Սոսե Զաքարյանի բոլոր հրապարակումները

Կողբ հիմնադրամը ներկայացնում է

Մայիսի 13-ին Լոֆթում տեղի ունեցավ հանդիպում պատմաբան և հրապարակախոս Համլետ Դավթյանի հետ։ Հանդիպումը կազմակերպել էր Կողբ կրթության, մշակույթի և սպորտի զարգացման հիմնադրամը։ Հանդիպման նպատակն է՝ համահարթակ ստեղծել, որտեղ նոր գաղափարներ կծնվեն։ Հիմնադրամի տնօրեն Արթուր Աբովյանն ասաց, որ հանդիպումները շարունակական են լինելու, իսկ թեմաները՝ հանդիսատեսի կողմից առաջարկված;

Հանդիպման ընթացքում Համլետ Դավթյանը սիրով պատասխանում էր ներկաներին հուզող հարցերին, շարադրում իր տեսակետները:

Լուսանկարները՝ Դիանա Շահբազյանի

Sose Zaqaryan

Ուսանողական գույներ

Բարև Ձեզ, ինչպե՞ս եք։ Ուզում եմ կրկին պատմել իմ ուսանողական կյանքի մասին։ Դե, արդեն համարյա մեկ տարի կլինի, ինչ ուսանող եմ. արդեն ինտեգրված եմ ուսանողական կյանքին։ Համալսարանում սովորելու օրերից ամենաշատը սիրում եմ այն օրերը, երբ դասը լինում է Չարենցի դահլիճում: Ասեմ՝ ինչու․ սիրում եմ Չարենցի դահլիճի պատուհանից նայել Չարենցի փողոցին։ Մեկ էլ սիրում եմ այն օրերը, երբ հասցնում եմ առավոտյան նստել իմ սիրելի 1 համարի տրոլեյբուսը։ Բայց դե ուսանողական կյանքը չի ավարտվում 1 համարի տրոլեյբուս նստելով և Չարենցի դահլիճից Չարենցի փողոց նայելով։ Ինչպես գիտեք կամ չգիտեք, ուսանողների «դարդ ու ցավը» այս օրերին քննություններն են։ Մեկը մեկից դժվար, մեկը մեկից ծավալուն։ Ուսանողի հոգեբանություն է՝ ամեն ինչ թողնել վերջին օրվան։ Դե, իհարկե, ես չեմ տարբերվում բոլորից։ Եթե առաջին կիսամյակում առաջին միջանկյալ քննությունները երեքն էին, հիմա արդեն այդ թիվը կրկնապատկվել է։ Դե, մենք կարողանում ենք պատվով հաղթահարել այդ փորձությունը։ Գիտե՞ք՝ հիմա ինչ եմ երազում, որ առավոտյան զարթուցիչս էլ հինգն անց երեսուն րոպեին չզնգա։ Իմ զարթուցիչի երաժշտությունը ես նույնացնում եմ քննության հետ։ Անգամ եթե քննության չեմ ու պատահական լսում եմ այդ երաժշտությունը, անկախ ինձանից տագնապ է առաջանում։

Ինչ գլուխներդ ցավեցնեմ, այնքան ծանրաբեռնված ենք, որ չենք էլ կարողանում հետևել մեր քաղաքական անցուդարձին։ Մեկ-մեկ էլ հասցնում եմ մերոնց կարոտել, երբեմն զանգում եմ ու դիտմամբ հեռախոսը չեմ անջատում և լսում եմ, թե ինչ է կատարվում մեր տանը։ Այդ ժամանակ ինձ թվում է՝ ես էն անհոգ աղջիկն եմ, ով դպրոցից նոր է եկել տուն և նստած բազմոցին պատմում է նորությունները տատիկին։ Երբեմ լսում եմ, թե մեր հարևանները ինչպես մտան մեր տուն, ինչ հարցրեցին; Հավատացեք, շատ է օգնում այս խորամանկությունը։

Մնաց մի երեք քննություն: Դրանք էլ, որ հանձնեմ, անպայման կպատմեմ այդ մասին։ Ընդմիջման ժամս վերջացավ, դե, ես գնամ պարապելու։ Մնաք բարով:

Sose Zaqaryan

Պարզապես ճանապարհին

Սովորական  օրերից էր: Գնացել էի համալսարան և առաջարկ ստացա մասնակցել «Երգ-երգոց» հաղորդման նկարահանումներին։ Իհարկե, չմերժեցի։ Ամեն ինչ շատ լավ ու հաճելի անցավ։ Վերջացնելուց հետո մենք քայլում էինք, հանկարծ մի  մեքենա կանգ առավ․

-Երեխե՛ք, ո՞ւր եք գնում, եկե՛ք՝ տանեմ։

Դե ով լիներ, որ ուրախությամբ չհամաձայներ, երբ առաջարկողը ոչ ավել, ոչ պակաս  Սասուն Պասկևիչյանն էր։ Մենք շատ էինք, բայց բոլորս տեղավորվեցինք և սկսեցինք զրուցել․

-Համալսարանի կողմից երկու աղջիկ էին իջնում, կանգնեցրեցին մեքենան, իրենց թվաց տաքսի է,  հետո տեսան, որ տաքսի չի, ասացի․ «Եկեք, եկեք, երեխեք, ո՞ւր եք գնում»: Բա՝ Վարդաշեն: «Կակռազ իմ ճանապարհի վրա է»։ Երկու աղջիկ էին, որոնցից մեկը հիմա իմ կինն է։

Քանի որ հաղորդումը նվիրված էր Ռուբեն Մաթևոսյանին, և ինքը մեզ տեսել էր այնտեղ, սկսեց խոսել:

-Ռուբիկը վեց երգ է երգել իմ երգերից․ երեքը Չարենցի տաղերից է, մեկը՝ Սիլվա Կապուտիկյանի, երկուսն էլ իմ գրած բառերով է։ Ռուբենի նման երգիչ չկա,- ասաց նա և մեզ տվեց իր այցեքարտը։ Այնտեղ գրված էր, որ լրագրող է: Մենք ասացինք, որ մենք էլ ենք սովորում ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետում, և մեզ հետաքրքիր է, թե ինքը ինչ գործունեություն է ծավալել այդ  ոլորտում։

-Ես 1997 թվականին տուրիստ էի եկել և համալսարանում ժուռնալիստիկայի բաժնի երեխաներին նկարել եմ ու հաղարդում եմ պատրաստել։ Ես ունեի իմ հեռուստաժամը Լոս Անջելեսում։ Այն ժամանակ ձեր  դեկանը ինձ շատ սիրելի Գառնիկ Անանյանն էր։ Ես Լոս Անջելեսում քսանչորս տարի եմ ապրել և ամբողջ ժամանակ եղել եմ մամուլի ասպարեզում։ Սկզբից թերթերում էի, հետո խմբագրի տեղակալ էի։  1988 թվականի երկրաշարժից հետո ես որոշեցի հիմնադրել հեռուստաժամը, բայց կյանքում ոչ կամերա էի բռնել, ոչ էլ մոնտաժ անել գիտեի։ Հետո սովորեցի։ Մինչ հայրենիք վերադառնալս այդ հեռուստաժամը գոյություն ուներ։ Երեխեք ի՞նչ տարբերություն ոգու և հոգու միջև: Երբևէ մտածե՞լ եք։ Հոգին բոլոր կենդանիների մեջ կա, իսկ ոգին լրիվ ուրիշ բան է։ Եթե դուք կարդաք կամ ուսումնասիրեք Կտակարանը, այնտեղ  այդ մասին  կա։ Մուսան ինքը ոգի է (կարողանո՞ւմ եմ միտքս բացատրել), որովհետև շատերին ասում եմ՝ մուսան ի՞նչ ա, կարո՞ղ է «մարշրուտնի տաքսի է՝ եկավ ու գնաց։ Մուսան ոգի է։ Հիմա դուք լրագրողներ եք, չէ՞, դա շատ բարդ մասնագիտություն է: Ես դժգոհ եմ ներկայիս լրագրողներից, բայց ներողամտորոն եմ  դժգոհ, որովհետև ես չգիտեմ որևէ լրագրողի, որ ինչ ուզենա՝  թույլ տան ասի։ Այ, այդպիսի մեծ, շատ մեծ լրագրող էր Արմեն Հովհաննիսյանը,  ով մեր ռադիոյի և հեռուստատեսության երաժշտական հաղորդումների գլխավոր խմբագիրն էր և դասախոսում էր նաև մանկավարժականի  ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետում: Նա ինչ  ուզում էր՝ ասում էր։  Ներկայիս լրագրողները չեն կարողանում ասել, որովհետև կհանեն գործից, և վերջ։ Ես  քսանհինգ տարի է, երբևէ չեմ ասել «Անկախ Հայաստան»։ Ի՞նչ անկախություն: Անկախություն հռչակվել է, բայց անկախ չենք ի ողբերգություն մեզ, որովհետև մեզ չեն թողնի, որ անկախ լինենք։

Ուրեմն 1988 թվականի  հուլիս ամսին Լոս Անջելեսում ես հանդիպեցի  Համո Սահյանի, Վահագն Դավթյանի և Սիլվա Յուզբաշյանի հետ: Երեք ժամանոց հարցազրույց վարեցի Համո Սահյանի հետ, որը տպագրվել է Լոս Անջելեսի «Ասպարեզ» թերթում: Հարցրեցի․ «Ի՞նչ կարծիքի եք ակնկալվող անկախության մասին»:

«Ի՞նչ անկախություն, մեզ ո՞վ թույլ կտա, որ մենք անկախանանք: Մեր անկախությունը կլիներ նրա մեջ, որ թողնեին գոնե մեր մշակույթը զարգացնենք, մեր ուզած գործարանը կառուցենք»։

Հետո անմիջապես փոխեց խոսքը։

- Ի՞նչ է կոչվում լավ երգ։ Ինչպե՞ս եք հասկանում։ Հիմա ասենք՝ մեկը զարգացած դոկտոր է, իսկ մյուսը քառասուն տարի պանիր է վաճառել: Նրանը իմ «Ախպերս, ջան, ջան, ջան» երգն է։ Հիմա նա ասում է՝ դա է  լավը, իսկ պրոֆեսորը ասում է Սայաթ-Նովան։ Ուրեմն լավ երգի գլխավոր նախապայմանը երաժշտության և բառերի համահունչ լինելն է: Այսինքն, երգի մեջ պետք է երաժշտությամբ արտահայտես բանաստեղծության ասելիքը,  ընդ որում, ես շեշտում եմ բանաստեղծության ասելիքը,  ոչ թե բառակույտը։ Այսօր հայ երգեր գրողները շատ անգամ չեն հասկանում ինչ են գրում։

Ես մեկնել եմ Ամերիկա 1980 թվականին և վերադարձել եմ 2004 թվին, բայց այդ ընթացքում մի 30 անգամ գնացել-եկել եմ: Դա չէ խնդիրը: Այն տարիներին երգի ձայնագրությունը ընթացք ուներ․ այսինքն, երգիչը սովորում էր, այնուհետև գործիքավորում, փորձեր, ձայնագրություն և այլն: Այն ժամանակ ամեն ինչ պետական էր, իսկ հիմա ես, և ոչ միայն ես, յուրաքանչյուր երգահան կամ կոմպոզիտոր շանս չունի երգ ձայնագրելու: Ես հենց հիմա առնվազն մի վաթսուն  երգ ունեմ ավարտած, որ չեմ կարողանում ձայնագրել։ Պատճառը փողն է։ Օրինակ, մի երգ կա, որ շուրջ քառասուն տարի առաջ եմ գրել, գրել չէ, ստեղծել (գրել բառը չեմ սիրում), և չեմ կարողանում ձայնագրել։

Սասուն Պասկևիչյանը  պատմեց մեզ, որ նախկինում  ակորդեոն  է նվագել, հիմա էլ դաշնամուր է նվագում, բայց չունի ոչ մի երաժշտական կրթություն, չգիտի ոչ մի նոտա։ Մեր այն հարցին, թե որն է իր ամենասիրած ստեղծագործությունը, ասաց․

-Ստեղծագործությունները երեխաների են նման: Ոնց որ մարդիկ իրենց  բոլոր երեխաներին են սիրում, այնպես էլ ես՝ իմ ստեղծագործությունները։ Նայած ինչ, նայած ոնց, տարբեր բաներ կան էլի․․․

Հետո ավելացրեց, որ Աշտարակում ստեղծել է «Վերնատուն 2»-ը, որի նպատակն էր՝ միավորել արվեստագետներին։

Արդեն մեր կանգառն էր, զրույցը վերջացավ, մենք հրաժեշտ տվեցինք անվանի երգահանին: Իջանք մեքենայից, իրար նայեցինք. Ահա և քեզ մի մեծ ու կարևոր դաս, որ տեղի ունեցավ ոչ թե լսարանում, այլ ավտոմեքենայի մեջ, պարզապես ճանապարհին:

Sose Zaqaryan

Պատմություն առաջին աշխատավարձի մասին

-Բարև Ձեզ, կներեք Ձեզ անհանգստացնելու համար, չորսամյա Մարիամին ենք օգնում, երեխային վերականգնողական բուժում է հարկավոր, մայրն է խնդրել։

Այսպես էր սկսվում իմ աշխատանքը։ Ինչպես հասկացաք կամ կռահեցիք․ ես աշխատում էի մի բարեգործական խմբագրությունում, որը այդ ժամանակ օգնում էր չորսամյա Մարիամին։ Զանգահարում էինք մարդկանց և օգնություն խնդրում․ կային մարդիկ, ովքեր մինչև վերջ լսում էին և չէին անջատում։ Կային մարդիկ, ովքեր օգնում էին։ Մարդիկ էլ կային, ովքեր շատ հարց էին տալիս, մեզ համարում խաբեբա, վիրավորում։ Դե պատկերացրեք, տարբեր մտածելակերպի, սեռի, մասնագիտության մարդիկ։ Ինչպես ասում են՝ ինչքան մարդ, այնքան բնավորություն ու մտածելակերպ։

Իմ աշխատանքը ինձ դուր էր գալիս։ Կստեմ եթե ասեմ, որ այն ինձ դուր չէր գալիս,  մանավանդ, երբ աշխատում ես քո կուրսեցիների հետ։ Մի անգամ էլ մի մարդ երեխայի մորը մեծ գումար փոխանցեց, որից ես լավ զգացի, դե մեծ գումարը հարաբերական է։ Երբեմն ծիծաղելի դեպքեր էին պատահում։ Լինում էր դեպքեր, երբ համարները կրկնվում էին։ Մի անգամ այդպիսի դեպք ինձ հետ կատարվեց։ Զանգեցի մի կնոջ, ով հրաժարվեց օգնել։ Սխալմամբ նորից զանգահարեցի, և այդ կինը մինչ կսկսեր բարկանալ, ես չկորցրեցի ինձ և ասացի, որ սոցհարցում ենք կատարում քաղաքացիների զբաղվածության մասին։

Հա, մոռացա նշեմ, որ հիմա էլ չեմ աշխատում։ Պատճառն այն չէ, որ դասերս չէի հասցնում, ընդհակառակը, ավելի պարտաճանաչ էի սովորում։

Մի քանի օր առաջ ստացա իմ առաջին աշխատավարձը։ Ամբողջը վատնել եմ եղբորս նվեր գնելու վրա։ Կարծում եմ, որ տեղին եմ ծախսել, այդպես չէ՞, և քանի որ Ամանորի նախաշեմ էր, ես եղբորս համար տոնածառի խաղալիքներ գնեցի, ամբողջ տոնածառը իմ գնած խաղալիքներով զարդարեցի: Բոլորս ուրախ էինք, ես էլ ներքուստ հրճվում էի, որ կարողացել եմ ուրախացնել ընտանիքիս։ Այս խաղալիքները դարձան իմ ամենասիրելի իրերը, չէ որ դրանք իմ աշխատանքի արգասիքն էին, և առաջին կուրսեցուս առաջին նվերը մայրաքաղաքից։

Մայրս պատմեց, որ առաջին աշխատավարձը քառասուն ռուբլի է եղել, ստացել է ու նվիրական մասունքի նման պահել դարակում, մտածել է, որ այդ փողերը տարբերվում են ուրիշ փողերից, և ափսոսել է օգտագործել։

Հետո էլ ավելացրեց, որ իր աշխատավարձով որոշել էր իր Սուրիկ հորեղբորը նվեր գնել և այդպես էլ որոշումը չիրականացրեց։

