Հարցազրույց Ճոճկանի Գոռ Խուդինյանի անվան միջնակարգ դպրոցի շրջանավարտներ, ապագա բանասերներ Ժենյա Անդրեասյանի և Ազնիվ Խուդինյանի հետ:

-Ինչպե՞ս անցկացրիք ձեր դպրոցական կյանքի վերջին տարին:

Ժենյա- Բավականին հետաքրքիր։ Դպրոցական վերջին տարին հարուստ էր իրադարձություններով, լավ հիշողություններով, սակայն տարվա վերջում, ինչպես գիտենք, համավարակը խանգարեց դասերի բնականոն ընթացքին և ավարտական միջոցառմանը։ Դա իհարկե տխրեցրեց մեզ, բայց ամեն դեպքում փորձում եմ լավատեսորեն տրամադրվել:

Ազնիվ -Դպրոցական կյանքիս վերջին տարին առանձնահատուկ էր ու տարբերվող։ Առաջին կիսամյակը անցավ այնպես, ինչպես սովորաբար լինում է ավարտական դասարաններում, ինչը չէի ասի երկրորդ կիսամյակի մասին։ Այն լի էր բազում փորձություններով և անակնկալներով։ Այն, ինչ ծրագրել էինք՝ կապված դպրոցական վերջին զանգի հետ, տեղի չունեցավ, որը մեզ բոլորիս համար ծանր հարված էր։ Եվ կարծես թե ամեն ինչ դասավորվեց այնպես, որ մենք, այսպես ասած, նոր կյանք մուտք գործեցինք շա՜տ դժվարությամբ։ Սակայն, անկախ ամեն ինչից՝ մեզանից և ոչ ոք հուսախաբ չեղավ և չկորցրեց հավատը ապագայի հանդեպ։ Հուսով եմ՝ ամեն ինչ լավ կլինի, և ստիպված չենք լինի ապրել այնպես, ինչպես թելադրում է համաճարակը։

-Ո՞րն է ձեր դպրոցական կյանքի ամենավառ հիշողությունը, որը երբեք չեք կարող մոռանալ:

Ժենյա -Դպրոցական կյանքը լի է վառ ու գունեղ հիշողություններով: Դասարանի երեխաներով միշտ շատ մտերիմ և կապված ենք եղել։ Հիշում եմ, թե Թավշյա հեղափոխությունից առաջ՝ ցույցերի ժամանակ, ինչպես էինք դասից փախչելու ու ցուցարարներին միանալու ծրագրեր մշակում։ Մեր մշակած ծրագիրը հաջողությամբ իրականացրինք՝ դասարանով փախչելով և միանալով ցուցարաներին: Դա շա՜տ գեղեցիկ հուշ է՝ մնացած դպրոցական կյանքից։ Շատ չարություններ ենք արել, որոնք հիմա հիշում ենք ժպիտով ու մի փոքր ափսոսանքով, քանի որ հասկանում ենք, որ մանկությունն ավարտվում է, և այդ պահերն այլևս չեն կրկնվելու:

Ազնիվ- Հիշողությունները շատ են՝ կապված իմ դպրոցի, իմ դասարանի հետ։ Ու դրանք բոլորն էլ անմոռանալի են… Բայց ինձ թվում է՝ ես երբեք չեմ մոռանա մեր «վերջին զանգը», որն այդպես էլ չկայացավ։ Փոխարենը՝ փորձեցինք այնպես անել, որ այդ օրը մեզ համար անցնի շա՜տ ուրախ ու հուզումնառատ… Եվ ասեմ, որ հաջողվեց։

-Ի՞նչ նպատակներ ունեիք վերջին զանգի հետ կապված, ինչպիսի՞ն էիք այն պատկերացնում։

Ժենյա –Այո՛, վերջին զանգը տեղի չունեցավ այնպես, ինչպես մենք էինք պատկերացնում։ Արդեն պատրաստ էր միջոցառման ծրագիրը,այն շատ հետաքրքիր էր և զվարճալի։ Ուզում էինք մեծ շուքով նշել այդքան կարևոր օրը, և այս իրադարձությունների պատճառով հիասթափություն ապրեցինք: Բայց հասկացանք, որ պետք չէ տխրել: Պետք է չհուսահատվենք, կարողանանք ավելի դրական հայացքով նայել այս ամենին։ Մենք յուրահատուկ կերպով այն նշեցինք, թող այս օրն էլ այդպես հիշվի։ Ամեն դեպքում պետք է վատի մեջ էլ մարդ կարողանա լավը տեսնել, և մենք հենց այդպես էլ տրամադրվեցինք։

Ազնիվ- Դեռ մանկուց միշտ երազել ու մտովի պատկերացրել եմ վերջին զանգս։ Երազում էի այդ օրը շա՜տ ծաղիկներ ստանալ: Իսկ այս տարի արդեն պլանավորել էինք, թե ինչպես ենք անցկացնելու այն։ Նույնիսկ սցենարից որոշ հատվածներ էինք գրի առել, որպեսզի հասցնենք պատրաստվել։ Ընտրել էինք մեր հագուստների գույները, որոշել էինք միանման հագնվել. աղջիկներս՝ բաց վարդագույն շրջազգեստ, իսկ տղաները՝ սև կոստյում՝ վարդագույն փողկապով։ Բազմաթիվ հումորներ էինք մտածել՝ կապված թե՛ մեր, թե՛ ուսուցիչների հետ։ Բեմում կանգնելու դասավորությունը նույնպես որոշված էր։ Այդպես շատ օրինակներ կարող եմ բերել, սակայն, ցավոք, այդ ամեն ինչը մնաց երազանք, որն իրականացնելու հնարավորություն այլևս չենք ունենա…

-Այնուամենայնիվ, շատ ավարտական դասարաններ փորձել են ինչ-որ չափով գոնե լրացնել վերջին զանգի պակասը: Իսկ դուք ինչպե՞ս հրաժեշտ տվեցիք դպրոցին:

Ժենյա- Ասեմ, որ բավականին հետաքրքիր և անակնկալներով լի օր ունեցանք: Շատերը մեզ անակնկալներ մատուցեցին՝ փորձելով բարձրացնել մեր տրամադրությունը և լցնել վերջին զանգի պակասը: Մեր սիրելի դասղեկը օնլայն տարբերակով իր սրտի խոսքն ասաց և բարեմաղթանքներ հղեց մեզ, նաև բանաստեղծական տողերով ներկայացրեց յուրաքանչյուրիս բնութագիրը։ Դա շա՜տ հաճելի էր, և մեր օրն իսկապես տոն դարձավ։ Մեր դասարանի տղաներն էլ էին անակնկալ պատրաստել: Փոքրիկ խնջույք էին կազմակերպել, որի ընթացքում հիշեցինք դպրոցական կյանքի քաղցր հուշերը, մեր սրտի խոսքը հղեցինք միմյանց, նաև կարդացինք փոքր տարիքում մեր՝ ձմեռ պապիկին գրած նամակները և այլ զվարճալի ու անմոռաց հուշեր։ Այդ օրն իսկապես տոն էր: Վերջին զանգը մենք նշեցինք յուրովի, բայց շատ հետաքրքիր ձևով, և ես այն համարում եմ կայացած։

Ազնիվ- Մենք ևս հրաժեշտ տվեցինք դպրոցին շատ համեստ ու հասարակ ձևով, ինչպես, վստահ եմ, շատ շրջանավարտներ։ Սակայն դա չխանգարեց, որ այդ օրը մեզ համար տոն դառնա։ Դասընկերներիս, դասղեկիս և տնօրենիս հետ կարողացանք լցնել մեր օրը վառ ու լուսավոր հուշերով: Մեր դասարանի տղաները անակնկալ էին պատրաստել մեզ համար։ Մենք մեր առաջին և վերջին ուսուցիչներին ծաղիկներ նվիրեցինք՝ որպես շնորհակալություն այն ամենի համար, ինչ նրանք այսքան տարիների ընթացքում տվել են մեզ։ Ի վերջո, մեր հարազատ ու թանկ դպրոցին մենք հրաժեշտ տվեցինք երգ ու պարով, ինչը մեծ ոգևորության առիթ դարձավ մեզ համար։

-Իսկ արտակարգ դրության պայմաններում դպրոցն ավարտելը ի՞նչ դրական կողմեր ուներ:

Ժենյա- Դե, դրական կարելի է համարել այն, որ չեղարկվեցին դպրոցական քննությունները, և շրջանավարտները հնարավորություն ստացան ավելի մեծ ուշադրություն ու ժամանակ տրամադրել այն առարկային, որը իրենց պետք է բուհ ընդունվելու, մասնագիտություն ձեռք բերելու համար։ Բայց, այնուամենայնիվ, քննությունները մեզ պետք էին: Կարծում եմ՝ ավելի լավ կլիներ, եթե ամեն ինչ իր բնականոն հունով ընթանար:

Ազնիվ- Ճիշտն ասած, շատ դժվար է արտակարգ դրության պայմաններում դպրոցն ավարտելու մեջ որևէ դրական կողմ գտնելը։ Համադպրոցական քննությունների չեղարկման վերաբերյալ ուրախ եմ այնքանով, որ դա հնարավորություն տվեց կենտրոնանալ այն առարկաների վրա, որոնք հարկավոր են բարձրագույն ուսումնական հաստատություն ընդունվելու համար։ Հիմա ավելի հանգիստ եմ, քանի որ բուհ ընդունվելու համար միայն մեկ գրավոր քննություն պետք է տամ, այն էլ հուլիսի սկզբին։ Ամբողջ ուժերս կենտրոնացրել եմ հայոց լեզու և գրականություն առարկաների վրա, որպեսզի սովորելու ընթացքում էլ շատ դժվարությունների առջև չկանգնեմ։ Ի վերջո, ամեն ինչի մեջ պետք է փորձել միայն ու միայն դրականը տեսնել, հակառակ դեպքում՝ հուսահատությունը վատ բաների կարող է հանգեցնել։

-Ի՞նչ նպատակներ ունեք ապագայի հետ կապված: Շուտով ընդունելության քննություններն են, ինչպե՞ս եք տրամադրված:

Ժենյա -Որոշել եմ բանասեր դառնալ: Բանասիրությունն իմ էության մեջ է, և հույս ունեմ, որ այդ ասպարեզում պիտանի մարդ կդառնամ: Քննություններին պատրաստվում եմ ինքնուսուցմամբ: Լավ եմ տրամադրված, պետք է լավատես լինել, լավատեությունը միշտ էլ դրական ազդեցություն է ունենում:

Ազնիվ- Նպատակս է՝ բանասեր դառնալ։ Այն առարկաները, որոնք կապված են այդ մասնագիտության հետ, անչափ հոգեհարազատ են ինձ։ Ես դեռ դպրոց հաճախելու սկզբից էլ առանձնակի ուշադրություն եմ դարձրել այդ առարկաներին։ Դա նաև իմ հայոց լեզվի և գրականության ուսուցչուհի ընկեր Չիլինգարյանի շնորհիվ է։ Ինձ այլ բնագավառում գրեթե չեմ պատկերացնում։ Ընդունելության հետ կապված տրամադրվածությունս ինձ դուր է գալիս. մեծ հույսեր ունեմ, որ կընդունվեմ։

-Ասում են, որ հնարավոր է ուսումնական գործընթացը սեպտեմբերից նույնպես շարունակվի օնլայն տարբերակով, ի՞նչ կասեք օնլայն ուսանող լինելու մասին:

Ժենյա- Կասեմ՝ հույս ունեմ, որ վիրուսը շուտով կնահանջի, և ամեն ինչ կվերադառնա իր բնականոն ընթացքին։ Չեմ կարծում, որ օնլայն դասընթացները կարող են նույն արդյունավետությունը ունենալ:

Ազնիվ- Այդ միտքը փոքր-ինչ վախեցնում է ինձ, որովհետև ուսանողական կյանքի հետ կապված դեռևս անփորձ եմ։ Մտավախություններ ունեմ, որ առցանց տարբերակով ուսումնական գործընթացը իմ պարագայում այնքան էլ հաջող չի լինի և բազում խոչընդոտների պատճառ կհանդիսանա։ Անկախ ամեն ինչից՝ հույս ունեմ, որ լավ կլինի, և մտավախություններս իրենց չեն արդարացնի։ Իսկ այս արտակարգ իրավիճակն էլ շուտով իր տեղը կզիջի մեր բնականոն կյանքին…

-Մենք կարդացել ենք, որ Դուք ծնվել եք Իրանում և Հայաստան եք գաղթել երիտասարդ հասակում: Գաղթելու որոշումն ու՞մն էր, Հայաստանը Ձեզ դուր եկա՞վ, հե՞շտ էր արդյոք հարմարվել Հայաստանի պայմաններին:

-Գաղթել եմ 21 տարեկան հասակում: Հայաստանը սկզբից էլ ինձ շատ դուր եկավ: Աստված մարդուն այդպես է ստեղծել, նա պետք է հայրենիք ունենա, որտեղ նրա պապերն ու պապերի պապերն են ապրել: Պարսկաստանում մենք շատ լավ էինք ապրում, պարսիկները շատ լավ մարդիկ են: Մեզ միշտ լավ են վերաբերվել, ուղղակի նրանք տան տերերն էին, դա էր միակ տարբերությունը: Մենք հյուր էինք, նրանք մեզ լավ էին վերաբերվում, բայց ուզում էինք մերն ունենալ: Եկանք Հայաստան և ունեցանք հայրենիք: Դժվարությունները չափազանց շատ էին: Երիտասարդը հենց դրանով է լավ, որ դժվարությունները հաղթահարել կարողանում է, չի նկատում դրանք: Միշտ եղել եմ Հայաստանում, լքել եմ միայն զինվորական ծառայության ժամանակ և մի քանի անգամ աշխատանքային գործուղումների պատճառով:

-Ինչու՞ որոշեցիք ընդունվել թատերական ինստիտուտ:

-Ծնողներս դերասաններ էին: Եվ հայրս, և մայրս պարսկահայ բեմի գործիչներ էին: Մորաքույրս այստեղ էր ապրում: Վանաձորի թատրոնում էր աշխատում, հանրապետության ժողովրդական արտիստուհի էր: Այդ միջավայրում եմ ես մեծացել, հակումներ էլ կային: Շատ լավ բան է դերասանությունը: Թատրոնը և ուրախ տեղ է, և շատ պատասխանատու: Օրինակ` երբ նստած են երեխաները և ներկայացում են նայում, շատ հեշտ է նրանց ապակողմնորոշել, սովորեցնել այնպիսի բաներ, որ հետագայում իրենց պետք չի գա, կամ կխանգարի: Այդ առումով շատ պատասխանատու բան է թատրոնը:

-Կպատմե՞ք ձեր ուսանողական տարիներից մի հատված, որը վառ է մնացել ձեր հիշողության մեջ:

-Իմ երիտասարդության տարիների բոլոր հիշողությունները ես աշխատում եմ շատ վառ պահել մտքումս: Աշխատում եմ չմոռանալ և լավ, և վատ դեպքերը: Կյանքը այսպես է. և դառնություններ են լինում, և ուրախություններ: Դրանք բոլորը քոնն են, ավելի շատ ինքդ պետք է կողմնորոշվես, թե որը շարունակես, որից հրաժարվես: Դժվար բան է, բայց լավ է, երբ արդեն կյանքիդ երկրորդ կեսն է սկսվում, և հետ նայելով տեսնում ես, որ վատ բաներն ավելի քիչ են: Պետք է սովորել դժվարություններին, իմանալ, որ դու ունես քո կեցվածքը և ինքդ քեզ պետք է չդավաճանես, չխաբես: Դա է ամենակարևորը: Եթե ինքդ քեզ խաբեցիր, գործերդ շատ վատ կգնան, զղջալուդ ժամանակը շատ շուտ վրա կհասնի, իսկ ուղղել հնարավոր չի լինի այլևս, որովհետև Աստված ոչ մեկին հնարավորություն չի տալիս ամեն ինչ նորից սկսել:

-Մենք գիտենք, որ Դուք աշխատել եք թե Պարոնյանում, թե Սունդուկյանում, որոնք ժանրային առումով շատ տարբեր թատրոններ են: Որտե՞ղ եք Ձեզ ավելի լավ զգացել: 

-Սունդուկյանում իմ աշխատանքը այլ բնույթի էր: Վարդան Աճեմյանը թատրոնի տնօրենն էր, իսկ ես` նրա ասիստենտը: Դա ուրիշ տեսակի աշխատանք է: Այդտեղ մի հետաքրքիր դեպք պատահեց: Այն ժամանակ այսպես էր` կենտրոնական կոմիտեից պետք է գային, ներկայացումը դիտեին և հավանություն տային, մանավանդ եթե ժամանակակից պիես ես բեմադրում: Այսինքն քո թատրոնի համար գրված պիես է, քո ժամանակի մասին: Բեմադրում էինք կոլխոզի գյուղական ակումբի մասին ինչ-որ պիես: Եվ մի տեսարան կար, որ պետք է զուռնա-դհոլ մտներ բեմ: Երբ եկավ այդ պահը, ես շատ մեծ ոգևորությամբ երաժիշտներին (դրսից եկած երաժիշտներ էին) նշան արեցի, որ դուրս գան բեմ, իրենք էլ ոգևորված միանգամից զուռնան փչեցին և շատ բարձր երաժշտությամբ դուրս եկան բեմ: Շփոթություն առաջացավ և բեմի վրա, և դահլիճում: Առաջին քարտուղար Թովմասյանը շատ վրդովվեց, Աճեմյանի հետ ծանր խոսակցություն ունեցավ: Արդյունքում ներկայացումն արգելեցին: Մոտ մի ամիս անցավ, որպեսզի նորից թույլ տային, ուղղակի երաժշտությունը մի քիչ մեղմ պիտի բեմադրվեր: Նման դեպքեր շատ են պատահել:

Թատրոնի աշխատանքը ինձ համար շատ հետաքրքիր աշխատանք է: Ամեն կերպար մի մարդ է, իսկ թատրոնում աշխատող դերասանը քանի կերպար է կերտում, այդքան մարդ է ներկայացնում հասարակությանը: Դա բարդ աշխատանք է: Լուրջ աշխատանք է կատարվում և, երբ հասարակությունը որևէ դերասանի հավանում է, ի վերջո նրա համակրանքը կանգնում է այն դերասանի վրա, ով կարողանում է կյանքը ճիշտ ներկայացնել: Սուտը հետք չի թողնում, իսկ ճշմարտությունը` ներկայացված ուրախ, կամ տխուր տարբերակով, հետք թողնում է:

-Դուք աշխատել եք և թատրոնում, և կինոյում: Ո՞րն է Ձեզ ավելի հոգեհարազատ:

-Թատրոնը: Թատրոնը արվեստի որևէ այլ ճյուղի հետ դժվար է համեմատել: Կինոյում ինչ-որ դեր են հանձնարարում, կատարում ես: Եթե ռեժիսորը չի հավանում, նորից ես փորձում: Սկզբունքը դա է, և դերասանը ներքին զգացողություն ունի, գիտի, որ եթե սխալ բան արեց, հնարավոր է ուղղել: Իսկ թատրոնում հնարավոր չէ ուղղել: Դուրս եկար բեմ` վերջ: Հանդիսատեսը` նստած, լույսերը` մարած, և բոլորը սպասում են, թե դու ինչ պիտի անես: Եվ դու պիտի անես այն ամենն, ինչ կարող ես, ինչ ճիշտ ես գտնում: Պատասխանատվությունը շատ մեծ է: Թատրոնում աշխատանքը անընդմեջ ստեղծագործական ընթացք է, որը ընդհատումների ենթակա չէ:

-Ե՞րբ որոշեցիք դառնալ դերասան:

-Ես աչքերս բաց անելու պահից սկսած դերասանություն եմ տեսել: Երբ ես և եղբայրս փոքր էինք, դերասանները գալիս, մեր տանն էին փորձերն անում, մենք էլ դիտում էինք: Այդ ժամանակվանից արդեն որոշել էինք դառնալ դերասան: Հայաստան գաղթելիս ես ծնողներիցս մի քանի ամիս առաջ եմ եկել, և դրվածքն այնպես էր, որ ես կարող էի էլ չտեսնել նրանց: Հայրս վատառողջ էր, ինձ խնդրեց, որ անեմ` ինչ ուզում եմ, միայն թե թատրոնի հետ գործ չունենամ, որովհետև դերասան մարդը, ընդհանրապես, շատ է տուժում: Արտաքինից միայն ուրախությունն է երևում, բայց իրականում այսպես չի, ծանր կյանքով է ապրում թատրոնի մարդը: Ես այստեղ ընդունվեցի համալսարան և իմանալով, որ թատերական խմբակ կա, ցանկացա մասնակցել: Մի քանի անգամ մտա ռեկտորի` Հրաչիկ Բունիաթյանի մոտ, որ հարցնեմ, թե երբ է սկսվելու խմբակի աշխատանքը: Ըստ երևույթին, նա հասկացավ, որ ես սխալ, պարտադրված ընտրություն եմ կատարել: Երբ նույն խնդրանքով երրորդ անգամ մտա նրա մոտ, իմ ներկայությամբ զանգեց թատերական ինստիտուտի ռեկտորին և ասաց, որ Պարսկաստանից մի երիտասարդ սխալմամբ իր մոտ է եկել, պիտի նրա մոտ գնար: Եվ ինձ ուղարկեց թատերական ինստիտուտ: Գնացի ռեժիսուրայի ֆակուլտետը: Իմ շրջապատում ես միակն էի, որ ռեժիսուրայի ֆակուլտետ ընդունվեցի: Իմ մյուս Պարսկաստանից եկած ընկերները` Զարեհ Տեր-Կարապետյանը, Հայկ Վարդանյանը և Իշխան Ղարիբյանը, դերասանականում էին: Ավարտելուց հետո երկար աշխատել եմ Գորիսի թատրոնում: Երբ առիթ եղավ Սունդուկյանում ասիստենտ աշխատելու, իսկ հետագայում նաև տիկնիկային թատրոնը գլխավորելու, ես անմիջապես ընդունեցի այս առաջարկը: Գնացի և մնացի այդ արվեստի ասպարեզում մինչ այսօր: Այս ասպարեզը շատ բարդ է, որովհետև երեխային խաբելը հանցագործություն է, իսկ նրան ընդառաջ չգնալը` անհնար: Շատ հետաքրքիր է նաև նրանով, որ երեխա հանդիսատեսը եկել է թատրոն և պետք է դիտի ներկայացումը: Ինչ էլ եղած լինի, նրան հետաքրքիր չէ: Նա եկել է, և դու պետք է բեմադրես այն, ինչ ուզում է նա տեսնել:

-Դուք աշխատել եք որպես դերասան, ռեժիսոր և սցենարիստ: Ո՞ր աշխատանքն է Ձեզ ավելի դուր գալիս:

-Իհարկե, դերասանի աշխատանքը հիմնական աշխատանքն է: Եթե դերասանը չլինի, մյուս բաներն ավելորդ են: Դրամատուրգը գրում է պիես, բայց դերասան չկա, որ խաղա, պիեսն արդեն ավելորդ է: Թատերական ինստիտուտի մեր դասախոսներից մեկի` Լևոն Քալանթարի, իր ուսանողների հետ ունեցած հենց առաջին զրույցը այդ մասին էր: Օրինակ բերեց այսպես` ասենք թե Մոսկվայից մի խումբ պիտի գա ներկայացում խաղալու: Խումբը առանձին մեքենայով է գալիս, իսկ դեկորները և մյուս պարագաները` այլ: Ճանապարհին ինչ-որ բան է պատահում, և դեկորները տեղ չեն հասնում: Դերասաները կան, մի բան խաղում են, և հանդիսատեսը դա տեսնում է: Ասենք թե հակառակն է լինում: Դեկորները գալիս են, իսկ դերասանները չկան: Ո՞վ պիտի խաղա: Ներկայացումը չի կայանում:

Այս փոխհարաբերությունը, այս դրվածքը թատրոնում զգալի երևում է: Երբ դերասան ես, դու զգում ես, որ դու ես պատասխանատուն, հանդիսատեսի և դրամատուրգի, բեմադրիչի միջև կապը: Եթե դու չլինես, հանդիսատեսը չի գա, նստի դահլիճում:

Դերասանությունը մեր ժողովրդին շատ վաղուց է ծանոթ: Մովսես Խորենացին նկարագրում է, որ բամբիռը ուսներին գցած, գյուղից գյուղ, քաղաքից քաղաք էին շրջում ստեղծագործողները և երգով, պարով ինչ-որ բան էին ներկայացնում: Դա հենց դերասանությունն է: Եվ դա առավել տարածված է եղել Ագուլիսի, Նախիջևանի շրջաններում: Իսկ եթե հայրդ արմատապես այդ շրջաններից է, քեզ կարող է թվալ, ինչպես ինձ է թվացել, որ իմ նախնիներից մեկը այդպիսի մարդ է եղել: Նա թափառել է գյուղից գյուղ, որովհետև ինձ հետ շատ հաճախ է պատահել, որ, ունենալով իմ հիմնական աշխատանքը Երևանում, թողել գնացել եմ շրջանային թատրոն: Շրջանային թատրոնում հետաքրքիր է շատ, որովհետև շրջում ես գյուղից գյուղ, ավանից ավան: Շաբաթը մեկ անգամ ներկայացում ես բեմադրում Գորիսում, իսկ մյուս օրերը` գյուղերում: Իսկ գյուղերում ներկայացում բեմադրելը շատ հետաքրքիր է, որովհետև այնտեղի հանդիսատեսը շատ անկեղծ, լավ հանդիսատես է: Նրան թվում է, որ այն, ինչ դու բեմի վրա ցույց ես տալիս, իրականում տեղի է ունենում:

Դերասանի մասնագիտությունը նաև շատ հետաքրքիր է նրանով, որ դու ցույց ես տալիս տարբեր կերպարներ: Ուրիշ ոչ մի մասնագիտություն այդ հնարավորությունը չունի:

-Դուք աշխատել եք Ձեր եղբոր հետ: Տարաձայնություններ ունենու՞մ էիք, արդյոք դժվար չէ՞ր: 

-Տարաձայնություններ շատ հաճախ էինք ունենում: Եթե դու քո գործին նվիրված մարդ ես, կատարում ես այն, ինչ քեզ է Աստված տվել: Դու քո ցանկություններն ունես, իսկ եղբայրդ` իրենը: Չես կարող նրան ընդառաջ գնալով մի տեսարան գրել, որը գիտես, որ պետք չէ: Պետք է գալ ընդհանուր հայտարարի, գտնել ոսկե միջինը և ստեղծել: Երբ այդպես չես վարվում, խոտան ես ստեղծում: Իսկ հանդիսատեսը անմիջապես նկատում է խոտանը: Դեպքեր են լինում, որ ֆիլմը նկարելուց հետո հանդիսատես չի լինում: Իսկ պատճառն այն է, որ անկեղծ չէր: Հետաքրքիր է միշտ անկեղծությունը:

-Ինչո՞ւ թատրոնը որոշեցիք անվանել «Ագուլիս»:

-Ծնողներս Ագուլիսից են: Ագուլիսը առայժմ մեզնից հեռացած շրջան է, բայց դա մեր Գողթան գավառի շեն կենտրոններից մեկն է եղել: Ցանկացա այդպես անվանել թատրոնը:

-Ինչու՞ որոշեցիք հիմնել հենց տինկինային թատրոն, ե՞րբ և ինչպե՞ս ստեղծվեց «Ագուլիսը»:

-Տիկնիկային թատրոնում դու ես ամեն ինչն անում: Դա շատ հետաքրքիր գործ է: Ամենամեծ թատրոնում, ենթադրենք, կա հիսուն կամ վաթսուն դերասան, որոնք կարող են ստեղծել երկու հարյուր, կամ երեք հարյուր կերպար: Իսկ տիկնիկային թատրոնում, եթե պետք լինի, կարող ես հազար կերպար ստեղծել: Տարբերությունը դա է: Մի բան է, երբ դու խաղում ես և տեսնում ես քո հանդիսատեսին, մեկ այլ բան, երբ դու զգում ես նրան: Շատ հետաքրքիր պրոցես է, երբ ձեռքդ բարձրացրած տիկնիկին ես խաղացնում և չես տեսնում հանդիսատեսին, այլ զգում ես նրան: Տիկնիկային թատրոնի դերասանի ամբողջ էությունը գալիս, մատների ծայրին է հավաքվում: Ընդհանրապես, ստեղծագործական առումով, տիկնիկային արվեստը շատ հետաքրքիր արվեստ է, հանդիսատեսին շատ բան կարող է ասել:

-Դուք աշխատել եք շատ դերասանների հետ: Արդյոք դժվար չէ՞ր նրանց հետ լեզու գտնել:

-Դերասանների հետ լեզու գտնելը շատ դժվար բան է: Նրանցից յուրաքանչյուրն անհատականություն է: Որքան էլ տարօրինակ է, հետաքրքիր է աշխատել այն դերասանի հետ, որը վիճում է: Ասածներդ կատարող դերասանը հետաքրքիր չէ, իսկ վիճողը` շատ հետաքրքիր է, իհարկե, դա էլ իր չափը պիտի ունենա: Հովհաննես Թումանյանի անվան տիկնիկային թատրոնում մի դերասան ունեինք` Պավլոս անունով: Նա տիկնիկային արվեստի մեծ երախտավորներից էր, հայրենադարձ էր: Բեմադրում էինք «Ակամա երաժիշտները»,  ինքը էշի դերակատարն էր: Փորձի ընթացքում ինչ-որ բան արեց, չհավանեցի,  դիտողություն արեցի: Չընկալեց, կամ չցանկացավ անել: Վիճեցինք, կերպարը ստեղծվեց վիճելու պրոցեսում, ի վերջո ես կարգադրեցի: Ասացի` ես կարգադրում եմ, որ սա այսպես պետք է անես: Վեճը վերջացավ: Սկսվել է ներկայացումը, նայում եմ, այդ տեսարանից հետո ինչ-որ անիմաստ դադար կա: Գնացի բեմի հետևը, հետաքրքրվեցի: Վիրաբ Հարությունյանից, ով թատրոնի տեր-տնօրենն էր, հարցրեցի, թե ինչո՞ւ է այդ տեսարանում անհարկի դադար: Ասաց, որ ես եմ մեղավոր: Ես Պավլոսին դիտողություն եմ արել, նա այդ դիտողությունը չի ընդունել և ամեն անգամ այդ խոսքերն ասելուց հետո, ցածրաձայն ասում է. «Այսպես է կարգադրել գլխավոր ռեժիսոր Երվանդ Մանարյանը»:  Շատ հետաքրքիր անձնավորություն էր Պավլոսը:

-Մեր հասարակության մեջ այժմ շատ հաճախ է հանդիպում անտարբերությունը: Ինչպե՞ս եք վերաբերվում անտարբերությանը:

-Չեմ սիրում անտարբեր մարդկանց: Նրանց հետ չես կարող վստահ աշխատել: Հետաքրքիր մարդիկ չեն: Քաղաքացիական կեցվածք ունեցող մարդանց հետ շատ հետաքրքիր է գործ ունենալ, թեկուզ, եթե հակոտնյա դիրքերում կանգնած լինեք:

-Դուք ակտիվ քաղաքացի եք, ինչու՞ երբևէ չեք զբաղվել քաղաքականությամբ:

-Քաղաքականությամբ զբաղվելը շատ լուրջ մասնագիտություն է: Քաղաքականությամբ զբաղվել` այսինքն, դառնալ քաղաքական գործի՞չ: Չէ, պետք չի, ես դերասան եմ, ես թատրոնի մարդ եմ: Բայց, իհարկե, որպես քաղաքացի անտարբեր չեմ: Երբ տեսնում եմ, որ ինչ-որ բան իմ կարծիքով սխալ է, ասում եմ դա: Երբեմն էլ գնում եմ հանրահավաքների, ելույթ եմ ունենում: Կարծում եմ, որ դա ճիշտ է: Իմ ընկերներից ոմանք կարծում են, որ պետք չէ դերասանը մասնակցի քաղաքական կյանքին, իսկ ես գտնում եմ, որ իրենք սխալ են, ես եմ ճիշտ: Ամեն մեկս մեր դիրքորոշումն ունենք:

Հարցազրույցը գրի առավ` Մարիամ Նալբանդյանը

2013թ.

Իմ զրուցակիցը երիտասարդ երգիչ Արթուր Խաչենցն է, որն իր յուրահատուկ ձայնի շնորհիվ շատ սիրված է հանրության կողմից: 

-Արթուր, ինչպե՞ս է անցել մանկությունդ:

-Ես ծնունդով Արցախից եմ: Մանկությունս անցել է ջերմ և անհոգ, Արցախի դրախտավայրերից մեկում՝ սպիտակ ձիուս և սև շանս հետ: Իմ մանկության կոլորիտային կերպարներն ինձնից փոքր եղբայրս և քույրիկներս են, որոնց դաստիարակությամբ նաև ես եմ զբաղվել: Շատ չեմ կարողանում խոսել ծննդավայրիս մասին, որովհետև երբ մի բան շատ ես սիրում, բառերն անիմաստ են դառնում: Հիմա բնակվում եմ Երևանում, հաճախակի եմ վերադառնում Արցախ, բայց անգամ Արցախում կարոտում եմ Արցախը:

-Ինչո՞ւ ընտրեցիր երգչի մասնագիտությունը:

-Փոքր ժամանակ օդաչու դառնալու մեծ երազանք ունեի: Մաթեմատիկա առարկային շատ լավ էի տիրապետում, բայց ֆիզիկան երբեք չեմ սիրել, ինչի պատճառով էլ օդաչու դառնալը երազանք մնաց, և կյանքս այլ ուղղությամբ գնաց: Սովորում եմ Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայում` ժողովրդական երգեցողություն բաժնում: Երգն այն ոլորտն է, որից երբեք չեմ հոգնի:

-Ի՞նչն է քո ոգեշնչման աղբյուրը:

-Շրջապատում ամեն ինչ ինձ համար կարող է ոգեշնչման աղբյուր լինել՝ կախված իրավիճակից: Երբ սահմանում էի, շատ գրքեր էի կարդում՝ հիմնականում պատմական, և գրքերի հանդեպ սերը հենց այդ ժամանակվանից սկսվեց: Այժմ կարող եմ ժամերով փակվել սենյակում, լսել Արթուր Մեսչյանի երգերը, հանգստանալ և ոգեշնչվել:

-Մասնակցել ես Ապրիլյան պատերազմին: Կխոսե՞ս այդ մասին:

- Մենք ծնվել ենք այնպիսի երկրում, որի ազատության համար ամեն օր պետք է պայքարենք, եթե մեկ ակնթարթ անգամ ընկրկենք, ապա մեր հայրենիքը կկորցնենք: Ինձ շատ ցավեցնում է, որ Ապրիլյան պատերազմը հաճախ կոչում են Քառօրյա պատերազմ: Իրականում պատերազմական վիճակը շարունակվել է մինչև մայիս, ու վերսկսվելու վտանգը կա մինչև հիմա:  Ինչ վերաբերում է ինձ՝ ես կրում եմ իմ՝ Արցախյան պատերազմում զոհված հորեղբոր անունը: Հայրս միշտ արցունքն աչքերին խոսում էր հորեղբորս մասին, և ես գիտակցում էի, որ իմ կյանքը երկու կյանք է: Ապրիլյան պատերազմի ժամանակ իմ դիրքերում զոհեր չեղան, բայց դիակների փոխանակմանը մասնակցել եմ ու հասկանում էի, որ նրանցից յուրաքանչյուրի փոխարեն կարող էի ես լինել: Անընդհատ աղոթում էի Աստծուն, որ ողջ և առողջ բացեմ օջախիս դուռը. մորս խոստացել էի բանակ գնալուց առաջ:

-Որտեղի՞ց է սկսվում հայրենասիրությունը:

-Հայրենասիրությունը միայն ռազմադաշտում մարտնչելը չէ: Մեր հայրենիքը անծայրածիր է, որևէ կետով չի սկսվում ու վերջանում: Բայց միշտ չէ, որ մենք դա գիտակցում ենք: Մեր տղաները այնտեղ կյանքի ու մահվան կռիվ են տալիս, իսկ մենք այստեղ կարող ենք ծխախոտի գլանակը նետել գետնին, որովհետև չենք ուզում երկու քայլ ավել քայլել: Բայց ի՞նչ տարբերություն. այնտեղ թե այստեղ. երկուսն էլ մերն է: Եվ հետո շատերի համար հայրենասիրությունը հերոսների մասին պաթետիկ խոսքեր շռայլելն է: Իսկ թե ինչպիսի պայմաններում են ապրում մեր հերոսների ընտանիքները, քչերին է հետաքրքրում: Հայրենիքի սահմանը պաշտպանող զինվորները ցանկացած պահի պատրաստ են իրենց կյանքը տալ հայրենիքին, բայց նրանք պետք է վստահ լինեն, որ հայրենիքը կապահովի իրենց ընտանիքների արժանապատիվ կյանքը:

-Արթուր, թեև դու չհաղթեցիր «Ազգային երգիչ» նախագծում, բայց շատ սիրվեցիր հեռուստադիտողի կողմից: Ի՞նչ տվեց քեզ նախագիծը:

-«Ազգային երգիչ» նախագիծը ինձ մեծ փորձ տվեց ու նոր ընկերներ: Այն, որ ես կարողացա դիպչել մարդկանց սրտերին, ամենամեծ ձեռքբերումն է ինձ համար, իսկ հաղթանակը երբևէ կարևոր չի եղել:

-Արթուր, հեռուստադիտողը քեզ ճանաչում է նաև որպես հումորային «Հարսանիք լեռներում» թիմի անդամ: Ինչպե՞ս ստեղծվեց թիմը:

-Ես բանակում էի, երբ թիմի տղաները զանգեցին ու ասացին, որ ցանկանում են մասնակցել մրցումների, խնդրեցի մի փոքր սպասել՝ մինչև զորացրվելս: Հետո ես վերադարձա, ու մեր թիմը՝ «Հարսանիք լեռներումը», Կրասնոդարում մասնակցեց մրցումների. մեծ դժվարությամբ կարողացանք պահպանել թիմի անունը, որովհետև շատ միջազգային մրցույթներ ունեն քաղաքական ենթատեքստ: Չհաղթեցինք, բայց այնպես արեցինք, որ անգամ ադրբեջանցիները չէին կարողանում զսպել իրենց ծիծաղը: Հետո իմացանք «Հումորի լիգա» նախագծի մասին ու որոշեցինք մեր ուժերը նաև այդ հարթակում փորձել:

-Եթե ոչ մեր օրեր, ապա ե՞րբ կցանկանայիր ծնված լինել:

-Հիմա իմ առջև տարբեր ժամանակներ անցան:  Ես կցանկանայի կռվել ֆիդայիների կողքին ու տալ երդում զենքի հետ ամուսնանալու, կամ էլ կռվել մահացած հորեղբորս կողքին: Իսկ եթե ինձ տրվեր հնարավորություն ժամանակը հետ տալու, ապա ես կուզեի անձամբ ճանաչել Ռոբերտ Աբաջյանին. նա իսկական հերոս է: Այժմ շփվում եմ նրա ընտանիքի հետ, ու գիտեք՝ թվում է, թե ամբողջ կյանքում ճանաչել եմ Ռոբերտին:

-Հիշո՞ւմ ես առաջին սերդ:

-Առաջին սիրո մասին հիշողությունները միշտ էլ անջնջելի են: 2008 թվականի հոկտեմբերի 13-ին՝ երեկոյան, առաջին անգամ սիրահարվեցի ու անփոխադարձ սիրեցի չորս տարի: Այդ սիրուց ինձ մնացին միայն գրածս բանաստեղծությունները և ձեռագիր նամակները: Դե, հաճախ մեծ սերն իր հետ մեծ ցավ է բերում: Որքան մեծ է սիրո չափաբաժինը, այնքան մեծ է դրա պատճառած ցավը:

-Այժմ սիրահարվա՞ծ ես:

- Ես, որպես արվեստագետ, միշտ եմ սիրահարված, բայց հիմա իմ կողքին աղջիկ չկա: Իդեալներ երբեք չեմ ստեղծում, չէ՞ որ ինքս էլ իդեալական չեմ: Բայց նա, ով կլինի իմ կողքին, կլինի ընտրություն ամբողջ կյանքի համար, որ ես երբեք ետ չնայեմ: Ես պետք է ստեղծեմ տաքուկ ու հարազատ օջախ ու մինչև խոր ծերություն ապրեմ կնոջս հետ:

-Ի՞նչ կմաղթես մեր զինվորներին:

- Բանակը ցանկացած տղայի լավագույն դպրոցն է: Պետք է երկու տարով կտրվել փափուկ կյանքից, ծնողների գրկից և դժվարություններ հաղթահարել: Ես անգամ մտածում եմ, որ աղջիկներն էլ պետք է ծառայեն, իհարկե, մենք թույլ չենք տա, որ հերթը հասնի մեր կանանց, բայց ընդհանուր պատրաստվածություն պետք է: Աստված տա, որ բոլոր զինվորները անփորձանք հասնեն իրենց ընտանիքներին: Թող մեր զինվորները միշտ աղոթեն, ուժեղ լինեն ու հասկանան, որ թեև 18 տարեկան են, բայց ամենաուժեղն են աշխարհում:

- Հավատո՞ւմ ես հրաշքների:

-Ես հավատում եմ հրաշքների, գիտեմ, որ դրանք միշտ կատարվում են: Մենք հաճախ ենք հրաշքները կապում առասպելական կերպարների կամ երևույթների հետ, բայց իրականում, հենց մենք կարող ենք հրաշքներ ստեղծել մեր և մեր շրջապատի համար:

«Եկա, որովհետև գնացողներից չեմ, որովհետև «գնացողդ» չեմ»։

Վերջերս սոցկայքս թերթելիս հանկարծ հանդիպեցի մի ստեղծագործության՝ «Վայրէջք» վերնագրով: Կարդում էր ՀՀ վաստակավոր արտիստ Բաբկեն Չոբանյանը: Միանգամից գրավեց: Քանի որ այն երբեք չէի կարդացել կամ լսել, որոշեցի հետաքրքրվել, թե ում գրչին է պատկանում: Եվ գտա: Պետրոս Հոկտանյան: Որոշեցի, որ այդ մեկ գործով չպետք է բավարարվեմ ու սկսեցի փնտրել այլ գործեր, հետաքրքվել գրողով։ Հարցազրույց գրող Պետրոս Հոկտանյանի հետ:

-Կպատմե՞ք Ձեր մասին:

-Ծնվել եմ Երևանում 1983 թվականին՝ սեպտեմբերյան մի գեղեցիկ առավոտ: Միջնակարգ կրթությունս ստացել եմ Վահան Տերյանի անվան թիվ 60 միջնակարգ դպրոցում, այնուհետև ընդունվել Խաչատուր Աբովյանի անվան մանկավարժական համալսարանի կուլտուրայի ֆակուլտետ (նկարիչ-մանկավարժ):

-Զբաղվո՞ւմ եք Ձեր մասնագիտությամբ։

-Ո՛չ, ավարտելուց հետո չեմ զբաղվել երբևէ: Հայաստանում մանկավարժները քիչ են վաստակում: Երաժշտական ոլորտում նույնպես կամ: Հանդիսանում եմ մի շարք երգերի խոսքերի հեղինակ հայ էստրադայում, եթե կարելի է այսպես ասել:

-Ձեր առաջին ստեղծագործությունը ո՞րն է եղել և ինչպե՞ս է առաջացել միտքը՝ այն գրելու:

-Չեմ հիշի հաստատ: 14 տարեկանից ստեղծագործել եմ: Դժվար թե հիշեմ առաջինն ինչ եմ գրել: Բայց սիրահարված էի՝ դա հաստատ:

-Իսկ առհասարակ ինչի՞ց եք ոգեշնչվում:

-Ես ոգեշնչման աղբյուր չունեմ կամ, ասենք, մուսաներ: Այդ պահին չեմ հասկանում, թե ինչպես է այն ծնվում: Վերևից ինչ-որ մի ուժ, չգիտեմ, ինչ-որ մի բան կարծես հուշում է, որ պետք է գրել: Ես իրականի մասին եմ գրում: Չկան հնարովի ֆիգուրներ կամ իրադարձություններ իմ ստեղծագործություններում:

-Կա՞ն թեմաներ, որոնք Ձեր ստեղծագործություններում երբեք չեն արծարծվի:

-Չէ, քանի որ ես ապրում եմ կյանքում, իսկ այս կյանքը լեցուն է զգացումներով և զգացմունքներով:

-Ձեր ստեղծագործությունները կարդալիս տպավորություն է ստեղծվում, որ այդ ստեղծագործությունը առնչվում է հեղինակի ես-ի հետ: Արդյոք ճի՞շտ է այդ տպավորությունը:

-Դե նշեցի, որ ես ընդամենը այդ պահին բարձր եմ մտածում: Այսինքն` ինչը իմն էր մինչ այդ, դառնում է հասանելի արդեն հանրությանը:

-Լսե՞լ եք Ձեր ստեղծագործությունների վերաբերյալ քննադատություններ:

-Այդքան էլ չէ, բայց առանց դրա հնարավոր չէր լինի: Դրանք նաև իրենց լավ կողմն ունեն: Ստեղծագործողին ստիպում են էլ ավելի ուշադիր լինել իր ասելիքի մեջ և շտկել սխալները: Դրան նայում եմ դրական, եթե քննադատությունը արդարացված է: Կան նաև ուղղակի անձինք, ովքեր պարզապես ինչ-որ կարծիքներ են գրում։ Ամեն կարծիք չէ, որ ընդունում եմ: Ես նմաններին չեմ նկատում: Ժպտում եմ ուղղակի:

-Հետևո՞ւմ եք ժամանակակից գրականությանը: Ինչպիսի՞ն է այն:

-Այո՛, իհարկե: Մենք այսօր ունենք շատ տաղանդավոր ստեղծագործողներ, բանաստեղծներ և պոետներ:

-Կա՞ն գրողներ կամ ստեղծագործություններ, որոնց կառանձնացնեք:

-Սիրում եմ լիքը մարդկանց: Գիտե՞ք՝ ամեն գրող ունի իր, էսպես ասած, ստացվածը ու եթե ինչ-որ մեկին առանձնացնեմ, ապա դրանով կվիրավորեմ մյուսին, բայց կան ստեղծագործություններ, որոնք շնչում են, և կարդալիս հասկանում ես, որ քեզ այն ստիպել է վերապրել ամեն մի նախադասություն ու ստորակետ:

-Լավատե՞ս մարդ եք:

-Հա՛, ես միշտ ժպտում եմ, անգամ այն դեպքում, երբ դրա կարիքը չկա: Լավատես եմ:

-Ես այն մարդն եմ, ով…

-Ես այն մարդն եմ, ով այս կյանքում ծնվել է երկու անգամ,

Ով այդ ձյան ու բուքի մեջ կարող է շրջան կազմել

Իմ անցած տարիների և որդեգիր սիրուս հետ`

Լուսավոր ու մեծ պատուհանի տակ …

Երաժիշտ, նկարիչ և ռեժիսոր Նարեկ Հակոբյանին Վարդենիսում ճանաչում են բոլորը։ Բոլոր միջոցառումներին նա ակտիվ մասնակցում է իր սրտակից բարեկամի՝ կիթառի հետ։ Նարեկը ծնվել է Վարդենիսում՝ երաժշտասեր ընտանիքում։

-Քանի՞ տարեկանից ես սկսել կիթառ նվագել և ինչո՞ւ հենց կիթառ։

-Կիթառ նվագել սկսել եմ 15 տարեկանից, հայրս նույնպես կիթառահար է, և նրա շնորհիվ իմ մեջ սեր արթնացավ այս գործիքի նկատմամբ։ Հետագայում ես սկսեցի ինքնակատարելագործվել։ Իսկ ստեղծագործել սկսել եմ 17 տարեկանից։

-Ի՞նչ դեր ունի կիթառը քո կյանքում։

-Կիթառը ինձ համար սոսկ երաժշտական գործիք չէ։ Այն շատ մեծ դեր է ունեցել իմ կյանքում կայանալու, միգուցե նաև ռեժիսորի մասնագիտություն ընտրելու հարցում։ Կյանքիս ամենակարևոր պահերին այն ինձնից անբաժան է եղել։

-Երաժշտական ո՞ր ժանրում ես ստեղծագործում։

-Ինձ հոգեհարազատ է հեղինակային երգը, որովհետև այն հնարավորություն է տալիս բացահայտել մարդուն, նրա ներաշխարհը, և այս երգերում յուրաքանչյուրը գտնում է իրեն հոգեհարազատը։ Այն կարծես անկեղծ զրույց լինի հանդիսատեսի հետ։

-Ինչի՞ մասին են քո երգերը։

-Իմ երգերը հիմնականում սիրո քնարական բնույթի են, որոնք ստեղծվել են ինձ հուզող հարցերի արդյունքում։

-Ո՞վ է քո ամենասիրելի հեղինակ-կատարողը։

-Սիրելի հեղինակ-կատարողներ շատ ունեմ, սակայն կառանձնացնեմ Վլադիմիր Վիսոցկուն, Ռուբեն Հախվերդյանին և Արթուր Մեսչյանին։ Նրանց ստեղծագործությունները ոգեշնչել են ինձ և մեծ ազդեցություն են գործել իմ՝ որպես հեղինակ-կատարողի կայացման վրա։

-Արդյոք այսօր կա՞ հեղինակային երգի պահանջ։

-Քանի դեռ մարդիկ ապրում են, սիրում, ատում, ունեն իրենց հուզող հասարակական հարցեր, հեղինակային երգը պահանջ կունենա։

-Հանդես եկե՞լ ես որևէ պրոֆեսիոնալ հարթակում։

-Հուլիսի 19-21-ը տեղի ունեցավ «Հուսո առագաստ 2019» հեղինակային երգի միջազգային փառատոնը, որտեղ ես հանդես եկա իմ հեղինակային «Հենիր լուսինը իմ ուսին» երգով և հայտնվեցի լավագույն տասնյակում։ Փառատոնի հիմնական նպատակն է բացահայտել երիտասարդ հեղինակ-կատարողներին, հնարավորություն տալ նրանց շփվել այս ժանրի լավագույն երգահանների հետ և սովորել նրանցից։ Փառատոնն ընթանում է 2 փուլով՝ նախընտրական և եզրափակիչ։ 1-ին փուլում կազմակերպվում են լսումներ, ժյուրին ընտրում է լավագույն տասնյակ, որն էլ հանդես է գալիս 2-րդ՝ եզրափակիչ փուլում։ Փառատոնն ամփոփվում է բարդ ժանրի մի քանի սերունդների մասնակցությամբ գալա համերգով։

-Ի՞նչ տվեց քեզ մասնակցությունն այս փառատոնին։

-Նոր ծանոթություններ, ընկերներ, փորձ, անմոռանալի պահեր և շատ դրական էմոցիաներ։

-Ի՞նչ պլաններ ունես առաջիկայում։

-Շարունակելու եմ նվագել և ստեղծագործել։

Հարցազրույց պատանի դուդուկահար Արևշատ Մաղաքյանի հետ: Արևշատը մեր դպրոցի նախկին սանն է, այս տարի ընդունվել է Առնո Բաբաջանյանի անվան երաժշտական ուսումնարան։

-Ինչպե՞ս ես եկել դեպի երաժշտություն։

-Ինձ դեպի երաժշտություն են ուղղորդել իմ ծնողները: Իրենք հավանաբար զգացել էին, որ սիրում եմ երաժշտարվեստը: Ունեի նաև ընկերներ, որոնք արդեն իսկ հաճախում էին երաժշտական դպրոց։ Նրանք նույնպես իրենց խորհուրդներով ոգևորեցին ինձ։

-Դուդուկն ինչպե՞ս ընկալեցիր, հարազատացար։ Ինչպե՞ս կբնորոշես դուդուկը:

-Շատ նուրբ գործիք է այն: Իրեն, այսպես ասած, սիրել է տալիս: Ցանկացած դուդուկահար կհասկանա ինձ։ Դուդուկը նաև շատ բարդ գործիք է: Ամեն մարդ չէ, որ կարող է դուդուկը վերցնել ու ընկալել, զգալ նրա նրբությունը, հաղորդակցվել էության հետ։ Պետք է դուդուկին հասկանալ և երկխոսել նրա հետ։

-Քո սիրած գործը…

-Շա՛տ կան այդպիսիք… Սակայն ամենահոգեհարազատը «Հովերն ընկան»-ն է: Շատ դուդուկահարներ են նվագել այդ մեղեդին: Օրինակ՝ Ջիվան Գասպարյանը, Կամո Սեյրանյանը, Վաչե Հովսեփյանը։ Բայց միշտ մեղեդին յուրովի ու նորովի է հնչում:

-Ինչպիսի՞ն է դուդուկի հանդիսատեսը. նա տարբերվու՞մ է։

-Վստահաբար այո՛, դուդուկի ձայնը հանդիսատեսն ասես այլ կերպ է ունկնդրում: Կարող է նվագել մեկ այլ գործիք, բայց երբ գալիս է դուդուկի հերթը՝ բոլորի ուշադրությունը սևեռվում է դեպի դուդուկը։

-Ի՞նչ մրցույթների, փառատոնների ես մասնակել…

- 2018թ.-ին մասնակցել եմ «Art music» մրցույթին՝ զբաղեցնելով երրորդ տեղը: 2019թ.-ին նույն մրցույթում զբաղեցրել եմ երկրորդ տեղը։

-Ընդունված է ասել, որ դուդուկը տխուր առիթների գործիք է. համամի՞տ ես։

-Թեև այդ կարծիքն ընդունելի է համարվում, բայց դուդուկի երաժշտության միջոցով կարող ենք նաև շատ ուրախ տրամադրություն փոխանցել մարդկանց:

-Այժմ Առնո Բաբաջանյանի անվան ուսումնարանում ես սովորում. ի՞նչ տպավորություններ ունես:

-Տպավորություններս մեծ են ու խոստումնալից: Շփվում եմ արվեստագետների, դուդուկահարների հետ: Կարողանում ես խորամուխ լինել քո արվեստում, ավելի հստակ ես ընկալում, որ քո՛նն է դուդուկը:

-Կա՞ ինչ-որ դուդուկահար, որին կուզեիր նմանվել։

-Իհա՛րկե, շնորհալի և օժտված դուդուկահարները մեր երկրում շատ են: Պատիվ կհամարեմ, եթե կարողանամ նրանց պես՝ ըստ արժանվույն ներկայացնել մեր դուդուկը: Բայց, միևնույն ժամանակ, ամեն արվեստագետ պիտի ունենա իր ուրույնն ու հատուկը:

-Ոգեշնչման մասին…

-Երբ ընդունվեցի երաժշտական ուսումնարան, ավելի ոգեշնչվեցի: Վստահորեն համոզվեցի, որ դուդուկն է իմ տարերքը, որ ուզում եմ դառնալ արվեստագետ-դուդուկահար։

-Ի՞նչ ես զգում դուդուկ նվագելիս։

-Նայած՝ ինչ գործ եմ նվագում: Օրինակ՝ ժողովրդական գործեր նվագելիս բեմի վրա հուզմունքս շատ է: Ուրախ մեղեդիներ նվագելիս ավելի ազատ եմ զգում։

-Արգելքներ հաղթահարելու ձգտումներ…

-Արգելքներ հաղթահարելու անհրաժեշտություն կա նաև այն պատճառով, որ դուդուկն այնպիսի գործիք է, որը ստիպում է միանգամից և՛ սիրել, և՛ հիասթափվել։ Տարբեր գործեր նվագելիս՝ կարող է մեկ շաբաթ, երկու շաբաթ նվագես ու չստացվի։ Բայց եթե դու վստահ լինես, որ ի վերջո ստացվելու է, վստահես քեզ ու ապավինես աշխատասիրությանդ, հաղթանակն անպայման քոնը կլինի։

-Ինչպե՞ս ես վերաբերվում քննադատությանը։

-Իհա՛րկե, քննադատողներ եղել են, և ես հաշվի եմ առնում նրանց կարծիքը: Աշխատում եմ այն ուղղությամբ, որ ավելի լավ լինի և հաջորդ անգամ ես հարցնեմ այդ քննադատողին՝ քեզ դուր գալի՞ս է, լա՞վ էր։ Իմ ամենախիստ քննադատներն իմ ծնողներն են:

-Սիրո՞ւմ ես, երբ ելույթիդ ժամանակ ծնողներդ դահլիճում են լինում: Դա ավելորդ լարվածությո՞ւն է առաջացնում, թե՞ հակառակը։

-Ընդհակառակը՝ ինձ ավելի վստահ եմ զգում, երբ իմ ծնողները նստած են առաջին շարքերում և հպարտանում են ինձանով։

-Հաջողության գրավականը…

-Իմ հաջողության գրավականն իմ աշխատասիրությունն է, ձգտումը ավելիին։

-Ի՞նչ նպատակներ ունես։

-Ուզում եմ դառնալ մեծ երաժիշտ, նվագել հեղինակավոր բեմերում: Ուզում եմ, որ ճանաչեն ինձ: Իմ ապագան տեսնում եմ և՛ Հայաստանում, և՛ արտերկրում: Ուզում եմ մեր դուդուկը ներկայացնել նաև արտերկրում, որ բոլորը զգան հայ մշակույթի ուժն ու զարմանան: Ուզում եմ, որ օտարերկրացիները նաև ծիրանափողի շնորհիվ բացահայտեն Հայաստանի՝ մշակութային գերտերություն լինելը։