Հարցազրույց խորագրի արխիվներ

lilit vardanyan
Ինչն է ինձ հուզում, Լինել երիտասարդ, Հարցազրույց, Հետաքրքիր մարդիկ Երևան

«Երևանը» պատմում է սովորական մարդկանց մասին

«Երևան» ամսագրի մասին իմացել եմ 2012թ.: Տեսնելով, թե ինչ հետաքրիր ու սիրուն ամսագիր է, սկսեցի ամեն ամիս սպասել նոր համարին: Իսկ երբ «Երևանում» ստիկերներ տպեցին, ես սկսեցի ավելի անհամբերությամբ սպասել նոր համարի թողարկմանը: Որպեսզի ավելի շատ բան իմանամ «Երևանի» մասին, զրուցեցի «Երևանի» խմբագրի՝ Արտավազդ Եղիազարյանի հետ:

-Ինչպե՞ս է ստեղծվել «Երևանը»:

-2000-ականների երկրորդ կեսին Երևանում բացվեց «Երևան պրոդաքշնս» ընկերությունը, որը հրատարակում էր ռուսալեզու և անգլալեզու «Երևան» ամսագրերը: Կոչվում էր՝ «Ереван- журнал с акцентом»: Անգլերենը տարածվում էր Լոս Անջելեսում, ռուսերենը՝ Ռուսաստանում և ԱՊՀ երկրներում: Այսինքն՝ ի սկզբանե ստեղծվել էր դրսում ապրող հայերին Հայաստանի մասին հետաքրքիր բաներ ցույց տալու համար. հետաքրքիր հայերը, հաջողակ հայերը, Հայաստանի սիրուն հատվածները և այլն:

Եվ ահա մի օր «Երևան պրոդաքշնսի» սեփականատերերից  Գոռ Նահապետյանն ասաց,  երևի ժամանակն է, որ «Երևան պրոդաքշնսը» ստեղծի «Երևան» ամսագիր Հայաստանի համար:

Ես այդ ժամանակ աշխատում էի ռուսերենով «Երևանում»՝ որպես խմբագիր: Ինձ՝ որպես թիմի ամենաքիչ ռուսախոս և առավել հայախոս անդամի, առաջարկեցին զբաղվել հայերեն «Երևան» ամսագրով:

Այն ժամանակ Մոսկվայում շատ հանրաճանաչ և սիրված էր «Большой город» ամսագիրը, որը տարածվում էր անվճար, ուներ մեծ ֆորմատ և պատմում էր Մոսկվայի մասին: Երկար մտածեցինք կոնցեպտի մասին: Ազդվեցինք և ոգեշնչվեցինք «Большой город»-ից և գլխավոր սկզբունքներից մեկը, որ ընդունեցինք ու պահպանում ենք՝ շոուբիզնեսի մինիմալ ներկայությունն ու  քաղաքականության  գրեթե բացակայությունն է: Բացի այդ՝ մեզ հուզող ցանկացած խնդրի մասին հանգիստ խոսելն ու լեզվի բնական լինելն է կարևոր: Հաճախ հոդվածների հերոսները սովորական մարդիկ էին, օրինակ, տաքսիստների մասին խորագիրը, որն այդքան սիրվեց մարդկանց կողմից: Եվ մենք որոշեցինք, որ եթե մենք պատմում ենք սովորական մարդկանց մասին, իրենց լեզուն, իրենց խոսքը պետք է լինի այնպիսին, ինչպիսին կա: Դա չի նշանակում, որ չենք խմբագրում տեքստերը, բայց այնպես ենք անում, որ մարդ կարդա ու պատկերացնի՝ հերոսն իրականում ինչպիսին է:

2011-ին երկու փորձնական թողարկում արեցինք: 2013թ-ից արդեն տպաքանակը մեծացրինք և ավելի կայուն սկսեցինք հրատարակվել:

DSC01401

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Վարդանյանի

-«Երևանի» քանի՞  համար եք տպագրել:

-57, Գյումրիին նվիրված համարը 57-րդ համարն էր: Սկզբում տպագրում էինք տարեկան տասը թողարկում: Ըստ էության՝ ամսագիր էր՝ բառի բուն իմաստով: Հետո «Երևան պրոդաքշնսը» փակվեց, և ծրագրերը առանձնացան իրարից: Մենք սկսեցինք հայթայթել մեր համար տպագրության գումարը ու մինչև հիմա այդ ռեժիմի մեջ ենք: Հիմա տպագրում ենք տարեկան 5-8 թողարկում: Ինչքան որ ստացվի:

-Ինչպե՞ս եք որոշում ամսագրի թեմաները:

-Շատ տարբեր մոտեցումներ կան: Ժամանակի ընթացքում կուտակվում են հոդվածները, ու հասկանում ես, որ այս մի քանի հոդվածով, այս ֆոտոսեսիայով կարելի է կոնկրետ թեման լավ ձևակերպել ու հասունացնել: Երբեմն ստանում ենք առաջարկ ինչ-որ հովանավորից: Օրինակ՝ Գյումրիին նվիրված համարը, երբ մեզ դիմեցին կառավարությունից: Գյումրիում կազմակերպում էին սեպտեմբերի 21-ի տոնը, ու դա Գյումրիի մասին համար անելու լավ առիթ էր: Մենք դեռ 2012թ.-ից ուզում էինք Երևանից բացի ուրիշ քաղաքի մասին համար անել ու հենց Գյումրին էինք քննարկում: Այս դեպքում առաջարկը համընկավ մեր ցանկության հետ:

Կոմիքսների համարը, որը մեր այս տարվա շատ սիրելի թողարկումներից է: Մենք վաղուց ուզում էինք ինչ-որ կերպ անդրադառնալ կոմիքսների գաղափարին, որովհետև իմ և անձնակազմի կարծիքով այն հետաքրքիր  արվեստի ճյուղ է: Բայց չէինք պատկերացնում՝ ինչպես անել: Եվ այդ ժամանակ էր, որ ծանոթացանք Շամիրամ Կարապետյանի հետ, որը շատ հրաշալի կոմիքսային արտիստ է և իր ստուդիան ունի «Թումոյում»: Ինքն էլ ասաց. «Իսկ եկեք «Նյու Յորք թայմսի» պես անենք մի թողարկում, որտեղ հոդվածների փոխարեն կոմիքսներ լինեն»: Համարյա մի տարի աշխատեցինք և ստացանք այն, ինչ որ ստացանք:

-Ովքե՞ր են գրում «Երևանի» համար:

-Մենք ունենք մեզ հետ միշտ աշխատող մեկ հաստիքային, երիտասարդ լրագրող՝ Մարգարիտ Միրզոյանը: Մնացածը մեր հետ արդեն մեծամասամբ բավական երկար աշխատող ֆրիլանս լրագրողներ են, որոնցից ոմանց հիմնական աշխատանքը լրագրությունը չէ, բայց հաճույքով գրում են մեզ համար:

-Ինչպե՞ս եք գովազդներ ստանում:

-Դժվարությամբ: Զանգում ենք, գրում ենք: Մեզ շատ օգնեց 2017թ. «Յուքրաֆտի» հետ համագործակցությունը, երբ առաջին անգամ ստիկերներ տպեցինք: Այդ ստիկերները բում արեցին քաղաքով մեկ:  4000 տպաքանակը շատ արագ սպառվեց, և շնորհիվ «Յուքրաֆտի» հետ այդ ծրագրի, մեզ հիմա պարբերաբար զանգում են և առաջարկում են ստիկերների ֆորմատով գովազդային համագործակցություն:

Մենք հիմա հասել ենք այն վիճակին, որ մեր գործընկերներից շատերը իրենք են մեզ հետ կապվում: Միշտ փորձում ենք թեմատիկ գործընկերներ գտնել: Օրինակ՝ 2018թ-ին «Սիրահարների այգու» տասնամյակն էր: Մենք կապվեցինք Պողոսյան հիմնադրամի հետ, և այնպես ստացվեց, որ հիմնադրամը մեզ աջակցեց ֆինանսապես: Մի կողմից ստացվեց գովազդային թողարկում հիմնադրամի համար, մյուս կողմից՝ «Սիրահարների այգին» կարևոր է քաղաքի համար, ու «Երևանը» ոչ թե փողի համար արեց այդ թողարկումը, այլ որովհետև մենք ուզում էինք ինչ-որ կերպ նաև մեր կողմից նշել այդ առիթը: Իդելական տարբերակն է, երբ թեման և գործընկերը համընկնում են իրար հետ:

-Ինչպե՞ս որոշեցիք ստիկերներ սարքել:

-Դիզայնը «Երևան» ամսագրի գուցե ամենաուժեղ կետն է: Մարդիկ մեր այս կամ այն թողարկումը հիշում են շապիկով, և մենք ուզում էինք յուրահատուկ բան անել: Որոշեցինք այդ համարը անել հինգ տարբեր շապիկներով՝ նույն թողարկումը, նույն տպաքանակը՝ միայն շապիկներով տարբերվող: Այն ժամանակ ստիկերները Հայաստանում այդքան տարածված չէին: Այդ համարի  համար հավաքեցինք մեր ծանոթ բոլոր ամենալավ դիզայներներին ու խնդրեցինք, որ ամեն մեկը իր սիրած նկարը տա: Եվ այն, ինչ ստացվեց, գերազանցեց մեր բոլոր սպասելիքները: Լինում էր, որ մարդիկ ուղղակի ստիկերները համարից պոկում տանում էին: Իհարկե ցավալի է, որովհետև մարդիկ համարը վերցնում էին, և պարզվում էր, որ մեջը ստիկեր չկար: Մենք հետո շատ երկար ամիսներ ավելացած, առանձին ունեցած ստիկերները բաժանում էինք ու դրանից հետո ուղղակի աշխատում ենք, եթե թեման այնպիսին է, որ ենթադրում է ստիկերի առկայությունը, անպայման ներառել համարում:

-Ինչո՞ւ եք «Երևանը» անվճար բաժանում:

-Իմ սիրած հարցն է: Հայաստանի շուկան շատ փոքր էր՝ այն ժամանակ էլ, հիմա էլ: Վաճառքից ստացված գումարը ամեն դեպքում զգալի չէր լինում: Ամսագիրը վաճառելու համար պետք է բավական շատ գործողություններ անել՝ պայմանավորվել ընկերությունների հետ, գին նշանակել, խանութներ տանել, սպասել մինչև այնտեղ կվաճառվի ամեն ինչ և այլն: Բացի այդ՝ կրպակներում և սուպերմարկետներում դրված ամսագիրը չէր լինի այն, ինչ հիմա «Երևան»-ն է: «Երևանի» այցեքարտերից մեկը Երևանին մոտիկ լինելն է: Իսկ ավելի մոտիկ բան, քան սրճարանները, որտեղ մարդիկ առավոտները գնում են սուրճ խմելու կամ երեկոյան գնում են գինի խմելու, չկա:

Դա նաև բիզնես պլանի մի մասն էր: Մենք ուղղակի ի սկզբանե դրեցինք մեր խաղադրույքը գովազդատուների վրա, որովհետև ակնհայտ էր, որ ոչ թե վաճառքն է, այլ գովազդներն են կարևորը:

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Վարդանյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Վարդանյանի

-Ովքե՞ր են ձեր ընթերցողները:

-Ես մոտավոր դիմանկար ունեմ մեր ընթերցողների, բայց կարող է սխալվում եմ: Իմ պատկերացմամբ այն մարդիկ են, ովքեր երիտասարդ են կամ միջին տարիքի: Այն մարդիկ են, ովքեր հետաքրքրվում են Երևանի ճակատագրով, ապագայով ու ներկա իրավիճակով: Հետաքրքրված են, որպեսզի Երևանը դառնա ավելի լավ քաղաք: Այն մարդիկ են, ովքեր գուցե իրենք են ինչ-որ բան փոխել քաղաքում: 2011թ.-ից, այսինքն՝ մեր ամսագրի գոյության ժամանակներից սկսած, կարծում եմ՝ մեր հասարակությունը դեպի լավն է փոխվել, հաստատ ապատիան պակասել է: Դրա ապացույցներից մեկն այն էր, ինչը տեսանք անցած տարվա ապրիլին:

-Ո՞րն է «Երևանի» հիմնական նպատակը:

-Հետաքրքիր, ոչ շատ փուչիկային ժամանց ապահովելը մեր ընթերցողների համար: Նաև, երբ ես հիմա նայում եմ մեր անցած ճանապարհին, ինչ-որ առումով վերապահումներով իհարկե, այս պահի դրությամբ 2010-ականների երևանյան կյանքի, իրադարձությունների, մարդկանց, պատմության ֆիքսումն է: Եթե մի օր փակվենք, մոտ 50 տարի հետո մարդիկ կարող են վերցնել «Երևանի» 57 համարները, թերթել ու բավականին շատ բան պատկերացնել այն մասին, թե ինչպիսին էր քաղաքը և քաղաքացիները այս ժամանակ: Մեր թիմի համար կարևոր է անմահացնելը այն ամենալավ, ամենակարևոր երևույթները, իրադարձությունները և մարդկանց, որոնք հիմա մեր քաղաքում են:

-Ո՞րն է «Երևանի» ձեր սիրած համարը:

-Ես շատ եմ սիրում Գյումրին, դիզայներական համարը, կոմիքսներն եմ շատ սիրում, որովհետև շատ էին տարբերվում մեր սովորական ֆորմատից, ֆոտոյին նվիրված թողարկումը, սուրճը: Նաև թաղման արարողությունների մասին համարը, որովհետև մենք այդտեղ հաջողացրեցինք շատ բարդ թեմայի մասին խոսել նորմալ, հանգիստ, մեզ հատուկ ֆորմատով, ամեն դեպքում՝ առանց մեզ դավաճանելու:

- Ձեր կարծիքով՝ երևանցիներին դո՞ւր է գալիս «Երևան» ամսագիրը:

-Ոնց որ թե հա: Մեր համարները մինչև հիմա սպառվում են: Կարծես թե ընթերցողը չի պակասում: Ուղղակի, ցավոք, տպաքանակը միշտ չէ, որ հերիքում է: Հիմա 4000 օրինակ ենք տպագրում: Կարծես թե ընթերցողները ավելի շատ են, որովհետև օրինակ, Գյումրիի թողարկումը լույս տեսնելուց հետո ինձ մինչև հիմա գրում են՝ որտեղի՞ց գտնենք, վերջանում է, չենք հասցնում, բայց դե, ինչ արած: Հենց ֆինանսական հնարավորություն ունենանք, ավելի մեծ տպաքանակով կտպենք:

-«Երևանի» հետ կապված՝ ի՞նչ նոր մտքեր ունեք:

-Այս պահին մեր բոլոր մտքերն ուղղված են հաջորդ համարին, որը ես հույս ունեմ, նոյեմբերի սկզբին արդեն լույս կտեսնի: Դեռ չեմ ասի թեման, բայց ինչպես միշտ՝ հետաքրքիր ենք անելու: Հուսով եմ՝ այն մարդիկ, ովքեր նույնիսկ չեն մտածել, որ այդ թեմայով կարելի է հետաքրքրվել, ամսագրի շնորհիվ կհետաքրքրվեն:

Հարցազրույց Լոռի

Գուրմէ Դուրմէ

Լուսանկարը` Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը` Մարիամ Բարսեղյանի

Եթե սիրում եք լավ շոկոլադ ու լավ պատմություններ, ապա` «Գուրմէ Դուրմէ» -ն ամենալավ համադրությունն է։ «Գուրմէ Դուրմէ»-ն ոչ թե պատմություն է շոկոլադի, այլ՝ բռնած գործին անմնացորդ հավատացող մարդկանց մասին։

«Ապրիր երազանքդ» կյանքի հմտությունների Ջինիշյան կենտրոնում երիտասարդ ձեռներեցներին ոգեշնչելու և իր ընկերության հաջողության պատմությունով կիսվելու էր եկել Դիրան Բաղդադյանը:

-Գիտեք,  երբ  առավոտյան արթնանում ես, պետք է կյանքը քեզ մի քանի բանով ուրախացնի՝ նվաճումներ, փոքր երազանքներ և մեծ երազանքներ։ Ու ամեն օր պետք է մի բան անես այդ երազանքների համար․․․

Տատի ոտքերի տակ նստած երկու եղբայր իրենց տատին հարցեր էին տալիս։ Ու երբ 2 կեսի բաժանված ականջների մասին էին հարցնում՝ նա լալիս էր, թուրքերն էին զարդերը ականջից քաշել, պոկել։ Եվ իհարկե 5-6 տարեկան տղա երեխան պետք է իր տատի համար ոխ պահեր։ Նրանց քշել էին սեփական տնից, և դրա միակ պատասխանը նրանց պլանը ձախողելը պետք է լիներ՝ տուն վերադառնալը։ 93թ-ին Հայաստանում ապրելը ընդգրկվեց մեծ երազանքների ցուցակում և սկսեց փոքր քայլերով իրականություն դառնալ։ Առանց հասկանալու, թե ինչով պետք է այստեղ զբաղվեն, 2005թ-ին եկան վերջնական և անվերադրաձ։

Բայց ինչով զբաղվելը շատ պարզ է դառնում, երբ սկսում ես հասկանալ մարդկանց  նիստն ու կացը, ու գործդ լավ ես անում երբ այդ նիստն ու կացը սկսում են ոգեշնչել քեզ։

Լուսանկարը` Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը` Մարիամ Բարսեղյանի

-Ես այսքան տարբեր տեղեր եմ ապրել,  բայց երբեք չէի տեսել, որ մարդիկ շոկոլադին այսքան կարևորություն տան։ Ուր գնում են` շոկոլադ են տանում. հարսանիք, ծնունդ, կնունք, նույնիսկ թաղում։

Հետո մի գաղտնիք ձեզ բացեմ՝ առօրյա կյանքը խիստ կապված է ստեղծագործական աշխատանքի հետ։ Օրինակ՝ եթե ես Մոսկվայում ապրեի, անհնար կլիներ նման լավ դիզայներական աշխատանքի նմուշներ ստեղծել։ Ոչ մի տնտեսագիտությանը վերաբերող գրքում սա չեն ասում, բայց շատ կարևոր է, որ դու լիցքավորվես քո միջավայրից։ Բջջային հեռախոսի նման՝ պետք է լիցքավորվես, որ առավոտյան ժամը 12-ին չանջատվես։ Ու այդ լիցքը, ոգևորությունը, որ մենք ստացանք Հայաստանում, ուղղեցինք դեպի աշխատանքը և  4 նոր դիզայներական լուծումներով տուփեր ստեղծեցինք։ Փոքր սենյակում էինք աշխատում. ես էի, եղբայրս և երկու աշխատող։ Քանի որ «ծանոթի կարգով» ասածը մենք չենք ընդունում, որոշեցինք, որ մեր շոկոլադները օդանավակայանում՝ Duty Free-ում ենք վաճառելու։ Վերցրեցինք մեր նոր դիզայնով 4 շոկոլադի տուփերը և գնացինք մեր ապրանքանիշը ներկայացնելու։ 15 րոպե տևեց ընդամենը հանդիպումը, բայց մեր աշխատանքը հասցրեցին գնահատել և պատվիրել։ Պատվիրված քանակը և ժամկետը, որի ընթացքում պետք է անեինք, մեզ վախեցրին, բայց օր ու գիշեր չքնելով ավարտին հասցրեցինք:

Լուսանկարը` Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը` Մարիամ Բարսեղյանի

Տնտեսագիտության գրքերում չեն ասում նաև, որ արդյունավետ աշխատանքի գաղտնիքներից մեկն էլ շուտ արթնանալն է։ Աշտարակում «Գուրմէ Դուրմէ»-ի գործարանի աշխատակիցները ժամը 8-ից են սկսում աշխատել և 5-ին բոլորը տուն են գնում։ Անկեղծ ասած, ես էլ եմ կարծում, որ շատ խելացի է օրվա առաջին մասը աշխատանքին տրամադրելը, մյուս մասն էլ միջավայրից ու կյանքից լիցքավորվելու՝ հաճույք ստանալու համար ծախսել։ Կարելի ասել, որ «Գուրմէ Դուրմէ»-ի հաջողության գաղտնիքներից մեկն էլ հենց շուտ արթնանալն է։ Բայց եթե խոսենք հաջողության գլխավոր գաղտնիքից, ապա դա հաստատ լավատեսությունը և հումորը պետք է լինեն։ Դրական միտքը, որ թույլ է տալիս առաջ շարժվել, աշխատել արդար, թափանցիկ ու ամեն օր ինչ-որ բան փոխել Հայաստանում դեպի լավը․․․

Գիտե՛մ, հաստատ ամբողջ ընթացքում մտածել եք, թե ի՞նչ է վերջիվերջո նշանակում «Գուրմէ Դուրմէ», իսկ պատասխանը ուղղակի․

-ԼԱՎ ՀԱՄԵՂ ՇՈԿՈԼԱԴ․․․

Լուսանկարները` Մարիամ Բարսեղյանի
Հարցազրույց Լոռի

IT-ում դու ազատ ես և չունես սահմաններ

BarCampEVN19-ը նոր ու հետաքրքիր մարդկանց հետ ծանոթանալու լավ հնարավորություն  էր, որից ակտիվ օգտվելու արդյունքում շարունակում եմ զրուցել IT ոլորտում աշխատող մարդկանց հետ: Եվ այս անգամ իմ զրուցակիցը  Devlix ընկերության COO-ն` Գոռ Էլչյանն է:

-Ինչո՞ւ որոշեցիք տեխնիկական կրթություն ստանալ և ի՞նչ ճանապարհ եք անցել մինչ Devlix-ի COO-ի պաշտոնը գրավելը:

-Այս ոլորտում լինելս փոքր հասակից էլ պարզ էր։ Հստակ ուղիս գծել էի, որ Պետական  համալսարանում մաթեմատիկայի ֆակուլտետը ավարտելուց հետո Ամերիկյան համալսարանում ծրագրավորում պետք է ուսումնասիրեմ։ Ընթացքում հասկացա, որ ուղղակի կոդ գրելը իմը չէ։ Ես ավելի շատ այդ աշխատանքային պրոցեսի management-ով էի ուզում զբաղվել, ու Ամերիկյանի համալսարանի դասընթացները այստեղ շատ պետք եկան, որովհետև հենց IT ոլորտի management-ի հետ կապված առարկաներ ունեինք։ Հետո, այսպես ասած, առաջին աշխատանքային փորձս BarCamp-ի Mobile App-ի ու Web կայքի ստեղծման պրոցեսի ղեկավարումը եղավ։ Ու հենց այդ պրոյեկտի ղեկավարումն էլ ինձ տվեց այն ամենակարևոր ունակությունները, որոնք պետք էին գծած ուղիս շարունակելու համար։ Առաջին լուրջ աշխատանքային փորձս մոտ 3 տարի առաջ սկսվեց Volo ընկերությունում, որպես՝ Project manager: Հիմնականում ինձ StartUp մակարդակի պրոյեկտներ էին տալիս։ Աշխատանքիս արդյունքում ամենատարբեր ոլորտների IT ծրագրերի հետ եմ առնչվել, ու դա էլ շատ լավ փորձառություն էր, որովհետև լիքը նոր գիտելիքներ ու հմտություններ էի ձեռք բերում։ Volo-ում աշխատելիս գործուղումներ էի ունենում երկրից դուրս ու նոր պոտենցիալ հաճախորդների հետ հանդիպումներին էի մասնակցում։ Գործուղումներից մեկից  վերադառնալիս ինքնաթիռում ծանոթացա ներկայիս Devlix-ի հիմնադիրների հետ և հարցազրույցի առաջարկ ստացա։ Արդյունքում սկսեցինք թիմ հավաքել, ու ստեղծվեց Devlix-ը։

IMG_0394

-Ի՞նչ դրական ու բացասական կողմեր ունի project management-ը։

-Առաջին հերթին պետք է տարբերություն դնել project management-ի և product management-ի միջև։ Ես ինքս սկսել եմ project management-ից, այնուհետև անցել product-ի։ Հիմնական տարբերությունը այն է, որ project management-ի դեպքում դու կազմակերպում ես թիմի՝ մարդկանց աշխատանքը, իսկ product-ի դեպքում կոնկրետ պրոդուկտն ես manage անում։ Product management-ում կարևոր է գլոբալ մտածել, կարողանալ տեսնել պրոդուկտի վերջնական ելքը (տեսքը), փորձելով քայլ առ քայլ հասնել դրան։ Բայց այնուամենայիվ այս երկու դեպքում էլ դու  սովորում ես ճիշտ կազմակերպել ժամանակը և թիմիդ աշխատանքը։ Իսկ կազմակերպչական և հաղորդակցման հմտությունները պետք են գալիս կյանքի ցանկացած բնագավառում։ Բացասական կողմեր դժվարանում եմ ասել, պետք է աշխատես, որ թիմդ քեզ չատի,-ծիծաղում է։

-Մի փոքր պատմեք, թե ինչո՞վ է զբաղվում կազմակերպությունը։

-Դե, Devlix-ը աշխատում է B2B (Business to business) software outsourcing-ի (ծրագրային ապահովում) շուկայում, նավով բեռնափոխադրումներ իրականացնող ընկերությունների համար։ Այսինքն, մենք ներքին ERP համակարգեր ենք գրում գերմանական խոշոր բեռնափոխադրող ընկերությունների համար։ Դա հնարավորություն է տալիս ղեկավարել մեծ տանկերների (ծովային կամ գետային բեռնատար նավ) սպասարկման ապահովման գործընթացը, ամբողջ թղթաբանությունը, անձնակազմի աշխատանքը և այլն։ Այդ բոլոր պրոցեսները կազմակերպվում են մեր գրած ծրագրերի միջոցով։ Մի քանի երկարաժամկետ և մեծ պրոյեկտներ ենք իրականացնում, այդ պատճառով մեր թիմը օրեցօր աճում է՝ այժմ մոտ 20 հոգի ենք։ Պրոյեկտները տեխնիկապես բավականին բարդ են, բայց միաժամանակ հետաքրքիր։

IMG_0392

-Ովքե՞ր են ձեր գործընկերները։

-Մենք առաջատար կազմակերպությունների հետ ենք համագործակցում, երկու ամենախոշոր գործընկերները գերմանական են: Մեր հիմնական գործընկերը AVETIQ GmbH-ն է, այն  Գերմանիայում` Համբուրգում է գտնվում, և կապը մնացած գործընկերների հետ իրենք են պահպանում, քանի որ նույն տարածաշրջանում են գտնվում։ Հայկական շուկայում չենք աշխատում, բայց եթե հետաքրքիր համագործակցության առաջարկներ լինեն` կհամագործակցենք։

IMG_0395

-Ի՞նչ ունակություններ պետք է ունենա Devlix-ի աշխատակիցը։ 

-Պետք է բաց լինի սովորելու և նոր փորձությունների առաջ, պետք է պատասխանատու լինի։ Բայց ամենակարևոր ունակություններից մեկը թիմային խաղացող լինելն է, պետք է շփվող լինի, թիմում հեշտ ինտեգրվելու համար։ Մնացած հմտությունները կոնկրետ ոլորտից՝ մասնագիտական գիտելիքների ու հմտությունների հետ են կապված։ Իրականում Հայաստանում կադրերի պատրաստման հետ կապված լուրջ խնդիր կա։ Համալսարաններից սկսած դասավանդման պրոցեսը, ըստ իս, սխալ է կազմակերպվում և ժամանակի հետ ոչ համահունչ։ Այսինքն, տեխնոլոգիաները, աշխատաշուկան զարգանում են, իսկ կրթական հաստատություններում՝ շարունակում են հին մեթոդներով և ծրագրերով դասավանդել։ Իհարկե, ծրագրավորողների համար օրինակ՝ դասընթացներ իրականացնող կազմակերպությունները շատ են, բայց լավ կադրեր եզակիներն են պատրաստում։ Դրա համար պետք է ձգտել և սովորել ինքնուրույն: Բացի այս ամենը, կա նաև company culture հասկացությունը, և իհարկե, Devlix-ի աշխատակիցը պետք է նաև մեր մշակույթին համապատասխանի․․․

-Եվ վերջում, եթե նորից մասնագիտություն ընտրեիք, էլի այս ոլորտո՞ւմ կլինեիք։

-Այո՛։ IT-ում դու ազատ ես և չունես սահմաններ։ Ապագան այս ոլորտում է:

Լուսանկարները` Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարները` Մարիամ Բարսեղյանի

Հարցազրույց Արագածոտն

Պարը պայքարի արվեստ է

Նկարի գեղեցկուհին Նարեն է: Նրան գիտեն բոլորը՝ պարով է ապրում ու շնչում: Պարում է ամեն տեղ՝ լինի տանը, բակում, ուսումնարանում, թե ընկերների հետ, թե մենակ, լինի երաժշտություն, թե առանց դրա:

Պարուհի է դառնալու, միշտ իմացել է դրա մասին:

4 տարեկան է եղել, երբ սկսել է հաճախել պարի, ուսուցչուհին միանգամից հասկացել է, թե ինչ մեծ ապագա է ունենալու այս ոլորտում և ասել է. «Այս աղջիկն ինձ հացից կկտրի, մեծ ապագա ունի»:

-Ինչո՞ւ որոշեցիր դառնալ պարուհի:

-Չեմ կարող ասել, թե ինչու հենց պարը ընտրեցի: Երևի պարով արտահայտում եմ ներքին հույզերս:

-Ի՞նչ ես զգում ամեն անգամ բեմ դուրս գալուց առաջ:

-Ամեն անգամ բեմ դուրս գալիս մի նոր բան եմ սովորում, հուզված ապրումները ինձ ավելի համարձակ են դարձնում:

-Ոչ միայն պարում ես, այլ նաև ուսուցանում: Ի՞նչ ես զգում երեխաների հետ աշխատելիս:

-Այո, աշխատում եմ երեխաների հետ: Նրանցից նույնպես շատ բան կա սովորելու: Անհատական դասեր նույնպես տալիս եմ: Երեխաների հետ աշխատելիս կրկնակի անգամ զգում եմ ու համոզվում, որ շատ եմ սիրում իմ մասնագիտությունը:

-Ի՞նչ է պարը քեզ համար:

-Ինձ համար պարը դա կյանք է: Այն թողնում է նույն ազդեցությունը, ինչ լողը, դահուկասահքը, սակայն լողի համար անհրաժեշտ է ջուր, դահուկասահքի համար` ձյուն, իսկ պարի համար` երաժշտություն ու ցանկություն: Պարը իմ սնունդն է:

-Եթե չդառնայիր պարուհի, ապա կլինեիր ո՞վ:

-Այլ մասնագիտություններով նույնպես հետաքրքրված եմ, օրինակ, հոգեբանությամբ, բժշկությամբ, բայց միայն պարից հետո: Հավանաբար կդառնայի հոգեբան:

-Պարը քեզ համար պարզապես մասնագիտությո՞ւն է, թե՞ ավելին:

-Կարծում եմ, որ յուրաքանչյուրն էլ մասնագիտություն ընտրելուց դրա մեջ հոգեհարազատ բան է տեսնում: Ես նվիրված եմ պարին, իսկ պարը` ինձ: Պարելիս խոսում ենք մարմնով:

-Ի՞նչ խորհուրդ կտաս բոլոր նրանց, ովքեր պատրաստվում են մուտք գործել պարարվեստ:

Կարևորը լինեն աշխատասեր, չհանձնվեն, քանի որ պարը պայքարի արվեստ է:

anna vardanyan
Հարցազրույց Արագածոտն

Արտենի գյուղի մարդիկ

-Ես Հարությունյան Գառնիկն եմ, ծնվել եմ Վրաստանի Մոլիթ գյուղում, գյուղացու ընտանիքում: Իմ մանկությունս անցկացրել եմ գյուղում, աշխատել եմ օգնել ծնողներիս: Մեր ընտանիքում 11 հոգի կային բացի հորիցս ու մորիցս. Հետո ինչ ասեմ… 17 տարեկանում գնացել եմ բանակ:

- Որտե՞ղ ես ծառայել, պապ:

-ՍՍՀՄ-ի Կիրով քաղաքում: Բանակից զորացրվել տուն եմ եկել, ամուսնացել եմ, տեղափոխվել Հայաստան, բնակություն հաստատել գյուղ Քարակերտում, աշխատել եմ բանվոր, հետո բրիգադավար, հետո հաշվապահ, և այդպես կյանքս շարունակել եմ անդուլ  աշխատելով: Ունեմ երեք երեխա՝ երկու աղջիկ, մեկ տղա:

- Ինչո՞ւ որոշեցիր այդքան վաղ տարիքում ամուսնանալ, հնարավո՞ր է որ դա ծնողների պարտադրանքն էր:

-Իմ ծնողները ինձ ասացին, որ պետք է ամուսնանաս, տարիքդ արդեն չափահաս է, պետք է ընտանիք կազմես:

-Ինչո՞ւ որոշեցիր գալ Հայաստան, եթե կարող էիր ապրել ձեր գյուղում, ծնողներիդ կողքին:

-Հայաստան գալը այսպես էր: Քանի որ Հայաստանը իմ երկիրն է, ես եկա Հայաստան, որ իմ երեխաները, ինչղ ըսած, հայ ազգով մեծանան և հայ ազգով կրթություն ստանան, դա է եղել նպատակը:

20190714_154015(0)

-Դու նշեցիր, որ աշխատել ես բանվոր, բրիգադավար և հաշվապահ, ինչպե՞ս ստացվեց, որ բանվորից դարձար հաշվապահ:

-Բանվորից դարձա հաշվապահ, որովհետև գնացի սովորելու, և սովորեցի, և աշխատեցի:

-Ինչո՞ւ որոշեցիր կրթություն ստանալ:

-Որոշեցի կրթություն ստանալ, որովհետև կրթությունը ամենապետքականն  է աշխարհում: Մարդ եթե կրթություն ունենա, նա խելացի մարդ է դառնում: Ուրիշ նպատակ չկար. Ընտրեցի հաշվապահի մասնագիտությունը:

-Սիրո՞ւմ էիր մասնագիտությունդ, սի՞րով էիք աշխատում:

-Այո, այո, այո… Նվիրված էի:

-Երեխաներիդ առաջարկեցի՞ր շարունակել քո մասնագիտությունը ընտրել:

-Ոչ, քանի որ նրանք պետք է սովորեին իրենց նախասիրություններին համապատասխան:

-Դժվա՞ր չէր նրանց կրթության տալը:

-Դժվար էր, բայց ինչ արած, մարդը եթե  ընտանիք է  կազմել, երեխա ունի, պետք է առաջնահերթ իր երեխայի համար մտածե, տանջվի, ստեղծե, որպեսզի երեխան ոչնչի կարիք չունենա:

-Հիմա որ չես աշխատում, ինչո՞վ ես զբաղվում:

-Ես հիմա թոշակառու եմ, դրա համար չեմ աշխատում: Չնայած իմ տնտեսական հարցերի համար: Սիրով եմ մշակում իմ այգին և էլի ինչով կարողանում եմ` օգնում եմ իմ երեխաներին:

Հարցազրույց Կոտայք

ԲԱՀ՝ բաց աղբյուրներով հետազոտություն

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Հարցազրույց ԲԱՀ (բաց աղբյուրներով հետազոտություն, անգլ․՝ «Open source intelligence OSINT») մասնագետ Վայս Բաշիրի հետ։

Վայսի հետ ծանոթացել եմ Սլովակիայում սեմինարի ժամանակ, որտեղ ներկայացնում էինք 17.am-ը։ Վայսը բավականին օգտակար գործիքներով և մասնագիտական փորձով կիսվեց մեզ հետ, դե, ես էլ փորձեցի ավելի խորանալ, ու ստացվեց հարցազրույցը։

-Ինչպե՞ս սկսեցիք լրագրությամբ զբաղվել։

-Լրագրությամբ զբաղվում եմ մոտ 10 տարի։ Այժմ կենտրոնացել եմ User-Generated-Content-ի վրա։ Իսկ տասը տարի առաջ ղեկավարում էի խմբագրական նյուզ թիմեր, որոնք ստանում էին նորություններ ամբողջ աշխարհից։ Սոցիալական ցանցերում իրականացնում էինք մոնիտորինգ, հետազոտում զեկույցներն ու մեդիան, և եթե ամեն ինչ ճշգրտված էր ու հաստատված, դրանք ուղարկում էինք տարբեր ԶԼՄ-ներին, այդ թվում՝ CNN և The Guardian։ Հետաքրքրին այն է, որ ես սկզբում չէի էլ նախատեսում այս ոլորտում աշխատել, ունեմ բարձրագույն իրավաբանական կրթություն, բայց իրավաբանական գործունեությամբ զբաղվելու փոխարեն ինձ սկսեցին «շեղել» նորությունները։ Քանի որ ես բնավորությամբ ակտիվ էի ու փոքր-ինչ ցինիկ, ես թողեցի իրավաբանական լուրջ ոլորտը և սկսեցի զբաղվել զեկույցների խաչաձև հետազոտությամբ (cross-check)` տարբեր աղբյուրներից։

-Ինչպե՞ս է փոխվել լրագրությունն այս տարիների ընթացքում։

-Ամենից մեծ փոփոխությունը բերեցին բջջային հեռախոսները՝ բավականին որակով լուսանկարներ, հոլովակներ, լրատվական ծրագրեր․․․ Բայց պիտի առանձնացնեմ քաղացիական լրագրողներին (citizen journalists): Նկատած կլինեք, թե ինչքան շատ են լրատվամիջոցները օգտագործում վերջիններիս լուսանկարները, տեսահոլովակները, նունիսկ հոդվածները։ Դրանք տպվում են թերթերում, թողարկվում եթերում, տարածվում համացանցով։ Այսինքն՝ գործնականում բոլորս էլ կարող ենք «լրագրող» համարվել։ Հենց սա էլ դարձել է կեղծ լուրերի ֆենոմենի պատճառը, որը գերխնդիր է թե՛ խմբագրատների, և թե՛ հասարակության համար։ Շատ հաճախ լրատվական կազմակերպությունները չեն ստուգում նյութի աղբյուրները կամ պարզապես առանց հարցերի հրատարակում են դրանք, քանի որ մյուսներն արդեն տարածել են։

Ներկայում շատերն են ցանկանում, որ իրենց կոնտենտը օգտագործվի լրատվամիջոցների կողմից։ Այստեղ կարող եմ առանձնացնել երկու շարժառիթ՝ ֆինանսական և քաղաքական։ Առաջինը պարզ է․ վաճառում ենք մեր կոնտենտը և մենք ունենք գումար։ Երկրորդն ավելի խորքային է ու հետաքրքիր։ Մարդիկ վերբեռնում են լուսանկարներ, տեսահոլովակներ՝ նշելով, որ իրենք եղել են ճիշտ տեղում ճիշտ պահին, փորձում են ներկայացնել, որ իրենք եղել են այդ իրադարձության կենտրոնում, ինչը իրենց նկատմամբ վստահություն է ներշնչում։

Ասվածի վառ օրինակը ԱՄՆ-ի նախագահական վերջին ընտրություններն էին։ Մենք տեսանք, թե ինչպես էին մակեդոնական ֆեյք լուրերի մասնագետները գումար աշխատում՝ կեղծ կամ «խելացի վերնագրերով» քլիքային (click-baiting) լուրեր տարածելով։ Սրանք մեծ տրաֆիկ ապահովեցին և մեր մակեդոնացիները ստացան հսկայական եկամուտներ։

Քաղաքական կուսակցությունները, ծայրահեղական հայացքներ ունեցող մարդիկ և պարզապես սրիկաները, որոնք հաճույք են ստանում պրովակացիաներից, ջանք չեն խնայում, որ բավարարեն իրենց գաղափարախոսական պահանջները։

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

-Եվ վերջապես, ի՞նչ է ԲԱՀ-ը (բաց աղբյուրներով հետազոտություն՝ Open source intelligence, OSINT)։

-ԲԱՀ-ը, կարճ ասած, ապահովում է հասանելիություն ձեր այն տվյալներին, որոնք կազմակերպություններն արդեն հավաքել են Ձեր մասին։ Հիմնականում այդպիսիք են սոցիալական կայքերը (Facebook, VК, Twitter), որոնողական համկարգերը (Google, Yandex) և այլն։

-Ինչպե՞ս սկսեցիք զբաղվել ԲԱՀ -ով։

-Ես հետազոտություններով սկսել եմ զբաղվել մոտ 8-9 տարի առաջ լոնդոնյան Demotix News-ում։ Մենք հասկանում էինք՝ ԶԼՄ-ների հետ մրցակցելու համար մեզ անհրաժեշտ են հրատապ լուրեր (breaking news), և որքան հնարավոր է շատ։ Բնականաբար, գնալով ավելի էր դժվարանում պարզել՝ դրանցից որն է կեղծ, որը՝ ոչ։ Եվ հենց այդ ժամանակ էլ սկսեցի օգտագործել և թիմակիցներիս սովորեցնել, թե ինչպես հիմք ընդունելով աշխարհագրական դիրքը՝ իրականացնել լուսանկարների և տեսահոլովակների որոնում, որոնք արվել են իրադարձության վայրից։

Այս մեթոդը հնարավորություն էր տալիս հաստատելու մարդկանց կապը կամ ներկայությունը իրադարձության հետ, որը հետագայում կարող էր օգտագործվել նաև որպես ապացույց։ Սա հիմնականում օգտագործվում էր կոնֆլիկտային տարծաշրջաններում, պատերազմներում և ցույցերի ժամանակ։ 2013 թ-ին տեղափոխվեցի Լիբանան, որպեսի տեղական լրատվամիջոցներին ուղղորդեի։ Մեր հիմնական թիրախը Իրաքից և Սիրիայից եկող նորություններն էին։ 2014-ին արդեն հասցրել էի համագործակցել UGC-ի, Storyful-ի հետ՝ միաժամանակ զարգացնելով մասնագիտական հմտություններս։ Եվ հենց 2014 թ․-ից ԲԱՀ-ն սկսեց մեծ ուշադրություն գրավել։ Ներկայումս յուրաքանչյուր խոշոր լրատվական գործակալություն ունի ԲԱՀ մասնագետ, ում կարող են դիմել և պարզել՝ լուսանկարը, տեսահոլովակը իրականությանը մո՞տ են, թե՝ ոչ։

-Ավելի կմանրամասնե՞ք ԲԱՀ Ձեր հետազոտությունների թեման։

-Ինչպես, օրինակ հակավիրուսային ծրագրերն են անընդհատ թարմացվում, կատարելագործվում, այնպես էլ նմանատիպ հետազոտությունները, որովհետև կեղծ լուրեր տարածողները նույնպես հետ չեն մնում, և կարելի է ասել, նրանք էլ անընդհատ մասնագիտանում են իրենց ոլորտում։ Նմանատիպ լուրերի բում եղավ «Արաբական Գարնան», հետհեղափոխական Իրանում՝ «Կանաչների շարժման» ժամանակ, իսկ Իրաքի և Սիրիայի պատերազմները ուղեկցվում էին բազմաթիվ կեղծ տեսահոլովակներով ու լուսանկարներով։ Իսկ ամենաթարմ պրոպագանդայի (որը ևս կեղծ լուրերի տարատեսակ է), օրինակը, որը, ի դեպ, ընդգծված և բավականին բարձր մակարդակի է, ուկրաինական պատերազմն է։ Մինչ 2016 թվականը ես հիմնականում զբաղվում էի պատերազմներին, կոնֆլիկտներին և ցույցերին վերաբերող լուրերի հետազոտմամբ։ Ներկայում ավելի շատ մասնագիտացած եմ մասնավոր սեկտորում հետազոտություններ կատարելու մեջ։

-Ինչո՞ւ եք ցանկանում, որ յուրաքանչյուր լրագրող քիչ թե շատ հասկանա ԲԱՀ -ից։

-Երբ ես սկսեցի, բավականին հեղինակավոր լրատվական գործակալությունների խմբագիրներ ինձ մեղադրում էին՝ նշելով, որ ԲԱՀ մասնագետները էժան վարձատրվող էին և որ նրանք պրոֆեսիոնալներից աշխատանք էին «խլում»։ Սակայն ներկայում ամեն ինչ 180 աստիճանով փոխվել է․ բոլորն են ցանկանում ԲԱՀ մասնագետ ունենալ։

Brexit-ը, Թրամփի ընտրությունները «պատճառ» դարձան, որպեսզի «կեղծ լուրը» դառնար կենցաղային բառ, որը մինչ այդ հիմնականում օգտագործվում էր լրագրողների և մասնագետների կողմից։

2017-ին Մյանմայում էի և ծանոթացա տեղացի լրագրողի հետ, ով իմանալով մասնագիտությունս, միանգամից ցույց տվեց Instagram-ում և Facebook-ում կեղծ լուրեր տարածող հաշիվներ։ Դրա հետևանքով պրովակացիայի ենթարկված մի ստվար զանգված հարձակվել էր իսլամիստ քաղաքացիների վրա։

Այսպիսով՝ կապ չունի, թե որ երկրում կամ աշխարհի որ ծայրում ենք, կեղծ լուրերը բավականին հզոր զենք են, որոնք կարող են պատճառ դառնալ բախումների, պատերազմների, ցեղասպանության և բռնության համար։ Իսկ սրա դեմ կարող ենք պայքարել միայն ու միայն մանրազննին հետազոտելով, ֆիլտրելով մեզ հասած նորություները։

-Ինպե՞ս կբնութագրեք սոցիալական ցանցերի ազդեցությունը լրատվական ոլորտի վրա։

-Անկեղծ ասած՝ նույն հարցը ինձ տալիս էին դեռ տասը տարի առաջ, երբ նմանատիպ ցանցերը նոր էին զարգանում։ Տասը տարի է անցել, և կարելի է ասել, որ ամեն ինչ նույնն է մնացել։ Մարդիկ շատ հեշտ են տրվում պրոպագանդային և պրովոկացիաներին։ Հնդկաստանում ամբոխը հարձակվում է մարդկանց վրա՝ հավատալով What’sApp-ով տարածված կեղծ լուրերին, Մյանմայում նույնը պատճառ դարձավ Ռոինջա էթնիկ խմբի ցեղասպանության։ Եվ չկարծեք, որ սա բնորոշ է, այսպես ասած, 3-րդ աշխարհի երկրներին։ Արևմուտքում ևս նկատվում է ծայրահեղականության և ֆաշիզմի վերելք, որը հիմնականում կեղծ լուրերի ու պրոպագանդայի հետևանք է։ Լեհերը և մուսուլմանները ենթարկվում էին հարձակումների։ Այսպիսով, այս ամենի լուծումը ես տեսնում եմ կեղծ լուրերի դեմ ակտիվ պայքարով, որի մեջ մեծ կարևորություն ունի ԲԱՀ-ը։

anyuta paronyan
Հարցազրույց Արագածոտն

Ֆուտբոլի արքան

Հարցազրույց ֆուտբոլիստ Վահե Մանուկյանի հետ, որը ոչինչ չխնայելով՝ օր ու գիշեր մարզվում է իր երազանքին հասնելու համար։ Երազում է դառնալ այնպիսի ֆուտբոլիստ, որով կհիանա ամբողջ աշխարհը։ Նա իր աշխատասիրության շնորհիվ հասավ բաղձալիին։ 16-ամյա ֆուտբոլիստը հիմա խաղում է Իտալիայի Gassino թիմում։

-Մի փոքր պատմիր քո մասին։

-Ես Վահեն եմ, Երևանից։ Սկզբում միտք չկար ֆուտբոլի գծով առաջ գնալու, հաճախում էի կարատեի, բայց հասկացա, որ այս մարզաձևն իմը չէ և հիասթափվեցի։ Իմ ֆիզկուլտուրայի ուսուցիչը ֆուտբոլի մարզիչ էր, նա ինձ կանչեց իր թիմ մարզվելու։ Այդպես սկսեցի ֆուտբոլի հաճախելը։ Երևանում չորս տարի հաճախել եմ ֆուտբոլի։

-Ո՞ր դիրքում ես խաղում։

-Հարձակվող եմ։

-Իսկ ո՞րն է քո սիրած խաղային դիրքը։

-Հենց հարձակվողի դիրքն եմ շատ սիրում, որովհետև սիրում եմ շատ գոլեր խփել։

-Ինչպե՞ս սկսվեց քո հաջողակ կարիերան, ինչպե՞ս հայտնվեցիր Իտալիայում։

-Ես սկզբից իմ թիմում՝ Ալաշկերտում էի խաղում, իմ տարիքայինների հետ։ Հետագայում մարզիչս նկատեց իմ առաջընթացը և ինձ տեղափոխեց մեկ տարով մեծերի թիմ, որոնք մասնակցում էին Հայաստանի առաջնությանը։ Սկսեցի շատ գոլեր խփել։ Երեք առաջնության մասնակցեցի այդ թիմի հետ։ Դրանից հետո որոշեցի, որ կարիերաս պետք է շարունակեմ Եվրոպայում։

-Ինչպե՞ս ստացվեց, որ մեկնեցիր Իտալիա և խաղացիր Gassino թիմում։

-Մենք նկարահանել էինք իմ բոլոր խաղերը և ուղարկել էինք Իտալիա։ Ծանոթ մարդ ունեինք այնտեղ։ Նա էլ ֆուտբոլի ասպարեզում ծանոթ ուներ, այդպես տեսանյութն իրեն ուղարկեցինք, նա էլ փոխանցեց այդ մարդուն։ Նրանք հավանեցին իմ խաղը և ինձ կանչեցին Իտալիա։

-Իտալիայում մարզվելուն զուգահեռ սովորո՞ւմ ես։

-Այո, սովորում եմ ամենալավ քոլեջներից մեկում։

-Ինչ-որ կոնկրետ մասնագիտությո՞ւն, թե՞…

-Չէ, կոնկրետ մասնագիտություն չէ, մաթեմատիկայի գծով է։

-Արդյոք վերադառնալո՞ւ ես Հայաստան, ի՞նչ ապագա պլաններ ունես։

-Շատ կուզեմ վերադառնալ Հայաստան, իմ ընկերներին ու հարազատներին տեսնելու նպատակով, բայց դեռ հնարավոր չէ։

-Ինչպե՞ս ես տեսնում ֆուտբոլիստի քո ապագան, որտե՞ղ ես այն տեսնում։

-Իմ երազանքը «Յուվենտուսում» խաղալն է, բայց դրա համար շատ աշխատանք ունեմ դեռ անելու։

-Որտե՞ղ էր ավելի դժվար մարզվելը։

-Իտալիայում, որովհետև այստեղ պարապմունքները ավելի դժվար են և ծանրաբեռնված։

-Ի՞նչ մշակութային դժվարություններ ես ունեցել իտալացիների հետ շփման մեջ։

-Միակ դժվարությունը լեզվի իմացությունն է եղել, բայց հիմա տիրապետում եմ իտալերենին 80 տոկոսով։

-Ըստ քեզ՝ որո՞նք են քո ուժեղ կողմերը։

-Մինչև վերջ պայքարելու ունակությունը։

-Արդյո՞ք ունես որևէ մականուն, իհարկե, ֆուտբոլի հետ կապված։

-Այո, Բոմբեր։

-Ի՞նչ կմաղթես սկսնակ ֆուտբոլիստներին։

-Խորհուրդ կտամ, որ երբեք չհանձնվեն և պայքարեն իրենց երազանքի համար։

Ազատ տարածք, Հարցազրույց Արմավիր

Միշա, առաջ…

Բարև ձեզ, ես Էլենան եմ։ Ես ձեզ կպատմեմ մի պատանու մասին, ով չնայած իր տարիքին՝ արդեն հայտնի է որպես լավ ֆուտբոլիստ։ Նա Միշան է՝ մեր գյուղի ամենալավ դարպասապահը։ Միշան 15 տարեկան է, ապրում է Արմավիրի մարզի Մրգաշատ գյուղում։ Նա շատ երազանքներ ունի և փորձում է իրականացնել դրանք։

-Միշ, իսկ ինչպե՞ս եղավ, որ հաճախեցիր ֆուտբոլի խմբակ։

-Հայրիկս ինձ միշտ ասում էր՝ տղաս, գնա ֆուտբոլի։ Եվ ես, նրան լսելով, եկա և դժգոհ չեմ այդ որոշումից։

-Քանի՞ տարի է, ինչ հաճախում ես ֆուտբոլի խմբակ։

-Արդեն 5 տարի։

-Ո՞րն է քո սիրած ֆուտբոլային թիմը։ Եվ ինչո՞ւ ես սիրում այդ թիմը։

-Իմ սիրած թիմը Բարսելոնան է։ Սիրում եմ այս թիմը, որովհետև այստեղ ամեն մեկը գիտի, թե ինչ է անում, ունեն իրենց տեղը և խաղում են գրագետ։

-Ո՞վ է քո սիրած ֆուտբոլիստը։

-Իմ սիրած ֆուտբոլիստը Մեսսին է։

-Ազատ ժամանակ ինչո՞վ ես զբաղվում։

-Եթե ազատ ժամանակ եմ ունենում, տրամադրում եմ ընտանիքիս։

-Ո՞ւմ ես երազում տեսնել հայտնի ֆուտբոլիստներից։

-Իհարկե, Մեսսիին։

-Ո՞ր ֆուտբոլային թիմում ես խաղում։

-«Փյունիկ Մրգաշատ»։

-Կա՞ այնպիսի ֆուտբոլային խաղ, որը քեզ համար եղել է անմոռանալի։

-Այո, եղել է, Հանքափորի թիմի հետ խաղը։

-Շարունակելո՞ւ ես զբաղվել ֆուտբոլով։

-Այո, իհարկե։

Հարցազրույց Արարատ

Երբեք ուշ չէ գնալ երազանքին ընդառաջ

Լուսանկարը` Տաթևիկ Հարոյանի

Լուսանկարը` Տաթևիկ Հարոյանի

Հարցազրույց mulberry-house-ի հիմնադիր Հովհաննես Սողոմոնյանի հետ

-Պատմեք Ձեր մասին, որտեղի՞ց եք:

-Ես ապրում եմ ՀՀ ամենագեղեցիկ համայնքներից մեկում՝ Խոր Վիրապում (Փոքր Վեդի), ծնվել եմ 1990 թ. հուլիսի 14-ին, անունս Սողոմոնյան Հովհաննես է:

-Դուք mulberry-house-ի հիմնադիրն եք: Մինչ դրան անդրադառնալը կխնդրեի նշեիք՝ ի՞նչ կրթություն ունեք և այլ գործունեությամբ զբաղվե՞լ եք մինչ սա:

-Ես ունեմ միջին մասնագիտական կրթություն, ավարտել եմ Արարատի տարածաշրջանային պետական քոլեջը, մասնագիտությամբ ծրագրավորող եմ: Սրանից երեք տարի առաջ աշխատել եմ ՄԱԿ-ի գրասենյակում՝ որպես հաշմանդամություն ունեցող անձանց շահերի պաշտպան:

Աշխատել եմ ՀՀ-ում, ԼՂՀ-ում և ՌԴ-ի հայ համայնքների հետ: Այսինքն՝ այդ տարածաշրջաններում հաշմանդամություն ունեցող անձանց շահերի պաշտպանն եմ եղել:

-Ինչպե՞ս առաջացավ mulberry-house կառույցի մտահաղացումը, ո՞րն էր ստեղծման նպատակը:

-Մտահաղացումը շատ շուտվանից կար, ուղղակի մտորումների մեջ էի՝ ուզում էի հասկանալ, տեսնել՝ արդյոք կաշխատի, թե չէ: Մեր խաղողի այգու մոտ ունեինք թթենի, որը տնկել է պապս մոտ 17 տարի առաջ, դրա համար տարածքը կոչվեց թթենի, անգլերեն անվանումն ենք տվել։ Այստեղ շատ տուրիստներ գալիս էին ու ասում՝ գնանք թթենու մոտ նկարվելու: Ծառը և մեր այս տարածքը, որը բացել ենք թթենուն կից, գտնվում են Խոր Վիրապի վանք չհասած՝ մոտ 500 մ հեռավորության վրա։ Այդ տարածքում միակ ու ամենամեծ թթենին է, էդտեղից էլ տեսարան է բացվում դեպի բիբլիական Արարատը և Խոր Վիրապը, և իսկապես շատ գեղեցիկ տեսարան է նկարվելու համար։

Մենք այս աշխատանքը սկսելիս մեր առջև նպատակ դրեցինք ներկայացնել Հայաստան աշխարհը և հայ ժողովրդին, որովհետև յուրաքանչյուր վաճառակետ խոսում է Հայաստանի մասին, հայ ժողովրդի մասին։ Երբ դու շփվում ես տուրիստի հետ, նա սկսում է կարծիք կազմել: Մեր նպատակն այն է, որ ճիշտ կարծիքով և մեծ բավականություն ստացած հեռանան Հայաստանից: Ցանկանում ենք, որ մեր միջոցով ինչ-որ չափով կարծիք կազմեն մեր մշակույթի, ավանդույթների մասին:

Լուսանկարը` Տաթևիկ Հարոյանի

Լուսանկարը` Տաթևիկ Հարոյանի

Որպես հավելում նշեմ, որ վերջերս ունեցանք հյուրեր Մոսկվայից, նկարիչներ էին։ Այն պատկերը, որ բացվում է մեր մոտից, փորձեցին կտավների վրա պատկերել, ի դեպ, այդ օրվա նկարները կարող եք տեսնել, և առհասարակ, մեր մասին կարող եք տեղեկանալ մեր ինստագրամյան էջից:

-Իսկ ի՞նչ եք վաճառում և որտեղի՞ց եք ձեռք բերում:

-Մեր համայնքի բնակիչներն են պատրաստում: Ունենք գինիներ՝ բալի, նռան, մուսկաթի և կախեթի՝ կիսաքաղցր և չոր, դեղձի, ծիրանի, խնձորի օղիներ:

Բացի խմիչքից՝ ունենք նաև չրերի մեծ տեսականի՝ բնական հումքով պատրաստված, առանց շաքարի, նաև ունենք մի չրի տեսակ, որ ՀՀ-ում միայն մենք ենք վաճառում, կոչվում է սուջուխ, բայց կլոր տեսակն է, դա ոչ մի տեղ չկա: Կան նաև գաթաներ, որոնք նույնպես մեր համայնքում են պատրաստում:

-Որպես այս տարածքի հիմնադիր ի՞նչ խորհուրդ կտայիք նրանց, ովքեր նման գաղափար են ցանկանում իրագործել, ինչպե՞ս սկսել:

-Ես իմ գործը սկսել եմ մեկ գաթայից, հետո քիչ-քիչ հավաքելով՝ հիմա արդեն ունենք մոտ 71 տեսակի ապրանք, որոնք դեռ խմբավորված չեն, բայց աշխատում ենք նաև այդ ուղղությամբ:

-Իսկ ի՞նչ պլաններ ունեք:

-Ունենք հովանավոր Իռլանդիայից: Երբ մի անգամ եկել նստել էր մեզ մոտ, ես տեղում չէի եղել, նա մի բացիկ էր թողել, որն ինձ մոտ է հիմա։ Մենք կապ էինք պահում իր հետ և սպասում ենք, մյուս ամսվա վերջում կգան ֆինանսավորման նպատակով: Էստեղ լինելու է ճաշելու վայր, հենց եկողը կարող է թխել լավաշ, գաթա, խորոված պատրաստել: Հյուրատան նման մի բան է լինելու:

Լուսանկարը` Տաթևիկ Հարոյանի

Լուսանկարը` Տաթևիկ Հարոյանի

-Ունե՞ք կարգախոս, որով առաջնորդվում եք:

-Եղե՛ք մաքուր: Այսինքն՝ մաքուր աշխատանք և մաքուր եկամուտ: Չխաբել, լինել հյուրասեր:

-Երբվանի՞ց եք սկսել գործել:

-Ապրիլի 23-ից սկսել ենք գործել: Մայիսի 23-ին նշեցինք մեր մեկամսյակը:

-Մեկ ամիս է, ինչ գործում եք: Ի՞նչ հետաքրքիր հյուրեր եք ունեցել կամ ի՞նչ դեպքեր են եղել, որ կցանկանայիք նշել։

-Կցանկանայի առանձնացնել երկուսը: Մեկը հենց Շառլ Ազնավուրի ծննդյան օրն էր (ի դեպ, մենք ամեն առավոտ, երբ 7:30 բացվում ենք, մեզ մոտ հնչեցնում ենք նրա երգերը և տարածքում ունենք անվճար ինտերնետ մեր բոլոր այցելուների համար), մեր առաջին հյուրերին ընդունեցինք 8:40, նրանք հենց ֆրանսիացիներ էին, եկել էին Հայաստանը տեսնելու Շառլի աչքերով։ Երբ խումբը կանգնեց, ճանապարհը փակվեց մոտ 10 րոպեով, և սկսեցին երգել Շառլ Ազնավուրի «La Bohème» երգը։ Հետո ես նռան գինի հյուրասիրեցի նրանց, վերջում նորից նույն երգով հրաժեշտ տվեցին մեզ: Մյուս պատմությունն այն է, որ մեզ մոտ ամուսնության առաջարկ արվեց։

 

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի
Հարցազրույց Լոռի

Տեղեկատվական անվտանգության այսօրվա խնդիրները

Տեղեկատվական անվտանգության զարգացմանը զուգընթաց, կիբերհանցագործների կողմից ամեն օր նոր տեխնոլոգիաներ են մշակվում, և այդ պատճառով ներկայումս «տեղեկատվական անվտանգություն» մասնագիտությունը հանդիսանում է պահանջված ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ Հայաստանից դուրս։ Այս մասնագիտության և Հայաստանում կիբերանվտանգության մակարդակի մասին զրուցել եմ տեղեկատվական անվտանգության առաջատար մասնագետներից մեկի՝ Սիփան Վարդանյանի հետ։

-Ինչո՞ւ եք ընտրել հենց այս մասնագիտությունը։ Որքա՞ն ժամանակ է, որ այս ոլորտում եք։

-Մասնագիտության ընտրության հարցը ինձանից երկար ժամանակ չի պահանջել, որովհետև սա միակ բանն է, ինչ ինձ հետաքրքրում է։ Ես 13 տարեկանից աշխատում եմ։ Սկզբից Network Engineer էի, հետո քիչ-քիչ System Administration –ով սկսեցի զբաղվել, մինչև վերջնականապես խորացա Cyber Security-ի մեջ։ Մոտ 9-ից 10 տարի է, ինչ այս ոլորտում եմ, որից վերջին երկու տարին իրենից ավելի շատ  բիզնես աշխատանք է ներկայացնում։ Մինչ սեփական բիզնեսը՝ այլ կազմակերպությունների, օրինակ՝ բանկերի պաշտպանությամբ էի զբաղվում։

-Ի՞նչ դրական և բացասական կողմեր ունի այս մասնագիտությունը։

-Բացասական ոչինչ չունի, որովհետև եթե դու սիրում ես քո մասնագիտությունը, այն չի կարող քեզ համար որևէ բացասական կողմ ունենալ։ Բայց եթե խոսենք մասնագիտության դժվարությունների մասին, ապա կարող եմ ասել, որ պետք է շատ ճկուն լինել, որովհետև ոլորտը անընդհատ փոփոխությունների է ենթարկվում, և հնարավոր է, որ մի քանի ամիս քեզ ուղղակի տարրական հանգստի ժամանակ չկարողանաս տրամադրել։ Իսկ դրական կողմերը զգալիորեն գերակշռում են, նախ և առաջ դու անկախ ես քո գաղափարների, աշխատանքային լուծումների ընտրության մեջ։

-Ի՞նչ մակարդակի վրա է գտնվում կիբերանվտանգությունը Հայաստանում։

-Փորձում է զարգանալ։ Եվ երևի թե ճիշտ ճանապարհով է շարժվում: Ժամանակը ցույց կտա․․․

-Որո՞նք են ամենաառանցքային խնդիրները։ Այդ խնդիրները ավելի հաճախ ստեղծման փուլում  տեխնիկական խնդիրնե՞ր են, թե՞ մարդկանց վատ տեղեկացվածության գործոնն էլ դեր ունի։

-Միանշանակ ձեր երկու նշած գործոններն էլ մեծ դեր են խաղում։ Վերջերս ես ավելի հաճախ եմ մտածում մարդկանց անձնական տվյալների անվտանգության մասին։ Սա երևի առաջնային խնդիրներից մեկն է։ Ես կարծում եմ, որ անհրաժեշտ է մշակել նոր օրենքներ, տեխնոլոգիաներ, որոնք միտված կլինեն անձնական տվյալների պաշտպանությանը։

-Ինչքանո՞վ են համացանցի հայ օգտատերերը պաշտպանված։ Ի՞նչ քայլեր են անհրաժեշտ ձեռնարկել ցանցերում ավելի ապահով լինելու համար։

-Ինչպես արդեն նշեցի, անձնական ինֆորմացիայի անվտանգությունը վտանգված է։ Եվ իհարկե ամեն ինչ հենց սոց. ցանցերում էլ սկսում է։ Մարդկանց վատ տեղեկացվածությունը հանգեցնում է նրան, որ նրանք չեն հասկանում` ինչով կարելի է կիսվել սոց. ցանցերում, ինչով չի կարելի։ Օգտատերերի մեծամասնությունը չի կարողանում տարբերակել public ինֆորմացիան private-ից։ Եվ անձնական ինֆորմացիայի հանրային դառնալը սկսում է սոց. ցանցերից մինչև այն ամենափոքր կազմակերպություն, որը ձեր հեռախոսահամարը, էլեկտրոնային փոստի հասցեն կամ ուրիշ անձնական տվյալներ է ուզում։

-Ի՞նչ եք կարծում, համալսարանական գիտելիքը բավարա՞ր է լավ տեղեկատվական անվտանգության մասնագետ լինելու համար, թե՞՝ ոչ։

-Իհարկե ոչ։ IT ոլորտում առհասարակ բուհական գիտելիքը չի կարող բավարար լինել։ Դու պետք է ձգտում ունենաս ինքնազարգացման, ինքնակրթության համար։ IT-ին առհասարակ այնպիսի ոլորտ է, որտեղ կրթել կարելի է միայն միջակ մասնագետի, իսկ լավ մասնագետ ծնվում է հետաքրքրության և ինքնուրույն աշխատանքի շնորհիվ։

-Հայաստանյան աշխատանքային շուկայում տեղեկատվական անվտանգության մասնագետների պահանջարկ կա՞։ Եթե այո, ապա արդյո՞ք շատ են այդ մասնագետները։

-Մի քիչ բարդ է պատասխանել, դե հասկանում եք շահերի բախում ունեմ (կատակում է)։ Բայց եթե անկեղծ լինեմ, Հայաստանում տեղեկատվական անվտանգության մասնագետներին կարելի է մատների վրա հաշվել, հետևաբար, այո՛, պահանջարկ կա։