Ասում են` պատմությունը ուսումնասիրելու լավագույն ձևը կինոն է: Լավ, ես եմ դա ասում: Ցավոք, կինոն ի հայտ է եկել միայն վերջերս, ստացվում է, որ փոքր է մեր ուսումնասիրությունների դաշտը: Չնայած դրա փոքրությանը, վերջին հարյուրամյակում տեղի ունեցածը մի առանձին պատմության դասագիրք է, կամ մոտավորապես այնքան, ինչքան դրանից առաջ եղածը միասին վերցրած:
Կմտածեք` ինչի՞ համար է այս ամենը:
Կինոն այն է, ինչ կատարվում է այն դիտողի գլխում: Չէ որ դա ստեղծողը երկար ժամանակ նստել է հանդիսատեսի շարքերում, դե, չհաշված Լումիեր եղբայրներին: Հետևաբար, ստացվում է, որ կինոն կամ դաշտը ուսումնասիրելու համար նույնչափ կարևոր է ուսումնասիրել կինոդիտողին: Քանի որ այն, ինչ ցուցադրվում է, և այն, ինչ ուզում է նայել կինոդիտողը, կապված են միմյանց հետ պատճառահետևանքային կապով:
Ո՞վքեր էին այն մարդիկ, ովքեր Գրանդ Հոլում դիտում էին «Գնացքի ժամանումը», կամ նրանք, ովքեր օրերով և շաբաթներով հերթ էին կանգնում «Քամուց քշվածները» դիտելու համար, և ովքեր են այն մարդիկ, ովքեր գնում են կինո հիմա: Արդյո՞ք նույնն են նրանց նախասիրությունները, թե՞ ժամանակաշրջանների միջով անցնելիս կինոն փոփոխել է նաև իր հանդիսատեսին:
Ցավոք, այս հարցումը կարողացա անցկացնել միայն վերջին խմբին պատկանող մարդկանց շրջանում: Հարցմանը մեծամասամբ մասնակցել են երիտասարդներ և պատանիներ, ցավոք, մեծ մասամբ աղջիկներ, ինչպես ակնկալվում էր: 
Մարզաբնակ պատանիները կինոթատրոն այցելելու հաճախականության մասին հարցին բոլոր հնարավոր տարբերակներից ընտրում են հազվադեպը: Ես դա կապում եմ նրա հետ, որ մեր մարզերում գրեթե չկան կինոթատրոններ, և քանի որ հիմա տանը բոլորը ունեն համացանց և համակարգիչ, հավանականությունը, որ կգան Երևան` հատուկ կինոթատրոն այցելելու համար, զգալիորեն փոքրանում է:
Այնուամենայնիվ հարցմանը մասնակցողներից միայն երեքը երբեք չեն այցելում կինոթատրոն:
Չնայած դրան, մասնակցողների 60%-ը նախընտրում է ֆիլմ նայել տանը, մյուս 40%-ը` կինոթատրոնում: 39.5%-ի համար տոմսի արժեքը բարձր չէ նորմայից, մյուս 37.2 %-ը դժվարանում են պատասխանել, իսկ 23.3%-ը կարծում է, որ բարձր է:
Կինոթատրոնների ընտրության հարցում մրցում են «Մոսկվա» կինոթատրոնը և «Սինեմա Սթարը»:
Եվ այստեղ ես անցնում եմ ֆիլմի ժանրային և գաղափարային ընտրության հարցին: Իհարկե, 70,8%-ը նախընտրում է խաղարկային ֆիլմեր:
74.7%-ը ֆիլմում կարևորում են գաղափարը, 48.8%-ը` սյուժեն, իսկ մնացածը բաժանվում է անսպասելի ավարտի, գունաբաժանման և երաժշտության միջև:
Այստեղ ես հիշում եմ Սասփենսի մասին Հիչքոկի տեսությունը: Ինչո՞ւ են մարդիկ դիտում դրամաներ, սարսափներ, թրիլլերներ: Արդյո՞ք քիչ է մեզ ամենօրյա էմոցիոնալ լարվածության այն չափաբաժինը, որը մենք ստանում ենք, և արդո՞ք մեր օրգանիզմը ավելորդ սթրեսի կարիք ունի, որի միջոցով «update» է լինում, մաքրագործվում, և որը մենք բավարարում ենք այսպիսի ֆիլմեր դիտելու միջոցով:
Մի անգամ Հիչքոկը Տրյուֆոյին ասում է.
-Երբ ես պատմություն եմ հնարում, ինձ ավելի շատ ոչ թե հերոսն է հուզում, այլ այն աստիճանը, որը ճռռում է:
-Ի՞նչ նկատի ունես,- հարցնում է Տրյուֆոն:
-Այն աստիճանները, որոնք ճռռում են և ամեն պահի կարող են փլվել հերոսի ոտքերի տակ: Ես դա կոչում եմ սասփենս:
Իսկ ավելորդ սթրեսի մասին մտքերը նույնպես իմը չեն, դրանք էլ է ասել Հիչքոկը:
Նույնիսկ հեղինակային կինոյի սիրահարները երբեք անտարբեր չեն անցնում ֆիլմ-աղետների կողքով: Աշխարհը կործանման եզրին է, Էյֆելյան աշտարակը փլվում է, Հաղթական կամարը էլ չկա, բոլորը մահանում են, և մեր պետքն էլ չէ, միայն թե գլխավոր հերոսը կենդանի մնա: Մենք գիտենք, որ ինչ էլ լինի, նա չի մահանալու, բայց շարունակում ենք շունչներս պահած սպասել ամեն «ճռռացող աստիճանի» մոտով անցնելիս: Ու չնայած լավ գիտակցում ենք սա` միևնույնն է, եթե նույնիսկ կրկնեն` կդիտենք:
Ինչևէ:
Ինչքանո՞վ է կինոդիտողը ինտեգրվում ֆիլմի մեջ, զգում իրեն ինչպես հերոսներից մեկը և նույնականացնում իրեն, չէ՞ որ ժամանակների, պատմության, հանդիսատեսի նախասիրությունների հետ փոխվում է նաև հերոսը: 
Պարզվեց, որ ամենատարբեր ֆիլմերը կարելի է ասոցացնել մեր կյանքի հետ: Տարկովսկու ֆիլմերից մինչև «Մատանիների տիրակալը», «Մարտական ակումբը» (ի դեպ, քիչ չէին այս ֆիլմի հետ ասոցացնողները), «Ես նիհարում եմ», «Ֆանտաստիկ գազաններ և որտեղ գտնել դրանք» և այլն:
Պարզեցինք այս ամենը, մնաց պարզել, թե ով է այն հերոսը, ում ոտքերի տակ ամենայն հավանականությամբ, պետք է ճռռան աստիճանները:
Մայրիկս հաճախ աշխատանքի գնալուց առաջ հեռուստացույցով ֆիլմ է դիտում: Մեծ մասամբ, սովետական, հատկապես այն ժամանակաշրջանի, երբ բոլոր ֆիլմերը բանվորների և աշխատավորների մասին էին, ավելի կոնկրետ, «Աղջիկները» (Девчата) ֆիլմը: Ես և քույրս ամեն ձմեռ «Հարրի Փոթթերն» ենք նայում, իսկ մարդիկ էլ կան, որ ինչպես պարզ դարձավ, «Մարտական ակումբը» կամ «Կնքահայրն» են հաճախ նայում:
Ե՞րբ էր կինոյում այդ ժամանակը, երբ «լավ տղային» եկան փոխարինելու այնպիսի հերոսներ, ում հետ իրական կյանքում ամենայն հավանականությամբ կարգելեին մեզ շփվել: Գուցե դա այն ժամանակ էր, երբ մարդիկ տեսան Ժան Պոլ Բելմոնդոյին «Վերջին շնչով»-ում թանկարժեք մեքենաներ առևանգելիս, կամ երբ Մայքլ Կոռլեոնեն դառնում էր մաֆիայի կնքահայրը, իսկ գուցե երբ Լեո՞նն էր մարդկանց սպանում:
Ալեքսանդր Միտտան իր «Կինոն դժոխքի և դրախտի միջև» գրքում հերոսներին դասակարգում է 4 տեսակի: Եվ այս տեսակի հերոսները` կորուսյալ հոգիները, այն մարդիկ են, ովքեր ինչ-որ մի ժամանակ օրենք են խախտել, հանցանք են գործել, և դա չի կարող չազդել իրենց հետագա գործողությունների վրա: Այնուամենայնիվ, նրանք գլխավոր հերոսներն են, և մենք խենթանում ենք նրանց համար: 
Շերլոքները, սուպերմենները, գաղտնի գործակալները և մյուս սուպերհերոսները, որոնք նույնպես շատ էին առաջարկված տարբերակներում` կուռքերն են (Идолы), որոնք իրենց գործի գիտակներն են, մեծ համբավ են վայելում: Այս հերոսների մոտ, որպես կանոն, միշտ մի շատ մեծ, ակնհայտ թերություն կա` ասենք, նրանք էգոիստ են, ցինիկ, հարբեցող, կամ ունեն հակառակորդ` սուպերչարագործ: Դա իրենց և իրականության միջև կապ ստեղծելու համար է:
Մեր մայրիկների և տատիկների սիրելի հերոսները «Մեր ծանոթները» խմբին են պատկանում, որոնք ինչպես անունը հուշում է` մեր նման մարդիկ են և հաղթահարում են մեզ ծանոթ դժվարություններ:
Վերջին կատեգորիայի հերոսը` Անդերդոգն է: Տեսե՞լ եք «Միլիոնատերը հետնախորշերից» ֆիլմը: Դե, այն տղայի մասին, ով ամենացածր սոցիալական շերտից էր, անասելի դժվարությունների և վտանգների միջով էր անցել, բայց այնքան խիզախ էր ու բարի, որ ամեն պահի ուզում էինք կարեկցել իրեն: Իսկ վերջում նա հաղթում է «Ո՞վ է ուզում դառնալ միլիոնատեր» խաղում, և բոլորով պարում են կայարանում: Երևի հասկացաք, թե ինչ նկատի ունեմ:
Կապ չունի, թե որ ժամանակաշրջանում ենք ապրում, ֆիլմը պետք է այնպես հուզի, որ նույնիսկ եթե «Գնացքի ժամանումը» դիտողների պես դուրս չփախչենք դահլիճից, ապա դա պետք է գոնե թե անենք մեր մտքում կամ երևակայության մեջ:
Հարգելի ընթերցող, ես Վահեն եմ Մալիշկայից։ Սիրում եմ գրել, կարդալ, ֆիլմեր նայել, ֆուտբոլ խաղալ, սիրում եմ ընկերներիս ու ընկերուհուս, քրոջս ու մեկ էլ շանս եմ սիրել։ Ես արդեն մեկ տարուց ավելի է՝ ծառայության մեջ եմ Հայոց բանակում։ Եթե հանենք պաթոսը, էստեղ, անկեղծ ասած, ոչ մեկն էլ հիացած չի, որ բան ու գործ թողած եկել է բանակ։ Բայց, դե ոչ մեկն էլ չի նվնվում։ Հայի հոգեբանություն է՝ բանակը սրբություն է։ Իսկ զինվորի անձը մեր ազգի համար առնվազն հերոս է։ Ուրեմն՝ գալով ծառայության՝ դառնում ես հերոս, որին հավատում ու վստահում են հազարավոր մարդիկ։ Պիտի միշտ ուշադիր լինես քեզ վրա հույս դնողներին չհիասթափեցնելու համար։ Հենց դա էլ բանակն ա. վստահություն ու պատասխանատվություն։
Եթե զինվորների պատասխանատվությունը մեծ է, ապա իմը կրկնակի մեծ է։ Բացի հայրենիքը պաշտպանելու հաճելի հոգսը, ուսերիս դրված է ավելի կարևոր խնդիր՝ հետևել զինվորների առողջական վիճակին։ Ճիշտ կռահեցիք. ես սանհրահանգիչ եմ։ Եթե զինվորների պարտականություններից է շարային քայլելը, դիպուկ կրակելը, ապա իմը՝ դիպուկ և ճիշտ ներարկելը։ Եթե զինվորների նպատակը հայրենիքը պաշտպանելն է, ապա իմը` զինվորների իմունային համակարգը պահպանելն է։ Եթե զինվորների ու սպայական անձնակազմի հիմնական խնդիրը թշնամու կրակը ճնշելն է, ապա իմը՝ սպաների և զինվորների ճնշումը իջեցնելն է: Մի խոսքով, սիրելի ծառայակից ընկերներ, ծառայած վերջացրած տղաներ և ապագա ծառայող տղաներ, շնորհավոր մեր տոնը՝ հունվարի 28-ը։ Թող մեր հարազատները մեզ հետ միասին ապրեն ապահով, անամպ ու պաշտպանված հայրենիքում։
