-Նա 24 տարեկան էր, իսկ ես՝ 16: Հաճախ էր մեր տան մոտով անցնում, բայց ոչ մի անգամ ինձ չէր նկատում: Մի անգամ էլ, երբ էլի մեր տան մոտով անցնելիս է լինում, մի մեծ խնձոր եմ վերցնում ձեռքս ու նետում նրա վրա: Խնձորը հենց գլխին է ընկնում: Չէի մտածում, որ իմ նետած խնձորը հենց իր նշանակետին կդիպչի: Ամոթից արագ թաքնվում եմ, որ ինձ չտեսնի: Բայց պարզվում է՝ այդ ժամանակ նրա եղբայրը կողքով քայլելիս է եղել և ինձ նկատել է, նրան ասել է, որ ես եմ նետել:

Մի կողմից ամաչում էի արարքիս համար, բայց նաև ուրախ էի, որովհետև այդ դեպքից հետո սկսեց ինձ ուշադրություն դարձնել: Երբ ես 19 տարեկան էի, իրար սիրային նամակներ էինք գրում: Եղբայրներս խիստ էին, դրա համար էլ նամակներն իրար չափազանց զգույշ էինք փոխանցում: Վախենում էի, որ եթե նամակների մասին իմանան, շատ կզայրանան: Դրա համար բոլոր նամակները ստանալուց հետո այրում էի: Նամակների վրա միշտ գրում էինք Ա-ից Լ-ին և հակառակը՝ Լ-ից Ա-ին: Իրար կողքով անցնելիս՝ նամակները ծածուկ իրար էինք փոխանցում:

Ա-ի անունը Աշխարաբեկ է: Այս տարի Լ-ն և Ա-ն նշում են իրենց ամուսնության 50-ամյակը:

-Տե՛ս, ինչ սիրուն աղջիկ ա, գնա հետը խաղա, ի՞նչ ես տանը նստել…

Միշտ իմ ընկերների ցանկում տղաների թիվը գերազանցել է աղջիկների թվին: Չգիտեմ՝ ինչն է պատճառը: Չորս տարեկանում միակ պատճառը, որ ես սկսեցի ընկերություն անել տղաների հետ այն էր, որ մեր բակում ես միակ աղջիկն էի:

Մենք երեք հոգի ենք… Հիշում եմ, թե ինչպես առաջին անգամ մայրիկս մի կերպ ինձ համոզեց դուրս գալ բակ՝ խաղալու: Մինչ այդ միշտ ծնողներիս հետ էի դուրս գալիս:

-Մամ, դուրս գամ՝ ո՞ւմ հետ խաղամ:

-Գնա, մեկի հետ կծանոթանաս, էլի:

Այդպես պարանը ձեռքիս դուրս եկա, բակում ոչ ոք չկար, ու շատ շոգ էր: Պարանս կապեցի մեր հարևանի պատուհանի ճաղերից ու սկսեցի պտտել: Մեկ էլ լսեցի, թե ինչպես էր մեր դիմացի շենքում մի կին համոզում իր թոռանը, որ տանից դուրս գա՝ խաղալու: Երկար ժամանակ չեմուչում էր անում, բայց վերջում ինձ նման ստիպված դուրս եկավ տանից: Մոտեցավ ինձ ու ասաց.

-Բարև, իմ անունը Զավեն է, կարո՞ղ եմ քեզ հետ խաղալ:

Փոքրամարմին ու մի քիչ սևուկ տղա էր: Մի քանի օր շարունակ իրար հետ էինք խաղում: Մի օր մի ուրիշ տղայի հետ ծանոթացրեց, նրա անունն էլ Հակոբ էր: Նա էլ էր Զավենի նման սևուկ, բայց ավելի բարձրահասակ էր: Նրանք լավ ընկերներ էին: Ինչ-որ խաղ խաղալիս միշտ գաղտնի պայմանավորվում էին, որ այնպես անեն՝ ես պարտվեմ: Ես էլ նեղանում էի ու գնում տուն: Հետո ինձ էլ ընդունեցին իրենց խումբ ու էլ չէին նեղացնում:

