Ես ուղղակի վեր թռա իմ մահճակալից: Ինչո՞ւ վեր թռա: Հեսա բացատրեմ:
Այ օրինակ, պատկերացրեք Արքիմեդին: Նա հունական արևի կիզիչ ճառագայթների տակ լոգանք է ընդունում իր լողավազանում: Նա համոզված է, որ այս ջրի մեջ մի գաղտնիք կա թաքնված: Բայց քանի որ նրա վարպետը պատահաբար մոռացել էր նորոգել այն անցքը, որից ջուրը աննկատ դուրս էր հոսում, նա այդպես էլ չկարողացավ բացահայտել հենց իր՝ Արքիմեդի ուժը: Եկեք պատկերացնենք: Եթե լողավազանը ծակ լիներ …
Լավ, էսպես ասեմ:
Նյուտոնը նստած իր այգու ծառերից մեկի տակ մտածում էր իր բանաձևերի մասին: Ի դեպ, ես նկատի ունեի հենց այն ծառը, որի խնձորն ընկավ նրա գլխին: Խնձորի պոչը արդեն համարյա պոկվել էր: Բայց հանկարծ … Հանկարծ Նյուտոնի ոտքը քոր եկավ, ու նա կռացավ, որ ոտքը քորի, և խնձորը հանճարի գլխին ընկնելու փոխարեն ընկավ խոտերի վրա: Իսկ Նյուտոնն ուղղում է իր մեջքը, և նայելով իր ձեռքի թղթերին, իրեն արդեն հազարերորդ անգամ հարցնում, թե ինչու են բոլոր իրերը և մարդիկ «կպած» երկրի երեսին, չկռահելով անգամ, որ իր բոլոր հարցերի պատասխանը հենց նոր ընկավ իր մեջքի հետևում: Լավ, է՜: Լավ չեմ հասկացնում իմ միտքը: Մի օրինակ էլ, ու վերջ:
1890-ականների վերջն է: Ավստրիայի ու Գերմանիայի սահմանին գտնվող Բրաունաու-Ամ-Ինն փոքրիկ քաղաքի փողոցներից մեկում, մի տղա ընկած է թիթեռնիկի հետևից: Հիմա կասեք` ես ի՞նչ ա խոսում, ի՞նչ Ամ-Ինն, ի՞նչ թիթեռ: Բանն այն է, որ այդ փոքրիկ տղան Ադոլֆ Հիտլերն է (քաղաքը իր ծննդավայրն է, իսկ մնացածը` իմ հիվանդ երևակայությունը):
Նա թիթեռնիկի հետևից ընկնելով դուրս է գալիս փողոցի երթևեկելի մաս ու ընկնում է մեքենայի տակ: Ու քանի որ իմ ֆանտազիայի դաժանությունը Հիտլերի գործունեության դաժանությանը էնքան էլ չի զիջում, եկեք պատկերացնենք, որ փոքրիկ Ադոլֆիկը երբեք չդարձավ ֆաշիստ-բռնապետ…
Եթե… Բայց եթե… Եթե հանկարծ…
Պատահականությունը շատ կարևոր ա: Եվ մենք չենք հարգում պատահականությունը: Ինձ համար չկա ճակատագիր, ու ես չեմ կարծում, որ մեր կյանքը մեր ձեռքերում է: Իմ կարծիքով, կյանքը պատահականությունների շղթա է:
Պատահականությունը շատ բան է որոշում: Այ, օրինակ, նույն հաջողությամբ, ինչ-որ մի իր կամ քարի կտոր, թեկուզ ավազ կարող էր այդ լողավազանի անցքի մեջ խցկվել ու պահել ջրի ծավալը: Խնձորն ընկնելու պահին կարող էր Նյուտոնի ընդամենը վիզը քոր գալ, և խնձորը հայտնագործության հետ կընկներ հենց նրա գլխին: Կամ Ադոլֆի թիթեռնիկը ճանապարհին հակառակ ուղղությամբ կարող էր թռնել:
Ու նորից. Արքիմեդը կարող էր ուղղակի արեգակից արևահարված քնել, ու երբեք չէր ասի «Էվրիկա»: Այն նույն փրկարար քամին կարող էր քշել-տանել Նյուտոնի բանաձևերը, որոնք գրված էին թղթի վրա: Իսկ Ադոլֆի թիթեռնիկը միգուցե ընդհանրապես թունավոր լիներ:
Աբսուրդների շա՞րք: Ոչ: Սրանք երեք հասարակ օրինակներ են, թե ինչպես կփոխեր պատմությունն իր ընթացքը պատահականությունների պատճառով:
Հա, ամենասկզբից ես գրեցի, որ վեր թռա մահճակալիցս ու խոստացա ասել, թե ինչու: Skrillex-ի պատահական երգերից մեկի գլխացավ առաջացնող «մեղեդիներից» մեկի ներքո, իմ գլխում պատահական մտքեր առաջացան, ու պատահաբար նոթատետրս ու գրիչս մոտս էին…
Հիմա նոր եմ հասկանում, թե ինչու քչերի մոտ է ստացվում ստեղծագործել: Ես երևի այն միջանկյալ տեղ գրավող մարդկանցից եմ, որը և՛ կարողանում է, և՝ չէ:
