի տղաներն էլ էին անակնկալ պատրաստել: Փոքրիկ խնջույք էին կազմակերպել, որի ընթացքում հիշեցինք դպրոցական կյանքի քաղցր հուշերը, մեր սրտի խոսքը հղեցինք միմյանց, նաև կարդացինք փոքր տարիքում մեր՝ ձմեռ պապիկին գրած նամակները և այլ զվարճալի ու անմոռաց հուշեր։ Այդ օրն իսկապես տոն էր: Վերջին զանգը մենք նշեցինք յուրովի, բայց շատ հետաքրքիր ձևով, և ես այն համարում եմ կայացած։

Ազնիվ- Մենք ևս հրաժեշտ տվեցինք դպրոցին շատ համեստ ու հասարակ ձևով, ինչպես, վստահ եմ, շատ շրջանավարտներ։ Սակայն դա չխանգարեց, որ այդ օրը մեզ համար տոն դառնա։ Դասընկերներիս, դասղեկիս և տնօրենիս հետ կարողացանք լցնել մեր օրը վառ ու լուսավոր հուշերով: Մեր դասարանի տղաները անակնկալ էին պատրաստել մեզ համար։ Մենք մեր առաջին և վերջին ուսուցիչներին ծաղիկներ նվիրեցինք՝ որպես շնորհակալություն այն ամենի համար, ինչ նրանք այսքան տարիների ընթացքում տվել են մեզ։ Ի վերջո, մեր հարազատ ու թանկ դպրոցին մենք հրաժեշտ տվեցինք երգ ու պարով, ինչը մեծ ոգևորության առիթ դարձավ մեզ համար։

-Իսկ արտակարգ դրության պայմաններում դպրոցն ավարտելը ի՞նչ դրական կողմեր ուներ:

Ժենյա- Դե, դրական կարելի է համարել այն, որ չեղարկվեցին դպրոցական քննությունները, և շրջանավարտները հնարավորություն ստացան ավելի մեծ ուշադրություն ու ժամանակ տրամադրել այն առարկային, որը իրենց պետք է բուհ ընդունվելու, մասնագիտություն ձեռք բերելու համար։ Բայց, այնուամենայնիվ, քննությունները մեզ պետք էին: Կարծում եմ՝ ավելի լավ կլիներ, եթե ամեն ինչ իր բնականոն հունով ընթանար:

Ազնիվ- Ճիշտն ասած, շատ դժվար է արտակարգ դրության պայմաններում դպրոցն ավարտելու մեջ որևէ դրական կողմ գտնելը։ Համադպրոցական քննությունների չեղարկման վերաբերյալ ուրախ եմ այնքանով, որ դա հնարավորություն տվեց կենտրոնանալ այն առարկաների վրա, որոնք հարկավոր են բարձրագույն ուսումնական հաստատություն ընդունվելու համար։ Հիմա ավելի հանգիստ եմ, քանի որ բուհ ընդունվելու համար միայն մեկ գրավոր քննություն պետք է տամ, այն էլ հուլիսի սկզբին։ Ամբողջ ուժերս կենտրոնացրել եմ հայոց լեզու և գրականություն առարկաների վրա, որպեսզի սովորելու ընթացքում էլ շատ դժվարությունների առջև չկանգնեմ։ Ի վերջո, ամեն ինչի մեջ պետք է փորձել միայն ու միայն դրականը տեսնել, հակառակ դեպքում՝ հուսահատությունը վատ բաների կարող է հանգեցնել։

-Ի՞նչ նպատակներ ունեք ապագայի հետ կապված: Շուտով ընդունելության քննություններն են, ինչպե՞ս եք տրամադրված:

Ժենյա -Որոշել եմ բանասեր դառնալ: Բանասիրությունն իմ էության մեջ է, և հույս ունեմ, որ այդ ասպարեզում պիտանի մարդ կդառնամ: Քննություններին պատրաստվում եմ ինքնուսուցմամբ: Լավ եմ տրամադրված, պետք է լավատես լինել, լավատեությունը միշտ էլ դրական ազդեցություն է ունենում:

Ազնիվ- Նպատակս է՝ բանասեր դառնալ։ Այն առարկաները, որոնք կապված են այդ մասնագիտության հետ, անչափ հոգեհարազատ են ինձ։ Ես դեռ դպրոց հաճախելու սկզբից էլ առանձնակի ուշադրություն եմ դարձրել այդ առարկաներին։ Դա նաև իմ հայոց լեզվի և գրականության ուսուցչուհի ընկեր Չիլինգարյանի շնորհիվ է։ Ինձ այլ բնագավառում գրեթե չեմ պատկերացնում։ Ընդունելության հետ կապված տրամադրվածությունս ինձ դուր է գալիս. մեծ հույսեր ունեմ, որ կընդունվեմ։

-Ասում են, որ հնարավոր է ուսումնական գործընթացը սեպտեմբերից նույնպես շարունակվի օնլայն տարբերակով, ի՞նչ կասեք օնլայն ուսանող լինելու մասին:

Ժենյա- Կասեմ՝ հույս ունեմ, որ վիրուսը շուտով կնահանջի, և ամեն ինչ կվերադառնա իր բնականոն ընթացքին։ Չեմ կարծում, որ օնլայն դասընթացները կարող են նույն արդյունավետությունը ունենալ:

Ազնիվ- Այդ միտքը փոքր-ինչ վախեցնում է ինձ, որովհետև ուսանողական կյանքի հետ կապված դեռևս անփորձ եմ։ Մտավախություններ ունեմ, որ առցանց տարբերակով ուսումնական գործընթացը իմ պարագայում այնքան էլ հաջող չի լինի և բազում խոչընդոտների պատճառ կհանդիսանա։ Անկախ ամեն ինչից՝ հույս ունեմ, որ լավ կլինի, և մտավախություններս իրենց չեն արդարացնի։ Իսկ այս արտակարգ իրավիճակն էլ շուտով իր տեղը կզիջի մեր բնականոն կյանքին…