Ազատ տարածք խորագրի արխիվներ

narek babayan

Իմ առաջին ֆիլմը

Միշտ երազել եմ նկարահանել սեփական ֆիլմս։ Նույնիսկ եթե այն տևեր 1-2 րոպե, նույնիսկ եթե վատը լիներ, բայց լիներ իմը։ Ֆիլմ նկարահանելու պրոցեսում ես ինձ պատկերացրել եմ ռեժիսորի, օպերատորի, անգամ բեմի բանվորի, բայց ոչ սցենարիստի դերում։ Երևի դա նրանից է, որ ես չեմ սիրում ինչ-որ բան հորինել։ Բայց միշտ, թարսի պես, ամենալավը դա է ստացվում։

«Մանանա» կենտրոնի շնորհիվ ես նկարահանեցի առաջին ֆիլմս։ Դա տեղի ունեցավ մոտավորապես այսպես։ «Մանանայի» անցկացրած գործնական դասընթացից  ընդամենը 1-2 օր էր անցել, և այդ դրական էներգիան իմ միջից դեռ դուրս չէր եկել։ Ես նստած մտածում էի, թէ ինչպես շնորհակալությունս հայտնեմ «Մանանային» այդ հրաշալի օրերի համար։ Քանի-որ առաջիկայում ամանոր էր, ես չկարողացա ավելի ինքնատիպ բան մտածել, քան ամանորյա փոքր ֆիլմի շնորհիվ հայտնել իմ շնորհակալությունը։

Դե իհարկե, ոչինչ չէր կարող հարթ ընթանալ: Գրավորների պատճառով ես չկարողացա հանդիպել դասընթացի մասնակիցներից ոչ մեկի հետ։ Հասա տուն ու միանգամից գրեցի Վահեին՝ մեր միջից ամենամեծին։ Համաձայնություն ստանալուց հետո գրեցի Սերոժին: Նա ինձ ասաց, որ նկարահանումները կարող ենք անցկացնել իրենց տանը։ Հաջորդ օրը հանդիպեցի աղջիկների հետ, որից հետո սկսեցի գրել այդ ֆիլմի սցենարը։ Սցենարը պատրաստ էր. մենք ունեինք մի տեսախցիկ ու մի կերպ հայթայթած շտատիվ։

Սկսեցինք նկարահանումները։ Դե, քանի-որ Սերոժն էր լուծել նկարահանման վայրի ու մնացած սարքավորման խնդիրը, նա դարձավ մեր փոքրիկ ստեղծագործության պրոդյուսերը։ Վահեն՝ ռեժիսորը, իսկ ես, դե իհարկե, արդեն նշել եմ, որ սցենարիստն էի։

Նկարահանումները տևեցին 6 ժամ, ավարտեցինք ժամը 20։00-ին, բոլոր նյութերն ինձ հետ վերցրեցի, որ տանը սկսեմ մոնտաժ անել։ Բայց այստեղ նույպես բախտս չբերեց։ Պարզվեց, որ ներբեռնելու ժամանակ ֆայլերը վնասվել էին, և ոչ մի մոնտաժ էլ չէր լինի անել։ Արդեն ուշ էր, և ես չէի կարող գնալ Սերոժենց` նկարների հետևից։ Հաջորդ օրը սկսեցի մոնտաժել և ավարտեցի գիշերը 4-ին։ Համենայնդեպս, ես էի այդպես մտածում։ Առավոտյան մեր պրոդյուսերն ու ռեժիսորը եկան մեր տուն։ Մենք վերջնական տեսք էինք տալիս ֆիլմին, երբ տեղի ունեցավ մի սարսափելի բան։ Գյուղի լույսերն անջատվեցին:

Ուղղակի փորձեք պատկերացնել։ 6 ժամ նկարահանում, մի էդքան էլ մոնտաժ, ու էդ ամեն ինչը մի վայրկյանում ջուրն է ընկնում։ Ես արդեն պատրասվում էի համակարգիչիս մկնիկը ստեղնաշարից պոկել, երբ լույսերը միացան։ Պահպանված մի քանի ֆայլի շնորհիվ ես մի ժամում կարողացա վերականգնել այդ ամենը։ Արդեն ուրախացած «հիշել» հրամանն  էինք տալիս և այդ պահին հասկացանք, որ վատ որակով ենք սարքել։

Հենց այդ վիճակում էլ ուղարկեցինք «Մանանա», մտածելով որ չեն տեղադրի կայքում: Բայց նրանք մեզ շատ գովեցին ու խնդրեցին ուղարկել ֆիլմի որակյալ տարբերակը: Մենք ավելի ոգևորված շարունակեցինք աշխատանքը: Ֆիլմը տեղադրվեց կայքում: Տեսնեիք` ինչ ոգևորություն էր:

Հիմա, երբ արդեն շատ ֆիլմերի վրա եմ աշխատել, մեկ է, միշտ ոգևորված հիշում եմ իմ առաջին ֆիլմի աշխատանքները:

Հ․Գ․ Շատ շնորհակալություն Սերոժի տանեցիներին, որոնք մեզ «մուննաթով» հետևելու փոխարեն համեղ ալադիներ և հյութ հյուրասիրեցին:

Ասում եմ` չկրկնե՞նք:

tatev aghazaryan

Հոգեվերլուծության ներածություն

-Բարև ձեզ:

-Վայ, բարև  Տաթև ջան: Ո՞նց ես, լավ անցա՞վ ճամբարը:

-Շատ լավ էր: Ինձ ինչ-որ  հոգեբանական գիրք տվեք:

-Հիմա ես քեզ ի՞նչ գիրք տամ, մի րոպե սպասի…

Ու հենց մի րոպե հետո իմ ձեռքում հայտնվեց  Զիգմունդ Ֆրոյդի «Հոգեվերլուծության ներածություն» գիրքը: Հանդիպածս առաջին գիրքն էր, ում հեղինակը ամեն ինչ անում է, որպեսզի չընթերցեմ: Ներկայացնելով, հոգեվերլուծության բարդ կողմերը, շատ ու շատ դժվարություններ, ասելով.

«…Եթե ի վիճակի եք հաղթահարել դրանց ազդեցությունը, ապա մենք կշարունակենք մեր հանդիպումները»:

Իհարկե, ես չկոտրվեցի այլ հակառակը, ավելի ոգևորվեցի ու անցա գործի: Առաջին դասախոսությունը սխալ գործողություններն էին: Իսկ հետո անցանք երազներին, որոնց ես շատ լուրջ էի վերաբերվում, բայց ուսումնասիրելուց հետո փոխեցի կարծիքս: Այսպիսով, ես հասկացա, որ երազն այն եղանակն է, որով հոգին պատասխանում է քնած ժամանակ ազդող գրգռիչներին, և այն ոչ թե կրկնօրինակում, այլ վերամշակում է գրգռիչը:

Ու այստեղ ինձ նորից հետ էր պահում գիրքը շարունակել.  «Ես ձեզ այստեղ չեմ հրավիրել ձեր աչքերին թոզ փչելու կամ ձեզնից ինչ-որ բան թաքցնելու նպատակով… Հենց այն, որ դուք սկսնակներ եք, ես կցանկանայի մեր գիտությունը ներկայացնել այնպես, ինչպես կա՝ իր անհարթություններով ու դժվարություններով, իր հավանականություններով ու կասկածներով, և եթե որևէ մեկին շատ հոգնեցուցիչ ու անորոշ է թվում, նա մեզ հետ առաջ գնալու կարիք չունի»:

Ոմանք իմանալով, թե ինչ գիրք եմ կարդում, ասում են. «Էդ ի՞նչ գիրք ես կարդում: Շատ բարդ ա, պե՞տք ա քեզ», ու շատ այլ մեկնաբանություններ:

Ինչ խոսք, բարդ էր: Մեկ պարագրաֆը մի քանի անգամ կարդում էի, որպեսզի հասկանայի, թե ինչի՞ հանգեց այդ ամբողջը, քանի որ Ֆրոյդը խոսում էր մի  թեմայի մասին, առաջարկում դրա լուծման իր մեթոդը, ասում դրա բոլոր  հնարավոր փաստերը, խոսելով շատ երկար, վերջում ասում էր. «Դուք կարող եք ինձ նկատել տալ, որ ես կրկին ներմուծում եմ մի նոր ենթադրություն և մեծ չափով կասկածի տակ եմ դնում իմ մեթոդի հավանականությունը»: Երևի թե դուք էլ խճճվեցիք իմ պես:

Եվ վերջում, ես ամեն մի նոր դասախոսությունը սկսում էի կարդալ մե՜ծ ոգևորությամբ, հիմա կմտածեք` ինչո՞ւ,  քանի որ նա այսպես էր սկսում.  «Հարգելի՛ տիկնայք և պարոնայք, օրերից մի օր հայտնաբերվեց…» :

Երանի թե նա տեսներ, որ իր այս բարդ դասախոսությունները կարդում է ընդամենը 15  տարեկան մի աղջնակ, ու ինքն էլ դրանից ոգևորվեր:

Meri Antonyan

Փնտրեք ձեզ իմ պատմության մեջ

Մեդիա ճամբարի առավոտս սկսվեց ժամը յոթին՝ հեռախոսի զանգից, դիլիջանյան խիտ անտառների ծոցում։ Հազիվ որոշել էի մի քիչ ավել քնել, էն էլ չստացվեց։ Հինգ ժամ եմ քնել, կամ էլ էդ էլ չէ։ Բայց սպասածիս հակառակ՝ օրս լավ էլ աշխույժ անցավ, նույնիսկ քունս չտարավ։

Ֆիլմերի գաղափարների քննարկումից հետո, մինչ մի խումբը կուղևորվեր թարմ ֆիլմի հետքերով, մյուսներս մեզ դրեցինք հիշողությունների թևերին ու հերթով գնացինք մեր մանկության գիրկը՝ ընթացքն ընդհատելով միայն հետաքրքիր պատմությունների կանգառներում:

-Ես մեր տան ավագ երեխան էի ու տանը մենակ էի, էդ ժամանակ տատիենց տանն էինք մնում գյուղում։ Ես սաղին ասում էի, որ իրանք իմ բալեքն են. «Բալես, արի հաց ուտելու», «Բալես, էս արա, բալես, էն արա»։

-Մի անգամ, մի շուն կար մեր բակում, էդ շանը որոշել էի պաղպաղակ տալ մեր խանութից: Ուզում էի սառնարանից վերցնել ու ընկա սառնարանի մեջ. կախվել էի։ Ու էդ օրվանից ես զզվում եմ շներից։

-Էջմիածնում մի ատամնաբույժ կա, մինչև հիմա աշխատում ա, սենց ա փորը (ձեռքերով ցույց է տալիս մի մե՜ծ փոր), փոքր ժամանակ պապան տարավ, որ ատամս քաշի, իրեն տեսա, վախեցա: Էկավ, էդ փորը սենց դեմ տվեց, լխճվա (ծիծաղում է): էնքան էի վախեցել էդ իր ջղային դեմքից։ Միանգամից հելա, վազելով գնացի պապայի մոտ, լացում էի։ Ասացի. «Պապ, կոնֆետ եմ ուզում»: Տարավ խանութ, ինչքան քաղցր ուզեցի, առավ, նորից բերեց ատամնաբուժարան, ասի. «Պապա, ցավն անցել ա»։

-Երբ փոքր էի, 1-3 տարեկան, մանկապարտեզ դեռ չէի գնում, ինձ մի «տոտա» էր պահում, անունը Նառա էր: Էդ ժամանակից մինչև հիմա իրեն «Նառա մամա» եմ ասում։ Ինքը որ կարուձև էր անում, իր մոտից մի օր, որ գնացել էի տուն, ասել էի. «Ծակն ու թելը տվեք» (թել ու ասեղ), չէին հասկանում` ինչ եմ ուզում, ես էլ բարկանում էի։

-Մի անգամ մանկապարտեզում մի սիրուն աղջկա էի հավանել, պապան տարել էր մեզ այգի` խաղալու, մեկ էլ ընկա գետնին, թևեր-մևեր ճղեցի, մի գրամ չեմ լացել։ Ուրեմն գնացել ենք տուն, ասում եմ. «Պապ, էն աղջիկը հո չտեսա՞վ, որ ընկա» (ծիծաղում է):

Մանկության ուրախ հիշողությունները մեզ համար ամենաթանկն են ու կյանքի բոլոր շրջաններում այցի են գալիս մեզ, որպեսզի ստիպեն ևս մեկ անգամ ժպտալ։

Ամեն պատմություն «խոստովանելու» ընթացքում մենք իրար հետ կապվեցինք մտերմության ևս մեկ թելով։

Չհասցրի բոլորից պատմություններ կորզել։ Բայց գոնե գրառված մի քանի ուրախ հիշողությունները կմնան մեզ հետ՝ մեզ միշտ հիշեցնելու մեր ճամբարի անմիջական, անկեղծ և ուրախ մթնոլորտը։

Այ հիմա, երբ կարոտել եմ ձեզ, կարդացի նորից, և տեսա ինձ արդեն հարազատ դարձած ձեր ժպիտներն այս պատմությունները պատմելիս:

mane m sargsyan

Մարդիկ կարող են

Տապակած կարտոֆիլ: Ամենահեշտ պատրաստվող ճաշատեսակներից է: Վերցնում ես թավան, մեջը լցնում ձեթ, կարտոֆիլը մաքրում, լվանում, կտրատում և լցնում ես թավայի մեջ ու սպասում մինչև տապակվի: Երկար ժամանակ հարկավոր չէ տապակվելու համար: Այս ամբողջ գործընթացը ձեր ժամանակից խլում է ընդամենը 15-20 րոպե, եթե ոչ ավելի քիչ: Սակայն, երբ մտքերդ անցնում են հարձակման, ճաշը պատրաստ է լինում ավելի ուշ, քան կմտածեիր. 15-20 րոպեն կարող է դառնալ 30, կամ էլ մեկ ժամ:

Սեփական փորձով համոզվել եմ, ուղիղ հինգ ժամ առաջ ընդամենը վերցրեցի մաքրած կարտոֆիլը և սկսեցի կտրատել: Մեկն ավելի հեշտ էր կիսվում, մյուսն ավելի դժվար: Մարդկանց են նման, գիտե՞ք: Կան մարդկանց տեսակներ, որոնց կարող ես շատ հեշտ վիրավորել, «դանակով անցնել նրա միջով», կոտրել սիրտը, խառնել ներսը և դժբախտացնել: Կան մարդիկ, որոնք արդեն կոփվել են և պատրաստ են «դանակի» հարվածին, բայց միևնույն է, այս դեպքում միայն մտնելու սկիզբն է դժվար: Մտնելուց հետո արագ «բաժանվում է» երկու մասի, և կրկին կրկնում նախկին ապրածը:

Ուղղակի մի նմանվեք կարտոֆիլի կիսվելուն: Պաշտպանվեք: Մարդիկ կարող են, կարտոֆիլն է անպաշտպան:

Հ.Գ. Մանեն արդեն ուսանող է: Ապրում է Երևանում: Ինքներդ կռահեցիք. ստիպված է ճաշն ինքնուրույն եփել:

Միայն ոչ սարդ

Լուսանկարը՝ Նորայր Բարոյանի

Լուսանկարը՝ Նորայր Բարոյանի

Այսօր ընկերներով որոշեցինք դուրս գալ խաղալու,  չիմանալով, թե դեռ  ինչ է սպասվում մեզ: Մինչ իմ էնտեղ  հասնելը, հաջողացրել էին ու գնդակը գցել տանիքին: Չեք հավատա, բայց տանիքի կողքին խողովակ կար: Դե հասկացաք երևի, այդ պահին ինչ անցավ մեր փայլուն մտքով:

Փորձեցինք բարձրանալ: Բնականաբար  մեզնից մեկին հաջողվեց: Բայց դա դեռ ամենը չէ:  Գնդակը  ծակվել էր ու այդ ընթացքում թսկել: Որոշեցինք քսանմեկ  խաղալ ուրիշ կանոններով: Ում կընկներ քսանմեկ, քարտ  էր  քաշում՝ իհարկե պատահական, ու կատարում այն, ինչ գրված  էր քարտի վրա: Հերթը հասավ ինձ, կարո՞ղ եք ասել, թե ինչ էր գրված:  Հիմա կասեմ. «Պատկերացրու, որ քո կողքինը սարդ է, և սատկացրու  նրան»: Խոստովանեմ, որ սարդերից  ուղղակի սարսափում եմ: Կողքիս կանգնած էր իմ մտերիմ  ընկերուհին: Խնդրեցի ընկերուհուս նստել: Պատկերացրի ու  սկսեցի «սատկացնել»: Ընկերուհիս զարմացավ, խլեց  քարտը ու սկսեց բարձրաձայն կարդալ: Չեք պատկերացնի, թե ոնց էին ծիծաղում, նույնիսկ ինքը:

Բայց դե լավ կլինի նման բաներ չգրեք խաղալիս, մինչև հիմա խիղճս տանջում է:

eva khechoyan

Երազանքիս աստղաթափը

2016 թ-ի օգոստոսի 12-ի գիշերը դիտվելու էր ամենաուժեղ աստղաթափը: 1 ժամում 80 աստղի փոխարեն ընկնելու էին 200-ը: Աստղաթափը հնարավոր էր լինելու տեսնել երկրի բոլոր կետերից:

Երկնքին հետևելու հանդեպ սերը ստիպում է ինձ ուշադրություն դարձնել աստղագիտության հետ կապված բոլոր նորություններին ու բաց չթողնել հերթական երկնային հրաշքը տեսնելու հնարավորությունը: Ամեն տարի, կարդալով սպասվող աստղաթափի կամ խավարման մասին, վերցնում եմ թեյը, նստում պատուհանի մոտ ու լարում տեսողությունս՝ առանց մի ակնթարթ շեղվելու: Բայց ինչպես միշտ, լուսինն ամբողջ գիշեր պահպանում է իր լույսը, իսկ աստղերը՝ իրենց տեղերը: Մի ամբողջ անքուն գիշեր անցկացնելուց հետո նորից հուսահատված դիմավորում եմ լուսաբացը:

-Ա, էս հավաբնից ի՞նչ պիտի երևա,- կատակում է ընկերուհիս՝ Անահիտը, ով ինձ հետ կիսեց օգոստոսի 12-ի անքուն գիշերը:

Համենայնդեպս, բազմաթիվ հուսահատ ջանքերից հետո, ես որոշում եմ փորձել ևս մեկ անգամ: Ինչպես ասում են՝ «Հույսը վերջինն է մեռնում»: Լցնում եմ թեյն ու նստում պատուհանի մոտ: 1 ժամ… 2ժամ… «Օֆ, իրոք որ անիմաստ ա»,- մտածում եմ ես ու արդեն պատրաստվում եմ հեռանալ պատուհանից: Վերջին անգամ հայացքս գցում եմ երկնքին ու… Ընկա՜վ… Աչքերիս չեմ հավատում: Տրորում եմ աչքերս ու նորից նայում վերև: Երկրորդ աստղն է ընկնում… Ուրախությունից չգիտեմ՝ ծիծաղե՞մ, թե՞ լացեմ: Սա ոչ միայն կյանքիս առաջին աստղաթափն է, այլև առաջին անիրական թվացող երազանքի իրականացումը… Ընկնող աստղերի թիվը գնալող ավելանում է, ու ես պահը չկորցնելով հետևում եմ նրանցից յուրաքանչյուրին: Ամբողջ քաղաքը քնած է, իսկ նրա գլխավերևում երկինքը լուռ հրաշքներ է գործում…

Երբ ինչ-որ բան շատ ես ցանկանում, ամբողջ տիեզերքը նպաստում է, որ քո երազանքը ի կատար ածվի:

qristine mkrtchyan portert-2

Դարձյալ կորցրեցի

Ինձ շատ է հուզում այն հանգամանքը, որ երբ հաջողություն եմ ունենում, ճիշտ չեմ օգտագործում։

Մի անգամ երկար դասամիջոցին երգի ուսուցչուհին մոտեցավ ինձ և ասաց.
-Ուրեմն այսօր երգի մրցույթ կա։ Ես պետք է ընտրեմ 5 աշակերտ։ Նրանցից մեկը դու ես։ Զանգահարիր ծնողներիդ ու ասա, որ գնում ես մրցույթի: Դպրոցի մեքենան մի դասաժամով մեզ կտանի ու հետ կբերի։ Գնալը` անվճար։ 10 րոպեից շարժվում ենք։
Ես շատ ուրախացա, բայց մի պրոբլեմ կար՝ ես հեռախոսս դպրոց չեմ տանում։ Վերցրեցի մեր դասարանի Կարինեի հեռախոսը։ Զանգահարեցի տուն, վերցնող չկար։

-Կարինե, քո հեռախոսը Վիվա-սել ա՞,- հիշելով միայն տատիկի հեռախոսի համարը, ասացի ես։
-Հա,- պատասխանեց նա։
Ես զանգահարեցի տատիկին։
-Տատ, ընկեր Բադալյանը ասաց, որ էսօր մրցույթ կա։ 45 րոպեով գնալու ենք, գանք։ Երգի մրցույթ ա։ Գնա՞մ։
-Հա։ Բա ե՞րբ եք գնալու։
-10 րոպեից։
-Լավ, հեսա մամայիդ կզանգեմ, կասեմ` հեռախոսդ բերի։
Զանգը հնչեց, իսկ ես կորցրել էի երգի ուսուցչուհուն։ Գնացի դասղեկի մոտ և ասացի, որ կես ժամից շարժվում ենք։ Այնքան հուզված էի, որ ժամը սխալ ասացի։ Կես ժամ անց ես և դասղեկս գնացինք  մեր դպրոցի ուսմասվարի մոտ։
-Սպասի` տեսնեմ ի՞նչ են արել։
Նա ներս մտավ և որոշ ժամանակ անց դժգոհ դեմքով դուրս եկավ։
-Ժամերը խառնել ես։ Արդեն հետ են վերադարձել։

emanina

Կների՞ ինձ

-Էմ, արագ արի՜ այստեղ:

Մայրիկի այս խոսքերից հետո շտապ իմ սենյակից վազեցի խոհանոց, «Չլինի՞ ինչ-որ վատ դեպք է պատահել»: Միջանցքով անցա և արդեն պետք է մտնեի խոհանոց, երբ մայրիկը շրջվեց և նկատեց ինձ: Ջղային հայացք գցեց ինձ վրա ու ասաց.

-Ինչ անփույթ ես, հիմա ծաղիկը կնեղանա:

Սկզբում ես չհասկացա նրա այդ բառերի իմաստը, բայց մի քիչ հետո նկատեցի, որ միջանցքով անցնելուց կպել էի այնտեղ դրված մայրիկի ամենասիրելի բույսին: Բայց դե այնպես, մեկ է` ծաղիկի նեղանալը, ո՞րն է: Կնեղանա ինձանից և էլ չի՞ աճի: Հա, ինչ աբսուրդ բաներ ես ասում, մամ: Այդ խոսքերից հետո նա մոտեցավ բույսին ու դրա տերևները ուղղեց, հետո անգամ շոյեց: Ասում եմ՝ ինչ զարմանալի է, մի բանը այնքան սիրել, որ անձնավորել ամեն աստիճանի: Տալ զգացմունքներ, զգայարաններ…

Արդեն այդ խոսքերից հետո, ես ինքս ինձ վատ զգացի: Չլինի՞ ցավեցրեցի տերևները, հիմա կնեղանա ինձանից ու էլ չի աճի: Մայրիկս էլ կտխրի, որ սիրած բույսը էլ չաճի: Ախր, ես մեղավոր չեմ, է: Միամիտ ստացվեց, ես չէի ուզում, չէի նկատել, որ այն արդեն այնքան էր մեծացել, որ տերևները հասնում էին միջանցքի դռանը: Ասում եմ էլի՝ անուշադիր եմ շատ: Ու անհասկանալի հայացքով դեռ երկար նայեցի մայրիկին ու փորձեցի հասկանալ:

Ինձ մեղավոր զգալով մոտեցա ծորակին, բաժակի մեջ մի քիչ ջուր լցրեցի ու խմեցրեցի նրան: Ասում եմ՝ երևի թե կների ինձ  չէ՞:

Էսպիսի դեպքեր, երևի շատերիս տներում է եղել: Երբ ծաղիկը նեղացել է մեկից` իրեն անփույթ դիպչելու կամ տերևները վնասելու ժամանակ: Հա գիտեմ, շատ տարօրինակ բան է, որոշ պայմաններում, բայց դե, պետք է ընդունել այնպես, ինչպես կա:

-Հա, մամ, ի՞նչ էիր ուզում ասել ինձ, դե որ ձայն տվեցիր:

-Ոչինչ, արդեն մոռացա:

Ani avetisyan

Այն ամենաիրականը, որ ապրում է յուրաքանչյուրիս մեջ…

Դե, օգնիր ինձ կոտրել այս ապակին, չե՞ս տեսնում՝ խանգարում է…

Գիտե՞ք ինչ ապակի է դա: Չէ՞: Հիմա ասեմ:

Կարդացե՞լ ես «Ջոնաթան Լիվինգսթոն ճայը», եթե՝ոչ, անպայման կարդա: Չէ, նա ասածս ապակու հետ կապ չունի, բայց, երևի ունի: Մի քիչ: Գիտե՞ս՝ ով էր նա:

Նա բոլորի նման մեկն էր, հա՛, բոլորի նման, այնպես, ինչպես մենք ենք հիմա նման իրար: Մի ժամանակ նա էլ չէր ուզում տարբերվել մյուսներից, որովհետև Երամից տարբերվող մարդիկ տեղ չունեն այնտեղ: Մեզ մոտ էլ այդպես է, չէ՞: Ցավոք՝ այո…

Շուրջդ նայիր, այս կյանքում ասես ամեն բան նախապես մշակված լինի. նույն առավոտները, նույն կեսօրը, նույն մայրամուտը: Իսկ հիմա, հիմա փակիր աչքերդ ու փորձիր ներաշխարհդ տեսնել, տեսա՞ր: Այնտեղ ոչ մի արևածագ ու մայրամուտ չի կրկնվում, այ, եթե փորձեիր այն դարձնել իրական, հրաշալի կլիներ, չէ՞: Եթե աշխարհում ամեն մեկն ապրեր այնպես, ինչպես ինքը կուզեր, այն կյանքով, որ իր  համար էր գծված, ոչ թե այնպես, ինչպես ուրիշներն են ապրում, ինչպես այդ ուրիշներն են ուզում:

Մենք ծնվում ենք, դպրոց գնում, ավարտում, մասնագիտություն ընտրում… Եվ այս ամենն այնքան դանդաղ, այնքան անտարբեր, ասես այդպես էլ պետք է լիներ: Բայց պատկերացրու, որ մեր կյանքում գոնե մի քիչ թռիչք լիներ: Չէ՞ որ հենց դա է կյանքը, իրականը: Ու այդ թռիչքին պատրաստ  մեկն ապրում է մեր մեջ, մեզանից յուրաքանչյուրի մեջ: Ուղղակի պիտի գտնենք նրան, օգնենք դուրս գալ այս ապակեպատ վանդակից ու թռչել: Հա՜, թեկուզ Երամը մեզ չընդունի, չհասկանա:

Թռչե՜լ: Բարձր ու առանց ներքև նայելու: Անմահական է: Մի քիչ էլ անմահություն:

Դե, հիմա, վերցրու մի իր, կամ թեկուզ ձեռքերով՝  կոտրիր այդ ապակին, դուրս բեր քո իրական ես-ն ու թող նա ապրի այնպես, ինչպես պիտի ապրեր:

Հենց նա է աշխարհում ամենից իրականը, նա, ով չի ուզում նմանվել մյուսներին: Ու նա  կա մեր մեջ: Գտնել է պետք:

Այգեհովիտ

Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Վարդանյանի

Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Վարդանյանի

Ապրելով Արարատի մարզում, տեսնելով միայն հարթավայրեր և ուղիղ տարածություններ՝ ինձ համար նորություն էր Տավուշի մարզի Այգեհովիտ գյուղի բնությունը: Սարեր, անտառներ, մաքուր օդ: Սկզբում ես ոչ մի բառ չէի հասկանում տեղի բնակիչների բարբառից, սակայն այնտեղ ապրելով մոտ մեկ շաբաթ՝ ես ոչ միայն սկսեցի հասկանալ բոլորին, այլև ինքս սկսեցի խոսել իրենց բարբառով: Գյուղ գնալիս ճանապարհին տեսա «Ադրբեջանի սահման» ճանապարհային նշանը: Հետո ինձ ցույց տվեցին փոքրիկ մի լիճ, որը գտնվում էր սարի լանջին՝ շատ մոտ սահմանին, և ասացին, որ մյուս ափն արդեն ադրբեջանցիներինն է: Ապշած էի, հորաքույրս ասաց, որ ապրիլյան քառօրյա պատերազմի օրերին ոչ մի տան լույս չէր վառվում, քանի որ շատ մոտ են գտնվում սահմանին:

Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Վարդանյանի

Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Վարդանյանի

Ես ուղղակի հիացած եմ Այգեհովիտի բնակչության վերաբերմունքից՝ հյուրասեր, մարդամոտ, բարի: Օգտվեցի Այգեհովիտի բարիքներից՝ խնձոր, թուզ, մորի: Հնարավորություն ստացա նաև տեսնել Իջևան քաղաքը՝ իր ողջ գեղեցկությամբ: Ինձ համար այդ մի քանի օրերը դարձան անմոռանալի:

Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Վարդանյանի

Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Վարդանյանի

Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Վարդանյանի

Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Վարդանյանի