Իմ էջը խորագրի արխիվներ

anahit Zaxaryan askeran

«Ազգն է ծնում հերոսներ»

Մոտ 2 տարի առաջ ծնվեց նա՝ իմ նպատակների հավաքածուն, որին հասնելուց հետո արդեն ես ինձ կարող եմ լիարժեք մարդ զգալ, և որն ամենակարևորն է՝ արժանի հայ համարվել: 2016 թվականի ապրիլյան այն ահասարսուռ դեպքերը մարդկանց միայն բերել են ցավ ու կորուստ: Աչքիս առաջ էր ամեն բան կատարվում, իսկ ականջներս ամեն մի պայթյունի ժամանակ կարծես թե դադարում էին կատարել իրենց սովորական ֆունկցիան:

Ինչևէ, ապրիլն անցավ մեր կողքով, մեզ միացրեց և դարձրեց մի բռունցք, չնայած՝ ժամանակի ընթացքում նորից բռունցքը բացվեց, և բոլորը նորից անցան իրենց բնականոն կյանքին և սփռվեցին աշխարհով մեկ:

2017 թվականին որոշեցի ոչ միայն մտածել, այլև գործել: Ֆեյսբուքյան իմ էջին կից բացեցի մի խումբ, որը երկար մտածելուց հետո կոչեցի «Ազգն է ծնում հերոսներ»: Նպատակս՝ խմբում հայրենասիրական նյութեր, երգեր, բանաստեղծություններ, հերոսների մասին որոշակի տեղեկություններ տեղադրելն էր: Խումբը գտնվում էր կիսաակտիվ վիճակում, երբ պարապ էի, փորձում էի լինել ակտիվ, հայրենակիցներիս հետ կիսվել ինձ դուր եկած հայրենասիրական նյութերով:

2018 թվականի հունիսին խմբի առջև դրեցի նոր նպատակներ, փորձեցի գտնել ակտիվ ադմինիստրատոր, ով ինձ կօգնի խմբի զարգացման հարցում: Ես գտա նրան՝ խմբի երկրորդ ադմինիստրատոր Սոֆի Միսակյանին, ով, կարելի է ասել, խմբին երկրորդ կյանք պարգևեց: Խմբի համար գրվեց նոր ծրագիր, մշակվեց նոր պլան, նրա զարգացման համար նոր ակտիվ խումբ ստեղծվեց, նշանակվեցին հանդիպման օրեր և մեր առջև դրվեց հստակ նպատակ, որին կհասնենք մեր միասնական խմբի և հայրենասեր մարդկանց շնորհիվ: Նպատակը հետևյալն է ՝ հայերի մեջ արթնացնել այն հավատը, որը վերջին ժամանակաշրջանում մարել է որոշ «հայրենասերների» շնորհիվ, օգնել հերոս տղաների, կարիքավոր և բազմազավակ ընտանիքներին հոգեպես և ֆինանսապես, այցելել զորամասեր, դիրքեր, ակտիվություն ցուցաբերել հասարակական աշխատանքների ժամանակ: Մի քանի օրում խմբակիցների թիվը հասավ մոտավորապես 700-ի, ինչը կարելի է համարել փոքրիկ, բայց հաջողված մեկնարկ մեր հետագա պլաններին հասնելու համար:

Հարգելի հայրենակիցնե՛ր, հորդորում և կոչ եմ անում բոլորին միանա՛լ մեզ, սա ոչ միայն համացանցում բացված սովորական խումբ է, այլ նպատակների հավաքածու, որոնց մեկ առ մեկ պետք է հասնենք միասին և ոչ վիրտուալ տիրույթում: Միացե՛ք մեր խմբին, գրեք ձեր առաջարկներն ու կարծիքները, յուրաքանչյուրիդ միացումն ու փոքրիկ ներդրումը կարող է օգնել հուսալքված երեխային գոնե մեկ անգամ ժպտալ, ուտել քաղցրավենիք և հագնել նոր հագուստ, իսկ մեր հերոսների ընտանիքներին այցելելը և մեր շնորհակալությունը հայտնելը, կարծում եմ, մեր բոլորի պարտքն է: «Ազգն է ծնում հերոսներ» խումբը պետք է հազարավոր ընտանիքներում լույսի և հույսի ցոլք դառնա, և հազարավոր մանուկների լիաթոք ծիծաղի պատճառը հանդիսանա:

milena barseghyan

Երեք կանգառ

Մի ամիս է` ուզում եմ այս դեպքի մասին գրել, պատմել, չի ստացվում։ Կարդա ու հետո ինձ բացատրիր՝ ինչո՞ւ չէի կարողանում գրել։

Ինձ տուն բերող ու տնից էլ կենտրոն հասցնող ավտոբուսը մեկն է: Անգիր գիտեմ բոլոր վարորդներին ու իրենց վարելու ձևը, գիտեմ՝ որ վարորդի դեպքում քանի րոպե կուշանամ, որ վարորդն է պարտադիր ռադիո լսում, որ վարորդն է առհասարակ վատ լսում ու կանգառներում չի կանգնում, ու վերջապես՝ որ վարորդն է իմ ամենասիրելին, ում ավտոբուսում միշտ հետաքրքիր դեպք է լինում՝ պատմելու, գրելու աստիճան հետաքրքիր։

