Ազատ տարածք խորագրի արխիվներ

artur janvelyan

«Աֆլաթունի»

«Աֆլաթունի» սոցիալ-ֆինանսական ծրագրի Կոթիի թիմը ստեղծվեց 2017 թվականին՝ ուսումնական տարվա սկզբին և շարունակվելու է միչև մայիս ամիսը:

Ծրագրի նպատակն է՝ երեխաներին տալ ինքնաճանաչման և ինքնադրսևորման հնարավորություն, նրանց մոտ ձևավորել թիմային աշխատանքի հմտություններ, խթանել երեխաների մասնակցությունը համայնքային կյանքում, զարգացնել երեխաների սոցիալական պատասխանատվությունը և ձեռնարկատիրական որակները:

Ստորև ներկայացնում ենք պայմանագիրը, որը գրվել է մեր կողմից և չի խախտվում: Ըստ այս պայմանագրի, կան կարևոր կետեր, որոնք մենք պարտավոր ենք կատարել մինչև մայիս ամիսը: Նշված կետերից է, օրինակ, դասից չուշանալը, դասին ներկայանալ, հնարավորինս քիչ բացակայել և դրսևորել լավ պահվածք:
Մեր թիմում այժմ սոցիալ-ֆինանսական կրթություն է ստանում մոտ 20 երեխա, և մենք միասին մշակել ենք սոցիալ-ֆինանսական ծրագիր: «Հայաստանի մանուկներ հիմնադրամ»-ի կողմից տրամադրված նյութերով պատրաստել ենք խաղալիքներ, գունավորել ենք հետաքրքիր մուլտիպլիկացիոն կերպարների, որոնք գիպսից են պատրաստված, կազմել ենք «Ներկի՛ր ինքդ» նկարչական ալբոմներ, պատրաստել ենք թղթե բուխարի և այդ ամենը վաճառել ենք գյուղացիներին: Այդ գումարը, ինչպես նաև հետագայում մեր աշխատած գումարը, մենք ծախսելու ենք համայնքի համար որևէ կարևոր և մնայուն բարեփոխում անելու վրա:
Մենք տոներին ընդառաջ աշխատում էինք ավելի հետաքրքիր նվերներ պատրաստել և վաճառել:

Դե ինչ, ամենաջերմ նվերները կարող եք ձեռք բերել Կոթիից:

Lusine atanesyan

Ալելու

Սուրբ Ծննդյան նախօրյակին՝ Ճրագալույցին, հունվարի 5-ին, Անգեղակոթում նշվում է Ալելուն: «Ալելուն» տոն է,
որի ժամանակ մարդիկ, հիմնականում՝ երեխաները, երեկոյան դուրս են գալիս դուրս, մտնում գյուղացիների տները,
թաքուն դռնից ներս գցում տոպրակներ և սկսում բղավել «Ալելու ա, Ալելու ա, ով տա՝ զորանա, ով չտա՝ զույգ
աչքով քոռանա»: Մարդիկ տոպրակների մեջ ուտելիքներ են գցում (մանդարին, խմորեղեն, կոնֆետներ, ընդեղեն և
այլն): Հետո մենք զգուշությամբ հանում ենք տոպրակները, որ մեզ չտեսնեն: Կարդացել եմ, որ այսպես տնից տուն
մանուկները միշտ էլ շրջել են Ճրագալույցի գիշերը՝ երդիկից կախելով այդ օրվա համար պատրաստած գուլպա: Բայց
հիմա մեր գյուղում սովորությունը մի քիչ ձևափոխվել է: Հիմա բացատրեմ:
Լինում ենք դիմակներով, օրինակ, այս տարի դրել էինք շան դիմակներ: Բացի այդ, լինում են մի քանի հոգի,
հիմնականում երիտասարդներ, ովքեր դնում են ոչ թե ուրախ կամ տարվա կենդանակերպի, այլ ավելի վախենալու՝
կմախքի կամ «մահի» դիմակներ, նշեմ նաև, որ հագնվում են այնպես, ինչպիսի դիմակ որ դնում են, և հեռվից
տեսնելիս վախենում ես, անգամ այն ժամանակ, երբ գիտես, թե ով է:
Ալելուին մեր ընտանիքը և գյուղացիներից ոմանք այն ամենը, ինչը պետք է լցնել տոպրակների մեջ, նախապես
պատրաստում և մի կողմ ենք դնում: Երբ երեխաները գալիս են, դնում ենք իրենք տոպրակների մեջ: Դուրս ենք գալիս
մութն ընկնելուն պես ՝ 18:30- 19:00-ին և վերադառնում 21:30-ից հետո: Գալիս ենք տուն, տան մեծը ստուգում
է, թե ինչ ենք բերել և հետո սկսում ուտել: Եթե շատ երեխաներով ենք լինում, ապա տան դուռը թակում ենք
հերթով, նաև այդպես տեղեկանում ենք, թե ինչ են գցում այդ տանը տոպրակի մեջ, արժե՞ մտնել, թե՝ ոչ: Լինում է
այնպես, երբ տեսնում են մեզ, ճանաչելու դեպքում ավելի շատ ու լավ բաներ են գցում:
Մի խոսքով, Ալելուն անգեղակոթցիների Հելոուինն է:

 

Nelli Khachatryan

Ամեն բան իր ժամանակին

«Դինոտոպիան» տեսե՞լ ես: Ինչ հզոր ֆանտազիա էր… Մեջը դինոզավրեր կային, այնքան մեծ էին, այնքան բնական: Չէ, իրականում ծիծաղելի էին: Ոնց որ խաղալիքներ: Էֆեկտները ահավոր անբնական:  Եթե փոքր ժամանակ չես նայել, հիմա էլ պետք չի նայել, հասկանո՞ւմ ես:

Իրականում մեր հիշողությունների մեջ պահպանվում են միայն տպավորությունները:
Այդ տպավորությունների սենյակում «Դինոտոպիան» ֆանտաստիկ լավն է…

Այդ սենյակում Արազ Դարեի երգերը շատ հուզիչ են: Այդ սենյակում բացովի-փակովի հետախոսներ կան, ու ճպպացնելով բացելը լավ զգալու առիթ է…

Արամեի երգերը խորն են այդ սենյակում…

Իմ տպավորությունների սենյակում փակցված է Արսեն Սաֆարյանի պաստառը:
Այդ սենյակ մութը սողալով է գալիս, որովհետև փոքր ժամանակ մութը ինչ-որ տեղից իրոք սողալով էր գալիս։

Այդ սենյակում ես կարող եմ «հոլիդե» ջինս, կախված վզով սվիտեր հագնեմ, ու ես մեկ է, սիրուն եմ։

Այդ սենյակում որպես հանգստացնող նյութ ջուր ու հող կա`ցեխ սարքելու համար։
Այդ սենյակի հեռուստացույցով հիմա սարսափ-մուլտֆիլմ է միացրած` «Ուրվականներից քշվածները»:

Այդ սենյակում ուսուցիչները ամեն ինչ գիտեն:
Այդ սենյակում պապիկս ճաղատ է, որովհետև գիշերը կովը եկել կերել է մազերը:
Այդ սենյակում սարդերին չեն սպանում: Մարդ ես, բախտդ բերեց՝ կկծի, ու սարդ-մարդ կդառնաս:
Այդտեղ ձեռքիս սպին այնքան մեծ ու վախենալու է:
Այդ սենյակում Շակիրան պարուհի է:
Այդ սենյակի օրացույցը միշտ 2008 թվականն է ցույց տալիս:
Այդ սենյակում ամեն ինչը իրական է, հասկանո՞ւմ ես…

Այդ սենյակի ցանկացած իր, որ տեղափոխես քո նոր կահավորած սենյակը, նույնը չի մնա: Իրենք ձևափոխվելու հատկություն ունեն ժամանակի մեջ տեղափոխվելիս, բայց գիտե՞ս, ամենասիրունը իրենց համար նախատեսված ժամանակում են:

Ազգային ոգի ներարկողները

Ձմեռային լուսապայծառ առավոտներից մեկի ժամանակ, երբ արդեն պատրաստվում էի դուրս գալ տնից և գնալ դպրոց, Սոնան՝ քույրիկս, ինձ ընդառաջ գալող տվեց մի փաթեթ և ասաց, որ իրենց դասարանի Նարեկը դասերի ընթացքում կգա դրա hետևից (նրանք արդեն երեք տարի է, ինչ ավարտել են դպրոցը, բայց գրեթե միշտ իրար կողքի են, և ոչ միայն Նարեկը, այլ նաև Աննան ու Հասմիկը): Դասերի վերջում, երբ արդեն հույսս կորցրել էի, որ Նարեկը կգա, մեկ էլ նա եկավ, ու տարավ փաթեթը: Հետո ինձ ասաց, որ սպասեմ, քանի որ Սոնային փոխանցելու բան ունի: Այո, դու ճիշտ նկատեցիր, ես ժամանակավոր փոստատարի դերն էի խաղում: Հետո նա մոտեցավ ու տվեց մի թուղթ, թե բա՝ սա կտաս Սոնային, բայց երկուսիդ համար է: Հրավիրատոմս էր: Սևով սպիտակի վրա գրված, որ հրավիրում են դեկտեմբերի 9-ին «Ազգային ոգով» բաց դասին:

-Էս ամսի 9-ին ազգային բաց դաս կա, իրականում չգիտեմ՝ ինչ ա լինելու, բայց պետք ա անպայման գնանք, մերոնք են գալու:

Ու ես մինչև էդ օրը մեղվի պես տզզում էի երեխաների ականջների տակ, որ պետք է գնանք: Օրը եկավ, Աննան, Հասմիկը ու Նարեկն էլ հետը: Իսկապես այդ օրվա բարին նրանք էին:

09/12/2017 Մալիշկայի թիվ 1 միջն. դպրոցում տեղի ունեցավ «Ազգային ոգով» խորագիրը կրող ազգագրական երգերի և պարերի ուսուցողական առաջին բաց դասը:

Մտնելով դահլիճ, միանգամից հասկացանք, որ նրանք եկել են նոր սերնդի ազգային ոգին բարձրացնելու և «Հայերեն պարելու» համար: Նրանց հագուստն արդեն իսկ տրամադրող էր: Այնքան հաճելի մթնոլորտ էր տիրում: Նրանք մեզ սովորեցնում էին ազգային պարեր ու երգեր, իսկ հետո բոլորս միասին պարում ու երգում էինք հայերեն: Տղաների խրոխտ յարխուշտան հիշեցնում էր մեր հայորդիքի առյուծ ոգու մասին: Իսկ աղջիկների նուրբ մատների շարժը՝ հայուհու հեզության մասին:
Իսկապես, նրանք կարողացան ազգային ոգի ներարկել սերնդին, այն սերնդին, որը կողմ է կորցնելու իր ազգային դիմագիծը, որը կողմ է ուրիշի լծի տակ լինելուն ու լեզուն փոխելուն (իհարկե, ոչ բոլորը):

Նրանք են մեր ավագները, և ես վստահ կարող եմ ասել, որ հենց նրանցից պետք է օրինակ վերցնենք: Հենց այսպիսի հայեր են պետք մեր ազգին: Հենց այսպիսի ոգով երիտասարդներ:

Քրիստոս ծնավ և հայտնեցավ

vrezh sargsyan

Մի կտոր իմ 2017 թվականի կյանքից

Սա իմ առաջին նյութն է: Ու ես ցանկանում ազնիվ լինել: 2017 թվականը իմ կյանքում ժամանակի անիմաստ կորուստ էր: Չիրականացված երազանքներ, կորցրած ընկերներ, ձանձրույթի պահեր և անկում: Վերլուծելով տարին հասկացա, որ իմ առաջ դրված նպատակների 99%-ը այդպես էլ նպատակ մնաց: 2017-ի առաջին ամիսները շատ վատ անցան, միակ բանը, որ անում էի՝ երեկոյան աղոթելն էր, ու անիմաստ ծրագրեր իրականացնելու իմ փորձերը: Որպես ապագա ռեժիսոր փորձեցի նոր գիտելիքներ ձեռք բերել, սակայն դա ապարդյուն անցավ, ինչ-ինչ պատճառներով:

Գարնանը մի փոքր աշխուժություն մտավ իմ կյանք: Մի քանի առաջարկ ստացա, բայց ցավոք, դրանք բավարար մակարդակ չունեին ինձ գրավելու համար: Եկավ ամառը, իմ 2017 թվականի ամենասթերսային, ամենաէմոցիոնալ, ամենատխուր և ուրախ ամառը: Ամռան առաջին ամիսը փորձում էի պատրաստվել ընդունելության քննությանը հոգեպես: Մի քանիսն ինձ խոստացել էին օգնել այդ հարցում, բայց ավաղ, կյանքի ինչ-ինչ պահերի պատճառով, չկարողացան ինձ օգնել:

Հուլիսին առաջին քննությունս էր: Ես մինչև ինստիտուտ հասնելը սարսափած էի: Մտածում էի, որ ինձ նման շատ-շատ մարդիկ պիտի լինեն ինստիտուտում, որոհետև շատ են ռեժիսոր դառնալ ցանկացողները, բայց սխալվեցի: Մենք 10 դիմորդ էինք: Ճիշտն ասած, ես վերջին համարն էի ու վերջում պիտի մտնեի քննության: Երբ մի փոքր ժամանակ անցավ, սարսափը վերածվեց հանգստության: Բայց ներս մտնելու պահին հասկացա, որ ես պատրաստ չեմ ստեղծագործելով, բառերից կախվելով, իմպրովիզացիաներով տակից դուրս գալ, բալերս չգոհացրեցին: Երկրորդ օրը նույն ձևով անցավ, առանց փոփոխության: Իսկ երրորդ քննությանս նախորդող օրը զանգ ստացա Գյումրիից, ինձ հետ կանչեցին: Մի խոսքով չընդունվեցի: Անիմաստ տարի:

Իհարկե, պետք է լավատես լինել: Մարդը կարող է ինքնակրթությամբ շատ բաների հասնել: 2018-ը բարդ տարի է լինելու. եռանդուն, ռիթմիկ, նպատակներով լեցուն: Իսկ ես ավելի վճռական կլինեմ, և ուժեղ:

2018 թվականը լավն է լինելու, բարին ընդ ձեզ:

Ամանորյա տնակը

Լուսանկարը՝ Մարի Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Մարի Բաղդասարյանի

Եղեգնաձորի Մշակույթի տան կինոդահլիճի դռները բացվել էին, դահլիճը լեփ լեցուն էր թե՛ երեխաներով, թե՛ մեծահասակներով: Բոլորը հավաքվել էին նայելու ռեժիսոր Հրաչյա Հովհաննիսյանի «Անտառի տնակը» խորագրով թատերական բեմականացումը:

Լուսանկարը՝ Մարի Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Մարի Բաղդասարյանի

Դահլիճը այնպես էին ձևափոխել, որ թվում էր իրական անտառ է: Շնիկի կերպարով հանդես եկած աղջնակը իր խոսքը սկսեց այսպես.
-Այս տարի շան տարի է լինելու, այս տարի իմ տարին է լինելու:
Հետո անտառում սնկերի կողքին հանդիպելով մրջյունին, հարցրեց.
-Էսպես, էս ցուրտ ժամանակ ի՞նչ ես անում մեն-մենակ:
-Էս մեր ծանոթ կողմերում ես մի տաք տեղ եմ փնտրում:
-Խելոք մրջյուն ինձ հետ եկ, չես փոշմանի դու երբեք: Էս մեր ծանոթ կողմերում, էս մեր սիրուն անտառում կառուցելու ենք մի տաք տուն, որտեղ բոլորս միասին կդիմավորենք այս նոր տարին:
Մրջյունը ուրախացավ և միացավ շնիկին, հետո նրանք հանդիպեցին ցրտից մի անկյունում կուչ եկած փիսիկին, որը սկզբում վախեցավ շնից, իսկ հետո ընկերացավ նրա հետ:
Կարծես այն հետաքրքիր մուլտֆիլմերից լիներ, որտեղ անգամ մկներն էին փիսիկի հետ ընկերություն անում:

Լուսանկարը՝ Մարի Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Մարի Բաղդասարյանի

Նրանք միավորվեցին և կառուցեցին իրենց ամանորյա տնակը, իսկ ամեն առավոտ աքաղաղը արթնացնում էր նրանց:
Բայց դե ինչ ներկայացում առանց չար կերպարի, այս դեպքում առանց ծովահենների, որոնցից մեկն ընկերացավ շնիկի հետ, իսկ հետո նրան առևանգեց, ցանկանալով փչացնել ամանորյա տոները: Բայց ինչպես բոլոր հեքիաթներում, այստեղ նույնպես ամեն ինչ ուրախ ավարտ ունեցավ: Ձյունանուշը և շնիկի ընկերները գանձերով լի արկղը տարան ծովահենների մոտ, երկար բանավիճելուց հետո գանձերը իջեցրին ծովի հատակը: Ծովահենները ներողություն խնդրեցին իրենց վատ պահվածքի, չարամտության համար և ազատեցին շնիկին: Իսկ վերջում բոլորը պարեցին, երգեցին միասին: Իսկ երեխաները ուրախ տրամադրությամբ դուրս եկան դահլիճից…

Շնորհավոր Նոր՝ 2018

IMG_5638-2Արի՜, Նո՛ր Տարի,
Գալուստդ բարի՜,
Եվ արթնացրո՛ւ քո թնդուն քայլով
Ուշ մնացածին,
Քնով տարվածին.
Տո՛ւր ապաքինում հոգով ցավածին,
Հիասթափվածին՝ նոր մի հիացում,
Սիրասթափվածին՝ մի նոր միացում.
Ձեռքից հավատը փախուստ տվածին,
Իբրև Նոր Տարվա բաղձալի նվեր,
Տո՛ւր նոր հավատի կապակուռ թևեր,
Մանկանը՝ մեծի մտքի լիացում,
Մեծին՝ մանուկի անարատություն,
Տափարակներին՝ Արարատություն,
Իսկ Երկրագնդին՝ մի առատություն,
Որ նրա վրա Քաղցը այսուհետ
Չունենա ո՛չ մի կայսրություն ու գահ,
Ու Սարսափն իրեն թագակիր չզգա.
Որ Ազատությունն իր բառե գունեղ շապիկը ճեղքած
Տրվի ճախրանքի,
Ու Մարդն ազատվի իր հին գերության նոր հաճախանքից,
Ու Մարդն այսուհետ ո՛չ մի տեղ երբեք չգունավորվի.
Եվ որ այլևըս ո՛չ մի ժողովուրդ,
Ո՛չ մի ազգ ու ցեղ
Պատմության քափից ու սև մրուրից չթունավորվի,
Դառնա լիազո՛ր, դառնա լիիրա՛վ,-
Ու մենք, վերջապե՜ս, հասկանա՛նք իրար։
Նաև հասկանա՛նք,
Որ մեր իսկ արյան գնդիկը մանըր
Այս Երկիր կոչված գնդից ավելի մեծ է ու ծանըր…

Պարույր Սևակ