-Զավե՜ն, Զավե՜ն, Զավե՜ն…

Ես ու Հակոբը ճշտապահ էինք, միշտ ժամանակին գալիս էինք ու ժամերով Զավենենց շենքի առջև Զավենին էինք կանչում: Հաճախ այնքան ուշ էր դուրս գալիս, որ ինձ կամ Հակոբին արդեն տուն էին կանչում:

Ձմեռ էր, երեքով շատ մեծ ձնեմարդ էինք պատրաստել: Երկար, կարմիր գույնի շարֆ ունեի, կապել էի վզին, Հակոբն էլ տանից գազար էր բերել ու որպես քիթ՝ դրել ձնեմարդու վրա: Հաջորդ օրը դպրոցում բոլորին պատմեցի մեր ձնեմարդու մասին: Դասընկերներով եկանք մեր բակ, որ ցույց տամ, այն էլ ինչ-որ մեկը կոտրել էր: Գնացի տուն ու ամբողջ օրը լաց էի լինում, ինչու՝ ես էլ չգիտեմ: Բայց տղաներն ասացին, որ բան չկա, ու մի հատ էլ սարքեցինք: Ճիշտ է՝ այն մեկին չէր հասնի, բայց էլի լավն էր:

Ամռանը մեր հավաքած գումարով տարբեր ուտելիքներ էինք գնում, բակում խոտերի վրա ծածկոցներ էինք փռում ու «քեֆ» էինք անում: Տեսնելով, որ խնջույքների նկատմամբ սեր ունենք՝ մեր ծնողներն սկսեցին ամառները մեզ անտառ տանել: Հետո բակում միջոցառումներ էինք կազմակերպում. տղաները միշտ արտասանում էին, իսկ մնացած ժամանցային մասն ինձ վրա էր՝ երգում էի, պարում:

Հետո մեծացանք, բակում նոր երեխաներ հայտնվեցին, ես ընկերուհիներ ունեցա, նրանք էլ՝ նոր ընկերներ, բայց մենք մեր ընկերության մասին երբեք չէինք մոռանում: Տարիներ անց Հակոբը գնաց Երևան: Հակոբի գնալը դժվար էր և՛ իր, և՛ մեզ համար: Բայց գնալուց առաջ իր դասընկերոջ՝ Գոռի հետ ծանոթացրեց: Գոռին շատ սիրեցինք, երեկոյան հաճախ էինք միասին քայլում: Բայց Գոռն էլ գնաց Ռուսաստան: Հակոբի ու Գոռի պակասը շատ էր զգացվում: Հակոբը երբեմն գալիս էր Վանաձոր, ինչպես միշտ՝ երկուսով Զավենին էինք սպասում իրենց շենքի առջև: Մեկ-մեկ ես էի գնում Երևան: Մի անգամ, երբ Երևանում էի, Հակոբի հետ գնացինք իր սիրած աղջկա համար նվեր գնելու: Ո՛չ ինքը քաղաքը լավ գիտեր, ո՛չ էլ ես: Ամբողջ քաղաքը տակն ու վրա արեցինք, բայց, բարեբախտաբար, չմոլորվեցինք:

Հիմա շատ ժամանակ է անցել: Գոռը Ռուսաստանից վերադարձել է: Հակոբը անվճար ընդունվեց համալսարան: Մի քանի օր առաջ էլ նշեցինք Զավենի տասնութամյակը: Հուլիսի 2-ին Գոռն ու Զավենը կգնան բանակ:

Դժվար է նույնիսկ բացատրելը՝ ինչ եմ զգում: Քույրերը, որոնք իրենց եղբորը բանակ են ճանապարհում, երևի կհասկանան: Ես հարազատ եղբայր չունեմ, բայց նրանց եղբոր պես եմ սիրում: Եթե չլիներ այն ճակատագրական օրը, երբ ես ու Զավենը ծանոթացանք, երևի թե եղբայր այդպես էլ չունենայի: Չափազանց հպարտ եմ նրանցով: Մենք հիմա չորսն ենք, չորս լավագույն ընկեր: Վստահ եմ, ամեն ինչ կմնա նույնը, միակ բանը, որ կփոխվի, ժամանակն է:

Յուրաքանչյուր նոր սերունդ գերազանցում է իր նախորդ սերնդին: Հաճախ եք երևի լսում ձեր ծնողներից, տատիկներից, պապիկներից, որ նրանց ժամանակներն ուրիշ էին, որ իրենք ավելի լավն էին, ավելի լավ էին սովորում, շատ էին կարդում և այլն: Ես նման խոսքեր ծնողներիցս չեմ լսել և փոքր տարիքից մեծացել եմ այն համոզմունքով, որ մենք ավելի ընդունակ ենք և ավելի խելացի: Սեփական կարծիքը, ուրույն մտածելակերպը, ոճը, համարձակությունը` ահա թե ինչն է բնորոշ մեր սերնդին: Չկա ոչինչ, ինչի շուրջ մենք բոլորս նույն կերպ կմտածենք: Նույն ֆիլմը մենք կարող ենք մեկնաբանել տարբեր տեսանկյուններից, նույն գիրքը մենք կարող ենք ընկալել յուրովի:

Մենք տարբերվում ենք մեր ծնողներից, որովհետև մենք ծնվել ենք ազատ, անկախ երկրում և առաջնորդվում ենք ազգային գաղափարներով: Մենք այն սերունդն ենք, որը ցանկանում է ապրել և ստեղծագործել անկախ Հայաստանում, մենք պատրաստ ենք զարգացնել և պաշտպանել Հայաստանը:

Մենք հետաքրքրված ենք քաղաքականությամբ, հաճախ ենք ակտիվ գործունեություն ծավալում այդ ասպարեզում, քան մեզանից մեծերը: Ուսուցիչներս ասում են, որ իմ տարիքում նրանք ուրիշ հետաքրքրություններ ունեին և քաղաքական գործերին չէին խառնվում: Այո, դուք ուրիշ էիք: Բայց ասեք ինձ, ինչո՞ւ քաղաքականությունը չպետք է հետաքրքրի ինձ: Չէ՞ որ հենց այդ ասպարեզում կատարվող գործողություններն են որոշում իմ և իմ երկրի ապագան: Մենք դեռ չունենք ընտրելու իրավունք, բայց հասկանում ենք, որ մենք նույնպես կարող ենք ինչ-որ ազդեցություն ունենալ ընտրությունների վրա և կունենանք: Այսօր յուրաքանչյուր խելացի քաղաքական գործիչ փորձում է իր գործունեության մեջ ավելի շատ պատանիներ և երիտասարդներ ընդգրկել:

Մեր սերունդը ստեղծագործ և ստեղծարար է: Այն ինչ մեր նախորդ սերունդները անվանում են «նորագույն տեխնոլոգիաներ», մեր համար դա արդեն սովորական բան է: Մենք ենք այսօրվա տեխնիկական նվաճումների կրողը և դրանք շարունակողը: Կողքս այսօր տեսնում եմ ապագա ծրագրավորողներ, ճարտարագետներ, ինժեներներ, դիզայներներ և ռոբոտաշինարարներ, ովքեր կդառնան ապագայի նորարարներն ու գյուտարարները:

Մենք ունենք այլ արժեքներ և այլ պատկերացումներ կյանքի մասին:

Մենք կարևորում ենք տպավորությունները, որ ստանում ենք կյանքից: Առաջնային ենք համարում մեր կյանքի այն հնարավորությունները, որոնք մեզ թույլ կտան ճանապարհորդել, սովորել ավելին այս կյանքից: Մենք նոր սերունդ ենք, որը անցյալում է թողնում բոլոր պատերազմները և նայում է առաջ, որը վայելում է կյանքը և ձգտում ավելիին: Հնում ասված շատ արտահայտություններ էլ ավելի արդիական են այսօր, քան առաջ` oրինակ` «Ինչքան լեզու գիտես, այդքան մարդ ես»: Մեր սերունդը ավելի է գնահատում գիտելիքը և նրա ուժը, մենք քաջ գիտակցում ենք, որ առանց գիտելիքի դու ոչ ոք ես:

Ես և իմ հասակակիցները այն սերունդն ենք, որը յուրաքանչյուր հարցի շուրջ ունի իր սեփական կարծիքը, մենք այն սերունդն ենք, որը չի վախենում բարձրաձայնել իր մտքերը, պնդել իր համոզմունքները: Բոլոր ժամանակաշրջաններում ապրել են տարբեր մարդիկ, և ժամանակի հետ մենք փոխվում ենք, այսօր մենք գերազանցում ենք մեր նախորդ սերունդներին, վաղը մեզ կգերազանցեն մեր ապագա սերունդները:

«Հետևողական աշխատանքի համար»

Եթե ասեմ, որ գրելը իմ տարերքն է՝ երևի թե չեմ խաբի: Միշտ ցանկացել եմ զբաղվել լրագրությամբ, բայց երբեք նման հնարավորություն չեմ ունեցել: Լրագրությամբ զբաղվելու մի շարք փորձերից հետո ես հանդիպեցի «Մանանա» կենտրոնին:

Առաջին հանդիպում` Ստեփանավանի մեդիադասընթաց: Այս հանդիպումը դարձավ ամենանշանակալից օրերից մեկը: Չնայած այն փաստին, որ դասընթացը ուրիշ քաղաքում էր, ես որոշեցի բաց չթողնել այդ հնարավորությունը: Սկզբում մի քիչ ամաչում էի, գրեթե չէի խոսում, բայց հետո «Մանանա»  թիմի անմիջականությունը ստիպեց ինձ ակտիվանալ: Ես ուղղակի երջանիկ եմ, որ այդ օրը, բազում տաղանդավոր և ստեղծագործ պատանիներից ընտրեցին հենց ինձ: Այս հանդիպումը ենթադրում էր նոր հանդիպում, որը եղավ Ծաղկաձորյան մեդիաճամբարի մեկ շաբաթը: Պետք է ասեմ, որ դա իմ ամենալավ յոթ օրն էր և ամենալավ ծննդյան տարեդարձը (Մեդիա ճամբարը համընկել էր իմ ծննդյան տարեդարձի հետ): Այդ յոթ օրերի ընթացքում ես սովորեցի լինել ստեղծագործ: Սկզբում լավ չէի գրում, նյութերիս մեջ կյանք չկար: Եվ տարօրինակ էլ չէ, ինչպե՞ս կարող էր կյանք լինել անշունչ հաշվետվության մեջ: Տիկին Ռուզաննան մի անգամ ասաց, որ նյութերս ավելի շատ հաշվետվության են նման, նստեցրեց իր կողքին և սկսեց խմբագրել նյութերիցս մեկը: Այդ օրը ես հասկացա, որ պետք է դուրս գամ ինձ հատուկ փակագծերից և սկսեմ գրել այն, ինչ մտածում և զգում եմ, որ պետք է նյութերս լինեն անկեղծ և հստակ, հասկանալի և հարազատ ուրիշներին:

Իսկ այսօր մեկուկես տարի անց 17.am-ին թղթակցելուց հետո ես ստացա մրցանակ իմ հետևողական աշխատանքի համար, որը դարձավ այն նոր էջի սկիզբը, որտեղ ես կկատարելագործվեմ, կգրեմ նոր և ավելի հետաքրքիր պատմություններ, կդառնամ ավելի ստեղծագործ և իմ ձայնը ավելի լսելի կլինի, քան երբևէ: