Կյանքիս 15-րդ աշունը ես սիրում եմ այնպես, ինչպես մնացյալ 14-ը:

Աշունը սենյակում փակվելու ու տատիդ հավաքած ուրցով թեյը խմելու ժամանակն է:

Աշունը առանց անձրևանոցի թրջվելու, հետո 39° ջերմությամբ պառկելու ժամանակն է:

Աշունը երբեմնի թաղածդ հիշողությունները վերապրելու ժամանակն է:

Աշունը մամայի ամեն առավոտ ասվող.

«Տաք հագի՝ չմրսես» խոսքերն են:

Աշունը մարդիկ են, որ մի ժամանակ բրդյա տաք վերարկուդ ուսիդ էին գցում, որ չհիվանդանաս:

Աշունը մենակության մեջ մրսելու ու մտքերդ տերևների մեջ խեղդելու ժամանակն է:

Աշունը քո բաժին արևը մինչև մազերիդ ծայրը զգալու ժամանակն է:

Աշունը առավոտից մինչև իրիկուն անձրևի հոտով հարբած լինելու ժամանակն է:

Աշունը աշխարհի հետ հատման կետեր չունենալու, նրան անվերջ զուգահեռ լինելու քո ժամանակն է:

Գրում եմ, հետո ծալում աշունը` որպես մի դեղին տերև, դնում գրքիս արանքում ու մոռանում մինչև հաջորդ աշուն:

Դուռը շխկոցով փակվեց: Ուղղությունը դեպի Երևան: Շենիկից Երևան գնացող երթուղայինն է: Թվում է՝ ամեն ինչ նույնն է. նույն վարորդը, նույն շրխկոցով դուռը, նույն վերջին նստարանը՝ ես վրան, ու նորից նույն հայացքներն են: Աշխարհում ամենաշատը պաշտում եմ այդ հայացքները. հույսով, սպասումով, ակնկալիքներով լի: Նստում եմ վերջում, որ հատ-հատ որսամ բոլոր ծուռ ու անկեղծ ժպիտները:

Թեմաները տարբեր են. նոր ընդունված ուսանողներից մինչև վարունգի ու ձմերուկի գին, էժան ու մաքուր բրդի տեղերից մինչև Սովետ: Սիրում եմ գյուղացիների չկրկնվող խոսակցությունները, ու ամենատարբեր թեմաներն իրար կապելու բացառիկ կարողությունը:

Դուռը դրսից շրխկոցով փակում եմ (այլ կերպ հնարավոր չի): Երևանում եմ: Ականջակալներս տեղավորում եմ պայուսակումս ու կանգնեցնում քաղաքի երթուղայինը: Ամեն ինչ նույնն է. նուն անծանոթ վարորդը, նուն վերջին նստարանը, նույն անտարբեր հայացքները, անգամ դռան շրխկոցն է նույնը: Ես էլ եմ նույնը. գյուղի երթուղայինով քաղաք հասած մեծ պայուսակով աղջիկ:

Երևան ջան, ներիր ինձ, բայց 2800 տարվա պատմությունդ անգամ, քեզ իմը չի դարձնում: Ներիր, որ ամեն ծառիդ տակ գյուղիս հոգնած պապիկների հայացքներն եմ փնտրում, որ ամենամեծ խանութներումդ հարևանի վաճառած բաժակով արևածաղիկն եմ փնտրում, որ երթուղայիններումդ բրդից ու ձմերուկից խոսող կանանց եմ փնտրում:

Ուզում եմ ասել.

Չեմ դավաճանի իմ Շենիկին,

Որքան էլ դյութես, օ՜, Երևան…

Քեզ միշտ կսիրեն, քեզ միշտ երգեր կնվիրեն , ու դու միշտ կմնաս վարդագույն թագուհի:

Բայց այսօր ես կսիրեմ իմ հեռավոր գյուղիկը, հարևանի հացատան պանիրով բրդուճը, մեր երթուղայինի մեջ եղած հայացքները:

Շըրըխկ… Դուռը փակվեց: Գյուղում եմ, այստեղ ես տանն եմ:

Տարիները մերսեդեսի պես արագ  անցնում են՝ իրենց հետևից թողնելով մի մեծ փոշու ամպ: Մենք վազում ենք բռնելու բոլոր լավ պահերը, բայց միշտ չի, որ հասնում ենք:

Ես սովորություն ունեմ վազել մանկություն, որտեղ մնացել են իմ լավ ընկերները, ում  հետ մի ժամանակ «մեջմտնելոցի» էինք խաղում:

«Մեջմտնելոցու» վարպետներից մեկը Վարազդատն էր: Ես հասկանում էի, որ անչափ անհաջողակ եմ, երբ իմ բոլոր հարվածներից նա «պաս» էր բռնում: Նրան խաղից հանելը ամենաուրախալի փաստն էր:

Մեր թաղում հիմա խաղի վարպետներ չեն մնացել, որովհետև խաղացողներն էլ չեն մնում: Վավային հարցրի՝ գնում ես հա՞, ասաց՝ տանում են,Նուշ:

Չի վախենում, վստահ եմ, գիտեմ, որ չի վախենում: Կկարոտի, անպայման: Նորմալ է, բոլորն են կարոտում, բայց  ուրախ եմ, որ մի  «ախպեր» էլ է ավելանում զինվորների թվին: Բանակը, ուղղակի տերմին չի, բանակը Վավայի նման տղերքն են, որ մենակ կարոտից են վախենում:

Ախպեր ջան, ընկեր ջան:  Գիտեմ , որ խաղ չի, բայց ուզում եմ, որ խաղի նման վարպետ լինես, ու  թշնամիդ ինձ նման անհաջողակ լինի: Ուզում եմ, որ երկու տարի շարունակես խաղալ, ոնց որ միշտ ես խաղում: Շատ «պաս» կբռնես, պիտի բռնես, իրավունք չունես չբռնելու: Երկու տարուց հետ ես գալու, ինձ Անիչկա ասելու ու ներվերս ուտելու համար:  Հետ գալուցդ խմելու ենք իրար հետ, ես՝ կոլա, դու՝ լիմոնադ: Տես, հա, խոսք ես տվել:

Բարի ճամփա, ընկեր իմ: Ես վերջին «պասն» եմ տալիս, որ տանես հետդ ու հետ բերես: Ու հետ գաս:

Գյուղում ապրելու ամենամեծ առավելությունը քաղաքից չլինելն է, իսկ քաղաքից լինելու միակ առավելությունը՝ քաղաքից լինելը:

Երբեք չեմ փայլել երաժշտական ունակություններովս, թեև ինձ մեծ երգչուհի էի համարում ՝ սանրը ձեռքիս: Չնայած երաժշտական լսողությու չունենալուս, մայրս միշտ ինձ դաշնակահար էր պատկերացնում, տատս էլ ՝ քանոնահար: Երևի, եթե գյուղում չլինեի, ստիպված կլինեի նոտա սովորել ու որևէ գործիք նվագել, բայց գյուղս փրկեց ինձ:

Ի պատասխան իմ անտաղանդ կերպարի, գյուղում շատ երեխաներ կան, որոնք արվեստի հետ մեծ առնչություն ունեն: Իմ միակ տաղանդը՝ քիչումիչ գրելն է, և թունդ սուրճ պատրաստելը:

Ու այդ շատ ու շատ երեխաներ՝ զարգանալու ու կատարելագործվելու հնարավորությունից զրկված լինելով, իրենց տաղանդը ներդնում են դարպասներին կավիճով նկարելու ու դպրոցական հանդեսներին՝ բերանը բացել-փակելու մեջ:

Երևի կհամաձայնեք, որ դպրոցում երեխաները ոչ միշտ են իրենց ազատ դրսևորում , ու շատ տաղանդներ մնում են անհայտ: Հենց այս տաղանդներին որոնելու ու բացահայտելու ձգտումով էլ մի երկու ընկերներով որոշեցինք գյուղում զարգացման կենտրոն բացել:

30 տարվա ստաժավոր ուսուցիչներից հետո 15 տարեկան աղջկան «ուսուցչի» դերում դժվար է պատկերացնել: Խնդրել եմ, որ ինձ ազգանունով կամ «ընկեր»- ով չդիմեն. ինձ իմ անունը դուր է գալիս:

Կենտրոնի անունը բավականին ոգևորիչ է Շենիկի «ՏնաՇեն» ակումբ: Երեխաների թիվը գնալով շատանում է, ու դրան նպաստում է ծրագրի անվճար լինելը: Ակումբում աթոռներ չունենք, մենք նստում ենք բարձերին, խոսելուց կանգնել պետք չէ, իսկ ձեռքի փոխարեն՝ մատ ենք բարձրացնում:

Մենք գտել ենք գյուղի երեխաներին «դաշնակահար» ու «քանոնահար» դարձնելու մեր բանաձևը: Դրա համար նոտա սովորել պետք չի, պարզապես պետք է հավատալ ու չսահմանափակել մեզ գյուղի ներսում, ինչու չէ՝ ձգտել քաղաքին, բայց լինել գյուղացի:

(Պատասխան Մարիամի ու Վահեի նյութերին)

Եթե հիշում ես, բայց դժվար թե հիշես, անցած անգամ ասում էի, որ պիտի կյանքի ամեն վայրկյանը ապրենք: Ապրելու համար իմաստ գտնել պետք չի, որովհետև ինչքան շատ փնտրես, էդպես էլ չես գտնի հիմնական նպատակը, ավելի լավ է, քո համար ապրես:

Վահեն ու Մարիամը լիքը հավես մեկնաբանությունն էին տալիս, 17 և 18 տարեկան լինելու ու ոչ մի բանի հավես չունենալու հետ կապված: Չգիտեմ, երբ հասնեմ 17, հետո էլ 18 տարեկանի, գուցե մի նյութ էլ ես գրեմ, ոչնչի հավես չունենալու մասին, բայց փառք Աստծո, ես 15 տարեկան եմ ու ամեն ինչի հավես ունեմ:

Եթե մայրիկիս հարցնեք, կասի որ ես, անպոչ գդալի պես, ուր հասնի, ինձ մեջ եմ գցում: Չէ, չափից դուրս հետաքրքրասիրությունը չի պատճառը, ուղղակի անընդհատ քնել, արթնանալ, լվացվել, հագնվել, գնալ դպրոց, գալ տուն, հաց ուտել , դաս անել, հետո նորից քնել, այ սրանից եմ հոգնել:

Մի մտածիր, որ աչքերիս վարդագույն ակնոցներ են, կարևորը վարդագույն հոգին է: Մի քիչ փիլիսոփայեցի, լավ, էս հեչ:

Ո՞ւր էինք հասել, հա, հիշեցի: Ես մտածում եմ, որ էն՝ քնել, արթնանալ, լվացվել… -ը մարդ պիտի սիրելով ու հավեսով անի: Մի մտածիր, որ ես միշտ էդպես եմ անում, բայց ինքս ինձ համոզում եմ էդպիսին լինել, որ հետո չասեմ՝ «Կյանքս անցավ, բան չհասկացա»…

Փողոցում քայլող պապիկին ուղղակի նայելուց, կարելի է մոտենալ, բարևել, գլխարկի ձևն ուսումնասիրել, հետո անցնել, ու մինչև քո ուզած տեղը հասնելը, մտածել, որ իրեն առանց գլխարկ ավելի կսազեր, կամ էլ այդպես ավելի լավ էր:

Ամեն անգամ խանութից ձու գնելուց, ինքդ քեզ նորից ու նորից հացնել. «Հա՞վն է ձվից, թե՞ ձուն հավից»: Ու երբ վաճառողուհին ընդհատի միտքդ, ուղղակի վճարել ու դուրս գալուց բացի, բարի առևտուր մաղթիր, ու դուռը կամաց փակիր, որ հետևիցդ չասեն. «Կամա՛ց, գոմի դուռ չի»:

Գրելու ու պատմելու շատ հավես կա, որովհետև 15 տարեկան եմ ու ամեն ինչի հավես ունեմ: