Օյ, բարդ ու դժվար ընտրություն՝ լրագրո՞ղ, թե՞ ոստիկան։ Մանկուց ես որոշել էի՝ ոստիկան և վերջ։ Կամ չէի որոշել, մաման էնքան էր ասել՝ իմ աղջիկը ոստիկան ա դառնալու, ես էլ համոզվել էի։ Բայց մի քիչ մեծանալով հասկացա, որ չէ, ոստիկանը և ես լրիվ տարբեր բևեռներ ենք։

Հիմա ես հոգուս խորքում, եթե անկեղծ, դեռ ցանկություն ունեմ ոստիկան դառնալու, ու հնարավոր է՝ վերջին պահին հենց այդպես լինի։ Բայց ինչո՞ւ եկա կանգնեցի հենց այս ընտրության վրա։ Այս հարցին հստակ պատասխան չկա, ուղղակի ցանկություն ունեմ այնպիսի մասնագիտություն ընտրելու, որ տարբերվեմ բոլորից։ Տարբերվեմ իմ հրապարակած նյութերով։

Հիմա լրագրությունը, մեղմ ասած, լավ վիճակում չէ։ Պակասում է եթերի կուլտուրան։ Ահավոր են հայերենի աղավաղումները։ Հիմա նույն վերաբերմունքով կարդում են զոհված զինվորի ու ինչ-որ երգի պրեմիերայի մասին։ Էլ չեմ խոսում` սերիալների, անիմաստ և անբովանդակ հաղորդումների մասին:
Իմ կարծիքով, եթե ավելի հետաքրքիր հաղորդումներ եթեր հեռարձակվեն, օրինակ՝ իմ հասակակիցներին օգնեն մասնագիտության ընտրության հարցում, մենք ավելի հեշտ ընտրություն կկատարենք։ Չէ՞ որ փոփոխությունը միշտ էլ հետաքրքիր է։

Իմ սիրած լրագրողներից էր Արա Գյուլերը, նա, ճիշտ է, ավելի շատ հայտնի է իր լուսանկարներով, բայց ունի նաև հետաքրքիր հոդվածներ։ Նա տարբերվեց բոլորից, ստեղծեց իրենը։ Նա չէր վախենում խոսել Ստամբուլում հայերի և նրանց դժվարությունների մասին։

Ես ցանկություն ունեմ իմ նյութերում բարձրաձայնել այնպիսի կարևոր հարցեր, որոնք մոռացված են։ Ես բնույթով պայքարող եմ, և եթե ես իմ առաջ նպատակ եմ դրել, ես դրան կհասնեմ։ Ես դեռ շատ նյութեր կհրապարակեմ տարբեր թեմաների շուրջ։

Ինձ միշտ հուզել է էն հարցը, թե էս քաղաքի անձրևից հետո մարդիկ ո՞նց են շնչում էդ ասֆալտի հոտով նամ օդը, մեկ էլ թե ինչու են բոլորը Թումանյանի ու Սպենդիարյանի մեջ տենց մեծ տարբերություն դնում ու Թումանյանի արձանի մոտ ժամադրվում, կամ էլ թե ինչու Ամերիկայում ապրած մեր Սարոյանի արձանը Քոչարի թանգարանին կարող է նայել, իսկ ինքը` Թումանյանը, որ էդքան բան է տեսել, հիմա էլ պիտի անընդհատ Հյուսիսային պողոտան տեսնի:

Չէ, է՜, չգիտեմ, էս հակասություններով քաղաքը մտածելու տեղ շատ է տալիս, մեկ ուզում ես` թողնես ու բարձրանաս քո պարզ սարերը, մեկ էլ նորից սիրահարվում ես էս քաղաքի տրամադրությանը:

Բայց էս քաղաքով չհուզվելը դժվար է, դժվար է չսիրել էս քաղաքը ժամը 7-ին Սարյանի սրճարաններում, Պուշկինի վրա ու Ազնավուրի հրապարակում:
Ինձ հուզում է էս քաղաքի օրինաչափությունները, գույները, ռիթմերը, էդ ռիթմերից դուրս մարդիկ, ինձ հուզում է էն հարցը, թե ոնց է էս քաղաքը զգում բոլորիս տրամադրությունները, թե ոնց է ճանաչում բոլորիս ոտնահետքերը ու ոնց է տխուր ժամանակ ինձ կանչում Կասկադ` հետը խոսելու, քեզ հնարավոր է` ուրիշ տեղ է կանչում, չգիտեմ:
Մեկ-մեկ շատ միստիկ ու մեկ-մեկ մեր գյուղից էլ պարզ էս քաղաքում դժվար է քեզ գտնել, բայց եթե էս քաղաքի մասին երգերում քեզ գտնում ես, ուրեմն կաս, կաս Մալխասի «Երևան ջանի» մեջ, Հախվերդյանի «Երևանի գիշերներում» ու հնարավոր է, հենց «Երևանի սիրուն աղջիկն» ես, որ կաս:
Բայց Երևանին սիրահարված էս աղջկան Երևանից էլ շատ հուզում են իր սարերը, որ մեկ-մեկ երկնքից էլ կապույտ են ու անրջային, մեկ-մեկ էլ էնքան նյութական են, որ թվում է` կարող ես շրջվել ու գրկել:
Ինձ տխրեցնում է էդ գյուղում ամեն պակասող կարմիր կտուրը, ու ամեն լսվող. «Ստեղ ի՞նչ կա, որ մնամ»-ը:
Ինձ հուզում է նույնիսկ, թե կովերը ոնց են ճանաչում իրենց դարպասները, թե ոնց է օգոստոսը գալիս ու ստիպում, որ բոլոր բամբասանքների փոխարեն քննարկեն իր բերած խոտը հանդերից տուն տանելու սեզոնը, էս գյուղը Սահյանի պարզությունն ունի, Սարյանի գույները, Մոնեի արևածագը, Վան Գոգի խոտի դեզերը: Ու Երևանի պես էս գյուղն էլ իր թերապիան ունի` հետդ խոսելու, քամուց դես ու դեն գնացող խոտերի ձայնով կտանի սարեր ու կստիպի մտածես, որ կյանքը էստեղից է սկսվում ու տարածվում աշխարհի վրա:
Չէ, չհուզվել դժվար է, մանավանդ, երբ արդեն հուզված ես, ու կողքիդ բացվող կոնֆետի թղթի ճռճռոցն էլ երաժշտություն է թվում:

Ավարտեմ, քանի դեռ չեմ պատմել, թե ինչ հուզիչ է ձմերուկի կարմիր լինելն ու թափվող սուրճը վերջին վայրկյանին փրկելը:

Երբեք չէի մտածի, որ օրերից մի օր կհրաժարվեմ երազանքիցս: Ինձ համար դրանից կարևոր ոչինչ չկար, ում հետ ինչից խոսում էի, անպայման պետք է նշեի այս բառերը՝ պար, պարարվեստ։ Երբ դեռ սովորում էի դպրոցում, մտածում էի, որ կավարտեմ, կգնամ երազանքիս հետևից, կընդունվեմ պարարվեստի բաժինը, ու երազանքս երևի կկատարվի: Բայց ստացվեց այնպես, որ ես հրաժարվեցի երազանքիցս, թեկուզ դա ինձ համար չափազանց դժվար էր։ Դժվար էր նրանով, որ այդ երազանքը արդեն իմն էր, ու չէի կարողանում այն բաց թողնել։

Մտածում էի՝ ինչ մասնագիտություն ընտրեմ, բայց համալսարանի մասին վատ բաներ էի լսում, որ գնացել են սովորելու, հետո փոշմանել են, աշխատանք չկա, անիմաստ ժամանակ են ծախսել։ Այդ խոսակցությունները ստիպեցին ինձ չգնալ համալսարան: Դպրոցը ավարտեցի, ու ամեն օր ասում էի՝ մամ, պիտի սովորեմ։ Հետաքրքրվեցինք, ու ես գնացի վարսավիրություն սովորելու: Առաջին օրը չափազանց դժվար էր, ինձ թվում էր, որ չէի կարողանա, մտածում էի՝ ինչու ընտրեցի հենց այս մասնագիտությունը, կարող է՝ էլ չգնամ, բայց դա միայն առաջին օրն էր։ Ստացվեց ճիշտ հակառակը, չէի պատկերացնում, անհավատալի էր։ Դեռ սովորում էի, երբ քեռիներիս հետ խոսելիս ինձ ասացին․

-Մենակ դու մասնագիտությամբ նմանվեցիր մեր պապիկին։

Ես միշտ ուզել եմ նմանվել հայրիկիս՝ համբերատար լինել, օգնել բոլորին՝ անկախ նրանից՝ ինձ կօգնեն, թե չէ, բայց հիմա մասնագիտությանս առումով կուզեմ նմանվել ուսուցչուհուս, որ նրա նման հիանալի կատարեմ գործս: Շնորհակալ եմ ուսուցչուհուս, որն ինձ սովորեցրեց իմ մասնագիտությունը։ Հիմա ես վաստակում եմ իմ գումարը։ Թեկուզ քիչ, բայց կարողանում եմ դա անել։ Արդեն պետք է ուրիշ երազանքներ ունենալ, որոնք ես կդարձնեմ նպատակ և առաջ կշարժվեմ՝ մինչև վերածեմ դրանք իրականության։

Ու արդեն երկրորդ տարին է՝ նույն կերպ ամեն առավոտ քնից չկշտացած, հոգնած դասի եք գնում: Արթնանում եք դու ու քո կիսատ քունը, կիսատ մնացած երազները, գնում եք լվացվելու, հետո գալիս եք հագնվելու՝ անընդհատ հիշելով ու վերլուծելով երազը: Երբ ուզում ես մտածել, որ մենակ ես, հիշում ես, որ կիսատ մնացած երազը հետդ է, վերցնում ես ականջակալներդ, գնում քայլելով կանգառ՝ տրանսպորտին սպասելու, էլի մենակ չես, էլի կիսատ մնացած երազը, ու արդեն ականջակալները հետդ են, չես մոռանում, չես հանգստանում, այն քեզ հետ է էլի, որովհետև կիսատ է, որովհետև էլի մենակ ես, մենակ երազի հետ, կռվում ես, ուզում ես հիշես՝ ինչ էր, ինչի կիսատ մնաց, քեզ հույս ես տալիս, որ կհիշես, կամ կգա էլի գիշերը ու կիսատ քնի ժամանակ կշարունակես. գոնե մի անգամ կիսատ չմնա, գոնե հասկանաս, որ կշարունակվի, որ չես մոռանա այն էլի, որ կկառուցես էն, ինչ կիսատ թողեցիր։ Ու մտածելով՝ հասնում ես քաղաք, էլի նույն մետրոն, նույն կիսատ մնացած երազների մտքերով մարդիկ, էլի նույն ուրախ-տխուր, մի տեղ ամեն ինչից հոգնած, մի տեղ` նեղված դեմքերը, էլի մետրոյի աշխատողների շտապող հայացքները: Գնում ես՝ մտածելով երազի ու օրվա երազների մասին, հասնում ես դասի, ընկնում դասերով ու մոռանում առավոտվա կիսատ երազի մասին, օրվա վերջում միայն մտածում ես, որ մի տեղ՝ անցումում, մետրոյում, համալսարանում մոռացար, կորցրիր կիսատ երազը։ Ախր, կիսատ էր ու տենց էլ մնաց: Կիսատ կմնան բոլոր սերերը, կիսատ կմնան «լավ» հարաբերությունները, կիսատ կմնան դասերը, ընկերների հետ շփումը, բայց երբեք չենք մտածի․

-Ախ, առավոտվա կիսատ երազն էլ թողեցինք կիսատ։

Էլ ո՞նց չի մնա ամեն ինչ կիսատ, երբ կյանքը արևածագից է, իսկ մեր գիշերվանից կիսատ երազ էր մնացել: Կիսատ ենք մնում մենք, կիսատ է մեր օրը՝ չկշտացած քնով, կիսատ մնացած զանգերով, ժպիտներով վայելե՞նք ամեն րոպեն ու վայրկյանը, դարձնենք մե՞րը, պայքարե՞նք մեր կիսատի համար:

Այո՛, պայքարենք, որ կիսատ չմնանք, որ արևն էլ ավելի ջերմ ժպտա, որ հենց արևն ինքն էլ կիսատ չմնա:

Վաղը գիշեր սպասվում է ցրտահարություն… Թըխկ, թըխկ, թըխկ… Ցրտահարություն… Թըխկ, թըխկ: Վաղը գիշեր: Ցրտահարություն: Թըխկ…

- Շուշան, վաղը գիշերը ցրտահարություն ա լինելու, արի մեր բոստանից պոմիդոր հավաքի:

- (Թըխկ, թըխկ) Արշո՛, էդ լուսամուտի ցելոֆանը հետո կխփես, վաղը ցրտահարություն ա լինելու, դաշտիդ տեր եղի…

Աշունն էլ էսպես եկավ ու գյուղի բարձր փողոցից գլորվեց ներս: Այնքան արագ, միանգամից, որ Արշոն չհասցրեց պատուհաններին ցրտից պաշտպանող «ցելոֆանները» խփել, Հրաչը` բերքը մինչև վերջ հավաքել: Աշունը էսպես եկավ, որ մի գիշերով հասկացնի` հողի, գյուղացու հանգստանալու ժամանակն է արդեն:

Անձրևը կաթիլ-կաթիլ ասում է, որ տարաներում հավաքած խաղողը արագ օղի պետք է դարձնել, թե չէ` ցախերը կթրջվեն, օջախները էլ չեն վառվի: Կաթիլ-կաթիլ ջղայնանում է, որ բերքը արագ հավաքել է պետք, թե չէ այգու հողը կխոնավանա, լոլիկները` ջրերի ու ցեխերի մեջ կնեխեն: Էդպես կաթիլ-կաթիլ ստիպեց, որ հոտի տեր գյուղացին վերջին ուժերը հավաքի, խոտն ու հոտը դաշտից տուն բերի, թե չէ որ խոտը մի քիչ երկար մնաց դաշտում, հաստատ կնեխի: Նույն կաթիլներով անձրևը Սոնիկին հիշեցրեց, որ թթուն դնելու ժամանակն է, քանի կաթիլները փաթիլներ չեն դարձել:

Գյուղացին նայեց գետնին, դեղին տերևներին ու հասկացավ, որ նկուղից վառարանը հանելու ու թափ տալու ժամանակն է: Որ արդեն փայտ գնել է պետք, աթարը` անձրևի չարաճճի կաթիլներից փախցնել ու պահեստում դարսել: Նայեց չվող թռչուններին ու հայացքով նրանց հետ անցած ամառվանից պահած մի քիչ ջերմություն ուղարկեց, որ աշունը շուտ անցնի, ձմեռը` չզգացվի, ու թռչունները գարունն ու իր ուղարկած ջերմությունը չմոռանան վերադարձնել:

Քամին չմոռացավ հիշեցնել, որ շատ մոմեր է պետք գնել, լամպերի փոշին սրբել, որովհետև նա շուտով կհանդիպի անձրևին, իսկ նրանք երկուսով կգան, կտանեն գյուղի լույսերին: Քամին խառնեց Արշոյի սպիտակ, բայց երկար ու փարթամ մազերը, որ նա գնա տուն, հայելու մեջ նայի ու նորից հիշի` Հրաչն ասում էր` ցրտահարություն. բերքիդ տեր կանգնի: Քամին երեխաների գնդակները քշեց, գցեց կողքի բակ, որ Նազիկ տատի ծեր, բայց զրնգուն ձայնը նրանց հիշեցնի` գնդակներն ու հեծանիվները ավտոտնակում պահելու, տատի գործած գուլպաները դարակից հանելու ժամանակն է:

Բոլորը կամաց-կամաց տուն կգնան: Հրաչն ամեն առավոտ էլ չի երգի. որքան էլ չուզենք, աշունը, ի վերջո, մի քիչ էլ տխրություն է, գյուղացիներն էլ այգիները ջրելու համար ջրի կռիվ չեն անի, հարսները կհոգնեն ամեն օրվա թափվող տերևներից ու բակերը չեն ավլի, երեխաները, ցրտից փախչելով, դուրս գնալու համար լաց չեն լինի, ջահելները երեկոյան խանութի բակում էլ չեն հավաքվի:

Նույն անձրևը, գյուղի անասֆալտ փողոցներին նստելով, կհիշեցնի, թե որքան անելիքներ կան, որ գարնանը միայն դաշտերը չէ, որ պետք է ծաղկեն: Շատ տների բակերում անկանոն թափված ու չավլած տերևները կստիպեն նորից նայել դռների կողպեքներին:

Ու էսպես աշունը կգա, կպատմի, որ գյուղում գրեթե ամեն ինչ պատրաստ է, որ գյուղացին ու հողը հանգստանում են, կհիշեցնի, որ ձմեռը մոտ է, որ «խոպաններից» վերադառնալու ու արդեն ավելի երկար, միգուցե ընդմիշտ մնալու ժամանակն է: