Ֆրանկոֆոնիայի կամավորները

Ֆրանսերեն, ֆրանսիական երաժշտություն, մշակույթ ու խոհանոց. այստեղ` Ֆրանկոֆոնիայի ավանում ցանկացած բառ սկսվում է Ֆրանս-ով, ավարտվում ֆրանսերենին հատուկ հնչողությամբ։  Իսկ Մարիամին նման հնարավորություն էր պետք սիրելի լեզվի բոլոր նրբությունները բացահայտելու համար։

Մարիամը Հայաստանի Ֆրանսիական համալսարանի երրորդ կուրսի ուսանող է և կամավոր Ֆրանկոֆոնիայի միջոցառումներում. «Դիմել եմ դեռ 2017 թվականի ամռանը։ Մեզ մոտ` Ֆրանսիական համալսարանում, հայտարարություն տարածվեց, որ կարող ենք որպես կամավոր մասնակցել ֆրանկոֆոնիայի միջոցառումներին: Այն ժամանակ մենք` առաջին-երկրորդ կուրսերի ուսանողներս, վստահ էինք, որ ֆրանսերեն խոսելու ցանկացած շանս պետք է օգտագործել, ու զարգացնել մեր  հաղորդակցման հմտությունները»։

Ֆրանսիական համալսարանի ուսանողների մեծամասնությունը կամավոր է Ֆրանկոֆոնիայի միջոցառումներում։ Համալսարանի երրորդ և  չորրորդ կուրսերում դասերը դադարեցվել են, չնայած, հաշվի առնելով սա, համալսարանում դասերը սկսվել էին սեպտեմբերի մեկից մեկ շաբաթ շուտ:

Գրանցվելուց հետո կամավորները մասնակցել են մի շարք հավաքների, ծանոթացել, իմացել` ինչ է իրենից ներկայացնում Ֆրանկոֆոնիան, ինչ պարտականություններ ունեն կամավորները:

«Մինչ ծրագրի մեկնարկը Ֆրանկոֆոնիայի մասին գիտեի, որ շատ մեծ միջոցառում է լինելու, ու Հայաստանում հավաքվելու են լիքը ֆրանսերեն խոսող մարդիկ, ու ես պետք է թարգմանեմ նրանց, բայց գիտեի նաև, որ դեռ չունեմ համապատասխան գիտելիքներ` ֆրանսերենից հայերեն և հայերենից ֆրանսերեն թարգմանություններ անելու համար: Բայց մոտ մեկ տարի ունեի Ֆրանսիական համալսարանում, ունեի բարդ բանավոր քննություն ու վստահ էի, որ կհասցնեմ լավացնել ունակություններս»,- պատմում է Մարիամը:

Կամավորներին բաժանել են ըստ ֆրանսերենի իմացության: Օրինակ, Ֆրանսիական համալսարանի չորրորդ կուրսի ուսանողները հիմնականում պատվիրակությունների ուղեկցորդներ են: Մյուս կամավորները օդանավակայանում են, հյուրանոցներում, Մարզահամերգային համալիրում  ու Ֆրանկոֆոնիայի ավանում: Ֆրանկոֆոնիայի միջոցառումներին մասնակցում և կազմակերպչական աշխատանքներ են իրականացնում շուրջ 1300 հայ կամավորներ: Նրանց համակարգման աշխատանքները իրականացնում է ՀՀ Արտաքին գործերի նախարարության նախաձեռնությամբ ստեղծված Կամավորների շտաբը:

Ըստ Մարիամի՝ կամավորները հաղորդակցության օղակ են հայերի ու պատվիրակների միջև: Նա նշում է, որ ավանում, որտեղ ինքն է ՝ հատկապես ֆրանսախոս կամավորները մեծ պահանջարկ ունեն, որովհետև կան տաղավարներ, որոնց ներկայացուցիչները անգլերեն չեն խոսում կամ հրաժարվում են խոսել, ուստի ֆրանսախոս կամավորներին ուղարկում են այդ տաղավարներ:

Իսկ ԵՊՀ հայ բանասիրության ֆակուլտետի ուսանողուհի Գայանեն  կամավոր է անգլախոս տաղավարներում: Ասում է՝ կամավորությունը մեծ նշանակություն ունի իր համար, այն շատ լավ հնարավորություն է ինքնաբացահայտման, ինքնաճանաչման ու իհարկե գիտելիքների հարստացման համար: «Որոշեցի կամավոր լինել ֆրանկոֆոնիայի միջոցառումներում առաջին հերթին իմ գիտելիքները ավելացնելու համար: Մինչև կամավորությունը սկսելը գիտեի, որ Ֆրանկոֆոնիայի շուրջ հավաքվում են այն երկրները, որոնք ինչ-որ չափով կապ ունեն ֆրանսիական մշակույթի հետ»:

Ասում է, որ սկզբում, երբ դիմում էր ծրագրին, չէր պատկերացնում, որ Ֆրանկոֆոնիայի տաղավարներում այսպիսի միջավայր կլինի, որ միմյանցից այսքան տարբեր երկրներն ու ազգությունները այսքան նման կարող են լինել:

Իսկ Գայանեին հանդիպած օտարերկրացիներն էլ ասում են, որ Ֆրանկոֆոնիայի միջոցով բացահայտել են Հայաստանն ու շատ հավանել:

shushan stepanyan portret

Սեր առ մեր կյանքը

Օդանավակայանում էինք: Ինձ նամակ եկավ անձնագրիս ստուգման պահին: Կարդացի, ու ինձ թվաց, թե հերթական անգամ ապատեղեկատվություն է, բայց բութ գիտակցումով մի կերպ հասկացա, որ տեսակը, որն  ամենավեհ արժեքներով  հուլունք-հուլունք զարդարել էր մարդկային երգասեր ու զգացմունքային սրտերը, այլևս չկա:

Բնականաբար, անզուսպ լաց եղա, ու մինչև թռիչքը Ազնավուրի երգերով տարված՝ օդանավակայանում այս ու այն կողմ էի քայլում: Մի տեսակ չէի հավատում: Միշտ լսել եմ, սիրել ու ապրել իր ստեղծած երգերի աշխարհով, բայց երբեք չեմ պատկերացրել իր՝ կյանքիս ու փոքր սրտիս մեջ այդքան տեղ զբաղեցնելը: Նման զգացում ունենում ես հավանաբար միայն կորցնելուց հետո, երբ արդեն սկսում ես զգալ ներսիդ սառը դատարկությունը:

Հասկանո՞ւմ եք՝ ամեն բառը, ամեն նոտան, երգը սեր է առ կյանք, ընտանիք, երկիր ու սեր առ սեր իրենով:

Լսում եմ հիմա էլ  ու թեև ֆրանսերեն չեմ հասկանում, ընկալում եմ իր երգածը: Հեշտ է իր լեզուն հասկանալը, հեշտ է սիրո մասին լսելը: Երբ երգի այդքան անուշ նոտաներն արդեն անբողջությամբ իմն են լինում, ես ինձնով եմ անում տիեզերական ողջ շնչելունն ու դառնում ագահ՝ կլանելով  նոտաների ու երգի հոտը, որը դեռ երկար մնում է գլխումս ու անընդհատ երգվում:

Փշաքաղվելու, անզգայանալու ու անխոս գունատվելու լռություն է, որ հիմա, վստահ եմ, գրեթե համատարած է, անանձնացած:

Գիտե՞ք՝ կորցնելու ցավը համր է, մեկ-մեկ էլ քչախոս, բայց Ազնավուրի դեպքում անվերջանալի շատախոսություն է ու, թերևս, տևական ու չհոգնեցնող:

Շնորհակալ եմ քո գոյությանը, իմ ու մեր բոլորի ամենաԱզնավուր: Շնորհակալ եմ հայի քո տեսակին, որ շատ-շատերին նահանջի խավարի մեջ  լույս է տալու:

«Կասկածն ու հուսահատությունը, բախտ չունենալու զգացողությունը հաճախ են գետնել ինձ, բայց ցավս թաքցրել եմ, քաշվել պատյանիս մեջ ու ուժ հավաքել դիմանալու, պայքարելու համար» տողերդ անվերջ պիտի կարդամ, սիրո հավերժական երգերդ պիտի լսեմ ու նման սիրո որոնումներում «ես»-ս կորցնեմ ու փորձեմ քո օրինակով՝ իմ կարողություններով զարմացնել ինքս ինձ առավել, քան ուրիշներին:

Տիեզերքն անեզր է, ու դու երկնքում ես, այն  քո անսահմանությամբ լցրու…

Հայաստանը և ֆրանկոֆոնիան։ Օդանավակայան

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Պատմեմ՝ իմանաք, որ կամավորի առօրյան «շաքար» չի, թթու թան չի, ամեն մարդու բան չի։ Ու իրոք, եթե ձերը չի էդ կամավորությունը, հեռու մնացեք, էլի, մի տանջեք ձեզ հետ աշխատող մարդկանց։ Բայց գնանք սկզբից։ Կարող է երկար խոսեմ։

Անցած տարի էր, գարուն էր ոնց որ, երբ տեսա ֆրանկոֆոնիայի կամավորության հայտը։ Բան էր, տեսա, գրանցվեցի։ Մոտ մի տարի անցավ, նոր զանգ ստացա, թե բա` ձեզ ընդունել ենք մեր շարքերը, մնում է մենակ թիմերի բաժանենք։ Ես մի քանի բան էի նշել՝ Զվարթնոց, Համալիր, հյուրանոցներ։ Ինձ տարան Զվարթնոց։ Սկզբից հենց ասեմ, որ շատ գոհ եմ իմ ընտրությունից, բայց եթե էլի ընտրելու լինեի, ուղեկցող կլինեի։ Օդանավակայան հասցնում են իրենք, հետ բերում են նույնպես իրենք, տեղում կերակրում են 1-2 անգամ։ Իմ գործը info desk-ում է, բողոքելու տեղ հեչ չունեմ։ Նստած եմ ամբողջ օրը, ջրի ու ուտելիքի պաշարները 4 մետրի վրա են ինձնից, զուգարանը մոտ, համակարգչից կարող եմ հեռախոսս միացնել, որ լիցքավորվի։ Մի խոսքով՝ կոդ DP 730, կամավորների համար ժամանակավոր տրվում է 10 քառակուսի մետր տարածք, գինը՝ պայմանագրային։

Իմ գործը էն է, որ ժամանած հյուրերի անունները գտնում եմ ցուցակում, + եմ դնում անվան դիմաց, եթե հյուրանոցի անունը գրված չի, ճշտում եմ, կամավորներից մեկին տեղեկացնում եմ, որ վարորդին ասի, թե ուր տանի տվյալ մարդուն։ Եթե անունը չկա ցուցակում, ուղղակի ավելացնում եմ։ Իմ ժամանակի 80%-ը ծախսում եմ excel-ի ցուցակները տեսքի բերելու վրա. համակարգում եմ տվյալները, ֆիլտրեր դնում, որ հետո հեշտ գտնեմ, ինչը պետք է, հա, մեկ էլ ցուցակը գունավորում եմ իմ ճաշակով։ 10%-ը ծախսում եմ Three Peaks խաղը խաղալով, երբ չեն նայում ինձ։ Չնայած մեզ ասել են, ցիտում եմ, ֆեյսբուք չենք մտնում, կինո չենք նայում, մենակ մեյլերին ենք ուշադիր լինում։ Մեյլերին նոր ցուցակներ են գալիս, թարմացած ավելի, ուշադիր պիտի լինենք, որ դրանց վրա աշխատենք, հենց գան։ Ժամանակիցս 4% երևի գնում է ուտելու վրա։ Ու ամենակարևորը, 5% գնում է սեղանիս վրայից ուրիշների խմած հյութերի ու ջրերի շշերը թափելու վրա։ Հա, էլի, էնպես տեղ դրեք, որ հեշտ գտնեք, բայց որ էդ անտեր շշերը սեղանիս եք դնում, գոնե զգուշացրեք, ոչ թե մեջքիս հետևը դրեք ու թռեք։

Կամ լավ, որ դնում եք, գոնե հետո հետ եկեք, տարեք էդ զիբիլը, ոչ թե ամեն կումի համար նոր շիշ բացեք։

Ես որ գործ եմ անում, չգիտեմ՝ ոնց դուք, սիրում եմ, որ աշխատանքային տարածքս մաքուր լինի։ Ասենք՝ եթե կողքս ճմռթած թղթերի ամպ լինի, աթոռիս տակ ծամոն կպցրած լինի մեկը, ու հանկարծ աթոռս քաշելուց կպնեմ դրան, սիրտս կխառնի, կփախնեմ էդտեղից։ Բայց փախնելուց հաստատ մեկի կիսատ թողած ջրի շշին կխփեմ ոտքս, կընկնեմ, կսատկեմ։ Կասեն՝ կարման էր, որ վատ բաներ էր ասում մնացածի մասին։ Չէ, կարման չէր, ձեր թողած աղբն էր։

Գործը հավեսով են անում, սիրելով, ոչ թե իրար ականջի սրա-նրա մասին արհամարհական փսփսալով։ Սիրուն չի, մեծացեք արդեն։

Բայց ամեն դեքում շատ լավ են անցնում օրերս, հաստատ փոշմանելու չի։ Օրինակ՝ էն օրը գործիցս թռել էի ու գնացել էի VIP մասը Զվարթնոցի։ Տենց տեսնելու բան էլ չկա, ուղղակի բոլորը էնպես լուրջ դեմքերով են, էնպես թանկ կոստյումներով, որ զգաստանում ես մի տեսակ, ուզում ես կամավորի հագիդ մայկան ճղես, տակից սուպերմենի շորի պես սիրուն բան դուրս գա, որ տեսքով լինես իրենց մոտ, էլի։

Գանայի հյուպատոսն էր եկել, որ դիմավորի իր ազգակիցներին, ես էլ որպես ֆրանսերեն իմացող գնացել էի հետը, որ խոսեմ։ Դու մի ասա, Գանայի պաշտոնական միակ լեզուն անգլերենն էր, ու իրականում ես կարող էի չգնալ, բայց դե տենց ստացվեց։ Հետը էնքան երկար խոսեցի, որ հասցրեց նախորդ նախագահի թաղման վիդեոն ցույց տալ յութուբով, լուրերից մի հատված, հետո հրավիրեց ինձ Գանա, իրենց պատմության մասին պատմեց, օգտակար հանածոներից խոսեց, վերջում էլ իր այցեքարտը տվեց, որ հաստատ գտնեմ իրեն։

Դրա հաջորդ օրը Ծիմածին՝ հյուպատոսը, եկել էր ուրիշներին դիմավորելու։ Իր հետ մի կին էլ կար, որ իրենց ազգային տարազն էր հագել։ Էդ ի՜նչ սիրուն էր։ Էս անգամ Մերիին ուղարկեցի էդ կնոջ հետ VIP, ուր Մերիին խոստացան էդ տարազից ուղարկել։ Մեզ գովում էին, որ լավ ենք պահում երկրի պատիվը։ Ինքնաթիռից իջնում են ու մեր ուրախ դեմքերն են տեսնում, երկրի մասին լավ կարծիք է կազմվում ընդհանուր առմամբ։ Բոլոր մասնակից երկրները իմանալու են ու միջազգային մակարդակով պատմեն, թե ինչ լավն ենք մենք։ Так что, եթե տուրիզմը խթանող էլ կա, էդ մենք ենք։ Խնդրեմ, սիրելի՛ տնտեսություն։

Բացի Գանայից՝ շատ ենք շփվել Սենեգալի հետ, Ռուանդայի։ Հիմնականում աֆրիկական երկրների հետ էինք շփվում, երևի որովհետև հենց իրենք էին գալիս ցերեկվա ժամերին, երբ մենք էինք նստած ինֆոդեսքում։ Մի օր էնքան աշխատեցինք, որ կպել էինք էդ աթոռներին արդեն։ Ու ոնց ասել էր Սենեգալից մեկը.

-Ո՞նց է ստացվում, որ ես երբ գալիս, եմ, դու միշտ էստեղ ես։

Էսօր վերջին աշխատանքային օրս էր։ Հոգնած եմ շատ, բայց հաստատ արժեր։ Կամավոր էլ կարելի է հավեսով լինել։

Քվեբեքի տաղավարում Մանուկ Ալեմյանն է

Լուսանկարը` Անետա Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Անետա Բաղդասարյանի

Հարցազրույց Ֆրանկոֆոն ավանում Քվեբեքի տաղավարի ներկայացուցիչ Մանուկ Ալեմյանի հետ

-Ներկայացեք և խնդրում եմ ներկայացրեք Քվեբեքի տաղավարը:

-Մանուկ Ալեմյան, Մոնրեալից, Քվեբեքի կառավարության հետ միասին ներկայացնում եմ անիմատորների տաղավարը:

-Ինչպե՞ս եք հայտնվել Մոնրեալում:

-Ծնողներս հոն կացին, ես խոսք չունեի մեջը (չգիտեմ ոնց թարգմանեմ): Մայրս սիրիահայ է, հայրս` Լիբանանի պատերազմի հերոս, երկուսն էլ տեղափոխվեցին Մոնրեալ` ավելի լավ կյանք ունենալու համար և այնտեղ էլ ծանոթացան: Ցեղասպանության երես են տեսել նախնիներս` պապերս Տիգրանակերտից և Մարաշից են եղել: Իսկ ես ծնվել և մեծացել եմ Մոնրեալում:

-Շա՞տ հայ կա Մոնրեալում: 

-Այո, թվերը տարբեր են, բայց մոտավորապես 60 000 հայ:

-Ինչպե՞ս ստացվեց, որ Ֆրանկոֆոնիայի շրջանակներում եկաք Հայաստան:

-Մեր քաղաք եկավ «Logiq» կազմակերպությունը, որի առաքելությունն է` հեշտացնել Քվեբեքի երիտասարդության մասնակցությունը տարբեր ծրագրերի: Այս ծրագիրը դրանցից մեկն էր:

Լուսանկարը` Անետա Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Անետա Բաղդասարյանի

-Ի՞նչ է ներկայացված ձեր տաղավարում:

-Ունենք Virtual reality (վիրտուալ իրականություն), որտեղ ցուցադրում ենք Քվեբեքի 4 տեսարժան վայր` Québec city, Îles de la Madeleine, ville de Montréal և Saguenay–Lac-Saint-Jean: Եվ այս ամենը ուղեկցվում է Քվեբեքի հռչակավոր երգիչ Jean Leloup-ի «Գմբեթ» երգով ( «Le dôme»): Երկրորդ մասում մենք պատասխանում ենք Քվեբեքի վերաբերյալ բոլոր հարցերին և վերջում բոլորին հրավիրում ենք photobooth, որտեղ իրենց կհագցնեն ձմեռային ձկնորսների պես և կնկարեն: Նաև ունենք «Քվեբեք-Երևան 2018» գրվածքով գլխարկներ, որոնք կնվիրենք նրանց, ովքեր նկարը կտեղադրեն իրենց Ֆեյսբուքյան կամ Ինստագրամյան էջում #QuebecErevan2018 հեշթեգով:

-Ըստ Ձեզ, ի՞նչ է պետք անել, որպեսզի ֆրանսիական մշակույթը ավելի լայն տարածում ստանա Հայաստանում

-Առաջին հերթին ֆրանսիացի զբոսաշրջիկների գալով, ինչքան շատ զբոսաշրջիկ գա և ինչքան շատ ֆրանսիացի տեսնի ժողովուրդը: Շատ մարդիկ Հայաստանը ճանաչում էին ուղղակի որպես քարտեզի վրա երկիր: Իսկ հիմա ավելի շատ ֆրանսիացիներ կգան Հայաստան` գործ սկսելու, սովորելու համար, որպես տուրիստ մշակույթին ծանոթանալու համար:

-Իսկ նախկինում եղե՞լ եք Հայաստանում, թե սա Ձեր առաջին այցն է:

-Այո, ես մի քանի անգամ եկել եմ Հայաստան: Հայաստանը շատ եմ սիրում, Հայաստանը սիրուն երկիր է:

anna  andreasyan

Մարդը, որ ապրում է հավերժ

Արդեն 10 օր է ամբողջ աշխարհը սգում է Շառլ Ազնավուրի մահը։ Բոլորն անխտիր գնահատում և ընդունում են նրա մեծ ավանդը երգարվեստում, կինոյում և ընդհանրապես, պատմություն մեջ։ Մարդիկ հիշում են նրա գրած երգերը թե՛ իր կատարմամբ, թե՛ ուրիշների։ Նա աշխարհին հայտնի է, որպես ֆրանսիացի` հայկական արմատներով։ Բայց հենց այստեղ է, որ տարբերվում են իմ ու շատերի տեսանկյունները Ազնավուրի մասին։

Ես՝ որպես մեկը նրա բազմահազար երկրպագուներից, հիանում եմ նրա տաղանդով, իմ երգացանկում միշտ կարող ես գտնել նրա երգերը։ Սակայն այս ամենից բացի, որ անժխտելիորեն արժեքավոր են, ինձ համար, եթե ոչ ավելի, ապա համարժեք կարևոր է նրա մարդասիրական գործունեությունը՝ հայրենասիրականը։ Նա մեր ժողովրդի կողմից միշտ ընկալվել է ուրիշ կերպ, ավելին, քան մյուսների կողմից։

Վերևում արդեն անդրադարձա  այն արտահայտությանը, որ Ազնավուրը ֆրանսիացի է, հայկական արմատներով։ Բայց ես ուզում եմ նրա մասին խոսել շեշտելով՝ նա հայ է, որ ծնվել, ապրել և ստեղծագործել է Ֆրանսիայում` լինելով նրա արժանի քաղաքացին։ Այդ երկու արտահայտությունների մեջ ես մեծ տարբերություն եմ տեսնում։

Գուցե տարօրինակ հնչի, բայց Ազնավուրի գոյությունը աշխարհում ինձ համար, որպես հայի, մի տեսակ ապահովության զգացում էր ստեղծում։ Ասես Հայաստանի և հայ ժողովրդի մեծ պաշտպաններից լիներ նա, որ մեզանից հեռու Ֆրանսիայում միշտ մեր՝ հայերիս, կողքին էր, ում, կարծում եմ, խորապես հուզում էին, հայերը, Հայաստանը և այստեղ կատարվող ամեն մի իրադարձութուն։

Իրականում այս ամենը և նույնիսկ գրածս, ինձ մտորումների առիթ են տալիս, թե մարդ ինչքան  մեծ պետք է լինի, որ նույնիսկ նրա մահը այսքան կարևորվի և ուշադրության կենտրոնում լինի: Նա կարողացել է համատեղել արվեստը մարդասիրության հետ, միաձուլել ֆրանսիականը՝ հայկականին: Երևի սա է, որ նրան դարձնում է այդքան տարբերվող:

Այս օրերին, երբ Հայաստանում տեղի է ունենում Ֆրանկոֆոնիայի գագաթնաժողովը, չկա մեկը, ով իր ելույթում չանդրադառնա Ազնավուրին: Նա պետք է այստեղ լիներ:

Ասում են՝ մարդիկ չեն մահանում, քանի դեռ նրանց հիշում են: Եթե հավատանք այս արտահայտությանը, ուրեմն Ազնավուրը ապրելու է հավերժ:

Կանաչ դաշտից դուրս

«Ֆուտբոլն ազատություն է,մի ամբողջ տիեզերք», – Բոբ Մարլի

Ֆուտբոլի վերաբերյալ ցանկացած մարդ իր պատկերացումներն ունի. շատերը կարծում են, որ ֆուտբոլիստները կանաչ դաշտից այն կողմ կյանք եւ հետաքրքրություններ չունեն, ու ամեն ինչ սահմանափակվում է մարզադաշտով: «Փյունիկ» ֆուտբոլային ակումբի եզրային կիսապաշտպան Վիգեն Բեգոյանը այդ կարծիքին չէ. երկար տարիներ ֆուտբոլում լինելով` սպորտաձևը նրա համար, միգուցե, դարձել է կյանք, բայց դրա հետ մեկտեղ նա չի մոռանում ֆուտբոլից դուրս աշխարհի մասին: Վիգեն Բեգոյանը վերջերս է վնասվածք ստացել` կոտրել է ամրակը և վիրահատվել, սակայն այդ վնասվածքը, կարծես, ավելի ուժեղ է դարձրել նրան ու օգնել հասկանալ, որ ոչ մի վնասվածք նրան ֆուտբոլից չի հեռացնի.

 -Ի՞նչու հենց ֆուտբոլ:

- Փոքրուց շատ եմ սիրել այս սպորտաձևը, դե, բոլոր տղաների նման, բայց չէի մտածում, որ ավելի լուրջ կզբաղվեմ:

- Ո՞րն է Ձեր սիրելի ֆուտբոլային ակումբը:

- Սիրելի թիմս «Բարսելոնան» է:

- Ի՞նչը Ձեզ բերեց կանաչ դաշտ:

- Սերը ֆուտբոլի նկատմամբ: Փոքր ժամանակ ամբողջ օրը բակում ֆուտբոլ էի խաղում: Անընդհատ խնդրում էի հայրիկիս, որ ինձ ֆուտբոլի տանի. հենց այդպես սկսվեց ամեն ինչ:

- Ի՞նչպիսին էին ապրումները, երբ առաջին անգամ մտաք ֆուտբոլի դաշտ: 

- Շատ լարված էի, բայց հենց գոլ խփեցի, ամեն ինչ անցավ ու ավելի կենտրոնացա, որ նորից դառնամ գոլի հեղինակ:

- Ի՞նչպիսին է կյանքը մարզադաշտից դուրս: 

- Մարզադաշտից դուրս` բացի հանգստից, սիրում եմ ժամանակս տրամադրել հարազատ մարդկանց: Բնական է` որքան էլ ֆուտբոլն իմ առօրյայի մեծ մասն է կազմում, ունեմ նաև հետաքրքրություններ դրանից դուրս:

- Բոլոր ժամանակների ամենասիրելի ֆիլմը:

- «Գլադիատոր». սիրում եմ հերոսի բնավորությունը, ուժը:

- Նկարագրեք ձեզ 3 բառով: 

- Նվիրվող, ընկերասեր և նպատակասլաց:

- Ո՞րն է ձեր ամենամեծ թերությունը: 

- Ինքնամփոփ եմ: Երբեմն դա ինձ խանգարում է:

- Ձեր բնավորության ամենակարևոր գիծը:

- Երբեք չեմ հանձնվում , որքան էլ դժվար իրավիճակ է լինում. դա ինձ համար չէ:

- Մանկության ամենալավ հիշողությունը և սիրած մուլտֆիլմը:

-Այնքան լավ պահեր եմ ունեցել, որ չեմ կարողանում առանձնացնել: Հիմնականում բակային ու դպրոցական արկածներն են: Սիրածս մուլտֆիլմը «Ավատարն» է:

- Ամենասիրելի նկարիչը:

- Սալվադոր Դալի: Մարդկանց ուշադրությունը գրավելու համար նա երբեմն այնպիսի բաներ էր անում, որ նրա այդ տաղանդը շատ ավելի մեծ էր թվում նրա մյուս տաղանդներից:

- Ամենակարևոր հատկանիշները մարդու մեջ: 

-Բարություն և անկեղծություն:

- Ձեր սիրած երկիրը: 

-Անգլիան:

-Ո՞րն է Ձեր կարգախոսը: 

- Երբեք մի՛ հանձնվիր:

Վիգենի կարգախոսը թվում է պարզ , բայց յուրաքանչյուրը պիտի կարողանա գտնել իր ներսի չհանձնվողին ու միշտ պայքարողին, որովհետև նրանք բոլորիս մեջ էլ ապրում են:

Meri Harutyunyan Gagarin

Իմ «տիեզերագնաց» գյուղը

Ողջու՛յն: Ես Մերի Հարությունյանն եմ: Ծնվել ու մեծացել եմ հայտնի տիեզերագնաց Գագարինի ազգանունը կրող գյուղում: Թեպետ, անկեղծ ասած, մենք՝ Գագարինի բնակիչներս էլ գլուխ չենք հանում, թե ի վերջո մեր բնակավայրը գյո՞ւղ է, ավա՞ն թե՞ Սևան քաղաքի թաղամաս: Ինչևէ, անկախ կարգավիճակից՝ ես սիրում եմ իմ Գագարինը: Այստեղ տեղ կա բոլորի համար… Մարդիկ բարեսիրտ են ու հյուրընկալ: Գագարինում Երևանի պես չէ, երբ հարևանը հարևանին չի ճանաչում: Բոլորս անձամբ գիտենք իրար և հանդիպելիս ամենաքիչը տասը րոպե պիտի զրուցես ծանոթիդ հետ, թե չէ անքաղաքավարի կհամարվես։

Գագարինն արտաքուստ հասարակ է, բայց այն ինձ համար մի ամբողջ աշխարհ է: Կան մեկական դպրոց ու մանկապարտեզ: Մեր դպրոցում սովորում է մոտ երկու հարյուր հիսուն աշակերտ: Մայրիկս պատմում է, որ իր սովորելու տարիներին աշակերտների թիվը եռակի շատ էր. կային Ա, Բ, Գ դասարաններ: Ճիշտ է, հիմա մենք քիչ ենք, բայց ընկերական ենք ու համերաշխ:

Գագարինի անցյալը հետաքրքիր է եղել: Տատիկս ու պապիկս, որոնք այստեղ են եկել Լճաշենից, հետաքրքիր պատմություններ են պատմում:

Ընդամենը երեք տասնյակ տարի առաջ այստեղ գործել են բազմաթիվ գործարաններ: Հիմա նախկին գործարաններից մեկի հսկայական շենքում կա մի փոքրիկ արտադրամաս: Այստեղ հավաքում են գազի կոմպրեսորներ և անգամ ունեն «Լուկօյլ»-ի և «Ռոսնեֆտ»-ի նման գնորդներ: Հիմա այդտեղ մոտ վաթսուն հոգի է աշխատում, բայց հուսով եմ, որ աշխատողները կշատանան։

Տատիկիս ասելով՝ Գագարինի փողոցներով առաջ քայլել են հազարավոր մարդիկ, բայց հիմա… Տղամարդիկ մեկնում են արտագնա աշխատանքի և տուն են գալիս տարին մեկ-երկու անգամ՝ մի քանի օրով: Ես կուզեի, որ նրանք չգնային, բայց գիտեմ, որ չես կարող ասել՝ մի գնա, որովհետև ի պատասխան կլսես.

-Բա ի՞նչ անեմ, երեխեքիս ո՞նց պահեմ…

Մեր Գագարինում երկրաշարժից շենքեր են վթարվել, դարձել բնակության համար ոչ պիտանի: Աղետյալների համար նոր շենքեր են կառուցվել: Դրանցից երկուսում մարդիկ են ապրում, իսկ մի քանիսն այդպես էլ անավարտ մնացին: Ա՛յ թե հրաշալի կլիներ, եթե այդ շենքերը կառուցեին ու նվիրեին անտուն մարդկանց: Ե՛վ Գագարինի բնակիչները կշատանային, և՛ անտուն մարդիկ կքչանային …

Գագարինը տարիների ընթացքում դեպի լավն է փոխվում, բայց ես կուզեի, որ տարիների փոփոխությունը ժամերի՛ ընթացքում լիներ: Ես հույս ունեմ, որ Գագարինն այնքան կբարեկարգվի, որ կհասնի քաղաքի կարգավիճակի: Հիմա գագարինցիներն էլ են շատ փոխվել. գեղեցիկ են հագնվում, խոսելաձևը հղկվել է, ձգտում են սովորել ու ոչնչով հետ չեն մնում քաղաքացուց։

Իմ այսքան պատմածից հետո դուք էլ եք, չէ՞, հասկանում, որ Գագարինը զարգացման շեմին է։ Մեր մեջ ասած, զուր չէ, որ այն առաջին տիեզերագնացի անունն է կրում…

«Կանթեղ» գրական խմբակ

anna sahakyan

Չերազած մասնագիտությունը

Երբ փոքր էի, սիրում էի հագնել մայրիկի շորերը, նստել հայելու առաջ և վարել հաղորդումը, որ ես էի հորինել: Բայց չէի մտածում, որ կորոշեմ լրագրող դառնալ:

Սկզբում երազում էի երգչուհի դառնալ: Այնքան էի տարվել այդ մտքով, որ ուրիշ մասնագիտության մասին լսել չէի ուզում: Մի օր էլ հասկացա՝ կան երազանքներ, որոնք այդպես էլ մնում են ուղղակի երազանքներ:

Հետո որոշեցի, որ պիտի հնագետ դառնամ (երևի հին քաղաքների ավերակների մասին ֆանտաստիկ ֆիլմեր շատ էի դիտել): Բայց այս շրջանը երկար չտևեց: Հետո սկսեցի մտածել կենսաբան դառնալու մասին. դպրոցում ամենաշատը կենսաբանություն առարկան էի սիրում ու երևի միայն այդ դասերն էի հաճույքով սովորում: Բայց ոգևորությունս շուտ անցավ ու էլի սկսեցի փնտրել, փնտրել մի բան, որ իսկապես կսիրեի, որից չէի ձանձրանա, որ ամբողջ կյանքի համար կլիներ: Փնտրեցի, փնտրեցի ու այդպես էլ ոչինչ չգտա:

Ամեն դեպքում, պետք էր մասնագիտություն ընտրել. շուտով ավարտելու էի դպրոցը: Բոլորը խորհուրդ էին տալիս բանասեր դառնալ: Իսկ ես միշտ էլ սիրել եմ հակաճառել մարդկանց: Մի օր էլ ասացի.

-Ուզում եմ լրագրող դառնալ:

Ես այդ մասնագիտությունն ընտրեցի առանց երկար-բարակ մտածելու, ընտրեցի՝ չգիտակցելով, թե ինչ է լրագրությունը:

Դեռ համալսարան չեկած՝ հասկացա, որ սխալ ընտրություն եմ կատարել, բաց ոչինչ չփոխեցի. արդեն հանձնել էի քննությունները և ընդունվել:

Ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետ մտա առանց ոգևորության: Հենց առաջին օրը հարցրի ինքս ինձ՝ ի՞նչ գործ ունեմ այստեղ:

Այդ կուրսում կար մոտ ութսուն հոգի, այդտեղ մարդիկ էին, որոնք սիրում էին լրագրությունը, ոմանք արդեն աշխատում էին որպես լրագրող: Իսկ ես նրանց մեջ ինձ մենակ ու օտար էի զգում: Այո՛, հենց առաջին օրվանից փշրվեցին բոլոր երազանքներս:

Երբեք այնքան ձանձրացած ու զզված չեմ եղել կյանքիցս, ինչքան առաջին կուրսում: Ատում էի մասնագիտական բոլոր առարկաները: Ինձ համար ամենադժվարը մարդկանցից հարցազրույց վերցնելն ու նյութեր գրելն էր: Ես ինձ անզոր էի զգում, ես հասկանում էի, որ ուղղակի մի ամաչկոտ աղջիկ եմ, որը երբեք էլ չի դառնալու լավ լրագրող, չի կարողանալու հետաքրքիր հոդվածներ գրել կամ հաղորդումներ պատրաստել: Միջանկյալներին ու քննություններին պատրաստվում էի միայն լավ գնահատականներ ստանալու համար. չէի ուզում հիշել այն ամենը, ինչ սովորում էի լրագրության մասին: Միակ մխիթարությունս պատմության դասերն էին: Հիշում եմ, թե ինչքան էի սիրում երեքշաբթի օրերը. այդ օրերին ունեինք պատմություն և մասնագիտական ոչ մի առարկա։

Կոտրված, հիասթափված, հուսահատված ավարտեցի առաջին կուրսը:

Երկրորդ կուրսում հաշտվել էի այն մտքի հետ, որ սովորում եմ ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետում, բայց ոչ այն մտքի հետ, որ դառնալու եմ լրագրող: Մտածում էի՝ մի կերպ կգլորեմ մնացած երեք տարին, կավարտեմ, իսկ մագիստրատուրայում կընտրեմ այնպիսի մասնագիտություն, որը չեմ ատի:

Այդ շրջանում արդեն այնքան էլ օտար ու մենակ չէի զգում, երբեմն նույնիսկ ոգևորվում էի, ուրախանում էի, երբ մի հարցազրույց կամ հաղորդում լավ էր ստացվում: Բայց էլի մի բան պակաս էր:

Այդպես մի տարի էլ անցավ։ Հետո եկավ երրորդ կուրսը: Այս սեպտեմբերին ես մտա համալսարան՝ մտածելով, որ ոչինչ չի փոխվելու, որ սա հերթական ձանձրալի տարին է լինելու… Իսկ իրականում ինչ-որ բան փոխվեց: Չգիտեմ՝ ինչն է պատճառը. միգուցե երկու տարվա ընթացքում լրագրությունը հասցրել է հարազատ դառնալ, միգուցե այս տարվա առարկաներն են ավելի հետաքրքիր… Այս տարի ես սկսեցի չատել լրագրությունը:

Սա արդեն մեծ առաջադիմություն է, սա նշանակում է, որ երկու տարվա անորոշությունից ու անտարբերությունից հետո ես վերջապես գտել եմ մի բան, որը հետաքրքիր է ինձ, որը կարծես թե սկսում եմ սիրել:

Առաջին կուրսում մասնագիտական առարկաներն ատող աղջիկը հիմա ամենաշատը երկուշաբթին ու հինգշաբթին է սիրում, որովհետև այդ օրերի դասացուցակներում կան իր սիրելի մասնագիտական առարկաները, առաջին կուրսում հարցազրույցներ վերցնելուց ու նյութեր գրելուց խուսափող աղջիկը հիմա երազում է իր սիրած թերթում հոդվածներ գրելու մասին, առաջին կուրսում բոլոր հաղորդումներից ձանձրացող աղջիկը հիմա ամեն օր անհամբեր սպասում է իր սիրելի հաղորդմանը, առաջին կուրսում ուրիշ մասնագիտության մասին երազող աղջիկը հիմա երազում է իր սիրած լրատվամիջոցում աշխատելու և իր սիրելի լրագրողի նման պրոֆեսիոնալ դառնալու մասին…

Երբեք չեմ մտածել, որ լրագրող կդառնամ. ինքս էլ չեմ հասկանում՝ ինչու եմ այդպես որոշել: Որոշելուց հետո էլ երբեք չեմ հավատացել, որ կսիրեմ այս մասնագիտությունը. ինքս էլ չեմ հասկանում՝ ինչպես եմ սկսել սիրել: Իսկ հիմա մտածում եմ, որ մի ժամանակ հայելու դիմաց նստող ու մայրիկի շորերը հագին՝ հաղորդում վարող փոքրիկ աղջիկը գուցե մի օր իսկական ստուդիայում տեսախցիկների առջև նստած՝ կվարի իր հեղինակային հաղորդումը։

«Անհայտ հասցեի» անակնկալ այցը Կալավան

Լուսանկարը՝ Ռոբերտ Ղուկասյանի

Լուսանկարը՝ Ռոբերտ Ղուկասյանի

Վերջերս կրկին Կալավան էին եկել «Անհայտ հասցե» հեռուստախաղի մասնակիցները: Կազմակերպել էին հետաքրքիր համերգ, բերել էին իրենց հետ ծաղրածու և վագրիկի կոստյումով խաղավարի։ Ուրախացրին փոքրիկ երեխաներին, կազմակերպեցին հետաքրքիր խաղեր, հաղթողներին բաժանեցին փափուկ խաղալիքներ:

Նրանք իրենց հետ բերել էին գեղարվեստական գրքեր, գրենական պիտույքներ: «Անհայտ հասցե» հեռուստախաղի պրոդյուսեր Սահակ Ասատրյանը բերել էր իր գիրքը, որը կոչվում է «Հոգուս մտորումները»։ Այդ գրքից հաջորդ օրը տնօրենը բոլորիս բաժանեց։ Ի դեպ, ասեմ, որ Սահակ Ասատրյանը շատ գեղեցիկ է գրում:

Լուսանկարը՝ Ռոբերտ Ղուկասյանի

Լուսանկարը՝ Ռոբերտ Ղուկասյանի

Ասացին, որ անպայման էլի կգան Կալավան, քանի որ շատ էին կապվել մեր գյուղին: Ու նաև ասացին, որ նման միջոցառումներ էլի ու էլի են կրկնվելու: Հա, ի դեպ, մոռացա նշել՝ նրանք պատվոգիր հանձնեցին «Time land» հիմնադրամի տնօրեն Ռոբերտ Ղուկասյանին, շնորհակալություն հայտնեցին, որ միշտ եղել է իրենց կողքին և օգնել է ամեն հարցում, պատվոգիր տվեցին նաև Հովիկ Ղուկասյանին։

Լուսանկարը՝ Ռոբերտ Ղուկասյանի

Լուսանկարը՝ Ռոբերտ Ղուկասյանի

Հիանալի արկածներով ու անմոռաց օր ունեցանք «Անհայտ հասցե» հեռուստախաղի մասնակիցների հետ, անչափ շնորհակալ ենք նրանց նման հետաքրքիր միջոցառում կազմակերպելու համար, միշտ կհիշենք նրանց ու կկարոտենք:

Լուսանկարը՝ Ռոբերտ Ղուկասյանի

Լուսանկարը՝ Ռոբերտ Ղուկասյանի

Սակայն սա դեռ ամենը չէ: Օրեր առաջ Կալավան էին եկել Ջուլիետա Բաբայանը և Գոռ Հարությունյանը՝ Գրողների միությունից: Մեզ համար կազմակերպել էին ասմունքի երեկո։ Գոռ Հարությունյանը բերել էր իր գիրքը, որը կոչվում է «Միջանկյալ զրույց»: Բարձր դասարանի երեխաները նաև հինգ բջջային հեռախոս նվեր ստացան։

mariam nalbandyan

Հայաստանը և Ֆրանկոֆոնիան։ Ֆրանկոֆոն ավան

Մի կերպ աջ ոտքս ծալելով՝ երեկոյան ժամը իննին ընկա բազկաթոռիս։ Նոր եմ տուն եկել Ֆրանկոֆոն ավանից։ Ինչպես համարյա բոլոր ֆրանսախոս երիտասարդները, ես էլ այժմ կամավոր եմ։ Աշխատանքս այսօր է սկսվել, հյուրանոցի ու օդանավակայանի ընկերներիցս մեկ օր ուշ, մեկ օր էլ ես եմ բաց թողել թեթև սխալի պատճառով։ Բայց դա կարևոր չէ։ Կարևորն այն է, որ այսօր առավոտյան ժամը 11-ին ես ստացա իմ շապիկը, բեյջը ու միանգամից անցա աշխատանքի, քանի որ ֆրանսախոս կամավորները շատ պահանջված էին։ Ու այդպես ոչ մի րոպե չնստեցի մինչև ժամը երեկոյան 8-ը, անգամ մեկ-մեկ հեռախոսիս չնայեցի։ Պատմեմ, թե ինչ է կատարվում առհասարակ Ֆրանկոֆոն ավանում։

Ֆրանկոֆոն ավանը տեղակայված է Օպերայի բակում և կազմված է տարբեր երկրների ու կազմակերպությունների տաղավարներից։ Այստեղ այդ կազմակերպությունները ներկայացնում են իրենք իրենց, իրենց երկիրը ու Ֆրանկոֆոնիան։ Իսկ բակում անընդհատ տարբեր կատարումներ, երգեր, պարեր ու հետաքրքիր այլ բաներ են կատարվում։ Ընդհանրապես, համեմատելով իմ օրը հյուրանոցում նստած ձանձրացող ընկերուհուս օրվա հետ, կարող եմ հաստատ ասել, որ ամենահետաքրքիրը մեզ մոտ է անցնում։ Իսկ հնչող երաժշտությունը ամենահոգնած պահին էլ նոր ուժ է տալիս։

Եթե «Կարմիր Գլխարկի նոր պատմությունը» մուլտֆիլմը տեսել եք, ասեմ, որ այսօր ես ճիշտ դրա միջի Ճտպտիկն էի՝ սկյուռը։ Չեմ հիշում վերջին անգամ երբ էի այսքան ակտիվ եղել։ Ես այսօր աշխատում էի Քվեբեկի տաղավարում։ Քվեբեկը, ինչպես գիտեք, երկիր չէ, այլ շրջան Կանադայում, բայց այն միակ շրջանն է, որտեղ ֆրանսերեն են խոսում։ Հետևաբար, Ֆրանկոֆոնիայի շրջանակներում Քվեբեկը միշտ ընդունվում է որպես առանձին երկիր, ինչն էլ շատ կարևոր է այս շրջանի ժողովրդի համար։ Կարող եմ առանց չափազանցնելու նշել, որ Քվեբեկի տաղավարում ամենահետաքրքիրն էր, որովհետև այդքան շատ մարդ միայն մեզ մոտ կար։ Մենք երեք կետ ունեինք՝ առաջինում լսում եք շատ գեղեցիկ երաժշտություն և վիրտուալ իրականության միջոցով հայտնվում եք Քվեբեկի տարբեր քաղաքներում ու գյուղերում։ Ես դեռ ինքս չեմ հասցրել նայել դա, բայց բոլորն ասում են՝ շատ գեղեցիկ է։ Վաղը փորձեմ հարմարեցնել։ Մյուս կետում կարող եք ծանոթանալ Lojiq կազմակերպության հետ, իսկ երրորդում՝ նկարվել որպես ձկնորսներ։ Ես ամբողջ օրը աշխատել եմ երրորդ կետում։ Հագնում եք տաք գլխարկ, վերարկու, ծածկվում եք ծածկոցով, նստում կոճղին ու կառթով ձուկ բռնում սառույցի մեջ բացված անցքից, ինչպես Քվեբեկում։ Եվ իզուր չէ, որ ես ձեզ այդքան տաք եմ հագցնում, մի մոռացեք, որ Քվեբեկում՝ այդ շրջաններում, որտեղ սառույցից ձուկ են բռնում, -40 աստիճան է։ Նկարվում եք այդպես, և մենք անմիջապես ուղարկում ենք նկարը ձեր մեյլին։ Դե, իսկ ես այսքան մարդուն հագցնում էի, նստեցնում, հետո վերցնում շորերը, հագցնում նախապատրաստում մյուս նկարվողներին, բացատրում ամեն ինչ։ Ինձ պետք էր մի քանի զույգ ձեռք ավել ունենալ, մի քանի լեզու էլ՝ ավելի, որովհետև երբեմն, երբ մենյուս էի առաջարկում՝ անգլերեն, ֆրանսերեն, ռուսերեն, հայերեն, մարդիկ կային, որ բացասաբար շարժում էին գլուխը։ Դե, իսկ այդ ժամանակ արդեն բոլորին հայտնի «ձեռուոտով» էինք խոսում։

Հազար հոգու եմ այսօր հագցրել, դասավորել կադրի մեջ, հանել հագցրածս շորերը, հազարավոր հարցերի պատասխանել այնքան, որ հիմա բազկաթոռիս ընկած, զգում եմ, որ չեմ կարողանում մորս հարցերին պատասխանել, որովհետև այնքան բարեհամբույր ու շփվող եմ եղել այսօր, որ շփման լիմիտս սպառվել է, էլ խոսել չեմ կարողանում։

Դե, իսկ Քվեբեկում մի տեղ հիմա երկու վանդակավոր վերարկուներով տղամարդիկ նստած սառցակտորի վրա թերմոսից տաք թեյ են խմում, ձուկ որսում ու ֆրանսերեն խոսում Հայաստանի մասին։