Անուշ Աբրահամյանի բոլոր հրապարակումները

Մեր գյուղի մեծերը. Պապս

Պապս է… Գեղարքունիքի մարզի Ներքին Գետաշեն գյուղից: Երկար-բարակ բառերից, ճառերից հեռու, աշխատող, արարող ու ուժեղ  Սարո պապս։ Ինքը ամենից  լավ գիտի «քարից հաց քամել» արտահայտության իմաստը, լավ գիտի  կյանքի դառնությունների միջով անցնելու ու չծնկելու բանաձևը, լավ գիտի  ցավը ու ազնվությունը, ու այն, ինչ ինքը լավ գիտի, հասկանալը հեշտ չէ…

Միասին հաճախ ենք գնում գյուղի վերևի դաշտերը, ինքը`  խոտ քաղելու, ես էլ կողքից հարցեր տալու, խոսելու, լուսանկարելու, խեղճ պապիս զահլեն տանելու համար։  Ու երբ գերանդին ցած է դնում՝ տատիս մեզ  հետ դրած հացն ու պանիրը անուշ անելու, խնդրում եմ`  իր ու տատիս սիրո պատմությունը պատմի, որը պատրաստ եմ հարյուր անգամ լսել (ընտիր պատմության է, բայց չեմ գրի, որ հետո թողնի էլի իրեն լուսանկարեմ ու էլի հարցեր տամ)։

Օրվա վերջում պապ ու թոռ գյուղի փոշոտ ճանապարհներով հետ ենք գալիս տուն, ինքը` հոգնած, ես` առույգ, հոգումս բոլոր երևակայական  պատկերները, ուրախ ու տխուր դեպքերն ամբարած։ Հետ ենք գալիս տուն, որտեղ տատս հաստատ մի համով բան է եփել ու մեզ է սպասում…

Ամառը դեռ շարունակվում է, ես էլ գյուղում եմ ու սպասում եմ, թե երբ պապս ու ես  էլի դաշտ կգնանք:

Հ.Գ. Եթե պապիս ճանաչում եք, մի քանի բառով էլ դուք իրեն նկարագրեք:

Մերօրյա թոնդրակյանները

Չգիտեմ, պատմե՞մ Թոնդրակի մասին թե ոչ։ Խոսքս Թոնդրակ լեռան մասին չէ բնավ, այլ լեռնային բնավորությամբ այն մարդկանց, ում ջանքերով այս տարվա հունվարին  ստեղծվեց  ու ոտքի ելավ «Թոնդրակ արշավական ակումբը»։

Պատմագիտական, բնաճանաչողական այս արշավական ակումբը միավորում է նրանց, ովքեր  պատրաստ են լինել բնության զարկերակը, հազարավոր մետրեր բարձրանալ ու հոգու ողջ տարողությամբ կլանել լեռների ուժը, ամրությունը,  շունչը։  Հենց այդ ճանապարհին էլ ծանոթանալ մարդկանց հետ, ում  թվում է, հազար տարի ճանաչել ես։ Հասկանալ, որ դժվար ճանապարհը մտրեմացնելու սովորույթ ունի, հնար`  կամքն ու հոգին կոփելու։

Մինչ ես կգրեմ, դու հանգիստ կարող ես մտածել` կա արշավական ակումբ, որը հնարավորություն է տալիս օրերով մնալ անտառներում ու լեռներում առանց ժամանակակից միջոցների։ Գտնել կամ պատրաստել բնական ապաստարան։ Ուսումնասիրել պատմությունը բացարձակ սկզբնաղբյուրներով, արձանագրություններով, սեպագիր վկայություններով, հնագիտական գտածոներով։  Դեռ երկար կգրեի, բայց մնացածը կարող եք ինքներդ կարդալ  իրենց կայքում։

Ես էլ այդ ընթացքում մտովի կքայլեմ Խոսրովի անտառով, կհայտնվեմ Աստղոնքի գագաթին, կժպտամ յոթ լճերը տեսնելիս,  Սևսարի գագաթին խմած գինու համը կզգամ, կոգևորվեմ ու բարձրաձայն կասեմ Թոնդրակի կարգախոս դարձած Րաֆֆու խոսքերը.

«Ով չի ճանաչում իր հայրենիքը, չի կարող ճշմարտապես սիրել այն»։

Հա,  քիչ էր մնում մոռանայի, «Թոնդրակ արշավական ակումբը» գտնվում է Երևանում։  Հիմնադիր տնօրենը Գոռ Ղազարյանն  է` «Տիգրան Մեծի հովանավոր գիսաստղը» ֆիլմի հեղինակ-ռեժիսորը, ում հետ հարցազրույցը կարող եք կարդալ այստեղ` http://www.17.am/տիգրան-մեծի-հովանավոր-գիսաստղը-ֆիլ/ :

Միացեք մեզ:

Լուսանկարները` tondrak.am կայքից

Anush abrahamyan

Բահս չե՞ս տեսել

Լուսադեմին տեղացած կարկուտից հետո գյուղացիներից շատերը խորը հոգոցով բահերը ուսներին առան ու գնացին սարերի ծոցում փռված հողամասերի բերքը խնամելու, կարկուտի վնասները տեսնելու, ու հավանաբար մի լավ սրտնեղած՝ «սաղ տարվա չարչարանքներս ջուրն ընկավ» արտահայտությունը անելու:

Աղբյուրի մոտ երկար սպասեցին պապին: Պապը չեկավ:

-Տղե՜րք, շուտ գնացած կլինի Արշոն: Հաստատ չի համբերել: Բերքի համար ամբողջ տարին մենակ չարչարվեց տնաշենը:

-Հա, ո՜չ հարսը, ո՜չ տղեն, գոնե մեկ օր ձևի համար էդ կողմերը չերևացին,- հայացքը հեռու դաշտերին ուղղելով ասաց նրանցից ամենածերը:

-Էհ, գնացինք։

Աղբյուրի սառը ջրից մի-մի կում արին ու բահերը ուսներին առան:

-Ջարդեց, ջարդեց, տարավ էս անաստվածը: Աստծո զայրույթը մեր գլխին թափեց։

Արշո պապն է: Ձեռքերը մեջքի ետևում՝ այս ու այն կողմ է քայլում ու կրկնում.

-Ջարդեց, ջարդեց, տարավ էս անաստվածը: Աստծո զայրույթը մեր գլխին թափեց։

Հանկարծ լվացքի գույնզգույն շորերը ձեռքին՝ կիսաքուն տնից դուրս եկավ հարսը։

-Թամար, լաո՜, օրը բարի:

-Բարի, պապ, հազար բարի։

-Արամիս քնից հանի, հետս դաշտ տանեմ։ Գյուղի երեխեն հողին սովոր պիտ էղնի:

Շորերը ծուլորեն պարանին փռող հարսը մի պահ կանգ առավ, թեք նայեց պապին:

-Հողը բացի չաչարանքից ու անիմաստ տանջանքից օգուտ չունի: Էսօր բերքը կարկուտն է ջարդել, վաղը արևը կվառի, իսկ դու քեզ դրա համար սպանում ես: Արամիկը թող արթնանա, տառերը կտամ նորից գրի՝ չմոռանա։ Հողը հա էլ կա։ Թող սովորի, մարդ դառնա:

Պապը խորը շունչ քաշեց.

-Է՛ լաո՜, ինձ սպանում եմ, որովհետև մարդն էն հողով է գնահատում աշխարհի առատությունն ու Աստծո ազնվությունը, որը սիրում է, որը խնամում է: Թող սրտովդ լինի, մենակ ճամփա կընկնեմ։

Պապը քայլում է դեպի խորդանոց: Զննող հայացքով նայում ամեն անկյուն, բայց բահը չկա ու չկա:

-Լաո՜, բահս չե՞ս տեսել: Երեկ էստեղ էր,- խորդանոցից բարձր ձայնով հարցրեց պապը:

-Պապ, էդտեղ չի բահդ:

Պապը խորդանոցից դուրս եկավ:

-Երեկ առավոտ էստեղ եմ դրել։

-Հա, պապ, ուղղակի երեկ,- կմկմալով խոսեց Թամարը,- երեկ զիբիլի ավտոն եկավ՝ թաղի զիբիլը հավաքելու, ու Աշոտը,- Թամարը կարմրեց,- Աշոտը քո մասին մտածեց՝ բա թե պապան մեղք ա, ի՞նչ բահ, ի՞նչ բերք, ի՞նչ չարչարանք: Ես ամենը աշխատածս փողով կառնեմ: Իրան էլ առոք-փառոք կպահեմ:

Պապի շուրթերը սկսեցին դողալ․ զայրույթից էր, թե մեկ այլ բանից՝ չգիտեմ։ Փորձեց խոսել՝ չկարողացավ։

-Բահս զիբիլն է գցել, հա՛: Հորս բահը զիբիլն է գցել։

Պապը խորդանոցի դուռը շրխկացրեց ու քթի տակ ինչ-որ բառեր ասելով՝ դուրս եկավ տնից ու քայլեց դաշտի ուղղությամբ:

Թամարը մի պահ նայեց պապի հետևից ու շարունակեց գործը:

Մոտ քսան օր անց կարկուտը նորից ջարդեց բերքը: Լուսադեմին տեղացած կարկուտից հետո գյուղացիներից շատերը խորը հոգոցով բահերը ուսներին առան ու գնացին սարերի ծոցում փռված հողամասերի բերքը խնամելու, կարկուտի վնասները տեսնելու, ու հավանաբար մի լավ սրտնեղած՝ «սաղ տարվա չարչարանքներս ջուրն ընկավ» արտահայտությունը անելու:

Աղբյուրի մոտ էլ պապին չսպասեցին: Գիտեին՝ էլ երբեք չէր գալու…

susanna harutyunyan girq erkrord kiraki

Աջից ձախ և հակառակը

«Մանանա» կենտրոնը և Հայաստանի պատանի թղթակիցների 17.am կայքը հայտարարել էին Սուսաննա Հարությունյանի «Երկրորդ կիրակին ներառյալ» պատմվածքների ժողովածուի վերաբերյալ անդրադարձների մրցույթ: Մենք ստացել ենք բազմաթիվ անդրադարձներ, և մինչ ժյուրին կհայտարարի արդյունքները, դուք նույնպես կարող եք կարդալ և որոշել հաղթողներին:Anush abrahamyan

Առաջին անգամ գիրքը բացելուն պես ոչինչ չկարդացի: Երկրորդ անգամ միայն այս պատմվածքը: Երրորդին գիտեի` ինչու եմ բացում: Երկու րոպեն հերիք է, կկարդաս, կվերջացնես այս պատմվածքը, հեշտ է, չէ՞: Երկու րոպեն ի՞նչ ժամանակ է որ: Երկու րոպե հայելու առաջ անիմաստ կկագնես, երկու րոպե ու դրանից  ավել կսպասես կանգառում, երկու րոպե կվիճես մայրիկի հետ  սիրելի հագուստդ գնելու համար, երկու րոպե  կպահանջվի չոր շորերը պարանից հավաքելու համար ու էլի շատ այլ բաների համար:

Իսկ երկու րոպեում հասցրե՞լ եք հիշել ձեր կյանքի մի ամբողջ տասներեք տարին, հասցրե՞լ եք լցվել այնպիսի ջերմությամբ, կարեկցանքով, ինչպիսին հաճախ չի լինում: Հասցրե՞լ եք պատկերացնել  տարիքն առած մարդու կարոտը գյուղի ու կյանքի նկատմամբ, հասցրե՞լ եք Հապետ պապի հետ համաձանել, թե գյուղում բժշկություն չկա, ու սրտնեղել դրա համար, հասցրե՞լ եք տողերի մեջ տեսնել,  թե ինչպես գյուղ հասնելուն պես ծերությունը մարմնին դաջած պապը քթի տակ ժպտում էր, շնչում գյուղի պաղ օդը  ու երևի կնոջն էր հիշում. կնոջ կարոտը գյուղից էր ուզում առնել: Հասցրի՞ք …  Ես հասցրի…

Մեր կյանքում շատ են երկու րոպեները. դրանք կանգառներում են, հեռախոսներում, խանութներում, փողոցում և շատ այլ տեղերում: Կուզենայի, որ այս ամենի մեջ դու երբևէ գտած լինեիր այս պատմվածքի երկու րոպեն…

Anush abrahamyan

Մազի չափ հայրենիքը

Աշոտիկը ոչ մեկի հետ չի խոսում. մենակ նստել է դեզի կողքին, մռութները կախ ու մեկ-մեկ էլ քար է շպրտում քուջուջ անող հավերի ուղղությամբ։ Որոշում է. «Տատիկի հետ չեմ  գնա ո՛չ կանաչի ջրելու,  ո՛չ հավերի կերը առնելու. չեմ գնա ու վերջ։ Տատին ինչ ուզում է ասի, չեմ խաբվելու, հետը դաշտ չեմ գնալու»:

Հանկարծ լսվում է մոր ձայնը (կեսօրվա ծանր աշխատանքից հետո հազիվ է քայլում).

-Աշոտի~կ, Աշոտի~կ։

Աշոտիկը, ձեռքերը խաչած կրծքին, չի պատասխանում։

-Աշոտի՛կ, ո՞ւր ես, այ տղա. տատդ քո սիրած ճաշն է սարքել, մեջը սոխ չի լցրել։ Ու՞ր ես, դուրս արի։

Աշոտիկը շարունակում է նստած մնալ. խորն է նեղացել բոլորից։ Աշխարհում բոլոր բոլորից է նեղացել։ Մայրը խորը շունչ քաշեց, գլուխը տարուբերեց ու քայլեց դեզի ուղղությամբ։

-Ա՛յ տղա, ես էսքան ձեն եմ տալիս, չես էլ պատասխանում, հա՞։

Աշոտիկը ուղիղ նայեց մոր աչքերին.

-Հա՛, չեմ պատասխանում։ Ձեր հացը կերե՛ք, ինձնից գործ չունեք։

-Էտ մենք քեզ ի՞նչ ենք արել. թանիդ թթո՞ւ ենք ասել, որ մեզ հետ գործ չունես։

-Դուք թողեցիք, որ պապան գնա, հետը հաց դրեցիք, խանութում պարտք արեցիք ու թողեցիք, որ գնա… Էտ… Էտ…,- Աշոտիկը շփոթվեց. անունը չգիտեր,- էտ հեռու տեղը՝ Վրաստան է, ի՞նչ է։

Մայրը ժպտաց.

-Վրաստան չէ, Ռուսաստան։

-Ի՞նչ տարբերություն. մե՞ր հայրենիքն է։ Ասում եք՝ մեր հայրենիքը մազի չափ է, բա որ մազի չափ է, ինչի՞ են  բոլորը գնում։ Էրեկ ձյաձ Արշակը գնաց, նախորդ օրը՝ Սուրեն հոպարը, վաղն էլ Վազգեն հոպարը կգնա ու Արուսիկին էլ հետը կտանի (Արուսիկը իր միակ խաղընկերն էր ողջ թաղամասում)։

Մայրը մի պահ չիմացավ ինչ ասի. սրտի խորքում լավ էլ համաձայն էր։

-Աշոտիկ ջան, դու սիրում ես, չէ՞, Նոր տարին, ձյունը, ձմեռը։ Քո սիրելի եղանակին  ձյունը դնելուն պես հերդ հետ կգա ու հետն էլ քեզ խաղալիքներ կբերի։

-Ո՞նց… Բա սեպտեմբերին մենա՞կ եմ  դպրոց գնալու,- սա անսպասելի ու տխուր բացահայտում էր Աշոտիկի համար, ուստի ձայնը փոխվեց, ավելի աղերսական դարձավ։

-Ես քեզ կտանեմ։

-Դու պապան չես։

-Հա~, դե մենակ դու ու քո հերը,- նեղսրտեց մայրը։

-Հա՛, հա՛, ես ու իմ հերը,- գոռաց Աշոտիկը արդեն լացելով։ Հրեց մոր՝ իրեն ուղղված ձեռքը ու վազեց պատի ուղղությամբ։ Իր լղարությունն անտեսելով՝ բարձրացավ պատին, որ փախչի բոլորից, չխոսի ոչ մեկի հետ։

Հանկարծ ոտքը սայթաքեց ու  պատից ցած ընկավ…

Բացեց աչքերը. տատը գլուխն էր շոյում` դեմքը թաքցնելով։ Նայեց կողքին նստած մորը, ով արցունքներն աչքերին հազիվ էր ժպտում։ Աշոտիկը առաջին անգամ երիտասարդ մոր դեմքին կնճիռներ տեսավ։ Հիշեց, որ հայրը ձյան հետ նոր գալու է, հարևան Արուսիկը վաղը գնալու է…  Հասկացավ, որ բակում երկար ժամանակ չի կարողանա խաղալ, ու լցվեց սիրտը։ Առաջին անգամ մանկան բռունցքի չափ սիրտը կարոտով, ցավով ու սպասումով լցվեց։ Տատին գրկելով՝ լաց եղավ բարձրաձայն, երկա~ր-երկա~ր…

gevorgtergbr

Յաթաղան սինդրոմ

Anush abrahamyanԵս չեմ կարող չմտածել: Իմ ու «Յաթաղան սինդրոմի» անաստված բախումից լոգոֆիլի ցուցիչը երևի խճճված գծեր ցույց կտար: Եվ այդ պատկերը երկրորդ, երրորդ կամ չորրորդ անգամ սինդրոմի մասին մտածելիս չէր գծագրվի նույնությամբ:

Թե՛ Օսմանցի Յաթաղանը, թե՛ դոկտոր Միքայելը տարիներ առաջ կպատկերացնեին, որ պաթոլոգիկ էնցեֆալոգոսի ախտորոշման համար ստեղծված լոգոֆիլը կարող են ծառայեցնել ևս մի ոչ պակաս կարևոր բանի: Օրինակ, մարդկանց ենթարկելով մտավոր էքսպերիմենտի, պարզել՝ եթե դու մտածում ես որևէ մեկի մասին, հարյուրից վաթսունհինգ դեպքում դա նշանակում է` նա ևս մտածում է քո մասին:

Հետաքրքիր է: Ինչ լավ կլիներ, եթե երկուսս էլ երբևէ մասնակցեինք այդ էքսպերիմենտին ու մտածեինք մեր կարոտի մասին: Գրեթե համոզված եմ՝ լոգոֆիլի ցուցիչը նույն սև գծերը կգծեր: Բայց չենք մասնակցի, որովհետև մեռածները չեն մտածում:

Նոր բացահայտումը, որը միգուցե մարդկության մեծագույն ձեռքբերումը պետք է դառնար, հրապարակվեց «Նեյչըրի» վեբկայքում: Առաջին քայլն արված էր դեպի Նոբելյան մրցանակ: Դեպի այն համոզմունքը, որ գիտությունը միավորում է ազգերին, որ բոլորս էլ Երկիր մոլորակի բնակիչներ ենք: Բայց դրական արձագանք չեղավ: «Յաթաղանը հաղթեց Միքայելին, ինչպես յողուրթը՝ մածունին»,-գրեց «Առավոտ» թերթը, փոխանակ գրեր. «Մարդը իր երակը դրեց գիտության մեջ»: Իսկ միջազգային հանրությունը քննադատեց այն աստիճան, որքան չէր կարող մտածել: Միքայելը ապաորակավորվեց բժշկական էթիկան խախտելու համար: Իսկ երբ սփյուռքահայ բարերարը պարզեց, որ բացի լոգոֆիլից, այն ամենը, ինչ տվել է հիվանդանոցին, անհետացել է, էթիկա չէ՞ր խախտվել արդյոք: Նրան արգելվեց վիրահատություններ անել: Երևի մտածեցին բժշկական հմտությունները անհետացել են էթիկան խախտելու պատճառով: Ինչևէ: Ինձ համար նրանք, ովքերը մտածեցին մարդկության վաղվա օրվա համար, վերջավոր աշխարհից դուրս մնացին՝ հավերժի մեջ:

Ես չեմ կարող չմտածել: Իմ ու «Յաթաղան սինդրոմի» անաստված բախումից լոգոֆիլի ցուցիչը երևի խճճված գծեր ցույց կտար:

Anush abrahamyan

Ցանկությունների ավտոբուս

-Տո՛ այ քո ցավը տանեմ, ես էտ հարցը արդեն լուծել եմ։ Դու գործերիդ նայի, էտ ի՞նչ ա, որ ես չկարանամ գլուխ բերեմ։ Հա ՛, հա (այս անգամ ծիծաղելով), դե ինձ գիտես։ Միշտ պատրաստ,- երիտասարդը հեռախոսը անջատում է, անփութորեն սեղմում ջինսի գրպանը։

-Մամ ջան, բարև, ի՞նչ կա, ո՞նց եք: Եսիմ է, կիսուրս հարևաններին հավաքել ա գլխին, նստել ա տունը: էնքան ասի` արի իրար հետ գնանք, չեկավ։ Ի՞նչ անեմ, հոգատարությունս չի գնահատվում։ Ես էլ մենակ գնում եմ Գայուշենց տուն: Հա՛, էսօր ծնունդն ա, -միջին տարիքի կին է, բավականին սիրունատես։

-Պապ ջան, համալսարան չեմ հասել, հասնեմ` կգրեմ։ Դու խմե՞լ ես դեղերդ, էսօր վերջին օրն ա, չէ՞։ Դե  լավ, պապ ջան, պատրաստվի, կգամ` կգնանք հիվանդանոց։ Չէ՛, պապ, հենց էսօր ենք գնում, տեսնենք՝ ի՞նչ արդյունք կա (ժպտում է)։ Դե լավ, պապ ջան, կգրեմ,- հեռախոսն անջատելուց հետո երիտասարդ աղջիկը կրկին հայացքը սահեցրեց ապակուց դուրս։

Ամեն օր մոտ քառասուն րոպե եմ անցկացնում ավտոբուսում, ու ակամա միտքս  բախվում է շատերի երազանքներին, ցավերին, կարոտած տխուր ու հոգնած հայացքներին։ Ու քիչ- քիչ հասկանալի է դառնում, որ ավտոբուսը հազարավոր երազանքներ է տեղափոխում մի տեղից մյուսը, այդ երազանքները երբեմն կես և ավելի ժամեր խցանման մեջ են մնում ,բայց չեն կորցնում իրենց թարմությունը։ Հազարավոր կարոտներ են տեղափոխում, որոնք իրենց գոյության մեծամասնությունը անցկացրել են խցանումների մեջ։ Տարիներ են տեղափոխում ու մարդկանց, որոնք մաշվում են  ու ամեն վայրկյան մոտենում մահվանը։ Միգուցե, չգիտեմ, թե էլ ինչեր են տեղափոխում այդ ավտոբուսները:  Շատ բան չգիտեմ։ Չգիտեմ, թե ինչու այդ «միշտ պատրաստ երիտասարդները» քնած են ձևանում, երբ հարկ է լինում իրենց տեղը զիջել ծերերին: Չգիտեմ, թե ինչու են այդ հոգատար հարսները բոլորի հետ ցանկանում խոսել իրենց սկեսուրի մասին ու շեշտել իրենց բարի, համբերատար, ներող լինելը։ Ա՛յ, համբերատարության հրաշալի ձև եմ ասել, է: Չգիտեմ,  թե ինչու եմ այդքան  ցանկանում, որ հորը հիվանդանոց տանող աղջիկը լիարժեք ժպտա գարնան թռչունների ծլվլոցը լսող մարդու ժպիտով։

Շրջվում նայում եմ  կողքիս նստած պապիկին ու փոքր  թոռնուհուն, ով անդադար հարցեր է տալիս՝ պապիկ, ծաղիկը կանաչ է, չէ՞,  իսկ արև՞ը։ Եթե արևը կանաչ լինի, աշխահն էլ, չէ՞, կանաչ կլինի։

Մի պահ ցանկանում եմ  պարզապես շրջվել ու ասել՝ հա՛, կանաչ են։ Ամեն շնչող ու գեղեցիկ բան կանաչ է, ու ժպիտն էլ կանաչ է, դրա ցանկությունն էլ։ Ցանկացա նայել պատուհանից ու տեսնել այդ կանաչությունը  փողոցով անցնող հղի կնոջ դեմքին կամ  թևանցուկ քայլող տատի ու պապի ճերմակ մազերի մեջ։ Ցանկացա այդ կանաչությունը տեսնել այն համբույրի մեջ, որը մայրը որդուն դպրոց ճանապարհելիս է տալիս։

Մենք երբեմն այնքան մեծ ժամանակ ենք անցկացնում կանգառներում, ավտոբուսներում, խցանումների մեջ։ Եվ քայլ առ  քայլ մոտենում ենք անխուսափելի մի երևույթի,  որը կգա մեկ անգամ, անչափ անսպասելի։ Մենք այնքան ժամանակ ունենք մեր  հազարավոր կանաչ երազանքները նպատակներ դարձնելու համար։ Այնքան  ժամանակ։

Կանգառում տարեց կինը իջնում է ավտոբուսից ու հեռանում։ Երիտասարդը հեռախոսը գրպանից հանում է.

-Հա բռատ, հա, խնդիր չկա, քո համար ամեն ինչ կանեմ…

Anush abrahamyan

Սարի ճամփան

Մեր գյուղից հեռու՝ այնտեղ, որտեղ Գեղհովիտի կանաչ, բարձր սարերը երևում են, մի ճանապարհ կա: Մի քարոտ ու անհարթ ճանապարհ: Հազար անգամ տատիս հետ անցել ենք այդ ճանապարհով, հազար անգամ տատս «Հեյ, ջան հայրենիքն» ու «Ասպետի սերն» է ասել, ու հազար անգամ ես հիացել եմ, հպարտացել նրանով, որ տարիները իր հոգուն մոռացություն չբերին:

Հազար խոսք ու ծիծաղ ենք մաշել այդ ճանապարհին, հազար լուսաբաց դիմավորել ու հազար եղանակ:

Ու հազար անգամ ճանապարհը այդ ինձ բարդ ու երկար է թվացել, ու հազար անգամ աշխարհն ավելի կանաչ է թվացել, սիրուն, սարի կանաչին փռված կակաչի պես վայրի է թվացել, սարի քամու պես ազատ:

Սարի այդ երկար ճանապարհը հողի ու մարդու պայքար է թվացել՝ բերքի առատության պայքար:

Հազար անգամ տատիս հետ բեռնատարով անցել ենք այդ ճանապարհով՝ գարի տարել, ցորեն բերել, ու ամեն անգամ դրա հետ տատս աշխարհին կամք ու հոգի է բերել: Հացը վաստակելու բարեխիղճ ուղի է բերել:

Իմ աչքերում սարի այս ճամփան քարքարոտ է դեռ և վայրի, երկար, իմ ականջներում՝ «Հեյ, ջան հայրենիք», ու իմ հոգու մեջ այն խոսքերն են դեռ․

-Տատիկ, կարո՞ղ եմ սարը բարձրանալ…