Առավոտյան նախաճաշի սեղանի շուրջ երրորդ օրվա օրակարգը կրկին նայելուց հետո շտապեցինք Մանանա՝  «Թումուլտի» կազմակերպած կոնֆլիկտների հաղթահարման դասընթացին։

-Երանի էսօր էլ գնայինք Երևանը բացահայտելու, թե չէ՝ ի՞նչ դասընթաց էս օգոստոսին։

Լսելով դասընթաց բառը սկսում ենք պատկերացնել ձանձրալի ու երկար լեկցիա՝ կոնֆլիկտային իրավիճակների, դրանց խնդիրների և լուծումների մասին, որը լսելու համար հարկավոր է միայն բարձ ու վերմակ, բայց դասը սկսելուն պես հասկացանք, որ դրանք զուտ թյուր պատկերացումներ են։ Սկզբում բաժանվեցինք խմբերի՝ թզուկների և շրեկների, ապա օրինակների միջոցով ստեղծեցինք կոնֆլիկտային իրավիճակներ՝ նշելով խմբերի թերությունները։ Վերջում միասին որոշեցինք կոնֆլիկտների հաղթահարման լուծումները։ Բոլորս ակտիվորեն մասնակցեցինք ՝ չնկատելով՝  թե ինչպես սահեց ժամանակը։

-Իսկ հիմա ի՞նչ դասընթաց է լինելու։

«Կոնֆլիկտներից» հետո մեզ սպասվում էր հետաքրքիր ճանապարհորդություն դեպի Արագածոտնի մարզ։ Սկզբում այցելեցինք Մուղնի՝ Սուրբ Գևորգ եկեղեցի։ Բելգիացի մասնակիցները չեն դադարում հիանալ հայկական ճարտարապետությամբ։ Միասին շատ լուսանկարներ ու հոլովակներ նկարեցինք, ապա սկսեցինք համեմատել աշխատանքները միասին։ Շարունակեցինք ճանապարհը՝ ուղևորվելով Օհանավանք, որի բակում տեսանք հայկական չիր, մուրաբա և թթու լավաշ բաժանող տատիկներին։ Նրանք հյուրասիրեցին մեզ հայկական անուշահամ ուտելիքներ, ներկայացրին դրանց պատրաստման եղանակները և վերջում առաջարկեցին գովազդել իրենց փոքրիկ խանութը։ Առաջարկը չմերժելուց, վանքի պատմությանը ծանոթանալուց և տարածքը լավ ուսումնասիրելուց հետո գնացինք դեպի Սաղմոսավանք։ Այստեղ բելգիացի մասնակիցները առիթ ունեցան տեսնելու հայկական ավանդական հարսանիք։

Իսկ հետո այցելեցինք Հայով այբուբենի պուրակ, որտեղ մեր բելգիացի ընկերներին լուսանկարեցինք իրենց անվան սկզբնատառ հուշակոթողների հետ:

Երբ ուրախ տրամադրությամբ վերադարձանք Երևան, որոշեցինք բելգիացի մասնակիցների հետ գնալ Վազգեն Սարգսյանի անվան մարզադահլիճ և աջակցել «Փյունիկ» ակումբին՝ «Մաքաբի Թել Ավիվ» իսրայելական ակումբի դեմ խաղում։ Հենց այդ պահին բոլորիս մոտ ճանապարհորդական տրամադրությանը հաջորդեց ֆուտբոլային տրամադրությունը։ Բելգիացի մասնակիցները մարզադահլիճում միացան հայ երկրպագուներին։ Միասին սկսեցինք գոչերով, ծափերով և ֆուտբոլային ալիք անելով աջակցել հայերին։ Ցավոք, հանդիպումը վերջացավ ոչ ոքի, բայց մենք ոգևորված ու տպավորված ֆուտբոլով վերադարձանք հյուրանոց:

Թվում էր, թե հետաքրքիր իրադարձություններով լի օրվանից հետո պիտի գնայինք քնելու, բայց հոգնածությունը չհաղթահարեց մեզ, որովհետև բելգիացի մասնակիցների հետ սկսեցինք խաղալ հայ մասնակիցներից ապագա հոգեբան Ամալյայի ձեռնարկած հոգեբանական խաղը։

-Խաղը անգլերեն ենք խաղում, որ բոլորին հասանելի լինի։

-Ես հասկանում եմ,- լսվեց հայերեն լեզուն ջանասիրաբար սերտող Ռևդուանի ձայնը։

Վալենտինա Չիլինգարյան

***

Introducing the participants of the ”Exploring the world through the lense of a camera” program. 

The interviewee is Oriane Lecluyse:

-What are some expectations that you had before coming to Armenia?

-I didn’t have thay many of expectations. I just did a little research on the culture, the religion, the political situation. I expected to see an Eastern European country.

-How was the reality different from some expectations that you had?

-Armenia is far less Eastern natured than I thought it would be, but I have only seen Yerevan so far. I get a view from the capital and that doesn’t show me the full picture. So I’m only going to make final conclusions when I visit the villages.

-What are the significant features that you like about this project?

-I like the fact that we can write, take photos, work together and learn a lot about each other. Sometimes it’s very difficult, because people are far too lazy to work together, and now they have to do it, and that’s good!

-Have you learnt anything new?

-Something I think is always beautiful to see is solidarity and in Belgium we don’t have that much of solidarity. It’s something new and impressive to me.

-What do you think the long-term impact of this project will be?

-What I really hope for is that I can get a good  stimulus to keep working on photography and writing every day. I will start to practice a little bit of journalism which will be the beginning of many trips to other countries that are seen as far and unknown.

-So what is your overall impression of Armenia?

-Friendly, hospitable and very happy. I think it’s a very interesting country. You guys have peacefullly reached something beautiful, but the new leader also has to prove himself.

***

Ներկայացնում ենք ծրագրի մասնակիցներին

Հարցազրույց հայ֊ բելգիական ”Eploring the world through the lense of a camera” ծրագրի մասնակից Անի Ավետիսյանի հետ

-Ի՞նչ սպասելիքներ ունեիր ծրագրին հայտ ներկայացնելուց առաջ։ 

-Հայտը լրացնելիս նախ և առաջ ակնկալում էի նոր ծանոթություններ բելգիացի մասնակիցների հետ և նոր գիտելիքներ։ Դե, լինելով ԵՊՀ ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետի ուսանող, հիմնականում լրագրության հետ կապված նոր սպասելիքներ չունեի, բայց կոնֆլիկտների հաղթահարման թրեյնինգները բավականին հետաքրքիր են, ու կարծում եմ՝ առաջիկա օրերի ընթացքում կարևոր գիտելիքներ ձեռք կբերեմ։

-Որքանո՞վ արդարացան սպասելիքներդ։ 

-Առաջին օրն իհարկե մի փոքր դժվար էր միջավայրին հարմարվելը։ Բայց ժամանակի ընթացքում հասցրի մտերմանալ թե՛ հայ, և թե՛ բելգիացի մասնակիցների հետ։ Այժմ բավականին հետաքրքիր ու բովանդակալից ժամանակ ենք անցկացնում։ Կարծում եմ այս ծրագրի շրջանակներում ձեռք բերած գիտելիքներն ու հմտությունները հետագայում բավականին օգտակար կլինեն։

-Ծրագրի մեջ կա՞ն արդյոք որոշակի առանձնահատկություններ, որոնց դու առանձնակի կարևորություն ես տալիս։

-Առաջինը՝ հաճելի, սովորելու տրամադրող մթնոլորտը։ Նաև կազմակերպվող դասընթացների ինտերակտիվ ֆորմատը, որի շնորհիվ ինֆորմացիան ավելի հեշտ է տպավորվում մասնակիցների մոտ։

-Ի՞նչ ես կարծում, արդյոք շարունակական բնույթ կկրե՞ն բելգիացի մասնակիցների հետ ընկերական կապերդ։ Եթե այո՝ ինչպե՞ս։ 

-Արդեն հասցրել եմ մասնակիցների հետ ընկերանալ սոցցանցերում։ Կարծում եմ՝ շփումը կշարունակվի այդ կերպ։ Հուսով եմ՝ Հայաստանից դուրս ընկերներ կունենամ ոչ միայն այս ծրագրի շրջանակներում, կամ դրանից մի քանի օր անց, այլ տարիներ շարունակ։

Հարցազրույցները գրի առավ՝ Եվա Խեչոյանը

 

-Այսօր դուք նստելու եք «մարշրուտկա»

Մոտավորապես էսպիսի բառերով սկսվեց ծրագրի մեր երկրորդ օրը:

Նախաճաշից հետո ուղևորվում ենք դեպի «Մանանա»:  Էստեղ մեզ նոր  արկածներ էին սպասվում:  Բաժանվում ենք 4 խմբի, մեզ տրվում է 4 ժամ, 7 առաջադրանք ու ողջ Երևանը, որ պիտի բացահայտեինք բելգիացի մեր ընկերների հետ:

Մենք պետք է գտնեինք թանգարաններ, եկեղեցիներ, ցայտաղբյուրներ, լուսանկարեինք ու լուսանկարվեինք նրանց հետ, հագնեինք հայկական  տարազ, և, իհարկե, երթևեկեինք մեր երթուղային տրանսպորտով` ճանաչելով Երևանը այլ անկյուններից:

Երևանի, մեր` մասնակիցների ու ճամփորդությունների խառնված մայրուղիներում արկածներն ու զվարճալի պատմությունները անխուսափելի էին` ճանապարհը կորցնելուց մինչև անգլերենին տիպիկ ռուսերենով պատասխանող մարդիկ:

Բայց ամենաէքստրեմալը  Բելգիայի մասնակիցների հետ երթուղային նստելն էր: Իրենք զարմացած ու հետաքրքրված էին մեր փոքրիկ ու հին փոխադրամիջոցներով ու մի քիչ էլ բարկացած էին երևանյան շոգից:

Բացահայտելով Երևանը` մենք հասցրինք բացահայտել իրար, շփվել և ավելի մտերմանալ միմյսնց հետ:

Ճաշից հետո ֆոտոյի որքշոփն էր: Սովորեցինք լուսանկարելու հիմնական կանոնների, լուսանկարում կարևոր տարրերի մասին:

Քննարկեցինք մի շարք հարցեր, խոսեցինք դոկումենտալ լուսանկարչության մասին, դիտեցինք մի քանի ֆոտոշարքեր արված թղթակիցների կողմից և հետո փորձեցինք մեր սովորածը օգտագործել գործնականում: Սկսեցինք լուսանկարներ անել՝ շրջելով Երևանով:

Ընթրիքից հետո մեզ մոտ հայկական մշակույթի երեկո էր: Մեր ընկերներին հյուրասիրեցինք հայկակսն խոհանոցին բնորոշ ուտեստներ, պարեցինք հայկական ժողովրդական պարեր ու փորձեցինք սովորեցնել բելգիացի մեր ընկերներին:

Օրն ավարտեցինք միասին երգելով,  խոսելով, անցկացնելով հետաքրքիր և ուսուցողական ժամանակ:

Հա, ի դեպ, լուսանկարներ անելու ընթացքում Բելգիայի մասնակիցների հետ զրուցելով քայլում էինք: Ամեն մեկը պատմում էր իր երկրից ու բացատրում իրենց լեզվից հետաքրքիր տարրեր: Չէի հասցրել Սոնային դիմել՝ ասելով. «Սոն, լսի»,  Ռևդուանը հարցրեց,  »Is it mean listen?»:

Վստահ եմ` ծրագրի ավարտին բելգիացիները մեզ հետ հայերենով են  հաղորդակցվելու:

Ամալյա Հարությունյան

***

Ներկայացնում ենք ծրագրի մասնակիցներին

Հարցազրույց Վալերիա Կորոլյովայի հետ 

-Որտեղի՞ց ես իմացել ծրագրի մասին և ո՞րն էր նպատակը ծրագրին մասնակցելու:

-Ես միշտ երազել եմ ճանապարհորդել, ծանոթանալ նոր մարդկանց հետ, ուսումնասիրել այլ երկրների մշակույթը և այդ ամենի մասին ֆիլմեր նկարել: «Թումուլտը» ժամանել էր մեր դպրոց և ֆիլմմեյքինգով զբաղվող երեխաներին ներկայացրել էր այս ծրագիրը:

Ես նայեցի մանրամասները «Թումուլտի» էջում, խոսեցի ծնողներիս հետ և ահա ես այստեղ եմ:

-Արդեն երկու օր է՝ Երևանում ես, ի՞նչ տպավորություն ունես ծրագրից:

-Մինչ գալս ես համարյա ոչ մի բան չգիտեի «Թումուլտի» և «Մանանայի» մասին, բայց հիմա ես ունեմ բավական շատ տեղեկություն և կարող եմ ասել, որ տպավորություններս առավել քան լավն են:

-Ինչպիսի՞ն էին քո ակնկալիքները մինչ ծրագիրը և ինչպիսի՞ն են դրանք հիմա:

-Մինչ գալս ես ցանկանում էի իմանալ ամեն ինչ ֆիլմերի մասին և հիմա նույնպես անհամբեր սպասում եմ դասընթացներին, նաև մտածում էի, որ շփումը երկու ազգերի միջև այդքան էլ չի ստացվի, բայց հիմա տեսնում եմ, որ դա այդպես չէ:

-Բավարա՞ր էր քեզ համար այս երկու օրը Երևանի մասին կարծիք կազմելու:

-Այո: Ճիշտն ասած, ես չէի կարող պատկերացնել, թե ինչպիսին են այստեղ մարդիկ: Ես մտածում էի, որ այստեղ մարդիկ լցված են չարությամբ, բայց հիմա տեսնում եմ, որ չկա ոչ մի չարություն, հայ ժողովրդի կողքին ես ինձ ապահով եմ զգում:

Նաև շատ է դուրս եկել քաղաքի ճարտարապետությունը:

-Ի՞նչն է քեզ ամենաշատը դուր եկել Երևանում:

-Ցայտաղբյուրները: Կյանքումս առաջին անգամ էի տեսնում ցայտաղբյուր: Եվ շենքերը: Ամեն ինչ հին ոճի մեջ է, ու հենց այդ հնությունն է գեղեցկացնոյմ քաղաքը:

-Եթե լիներ հնարավորություն Հայաստանում բնակություն հաստատելու,արդյո՞ք կցանկանայիր:

-Ես հաստատ կապրեի այստեղ մեկ տարի, բայց ոչ ընդմիշտ, որովհետև ես ծնվել եմ Բելգիայում և չեմ կարող հենց այնպես թողնել իմ երկիրը և տեղափոխվել Հայաստան:

-Ի՞նչ բացահայտեցիր Հայաստանում, որ չկար Բելգիայում:

-Վարորդներն են այստեղ տարօրինակ: Այնպիսի տպավորություն է, ասես նրանք չեն ենթարկվում կանոններին:

-Նկարագրիր երկու բառով Հայաստանը:

-Անտիկվար, պատրիոտիկ:

-Նկարագրիր երկու բառով «Մանանան»:

-Կրեատիվ, հյուրընկալ:

Հարցազրույց Աննա Անդրեասյանի հետ

-Ինչպե՞ս ես իմացել «Մանանայի» մասին:

-Երեք տարի առաջ «Մանանայի» թիմը եկել էր մեր դպրոց, և երբ ես իմացա, թե ինչով են նրանք զբաղվում, հասկացա, որ ուզում եմ դառնալ «Մանանա» թիմի անդամ:

-Ւ՞նչ ակնկալիքներ ունես առաջիկա երկու շաբաթներից:

-Ակնկալիքներս շատ են, բայց ամենաշատը ուզում եմ ներկայացնել իրենց մեր մշակույթը և ամեն ինչ իմանալ Բելգիայի մշակույթի մասին:

-Ի՞նչն է ամենաշատը քո դուրը եկել այս երկու օրվա ընթացքում:

-Ինձ շատ դուր եկավ մեր շրջագայությունը Երևանով: Ես նրանց պատմում էի ամեն շենքի մասին, ամեն փողոցի մասին:

-Քո տպավորությունները բելգիացի քո հասակակիցներից:

-Նրանք շատ հետաքրքրասեր են, հետաքրքրվում են հայկական մշակույթով, և մենք ունենք շատ ընդհանուր բաներ, որոնց շնորհիվ մեր մտերմությունն ավելի է ամրապնդվում:

-Ի՞նչ կցանկանայիր ավելացնել:

-Հուսով եմ, մենք կանցկացնենք լավ ժամանակ այս երկու շաբաթվա ընթացքում, կսովորենք նոր բաներ, կփոխանակվենք գիտելիքներով: Հուսով եմ, որ նրանք կգնան այստեղից միայն լավ հուշերով:

Հարցազրույցները վարեց՝ Արման Բաղդասարյանը

***

Today was quite a day.

It started off being kind of mellow for the ones who woke up early. They had a delicious and varied breakfast, had time to shower and get ready on their own tempo.
For the ones who didn’t, well they just had to hurry up.

When everyone was out the door, the rumor was spreading that this morning, we would walk in groups of 4-5-6 through Yerevan and they had to reach the most destinations as possible. And like they tend to say, rumor has it.
After a very interesting, beautiful and most definitely tiring walk of four hours, we all met at the lunch place. The music was good, but the lighting and music could use some help.

After that, we arrived at Manana Center to have our afternoon photography workshop. We were very exhausted of our four-hour walk so many of our brains were not able to function as they should. Then off course we had our 4 o’clock coffee break and got the assignment to go to take photo’s with what we just learned.

At around 7:30 we all met in front of the hostel so we could go to dinner. I’m sure nobody excepted dinner to be such a luxury, it was the first real Armenian cuisine of our trip. We had the opportunity to try all kind of Armenian meals, not all were a success but most of them were delicious.
After diner we had regained the strength that we had lost during the day and we returned to the hostel where we were able to get to know the Armenian culture in a very nice way.
Food, general information and a large amount of dance were all to be admired. After a while, the tired people went to bed and the evening slowly came to an end.

 Rédouan Muyldermans