Ես ուրախացա, որ իմ որոշումը կարողացել էի կատարել: Ես ու քույրս որոշել էինք մեր աշխատավարձերով եղբորս նվերներ գնել, և ես կատարեցի իմ խոստումը։

Հիմա, երբ  գրում եմ այս տողերը, տոնածառի  լույսերի տակ փայլփլում են եղբորս նվիրական խաղալիքները, իսկը իր փոքրիկ աչուկների նման։

Sose Zaqaryan

Կարոտել եմ

Շատերի կարծիքով ուսանողական տարիները կյանքի ամենալավ տարիներն են: Ինչ խոսք`այո: Ավելի լավ ու երջանիկ են անցնում հատկապես այն ուսանողների համար, ովքել եկել են մարզերից և իրենք են իրենց «գլխի տերը»: Այդպիսի ուսանող եմ նաև ես: Ապրում եմ ընտանիքիցս հեռու: Ամեն առավոտ միայնակ դասի եմ գնում, վերադառնում: Ամեն անգամ հասարակական տրանսպորտ նստելուց մտածում եմ. «Կարո՞ղ է` սխալ եմ նստել, կարո՞ղ է` հանկարծ կորչեմ»: Միշտ մտածում եմ` տեսնես այսօր մերոնք ի՞նչ արեցին, ի՞նչ եղավ մեր բակում, և այլն:

Կարոտում եմ ամեն ինչը. բոլորին, նույնիսկ մեր թաղի հավերին: Կարոտել եմ այն տատիկին, ով միակ մարդն էր, ում տեսնում էի դպրոցից տուն ճանապարհին: Կարոտում եմ Աիդա տատիկենց բակում դրված սուրճի սեղանը, որտեղ քննարկվում էր մեր գյուղի բոլոր նորությունները, որտեղ նշվում էին լավ իրադարձությունները: Կարոտում եմ մեր պատշգամբը, որտեղից երևում էր մեր ամբողջ գյուղը: Կարոտել եմ մեր սպիտակ ճագարներին, որոնց հետ զրուցում էի ամեն օր:

Կարոտել եմ դասընկերներիս, նրանց հյուրասիրած աշխարհի ամենահամով մրգերը, որոնք չգիտես որտեղից էին հայտնվում նրանց մոտ դպրոցում: Կարոտել եմ ուսուցիչներիս, մեր երկար դասամիջոցները, առաջին դասարանցիներին: Հա’, հա’, մեր դպրոցի տաղավար, քեզ էլ եմ կարոտել: Կարոտել եմ մեր գյուղի ավտոբուսը, տատիկներիս պատրաստած ուտելիքները:

Բարի լուրեր եմ լսում մեր գյուղից` Դարբասից: Ասում են` եկեղեցու վերևի բակը ամբողջովին ասֆալտապատել են: Ուրախ եմ, որ մեր գյուղում բարեփոխումներ են կատարվում, որ օր-օրի բարգավաճում է ծննդավայրս:

Բայց փաստը մնում է փաստ, որ ես մայրաքաղաքը սիրեցի: Այստեղ կարողանում եմ մասնակցել տարբեր միջոցառումների, առօրյաս ավելի բովանդակալից է անցնում: Մայրաքաղաքում արդեն շատ ընկերներ ունեմ և հին ընկերներիս ավելի հաճախ եմ տեսնում: Զգում եմ, որ ինչքան էլ նոր ընկերներ ձեռք բերեմ, ավելի ու ավելի եմ սիրում իմ հին ընկերներին` գյուղի պարզ ու ազնիվ երեխաներին:

Սփոփվում եմ նրանով, որ միայն ես չեմ այս կարգավիճակում: Մարզերից եկած բոլոր երիտասարդներն էլ ունեն իրենց սիրելի բակը, տատիկի պատրաստած ուտելիքները, դասընկերներին և հարազատ շատ մարդկանց:

Sose Zaqaryan

Պատմում է Սուրիկ պապիկը

Խերս՝ Ուլուճանի Բագրատը, բնիկ ուզեցի է: Էրկու քույրիկների՝ Յաղութի ու Մարգարիտի թաք ախպերը: Ուլուճան էին ասըմ, որովհետև, աշկերը շատ պստիկ էին, իշկո հոնի կոճ: Ինքը արհեստավոր էր. մաղեր էր կապըմ: Էն վախտը էտի շատ հարգի կործ էր: Կարաբաղից էլ էին կալի խորըս մէտը, մեր տան ուքագները ալուրը լիյն էր: Չորս կնիկ ա առի, բայց վեչ մեկից էլ չի պաժնվի, ուղղակի կնիյները մեռել են: Սաղից էլ էրէխա յա ծնվի:

Մէ կնիկըն էլ ուր խետը մէ տղայ ա պէրի, բայց խերս Հայկ ապուս, էտենց ինք ասըմ խորթ ախպորս, հարազատ խոր նման ա էլի: Ըղրկել ա Բաքու, հիվանդանոցի գլխավըր հաշվապահ ա էլի: Հայկ ապիս Աղավնիկ բաջուս մոր տղեն ա էլի: Բաջիս ընդունվել ա ինըստուտ Բաքու, բայց չի կնացի սորվա: Մեր մերը մեռած ա էլի, մեզի պախող չի էլի, ես նա Ազնիվը կախվել ենք բաջուս փեշերից, ասեր ենք.

-Բաջի, վեր տու էթաս, մեզ վո՞վ ա պախելու: էտենց, Սոսե ջան, բաջիս մնացել ա ինձ ու պապիկիդ պախել ա: Չնայած մենք մէ խորից, մէ մորից չենք էլի, բայց Բագրատ պապու ինը էրեխեքն էլ ուրար խետ շատ սէր ու բարիշ են էլի: Ես ու պապիկդ մէ խորից, մէ մորից ենք էլի, մէրս ապուս երրորդ կնիյն ա էլի: Ես մորս չեմ հիշում, մէ նկար էլ չունա: Հետո պապես ամուսնացել ա վայքցի մէ կնգա խէտ: Սոնեն շատ մաքրասեր կնիկ էր, մեզի էլ էտենց ա սորվացի: Խէրս ասըմ էր. «Մարդ աշխատասեր պդա ըլա, մաքրասեր, մեկ էլ սիրուն»:

Էն վախտը օղչար էինք պախըմ: Մեր հարևանին մէ սիրուն ամլիկ ուներ, խէրս էրկու օխչար տվավ, էդ մէ սիրուն ամլիկը վերցավ: Ասըմ էր` դռան շունն էլ մարդու պդա գեղեցիկ ըլա: Ամեն առավետ, որ օխչրներին խանըմ ինք, մեր հարևան մէ կէշ աղջիկ կար, էլնըմ էր օխչրի առաջը, խէրս էտ էրեխին ասըմ ա.

-Այ, աղջի, օղչարը քեզի տսնըմ ա, խրտնըմ ա:

Հիմա էդ աղջիկը, իմանը՞մ ես, ինչ սիրուն կնիկ ա էլի. պուդրի կրասկեն տըսնը՞ն ես, ինչ ա սարքըմ մարդուն:

Խերս Անդրանիկի մասին երգեր էր երգում, ափսոս, գրի չենք առի: Ինչ հարսանիք ըլնում էր, պապուս երգացըմ ին:

Կարաբուլաղում, որ խող ին պաժնըմ, մենք պապիկիդ խետ խող վերցանք ու տուն սարքանք: Ես ամուսնացա Անոյի խետ: Մեր հարսանիքին Աշոտավանից Շողեր մորքուրս մէ հորթ է նվեր տվել, Վաչո փեսես՝ Աղավնիկի մարդը, պիոներական վզկապը կապել էր հորթիկի վզից, բոլորը ծիծաղից մեռնըմ ին: Դհոլը զարկըմ ին, հորթը տռճկի էր տալիս գիժ թողլու նման:

Հետո անսպասելի սկսեց մաքուր հայերենով շարունակել խոսքը.

-Ես իմ աղջիկներին ու Ազնիվի աղջիկներին ասում եմ. «Էնպես հարսնություն արեք, որ չասեն` Մարգարենց աղջիկները էսենց-էնենց…»

Հետո նորից հարազատ բարբառով շարունակում է խոսքը: 

-Ես լավ չեմ սորվի, բայց մինչև մկա հիշըմ եմ Ավետիսյան Ալբերտից սովորածը. «Երեխաներ, «բայց»-ից, «իսկ»-ից առաջ ստորակետ է դրվում»: Շատ լավ դասատուներ ունեինք. Կարապետյան Արտեմը, Դավթյան Միրզոն, Ալբոն:

Հա, Սոսե ջան, էն վէր Ուզի մասին գրել ես, խի՞ չես գրել Լենժետի, Ֆրիդի, Լենադի, Լաֆարգի, Շիմիդի անունները: Իմանըմ ե՞ս,ո ր դարաբասցի Չապաևի անունը մեր կեղացի բուժակ Նիկալն ա տրի: Էն ժամանակ ինքը Դարաբաս էր աշխատում, էնքան են հարգի, որ առաջարկը չեն մերժի:

Հիմա աշխրքին ուզում եմ խաղաղություն ըլա, որ մարդ խիղճը հանգիստ աբրա: Բա, բալես,- ասաց Սուրիկ պապը և ծիծաղեց:

Ու ես նկատեցի, որ նրա մանր աչքերն էլ կորան, ինչպես իր հայր Ուլուճան Բագրատինը, ով իր գերդաստանին ավանդ էր թողել՝ Սիրել միմյանց:

Sose zaqaryan

Շնորհավոր տոնդ, սիրելի ուսուցիչ

Հոկտեմբերի 5, տարվա 278-րդ օրը։ Այդ օրը աշխարհի ավելի քան 100 երկրներում նշվում է ուսուցիչների միջազգային օրը։

Երբևէ մտածե՞լ եք, թե ուսուցիչները ինչքան բան են փոխել մեր կյանքում։ Շատերը իրենց մասնագիտությունը ընտրել են իրենց ուսուցչի օրինակով։ Հիմա, երբ արդեն ավարտել եմ դպրոցս, սկսել եմ ավելի շատ գնահատել իմ ուսուցիչներին։ Կարոտել դասաժամերը, մեր զրույցները, նրանց տված խորհուրդները։

Առաջին ուսուցիչ. մարդ, ով քեզ սովորեցնում է տառերը, թվերը և այլն։

Բայց ուսուցիչներ միայն դպրոցում չեն լինում,այլ հասարակական կյանքում նույնպես։

Հիշում եմ, երբ ուսուցիչների տոնին միջոցառումներ էինք կազմակերպում, ոգևորվում էին,0 հուզվում, կարմրում ամոթից, ու միշտ հասկանում էի, որ կարմրել կարող են միայն ուսուցիչները։ Որովհետև ուսուցիչն է, որ ունի պատասխանատվության մեծ զգացում։ Ուսուցիչն է, որ միշտ հիշվում է ու գնահատվում։ Երբ մարդիկ զրուցում են կամ իրար հետ համաձայնության չեն գալիս, ասում են.

-Քո ուսուցիչը ո՞վ է եղել։

Ուրեմն մարդու անբաժան ուղեկիցը, կենսագրություն կերտողը ու անհատ ձևավորողը ուսուցիչն է։

Շնորհավոր տոնդ, սիրելի ուսուցիչ, թող քո անցած ուղին միշտ հարթ լինի, հոգիդ` անկաշառ ու սիրտդ` մաքուր։

Sose zaqaryan

Մեզ բաժին հասածը

Գրեթե մեկ տասնամյակ առաջ էր, երբ գյուղում խոսակցություններ տարածվեցին, որ Իրանից  բնական գազի ճանապարհը գալու  և միանալու է ընդհանուր գազատարին, որը գտնվում էր Սիսիան-Գորիս մայրուղում: Ճանապարհը անցնելու էր նաև մեր գյուղով: Իրոք, խոսակցությունները ճիշտ էին: Իրանից եկած շինարարները սկսեցին աշխատանքները: Գյուղը աշխուժացավ, բոլորը ասում էին.

-Պարսիկները եկալ են, հեսա կեղմը բնական գազա իլիլու:

Նրանք ճեղքեցին ժայռեր, քանդեցին այգիներ, դեպի արոտավայրեր տանող ճանապարհները փակեցին, բայց գյուղացիները ոչնչից չէին բողոքում, հույսով սպասում էին, որ մի օր իրենք էլ բնական գազ կունենան, որ մի օր չեն խնդրի ինչ-որ մեկին, որ իրենց գազի փոքրիկ տարան լցնեն Սիսիանում, որ այլևս փայտ չեն գնի, կամ էլ տունը տաքացնելու համար չեն կտրի իրենց բերքատու ծառերը, որ ընտանիքի բոլոր անդամները ձմեռը նույն սենյակում չեն անցկացնի, որ դպրոցում երեխաները ստիպված չեն լինի փայտ «բաշարել». դասարանը տաքացնելու համար:

Գազատարի շինարարական աշխատանքները ավարտվեցին, բայց մեր հույսերը չարդարացան: Մենք չունեցանք մեր այդքան ցանկալի բնական գազը: Մի քանի անիմաստ պատճառաբանություններ եղան, թե` գյուղացիները ի վիճակի չեն լինի վճարել, թե գյուղը հատակագծով չի կառուցված, և շատ դժվար է բոլոր տներին գազ հասցնել: Գյուղացիներին բաժին հասավ միայն պարսիկ ընկերներ և պարսկերեն արտահայտություններ, որոնք մինչև հիմա էլ օգտագործվում է գյուղում: Իսկ բնական գազ ունենալու երազանքը չի թողնում, որ գյուղացիները անհույս ապրեն և մտածում են, որ մի օր էլ իրենք կունենան երկնագույն վառելիքը:

Ու մինչ կգա այդ բաղձալի ժամանակը, գյուղացին էլի հարմարեցնելով կհարմարվի:

Աղվերանի մեդիա ճամբար. Հոգով ուժեղ մարդու մասին

Արթուր Գալստյանի ակտիվ կյանքը սկսեց այն ժամանակ, երբ տեղափոխվեց բազմահարկ շենքի առաջին հարկ: Քանի որ չէր կարողանում քայլել. վիրավորվել էր Ղարաբաղում իննսունականերին: Առաջին հարկի հետ սկսվեց առաջին քայլերը սպորտում: Նա սկսել էր զբաղվել սեղանի թենիսով, ակտիվ մասնակցել հասարակական կազմակերպություների աշխատանքներին, նույնիսկ կարողացավ  աշխատանք գտնել: Դա էլ հերիք չէ, զբաղվել կոշկակարությամբ և մեքենա վարել միայն ձեռքերով:

Քանի որ առաջին մասնագիտությամբ պարող էր, սկսեց կարել մասիկներ պարողների համար:

Լուսանկարը` Խաչիկ Բունիաթյանի

Լուսանկարը` Խաչիկ Բունիաթյանի

Սակայն սայլակին գամված կյանքն Արթուրի համար չէր: Նա սկսեց զբաղվել սպորտով, անգամ ընտանիքով մասնակցել էին տարվա լավագույն մարզական ընտանիք մրցույթին և գրանցել հաջողություններ:

Ասեմ, որ մենք գնացել էինք նրանց տուն Աղվերանի մեդիա ճամբարի շրջանակներում, որպեսզի ֆիլմ նկարենք Արթուրի մասին:

Մեր այցելությունը նրանց շատ էր ոգևորել: Արթուրի կինը հպարտությամբ ցույց էր տալիս ամուսնու պատվոգրերը, որոնք ստացել էր մարզական և այլ միջոցառումներին:

Լուսանկարը` Խաչիկ Բունիաթյանի

Լուսանկարը` Խաչիկ Բունիաթյանի

Մինչ մենք շփվում էին Արթուրի  հետ, կինը կատակելով ցույց էր տալիս իրենց պահարանի վրա դրված տիկնիկը ու ասում, որ դա իրենց տան սիմվոլն է, որովհետև բոլորը աղջիկ են:

Ինչ եմ ուզում ասել. մարդու կյանքը կարող է փոխվել, եթե մարդն ինքը որոշում է փոխել: Արթուրի հետ ծանոթանալով ես հասկացա. Կյանքի դժվարությունները չեն կարող ընկճել մարդուն, եթե մարդը պայքարում է, նպատակներ ունի: