Բարև: Շարունակում եմ ներկայացնել մեր ճամբարային օրագրի 4-րդ օրը: Առավոտյան ստուգում ենք  օրակարգը. մեր ամբողջ օրն ընթանալու  էր «Մանանա» կենտրոնում:

Իջնում ենք աստիճաններով, անցնում ենք մի քանի փողոց և ահա հասնում ենք կենտրոնի շենքին: Աննան հաշվելով բարձրանում է աստիճանները, հասնում ենք 5-րդին` առավոտյան մեր մարզանքը ինքնըստինքյան կատարած:

Օրվա առաջին կեսի  թեման էր լրագրությունը, ինչպես պատմություն գրել, հարցազրույց վարել, «գրողական գործիքներ» և այլն:

Սովորում ենք, որ պետք է նախապես պատրաստվել հարցազրույցի, ունենալ հարցերը, աշխատել, որ բաց հարցեր տրվեն, կարևորը՝ կարողանալ լսել զրուցակցին, զւոյցն անպայման ձայնագրել:

Լավ, անցնում ենք հաջորդ թեմային`պատմություն գրելուն (storytelling): Իրականում ավելի հեշտ է գրել ուրիշի կամ ինչ-որ առարկայի կամ երևույթի մասին, քան քո մասին: Դրանում ես համոզվեցի, երբ մեզ հանձնարարվեց գրել պատմություն մեր մասին: Մենք գրում ենք մեր պատմությունները անգելերն լեզվով, հետո հավեսով  ճաշում ենք, էներգիա ենք հավաքում  ու անցնում ենք արդեն պատմությունները քննարկելուն: Յուրաքանչյուրի պատմությունը եզակի էր և հետաքրքիր:

Հետո սկսում ենք գրել տարբեր գաղափարներ, որոնք հուզում են մեզ, և մի քանի օրից պիտի դառնան մեր գործողությունների հիմքը: Թղթի վրա գրված են տարբեր թեմաներ`աղբահանություն, աղտոտվածություն, գյուղի խնդիրներ, մշակույթ, անօթևանների խնդիր, Սևանի խնդիրներ… Սրանք մենք պետք է դարձնենք մեր պատմությունների, ֆոտոպատմությունների, ֆիլմերի առարկան: Ընդմիջմանը բարձրանում  ենք պատշգամբ, այնտեղ բելգիացի Ռևդուանը երգում էր.

-Սիրտս հանեմ, տամ, տամ, տամ…

Փաստորեն հարսանիքների և խնջույքների երգացանկը իրոք երջանկացնում է  մեր հյուրերին, և նրանք նույնիսկ անգիր են անում:

Հետո  շարունակում ենք ուղեղյին գրոհը, իսկ այդ ընթացքում տոպրակները ձեռքներին գալիս են բելգիացիները. այսօր մեզ մոտ բելգիական մշակութային երեկո է: Նրանք սկսում են պատրաստել բելգիական ընթրիքը, իսկ մենք օգնում ենք նրանց: Երեկոյի ընթացքում «Թումուլտի» երեխաները պատմում են Բելգիայի, նրա կառավարության, բնակչության, թագավորների մասին: Կազմակերպել էին  նաև խաղ իրենց սպորտի  վերաբերյալ: Նրանք մեզ սովորեցրեցին բելգիական  պար, երգ: Հետո համտեսեցինք նրանց պատրաստած ընթրիքը և  քաղցրեղենը:

Արդեն ժամը 23.00  ն է. հավաքում ենք մեր իրերը, շնորհակալություն ենք հայտնում և գալիս ենք տուն: Հա, արդեն տուն  ենք կոչում մեր հյուրանոցը:

Մշակութային փոխանակման ևս մեկ օր ավարտվեց: Սպասեք վաղվա արկածներին:

Ինեսա Զոհրաբյան

***

 Ներկայացնում ենք ծրագրի մասնակիցներին

Հարցազրույց հայ֊ բելգիական  ”Eploring the world through the lense of a camera” ծրագրի մասնակից Մորան Փիթերզի հետ

-Ինչպե՞ս իմացար ծրագրի մասին և ինչու՞ որոշեցիր մասնակցել։

-Ընտանիքիս հետ ուսումնասիրում էի ծրագիրը, ու նրանց խորհրդով որոշեցի մասնակցել։ Ես անգամ չգիտեի, թե Հայաստանը որտեղ է, բայց մտածեցի, որ հետաքրքիր կլինի, ու պետք է անպայման դիմեմ։

-Ի՞նչ ակնկալիքներ ունեիր ծրագրի հետ կապված, և արդյո՞ք դրանք արդարանում են:

-Ակնկալում էի շփվել տարբեր մարդկանց հետ, ծանոթանալ հայկական մշակույթին, ձեռք բերել նոր ընկերներ ու սովորել նոր բաներ։ Ականկալիքներս արդարանում են, միայն չէի պատկերացնում, թե այսպիսի շոգ կլինի։

-Այս չորս օրերը բավակա՞ն էին Երևանի մասին կարծիք կազմելու համար։

-Երևանը շատ գեղեցիկ քաղաք է՝ հիանալի բնությամբ։ Հիանալի մարդիկ: Հաճոյախոսում եմ,- ավելացնում է ծիծաղելով։

-Ի՞նչ կարծիք ունես ծրագրի վերաբերյալ։

-Շատ հետաքրքիր է, որովհետև բոլորը ոգևորված են անում ամեն ինչ։

-Եթե Հայաստանում սովորելու կամ ապրելու հնարավորություն ունենայիր, ի՞նչ կանեիր։

-Եթե հնարավորություն ունենայի կամ կրթաթոշակ, կարծում եմ, կապրեի։

-Ի՞նչ բացահայտեցիր Հայաստանում, որը Բելգիայում չկա։

-Տաք եղանակը, ինչպես նաև շենքերը։ Բելգիայում շենքերը փոքր են և հարթ, ինչպես նաև գունավոր չեն։

Հարցազրույց Ամալյա Հարությունյանի հետ

-Ինչպե՞ս իմացար «Մանանայի» մասին։

-Երկու տարի առաջ թղթակիցներից մեկի հետ շփվելով իմացա «Մանանայի» մասին։ Որոշեցի գրել նրանց և այդպես ուղարկեցի առաջին նյութս։ Դրանից հետո նյութերս սկսեցին տպագրվել, և ես դարձա «Մանանայի» անդամ։

-Ի՞նչ ակնկալիքներ ունես առաջիկա օրերի հետ կապված։

-Հուսով եմ, որ բելգիացի մասնակիցները ավելի ակտիվ կլինեն, և մեր շփումը ավելի կամրապնդվի, քանի որ ցանկանում եմ նրանց հետ կապը պահպանել նաև հետագայում։

-Ի՞նչն է ամենից շատ քեզ դուր եկել այս չորս օրերի ընթացքում։

-Ինձ շատ է դուր եկել քաղաքում քայլելը։ Չորս ժամից ավելի քայլեցինք քաղաքում ու բացահայտեցինք Երևանը մեր բելգիացի ընկերների հետ, կարծում եմ, որ շատ հետաքրքիր էր։ Մեր պատասխանատվությունը նույնպես մեծ էր, քանի որ մենք էինք նրանց առաջնորդում։ Իրոք շատ հետաքրքիր էր այդ առաջադրանքը կատարելն ու մեր արկածները Երևանի փողոցներում։

-Ի՞նչ տպավորություններ ունես բելգիացի քո հասակակիցներից։

-Նրանք շատ հետաքրքիր են ու յուրահատուկ, ինչպես նաև տարբերվում են իրարից իրենց հետաքրքրություններով։ Կարծում եմ, որ նրանց դեռ պետք է բացահայտել։

-Ի՞նչ կավելացնես։

-Այս օրերին նաև մտերմացա հայ մասնակիցների հետ։ Շատերը կային, ում չէի ճանաչում, բայց հիմա բավականին մտերմացել եմ նրանց հետ և հուսով եմ, որ մեր մտերմությունը էլ ավելի կամրապնդվի, թե՛ հայերի և թե՛ բելգիացիների հետ։

Հարցազրույցները վարեց Սոնա Զաքարյանը

Day 4^th

The day 8 august started with a breakfast from the hostel.The specialty of the day was a dough with cheese and egg that is called Khachapuri. After that we got ready, we walked to the manana center and had a workshop about the techniques of writing story and news also for how to prepare for a interview.

They explained how you would best do a interview an edit it. We wrote each a story about yourself and read it for the groep. After the workshop we ate a greek taco on the terras in the shadow. We took a break of thirty minutes and talked with each other. Later we brainstormed for ideas for our project and talked about the difference between subject as example global subject and inveramental subject. When we were ready we started collecting ideas for the project. We created groups for the differents ideas. The Belgian youth began cooking for their culture evening and preparing the quiz for the armenians. The armenians help cooking until a few Belgians started the quiz. The quiz was a way to explain to belgian country in a fun way. The Belgian youth cooked smashed potatoes with carrots and sausage; As dessert they had sweets from there home country like pastry with apple. That was the night closier

Morane Peeters

Հուլիսի 24-26-ը Գյումրիում տեղի ունեցավ «Անձի զարգացման համընդհանուր հմտություններ» եռօրյա դասընթացը։ Այս դասընթացին ընտրվել էի նաև ես՝ որպես մասնակից։ Մասնակիցները նաև Շիրակի մարզից էին ընտրված։ Մի քիչ պատմեմ այս 3 օրերի մասին։

Դասընթացը կազմակերպվում է Save the children կազմակերպության, Oxygen երիտասարդների և կանանց իրավունքների պաշտպանության հիմնադրամի կողմից։

Ամեն առավոտ Արագածոտնի մարզի երեխաները ժամանում էին Գյումրու տեխնոլոգիական կենտրոն, և այստեղ արդեն 28 մասնակիցներ պրոֆեսիոնալ դասընթացավարների գլխավորությամբ սկսում էին դասընթացային օրակարգը։

Առաջին օրը ծանոթացանք միմյանց հետ, խոսեցինք և սովորեցինք, թե ինչ են թիմային դինամիկան, հաղորդակցման հմտությունները, անհատական ինքնաանդրադարձումը (ռեֆլեքսիան)։ Վերջինս պետք է միշտ կրկնել հասկանալու համար սեփական առաջադիմությունդ՝ նպատակներիդ, քայլերիդ մեջ։ Օրվա սկզբում լրացրեցինք թեստեր, որպեսզի վերջում տեսնեինք մեր առաջընթացը տվյալ թեմաների շուրջ։

Երբ ծանոթացանք, առաջին հերթին ինձ զարմացրեց, ուրախացրեց այն փաստը, որ մասնակցում էին ուսանող-մայրեր, ծրագիրը նախատեսված էր 16-30 տարեկանների համար, և նրանց մասնակցությունն իրոք ոգևորող էր։ Ես մտածեցի, որ մեր երկրում արդեն պակասել են նախապաշարմունքներով ապրող ընտանիքները: Հիմա հարսները կարող են հեշտ ու հանգիստ մասնակցել տարբեր ծրագրերի և երեխային թողնել տանը։

Լավ, անցնեմ առաջ։ Հաջորդ թեմաները ինձ ավելի էին հետաքրքրում, դրանք էին՝ ապագայի հետ կապված նպատակներ, սմարթ -նպատակ։ Իրոք շատ մատչելի կերպով թրեյներները մեզ սովորեցրին քայլեր, որոնք իրոք կարևոր են մեր կարիերայի համար։ Հաջորդ թեմաները վերբալ և ոչ վերբալ հաղորդակցմանն էին վերաբերում։ Երեք օրերի ընթացքում էլ մեր դասընթացը ինտերակտիվ էր. հարցեր, քննարկումներ, ինչու ոչ՝ բանավեճեր և բոլոր մասնակիցների ներգրավում։ Մասնակիցների հետ ծանոթացումը, շրջապատի ընդլայնումը իրոք հիանալի է, և այս 3 օրերը իրոք ինձ շատ ծանոթներ ու ընկերներ պարգևեցին։ Ես հանդիպեցի 17.am-ի Անիին Ավետիսյան, ավելի ճիշտ՝ նա ինձ գտավ, որովհետև ուներ մարդկանց դեմքերը նկարներից ու հոդվածներից հիշելու ավելի լավ կարողություն, քան ես։ Օրվա վերջում կատարեցինք ամփոփում թրեյնինգի վերաբերյալ։ 

Օր 2

Հուլիսի 25-ին շարունակեցինք վերբալ և ոչ վերբալ հաղորդակցության թեման։ Ընթացքում դասընթացավարները հետաքրքիր տեղեկություններ էին տալիս հայտնի գիտնականների, հետազոտողների մասին։ Տոկոսներով իմացանք, թե որ ինֆորմացիան է ավելի լավ հիշվում և այլն։ Ստեղծեցինք մեր խաղերը, որոնց իմաստը ընդհանուր նպատակ ունենալն ու դրանց հասնելն էր։ Անձնային բրենդինգի, հարցազրույցների, CV-ի մասին ստացանք արդյունավետ, կիրառելի գիտելիքներ։ Կարող եմ շատ գրել, թե ինչ սովորեցինք, բայց չեմ գրի, որ մյուս տարի դուք էլ դիմեք այս ծրագրին։

Օր 3

Երրորդ օրը սկսեցինք ռեսուրսների կառավարում թեմայով։ Կեսօրին խոսեցինք աշխատանքային էթիկայի մասին։ Յուրաքանչյուր օր ուներ իր թիմային աշխատանքը, էներջայզերը և իհարկե, համով լանչի ժամանակը։ Նաև ունեինք ընդմիջումներ, որի ժամանակ ավելի էինք մտերմանում, կիսվում մեր պլաններով։ Շարունակեցինք աշխատանքային էթիկա թեմայով։ Յուրահատուկ էր «Ինչպես սովորել սովորել» դասընթացի մասը, և ես հասկացա, որ մեր կրթական համակարգը չի ենթարկվում այս նախադասությանը, այլ հիմված է կրկնողության և լճացման վրա։

Ձեզ եմ փոխանցում մեր անմիջական միջավայրի ուրախ տրամադրությունը։

Մի օր ես ծանոթացա Թամարայի հետ, ով վետերան-թղթակից է 17.am-ում։ Մի սիրուն, սովորական օր նրա ֆեյսբուքյան էջում տեսա լուսանկար վերնագրված՝ #Երևան #ջան, և այդպիսի մի քանի նկարներ ևս։ Հետո հասկացա, որ ես շատ եմ ոգևորվել, և ինձ գերում է համայնքի լուսաբանումը՝ թեկուզ բջջային հեռախոսի տեսախցիկով։ Եվ սկսեցի սիրուն բաները տեսնել ու նկարել ու ցույց տալ օգտատերերին, իհարկե, այս գաղափարի հեղինակի կարծիքը իմանալուց հետո (հեղինակային իրավունք եմ պահպանում)։ Արձագանքները ինձ ավելի էին ոգևորում, դե, պատկերացրեք, թե ինչ արձագանքներ էին։ Հաճախ այն, ինչը ես սիրուն էի անվանում, մտերիմներիս կողմից չէր դիտվում որպես սիրուն երևույթ, բայց ես, ինչպես ասում են, «անմահացնում էի» այդ պահերը։ Ահա, դրանք հանձնում եմ ձեզ։

Նկարներ անելը շատ հետաքրքիր է, որովհետև շփվում ես նկարվողի կամ առարկայի հետ, հետո ընտրում ես ամենալավը, տարածում ես ու լցնում քո սեփական օրը դրական լիցքերով։

Որոշ ժամանակ անց սկսվեց մեր հարևան գյուղի՝ #Արագածավանի #ջան-լուսանկարների տարածումը, հետո Կոտայքի մարզի #Լեռնանիստ #ջան-ը։ Եվ հիմա ուզում եմ, որ ընթերցողները սկսեն իրենց #ջաները, իրենց համայնքի թաքնված, սիրուն, եզակի ու տարօրինակ կողմերի բացահայտումը։

Սպասում եմ նոր, թարմ, սիրով արված ջաների շքերթի։

Ամեն տարի մեր գյուղում`Արտենիում, բերքահավաքը ուշ էր սկսվում, քան մյուս վայրերում: Սկսում էինք հուլիսի տասից կամ մի քիչ շուտ: Իսկ այս տարի ջերմաստիճանային փոփոխությունների պատճառով ավելի շուտ սկսեցինք `հունիսի 30 -ին: Ջերմաստիճանը փոփոխություններ բերեց, և մենք էլ մեր եռուզեռը սկսեցինք: Ինձ թվում է, ձեզ կհետաքրքրի, թե ինչպես է կատարվում այս ամբողջ գործընթացը:

Առաջին հերթին գյուղացիները գտնում են հարմար գնորդին, ով առանց շատ «ջոկելու» և մնացորդ տալու կտանի ծիրանը: Գտնում են ու «բարիշում» մի գնով տանել բերքը մինչև վերջ: Հետո դաշտի տերը բանվորներ է վարձում, աստիճաններ և դույլեր պատրաստում բերքահավաքի համար: Բանվորների հետ ևս պայմանավորվում են վարձատրության, ճաշի և այլնի համար: Մենք էլ ունենք ծիրանի դաշտ, և այս տվյալները բոլորը ստույգ են, համոզված եղեք: Իսկ այս ժամանակահատվածում, ավելի քան երբևէ ամենապահանջվածը ամենափրկիչ ջուրն է բոլորի համար: Նաև նշեմ, որ մենք խմելու ջուր չունենք համայնքում, այլ ստանում ենք ցիստեռներով, իսկ ջուրը կոչում ենք`Թալինի ջուր:

Այսպիսով, երբ այս ամենը պատրաստ է լինում, առավոտյան ժամը 8-ին շարժվում են բերքահավաքի աշխատողները: Մեր գյուղից 14 տարեկանից սկսած կան աշխատողներ, ովքեր իրենց օրավարձով ստեղծում են իրենց սեփական գումարը: Մի քանիսը մեկ շաբաթ, մի քանիսը ավելի քիչ են աշխատում: Նշեմ նաև, որ գնորդը տրամադրում է «շարողներ», ովքեր ծիրանները դասավորում են արկղում հորիզոնական կամ այլ ձևով: Դաշտի տերը մոտավոր, աչքաչափով վերցնում է արկղեր, որպեսզի այդքանը լցնի օրվա ընթացքում: Օրվա վերջում դաշտատերը հանձնում է արկղերը, հաշվարկում:

Այս տարի արտենցիները գոհ էին, որ կարկուտը «չտարավ» իրենց բերքը, իրենց եկամուտը, բայց դժգոհ էին բերքի քանակությունից:

Ինչևէ, ամեն ինչ լավ է: Գյուղացու եկամտի ստացման մի սեզոնը ավարտվեց: