Իմ էջը խորագրի արխիվներ

iza Astsatryan

Շուն վարժեցնողը

Արդեն 7  տարի  կլինի, ինչ  փորձում  եմ  մասնագիտանալ  շուն պահելու և  վարժեցնելու  գործում:

7 տարի  առաջ էր, շուն  նվեր  ստացա, որոշեցի  անունը  Ջաֆար  դնել  և  մեծ  սիրով  պահել նրան:  Առաջին  անգամ  էի  շուն  պահելու, շատ էի ոգևորված: Ջաֆարը  հասարակ  մեկը  չէր, նա իմ կյանքում մեծ  դեր  ուներ, առավոտներս  սկսվում  էր նրա հետ, նրա  հետ  էի գնում  դպրոց, նրա հետ  էի  վերադառնում  տուն, կարճ  ասած`  Ջաֆարը  իմ  մտերիմ  ընկերն էր:

Նրա  հետ  շատ  էի  մտերմացել, անգամ  մի  կտոր  հացս  նրա հետ  էի  կիսում: Երկար  ժամանակ  էի  տրամադրում  նրան:

Նրան  վարժեցնելը  շատ  հեշտ  էր, որովհետև  նա ինձ  իր  մոտիկ  ընկերն  էր  համարում: Նրան  պարել  էի  սովորեցնում, մի  քանի  անգամ  միասին  պարել  ենք:

Օրվա  իրադարձություններով  նրա հետ  էի կիսվում, նա  ինձ  հասկանում էր, երբեք  չէր  ծիծաղում  կամ  արտասվում, իր  խոհուն  հայացքով  ինձ  աջակցում էր:

2,5  տարի  նա  ապրեց  մեզ  հետ: 2,5  տարի  ամեն օր  իրար հետ  էինք, պարում էինք, խաղում, բայց… Մի  անգամ, երբ   Ջաֆարը  տնից  դուրս  էր  եկել, մինչև  երեկո  նրան սպասեցի, այդպես  էլ  չվերադարձավ: Ես  սպասում  էի, որովհետև  հույսս  չէի կորցնում, որ  դեռ  երկար տարիներ  ընկերություն  ենք  անելու… Երեկոյան, երբ  նստեցինք հացի  սեղանի շուրջ, մի կերպ  մի  կտոր  հաց  կուլ  տալուց հետո, զանգ  ստացանք: Ես  անհանգիստ  էի, երբ  լսեցի  Ջաֆարի  անունը: Հեռախոսազրույցն  ավատրելուց հետո, մայրս  ասաց, որ  Ջաֆարը  այլևս չկա, շնագայլերը  նրան  գողացել  էին… Ես  փորձում  էի  արցունքներս  զսպել, բայց  չէի  կարողանում, մինչև օրս, երբ  հիշում  եմ Ջաֆարին, հազիվ  եմ կարողանում  զսպել  ինձ, ես կարոտում  եմ նրան:

Ջաֆարի  մահից հետ, մոտ  վեց ամիս  անց` ամռանը, Ջաֆարին  կորցնելու  ցավս  զսպելու   համար, քույրիկիս  դասընկերուհին  ինձ  մի  փոքրիկ  շունիկ նվիրեց, այս  անգամ  նրան  Սինա  կոչեցի:

Սինան նույնպես  շատ  լավն  էր: Նա  լրացնում  էր  Ջաֆարի բացը, դպրոցի  ժամանակ  հետս  գալիս  էր դպրոց, դասերից  հետո` տուն, ինչ խոսք, հրաշալի  շուն էր:

Նրա  հետ   1,5  տարի  անցկացրի, որովհետև  նա  հիվանդ  էր, երկար  չապրեց: Նույն  ցավն ապրեցի  նաև  Սինայի դեպքում:

Անցավ մոտ  3  տարի, ընկերներիս պատմել էի, որ  շուն  եմ ուզում պահել: Մի քանի  ամիս  անց, դասընկերներիցս  մեկը  մի  փոքրիկ  շուն նվիրեց, մոտ  մեկ ամսեկան: Փոքր  էր, մի քիչ  դժվար  կլիներ  պահելը, դիմացն էլ ձմեռ էր գալիս, բայց  այդ  ամենը անտեսելով, որոշեցի  որդեգրել  շունիկին:

Նրա  անունը  Խածիկո  է, կարճ` Խածի  ենք ասում, նա   դեռևս  ճստիկ-պստիկ է, սակայն  ինձ հաջողվեց  շուտ  հասնակալ  նրա լեզուն:

Խածին արդեն  1,5  ամսական է, բայց ես  հասցրել   եմ  նրան բարևելը  սովորեցնել: Ում տեսնում է, եթե  ցանկանում է՝ մի  ոտքը բարձրացնում և  շարժում է:

Խածիկոյին  առանձնահատուկ ուշադրություն պիտի  դարձնեմ, նա շատ  խելացի  է. ինչ անում  եմ, հետևիցս  փորձում է  կրկնել: Որոշել  եմ նրան  լավ  վարժեցնել:

Անհամբեր  սպասում  եմ,  թե  երբ  պետք  է մեծանա, որ  դպրոց  գա հետս:

Հույս  ունեմ,  որ  այս  տողերը  կարդալուց հետո, շատերի մեջ   ինչ-որ  բան կփոխվի, գուցե  շուն  պահելու  ցանկություն  առաջանա: Այս դեպքում  չանտեսեք  ձեր  ցանկությունը,  հավատացեք, շունը  հրաշալի  ընկեր  է:

Sona Qyarunts Goris

Ես և լրագրությունը

Փոքր ժամանակ ուսուցչուհի էի ուզում դառնալ: Դեպքը պատահեց այսպես. մի հավաքույթի ժամանակ քննարկում էինք մասնագիտություններ և կիսվում էինք մեր ապագա մասնագիտության պատկերացումներով՝ հարցնելով, թե ով ինչ է ցանկանում դառնալ: Երբ հերթը հասավ ինձ և հարցրին, թե ինչ եմ ուզում դառնալ, պատասխանեցի՝ ուսուցչուհի, բոլորը լռեցին, կարծես ինչ-որ անսովոր բան էր եղել: Ես զարմացած հարցրի, թե ինչ պատահեց, և ինչու լռեցին: Եվ ահա նրանց պատասխանը.

-Կներես, բայց մենք այդ ոլորտում քեզ չենք պատկերացնում՝ հստակ իմանալով քո բնավորությունը: Մենք քեզ տեսնում ենք մեկ այլ ոլորտում, և դա լրագրությունն է:

Ճիշտ է, ես այդ պահին ոչինչ չպատասխանեցի, սակայն հաշվի առնելով նրանց խորհուրդներն ու իմ մեջ եղած փնտրտուքները՝ որոշեցի ընտրել հենց լրագրությունը:

Թեպետ ընտանիքիս բոլոր անդամներն ունեն երաժշտական կրթություն ու մասնագիտությամբ մանկավարժ են, և տարիներ շարունակ ինձ խորհուրդ էին տալիս շարունակել իրենց մասնագիտական ուղին, ես երդվյալ եմ մնում իմ ընտրությանը:

Հաճախ եմ լսում այն հասարակական կարծիքը, որ լրագրությունը խանգարում է ապագայում ամուր և կայուն ընտանիք ստեղծելուն, սակայն, ըստ իս, դա այդպես չէ: Լրագրությունը, իմ կարծիքով, ազատ խոսքի և ազատ մտածելակերպի ոլորտն է, որտեղ չկան կաղապարներ, իսկ ես բնավորությամբ հենց այդպիսին եմ: Ահա այսպես ես ընտրեցի լրագրողի բարդ, սակայն ինձ շատ հոգեհարազատ մասնագիտությունը:

Ani avetisyan

Ժամանակավոր է

Լինում են պահեր, երբ պատկերացրած-երազած կյանքիդ պատկերը գլխիվայր շուռ է գալիս։ Դա, երբ քեզ տրված արտոնություններով առավոտը սկսվում է ոչ շուտ, քան ժամը տասին։ Որովհետև արևն այդ ժամին է ուղիղ աչքերիդ մեջ ընկնում։ Մահճակալդ տեղափոխելու կամ գոնե տեղափոխման մասին տանը հայտնելու հավես էլ չունես։

Ու երբ հիշում ես, որ քսան օր առաջ ու նաև՝ քսան օր հետո, արևից ավելի շուտ ես արթնացել և արթնանալու՝ ուզում ես առավոտները մի երկու ժամ էլ առաջ տանել։ Արևին դիմանալ էլ կլինի։

Ականջակալներումս մեղվի պես մեկը մյուսի հետևից բզզում են հիսուն տարվանից մինչև երկու ամսվա վաղեմության երգեր։ Էստեղ էլ մի վատ սովորություն ունեմ՝ ոչ մի երգ մինչև վերջ չեմ լսում։ Դրա համար էլ ականջակալներով քնելու շանսերը քիչ են։ Բայց արդեն վեր կենալու ժամանակն է։ Արթնանալու մասին հետո կմտածեմ։ Նախ՝ վեր կենալ։

Արձակուրդների առավոտներն ամենից շատ սիրում եմ նրա համար, որ ստիպված չեմ լինում համակերպվել ավտոբուսի վարորդի երաժշտական ճաշակի հետ, մանավանդ, երբ ականջակալներս էլ հետս չեն։ Այժմ ինքս եմ ընտրում իմ երգացանկը, կարևորը՝ ինքս եմ ընտրում, թե ինչ կարդալ։

Հետո հիշում եմ, որ շուտով քննության եմ ու էլի եմ քնել ուզում։

Իսկ երբ համարձակությունս հերիքում է, որ վերցնեմ նյութերս՝ հիշում եմ, որ գիրք էի սկսել կարդալ ու պիտի վերջացնեմ։ Հա, «Սիդհարթան» ու «Մոտոցիկլիստի օրագիրն» եմ կարդում։ Վերջինը՝ անգլերենով: Չէ, ուրիշ բան չմտածեք, ուղղակի, եթե առաջինը կարդացել եք՝ հավատացեք՝ դա ավելի անգլերեն էր։ Ինչևէ։ Մի կերպ կարդում եմ մի երկու հարց, հետո՝ քսան էջ գրքից, մի քիչ էլ ինտերնետ, սուրճ, հաց, ինտերնետ, ու էլի քնել եմ ուզում։ Չնայած, երբեք քնկոտ չեմ եղել։ Երևի պատճառն էլի ինքս ինձ տված արտոնություններն են։

Մեկ-մեկ էլ փորձում եմ գրել, բայց երգերիս պես կիսատ եմ թողնում։

Վերջերս զգացել եմ, որ մարդու նկատմամբ ավելի դաժան վարվելու ձև չկա, քան ստիպել նրան անել մի բան, որն ինքը չի ուզում։ Ավելի վատ, երբ ինքներս մեզ հետ ենք այդպես վարվում։ Բայց միշտ էլ այդպես է։ Հատկապես՝ ինքներս մեզ հետ։

Մի քիչ ավելի կարգուկանոն հաստատելու համար վերջացնում եմ գրքերից մեկը։ Կամ, համոզում, թե կարդացել-հասկացել եմ։ Էլի բացում եմ քննական նյութերն ու նայում դրանց։

Մարդիկ կարող են ապրել այնպես, ինչպես իրենք են ուզում, կամ գոնե ոչ այնպես, ինչպես ուրիշները կհրամայեն։ Ու դրա համար նրանք կարող են անտեսել ֆիզիկական ու հոգեկան ցանկացած դժվարություն։ Այ, Սթիվեն Հոքինգսի մասին բոլորս գիտենք, Դալիի հոգեկան խնդիրների էլ, կամ Բեթհովենի լսողության: Չեն, օրինակ մանկուց ասթմայով հիվանդ է եղել։ Թոմ Կրուզը դիսլեքսիայով է տառապել։ Նա չի կարողանում տարբերել տառերը, հասկանալ կարդացած տեքստը։ Չէ, անգրագետ լինելու հետ ոչ մի կապ չունի, հիվանդություն է, և շատ լուրջ։ Նույն հիվանդությունն ունեին Չերչիլը, Մայակովսկին ու ուրիշներ։ Հոգեկան խնդիրներ ունեցող գրողների մասին էլ հաստատ լսել եք՝ Նիցշե, Հեմինգուեյ, Կաֆկա… Տեսնես, նրանց ի՞նչն էր այդպես մոտիվացնում՝ ապրել։

Չգիտեմ, բայց երևի մի բան, որ ավելին էր, քան ցանկացած քննություն, երգ կամ ապագայի ինչ-որ խենթ ու անիրական երազանք։

Դե, սա էլ, երբ ներսումդ ցանկություն կա կարդալու ամեն բան՝ բացի նրանից, ինչը ստուգմանդ գրքույկում գնահատական պիտի դառնա։

Gayane Avagyan

Մեր ընտրությունը

Ձմռան այս «անտանելի» եղանակից փախչելով, սենյակում լուռ նստելով, գրքի էջերը արագ թերթելով ու ինչ-որ բան փնտրելով, տաք թեյի մասին երազելով` ես հիշում եմ, թե ինչպես էր Չերչիլն իր հարցազրույցներից մեկում կիսվում իր այս խոսքով. «Քո արածը քեզ մոտ էլ վերադառնում է»: Հետո զարմանում եմ ինձ վրա, թե ինչու հիշեցի այդ միտքը: Ու սկսում տարվել այդ մտքով և մոռանում ամեն ինչի մասին:

Չէ, իր պատմությունը զարմանալի է, այս միտքը վիրաբերում էր մի ագարակատիրոջ, որը փրկել է մի երիտասարդ տղայի կյանք: Տղայի հայրը շնորհակալության դիմաց այդ ագարակատիրոջ տղային ուսման է ուղարկում արտասահման և հոգում ֆինանսական ծախսերը: Ագարակատիրոջ տղան դառնում է հայտնի բժիշկ: Հետագայում նա բուժում է այն տղային, ում կյանքը փրկել էր իր հայրը: Ուսման համար հոգացող այդ պարոնի որդին Չերչիլն էր:

Գլխով անելով համաձայնվում եմ Չերչիլի հետ, կիսում իր կարծիքը ու շարունակում մտածել: Իսկ մի՞թե այս խոսքերը միայն այս դեպքի համար են ճիշտ, չե՞ ն գործում այս խոսքերը կյանքում: Հիշում եմ այն բոլոր դեպքերը, ինձ հետ կատարված, որ ինչ-որ չափով վերաբերում են այս խոսքին: Աստվածաշնչում էլ գրված է՝ բարին կամեցիր մերձավորիդ:

Վերջացնելով այս պատմությունը, գալիս եմ իրականություն ու մտածում. ինչ լավ է, որ մտքեր կարդալու ունակություն չունեն մարդիկ:

Պատուհանից դուրս մի անծանոթի եմ նկատում: Նա ձեռքը տարավ գրպանը, հանեց մի ճմրթված թերթի կտոր: Ինչ- որ ժպտացող մարդկանց պատկերներ էին: Նայեց, տխրեց, արցունքները հոսեցին, և գնաց: Հետո միայն հասկացա, որ անծանոթը կարոտել էր իր տունն ու ընտանիքը:

Երանի կարողանայինք գնահատել ու սիրել, մեր անձից բացի սիրել նաև ուրիշին, դե, թեկուզ փողոցում կանգնած այն անծանոթին, որը երևաց իմ պատուհանից:

Կարողանանք կիսել նրա վիշտը: Սկզբի համար, մտածում եմ, թե ինչ լավ կլիներ, եթե վատ բաներ չկամենանք մարդկանց: Նայենք այս անծանոթին և մտքում նրան ուժ տանք ու համբերություն: Երանի, երանի մարդկանց հետ վարվեինք այնպես, ինչպես մեր սեփական անձի հետ ենք վարվում:

Իսկ դու քեզ պատասխանատու զգո՞ւմ ես այս մոլորակում ապրող մարդկանց համար: Լավ, գոնե մեր հողի վրա ապրող մարդկանց համար: Ինչո՞ւ: Դե, որովհետև նրանք էլ են քեզ նման, որովհետև օգնելով ծեր կնոջը, կամ փոքր երեխային ժպիտ պարգևելով, դու երջանկացնում ես այս մոլորակում ապրող մեկ մարդու:

Երևի սրա համար էլ աշխարհում կան բարի ու չար մարդիկ, կա ազնիվը և անազնիվը: Եթե այդպես է, ուրեմն կյանքն էլ այդ բումերանգի սկզբունքով է աշխատում, և ամենաճիշտն է դա: Պետք է բարին գործել: Հարցը կայանում է նրանում, որ քո գործած չարն էլ, բարին էլ, մեկ է քեզ հետ է վերադառնում: Չերչիլը…

Հետո հիշեցի պարսկական մի առասպել, որտեղ պատմվում էր աստված Զրվանի մասին, որը պետք է ունենար զույգ որդիներ, և, իբրև աստված, նա գիտեր, որ ով առաջինը ծնվի, նա էլ պիտի տիրի աշխարհին: Զրվանը որոշում է առաջինը լույս աշխարհ բերել Որմիզդին` բարու, լույսի որդուն, բայց առաջինը ծնվում է Ահրիմանը` չարի և խավարի մարմնավորումը: Եվ Զրվանը որոշում է, որ նրանք աշխարհին կտիրեն հերթականությամբ: Այստեղից էլ առաջանում են լույսն ու խավարը, գիշերը և ցերեկը:

Այսինքն, մեկն առանց մյուսի գոյություն ունենալ չեն կարող, և այստեղից է ծագում բարու և չարի հավիտենական պայքարը:

Ու ես իմ թերթած գրքի իննսունիններորդ էջում գալիս եմ այս եզրակացությանը:

Ինչպիսին մեր մտքերն են, այնպիսին էլ կլինի մեր կյանքը: Եթե բարին ենք կամենում, հարգում դիմացինին, երջանկացնում նրան, ապա մեր կյանքն էլ այդպիսին կլինի, իսկ եթե չարն ենք կամենում, վատաբանում ու չարախոսում, կյանքն էլ այդպիսին կլինի, ու մեզ էլ հենց այսպիսի մարդիկ կշրջապատեն:

Իսկ գրքի իննսունիններորդ էջում գրված էր.

«Մարդ իրավունք ունի վերևից նայելու մեկ ուրիշին` միայն այն ժամանակ, երբ օգնում է վերջինիս բարձրանալ» (Գաբրիել Գարսիա Մարկես):

argam movsisyan

Ժամանակ երբեք էլ չկա

Ամանորյա «կերած-խմած» երկու շաբաթներից հետո կրկին վերսկսվեց ամենօրյա ու միապաղաղ «տուն-դպրոց-տուն» կոմբինացիայի երկրորդ կիսամյակը: Իրականում շատ արագ անցան ուսումնական տարվա առաջին 4 ամիսները: Դեռ սեպտեմբերին նոր-նոր ընդունվեցի  ավագ դպրոցի տասներորդ դասարան. նույնիսկ նոր դասընկերներիս անունները կարգին չէի հիշում, բայց հիմա արդեն տպավորությունն այնպիսին է, թե ինը տարի միասին ենք սովորել:

Անկախ այդ զգացողություններից, եթե չլինեին  դպրոցից դուրս  կամավորական աշխատանքները, հասարակական գործունեության մեջ ներգրավվածությունը, դպրոցական կյանքն անհետաքրքիր կլիներ: Հատկապես մեր քաղաքի՝ Վանաձորի համար: Միշտ էլ փորձում եմ նոր բան անելու, զարգանալու ու նոր բան սովորելու ոչ մի առիթ բաց չթողնել: Բայց արի ու տես, որ ամեն ինչով հանդերձ, ժամանակը զարմանալիորեն երբեք չի բավականացնում ամեն բան հասցնելու համար: Այսպես մենք միշտ շտապում ենք, ու այդ պատճառով էլ չենք նկատում, որ ներկայից այլևս բան չմնաց:

…Առաջին ու վերջին անգամ նրան ուղիղ մեկ տարի առաջ էի հադիպել: Եվ այս անգամվա մեր հանդիպումը երկրորդն էր: Նա նստած էր նստարանին: Ինչ-որ մեկին էր սպասում, իսկ ես շտապում էի: Ժամացույցիս նայեցի. 17:52 էր, իսկ ես ուղիղ 6-ին պիտի Արցախ պուրակում լինեի: Պետք էր քայլերս արագացնել, բայց մի պահ կանգ առա, որ խոսեմ նրա հետ: Ինձ հիշեց, բայց Արգիշտի անունով դիմեց: Մի պահ շփոթվեցի, բայց հետո հպարտություն զգացի, որ ինձ Հայոց մեծ թագավորի անունով կոչեց: Չուղղեցի: Ասացի, որ շտապում եմ ու պետք է գնամ: Մեծ ցանկություն կար իր պես խելացի ու զարգացած մարդու հետ զրուցելու, ում հետ դեռ մեկ տարի առաջ ճամբարում էի ծանոթացել,  բայց ափսոս, որ ժամանակ չկար…

…Երկար դասամիջոց էր: Մի քանի բան կար, որ պիտի հասցնեի այդ 10 րոպեների ընթացքում անել: «Բարին արա»-ի էինք պատրաստվում: Այդ լուրը պիտի տարածեինք դպրոցով մեկ: Թղթեր կային, որ պիտի  պատճենահանվեին, և հետո՝ հանձնվեին փոխտնօրենին: Միջանցքում ուսուցչուհիս էր կանգնած: Շտապում էի կրկին ու չնկատեցի նրան: Պատահաբար հարվածեցի՝ ձեռքի գիքը գցելով: Այնքան արագ եղավ ամեն բան, որ նույնիսկ չվերցրեցի գիրքը:  Զղջացի այդ քայլիս համար: Հետ նայեցի ու աշակերտների ամբոխի մեջ նրան կորցրի: Ներողություն էլ չխնդրեցի. շտապում էի, չէ՞:

Պիջակս վերցնում ու դուրս եմ գալիս տնից՝ գրեթե թռչելով երկրորդ հարկի աստիճաններից: Վազելով անցնում փողոցը՝ առանց աջ ու ձախ նայելու: Բացում դասարանի դուռն ու մտնում ներս: Զանգը հնչեց: Դասը սկսվեց: Ուսուցիչը մտավ դասարան: Ժամանակ չկա…

Հետո կգրեմ:

Artyom Avetisyan

Հայտնե՞լ եք շնորհակալություն

Հունվարի 12-ը Շնորհակալության համաշխարհային օրն է: Այն տոն է հռչակվել ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի և ՄԱԿ-ի կողմից:

Յուրաքանչյուրս էլ շնորհակալություն ենք հայտնում այն ժամանակ, երբ դիմացինը մեր օգտին ինչ-որ դրական, լավ բան է կատարում, խոսում է մեր կողմից: Շնորհակալություն ենք հայտնում, երբ ստանում ենք նվերներ, լսում մեզ ուղղված հաճոյախոսություններ: Տարբերվում է նաև մարդկանց մի այլ խումբ, ովքեր շնորհակալություն են հայտնում այն ժամանակ, երբ հարցնում ենք նրանց որպիսությունը, առողջական վիճակը, տալիս լավ ու օգտակար խորհուրդներ: Օրինակ, հոգեբանները պնդում են, որ երախտագիտության զգացմունք ունենալը մարդկային առաքինության ամենալավ հատկություններից է: Սակայն, ըստ նրանց, շնորհակալություն հայտնելը կապված է նաև մարդկանց սոցիալական տեսակներից:

Բոլորիս շրջապատում էլ կա մարդկային այնպիսի մի խումբ, ովքեր շատ քիչ ու ոչ հաճախակի են շնորհակալություն հայտնում, անկախ նրանից, նրանց օգնում ես ցանկացած պահի, նվերներ տալիս ես, թե ոչ: Ինձ թվում է, որ նրանք հոգու խորքում մտածում են, որ մենք իրենց պարտական ենք, և իրենք պարտավոր են մեզ շնորհակալություն չհայտնել:

Համաձայն օրվա խորհրդի, հունվարի 12-ին յուրաքանչյուրը պետք է արտաբերի «շնորհակալություն» բառը 100 և ավելի անգամ:

Բոլորս էլ ունենք լավագույն ընկերներ, ովքեր կյանքն էլ ավելի արժեքավոր են դարձնում: Եվ, երբ հաջորդ անգամ հանդիպեք նրանց, շնորհակալություն հայտնեք, որ անկեղծ են եղել քեզ հետ, նույնիսկ այն ժամանակ, երբ դու չես ուզեցել դա լսել: Շնորհակալ եղիր՝ միշտ տրամադրությունդ բարձրացնելու և քո մասին մտածելու համար: Հայտնիր շնորհակալություն, երբ նա հավատում է քո ուժերին և ոգևորում է քեզ:

Բոլորս անշուշտ գիտակցում ենք լավ վարքագծի նշանակությունը, դրա անհրաժեշտությունը ամենօրյա կյանքում, բայց մեծ մասամբ մենք մեր երախտագիտությունը հայտնում ենք ակամա՝ չմտածելով դրա իմաստի մասին: Այնուամենայնիվ, շնորհակալական խոսքերը ունեն կախարդական հատկություններ: Դրանց միջոցով մարդիկ միմյանց փոխանցում են ջերմություն և դրական հույզեր:

Հունվարի 12-ը առանց չափազանցնելու կարելի է անվանել տարվա «ամենաքաղաքավարի» ամսաթվերից մեկը: Այսօր նշվում է Շնորհակալության միջազգային օրը:

Ani Ghulinyan

Շնորհակալության օրը

Մեր կողքին գտնվող մարդկանց մեծամասնությունը ամեն օր էլ արժանի է շնորհակալության, բայց միշտ չէ որ նրանք գիտեն այդ մասին: Առօրյայում, որքան այս բառի գործածությունը շատանում է, այնքան շփումն ու մթնոլորտը դառնում է դրական: Բոլոր մարդիկ ունեն դրա կարիքը: Եվ կարելի է շնորհակալություն հայտնել ամենափոքր բաների համար անգամ: Գիտական հետազոտությունները ցույց են տվել, որ այս բառի անկեղծ օգտագործումը թե օգտագործողի, և թե հասցեատիրոջ մոտ արտադրում է հորմոններ, որոնք բարձրացնում են տրամադրությունը և ինքնազգացողությունը:
Ավելի հաճախ մենք մոռանում ենք մեզ ամենամոտ գտնվող մարդկանց շնորհակալություն հայտնել այս կամ այն արարքի համար, որովհետև անընդհատ սովոր լինելով, դրանք համարում ենք նրանց պարտականությունը: Մինչդեռ կարելի է շնորհակալ լինել, որ աշխարհից կտրված մի վայրում չես ապրում, որ ունես ինքնակրթվելու և զարգանալու հնարավորություն, մտքի և կամքի որոշակի ազատություն, քեզ սիրող ու անգամ չսիրող մարդիկ:
Եթե ավելի հաճախ օգտագործեինք «խնդրում եմ», «ներողություն», «շնորհակալություն» բառերը, կյանքը ավելի հեշտ կլիներ ու ավելի պարզ: Գրում եմ, դե գրելը հեշտ է, բայց ինքս էլ դժվարանում եմ ավելի հաճախ օգտագործել ամենապետքական ու լավ բառերը: Բայց այսօրվանից երևի փոխվեմ:

lilit grigoryan

Տարին տարի է

2017-ը կնքեց իր մահկանացուն, բայց ծնվեց տարիքով մեծ մեկը՝ 2018-ը: Ծնվեց, որովհետև դա սովորական բան է: Երբեք չեմ մտածել, որ Նոր տարվանն այսքան քննադատորեն կմոտենամ, որքան հիմա հոգումս եմ կռիվ տալիս ու գլուխ ջարդում:

Սովորական է, որ պիտի գար նա, քանզի մենք կապրեինք անժամանակ ու կկորցնեինք ընդհանրապես զգալու ունակությունը:

2018-ը գիտի՝ ինչ է անելու: Ինչպես  իր հարազատները, այնպես և ինքն է  7 միլիարդ բանական էակների կյանքը բաժանելու մասերի ու տիրանալու այդ մասերից գեթ մեկին: Տիրանալու է, ու վերջ: Մնացածը մենք ենք  անելու, իսկ ինքը մեր արածները վերագրելու է իրեն, թե՝ իմ օրոք եղել է սա, սա, սա: Լավ բաների դեպքում կհպարտանա, գլուխ կգովի շատ անգամ, վատերի դեպքում՝ կլռի, բայց… Բայց միշտ կհիշի:

2018-ի մասին  սովորողները իրենց տետրերում անպայման կհիշատակեն, օրացույցները նրան կկրեն իրենց վրա, մարդկանց շուրթերն իրար կփոխանցեն 2018-ը: Ամեն տեղ կնշվի նա, կհիշվի նաև: Մարդիկ հույսեր կկապեն նրա հետ, ասես երբեք այդքան հույս չեն դրել ոչնչի վրա: Շատերը նրա ծնունդի հենց առաջին վայրկյանին կաղոթեն ու երազանք կպահեն: Կարևոր է նա, զգում եմ:

Ես  կարևորում եմ միայն այն, որ անելիք ունեմ առաջիկա 365 օրվա  ընթացքում, իսկ անելիքներս ոչ ոք չգիտի: Այդ օրերն էլ կազմում են մի բազմություն, որի անունն է՝ 2018:
Պիտի խնամենք, գուրգուրենք: Թո՛ղ լավ ապրի, չունեմ ոչինչ ասելու: Նրա անունով   ուղղակի կանվանեմ 365 օրերս, կանեմ ուզածս ու հետագայում արածներս հիշելիս կասեմ.  «2018-ին էի արել, դա էլ անցավ»:

Mari Baghdasaryan malishka

Ֆիլմեր և երգեր

Երկար ժամանակ մտածում էի, թե ինչի մասին գրել, բայց այսօր «High Strung» ֆիլմը նայելիս, մուսաս եկավ ու ասաց, որ պիտի ֆիլմերի, երաժշտության ու երգերի մասին գրեմ:
Նախ` ֆիլմերի մասին:
Կան ֆիլմեր, որոնք սովորեցնում են չհանձնվել դժվար իրավիճակներում, ֆիլմեր, որոնք երեխաներին, դե ինչու չէ, նաև մեծերին, սովորեցնում են երազել ու հավատալ հրաշքներին, ֆիլմեր, որոնք սովորեցնում են սիրել, պայքարել, հավատալ:
Այսօրվա նայածս ֆիլմում կար այդ ամենը: Ֆիլմը մի սովորական ջութակահարի և բալետի պարուհու մասին էր: Տղա, որ նվագում է մետրոյի անցումների տակ գումար վաստակելու համար, և աղջիկ, որ արվեստի դպրոցում սովորում է բալետ: Ֆիլմը նայելու 14-րդ րոպեից այս ամենին ավելացավ հիփ-հոփը:
«Եվ ի՞նչ կապ ունի այս պարաոճը ջութակահարի կամ բալետի պարուհու հետ»,- մտածեցի ես, և միայն շարունակությունից պետք է պարզ դառնար, որ հենց տղայի նվագած երաժշտությունը և բալետից բոլորովին տարբերվող պարաոճը պետք է դառնային ծանոթության պատճառ: Թե ինչպե՞ս, դիտեք ֆիլմը և կիմանաք…

Հիմա երաժշտության և երգերի մասին:
Ասում են, որ երաժշտությունը մշակույթի ամենանուրբ, միևնույն ժամանակ, ազդեցիկ ճյուղերից մեկն է: Ինձ թվում է առանց երաժշտության և երգերի, կյանքը երևի անհետաքրքիր և կիսատ կլիներ:
Երաժշտության բուժիչ ուժի մասին Պլատոնը, Արիստոտելը և շատ ուրիշները գրել են:
Բազմաժանր երգերի մեջ առավել հաճախ նախընտրում եմ հիփ-հոփը: Անգամ լինում են օրեր, երբ մեկ երգը ինձ հերիքում է 7-ից 9-ը ժամ, կամ ամբողջ օրս անցնում է նույն երգը լսելով: Հեռախոս, ականջակալներ և միայն երգեր, ու կապ չունի եղանակը: Երգը դիպչում է մարդու սրտին, փոխում տրամադրությունը, միաձուլվում հոգեվիճակին ու դառնում է ընկեր:
Այդ երգերն ու ֆիլմերն են, որ լցնում են մենության րոպեները, որը նմանեցնում ես քո կյանքին, որ հաճախ մելոդրամաները նայելիս արտասվում ես, որ մի երգը շատ լսելուց անգիր ես անում ու մտքումդ երգում, որ…

Մուսաս կարծես թե դարձյալ հանգստի մեկնեց անորոշ ժամանակով՝ կիսատ թողնելով միտքս…

Ani avetisyan

Սինդրոմ N.1

Հեռու քաղաքի ոչ մի տեղ չտանող փողոցները խաչվում էին վարդագույն շենքերի արանքում։

Իսկ շենքերը մարդկանց անտարբերությունից փակել էին աչքերը: Թե միջոց ունենային՝ երևի փախչեին քաղաքից, ինչպես մի օր փախան նրանց ներսը լցնողները։ Այնինչ փախչելու համար նախ ուր գնալն իմանալ էր պետք՝ ցեխից դուրս գալով ցեխաջրի մեջ չընկնելու համար։

Մինչդեռ կիսադատարկ, կիսացուրտ ու ջերմությունը ինչ-որ անծանոթ վայրում կորցրած քաղաքում բոլոր շտապում էին: Գնալ՝ ոչ մի տեղ ու չանել ոչինչ: Ու նրանք այդպես էլ անում էին: Մարդկային միտքն անզոր է պատկերացնել, թե ինչ պատասխանատվությամբ է ինքը կատարում իր գործը: Շտապել: Չուշանալու համար չէ, պարզապես շտապել։

Վարդագույն-սպիտակ, գորշ ու շագանակագույն շենքերն էլ արդեն ուղղակի ավել ստվեր գցողներ են դարձել։ Ուշադրություն են գրավում ու խանգարում մարդուն հանգիստ շտապել: Մինչդեռ մարդուն խանգարել պետք չէ, դեռ մի բան էլ ուժ պիտի տաս նրան՝ ավելի քաջությամբ շարունակելու։ Անել ու չանել ոչինչ։

Եթե չկանգնեի ու չթեքվեի մյուս կողմ, երևի անցորդներից մեկն էլ անցներ վրայովս: Շրջվեց, հետ նայեց, ու, իր ժամանակից հինգ վայրկյան կորցնելով շարունակեց գնալ, հոգ չտարավ հետևից երկու վայրկյան ավել պահել դուռը, որ վերջինս չհանդիպի հետևից ներս մտնողի քթին: Իսկ դա մի ժամանակ քաղաքավարություն էին անվանում: Եթե ճիշտ եմ հիշում:

Դե, այն ժամանակ, երբ նրանք դեռ չէին շտապում:

Իսկ ամենակարևորը ժամանակն է , որ մենք չունենք՝ երբեք, ոչ մեկի համար: Կամ, գուցե պահում ենք այն ամենակարևորին, իսկ հետո օրերի կեղտի ու աղմուկի մեջ կարևորներն էլ խառնում անկարևորների հետ ։ Ժամանակն էլ միշտ ի շահ ֆեյսբուքի օգտագործում։

Շտապելով բացում եմ ականջակալներս։ Իմ շտապելն էլ մյուսներինի պես խրոնիկ է դարձել: Քառասուն րոպե կսպասեմ համալսարանում, բայց քայլերս չեմ դանդաղեցնի. պարտականության պես մի բան է դարձել երկու րոպեում երկու կանգառ քայլելը, Ամանորին ծանոթ-անծանոթներին փողոցում տեսնելիս շնորհավորելու նման, էլի։

Շտապելով նայում եմ ականջակալներիս այլմոլորակային տեսածի հայացքով նայող մեկին, փրկվում էլեկտրասյանը դեմ առ դեմ հանդիպելուց, վերջին մեկ-երկու վայրկյանին հասցնում անցնել փողոցը՝մինչ կանաչ մարդուկին կարմիրը փոխարինի, հասցնում եմ նույնիսկ ամեն անգամ մեկ առ մեկ կարդալ մեծ ու փոքր փողոցների անունները։ Հիշելու համար չէ, ուղղակի սիրում եմ:

Չգիտեմ՝ ինչ են հասցնում մյուս բոլոր շտապողներն այն ընթացքում, երբ քայլում են ոչ մի տեղ չտանող փողոցներով, մտածում տեղ հասնելու ու ոչինչ չանելու մասին: Երևի ոմանք մի երկու գեղեցիկ տող են ասում ինձ պես ականջակալներ օգտագործողների մասին, հիշում իրենց ժամանակներն ու հոգոց հանում: Մի երկու հարյուր մետր այն կողմ ականջակալներով մարդն էլ պատասխան հոգոցն է արձակում։ Երևի։

Ոմանք գուցե երկրից գնալու ամենահարմար ուղիներն են ընտրում, ոմանք գտնում սառը քաղաքի ամենաջերմ կադրերը՝ անմահացնելու: Մեկն էլ երևի, ականջներում (ականջակալներով կամ առանց՝ էական չէ) Ֆորշի՝ հին ու նոր քաղաքի մասին երգերից մեկը, ուղղակի անտեսում է ամենը, որ կա աշխարհում, ջերմանում ոչ թե քարե շենքերով, այլ տաք վերարկուով:

Ոմանք…. Ոմանք երևի ոչինչ էլ չեն անում, կամ գուցե թե՝ մի բան, որ չի անցնի կողքինի մտքով, երբևէ:

 Իսկ հետո, հետո և առաջ՝ ես շտապում եմ տուն: Որ հեռու է սառը քաղաքից, հեռու նրա քարերից ու այն՝ ոսկորներիդ հասնող ցրտից, որ ես զգում եմ ամեն անգամ ՝ Երևան գրությամբ քանդակից երկու հարյուր մետր այն կողմ: