Հարցազրույց խորագրի արխիվներ

grigor hakobyan
Հարցազրույց, Հետաքրքիր մարդիկ, Սպորտ 17.am

Չեմպիոնի ճանապարհը

Հարցազրույց Դավիթ Մադոյանի հետ

Ինձ համար մեծ պատիվ է մարզվել և շփվել բազկամարտիկ Դավիթ Մադոյանի հետ: Նա ոչ միայն շատ ուժեղ է, այլ նաև շատ լավ մարդ, որի հետ շփվելիս միայն հաճույք կարող ես ստանալ: Կհամոզվեք, երբ այս հարցազրույցը կարդաք:

-Դավիթ ինչպե՞ս եղավ, որ ընտրեցիր այս սպորտաձևը:

-Դեռ մանկուց, երբ դպրոցական էի, շատ էի փորձում բազկիս ուժը դասընկերներիս հետ: Այն ժամանակվանից զգացել եմ, որ ինձ դուր է գալիս այդ սպորտաձևը, բայց մեր մարզում չկար այդպիսի խմբակ, որտեղ ես կարողանամ բազկամարտով զբաղվել:-Որքա՞ն ժամանակ է, որ զբաղվում ես սպորտով 

-13 տարեկանից զբաղվում եմ: Արդեն 16 տարեկանում հաճախեցի բազկամարտի և զգացի, որ այդ սպորտաձևում եմ ինձ ամբողջական զգում: 3 տարի 8 ամիս է, որ զբաղվում եմ բազկամարտով:

Նշեմ, որ նա մասնակցել է մայիսի 20-28 –ին Եվրոպայի առաջնությանը՝ Ռումինիայում և նվաճել ոսկե մեդալ:

-Ի՞նչ զգացիր, երբ նվաճեցիր ոսկե մեդալ: 

-Սկսեմ նրանից, որ ես նախ գնացել էի թուրք մարզիկին հաղթելու, և նոր արդեն մտածելու մնացածի մասին: Հաջողությամբ հաղթեցի թուրք մարզիկին, և կարծես մի բոց վառվեց մեջս, և շարժվեցի առաջ, հաղթեցի 6 մարզիկի և նոր դուրս եկա բուլղարացի մարզիկի հետ եզրափակիչ:

Եզրափակիչում միայն ոսկու մասին էի մտածում: Դուրս եկա, մեծ վստահությամբ արեցի գործս և իջա բեմից: Չէի հասկանում` ինչ եմ արել, մինչ այն ժամանակ, երբ կանգնեցի պատվո հարթակի առաջին հորիզոնականում, և հնչեց օրհներգը, նայեցի` թուրք մարզիկները և ողջ տրիբունան ոտքի կանգնած էր, չեմ կարող բացատրել այդ զգացողությունները: Հույզեր, ուրախություն, հպարտություն և անհասկանալի շատ զգացումներ: Երբ իջանք «Զվարթնոց» օդանավակայանում, մեզ մեծ ոգևորությամբ դիմավորեցին: Այդ ժամանակ էլ ես զգում` դու ինչ ես արել քո ազգի համար:

-Դու նաև այս տարի հոկտեմբերի 1-ից 11-ը մասնակցեցիր աշխարհի առաջնությանը՝ Բուլղարիայում, որտեղ գրավեցիր 3-րդ տեղը: Մի փոքր պատմիր այդ մասին:

-Այս տարի մասնակցեցի աշխարհի առաջնությանը: Ասեմ, որ 72 երկրից 1200 մասնակից կար, և ես նվաճեցի բրոնզե մեդալ ոսկու փոխարեն: Ինչո՞ւ, որովհետև երբեմն լինում են թուրք մրցավարներ և ստիպում են պարտվել: Ծիծաղելին այն է, որ ես պարտվել եմ այն մարզիկին, ում Եվրոպայում հաղթել եմ, և նա գրավել էր 3-րդ հորիզոնականը: 

Ես չեմ ընկճվում այդ անարդարությունից, ավելին, ես շատ ջանք եմ թափելու, որպեսզի 2017 թվականի Եվրոպայի և աշխարհի առաջնությանը ոչ մի անարդարություն չկարողանան իմ դեմ օգտագործել:

Մենք միշտ քո կողքին ենք, Դավիթ ջան, և ցանկանում ենք նորանոր հաղթանակներ:

Mari Baghdasaryan malishka
Հարցազրույց Վայոց Ձոր

Գրադարանում

Եղեգնաձորի մարդաշատ փողոցներում անձրևոտ աշուն է: Մարդիկ քայլում են անձրևանոցով կամ առանց անձրևանոցի: Ու ես էլ շատ մարդկանց նման քայլում եմ առանց անձրևանոցի, անցնելով ծանոթ մայթերով` տեսնում եմ ջրափոսերում իրենց գեղեցկությունը կորցրած տերևներ: Ցանկություն է առաջանում գրադարան մտնելու: Մտնում եմ ու դուռը բացելուն պես իրենց ջերմ ժպիտով ինձ ողջունում են գրադարանավարուհիները: Հետո հարցնում են, թե այս անգամ ի՞նչ գիրք եմ ուզում կարդալ:

-Դե, այս անգամ որոշել եմ կարդալ Ալեքսանդր Դյումայի «Սև կակաչ» վեպը:

Գրքի անունը լսելուց անմիջապես հետո բերում և ինձ են տալիս:
Իսկ հետո մտքովս անցնում է հարցազրույց վերցնել գրադարանավարուհիներից:

-Վաղո՞ւց եք աշխատում գրադարանում:

-Եթե տարիներով հետ գնամ ու փորձեմ հիշել, կասեմ, որ 1989 թվականից աշխատում եմ գրադարանում, արդեն քսանյոթ տարի,- պատասխանում է ընկեր Կարինեն:

-Շա՞տ ընթերցողներ ունեք:

-Այո, չենք դժգոհում:

-Կա՞ն գրքեր, որ երիտասարդներն ավելի շատ են ընթերցում:

-Այո, իհարկե կան, օրինակ՝ Ջեյն Օսթինի «Հպարտություն և նախապաշարմունք» վեպը կամ Հերման Հեսսեի «Տափաստանի գայլը»:
Լսելով գրքերի անունները` հանկարծ հիշեցի այս տողերը, որ կարդացել էի Հեսսեի «Տափաստանի գայլը» գրքում. «Հավերժության մեջ ժամանակ չկա, հավերժությունը սոսկ մի ակնթարթ է, որը բավական է հենց մի կատակի համար»:
Հետո շարունակեցի հարցերս:

-Իսկ ո՞րն է Ձեր ամենասիրելի գիրքը, որ խորհուրդ կտայիք կարդալ:

-Սոմերսեթ Մոեմի «Լուսին և վեցպենսանոց»-ը:

-Ի՞նչ նոր գրքեր ունեք, և հեղինակներն ովքե՞ր են:

-Վերջերս նոր հեղինակների գրքեր ենք ստացել. Էլիֆ Սաֆակ «Ստամբուլի ընկեցիկը», Կիմ Բակշի «Արցախի հոգևոր գանձերը»:

-Գիտեմ, որ գրադարանը միշտ հետաքրքիր միջոցառումներ է կազմակերպում, մոտ ժամանակներս ի՞նչ է սպասվում:

-Պատրաստվում ենք Վայոց Ձորի Քարագլուխ համայնքի բնակիչ, գրող Ֆոլիկ Հակոբյանի «Քարագլուխ» գրքի շնորհանդեսին, բայց ամսաթիվը դեռ որոշված չէ:

-Այլ գրողներ ներկա լինելո՞ւ են այդ շնորհանդեսին:

-Այո, ներկա են լինելու մեր մարզի գրողները՝ Նորիկ Առաքելյանը, Լուսիկ Մկրտչյանը և հենց ինքը` գրքի հեղինակ Ֆոլիկ Հակոբյանը:
Մի քիչ էլ զրուցեցինք, և երբ դուրս եկա, առաջինը, որ նկատեցի, արևն էր:
Սիրում եմ նոյեմբերյան աշնան արևը:

Mariam Eghoyan
Հարցազրույց Գեղարքունիք

Հետաքրքրվում ենք ավտոդպրոցով

Միշտ ցանկացել եմ ծանոթանալ ավտոդպրոցի առօրյային, ցանկացել եմ տեղյակ լինել այդ դպրոցում իրականացվող դասերի մասին: Այդ դպրոցը, որտեղ միայն տեղ են գտել ավտոմեքենաները, նրա սարքավորումները և ճանապարհային երթևեկության մասին դասերը, ինձ միշտ հետաքրքրել է:

Գավառի թիվ 2 միջնակարգ դպրոցում սկսվեցին ապամոտաժման աշխատանքները, և մենք ավտոդպրոցի հարկի տակ հյուրընկալվեցինք: Ես հնարավորություն ունեցա մի քանի հարցեր ուղղել ավտոդպրոցի փոխտնօրեն Արայիկ Միսակյանին և անձամբ տեղեկանալ ավտոդպրոցի գործառույթներին: Եվ այսպես, եթե դուք էլ եք հետաքրքրվում ավտոդպրոցով, ուրեմն եկեք բացահայտենք այն միասին:

-Ո՞ր թվականին է կառուցվել և սկսել գործել ավտոդպրոցը:

-Ավտոդպրոցը սկսել է գործել 1959թ.-ից: Սակայն ավտոդպրոցի ներկայիս մասնաշենք է տեղափոխվել 1973թ.-ին:

-Իսկ դուք որքա՞ն ժամանակ եք աշխատում այստեղ:

-Ավտոդպրոցում աշխատում եմ 2001թ.-ից:

-Ավտոդպրոցը համարվում է ուսումնական հաստատություն. եթե զուգահեռներ անցկացնենք ավտոդպրոցի և հանրակրթական դպրոցի միջև, ի՞նչ ընդհանրություններ և տարբերություններ կան:

-Ընդհանրությունը կայանում է նրանում, որ երկու ուսումնական հաստատություններում էլ մենք կրթում ենք մեր ապագա սերունդներին տարբեր մասնագիտություններով, շփվում ենք տարբեր մտածելակերպ ունեցող երեխաների հետ: Եվ բոլորս կամենում ենք հասնել ցանկալի արդյունքի:

-Մի փոքր խոսենք դասերի մասին: Այստեղ ի՞նչ առարկաներ են ուսուցանվում:

-Ավտոդպրոցում ուսուցանվում է ավտոմեքենայի կառուցվածք, ավտոմեքենայի տեխսպասարկում, ճանապարհային երթևեկության կանոնների ուսումնասիրում, առաջին բժշկական օգնություն և գործնական ավտովարում:

-Իսկ դասերը քանի՞ րոպեով են իրականացվում:

-Ինչպես հանրակրթական դպրոցում, այնպես էլ ավտոդպրոցում դասերը իրականացվում են 45 րոպեով:

-Այժմ անդրադառնանք աղջիկների ավտոդպրոցում սովորելուն: Դուք աղջիկ շրջանավարտներ ունեցե՞լ եք:

-Այո, բազմաթիվ աղջիկ շրջանավարտներ ունենք, ովքեր դասերին մասնակցում են ըստ ցանկության՝ առանձին խմբակներով: Նրանք ևս ուսումնասիրում են և՛ ավտոմեքենայի կառուցվածք, և՛ ճանապարհային երթևեկության կանոններ, և՛ առաջին բժշկական օգնություն, և՛ գործնական վարում են սովորում:

-Իսկ դուք ի՞նչ դիքորոշում ունեք այդ հարցի վերաբերյալ:

-Աղջիկների մեքենա վարելը, հատկապես մեր ժամանակներում, շատ անհրաժեշտ է, և իմ կողմից միանշանակ ընդունված, քանի որ նրանք ևս՝ ինչպես տղաները, մեքենա վարելով կարող են օգնել իրենց ընտանիքին, քրոջը, եղբորը և ընդհանրապես առօրյայում շատ մեծ նշանակություն ունի աղջիկների մեքենա վարելը:

-Իսկ որքա՞ն է ավտոդպրոցում սովորելու տևողությունը:

-Հիմնականում սովորելու տևողությունը կախված է սովորողի ընդունակությունից: Որքան շուտ սովորի մեքենա վարել, այնքան սովորելու տևողությունը կարճ կլինի: Իսկ զինակոչիկների համար գոյություն ունի ծրագիր, որը տևում է չորսուկես ամիս:

-Այստեղ ինչպե՞ս են գնահատվում սովորողների գիտելիքները:

-Այստեղ զինակոչիկներին՝ մեր ապագա զինվորներին, տրվում է ավարտական վկայական: Գնահատումը կատարվում է 5 բալանոց համակարգով: Իսկ արդեն ժողովրդական տեսության մասնագետների գնահատականը իրենց գիտելիքներն են, որոնց միջոցով հանձնում են քննություն:

-Խոսենք կարգերի մասին: Ի՞նչ կարգեր են տրվում և ինչի՞ հիման վրա:

-Կարգերը բաժանվում են հետևյալ խմբերի. B կարգ, որը թույլ է տալիս վարել մարդատար մեքենաներ, մինչև 8 տեղանոց, C կարգ, որը թույլ է տալիս վարել բեռնատար ավտոմեքենաներ, որոնց բեռների զանգվածը չի գերազանցում է 3.5 տոննան, և D կարգը վերաբերում է ընդհանուր տրանսպորտային միջոցներին, օրինակ, ավտոբուս, միկրոավտոբուս: Վկայականի տրման դեպքում պետք է լրացած լինի վարորդի 21 տարին: Զինակոչիկների պարագայում` 19 տարեկանից արդեն կարելի է ստանալ D կարգ, այսինքն, շրջանավարտը ընդհանուր տրանսպորտային միջոցներ վարելու իրավունք է ստանում: Կցորդով (E կարգ) երթևեկության դեպքում պետք է լրացած լինի 18 տարին և տրված լինի համապատասխան ավարտական վկայական:

-Ներկայումս որքա՞ն է ավտոդպրոցում սովորողների թիվը:

-Ներկայումս ավտոդպրոցում սովորողների թիվը 49-ն է:

-Ինչպե՞ս ընդունեցիք այն փաստը, որ մենք հյուրընկալվելու ենք ձեր հարկի տակ:

-Դա մեզ համար շատ հաճելի էր: Ուրախալի է այն փաստը, որ մենք կարողացանք օգնել Գավառի Հացառատ թաղամասի դպրոցներից մեկին:

Իսկ մենք ավտոդպրոցին ցանկանում ենք անխափան և բարեհաջող աշխատանք:

Հարցազրույց Կոտայք

Իմ դպրոցը

Ես սովորում եմ Կոտայքի մարզի Արզական գյուղի Արցախյան պատերազմին զոհված հերոս Խաչիկ Խաչատրյանի անվան միջնակարգ դպրոցում, որը ստեղծվել է 1976 թվականին: Այսօր ես հարցազրույց եմ վարել Արզականի դպրոցի տնօրեն Կարինե Գևորգյանի հետ: Նա արդեն 2 տարի է մեր դպրոցի տնօրենն է:

-Որպես նորընտիր տնօրեն, ի՞նչ կասեք դպրոցի մասին:

-Դպրոցը բավականին լավ վիճակում է գտնվում: Աշակերտները ապահովված են ամեն ինչով, ունենք համապատասխան գույք, տեխնիկա:-Քանի՞ երեխա է սովորում դպրոցում:

-Դպրոցում սովորում է 307 աշակերտ, մի փոքր պակասել է աշակերտների թիվը: Դա կապված է ծնելիության մակարդակի հետ: Անցյալ տարի 12-րդ դասարանում ավելի շատ աշակերտներ են սովորել:

-Ինչո՞վ է մեր դպրոցը տարբերվում ուրիշ դպրոցներից:

-Առաջին հերթին կնշեմ համայնքի առանձնահատկությունները: Ինչպես բոլոր համայնքներում, մեր համայնքում նույնպես ժողովուրդն ունի իր առանձնահատկությունները, որոնք մեր դպրոցում արտացոլվում են: Բայց ես պիտի ասեմ, որ ինքս ավագ դպրոցից եմ եկել այս դպրոց, և ինձ համար դպրոցի առավելությունն այն է, որ կարգ ու կանոնով են աշակերտները՝ ավելի լսող են, ենթարկվող են, համեմատած քաղաքային դպրոցների հետ: Աշակերտ-ուսուցիչ –ղեկավար-ծնող կապը այստեղ շատ ավելի գեղեցիկ, շատ ավելի նորմալ հարաբերությունների մեջ է գտնվում:

-Իսկ ի՞նչ հիմնախնդիրներ կան դպրոցում: 

-Բնականաբար, ինչքան շատ ենք աշխատում, այնքան ավելի շատ խնդիրներ են առաջանում: Դպրոցում հիմնականում, ըստ իս, հիմնախնդիրները ուսումնական ոլորտում են: Առարկաներ կան, որոնց դրվածքը դեռ ինձ դուր չի գալիս, որի վրա մենք աշխատում ենք: Ուսուցիչների պարտականությունների ճիշտ և պատշաճ կատարելուց բխում է ուսումնական ոլորտի ավելի բարձր մակարդակը: Կրթության ոլորտում պետք է փոփոխություններ կատարվեն, որոշ առարկաների դրվածքը հիմնովին պետք է փոխվի:-Որո՞նք են եղել ձեր կատարած առաջին փոփոխությունները դպրոցում:

-Ամենակարևորը՝ ստեղծել ենք համակարգչային կաբինետ, որովհետև այսօրվա դպրոցի պայմաններում անհնար է չունենալ նման կաբինետ: Կարծում եմ, սա ամենագլխավոր ձեռքբերումներից մեկն է: Նկատում եմ նաև փոփոխություններ կապված կարգապահության, աշակերտների հագուստի, դպրոցի բացակայությունների, աշխատողների աշխատանքային հարաբերությունների ճիշտ ձևավորման հետ:

-Ինչպիսի՞ն է դպրոցի տեխնիկական հագեցվածությունը, կա՞ արդյոք ինտերնետ կապ, կարծում եմ ձեր նախկին սաներից շատերը, ովքեր գտնվում են օտար ափերում, կցանկանային հաղորդակցվել մայր դպրոցի հետ:

-Այո՛, դպրոցում կա ինտերնետ կապ, նաև ունենք համացանցում դպրոցի անձնական էջը, իսկ դպրոցի նախկին սաների հետ կապված՝ մենք ամեն տարի կազմակերպում ենք միջոցառում և հրավիրում դպրոցի նախկին աշակերտներին: Դա կարծես արդեն ավանդույթ է դարձել, հավաքվում են նախկին աշակերտները, հիշում իրենց դպրոցական տարիները:

-Ունե՞ք առարկայական օլիմպիադաների հաղթողներ:

-Այո՛, առարկայական օլիմպիադաների հաղթողներ ունենք, օրինակ՝ Հովհաննիսյան Վարդանը, Առաքելյան Աննան, Ավետիսյան Ռիման, Ավետիսյան Հունանը:

-Դուք ունե՞ք կարգախոս, որով առաջնորդվում եք:

-Միշտ առաջ:

Հարցազրույց, Հետաքրքիր մարդիկ Տավուշ

Մենք` բաղանիսցիներս, այստեղ ենք

Հարցազրույց Բաղանիս գյուղի բնակիչ Սերյոժա Առաքելյանի հետ: Սերյոժան «Մանանա»-ի թղթակիցներից է: Ծանոթացել ենք Դիլիջանի մեդիա ճամբարի ժամանակ: Որոշեցի Սերյոժայից հարցազրույց վերցնել, քանի որ ապրում է Բաղանիսում, որը սահմանից 700-800 մ է հեռու, իսկ դա շատ վտանգավոր է:

-Ինչքա՞ն ժամանակ է, որ ապրում ես Բաղանիսում:

-Ճիշտ է, ես 16 տարեկան եմ, բայց 10 տարի է, ինչ ապրում եմ սահմանամերձ Բաղանիսում: 10 տարի, որովհետև ես փոքր ժամանակ Ռուսաստանում եմ ապրել ու Բաղանիս տեղափոխվել եմ 6 տարեկան հասակում:

-Պատմիր մի փոքր ձեր գյուղի մասին:

-Գյուղը, դե երևի արդեն տեղյակ կլինեք, գտնվում է հայ-ադրբեջանական սահմանին, դիրքերի և գյուղի միջև ընկած հեռավորությունը 700-800 մ է: Վերջին հաշվարկներով բնակչության թիվը եղել է 835 մարդ: Գյուղից հեռացել է ընդամենը մի քանի ընտանիք`մի մասը տեղափոխվել է Երևան, իսկ մյուս մասը` Ռուսաստան: Բաղանիս անունը առաջացել է (բաղ) և (նիստ) անունից: (Բաղ) նշանակում է` այգի: Բաղ և նիստ անուններից առաջացել է` այգիների նիստ, Բաղանիս անունը, քանի որ գյուղի հարավային մասի ճանապարհի ներքևի հատվածը ամբողջությամբ այգիներ են, որոնց երկարությունը հասնում է 1կմ-ի:

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

-Ես լսել եմ, որ համայնքների խոշորացման ծրագրով, ձեր գյուղը միացվել է այլ գյուղերի: Ի՞նչ կասես այդ մասին:

-Ես այդ մասին նյութ ունեմ գրած 17.am-ում, որտեղ նշել եմ տարբերությունը միացվելուց առաջ և հետո: Ներկայացված է նաև բացասական կողմերը: Բնականաբար, մարդիկ տրամադրված էին վատ, քանի որ գյուղի անուն չի լինելու: Էն ժամանակ այսպես էր. մեկ գյուղ` մեկ անուն, իսկ հիմա չորս գյուղ` մեկ անուն: Անվանվելու է Նոյեմբերյանի համայնք: Էն ժամանակ, ասում են էս գյուղի վրա են կրակել՝ շեշտվում էր գյուղի անունը, հիմա չեն ասելու, ասելու են` կրակել են Նոյեմբերյանի համայնքի վրա, որը իր մեջ ներառում է մի քանի գյուղ: Ճանապարհներ փակվեցին, ցույցեր կազմակերպվեցին, բայց անօգուտ: Գյուղերը միացան:

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

-Դժվար չէ՞ արդյոք սահմանին այդքան մոտ ապրելը:

-«Սահմանին դժվար ապրել»` մի քիչ ճիշտ չէ ասված: Քանի որ ինչպես քաղաքներում, սահմանից հեռու գյուղերում են ապրում, այդ նույն ձևով ապրում են նաև այստեղ՝ Բաղանիսում: Այդ իսկ պատճառով, «դժվար» բառը կարելի է փոխարինել «վտանգավոր» բառով, քանի որ գյուղը գտնվում է հակառակորդի նշանառության տակ: Ամեն պահի կարող են կրակ բացել գյուղի վրա, դրա համար սահմանամերձ գյուղում ապրող յուրաքանչուր մարդ, այդ թվում նաև առաջին դասարանցի երեխան, գիտի, թե ինչ պետք է անի կրակոցների ժամանակ: Եթե գնացել է գյուղամեջ` խաղալու, կամ դպրոցից տուն է վերադառնում: Իսկ մնացած պարագաներում մտնում են նկուղ` մեծ զենքերից պաշտպանվելու համար:

-Գյուղացիները ինչո՞վ են զբաղվում: Աշխատանք կա: 

-Գյուղի հիմնական զբաղմունքներից է` անասնապահությունը, այգեգործությունը, բայց կրակոցների պատճառով որոշ գործեր մնում են անավարտ: Օրինակ, եղել են դեպքեր, երբ կրակոցների պատճառով գյուղացիները երկար ժամանակ այգի չեն գնացել, և բերքին հետևել չկարողանալու պատճառով, ամեն ինչ ջուրն է ընկել: Զբաղվում են բանջարաբոստանային կուլտուրաների մշակմամբ և ծխախոտի արտադրությամբ: Գյուղում կան նաև մարդիկ, ովքեր պայմանագրային ծառայում են գյուղի զորամասում:

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

-Եղե՞լ է, որ կրակոցներից տուժողներ լինեն ձեր գյուղում:

-Այո, շատ է եղել: Կրակել են գյուղի վրա և կպել են տարբեր տեղերի`կտուրներին, լուսամուտներին, գազատար խողովակներին: Իսկ գազատար խողովակներն էլ, բախտի բերմամբ, միացված չեն եղել, և փառք Աստծո, վնասները եղել են միայն նյութական:

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

-Եղե՞լ են դեպքեր,երբ սահմանից զինվորները որևէ հարցով գան և դիմեն գյուղացիներին:

-Ճիշտն ասած, էդպիսի դեպք չեմ հիշում, քանի որ զինվորականները ապահովված են ամեն ինչով` թե սննդով, թե հագուստով: Երևի թե միակը բանը, որ գյուղացիներից հարցրել են, դա եղել է «տվարած» գնալու վերաբերյալ, թե առավոտյան որտեղ են տանելու անասունները արածացնելու, որպեսզի իմանան. արդյո՞ք ապահով վայր են գնալու, թե ոչ:

-Բաղանիսի երիտասարդությունը ինչո՞վ է զբաղվում:

-Կես կատակ-կես լուրջ կարելի է ասել, որ գյուղում զբաղվելու բան չկա, և այդ իսկ պատճառով մի մասը մեկնում է Ռուսաստան արտագնա աշխատելու, մի քանիսը պայմանագրային ծառայողներ են գյուղի զորամասում: Ու լինում է նաև, որ գյուղում կատարվող շինարարություններին են մասնակցում:

-Ի՞նչ խմբակներ կան գյուղում, կամ արդյո՞ք կան: 

-Խմբակներ չկան հիմա, ժամանակին եղել է կարատեի և պարի խմբակ: Բայց հիմա չկան այն պատճառով, որովհետև գյուղում չկա այնպիսի մի շինություն, որտեղ կարող են գործել այդ խմբակները:

-Ինչպե՞ս սկսեցիր ուսումնական տարին, ինչպե՞ս ես այս տարի տրամադրված: 

-Տրամադրված եմ «մարտական», քանի որ դասարանում 3 երեխա ենք: Ավարտական դասարան ենք, ունենալու ենք 3 հոգանոց «վերջին զանգ», և ամենակարևորը ինձ համար այն է, որ դպրոց գնալու առաջին օրը, սեպտեմբերի 1-ին իմ ծննդյան օրն էր:

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

-Ինչպե՞ս ես պատկերացնում Բաղանիսի վաղվա օրը:

-Համեմատելով Բաղանիսը մի քանի տարի առաջվա հետ, տարբերությունը շատ մեծ է: Տեսնելով, թե ինչպես է գյուղս զարգանում և ծաղկում: Համոզված եմ, էլ ավելի է լավանալու գյուղի վիճակը, ու ոչ մի կրակոց չի կարող խանգարել իմ գյուղի զարգացմանը, քանի որ մենք՝ բաղանիսցիներս այստեղ ենք:

Tamara galstyan
Հարցազրույց Արարատ

Քանի դեռ աշխատանք չկա, գնալու եմ

Հարցազրույց հայրիկիս` Սուրեն Գալստյանի հետ

-Հայրիկ մի քանի բառով ներկայացրու քեզ:

-Ես Սուրենն եմ Գալստյան, ծնվել եմ Արաքսավան գյուղում, իսկ հիմա ժամանակավորապես ապրում եմ Մրգավետ գյուղում:

-Քանի՞ տարի է, ինչ գնում ես արտագնա աշխատանքի:

-Երկու տարի, սակայն այն շարունակական է լինելու:

-Ի՞նչ կա արտերկրում, որ այստեղ չկա:

-Ամեն ինչ: Այնտեղ ավելի շատ գումար ենք աշխատում, քան այստեղ: Ճիշտ է, այստեղ աշխատանք կա, սակայն գումարն է քիչ, իսկ Ռուսաստանում այպես չի որ շատ գումար ենք աշխատում, բայց էստեղից լավ է:

-Ի՞նչ աշխատանքներ ես այնտեղ կատարում: 

-Շինարարություն, ասֆալտի գործ: Շատ դժվար գործեր են, բայց ստիպված ընտանիքս պահելու համար պետք է կատարեմ: Ամենավատն այն է, որ կատարածս աշխատանքը չի համապատասխանում ստացածս գումարին, շատ եմ աշխատում, սակայն քիչ եմ ստանում:

-Ի՞նչ հետաքրքիր դեպք կպատմես աշխատանքիդ հետ կապված:

-Մի ուզբեկ տղա կար, որի անունը Աբդուլա էր, բայց մենք Աբո էինք ասում, գրեթե ոչ մի հայերեն բառ չգիտեր, բայց վերջում այնպես լավ էր խոսում հայերեն, որ կասեիր` հայ ա: Դե, պարապությունից օրվա վերջում հանգստի ժամին հայերեն էինք պարապում հետը: Մի խոհարար կար, որը շատ վատ կին էր, ջան չէր անում հաց սարքեր` ուտեինք, անպայման պիտի հիշեցնեինք, որ հաց սարքեր, թե չէ սոված կմնայինք: Հաց ուտելուց էլ էնպես էր նայում, ախորժակս փակվում էր:

Մի անգամ էլ հաստոցի վրա բլոկ էինք խփում, մեր տղեքից մեկի ոտքերը մնացին տակը: Բժիշկ կանչեցինք, սրսկեցին, լավ է, ոչ մի վտանգավոր բան չեղավ, մի քանի օրից անցավ:

-Հայրիկ, քո աշխատած գումարը բավարարո՞ւմ է ընտանիքի կարիքները հոգալու համար:

-Իհարկե ոչ, միայն յոլա ենք գնում: Աստված մեծ է, ամեն ինչ լավ կլինի: Հուսով եմ, կգա այն օրը, այնքան գումար աշխատեմ, որ բավարարի ընտանիքիս կարիքները հոգալու համար:

Գնում եմ արտագնա աշխատանքի, որ մեր հոգսերը թեթևացնեմ, բայց ծախսերը շատ են, դրա համար ամեն տարի պիտի գնամ, որ կարողանամ մի բան գոնե հետ քցել: Ու ամենակարևորը, գումար բերեմ, որ տունը սարքեմ, կասեի` առաջին պատճառը դա է:

-Գնալո՞ւ ես մյուս տարի:

-Անպայման: Բա մնամ, ի՞նչ անեմ: Եկել եմ ձմեռը հանգստանամ, որ էլի գնամ:

-Իսկ այստեղ ի՞նչ աշխատանքներ ես կատարում: 

-Դե գյուղացի եմ, պիտի հողագործությամբ զբաղվեմ, բայց քանի որ չունեմ իմ սեփական հողը, ուրիշի ջերմոցներն եմ մշակում, մինչև իմ սեփականը կունենամ: Ամեն առավոտ ինին գնում եմ, յոթին գալիս եմ, մի կտոր հաց եմ ուտում, քնում եմ: Էլի նույնը ամեն օր, մեջն էլ բան չկա, եղածը` մի քանի հազար դրամ:

-Ի՞նչ կմաղթես ինձ:

-Առողջ լինես ամենակարևորը, որ կարողանաս լավ սովորել ու լավ մարդ դառնաս: Լավ սովորի, որ իմ պես մի քանի հազար դրամ չաշխատես:

arevik avetisyan portret
Հարցազրույց, Հետաքրքիր մարդիկ Գեղարքունիք

Ազատության մարտիկները

Հարցազրույց հորեղբորս՝ Արմեն Ավետիսյանի հետ, պապիկիս՝ Սերգո Ավետիսյանի մասին

-Հորեղբայր, կպատմե՞ս, թե ինչպես է անցել քո մանկությունը Սերգո պապիկի հետ:

-Հաճելի, ուրախ, հիշողություններով ու տպավորություններով լի մանկություն եմ ունեցել հորս հետ: Ամենից լավ հիշում եմ, թե ինչպես էր հայրս ամեն ամառ մեզ տանում Սևանա լիճ, այնտեղ շա՜տ ուրախ էր անցնում: Վրան էինք կապում, քնում էինք այնտեղ և մնում մինչև օրվա վերջ:

-Գիտեմ, որ Սերգո պապիկը մասնակցել է Արցախյան ազատամարտին, իսկ կասե՞ս`որտե՞ղ է կռվել:

-Իմ հայրը գնացել է Մարտակերտ, Ասկերան, Ջաբրայիլ, էլ ո՞ր մեկն ասեմ:

-Իսկ դու քանի՞ տարեկան էիր, որ Սերգո պապիկը գնաց կռիվ:

-10-13 տարեկան երեխա էի: Հայրս շա՜տ խիստ, քաջ, ուժեղ կամքի տեր, հպարտ, նախաձեռնող, սեփական որոշումներում վստահ և, միաժամանակ, շատ բարի անձնավորություն էր:

-Պապիկը ե՞րբ որոշեց, որ պետք է գնա կռիվ:

-Երբ լսեց պատերազմ է, որոշեց, որ պետք է մասնակցի իր հայրենիքի պաշտպանությանը: 1989 թիվն էր:

-Ի՞նչ ապրումներ ունեիր, որ պապիկը գնաց կռիվ:

-Հպարտ էի, որ նրան զենք-զրահով էի տեսնում, որ երբ դուրս էի գալիս տնից, բոլորը մատնանշում էին՝ ասելով. «Սերգոյի տղան ա»,- ու ես դրանից ինձ լավ էի զգում:

-Իսկ ի՞նչ կասես նրա վերադառնալու և անհետ կորելու մասին:

-Նա ամիսը մեկ անգամ գալիս էր տուն, կիսվում իր տպավորություններով, պատմում, թե ինչպես են ոչնչացրել թշնամու տանկերը և այլ հրետանիներ: Հետո մեզ պատմել են, որ պայթյուն է եղել, և այդ ժամանակ հայրս անհետացել է:

-Դժվար չէ՞ր առանց հոր մեծանալը:

-Իհարկե դժվար էր, որովհետև միշտ զգում էի հորս կարիքը ամեն հարցում, ամեն տարիքում:

-Ո՞վ էր խնամում ձեզ պապիկի անհետ կորելուց հետո:

-Մեզ խնամում էին մեր հարազատները, հորաքույրներս, պապիկս և ուրիշ հարազատներ, որոնց շատ շնորհակալ եմ:

-Դու քո երեխաներին պատմո՞ւմ ես պապիկի սխրագործությունների մասին:

-Դե իհարկե, պատմում եմ, որ նրանք լավ ճանաչեն իրենց հերոս պապին: Բայց իմ պատմելուց երևի նրանք ոչինչ չհասկանան: Դե Սերգոն կհասկանա և պետք է հասկանա, քանի որ կրում է նրա անունը, իսկ փոքր երեխաս դժվար հասկանա, քանի որ դեռ ընդամենը 2 տարեկան է, բայց ես անպայման նրան էլ կպատմեմ, երբ մեծանա:

-Իսկ պապիկը որտե՞ղ է գնացել դպրոց:

-Մեր գյուղում՝ Գեղարքունիքի մարզիԿարմիրգյուղում: Լավ է սովորել: Դպրոցում նրան բոլորը սիրել են, պատմում էր, որ անգամ նրա դասի չգնալու համար իր դասղեկը եկել է մեր տուն, համոզել է, բայց չի կարողացել տանել դպրոց, բայց դե նա հաջորդ օրը ինքնակամ գնացել է:

-Ամենից լավ ի՞նչ էր կարողանում անել նա:

-Հայրս վերանորոգում էր մեր գյուղի մարդկանց փչացած հեռուստացույցները, կռվի դաշտում նաև տանկ է վերանորոգել:

-Մի քիչ պատմիր պապիկի մեդալների մասին:

-Հայրս ունի շատ մեդալներ, որոնք ես պահում եմ աչքի լույսի պես: Մեր գյուղի թիվ 1 դպրոցում կազմակերպել էին միջոցառում նվիրված հորս և եկել էին, որ մեզ հրավիրեն այդ միջոցառմանը: Մենք չմերժեցինք, գնացինք: Նրանք կազմակերպել էին նաև ցուցահանդես, որտեղ ցուցադրվում էին հորս մեդալները և նրա լուսանկարը, որը ես էի նվիրել նրանց, և այդ լուսանկարը այժմ փակցված է դպրոցի մի անկյունում, որը նվիրված է հենց հորս:

-Իսկ ինչո՞ւ ես որդուդ անունը հենց Սերգո դրել, որպեսզի նա է՞լ հորդ պես լինի:

-Որդուս անունը Սերգո եմ դրել, որպեզսի նա շարունակի հորս կիսատ թողածը, և նրա անունը միշտ անմար մնա և փոխանցվի նրա սերունդներին:

-Ի՞նչ ես կարծում, որդիդ նմա՞ն է պապիկին:

-Դե իհարկե, նման է, քանի որ նա էլ է հորս նման առույգ, ուժեղ և նպատակասլաց:

-Եթե հնարավորություն լիներ կյանքումդ մի բան փոխել, դու ի՞նչ կանեիր:

-Ես կցանկանայի հետ բերել հորս և մորս, քանի որ նրանք իմ կյանքում շատ թանկ մարդիկ են եղել և շարունակում են մնալ թանկ:

Հարցազրույց, Մեդիա ճամբարներ

Սևան մեդիա ճամբար. Վարպետության դաս: Սարգիս Խարազյան

Այսօր մեր հյուրն է CivilNet-ի գլխավոր օպերատոր Սարգիս Խարազյանը:

Ես իրականում մասնագիտական օպերատորական կրթություն չունեմ: Ես օպերատոր չեմ, ճարտարապետ եմ, ավարտել եմ ճարտարապետաշինարարական ինստիտուտը 1999 թվականին։ Ճարտաարպետի մասնագիտությունը իր մեջ ներառում է տարբեր մասնագիտություններ՝ նկարիչ, սցենարիստ, ինժեներ, ռեժիսոր, դիրիժոր, երաժշտության հետ էլ է կապված։
Ճարտարապետականում սովորել եմ 6 տարի: Այն ինձ համար ավելի մեծ դպրոց էր, քան եթե ես սովորեի որպես օպերատոր։ Կադրի կոմպոզիցիան ինձ շատ գրավեց, յուրաքանչյուր շենք նախագծելիս, դու պատմություն ես ստեղծում, որոշում ես, թե մարդիկ ինչ լուսավորությամբ պիտի ապրեն, որտեղ պիտի ապրեն, որտեղից է արևը դուրս գալու, և որտեղից է մայր մտնելու:
Իրականում լույսը մեծ կարևորություն ունի ցանկացած բան կառուցելիս. թե՛ շենք, թե՛ հրապարակ: Այն ստեղծում է տրամադրություն: Ու ես միշտ, երբ ինչ-որ բան եմ նախագծում, չեմ ցանկանում, որ այդտեղ ապրող մարդիկ չար մտքեր ունենան: Ամեն դեպքում, ճարտարապետությունը ինձ համար շատ մեծ դպրոց էր:

Մինչև ինստիտուտ ընդունվելը ես ֆոտոներ էի սիրում, սիրում էի լուսանկարել: Մի ընկեր ունեի, հիմա էլ ունեմ. կինոռեժիսոր Արման Երիցյանն է: Երբ ավարտեցի համալսարանը, գործ չկար, ինքն էլ աշխատում էր «Ինտերնյուսում» ու օպերատոր չուներ: Ինձ խնդրեց, ասաց` նկարիր ինձ համար 2-3 րոպեանոց մի ռեպորտաժ: Ասաց, որ գիտի` ես ֆոտո անել գիտեմ: Ես էլ պատասխանեցի, որ ֆոտո գիտեմ, բայց վիդեո՝ ոչ: Արմանը պատասխանեց, որ ինքը կոճակների ֆունկցիաները կսովորեցնի, և ես կնկարեմ: Ու դա էր, որ ինձ քաշեց, գցեց այդ ճահճի մեջ: Ճահճի, որովհետև ես իրականում չէի ուզում օպերատորությամբ զբաղվել: Ես ճարտարապետությունը շատ եմ սիրում, էն ժամանակ էլ եմ սիրել, հիմա էլ եմ սիրում: Կարելի է ասել, այս աշխատանքը ինձ համար փող աշխատելու, ընտանիք պահելու միջոց էր այն ժամանակ: Հետաքրքիրն այն է, որ ես գործը սկսում եմ սիրել միայն այն պահին, երբ սկսում եմ նկարել: Նամանավանդ, դոկումենտալ և խաղարկային ֆիլմերը: Այդ ժամանակ ես ապրում եմ: Իսկ մինչև նկարելը ինձ համար տանջանք է: Ես չեմ ուզում մոտենալ, կպնել տեսախցիկին:

1999-2000 թվականներին սկսեցի նկարել փոքրիկ ռեպորտաժներ: Լրատվական չէի ասի, դրանք ավելի շուտ փոքրիկ պատմություններ էին: Հետաքրքիրն այն է ,որ երբ ես սկսեցի սովորել «Ինտերնյուսում», այն ինձ համար դպրոց եղավ: Ինձ ամեն բան սովորեցրեց այնտեղի մոնտաժ անողը: Ես սովորեցի մոնտաժ անողից նկարել, որովհետև ցանկացած ռեպորտաժ պատմություն է, կինոն ունի սկիզբ և վերջ, այն բաղկացած է վիդեոշարերից, ու նկարելիս այնպես պիտի նկարես, որ այդ տրամաբանական գիծը լինի շարունակական ու չկտրվի: Այդպես մոնտաժ անողը ինձ սովորեցրեց նկարել, ճիշտ նկարել: Պատմություն, ինֆորմացիա, որը լրագրողը կամ օպերատորը փոխանցում է դիտողին: Այն ունի սկիզբ, զարգացում և վերջ: Լրատվականը բաղկացած է մի քանի մասերից. ռեպորտաժ, իրադարձային և պորտրետ: Իրադարձային, օրինակ՝ թանգարանի բացումը: Պետք է գնաս, դրա մասին պատմես, պորտրետը պատմում է ինչ-որ մարդու մասին: Նկարում ես մարդուն, թե ինչով է զբաղվում, նրա տարիքը, անցյալը: Եվ կա ռեպորտաժ, երրորդ տիպը, դրանք նորություններն են:
Ասեմ` ինչով կարող է դոկումենտալ ֆիլմը տարբերվել ռեպորտաժից: Դոկումենտալ ֆիլմում դրված է զգացականը, իսկ ռեպորտաժի մեջ տեղեկատվականը, դոկումենտալը տարբերվում է նրանով, որ նրա մեջ ընդմիջումները քիչ են, ի տարբերություն ռեպորտաժի, ֆիլմում դու կարող ես այն դադարեցնել, տարածություն ստեղծել: Դոկումենտալ ֆիլմը ունի սկիզբ, շարունակություն և վերջ: Շատ դեպքերում ինքը փոխվում է, զարգացման և սկզբի տեղերը կարող են փոխվել:
Մենք մի ֆիլմ ունենք նկարած մարդկանց մասին, որոնց հիմնական բնակավայրը սարը չէ, բայց այդ պահին այնտեղ են ապրում: Յայլաներ են: Կար առաջադրանք, որ պետք է գնայինք ու ռեպորտաժ նկարեինք: Նկարհանող խումբը բաղկացած էր երկու օպերատորից, լրագրողից և ռեժիսորից: Ես հասկացա, որ սա պետք է դառնա ֆիլմ, այլ ոչ թե չոր տեղեկատվություն մարդկանց ապրելակերպի մասին: Նկարեցինք լուսաբացը, ոնց են մարդիկ արթնանում, իրար հետ շփվում: Եթե նրանք շփվեին տեսախցիկի հետ ֆիլմը կդառնար ռեպորտաժ:
Ֆիլմը նկարելիս մենք ընտրություն ունեինք. կամ հարցեր չտալ և ֆիլմը դարձնել դոկումենտալ,կամ տալ հարցեր և այն դարձնել ռեպորտաժ, բայց մեզ պետք էին հերոսներին ուղղված հարցեր:
-Եթե մեզանից ոմանք որոշեն դառնալ օպերատոր, ի՞նչ խորհուրդ կտաք նրանց:

Սիրել, քանի որ առանց սիրելու ոչ մի գործ չի ստացվի: Կարող ես սիրել նաև աշխատելու ընթացքում, ինչպես ես: Ես չեմ սիրում մոտենալ տեսախցիկին, բայց երբ այն միացնելով տեսնում եմ առաջին կադրը, դառնում եմ նրա մի մասնիկը:

lilit khlghatyan portret
Հարցազրույց Գեղարքունիք

Յոթ տարեկանում մանկությունս վերջացավ

Մայրիկիս մանկությունը շատ ծանր, բայց հետաքրքիր է եղել: 

-Մամ, ո՞նց է անցել մանկությունդ:

-Մինչև վեց տարեկանը մանկությունս անցել է շատ հետաքրքիր, ապրում էի առանց որևէ բանի մասին մտածելու: Շատ հազվադեպ մորաքրոջս հետ գնում էինք սար, հասնում գրեթե Արմաղանի փեշերին: Գիշերը հավաքվում էինք, երեխաներով խարույկ վառում և սկսում էինք ուրախ երգել մինչև կեսգիշեր: Օրերս շատ հետաքրքիր էին անցնում, մինչև…

-Մինչև ի՞նչ, մամ:

-Առաջին դասարանում էի, նոր էի գնացել դպրոց, և սովորականի պես տառերն էինք սովորում, երբ հանկարծ մի ցնցում շփոթեցրեց մեզ և իրարանցում առաջացավ դպրոցում: Դրանից հետո ցնցումներ եղան մի քանի օր շարունակ, Սպիտակի երկրաշարժն էր: Հետո սկսվեց Արցախյան պատերազմը: Մանկությունս վերջացավ: Կարծես թե այդ տարիներին, ամեն ինչ մեր կամքին հակառակ, տանում էր հայրենիքի կործանմանը: Շատ դժվար տարիներ էին` մութ ու ցուրտ, սնունդ չունեինք, ուղղակի գոյատևում էինք: Հիշում եմ` հայրիկս գնում էր Սևանա լճից ձուկ որսալու և վերադառնում էր հոգնած ու մրսած:

-Մամ, բա ինչպե՞ս ավարտվեց այդ ամենը:

-Ամեն դեպքում դժվարությամբ, բայց կարողացանք գլորել ցուրտ տարիները:

-Եվ դրանից հետո, ամեն ինչ լա՞վ էր:

-Դե, կյանքը առանց դժվարությունների չի կարող մեզ հասցնել նպատակին: Մեծացա և որոշեցի ընտրել բուժքույրի մասնագիտությունը:

-Ինչո՞ւ հենց բուժքույրի:

-Հենց այդ պատերազմն ու երկրաշարժը իմ մեջ ցանկություն առաջացրին օգնել մարդկանց, և ուրիշ ի՞նչ մասնագիտություն ընտրեի, եթե ոչ բժշկի:

Ես էլ մեր տան հոգատար բժիշկ մայրիկիս պես ցանկանում եմ բժիշկ դառնալ և օգնել բոլոր նրանց, ովքեր ունեն դրա կարիքը:

Հարցազրույց, Մեդիա ճամբարներ, Մշակույթ

Սևան մեդիա ճամբար. Վարպետության դաս. Դասը վարում է ֆոտոլրագրող Անուշ Բաբաջանյանը

Մեր հյուրն է 4PLUS դոկումենտալ լուսանկարչության կենտրոնի համահիմնադիր Անուշ Բաբաջանյանը:

-Բարև ձեզ, ես Անուշ Բաբաջանյանն եմ, 4PLUS դոկումենտալ լուսանկարչության կենտրոնի համահիմնադիրներից մեկը: Ես լուսանկարչությամբ զբաղվում եմ 2008թ.-ից սկսած: 2008-ին ավարտեցի ֆոտոլրագրության կուրսերը, իսկ մինչ այդ ավարտել էի լրագրության բաժինը:

Այ, ինձ հետաքրքիր է, քանի՞սն են ձեզնից հետաքրքրված լուսանկարչությամբ և ուզում են հետագայում դառնալ լուսանկարիչ: Գրեթե բոլորդ ձեռք եք բարձրացնում:

Դա իրականում շատ լավ է, որ հետաքրքրվում եք լուսանկարչությամբ, դա շատ հմայիչ մասնագիտություն է և նույնքան բարդ է, ինչպես օրինակ, օպերատորությունը կամ մոնտաժը, բայց լավ լուսանկարիչ կարող է լինել հիսուն հոգուց միայն մեկը: Այ, օրինակ, երբ ես եկա, տեսա շատ գեղեցիկ մայրամուտ, և նկարեցի այն, որովհետև մտածեցի, որ շատ գեղեցիկ նկար կստանամ, և ստացա: Բայց միայն լավ նկար ստանալով լուսանկարիչ չեն դառնում: Լավ լուսանկարիչ լինելու համար պետք է կարողանալ անել հետաքրքիր ֆոտոպատմություններ: Ու դա կլինի այն լուծումը, որը դու կգտնես, իսկ մյուսները՝ոչ: Մյուսները ուղղակի մայրամուտ կնկարեն, իսկ դու կպատմես պատմություն:

Մարդիկ բոլորը սիրում են պատմություններ՝ երեխաները սիրում են հեքիաթներ, մեծանալով սիրում են սիրային պատմություններ, ավելի մեծանալով՝ ուրիշ պատմություններ: Ու ձեզանից էլ ,որպես լավ մասնագետեներ, մարդիկ կսպասեն հետաքրքիր պատմությունների, նոր պատմությունների, բայց նաև այնպիսի պատմությունների, որոնց հիմքում ընկած լինեն շատ-շատ հիմնական բաներ: Օրինակ՝ սերը, ատելությունը…

Ֆոտոպատմությունը կարող է լինել ամեն ինչի մասին, ինչ դու ուզում ես, կարևորը հետաքրքիր լինի, որ դու նույն այդ պատմությունը նայես ու քեզ հետաքրքիր լինի: Դրան նայելով ասես` տեսնես, ո՞վ է դա արել: Եթե դու մտածես, որ դա ձանձրալի է, այդպես կմտածեն հաստատ նաև մյուսները:Իմ ամենաառաջին ֆոտոպատմություններից մեկը, որը սկսել եմ ու դեռ շարունակում եմ փողոցում հանդիպող արտասովոր կանանց մասին է, ովքեր սիրում են իրենց ներկայացնել յուրահատուկ հագնված, ովքեր սիրում են դուրս գալ փողոց և տարբերվել մյուսներից, ավելի հետաքրքիր լինել: Օրինակ, նրանցից մեկը՝ Լոլան, ոչ միայն հագնվում էր ուրիշներից տարբեր ոճով, այլև պատմում էր պատմություններ: Ասում էր, որ աշխատում է Ամերիկյան համալսարանում, չնայած դա այդպես չէր, կամ որ ամուսինը գլխավոր դատախազն է քաղաքի, բայց դա նույնպես այդպես չէր, բայց դա այն մասնիկն էր դառնում այն կերպարի, որով նա որոշել էր հանդես գալ: Այս կանայք հետաքրքիր են իրենց համարձակությամբ. իրենք ուզում են տարբերվել մյուսներից ու դա լավ են անում: Ու հենց դրա համար եմ ես նրանց նկարում: Նրանց բոլորին նկարելու համար, կամ ընդհանրապես պորտրետ նկարելու համար ոչ միայն անհրաժեշտ է նրանց համաձայնությունը, այլև պետք է կապ հաստատել այդ մարդու հետ, զրուցել, ու խոսակցության վերջում նկարելու դեպքում, նրա մեջ կա արդեն այդ հանգստությունը, չկան շատ մտքեր, թե ում հետ է ինքը խոսում, այլևս չի ամաչում: Այդպես նկարն ավելի բնական ու ստացված է լինում: Պորտրետ նկարելը շատ դժվար բան է, լավ պորտրետ նկարում են շատ քչերը: Մենք բոլորս էլ միայն սկսում ենք:
Եկեք անցնենք մի փոքր ավելի տխուր թեմայի: Ապրիլն էր: Ես արթնացա ապրիլի 2-ին և իմացա, որ մեր երկրում պատերազմ է: Ու մենք բոլորս արթնացանք ու իմացանք, որ Ղարաբաղում պատերազմ է: Մենք գիտեինք, որ շատ բանով չենք կարող օգնել այնտեղ գտնվողներին: Բայց լրագրողը՝ ֆոտոլրագրողը, այդ ժամանակ գնում է Արցախ: Իհարկե, շատերին դա հարմար չի, կամ մտածում են, որ գուցե վտանգավոր է, ու նրանցից շատերը չեն գնա, բայց նրանց մեջ կլինեն այնպիսիները, որ կգնան: Ամեն դեպքում հետագայում, եթե դուք դառնաք այնպիսի մասնագետներ, ունեցեք ձեր մեջ այդ համարձակությունը: Ուրեմն ես ապրլի 2-ին իմանալով այդ ամենի մասին և լինելով ազատ լրագրող, գնացի Արցախ: Ես այդ պահին չէի մտածում, թե որտեղ կտպվեր այդ պատմութունը և ինչպես, բայց ես գիտեի, որ պիտի լուսանկարեմ:
Մենք մտանք քաղաք, և ես հանդիպեցի մի վարորդի հետ, ում անունն Աշոտ էր, և նա ուղեկցեց ինձ, քանի որ ես ծանոթ չէի այդ տեղերին: Մենք մտանք Ասկերան, ուր այդ օրերին այդքան էլ շատ իրադարձություններ տեղի չէին ունենում, բայց 20 տարի առաջվա պատերազմից կային ռումբի հետքեր: Դա ապրիլին չէր պայթել, բայց ես նկարեցի դա, քանի որ այն նույնպես մտնում էր իմ պատմության մեջ: Ու այդ դատարկ ճանապարհը, մառախուղը, անընդհատ անձրևը ցույց էր տալիս, թե ինչ տրամադրություն էր տիրում Արցախում:

Ես հանդիպեցի մի հովվի, ով իր ոչխաներին տեղափոխում էր ավելի ապահով վայր: Դու պետք է տեսնես, թե ինչ է կատարվում քո շուրջը ու ստեղծես ֆոտոպատմություն: Սա ֆոտոպատմության մի օրինակ է, երբ դեպքին նայում ես տարբեր տեսանկյուններից ու ստանում հետաքրքիր ֆոտոպատմություն:

-Իսկ ի՞նչ է ֆոտոպատմությունը:

Ֆոտոպատմությունն այն ամենն է, ինչ դուք կարող եք պատկերացնել, ինչ կարող է տեղավերվել ձեր գլխում: Այն ամենը, ինչ ուզում եք արտացոլել: Պատմութունն ուղղակի պետք է հետաքրքիր լինի, որ դա նայելուց հետո, ցանկանաք դրա մասին խոսել ձեր կողքին նստողի հետ, քանի որ դա ձեզ շատ է հետաքրքրել: Այսպիսին պետք է լինի լավ ֆոտոպատմությունը:
Օրինակ՝ մի քանի օր առաջ ես գնացել էի Դիարբեքիր՝ Տիգրանակերտ, ու այնտեղ արեցի մի ֆոտոպատմություն, որն ինձ համար շատ բարդ էր: Դա կարծես մի տեղ է եղել, ուր մարդիկ իրար հետ լավ են ապրել, սիրել են իրար, բայց նաև միշտ ատել են իրար, որովհետև իրենք տարբեր ազգեր են, ու չգիտես ինչու, խուսափում են միմյանցից, որովհետև վախենում են, որ մյուսը կզբաղեցնի իրենց տեղը: Հարյուր տարի առաջ, օրինակ, հայերին են հանել, հիմա փորձում են քրդերին դուրս հանել, քանի որ քրդերը ձգտում են ապրել թուրքական կառավարությունից անկախ: Ու ես դա պետք է ներկայացնեմ ֆոտոպատմության միջոցով: Պատմությունը կոչվում է` «Սուր. հոգին պատնեշի տակ»: Սուրը խոշոր քաղաք է Դիարբեքիրում: Քաղաքում կար մի հատված, ուր ոչ ոք մտնելու իրավունք չուներ բացի ոստիկաններից: Իմ նպատակն էր` ցույց տալ, թե ինչպիսին է Սուրը՝ այդ պատմական տարածքը, ուր առաջ հայերն ու քրդերը միասին ապրել են, և այն հատվածը, որը շրջափակված է, քանի որ այնտեղ զինված բախումներ են տեղի ունեցել: Ես պետք է ցույց տայի այդ պարիսպը, ու ցույց տայի մի հետաքրքիր ձևով, որ տպավորվեր: Այնտեղ ես տեսա աշուղների մի հավաքատեղի, որը պարզվեց, նախկինում հայի տուն է եղել, և այստեղ 100 տարի առաջ ապրել է հայ ընտանիք: Մնացած լուսանկարներն էլ արել եմ փողոցներում շրջելիս, անծանոթ մարդկանց տներ ու բակեր մտնելիս, արել եմ բազմաթիվ լուսանկարներ, որոնցից հետո ընտրել եմ նրանք, որոնք իմ կարծիքով առավել լավ են բնորոշում իմ պատմությունը:
Հիմա երևի ձեզ մի փոքր պատմեմ 4PLUS -ի մասին: Իրականում մենք երեք հոգի ենք, այլ ոչ թե չորս: Մեր խմբի անդամներն են՝ Նազիկ Արմենակյանը, Անահիտ Հայրապետյանը և ես՝ Անուշ Բաբաջանյանը: Մի օր պարզապես մենք հավաքվեցինք և ստեղծեցինք մեր թիմը: Սկսեցինք կազմակերպել ցուցահանդեսներ, նաև ուսումնական ծրագրեր ու նախագծեր նկարել: Ամենակարևոր բանը, որ ուզում եմ ձեզ ասել. եթե ինչ որ բան մտածում ու ցանկանում եք, իրականություն դարձրեք, անպայման հետևողական եղեք դրանց նկատմամբ:Դուք հետաքրքրվում եք. Թե արդյո՞ք կարելի է լուսանկարը մշակել, ինչ որ բաներ փոփոխել: Ասեմ: Նկարների մեջ շատ փոփոխություններ անել չի կարելի, քանի լրագրողի գործը կայանում է նրանում, որ պետք է ներկայացնի այն, ինչ իրականում կա: Փոփոխություններ մտցնելով դուք խախտում եք իրականությունը: Որպես լրագրող, մենք կարող ենք մշակել, բայց ոչ փոփոխել: Դրա համար կոնկրետ սահմաններ չկան: Ուղղակի պետք է այնպես անել, որ շատ չհեռանաք իրականից: