Ծնվեց մի երկիր, որ կոչվեց Ուրարտու: Այնտեղ ապրում էր մի հզոր ժողովուրդ՝ անհաղթ ու անկոտրում:

Այս նախնիներից առաջացավ ժամանակակից մի երկիր, որտեղ մարդիկ իրար «ցավ են տանում», իրար «սրտի են մեռնում»: Անգամ պատրաստ են կուրանալ, ինչ ա՝ ուրիշի ցավը չտեսնեն։ Հայաստանս: Գիտե՞ք, եթե ինձ հնարավորություն տրվեր ընտրել վայրը, որտեղ կուզեմ ծնվել, էլի Հայաստանս կընտրեի: Ու էլի գյուղս: Ճիշտ է՝ հաճախ եմ բողոքում բնակավայրիցս: Շատ հաճախ: Միշտ: Բայց եթե մեծանայի քաղաքում, ես ես չէի լինի, շատ բան կկորցնեի:

Միշտ ուրիշ երկրները կապույտի սառը երանգներում եմ պատկերացնում: Բոլորը իրար նկատմամբ անտարբեր, գլուխները՝ կախ, մռայլ: Փոքր տարիքում Ռուսաստանում եմ ապրել: Ինչ տպավորվել է, դա էլ պատկերացնում եմ: Իսկ հայե՞րը: Մի այսպիսի հարց կար ցածր դասարաններում, թե ինչի հետ եմ ասոցացնում հայերին: Ասեմ: Դուք ասեք՝ հայ, ես ասեմ՝ զուռնա: Չգիտեմ՝ ինչու: Այդ բառը հիշելիս ուղեղումս բարձր զուռնա է հնչում: Ջերմության նշան եմ համարում: Այս նյութիս երկրորդ պարբերությունն էլ մտքումս զուռնա փչելով եմ գրել:

«Ջիգյար» բառը հորինվել է Հայաստանում, ինքնանկարագրման համար: Ինչքան էլ ասեք՝ հայերեն բառ չէ: Ուրիշ ո՞ր երկրում ինչ-որ երևույթ «ջիգյարով» կհամարեն: Բառեր էլ չկան էս ջերմությունը նկարագրելու համար։ Ցավոք, այսքան լավ կարծիքս միայն շարքային մարդկանց է վերաբերվում: Որպես ազգ շատ անհամն ենք: Բայց, վատի մասին չխոսեմ, նյութս թող կարճ ստացվի: Լա՛վ կացեք, հայե՛ր ջան, և սիրե՛ք միմյանց, սենց մի 30 դար էլ ձգենք, լավ ա:

«Ստեղծագործական մոտեցում և թիմային աշխատանք»

Ինձ համար հանգիստ, տխուր ու ձանձրույթը մեջս նստած էի ՀԵՊ դասի։ Դասից ազատեցին, ասացին՝ ինչ որ սեմինարների են գալիս։ Ասացի՝ լավ, ավելի ձանձրալի էլ չի լինի։ Եկան մարդիկ, հարցրեցին, ուզու՞մ եմ արդյոք ունենալ հնարավորինս հետաքրքիր կյանք, որ կարող է ապրել հայ պատանին ու դառնալ ահագին ճանաչված։ Դե, ես համաձայնվեցի, հետո նրանք ինձ տարան սեմինարների, դասերի, ճամբար, հանդիպումներ։

Այսպես, մի տարվա ընթացքում ես դարձա պատանի թղթակից ու արժանացա «Ստեղծագործական մոտեցում և թիմային աշխատանք»  անվանակարգի հաղթողի կոչմանը: Անվանումից երևի կկռահեք, որ ես մենակ չեմ այդ անվանակարգում, այլ ընկերոջս հետ, ում հետ ընկերությունս սկսվեց այդ նույն օրվանից, երբ իմացա 17-ի մասին։ Հա, 17-ի շնորհիվ ես ունեմ մտերիմ ընկեր, ում հետ, անկեղծ ասած, ոչ միշտ ենք յոլա գնում։ Բայց դա էական չի, մենք ամենալավ թի՜մն ենք։

Եվ այսպես, ես դարձա պատանի թղթակից (վկայականն ունեմ, կգաք՝ ցույց կտամ)։ Կազմեցի լավագույն թիմի մի մասնիկը, ունեցա առաջին հաղորդավարական փորձս, բավականին մեծ բեմում։ Ի դեպ, ասեմ, որ կար ժամանակ, երբ ոտքերս դաս պատմելուց դողում էին, լեզուս կապ էր ընկնում։ Իսկ մրցանակաբաշխության ժամանակ, մոտս մոտավորապես այսպիսի իրավիճակ էր․

2 ժամ մինչև ելույթը: Հիմա վեր-վեր եմ թռնում, հեսա ժամը գա, ոտքես էլի կսկսեն իրենց գործառույթը լավ չկատարել։

30 րոպե մինչև ելույթը: Գնում ենք կամերային, բայց ինչ-որ վախս ուշանում ա, լավ, բեմը տեսնեմ՝ կսկսվի։

Բեմի վրա կանգնած եմ: Լավ, հեսա մարդիկ հավաքվեն ու սկսեմ վախենալ։

Ելույթը սկսվեց, ու, այսպես ասեմ, պետքս չէր։ Ես ուրախ-ուրախ խոսում էի հանդիսատեսի հետ։ Չգիտեմ, հանիսատեսից էր, ինձնից, թե ումից։ Բայց ինչ կա՝ կա։ Ինձնից լիարժեք գոհ չեմ, ինչքան էլ բոլորն ասեն, որ լավ էր։ Որովհետև բոլորը տեսան այն, ինչ եղավ։ Իսկ ես, գիտեի այն, ինչ կարող էր լինել, բայց չեղավ։ Բայց դե, էլի ոչինչ։

Մի քիչ էլ նյութական ձեռքբերումիցս գլուխ գովեմ, ու վերջ։ Ես ու ընկերս Սան Ֆրանցիսկոյի AIWA կազմակերպության և GoPro ընկերության կողմից ստացանք ներկայիս ժամանակների ամենալավ էքշըն տեսախցիկներից մեկը, ու ասեմ, որ ես մինչև ստանալուս րոպեն էլ չգիտեի, որ մրցանակակիր եմ, թեև ես էի հաղթողներին հայտարարում։ Տեքստի այդ հատվածը հաղորդավարուհու ձեռքում էր։

Այսքանը մի պատանի թղթակցի կարճ պատմությունն էր «Մանանա» կենտրոնում, առանց էմոցիաների։ Որովհետև իմ բառապաշարը չունի այդքան պաշար, որ ես ազատ կարողանամ ընթերցողին հասցնել ուզածս։ Բայց դուք պատկերացրեք մոտավորապես՝ ամենալավից էլ բարձր։

Շնորհակալ եմ։

«Դե լավ, էլ չշարունակեմ։ Ուղղակի առիթից օգտվելով ուզում եմ շնորհավորել Հայաստանում և Հայաստանից դուրս ապրող հայերի Ամանորն ու Սուրբ Ծնունդը։ Ցանկանում եմ մի պարկ առողջություն, այս նոր՝ 2016 թվականին շատ հաջողություններ, թող մեր պանդուխտները վերադառնան հայրենիք։ Եվ ամենակարևորը, շառից-պարտքից հեռու, ժողովուրդ ջան։

Հուսամ մեր սերունդը ամանորյա նոր ավանդույթ կստեղծի, և այս ամենը հիշելով, մի լավ կծիծաղեն»:

Ծանո՞թ խոսքեր են: Կատակում եմ, որտեղից ծանոթ լինեն: Սրանք իմ երկրորդ նյութից են, ես էլ էի մոռացել, դուք ո՞նց հիշեք:

Հիմա բոլորի մոտ նախատոնական տրամադրություն է, Հանրապետության հրապարակում արդեն դրվել է այն ամեն տարի կրկնվող կանաչ բուրգը, մարդիկ սկսել են առևտուրը: Որոշեցի կարդալ հին նյութս Նոր տարվա մասին ու տեսնել, թե արդյո՞ք բարոյագիտության կանոնը՝ «Վարվիր ուրիշների հետ այնպես, ինչպես կուզեիր, որ նրանք քեզ հետ վարվեին», ազդել է ինձ վրա այս տարում:

Եվ այսպես, հըմ, ի՞նչ ունենք այստեղ: Ես բոլորին ցանկացել էի մի պարկ առողջություն: Դե, ընդհանրապես հազվադեպ եմ հիվանդանում, այս տարի զգալի վատ առողջություն չեմ ունեցել, միայն նոյեմբերյան վիրուսից չկարողացա խուսափել:

Մաղթել էի հաջողություն բոլորին: Օֆ, ծավալուն թեմա է: Նախ ասեմ, որ մինչև 17-ի թղթակից դառնալը, ես հասարակությունից վախեցող ու փոքր շրջապատի տեր անձնավորություն էի: 2016ի գալստյան ժամանակ ես արդեն որոշ առումով կորցրել էի հասարակության հանդեպ վախս: Կատակում եմ, ի՞նչ որոշ առում, լավ էլ արխային անծանոթների հետ լեզու էի թրջում: Հունվարի ինին սկիզբ դրվեց հաջողություններիս շղթային: Չգիտես ոնց, չգիտես ինչու, հայտնվեցի մի խմբում, ու մոտ մի ամիս ամեն օր, ամեն ժամ օնլայն շփվում էի վիրտուալ ընկերներիս հետ, որոնցից մի քանիսը, ուղղակի, հայտնություն էին: Շատ եմ սիրում իրենց: Անցնենք առաջ, 17-ում բավականին մեծ առաջադիմություն ունեի, մոտ տասնյակ նյութ ու մի նկարած մուլտ մի ամսում, գոհ եմ: Անգամ ամռանը ճամբար գնացի, էդ հաջողություններիս գագաթնակետն է: Լավ, հաջողություններիս մասին պատմելով այսքանով ավարտեմ, չնայած որ սրանք դեռ կեսն էլ չէին: Անցնենք առաջ:

«Պանդուխտները վերադառնան հայրենիք»: Դե, այս թեման ինձնից մի քիչ հեռու է, մի քանի բարեկամ ընտանիք ունեմ արտասահմանում, նրանց վերադարձին չէի էլ սպասում, նրանք, ինչ հիշում եմ, այնտեղ են:

«Շառից-պարտքից հեռու» լինելու համար մի քիչ փոքր եմ, դեռ կհասցնեմ կաշվիս վրա զգալ շարքային հայ մարդու վիճակը:

Նաև ասել էի, որ նոր ավանդույթ կուզեմ ստեղծվի: Ապարդյուն, կրկին համոզվում եմ, որ հայերի ամանորյա ավանդույթները փոխելն ավելի դժվար է, քան հին «Նոկիա» կոտրելը: 2017-ից շատ բան չեմ էլ ակնկալում, այսպես էլ մնա՝ լավ է: Ամեն ինչ էլ ունեմ: Այս տարի էլ չեմ մտածում պայթուցիկների ու նվեր ստանալու մասին: Արդեն ծանոթ եմ տոնական ծախսերին, գործերին: Էլ չեմ նստի և ուրախ վայելի խոզի «բուդն» ու հրավառությունը: Թե բա՝ մեծացել եմ…