-Ծերանոցի մոտ կկանգնեք, վարորդ ջան,- բարձր, ամբողջ ավոտոբուսով մեկ լսելի ասաց սպիտակահեր պապիկը։

-Երեք կանգառ կա դեռ, պապի, համ էլ ո՞նց, իջնո՞ւմ ես, երեկ ասեցիր՝ վաղը հետդ կպտտվեմ։

Մտածեցի․ «Պապիկի հետ ծանոթ են փաստորեն, կամ էլ նույնիսկ մտերիմ են»։

-Չեմ մոռացել ասածս, բայց երեք կանգառ հետդ գամ՝ հերի՞ք չի։ Հետդ պտտվեմ որ ի՞նչ, մեկ ա՝ Երևանից էն կողմ չես գնում, սկի Շուշի չես հասնում։

Վարորդը դիմապակու հայելուց ժպտաց պապիկին։ Ինձ թվաց՝ ամբողջ ավտոբուսը ժպտաց, ավտոբուս չնստած մարդիկ էլ ժպտացին։

Էն ասված երեք կանգառից առաջինին հասանք։

-Ըհը, հիվանդանոցի կանգառն ա, ժողովուրդ ջան, իջնող չկա՞։

Լսվեցին՝ չկա, չկա։

-Երեք «վարիանտ» կա․ կամ հիվանդ չեք, կամ հիվանդ բարեկամ չունեք, կամ էլ՝ հիվանդատես գնալու «զահլա» չունեք,- էլի շատ բարձր ասաց պապիկը։

Ժպտացի, բայց կիսաթախծոտ մի բան զգացի։

Երկրորդին հասանք։

-Ըհը, էս էլ եկեղեցու կանգառը․ իջնող կա՞։

-Այո, կանգնեք,- ասաց մի կին։

Կնոջ իջնելուց հետո պապիկն ասաց․

-Մի վարիանտ․ ընդամենը մի աղոթող կա։

Երկար լռություն էր մինչև հասանք երրորդ կանգառին։

-Այ, էս իմ կանգառն ա,- դառնալով ժողովրդին՝ ավելացրեց,- չեմ հարցնում, միակ իջնողը ես եմ,- դառնալով վարորդին,- էս կոնֆետները ստացի, ես իջա, վաղը կհանդիպենք։

-Շատ ես տվել, պապի,- ասաց վարորդը լրիվ լուրջ։

-Հա՞, դե լավ, երկու հոգու ստացի, մեկն էլ Սերժ Սարգսյանի տեղը, վերջում կիջնի։

Բոլորը ծիծաղեցին, բայց ես՝ չգիտեմ։ Զգում էի, որ հենց մի հատ թարթիչներս իրար անեմ, լացս կգա էս երեք կանգառների ու չիջնելու «վարիանտների» համար։

Արև աչքերով աղջիկը՝ Նատալին

Մանկուց միշտ շատ եմ սիրել «թղթե նամակ» հասկացողությունն ու երևույթը, չնայած նրան, որ երբևէ նման նամակ չէի ստացել ու չէի գրել որևէ մեկին։ Էդպես սպասելով էլ իմ «թղթե նամակին», անցան տարիներ, մեծացա, անցա զինվորական ծառայության։ Ծառայության ժամանակ իմ՝ մանկությունից սիրելի երևույթն ավելի սրտին մոտ է լինում․ ստանալ նամակ հարազատից, ընկերոջից, սիրելի մարդուց ու մեզանում նաև անծանոթ հայրենակիցներից, ովքեր յուրաքանչյուր զինվորի համարելով իրենցը (խոսքս իհարկե ոչ թե նյութապես-ֆիզիկապես իրենցը լինելու մասին է, այլ հոգեպես) անանուն նամակ են գրում հայ զինվորին։ Ինձ էլ ծառայությանս դեռևս ոչ այնքան երկարատև ընթացքում, իմ հարազատներից ու ընկերներից շատերն են փորձել նամակ ուղարկել, սակայն ինչ-ինչ պատճառներով չի ստացվել կամ չի հաջողվել ինձ հասցնել նամակը։ Բայց արի ու տես, որ հանգամանքներն ինձ համար այլ բան էին նախապատրաստել։ 

Եկա զինվորական արձակուրդ, դա համընկավ այս ժամանակի հետ, երբ մեր երկրում սկսվել է փոփոխությունների փուլ, որի ընթացքում ի հայտ են գալիս հերոսական կերպարներ ու միաժամանակ, ցավոք, անարժան «հերոսների» իրական դեմքերը։ Եվ այդ վերջիններից մեկի «սխրագործության» բացահայտման արդյունքում էր, որ ես իմացա մի նամակի մասին, որը երկար պատմություն ուներ, անցել էր երկար ճանապարհ ու հայտնվելով մի խավար տեղում՝ ցավոք, մնացել անպատասխան․․․ Բայց չէ՞ որ ադամանդը երբեք չի կորցնում իր փայլն ու որքան էլ խավար տեղում թաքնված լինի, մի որ ի հայտ կգա իր փայլով։ Այդպես եղավ նաև այս՝ հայ զինվորին ուղղված նամակի պատմությունը։ Շուրջ երկու տարվա «գերության մեջ» մնալուց հետո այս ադամանդն առկայծեց իր ողջ փայլով, հուզեց շատերին ու իր ողջ ուժով դիպավ իմ սրտին։ Փաստորեն այդ նամակին փորձել էին զրկել իր հասցեատիրոջը հասնելու իրավունքից, բայց տեղի ունեցավ ճիշտ հակառակը, այն հասավ ոչ թե մեկ զինվորի, այլ շատերին, ու հուզեց ոչ միայն նրանց, այլ նաև բոլոր նրանց, ովքեր իմացան այդ նամակի մասին։ Եվ ես, որ հանդիսանում եմ փոխարինող այն քաջ տղաների, որոնք նամակի գրման ժամանակ Արցախում մարտնչում էին թշնամու դեմ ու հաղթանակում, սրտիս թելադրանքով ինձ իրավունք վերապահեցի պատասխանել այդ նամակին․ կյանքումս առաջին անգամ «թղթե նամակ», որի հասցեատերն էր անծանոթ, փոքրիկ բարեկամս․․․
Այդ փոքրիկը Նատալի Օհանյանն էր, Երևանի 164-րդ դպրոցի աշակերտուհին, ով Քառօրյա պատերազմի օրերին գրելով իր նամակը ու ծրարում դնելով նաև շղթայով խաչ, իրենց դպրոցի կողմից «զինվորներին ուղարկվելիք նյութական աջակցության արկղերի» հետ ճանապարհ էր դրել, հույսով ու սպասումով, որ այն անպայման տեղ կհասնի ու արձագանք կունենա․․․
Վստահեցնում եմ ձեզ, որ Նատալիի նամակը, ուշացումով, բայց տեղ է հասել, հասել է շատերին, և ուրախ եմ, որ պատասխանը նույնպես կարողացա հասցնել նրան։ Առավել ուրախացա, որ կարողացա անել դա անձամբ՝ հանդիպելով իրեն։ Դեռ հեռվից ճանաչեցի՝ բարի ժպիտով, արև աչքերով աղջնակն էր։ Մոտեցա ու ամուր գրկեցի, հետո․․․ Հետո չգիտեի՝ ինչ ասել, ինչպես հայտել շնորհակալությունս, որ քիչ չլինի․․․ Մի հրաշալի՝ շատ գեղեցիկ ու խելացի աղջիկ էր նա․․․ Շատ էին այդ հանդիպման ժամանակ հույզերն ու ապրումները, նույնիսկ՝ աննկարագրելի, որոնք կարծում եմ՝ միշտ կմնան մեր հուշերում․․․

Դե, ինչպես ասում են՝ չկա չարիք, առանց բարիք։ Չարի կողքին երբեք պետք չէ մոռանալ լավն ու բարին։ Եվ բոլոր նրանք, ովքեր բանակի կողքին են եղել, թող համոզված լինեն, որ իրենց արարքն անչափ գնահատվում է զինվորի կողմից, և դա վաղն անպատասխան չի մնալու առաջնագծում, թե անհրաժեշտություն լինի:
Ես ձեռք բերեցի մի փոքրիկ հրաշալի ընկեր, ավելի ճիշտ, փոքրիկ քույրիկ, ում թեև դեռ շատ քիչ եմ ճանաչում, բայց արդեն շա՜տ եմ սիրում, ու հուսով եմ, որ մի օր էլ ձեզ կպատմեմ մեր արդեն մեծ ու ամուր ընկերության մասին․․․

Հ․Գ․
Շնորհակալություն նաև Երևանի Նվեր Սաֆարյանի անվան թիվ 164 հիմնական դպրոցի տնօրենությանն ու մանկավարժներին՝ ջերմ ընդունելության ու հանդիպման կազմակերպմանը աջակցելու համար։

 Արցախ, Ասկերան

ani jilavyan

Դասեր ընտրելու բարդ ճանապարհը /մաս 2/

-Ի՞նչ դաս ես ընտրելու:
-Էրեխե~ք, մեկդ գիտի՞ Advertising-ի դասախոսը լա՞վն ա:
-Մարդ կա՞, որ հետս Filmmaking կվերցնի:

Կարդում էի Ֆեյսբուքի չաթերում ու հասկանում, որ ես այն եզակիներից եմ, որ դեռ չի բացել դասերի ցանկը ու վախենում է անել դա:
-Բա որ նորմալ առարկա չգտնե՞մ: Բա որ տենց էլ չհասցնեմ ուզած դասերս վերցնե՞լ: Ուֆ, չգիտեմ,- պատասխանում էի ես բոլորին ու հասկանում, որ նրանք էլ ունեն նույն վախերը: Այո, Ամերիկյան համալսարանում էլի առաջարկվող դասընթացների ընտրելու գործընթացն է սկսել:

Քանի որ դասերի ընտրությունը ժամն առավոտյան 9-ին պետք է լիներ, իսկ ես արձակուրդներին կատարյալ բվի կյանք եմ վարում, հասկացա, որ ուշ (այսինքն` առավոտ շուտ) քնելով ես 9-ին չեմ արթնանա: Անքուն գիշերվա ընթացքում որոշեցի կազմել ցանկալի դասացուցակս ու տարբեր բաներ նայեցի:
Առավոտյան ժամը 8:55-ից բացեցի Ամերիկյան համալսարանի կայքը ու սպասման մեջ էի: Անցյալ տարվա դաժան փորձից հետո չգիտեի, թե էլ ի՞նչ անակնկալներ սպասեմ մեր կայքից: Ժամը 9-ին անցա պայքարի ու արագ-արագ սեղմում էի իմ ուզած դասերի վրա: Արդեն ինձ լավ ծանոթ պտտվող շրջանագիծը հայտնվեց իմ դիմաց ու խնդրեց սպասել: Ես վախեցած նայում էի նրան, շունչս պահած սպասելով, թե ինչ է լինելու հետո: Հանկարծ շրջանագիծն անհետացավ և փոխարինվեց տառակույտով, որը հայտնում էր, որ ամեն բան բարեհաջող է եղել: Բայց ախր, ժամը դեռ 9:05 էր… Մտածելով, որ շրջանագիծն ինձ խաբել է, ես մտա իմ դասացուցակի էջ և ուրախությամբ հայտնաբերեցի, որ շրջանագիծը ճիշտ էր՝ իմ ուզած բոլոր դասերը ընտրել եմ: Տարօրինակ, բայց հաճելի զգացումից քունս լրիվ կորցրեցի: Հետո պարզեցի, որ երեխաներ կան, որ առանց իրենց ուզած դասընթացների են մնացել՝ քիչ տեղ լինելու պատճառով: Համենայն դեպս, հաճելի էր տեսնել, որ կայքի «կախելու» հետ կապված մեր բողոքը տեղ էր հասել: Հուսանք ունեցած մյուս խնդիրներն էլ շուտով կհարթվեն:

Seroj araqelyan

«Ես Թերլեմեզյանն եմ ավարտել, իսկ դո՞ւ»

Ոքան էլ արվեստից հեռու մարդ լինեք, գոնե Թերլեմեզյանի մասին լսած կլինեք:

Բարև ձեզ, հիմա կասեք՝ վերջապես հայտնվեց նյութը, անհետացել էր 17-ի Սերյոժան կամ շրջապատի Սերոժը և, ի վերջո, համալսարանի Սերգեյը: Անգամ գրել են՝ կարո՞ղ ա 17-ից դուրս ես եկել, բայց բարկացած պատասխանել եմ՝ ոչ, նման բան հնարավոր չի:

Երկու բառով նկարագրեմ բացակայությունս, քանի որ իմ քննությունները տարբերվում են մնացած քննություններից՝ ես մոտ մեկ ամիս է՝ չեմ կարողանամ վերադառնալ շրջակա միջավայր կամ նյութ գրել և ուղարկել: Ինչո՞ւ է տարբերվում, որովհետև ես չեմ կարող մնացած ուսանողների նման վերցնել մի ծածկոց, և այգում ծառի տակ այն փռելուց հետո, պառկած, սուրճ խմելով կարդալ, պարապել: Եթե ես փորձեմ ուրիշների նման զբոսայգում պարապել, ապա ինձ զարմացած կհարցնեն, թե ինչ եմ անում քաղաքի զբոսայգում 50 սմ լայնությամբ և 70 սմ երկարությամբ տախտակով ու գծագրական պարագաներով:

Դե, քանի որ որոշակի պատկերացում կազմեցիք, ուզում եմ նաև ասել, որ քննությունից 5 օր առաջ ես սկսում եմ գծել, որպեսզի քննության օրը այն հանձնեմ, և այդպես մնացած քննությունները՝ ահա իմ բացակայության պատճառը: Բայց քանի որ ինձ մնացել է մեկ քննություն, որը կապ չունի կարկին-քանոնի հետ, ես կարող եմ նստել և հանգիստ գրել: Հա, մոռացա, հիմա կասեք՝ Թերլեմեզյանը ի՞նչ կապ ունի: Ուզում եմ հունիսի մեկից հետո կատարվածի մասին խոսել, որի մասին չեմ գրել:

Շատ է լինում, երբ համալսարանում նստած ազատ ժամանակ քննարկումներ ենք անում, թե ով որտեղ է սովորել, ինչ է արել: Մեկը ասում է՝ ես Թերլեմեզյանից եմ, մյուսը՝ Կոջոյանից: Թերլեմեզյանից պատմում է, թե իրենք ինչ եղանակով են աշխատել, ինչպես են ներկ ցրել: Եվ երբ հեթը հասավ ինձ, ես էլ պատմեցի: Ես ոչ Թերլեմեզյանից եմ, ոչ էլ Կոջոյանից: Ես Ոսկևան գյուղի Գեղարվեստի դպրոցից եմ:
- Էդ որտե՞ղ ա:
-Տավուշի մարզում, սահմանամերձ գյուղ է:
- Բա դու Բաղանիսից չե՞ս:
-Բաղանիսից եմ, բայց գյուղից գյուղ 20 րոպե է ոտքով, իսկ մեքենայով 5 կամ 10:
Ես էլ դե որոշեցի մի քիչ էլ իմ անցյալից պատմել: Քանի որ դուք գնում էիք, սպասում, որ երեխաների մի խումբը դուրս գա, ու նոր սկսեք, ես գնում էի, նստում, նկարում էի միայնակ, մինչև որ մյուս երեք երեխաները գան ու դասն սկսենք:
- Մի րոպե, մի րոպե, չորս հոգո՞վ:
-Հա, դե գյուղ ա, ոչ բոլորն են արվեստը սիրում, ու երբ այդ երեքը գալիս էին, հավեսով անցնում էր դասաժամը:

Բայց քանի ու քանի անգամ ես միայնակ եմ անգամ դասի գնացել, միայնակ նստել նկարել, միայնակ դուրս եկել ու հետ եկել տուն: Էլ չեմ ուզում ասել նաև, երբ սահմանում լարված էր իրավիճակը, ուրիշի այգիներով կաճ ու ոլոր ճանապարհներով էի գնում, որպեսզի դիրքերից չերևամ: Բայց շատ ժամանակ, երբ սկսում էին գյուղի վրա կրակել, չէի գնում, իսկ հանձնելու գործերը մնում էին ձեռքիս:

- Ինչքա՞ն էր բա վարձը:

-2000 դրամ:

- Ուխ, ինչ էժան ա եղել: Բա չէ, ստեղի նման՝ տասը կամ տասնհինգ հազար:

-Հա, բայց դու ավարտել ես բարձրակարգ տեղ, չէ՞: Դու ավելի շատ բան գիտես նկարչությունից, քան ես, ու որի շնորհիվ դու կարող ես բարձր ստանալ, ու ամենակարևորը, որ ապահով երթուղային ես նստել գնացել, նույն կերպ հետ եկել: Ոչ թե ինձ նման՝ անընդհատ հետ ու առաջ նայելով ու զանգեր ստանալով, որ կրակում են, հետո կնկարես, թող՝ արի: Ու էլի այդ այգիների ու ոլոր ճանապարհների միջով հետ դարձ: Հարցը էստեղ գումարը չի, երեխեք, հարցը էն է, որ մենք սիրել ենք, պայքարել ենք, որ մի բան սովորենք: Դու գնացել ես խիստ տեղ, շատ վարձ տվել, տանջվել, ավելի հմտացել, իսկ ես գնացել եմ կրակոցներից փախչելով, դասին ներկա չլինելով ու շատ ժամանակ YouTube-ից նայել սովորելով: Բայց, ամենակարևորն այն է, որ հիմա մենք ընդունվել ենք և արել մեկ քայլ. ավարտել առաջին կուրսը:

- Լսիր, բայց ճիշտ ես ասում, գիտե՞ս:

Քննություններից անմիջապես հետո շատ ժամանակ այցելում եմ մեկ այլ կազմակերպություն, որի անունն է Միացյալ առաջնորդների պալատ, որտեղ ես մամուլի հանձնաժողովի պատասխանատուն եմ և կատարած ծրագրերի, բարեգործությունների մասին հավաքագրում եմ նյութեր և ֆոտոներ, որպեսզի տեղադրվի կայքում: Դրան զուգահեռ մասնակցում եմ նիստերի, որտեղ հաճախ քաղաքական բանավեճեր են արվում, թե ինչ անել՝ ավելի բարեկարգ և լավ երկիր դառնալու համար, հուզող խնդիրներ ենք առաջ քաշում, ներկայացնում և լուծման ուղիներ ներկայացում:

Հունիսի 25-ի նիստին որոշել եմ խոսել մի խնդրի մասին օրը այսօր իրոք մեծ խնդիր է և ունի վատ հետևանքներ: Դա ուսման վարձի պատճառով ուսանողի համալսարանը լքելն է, որին ավելի խորը անդրադարձա այն ժամանակ, երբ ծանոթներիցս մեկը նույնպես ստիպված գնաց այդ քայլին: Իսկ թե ինչպիսի ծրագիր և լուծման ձևեր կներկայացնեմ, դեռ չեմ կազմել, բայց երբ կազմեմ և ավարտեմ, դրա մասին նույնպես կխոսեմ և ամեն ինչ կանեմ, որպեսզի այդ խնդիրը վերանա, և շատ ընդունակ ուսանողներ չլքեն վարձի պատճառով, երբ իրենցից յուրաքանչյուրը կարող է մեծ ներդրում ունենալ երկրի զարգացման գործում:

Կհանդիպենք հաջորդ անգամ, արդեն ամբողջական ծրագրով և իր լուծվան եղանակներով, որպեսզի ոչ մի ուսանող լարված չմտածի, թե ինչպես է վարձը տալու, և գիշերային ռեժիմով աշխատանք փնտրի:

Հ.Գ. Հա, Թերլեմեզյանն էնքան էլ կապ չուներ, երևի:

anahit baghshetsyan

Իմ 6-րդ տունը

Տուն ասելով՝ հասկանում եմ այն վայրը, որտեղ ես ինձ զգում եմ ազատ, անկաշկանդ, որտեղ կարելի է վարել անդադար զրույցներ ինձ հետաքրքրող թեմաների վերաբերյալ, որտեղ բոլորը միշտ պատրաստ են ինձ օգնելու։

Կպատմեմ իմ 6-րդ տան մասին (մնացած 5-ի մասին մեկ ուրիշ անգամ)։ Գրադարանն է՝ Խնկո Ապոր անվան ազգային մանկական գրադարանը։ Երբ փոքր էի, 5 կամ 6 տարեկան, մայրիկս ինձ պատմեց գրադարանի մասին, որտեղ ինքն էլ քիչ ժամանակ չէր անցկացրել։ Մի քանի օր անց մայրիկիս հետ գնացինք գրադարան ու գրանցեցինք ինձ 1-4-րդ դասարանցիների բաժնում։ Հիշում եմ՝ ինչպես էի ջանում ավարտել գրքերը ճիշտ ժամանակին ու չուշացնել դրանք։

Մի քանի տարի անց ճանաչվեցի տարվա ամենաընթերցողը։ Այդ առիթով հրավիրվեցի Ղուկաս Սիրունյանի հետ հանդիպման։ Հանդիպումը ինձ` հետաքրքրասեր տասներկուամյա աղջնակիս, նվիրեց անմոռանալի հիշողություններ, իսկ ինքը հեղինակը՝ իր նոր լույս տեսած գիրքը։ Հանդիպումը ստիպեց ավելի շատ սիրել գրադարանը, մասնակցել բոլոր միջոցառումներին ու ընթերցել բոլոր նոր գրքերը՝ թե՛ հայալեզու, թե՛ օտարալեզու, և ազատ ժամանակս անցկացնել ընթերցասրահում։

Ընկերներիս և որոշ ուսուցիչների համար զարմանալի էր այն փաստը, որ ես սիրում եմ ժամանակս անցկացնել գրքերի հետ։ «Չես հոգնո՞ւմ կարդալուց», «Ո՞նց ես հասցնում էդքան կարդալ», «Երանի քո հավեսին» և նմանատիպ այլ արտահայտություններ հաճախ էին ասում ինձ, բայց եթե անկեղծ ասեմ, ուշադրություն չէի դարձնում։ Արտահայտություններն ու զարմացած հայացքները այսօր էլ հաճախ են բախվում ինձ, երբ փողոցում քայլում եմ գիրքը ձեռքիս, կամ պայուսակիցս գիրք եմ հանում մարդաշատ վայրում։

Շատերը միգուցե չեն պատկերացնում՝ ինչու եմ սիրում գրքերը։ Պատասխանը շատ պարզ է՝ դրանք միշտ պատրաստ են քեզ օգնել, պատմել ինչի մասին ուզես, արթնացնել ներսումդ վախ, հետաքրքրություն, զարմանք, ստիպել ժպտալ ու հուզվել, գրքում կարող ես գտնել մեկ ուրիշ «ես» ու մեկ ուրիշ «նա»։ Իսկ երբ նման գրքերը հավաքված են մի տեղում ու քեզ են սպասում, քեզ ոչինչ չի մնում, քան ուղղակի շտապել նրանց այց մատուցել ու նրանց հետ մի փոքրիկ երևակայական ճանապարհորդություն կատարել։ Չէ՞ որ գրքերը մեր առաջ բացում են դռներ, երբ մենք գնալու ոչ մի տեղ չունենք:

Տնտեսագիտությունը, իմաստն ու առաքելությունը

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Տնտեսագիտությունը, քաղաքականությունը
և անհատականությունը հաճախ անբաժանելի են:

Չարլզ Էդիսոն

Երկու օրից միկրոտնտեսագիտության քննությանն եմ, կեսգիշեր է, պարապելու իմաստ արդեն չկա, բայց մի տեսակ քնելու էլ չկա… Ու մտքիս եկավ այս հոդվածը գրելու գաղափարը: Դե, գնացինք:

Տնտեսագիտությունը առաջացել է հունարեն oikonomos բառից, որը նշանակում է գիտություն տնային տնտեսության մասին: Յուրաքանչյուրս էլ ունենք պահանջմունքներ և դրանք բավարարելու ցանկություն, իսկ դրանց համար անհրաժեշտ են ռեսուրսներ, սակայն դրանք դժբախտաբար (գուցե նաև, բարեբախտաբար) սահմանափակ են: Ահա և բախվեցինք տնտեսագիտության գերխնդրին, այն է` սահմանափակ ռեսուրսների նվազագույն ծախսով հասնել առավելագույն արդյունքի: Այստեղից կարող ենք հետևություն անել, որ յուրաքանչյուրս էլ ինչ-որ չափով տնտեսագետ ենք, ուղղակի դա հաճախ չենք էլ գիտակցում: Օրինակ, Անին մտածում էր, որ տոնական զեղչեր կլինեն, նոր գնումներ կանի, Գոռը ավելի լավ է ոտքով հասնի, դրա փոխարեն մի հոթդոգ ավելի կուտի: Մենք ամեն օր կատարում ենք վերլուծություններ` առանց գիտակցելու, որ դրանք իրականում տնտեսագիտական հիմքեր ունեն: Բացատրեմ. երբ Անին պլանավորում էր գնումները, չէր էլ մտածում, որ տոներին պատրաստվում են նաև վաճառողները, արտադրողները և, որ բարիքների գները նվազեցնելով, ամենևին էլ վնաս չեն կրի, որովհետև Անիի նման հազարավորները կգնան գնումների և փաստացի շահույթը ավելի մեծ կլինի, քան ներկայում: Իսկ, երբ Գոռը որոշում էր ոտքով քայլել, նա չէր էլ մտածում, որ հոթդոգը ավտոբուս նստելու այլընտրանքային արժեքն է:

Հաճախ շփոթում են տնտեսելն ու ժլատ լինելը: Տնտեսել չի նշանակում անընդհատ կուտակել, անհրաժեշտության դեպքում չօգտագործել, այլ այնպես և ճիշտ ժամանակին օգտագործել ռեսուրսները, որ դրանցից ստացած օգուտը ամենամեծը լինի: Նշեմ, որ օգուտը կամ օգտակարությունը լինում է երկու տեսակի` ընդհանուր և սահմանային:

Ենթադրենք` մենք ծարավ ենք, և առաջին բաժակ ջուրը մեզ համար ունի մեծ կարևորություն (օգտակարություն), սակայն երկրորդից սկսած դրա օգտակարությունը կնվազի: Այսպիսով, ընդհանուր օգտակարությունը մեծացավ, իսկ յուրաքանչյուր լրացուցիչ բաժակինը (սահ. օգ.)` նվազեց:

Իսկ ո՞րն է այդ օգուտը չափող մեծությունը: Այս հարցում տնտեսագետները բաժանվեցին երկու խմբի` կարդինալիստների և օրդինալիստների: Առաջինները՝ Ալֆրեդ Մարշալի գլխավորությամբ, փորձում էին այն չափել դրամական միավորներով, սակայն նրանք ձախողվեցին: Օրդինալիստները փորձեցին ուսումնասիրել, թե սպառողները ինչ նախասիրություններ ունեն տարբեր ապրանքների նկատմամբ: Նման վերլուծության գործիք առաջարկվեցին անտարբերության կորերը: Սրանց ֆունկցիան ցույց տալն է, թե սպառողը «բ» բարիքից օգտվելու համար ինչքան է պատրաստ հրաժարվել «ա» բարիքից:

Սահմանափակությունն ու սահմանային օգտակարությունը այնքան շատ են հիշատակվում տնտեսագիտության մեջ, որ հաճախ կուրսեցինորվ կատակում ենք, թե ինչ էինք անելու մենք, եթե դրանք գոյություն չունենային…

Լավ, գնամ քնեմ՝ շուտով քննության եմ:

Թբիլիսի. խաչվող մշակույթներ

Լուսանկարը` Մերի Անտոնյանի

Լուսանկարը` Մերի Անտոնյանի

Լուսանկարը` Մերի Անտոնյանի

Լուսանկարը` Մերի Անտոնյանի

Մորս կողմից ոչ հեռու արմատներով Վրաստանից ենք, Վրաստանի հայկական գյուղերից մեկից՝ Բրդաձորից, բայց մինչ օրս Վրաստանում ընդհանրապես չէի եղել ու այնտեղի մասին էլ լսել էի միայն մորս պատմություններից։

Լուսանկարը` Մերի Անտոնյանի

Լուսանկարը` Մերի Անտոնյանի

Չնայած դրան՝ միշտ էլ մի ինչ-֊որ, ինձ համար էլ անբացատրելի կերպով սիրել եմ երկիրը ու թեպետ երբեք էլ չեմ ուզեցել Հայաստանից դուրս ապրել, բայց Վրաստանը եղել է միակ բացառությունը․ երկրորդ հայրենիքի պես եմ պատկերացրել իրեն։

Լուսանկարը` Մերի Անտոնյանի

Լուսանկարը` Մերի Անտոնյանի

Առաջին անգամ Վրաստանում լինելով՝ տեսա Թբիլիսին, ու էդ սիրո անբացատրելիությունը մի քիչ ցրվեց․ էնտեղի ինչ֊-որ անկյուններում Հայաստան էլ կա, հայեր, հայկական մշակույթ, թաղամաս ու եկեղեցիներ կան, էդ պատճառով էլ Վրաստանն էնքան էլ օտար ու խորթ երկիր չի թվում։ Էդ պատճառով էլ Հայաստանի պակասը շատ չի զգացվում, որովհետև մարդիկ, մարդկանց կենցաղը, մինչև անգամ հուշանվերների ոճն ու գույները շատ մոտ են մերին։

Լուսանկարը` Մերի Անտոնյանի

Լուսանկարը` Մերի Անտոնյանի

 

Լուսանկարը` Մերի Անտոնյանի

Լուսանկարը` Մերի Անտոնյանի

Թբիլիսիում կամ Թիֆլիսում, իրար հետ խաչմերուկվում են հին՝ ծուռումուռ սալահատակով ու նոր՝ ուղիղ ասֆալտապատ փողոցները, կողք կողքի փողոցներում, որպես զուգահեռ իրականություններ, ձգվում են անցյալն ու ներկան, իրար հետ համերաշխ ապրում են վրացին, հայը, թուրքն ու նրանց մշակույթները։

aneta baghdasaryan

Ուսանողական շինջոկատներ մեզ պե՞տք չեն

Ամառային արձակուրդներին բոլորս ենք սպասում, և ուսանողների մեծ մասը փորձում է գտնել որևէ զբաղմունք՝ աշխատանք, ամառը առավելագույն օգուտով անցկացնելու համար։ Մենք կամավորական աշխատանքներ ենք փնտրում, դիմում ենք տարբեր հիմնադրամների՝ կրթաթոշակի համար, աշխատանքի հայտարարություններ կարդում, ռեզյումե ուղարկում ու գնում հարցազրույցի։ Ամռանը ուսանողներին աշխատանք առաջարկողները շատ են։

Հիմա կասեք՝ հա, լավ է, որ երիտասարդությունն ինքնուրույն է իր գլխի ճարը տեսնում, բայց ավելի լավ կլիներ, որ բոլորս էլ ամռան որոշ մասը զբաղված լինեինք ինչ-որ հանրօգուտ բանով։ Սակայն հարկ է հաշվի առնել այն փաստը, որ մենք ինքներս ենք փորձում զբաղմունք գտնել ամառվա համար, և ցավոք ոչ բոլորին է դա հաջողվում։ Եվ արդյունքում՝ երիտասարդության որոշակի մաս մնում է լրիվ պարապ և անիմաստ ու աննպատակ վատնում իր ազատ ժամանակը։ Ինչո՞ւ Սովետական Միության տարիներին երիտասարդների համար կազմակերպվում էին ճամբարներ ու կամավորական աշխատանքներ՝ բերքահավաք կամ աշխատանքներ շինարարական հրապարակներում, իսկ հիմա ոչ մի նմանատիպ քայլեր չեն ձեռնարկվում, ու ամեն մեկս իր գլխի ճարն է տեսնում կամ էլ չի տեսնում։

Հայրս պատմում է, որ իրենց ժամանակ ուսանողներին պարտադիր տանում էին կարտոֆիլ հավաքելու, մորս և տատիկիս տարել են խաղողի բերաքահավաքին մասնակցելու։

Ժամանակակից հեղափոխական հասարակությունը կողմնակից չէ սովետական կարգին, և երևի նրանցից քչերը կհամաձայնվեն ինձ հետ, սակայն պետք է մեզ հարց տանք՝ արդյոք սա՞ է այն կառուցողական Հայաստանը, որին մենք այսքան ձգտում ու կոչ ենք անում: Արդյո՞ք լավ է, որ մեր երիտասարդության մեծամասնությունը կատարյալ պարապությամբ է անցկացնում ամառային արձակուրդների երեք ամիսները, և ինչո՞ւ քայլեր չեն ձեռնարկվում երիտասարդությանը տեղից շարժելու համար։

Կարծում եմ կառուցողական ևս մի լավ քայլ կլիներ այսպիսի մի բան կազմակերպելը, ու կապ չունի՝ ապրում ենք մենք ԽՍՀՄ-ում թե ազատ անկախ Հայաստանում։ Լավ կլիներ մեզ էլ կամավորական խմբերով տանեին գյուղեր, մենք էլ օգնեինք գյուղացիներին՝ հավաքել խաղող ու կարտոֆիլ, մասնակցեինք գյուղական դպրոցների վերանորոգման աշխատանքներին ու մենք էլ զգայինք մեզ ինչ-որ չափով օգտակար մեր հայրենիքին։

anush hovhannisyan

Իրադարձությունների էպիկենտրոնում

«Տրվում է պատմաիրավագիտական հոսքի 11-րդ դասարանի աշակերտուհի Անուշ Հովհաննիսյանին՝ դպրոցական կյանքը վառ ու գունավոր լուսաբանելու համար»: Ծափահարություններ, ու ես հաղորդավարի կողքին էի արդեն, ֆոտոխցիկը ձեռքիս, ժպիտը՝ դեմքիս:

Ավարտեցի 11-րդ դասարանը, ու հոպ-լյա, շնորհակալագիր դպրոցիս կողմից: Իրոք, անսպասելի էր: Գնահատված լինելը ամենահավես բաներից մեկն է: Հասկանում ես, որ այն, ինչ դու ես անում, իզուր չի, գնահատվում է, և ուզում ես անընդհատ ակտիվ լինել, նկարել, գրել, պատմել ամեն ինչ:

Երբ բոլորը արդեն դուրս էին գալիս, ուսուցիչներից մեկը մոտեցավ ու ծիծաղելով ասաց.

-Շնորհավոր, Գագիկ Շամշյան:

Բոլորը սկսել են նման կերպ դիմել ինձ: Դե, երևի կապված է վերջին դեպքերի հետ, երբ ցուցարարների ամեն քայլը նկարում ու լուսաբանում էի:

Ապագա լրագրողի համար, հավատացեք, շատ կարևոր է անգամ «Շամշյան» անվանվելը, քանի որ քեզ սկսում են ճանաչել ու համակերպվում լրագրողի մասնագիտությանդ հետ, հասկանում, որ իրենց պատկերացրած լրագրողը, որը միայն պատգամավորներին է հարցեր տալիս, կարող է մի օր հենց իրենց հետ հարցազրույց անցկացնել: Սկսում են հետաքրքրվել լրագրությամբ, իսկ ես ոգևորված պատմում եմ ամեն մանրամասն: Համ էլ, գիտե՞ք, ինչն եմ ամենաշատը սիրում, որ ինչ իրադարձություն լինում է, դու կենտրոնում ես, հետաքրքրվում, պարզում ես ամեն մի մանրուք:

Վերջերս շատերն են ինձ հարցնում «Մանանա»-ի ու «17.am»-ի մասին, իսկ ես սիրով բացատրում եմ, օգնում ամեն հարցում, իսկ վերջում նրանք նույնպես միանում են մեզ` թղթակիցներիս:

Գիտեք, կարծում եմ, որ դա էլ մի ձեռքբերում է, որն այս տարի ունեցել եմ: