Seroj araqelyan

Ինչ՞ է ինձ համար 17.am-ը

Այս հարցը ինձ շատ-շատ անգամ եմ տվել, ու մի քանի անգամ այս թեմայով նյութ եմ գրել: Ամեն անգամ գրելիս ես ավելացրել եմ իմ արտահայտությունները և տպավորությունները՝ միայն և միայն դրական կողմից: Բացասական եղել է միայն առաջին նյութ գրելու փորձս, երբ տանջվում, գրում էի, բայց վերջում հաճելի չէր ընթերցվում, կամ էլ իմաստ չկար: Ես միայն ուրախ եմ, որ 17.am-ի թղթակից եմ: 2016 թվականի փետրվարին ես կատարեցի իմ առաջին քայլերը 17.am-ում՝ ծանոթացա, ընտելացա ու հասկացա, որ 17.am-ը ինձ միայն հաջողություն, լրագրողական նոր գիտելիքներ ու Հայաստանի տարբեր գյուղերից, քաղաքներից նոր ընկերներ ձեռք բերելու հնարավորություն կտա: Հա, խոսքս կիսատ չթողնեմ: 2016-ին իմ առաջին քայլերից հետո արդեն սկսեցի դառնալ ավելի համարձակ, համարձակ գրել և օրվա մեջ ժամանակ գտնել նյութ գրելու համար: Սկզբում սևագրում էի, մաքրագրում, հետո նոր նյութս հավաքում համակարգչով, իսկ հիմա միանգամից համակարգչով եմ գրում: 2017 թ.-ի օգոստոսին արդեն պատրաստված, առանց լարվելու ես մասնակցեցի Դիլիջանի մեդիա ճամբարին: Արդեն չկային «Վա՜յ, բա ինչ եմ անելու», «Բա որ չկարողանամ» արտահայտությունները, դրանց փոխարինում էր միայն «Ուռա՜, էլի ճամբար է լինելու», «Ջա՜ն, նոր նյութեր կգրենք» արտահայտությունները: Հաճելի է, երբ քեզ վստահում են հարցազրույց վարել, ֆիլմ նկարահանել, լուսանկարել: ճամբարի ընթացքում մթնոլորտը շատ ջերմ ու ընկերական էր: Ճամբարներից հետո օրեր, ամիսներ, անգամ տարիներ էլ անց, մեկ է՝ մեր ընկերությունը պահպանվելու է, ինչպես պահպանվել է մինչև հիմա: Մեկ շաբաթվա մեր շփումը այնքան ջերմ է եղել, որ հիմա մենք կարծես մի մեծ ընտանիքի անդամներ լինենք: Իհարկե, այս ամենը 17.am-ի շնորհիվ: Երբ մոտենում է անծանոթ մի մարդ և հարցնում՝ դո՞ւ ես գրել կրակոցների մասին, կամ «Մարդ էլ ուզենա գնա բանակ ու չտանեն» նյութերը, զգում ես, որ աշխատանք ունես կատարած և կա գնահատողը: Նյութը կարդացել են և ինձ ճանաչել ու նորից՝ 17.am-ի շնորհիվ: 17.am-ի շնորհիվ ես ձեռք բերեցի լրագրողական, լուսանկարչական և ֆիլմեր նկարահանելու փորձ, ինչը ինձ ամբողջ կյանքում կօգնի, անգամ եթե այս մասնագիտություննեը չընտրեմ ապագայում: 17-ն ինձ հնարավորություն տվեց հարցազրույց վերցնել հայտնի մարդկանցից: Առաջ, եթե ցանկություն ունենայի հարցազրույց անելու, հարցերը կլինեին աննպատակ, իսկ հարցազրույցը կմնար միայն համակարգչում: Ոչ իմաստ կլիներ, ոչ էլ կտպագրվեր: Իսկ հիմա կա և՛ իմաստ՝ հարցերի մեջ, և՛ մի կայք, որը աչքի է ընկնում իր անկեղծությամբ և ընթերցանության արժանի նյութերով, և որտեղ կտպագրվեն իմ նյութերն ու հարցազրույցները: Իմ առաջին հաջողությունները եղել են 2017 թվականին, 17 տարեկանում և 17.am-ում: Եվ եթե միայն ասեմ՝ շնորհակալ եմ 17.am-ին, սա նման կլինի նախադասության ընդամենը մի մասնիկի:

Գարունն իջել է Դարբաս

Լուսանկարը՝ Անի Ասրյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ասրյանի

Միլիոնավոր ձնծաղիկներ սփռվել են դաշտերով մեկ՝ հիշեցնելով գարնան գալուստը:
Երեկո էր: Քայլում էի մայթեզրով և գլխի թեթևակի շարժումից աչքերիս առջև հայտնվեց այս պատկերը: Գունազարդ դաշտը՝ սպիտակ ծաղիկներով: Գարո՞ւն է, թե՞ պարզապես նրանք են շտապել՝ գլուխները հանելով հողի տակից:

Ուշ երեկո էր, սակայն արևը դեռ ամբողջությամբ չէր հեռացել: Մի քանի ճառագայթներ մնացել էին և իրենց ներկայությամբ գունավորում էին սպիտակ ծաղիկները: Իսկ մյուս ճառագայթներից միայն ստվերներ մնացին ծաղկազարդ այգում: Ձմեռը գյուղում մնաց մինչև ապրիլի վեցը, բայց այդ փոքրիկ հողակտորում գարուն էր եկել՝ իր հետ բերելով բուրմունք, թիթեռնիկներ, բզեզներ:

Քայլում էի փողոցով, շուրջս ձյուն էր, ցեխոտված մեքենաներ, բքից փախչող և աշխատանքից վերադարձող մարդիկ: Բոլորը շտապում էին հասնել տուն: Անցնում են իմ կողքով և երևի զարմանում են, որ այդ ցրտին գնում եմ զբոսնելու: Նրանք երևի չգիտեն այդ դրախտավայրի տեղը: Այնտեղ հայտնվելիս ամեն ոք կմոռանա հոգսերի և ցրտի մասին: Սիրում եմ հաճախակի քայլել այս այգու կողքով՝ նայելով անհամար ծաղիկներին: Հիմա գյուղիս վրա իսկական գարուն է իջել՝ բերելով հագեցնող բուրմունք: Սկսվել է հողագործությունը, տքնաջան աշխատանքը:

bella Araqelyan

Ինձ համար տարօրինակ, բայց միևնույն ժամանակ՝ հարազատ լեզուն

Կփորձեմ ձեզ ծանոթացնել մեր բարբառին: Ես ապրում եմ Գեղարքունիքի մարզի Ծովազարդ գյուղում: Ճիշտ է, կան բառեր, որոնք չեմ հասկանում: Այդ դեպքում կդիմեմ տատիկիս օգնությանը: Դե ինչ, գնացինք.

Գիվա թե-իբրև թե

Բը իմալ-բա ոնց

Խա-հա

Գախ-ժամանակ

Ճիժ-երեխա

Յարա-վերք

Յոնջա-խոտ

Չուրի-մինչև

Ջոչ-մեծ

Գեղ-գյուղ

Խատիկ-հատիկ

Յողրան-վերմակ

Կոնախ-հյուր

Ֆլան-ֆստան – այսինչ-այնինչ

Հաշկ-աչք

Հուշիկ-կամաց

Խարսնքավոր-հարսանքավոր

Անգախ-անժամանակ

Չափալախ-ապտակ

Խամ-համ

Խինգ-հինգ

Մկա-հիմա

Հավար-տագնապի կանչ

Արաղ-օղի

Սուրու-ոչխարի հոտ

Պախկվել- թաքնվել

Խմուկ-խմած

Օյաղ-սթափ

Խոտ-հոտ

Գացի-գնացի

Քեֆովնալ-հարբել

Վայթե -երևի

Եքա-մեծ

Օղբաթ-փորձանք

Զոռել-ստիպել

Ջուխտ-զույգ

Իմ խետ-ինձ հետ

Գյուլաշ-կռիվ

Ծուռ- խենթ, խելառ

Հերգեն-երկար

Իլաջ- հնար, միջոց

Բառերը շատ-շատ են, բոլորը չեմ կարող գրել: Անկեղծ ասած՝ ես մինչև հիմա չեմ հասկանում թե ինչու են «քյավառցիք» բառերն էսպես «թարս» արտասանում, բայց երևի համն ու հոտն էլ հենց դրա մեջ է:

gohar hakobyan (ararat)

Մի թրի պատմություն

Երեկ պատմության դասին ուսուցչուհիս պատմեց մեր գյուղացի, Հայրենական պատերազմի մասնակից Գեղամ պապիկի մասին: Նշեց, որ նա մինչև վերջերս ողջ էր: Գեղամ պապիկը դասընկերոջս պապիկն է: Նա շատ էր մեզ պատմել իր պապիկի մասին: Ինձ այդ պատմությունները վաղուց էին հետաքրքրել: Որոշեցի ավելի շատ տեղեկություններ հավաքել նրա մասին:

Շտապեցի մեր դպրոցի փոխտնօրենի մոտ, որը նույնպես հերոս պապիկի թոռնուհին է:
Մենք երկար զրուցեցինք, և նա պատմեց լուսավոր հիշողություններ:

-Պապիկս ուտող-խմող մարդ էր, սիրում էր ընկերական շրջապատը: Հերթական օրերից մեկն էր, երբ խնջույք էր կազմակերպել: Այդ օրը լավ խմած էր, վերցրել էր իր թուրը ու սպառնում էր, որ կթռցնի բոլորի գլուխը: Ընկերներից մեկն էլ ասաց՝ քեզ Շաբալդա՞ ես կարծում (Շաբալդան իրենց գյուղի ազդեցիկ մարդկանցից է եղել): Ու այդ օրվանից նրան կոչեցին Շաբալդա: Պապիկս իր ծնունդը նշում էր մայիսի 9-ին, ասում էր, որ այդ օրը ինքը երկրորդ անգամ է ծնվել, քանի որ հայրենական պատերազմն ավարտվել է:

-Նա սիրո՞ւմ էր խոսել պատերազմի մասին:

-Եթե սթափ էր, չէր սիրում, բայց երբ փոքր-ինչ գինովցած էր լինում, կխոսեր երկար ու առանց դադարի:

Ես ընկեր Ազատյանի դեմքին թախծոտ ժպիտ նկատեցի և ավելի մեծ հետաքրքրությամբ տվեցի հաջորդ հարցս.

-Ինչո՞վ էին հետաքրքիր այդ պատմությունները:

-Գիտե՞ս ինչով էին հետաքրքիր, նա խոսում էր ոչ թե իր մասին, այլ պատերազմի ու խաղաղության, մարդկության ապագայի, երիտասարդության ու կրթության, գեղեցկության ու մաքրության մասին: Պապիկս պատմում էր. «1944 թվականի հունիսի 19-ին այն զորամասը, որտեղ կռվում էի ես, հրաման էր ստացել ազատագրել Ուկրաինայի քաղաքներից մեկը՝ Դրոգոբիչը:
Արդեն 6 ամիս էր, ինչ խորհրդային զորքերը չէին կարողանում ճեղքել գերմանական ահռելի ուժերի ամրությունը: Եվ ահա մերոնք լրացուցիչ զենք ու զինամթերք ստացան: Առաջին հերթին՝ «կատյուշաները», որոնց մերոնք առաջինը գործի դրեցին և գրավեցին քաղաքը»:

-Իր հայրենասիրությունը արդյոք փոխանցվե՞լ է իր ժառանգներին:

-Միշտ ենք լսել պապիկիս զրույցները և տեսել նրա հանդեպ հասարակության սերն ու հարգանքը, ինչպես նաև՝ իր կողմից կատարված նախաձեռնություներն ու աշխատանքները: Մենք բոլորս հպարտ ենք, որ կարող ենք կոչվել «Շաբալդայի հետնորդներ», քանի որ նրանից սերված բոլոր սերունդները ձգտում են լինել հայրենասեր, օրինապահ, աշխատասեր և հասարակության մեջ գտնել այն տեղը, որին արժանի է հայ մարդը և քաղաքացին:

-Ունե՞ր մի այնպիսի արտահայտություն, որ կրկնում էր անընդհատ:

-Միշտ ասում էր՝ օ՜ֆ, օ՜ֆ, իսկ մենք արդեն գիտեինք, թե ինչ էր թաքնված այդ խոսքի տակ:
Կարծես ասում էր. «Ոչինչ չունեմ ասելու, բայց իմացեք, որ դուք պատասխանատու եք ձեր յուրաքանչյուր քայլի համար»:

-Ընկե՛ր Ազատյան, ի վերջո այդ թուրը ի՞նչ նշանակություն ուներ իր համար:

-Այդ թուրը մինչև այժմ կախված է պապիկիս տան պատից: Նա միշտ հպարտանում էր և ոգևորված պնդում, որ թուրն է իրեն ուժ ու զորություն տալիս: Մենք հավատացել ենք նրան ու այժմ էլ ուզում ենք հավատացած լինել, որ պապիկիս լուսավոր հոգին՝ որպես պահապան հրեշտակ, մեզ է հսկում ու ավետում բարին:

Ածիկ

Զատիկը մեր՝ Արագածոտնի մարզի Ծաղկաշեն գյուղում, սկսվում է մի քանի օր առաջ, երբ սկսում ենք պատրաստել ածիկ։

Լուսանկարը` Աստղիկ Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Աստղիկ Հովհաննիսյանի

 Երևի շատ քչերը լսած կլինեն և ավելի քչերը՝ կերած։ Այն պատրաստում են Զատիկից մի քանի օր առաջ։ Մեր գյուղում մարդիկ կամաց-կամաց մոռանում են ածիկ պատրաստելու սովորությունը:Սակայն ամեն տարի մենք պատրաստում ենք, ինչպես տատիկս է ասում, Զատիկի օրհնանք։

Լուսանկարը` Աստղիկ Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Աստղիկ Հովհաննիսյանի

Նախ ցանում ենք ցորենը ինչպես Զատիկին, սակայն դնում ենք մութ տեղում, որպեսզի, ինչպես տատիկն է ասում, քաղցր լինի։ Հաճախակի ենք ջրում։ Իսկ երբ  ծիլերը բավականին մեծանում են, տատիկն ասում է՝ սկսեցինք աղալ։

Լուսանկարը` Աստղիկ Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Աստղիկ Հովհաննիսյանի

Կներեք, մինչև աղալը այն լվանում ենք և մանրացնում։ Աղալուց հետո հյութը քամելով խառնում ենք ջրի և  ալյուրի հետ և դնում, որ եփվի։
Դե, վերջում, ինչպես ասում են՝ հացը աշխատանքից հետո համեղ է:

Լուսանկարը` Աստղիկ Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը` Աստղիկ Հովհաննիսյանի

Ani Ghulinyan

«Ժամանակ չունեմ»

«Ժամանակ չունեմ»-ը ամենաանտանելի արտահայտությունն է: Այսօր, երբ մարդկանց միջև շփումը տեղափոխվել է օնլայն հարթակ, ընկերների կամ ծանոթների հետ շփվելը դարձել է ավելի հեշտ: Դրա հետ զուգահեռ նաև հեշտացել են չսիրած, երբեմն էլ անտանելի մարդկանցից խուսափելու ձևերը: Բավական է միայն ասել, որ ժամանակ չունես;

Բայց մի հարց կա, արդյո՞ք բոլոր դեպքերում է ծանոթներից լսած «ժամանակ չունեմ»-ը խուսափողական նշանակություն ունենում: Երկու ամիս առաջ միանշանակ կասեի` այո: Չէ որ, եթե քո զբաղվածության շրջանակը սահմանափակվում է միայն դասերով, և ունենում ես այնքան ժամանակ, որ կարող ես քեզ թույլ տալ այն ծախսել անիմաստ բաների վրա, դժվար է ուղեղում տեղավորել, որ հնարավոր է նաև շատ զբաղված լինել ու քիթ սրբելու ժամանակ չունենալ:
Բայց ինչպես ասում են, մինչև սեփական մաշկիդ վրա չզգաս, չես հասկանա: Այսօր, երբ ես էլ դժվարությամբ եմ տեղավորվում ինձ հատկացված օրեկան քսանչորս ժամի մեջ, սկսել եմ հավատալ, որ կարելի է նաև ժամանակ չունենալ, որ գիշերները հնարավոր է ուշ քնել, ոչ միայն ֆիլմ կամ ֆուտբոլ նայելու, այլև ամեն բան հասցնելու համար, որ ամենամոտ մարդիկ ու նրանց հետ կապված իրադարձություններն էլ մտքից կարող են թռչել, եթե ուղեղը շատ բաներով է ծանրաբեռնված:
Այնուամենայնիվ, այս ամբողջ ժամանակային խառնաշփոթից մի բան եմ հասկացել, որ միշտ էլ կարելի է ուղղակի ամեն ինչ թողնել ու գրել այն ընկերներին, որոնք հաստատ գիտես, սպասում են քեզ, շփվել այն մարդկանց հետ, ովքեր միշտ քո կողքն են (անգամ ժամանակ չունենալու պարագայում), կամ պարազապես ֆուտբոլ դիտել:
Ու մի փորձեք ամեն բան արդարացնել ժամանակ չունենալով: Մեծ հաշվով «ժամանակ չունեմ»-ը ալարկոտությունը կոծկելու հերթական միջոց է:

kadr filmic00

Հայաստանի մեկ օրը

«Հայաստանի մեկ օրը» – վավերագրական ֆիլմ, որի նկարահանումներին մասնակցել են 40-ից ավելի պատանի թղթակիցներ Հայաստանի բոլոր մարզերից

Արթնացրու ինձ

Կոթիի «Սմարթ ապահով սենյակը»

Լուսանկարը՝ Նինա Գանջալյանի

Լուսանկարը՝ Նինա Գանջալյանի

Մեր օրերում տեխնիկական միջոցներն այնքան են զարգացել, որ արդեն ոչ միայն ռոբոտներն են փոխարինում մարդկանց, այլև մարդիկ են նմանվում ռոբոտներին: Տեխնիկական միջոցների զարգացման թե՛ դրական, թե՛ բացասական կողմերը շատ են, ինչևէ, այսօր կխոսենք միայն դրականների մասին: Մեզանից շատերը գիտեն Հայաստանի մանուկներ հիմնադրամի (Children of Armenia Fund) ու դրա իրականացրած ծրագրերի մասին: Հիմնադրամի ծրագրերից մեկն էլ Հայաստանի տարբեր համայնքներում Սմարթ սենյակների ստեղծումն է: Տավուշի մարզում այդպիսի համայնքները դեռևս երկուսն են՝ Այգեհովիտը և իմ համայնքը՝ Կոթին:

Լուսանկարը՝ Նինա Գանջալյանի

Լուսանկարը՝ Նինա Գանջալյանի

Ծրագրի նպատակը տեխնիկական նոր միջոցներ ստեղծելն ու երեխաներին նոր հնարավորություններ ընձեռելն է: Կոթիում սենյակը գործում է արդեն շուրջ 7 ամիս: Սենյակում 3 մշտական խմբակ է գործում՝ անգլերենի, ռոբոտաշինության և մեդիա գրագիտության: Գործում է նաև անգլերենի ինքնուսույց ծրագիր, որի գլխավոր առավելությունը տարիքային սահմանափակում չունենալն է: Նորագույն տեխնոլոգիաներից նույնիսկ մանկապարտեզ հաճախող փոքրիկները հետ չեն մնում. նրանց համար էլ ուսուցողական դասընթացներ ու մուլտֆիլմի դիտումներ են կազմակերպվում:

Լուսանկարը՝ Նինա Գանջալյանի

Լուսանկարը՝ Նինա Գանջալյանի

Սենյակը «Սմարթ սենյակ» կոչվելու փոխարեն կոչվում է «Սմարթ ապահով սենյակ»: Անվանումը հենց այնպես չի տրվել. այն նկուղային հարկում է, ինչը կարծես պարտադիր պայման է սահմանամերձ համայնքում:
Սմարթ սենյակի համակարգող Նինա Գանջալյանի խոսքով՝ երեխաները մեծ հաճույքով են հաճախում դասընթացներին, ինչի հիմնական պատճառներից մեկն էլ սենյակի առաջինն ու դեռևս միակը լինելն է: Նինան մեծ հաճույքով է աշխատում երեխաների հետ: Կարծում է, որ երեխաների հետ աշխատելը միշտ էլ հաճելի է:

Լուսանկարը՝ Նինա Գանջալյանի

Լուսանկարը՝ Նինա Գանջալյանի

Սմարթ սենյակ արդեն շուրջ 40 երեխա է այցելում, նրանցից որոշները անգամ մի քանի դասընթացների են մասնակցում: Մեկն էլ Անի Էվինյանն է: Անիի խոսքով՝ սկզբում նա նման սենյակի մասին երազել անգամ չէր կարող: Սենյակի բացման մասին իմանալով՝ անմիջապես սկսել է հետաքրքրվել և ամեն ինչ անել դասընթացներին մասնակցելու համար: Մասնակցում է ռոբոտաշինության, անգլերենի և մեդիա գրագիտության դասընթացներին: Ասում է, որ իր համար նման ծրագրի մասնակցելն իսկապես շատ կարևոր է, և որ յուրաքանչյուր դասընթացին մասնակցությունն իր հիմնավոր պատճառն ունի: Ուզում է լրագրող դառնալ: Ասում է, որ թե՛ անգլերենը, թե՛ մեդիա գրագիտությունը չափազանց կարևոր են ցանկացած լրագրողի համար: Իսկ հարցին, թե ինչ կապ ունի ռոբոտաշինությունը լրագրություն սովորել ցանկացող մարդու հետ, Անին իր պատասխանն ունի. «Ուզում եմ հայրենիքիս համար որևէ լավ բան անել. իմ պատրաստած ռոբոտը կկանգնի սահմանին և իր վրա կվերցնի թշնամու կողմից արձակված ցանկացած փամփուշտ»:
9-րդ դասարանցի Տաթևիկ Սեփխանյանը նշում է, որ COAF-ի նախագծած ծրագիրը՝ Կոթիում Սմարթ սենյակ ստեղծելը, շատ անսպասելի և, միևնույն ժամանակ, անչափ հաճելի իրադարձություն էր իրենց՝ երեխաների համար: Տաթևիկն ամեն ինչ հենց սկզբից հիշեց, պատմեց իր վախերի, ձանձրույթի ու անհասկանալի թվացող դասընթացների մասին. «Սկզբում վախենում էի, չէի հավատում, որ կկարողանամ լրացնել ընդունելության հայտն ու մասնակցել խմբակին: Առաջին մի քանի օրերն իսկապես ձանձրալի էին թվում, որովհետև չէի կարողանում գիտակցել դասընթացների լրջությունն ու կարևորությունը: Հիմա մեծ սիրով եմ մասնակցում թե՛ ռոբոտաշինության, թե՛ մեդիայի և անգլերենի խմբակներին: Շատ տպավորված եմ այս պարապմունքներից ու հատկապես՝ դասավանդող ուսուցիչներից: Նրանք իսկապես ջանք չեն խնայում մեզ ինչ-որ նոր բան սովորեցնելու համար: Այստեղ հնարավորություն եմ ունենում զբաղվել այնպիսի բաներով, որոնց մասին երազել անգամ չէի կարող»: Տաթևիկը հույս ունի, որ դասընթացները երբեք չեն ավարտվի: Ուզում է բավականին լավ անգլերեն խոսել սովորել և ինքնուրույն ստեղծել իր երազած ռոբոտը:

Լուսանկարը՝ Նինա Գանջալյանի

Լուսանկարը՝ Նինա Գանջալյանի

Մայա Հարությունյանի համար ևս Սմարթ սենյակի բացումը ամենաանսպասելի, բայց և ամենաուրախ նորություններից մեկն է եղել: Մեծ հաճույքով է մասնակցում թե՛ անգլերենի, թե՛ մեդիա գրագիտության դասընթացներին: Հաճախ եմ հարցնում, թե ինչ են սովորում Սմարթ սենյակում, ասում է. «Սմարթ սենյակում սովորում ենք այն, ինչը չենք սովորել դպրոցում: Ամեն ինչ ավելի հեշտ է և մատչելի՝ մեր հիանալի ուսուցիչների շնորհիվ: Անգլերենը միջազգային լեզու է, և մեր օրերում այն իմանալը կարծես թե պարտադիր պայման է գիտության ցանկացած բնագավառում»:
Ռոբոտաշինության փոքրերի խմբում էլ արդեն երկրորդ ռոբոտն են նախագծում: Եղբայրս՝ Ժորան, ոգևորված պատմում է դասընթացների մասին ու հորդորում, որ գրեմ ասածները: Ուզում է ծրագրավորող դառնալ, շրջել այլ երկրներում և մի օր իր իսկ ստեղծած խաղերը խաղալ: Հարցին, թե ինչ ռոբոտ է ուզում պատրաստել, մեր ծույլիկը առանց մի վայրկյան անգամ մտածելու պատասխանում է. «Ռոբոտ, որ մարդու փոխարեն գործ կանի, խանութ կգնա, դաս կսովորի»:
Ու երևի տարիներ հետո մարդիկ ռոբոտներից ոչ մի բանով էլ չեն տարբերվի:

anush mkrtchyan

Երևի իրոք «Աստղերն են մեղավոր»

«Որոշ անվերջություններ մեծ են այլ անվերջություններից»:

Ջոն Գրին

Ժամանակը մեկ-մեկ ուզում է, որ կանգնեցնենք իրեն: Բռնենք ու չթողնենք, որ գնա: Գրքերը մեզ միշտ խորհուրդ են տալիս ապրել ամեն վայրկյանը, բայց անգամ ներկայով ապրելը չի թողնում չմտածել վաղվա մասին: Որովհետև վաղը գալու է, ու մենք հենց «վաղվանով» ենք արդարացնում մեր «այսօր»-ը: Ու որովհետև «այսօր»-ն ու «վաղը» միայն ժամանակն են նկարագրում, ուրեմն պետք է ապրել «ժամանակը»:

Ժամանակը իր մասին հիշեցնում է միշտ: Ժամացույցի սլաքի չխկ-չխկոցը ստիպում է գիտակցել, որ վայրկյաններն անցնում են, իսկ դու դեռ նստած ես բազմոցին, ու կնստես երկար, մինչև բոլոր ձայները կլռեն, ու կմնա միայն մի ձայն՝ չխկ-չխկ…

Դե, ուրեմն ինչո՞ւ սպասել, որ «այսօր»-ն ու «վաղը» գան ու անցնեն , ու դու անգամ չզգաս, որ դրանք, քոնն էին, քո կյանքի «ժամանակները», որոնք անցան ժամացույցի սլաքի հետ, ասես, երբեք էլ քոնը չէին եղել:

Երևի, իրոք աստղերն են մեղավոր: Նրանց հաշվելու և անվերջ երազելու վրա կորցրած քո ժամանակի համար, նրանք պատասխան չունեն: Որովհետև անգամ աստղերը հարատև չեն, ու որ ժամացույցի չխկ-չխկ-ը նրանց էլ կտանի քո ստեղծած անվերջությունից, ու դու կմնաս քո ստեղծած աշխարհի վերջին բնակիչը՝ առանց ժամացույցի…

Հ.Գ. Մեջբերում Ջոն Գրինի «Աստղերն են մեղավոր» գրքից.

«Կգա ժամանակ, երբ մենք բոլորս կմեռնենք: Բոլորս: Կգա ժամանակ, երբ չի մնա ոչ մի մարդ, ով կհիշի, թե ինչ-որ մեկը եղել է ու նույնիսկ ինչ-որ բան է արել: Չի մնա ոչինչ, որ կհիշեցնի Արիստոտելի կամ Կլեոպատրայի մասին, իմ մասին էլ չեմ խոսում: Այն ամենը, ինչ մենք արել ենք, կառուցել ենք, գրել ենք, մտածել ու բացահայտել ենք, կմոռացվեն:
Իսկ եթե քեզ անհանգստացնում է հավերժ մոռացումը, առաջարկում եմ անտեսել այդ վախը, ինչպես վարվում են բոլորը…»