Ո՞վ չգիտի մեր արևահամ ծիրանի ու նրա արևաշող տեսքի մասին: Երևի այն ավստրալացին չգիտեր, որ հեծանիվով 10 օրում Թբիլիսիից հասել էր Տաթև ու մեզ հետ սեղան էր նստել: Բայց նա էլ արդեն գիտի, ու վստահ եմ՝ իրենց երկրում մեծ խանդավառությամբ է ներկայացնելու այդ արևի կտոր հիշեցնող մրգի համն ու հոտը: Ինչևէ, ավստրալացուն հանգիստ թողնենք։ Երեկոյան նստած եմ բազմոցին ու իմ սիրած ֆիլմերից մեկն եմ դիտում։

-Մարի՜, Մա՜ր, արի գնանք ծիրան հավաքենք, արդեն հասել է,- առաջին հարկից լսում եմ մայրիկիս ձայնը:

-Մա՜մ, էսօր չէ, էլի, իմ սիրած ֆիլմն են ցույց տալիս,- պատասխանում եմ հոգնած ձայնով:

-Ֆիլմը հետո էլ կնայես, արի գնանք, ծիրանը չի սպասի:

Ինչպես միշտ, համառությունս հյուր է գալիս․

-Չէ՛, չեմ գալիս, և վերջ:

Հինգ րոպե հետո արդեն լսում եմ մեքենայի ձայնը, ու ես երեք վայրկյանից շնչակտուր կանգնած եմ մեքենայի դիմաց։

Հոնքերս կիտած ասում եմ․

-Սպասե՛ք, ես էլ եմ գալիս։

-Հինգ րոպե առաջ չէիր գալիս, քո սիրած ֆիլմն էին ցույց տալիս,- ժպտալով ասում է մայրս:

-Ֆիլմը հետո էլ կնայեմ, ծիրանը չի սպասի,- կրկնում եմ իր խոսքերը:

Արդեն այգում ենք:

Միշտ էլ սիրել եմ բնությունը, խոտի բույրը (ափսոս, ալերգիա ունեմ), արևավառ ծիրանների բույրը: Մի ակնթարթ աչքերս փակում եմ, խորը շունչ քաշում, զգում բնությունը, հետո արտաշնչում եմ ու նորից հոնքերս կիտում, բարձրանում ծառը: Սկսում եմ հավաքել ծիրանները, չէ՜, ինչ ծիրան, «մեղրի կճուճները»։ Մեկ էլ ծայրին՝ ամենավերևում, մի մե՜ծ

մեղրի կճուճ է օրորվում: «Պիտի քաղեմ, ինչ գնով էլ լինի»,- անընդհատ կրկնում եմ մտքումս:

Ներքևից լսում եմ մորս ձայնը․

-Մարի՜, հերի՛ք է, իջիր ցած, շատ բարձր է:

Բայց տարերքիս մեջ եմ, ուշադրություն չեմ դարձնում նրան ու բարձրանում եմ: Քամի միշտ էլ սիրում եմ, մանավանդ, երբ մազերս արձակած են ու խաղում են քամու հետ: Բայց սա այդ դեպքը չէր, մազերս էլ հավաքած էին: Ես բարձրանում եմ ծառի ամենաբարձր ճյուղերից մեկին, իսկ քամին այս անգամ ճյուղերի հետ է խաղում: Երևի ամենաուժեղ ատրակցիոնը այդքան վախենալու չէ, ինչքան այդ ծառի բարակ, օրորվող ճյուղը: Եվ ահա ձեռքս

պարզում եմ, ներքևից մորս ձայնն է գալիս, ինձ եմ պատկերացնում՝ ձեռքերս ու ոտքերս գիպսի մեջ, մեկ էլ՝ մեղրի կճուճը ձեռքումս է:

Մայրս հոգոց է հանում, ու ես ինձնից գոհ իջնում եմ ծառից, ժպտալով, կարծես մի մեծ գործ էի արել աշխարհի համար: Ոտքերիս դողից հազիվ քայլելով վերջապես նստեցի գետնին:

-Այդ մեկը այստեղից էլ կարող էիր քաղել, ո՜նց վախեցրիր,- նախատում է մայրս՝ ինձնից շատ վախեցած, ու ջուրն է մեկնում ինձ:

-Է՜, մամ, սա ուրիշ դեպք է, հարցը ծիրանը չէր,- ասում եմ ես՝ վերջապես դեմքիս հայտնված ժպիտով, մտքումս ինձնով հպարտանալով:

Երբեմն մարդն ինքն իր առաջ պետք է նպատակներ դնի ու իրականացնի դրանք: Գուցե մի ծիրանն օգնեց ինձ, որ ուրախանամ իմ նպատակին հասնելու համար: Մեջբերեմ Լ. Տոլստոյի հայտի խոսքերից մեկը. «Վատ է, մեռնել»։

Հ. Գ. Ֆիլմն այդպես էլ չդիտեցի:

Հունիսի 21, առավոտյան ժամը 6:00. Նեշվիլի օդանավակայանի ճանապարհը: Հոսթ մամայի ձեռքն իմ ձեռքում: Հոսթ պապայի՝ «Կարծես թե երեկ էր, որ քեզ հակառակ ուղղությամբ էինք տանում»: Լռություն: Ճանապարհին անսպասելիորեն առաջացած խցանում: Անհանգստանում ենք:

Օդանավակայանի մուտքը: Ճամպրուկների ծանրության տակ քաշած խորը շունչ: Գրկախառնություններ,վերջին մաղթանքներ ու արցունքներ, լիքը արցունքներ: Միմյանց չմոռանալու ու օրերից մի օր անպայման այցելելու խոստումներ: Ինքնատիրապետման ջանքեր: Դառը ժպիտ:

-Գնացի, սիրում եմ ձեզ:

Թեքվեցի, Ջեքին վերջին րոպեին բռնեց ձեռքս:

-Էս դեռ «ցտեսություն» չի, էս «առայժմ» ա:

-Իհարկե,- ժպտացի ես՝ վերջին անգամ փորձելով հիշողությանս մեջ դրոշմել այնքան սիրելի ու հարազատ դարձած դեմքերը:

Հունիսի 21, 11:07. Վաշինգթոնի օդանավակայան: «Ֆլեքսների» չատից անընդհատ ծանուցումներ: Մի քանի մետր հեռավորության վրա նստած են ընկերներս, որոնց համարյա մի տարի է՝ չեմ տեսել:

-Եվ, ո՞ւր ես:

-Վաշինգթոնում եմ:

-Լավ, ուրեմն շուտով կգտնենք իրար:

Ամբոխի մեջ փնտրում եմ վառ կապույտ շապիկները, որոնցով տարորոշում եմ ընկերներիս:

-Եվաաաաա՜…

Դե, երևի թե էլ կարիք չկա նկարագրելու, թե ինչ է պատահում, երբ երկու հայեր գտնում են իրար:

Հունիսի 22, առավոտյան ժամը 8:10. Վիեննայի միջազգային օդանավակայան: Դեռ 14 ժամ սպասելու ենք: Դե արի ու դիմացիր: Իհարկե, ստեղծագործ ու տաղանդավոր խմբի հետ եմ ճամփորդում, բայց վստահ եմ, որ բոլորիս տաղանդներն ու մտքերը միասին 14 ժամ մեր զբաղվածությունը չեն ապահովի: Պարապությունից ծանր տանջանք չկա:

Հունիսի 22, երեկոյան ժամը 10:20. Թռանք: 3 ժամից կլինենք Երևանում: Թվում է, թե սիրտս ուր որ է կկանգնի:

Հունիսի 23, գիշերվա ժամը 3:05.

-Հը, սիրտդ սկսեց արա՞գ խփել,- հարցրեց կողքիս նստած հայ տղամարդը:

20 րոպեից Հայաստանս գիրկս կառնեմ:

Ի՞նչ 20 րոպե: Ամեն րոպեն մի տարի էր թվում: Աչքերս լցվեցին, շունչս ծանրացավ, ամբողջ մարմնովս սարսուռ անցավ: Տնեցիք դռների մյուս կողմում են: Հայաստանի զով քամին նուրբ շոյեց դեմքս, ու ականջիս շշնջաց.

Սա Երևանն է, այստեղ դու տանն ես,
Ուր քեզ սպասում են դեռ կեսգիշերին…

Հեղափոխության հետ կապված ցույցերը, բողոքի ակցիաները, երթերը ավարտվեցին: Ի վերջո, մենք հասանք մեր նպատակին: Երևան գնալ չկարողացա, թեպետ շատ էի ուզում: Չէի խոսի էս դեպքերի մասին, եթե ես էլ ինչ-որ դեր չունենայի: Գյուղում շատ պատանիներ համախմբվեցին և կազմակերպեցին բողոքի ակցիաներ մեր գյուղում, երբեմն էլ մյուս գյուղերում:

Ապրիլի 23-ին առաջին անգամ արեցինք երթը: Գյուղն ունի երկու դպրոց՝ իր ազատություն ցանկացող պատանիներով: Չնայած այն բանին, որ այն դպրոցում, որտեղ ես եմ սովորում, միայն ես ու քույրս էինք մասնակցում ցույցերին, այնուամենայնիվ, մենք համառորեն մյուս դպրոցի աշակերտների հետ գնացինք: Դպրոցում որոշ խնդիրներ առաջացան իմ՝ ցույցերին մասնակցելու հետ կապված: Նույն օրը հրաժարական տվեց Սերժ Սարգսյանը, ու էդ նորությունից հետո էն մարդիկ, ովքեր ինձ արգելում էին մասնակցել, մեղմացան ու իրենք էլ մասնակցեցին:

Մենք ոտքով 3 կմ գնում էինք, 3կմ հետ էինք գալիս: Մենք մտածում ու պլակատի վրա էնպիսի տողեր էինք գրում, որ մարդկանց մեջ եռանդ էր մտցնում: «Քանի որ կա Ապարանը, չի վախենա Փաշինյանը», «Keep calm and love Nikol» ու նմանատիպ այլ նախադասություններ:

Գիտեք, որ գյուղը սիրում է բամբասել, քննադատել, հետևից խոսել, «անուն կպցնել»:

Էդ էն ժամանակն էր, երբ դու գետնին կարող էիր հանգիստ նստել, որովհետև չէին ասի. «Էս մարդու աղջիկը չի ամաչել, գետնին ա նստել կամ պառկել»:

Էդ էն ժամանակն էր, երբ դու ճանապարհի մեջտեղում պարում էիր, չէին ասում. «Հլը էսինչ մարդու աղջկան նայի, չի էլ ամաչում, ճամփի մեջտեղը պարում ա»:

Էդ էն ժամանակն էր, երբ դու արդեն տուն ես գնում ու ինչ-որ բարի մարդ ուզում է իր մեքենայով տանել տուն, չէին ասի. «Էս աղջիկը ինչ վատ աղջիկ ա, չամաչե՞ց՝ անծանոթ մարդու ավտոն նստեց»:

Ու այսպես էդ օրերին գյուղում հավես հեղափոխություն եղավ: Որոշ մարդկանց մասին մեր կարծիքը փոխվեց, որոշ մարդկանց հետ էլ ավելի մտերմացանք: Սովորեցինք մեր ազատության, մեր բարեկեցիկ կյանքի համար պայքարել, գլուխ բարձրացնել: Ու գալիք սերունդներին շատ ավելին սովորեցնել:

Ողջույն, այսօր ուզում եմ մի հետաքրքիր մարդու մասին խոսել: Գոռ Պապերտյանի մասին պետք է պատմեմ, ով տարիքով մի փոքր մեծ, բայց հոգով երիտասարդ է: Նախքան պատմելը, մի փոքր ներկայացնեմ, թե որտեղից եմ ճանաչում նրան:

Առավոտ էր, արթնացա հեռախոսի զանգից։ Քույրս էր, պատասխանեցի և նա ասաց, որ մի մարդ կա, ով ուզում է գնալ հին գյուղ, սակայն տեղանքին այդքան էլ ծանոթ չէ, գուցե ես ուղեկցե՞մ նրան: Դե, ես համաձայն էի, զանգեցի Գոհարին, որ միասին գնանք: Նա էլ համաձայնեց:

Շուտով տեսանք Գոռին և նրա հետ ճանապարհ ընկանք: Այդ ընթացքում պատմում էինք թե՛ մեր նոր գյուղի, թե՛ հին գյուղի մասին: Իսկ հետո սկսեցինք մեր «հարցաքննությունը»: Դե, նա էլ մեծ հաճույքով պատասխանում էր:

Գոռը Հայաստանի տարբեր վայրերով էր շրջել, լուսանկարել էր եկեղեցիներ, խաչքարեր, այն ամենը, ինչը վկայում է, որ այդտեղ մենք՝ հայերս ենք եղել: Նա ասում էր, որ օնլայն քարտեզների վրա հայկական մի շարք վայրեր նշված են որպես ադրբեջանական տարածքներ: Նա նաև ասում էր, որ Ադրբեջանը միլիոններ է ծախսում կեղծ գրքեր

տպագրելու համար, սակայն եթե ինքը լուսանկարի, մի փոքր պատմություն գրի, և տեղադրեն տարբեր տուրիստական կազմակերպությունների էջերում, բոլորը կիմանան, որ դա մերն է, ոչ թե Ադրբեջանինը:

Ինտերնետում շատ ճշգրիտ տեղեկություններ կան Հայաստանի հնագույն եկեղեցիների մասին և նրանց մասին, որոնց մասին շատերը չգիտեն, որոնք դժվար վայրերում են:

Նա Ռուսաստանում է բնակվում և եկել է Հայաստան հենց այդ աշխատանքը կատարելու համար: Ասում էր, որ եթե միայն Ռուսաստանում էլ կարդան, դա հսկայական աշխատանք կլինի:

Երբ հարցրինք՝ միայնակ է աշխատում, թե թիմ ունի, նա պատասխանեց, որ մենակ է աշխատում, սակայն առաջիկայում նախատեսում է լուսանկարիչների թիմ հավաքել, որովհետև այնքան պատմամշակույթային կոթողներ ունենք, որ ինքը մենակ չի հասցնի:

Նաև մտածում էր Հայաստանի տարբեր վայրերից երեխաներին տանել ուրիշ համայնքներ և ծանոթացնել այնտեղի պատմությանը, եկեղեցիների և մեր ազգայինը պահող ամեն ինչի հետ:

Նրա գաղափարը հրաշալի էր, մենք մեծ ոգևորությամբ էինք լսում, հարցեր տալիս:

Շուտով հասանք հին գյուղ, այնտեղ համայնքաբնակները թութ էին թափ տալիս, գնացինք դա էլ նրան ներկայացնելու:

Երբ արդեն հետ էինք գալիս, ես չեմ հիշում վերջին ոլորանները ոնց հաղթահարեցի, բայց հիշում եմ, որ հետներս ջուր չէինք վերցրել, ես էլ ծարավից «մեռնում» էի: Հետո հրաժեշտ տվեցինք Գոռին և վերադարձանք տուն:

Հ. Գ. Առաջարկում եմ՝ եթե կան լուսանկարիչներ, ովքեր պատրաստ են օգնելու, թող միանան Գոռին, կարծում եմ, հետաքրքիր նախաձեռնություն է իրականացնում: Եվ ուրեմն՝ քայլ արա, միացիր Գոռին:

Մենք պատրաստվում էինք մրցույթի: Այն մրցույթին, որի մասին մի անգամ արդեն պատմել եմ: Բայց եթե չեք հիշում, նորից կպատմեմ: Մեր դպրոցում անգլերենի մրցույթ էր լինելու երկու թիմերի միջև: Ես մեր թիմի ավագն էի: Մենք ամեն օր փորձ էինք անում: Արդեն գարուն էր, ու մենք որոշեցինք հերթական փորձն անել Գևորգենց տան բակում: Գևորգը Կոնդում է ապրում: Կոնդի ոլոր-մոլոր ճանապարհներով բարձրանալով, շնչակտուր տեղ հասանք:

-Երեխեք, հասանք,- ասաց Գևորգը,- կանգնեք, հիմա ես ձեզ ցույց կտամ իմ շանը:

-Մենակ գնացեք,- ասացի ես,- ես չեմ գա:

Եթե չգիտեք, ապա ասեմ, որ ես շներից շատ եմ վախենում:

-Ոչ,- ասացին բոլորը և սկսեցին ինձ հրել:

Հրելուց իրար վրա ընկանք: Ի վերջո հրելով ինձ ներս մտցրին: Շան բույնը տան կողքին էր, և դռնակը փակված էր ցախավելով: Սկսեցինք փորձը:

-Սամվել, I have got a brother: Սարքիր հարցական և ժխտական:

Այդ պահին ես ճչացի.

-Շունը:

Գևորգի չարաճճի եղբայրը բացել էր դռնակը և դուրս հանել շանը:

Թե ինչ եղավ հետո, ավելի լավ է չպատմեմ: Բայց դա մեր առաջին ու վերջին այցելությունն էր Գևորգենց տուն: Բա՞:

Նարինե Դանեղյան 11տ., 2002թ.

Մեծ շունչ քաշելով՝ ավարտելով քննությունները, ուզում եմ ձեզ ներկայացնել 2017-2018 ուսումնական տարին՝ իմ առաջին կուրսը։ Անսահման արագ անցավ այս մի տարին։ Հիշում եմ սեպտեմբերի 1-ը, որ առանց հասկանալու, առանց պատրաստվելու նոր կյանք էինք մտնում։ Նոր, որտեղ կան թե՛ հիասթափություններ, թե՛ ուրախություն, թե՛ տխրություն։ Մի լսարանում 43 ուսանող, բոլորը տարբեր մտածելակերպի, 43 նոր ու կայացած ես-եր, որ առանց հասկանալու նոր կյանքի իմաստը՝ մեծ քայլ կատարեցին դեպի համալսարան։

Հիշում եմ, երբ ուսանող չէի, իսկ քույրիկս նոր էր ընդունվել, ասում էր՝ դեկան, դեկանատ, զամդեկան, միշտ մտածում էի՝ լավ ես է՞լ եմ նույն բառերը ասելու։ Երբ ընդունվեցի, հիշում էի այս ամենը ու խորը շունչ քաշելով ասում.

-Հա, էս էն ամեն ինչն ա, ինչ քույրիկիցս էի լսում։

Նոր ընդունված ուսանողի նման սկզբում պարտաճանաչ նստում էինք դասերին, նույնիսկ մի վայրկյան չէինք ուշանում զանգը տալուց։ Մի քանի ամիս հետո նոր հասկացանք, որ կարելի է մի քիչ ուշանալ՝ մի քանի վայրկյան։ Կարևորն այն է, որ սիրում ենք մեր համալսարանը, մեր ֆակուլտետը, մեր կուրսեցիներին։ Սիրում, հարգում, մի քիչ վիճում, իսկ հետո նորից սկսում ժպտալ իրար։

Մի քիչ պատմեմ իմ կուրսեցիներից։ Ամենակարևորն այն է, որ միշտ կհիշեմ ու կկարոտեմ այն ամենը, ինչ կապված էր այս մի տարվա հետ։

Երբեք չեմ մոռանա Ինգայի ասած. «Օ՜, բոժե մոյ»-ը։ Ինգ, լավ կհիշես, ինչքան էի ասում՝ մի հատ կասե՞ս էլի քո ասածը։

Լուս, դե գիտես՝ մենք եթե մի բան ենք ուզում ասել, ուրեմն՝ միշտ իրար հետ ենք ասում ու անպայման հավասար։

Վերգինե, չասեմ էլի էն, որ ջղայնացած ժողով եմ անում, իսկ դու ամենավերջում ամեն ինչ անում ես, որ ինձ խառնես, ես էլ ծիծաղեմ, բայց դե գիտես՝ մեկ է՝ չի ստացվում:

Մար, դե քո «գիտեմ»-ը․ մենք խոսք ենք տվել, որ քեզ պետք է մինչև չորրորդ կուրս սովորեցնենք, որ երբ ասում են՝ սիրուն ես, Մար ջան, ոչ թե ասես՝ գիտեմ, այլ ուղղակի՝ շնորհակալություն։

Ամենավերջում ուզում եմ պատմել ամենահավես, ամենակարևոր մարդու մասին՝ Աննայի։ Հա, հիշում եմ՝ ոնց չէինք սիրում իրար, յոլա չէինք գնում իրար հետ, իսկ հիմա ամենամտերիմ ընկերուհիներ ենք, մենք ամենահավես, ուրախ ու նույնիսկ տխուր պահեր ենք ունեցել իրար հետ։

Ես սիրում եմ իմ համալսարանը, իմ կուրսը, դասախոսներին։ Կարևոր են բոլորը կյանքում՝ ամենամեծ քայլերը անելու համար։

Հիմա ուզում եմ փակել մեր լսարարանի դուռը ու թողնել այնտեղ առաջին կուրսի ամենավառ, գունավոր, պայծառ օրերը։ Ուզում եմ՝ երկրորդ կուրսում ժպիտները, սերն ու հարգանքը կրկնապատկվեն։ Անկեղծ, շատ կկարոտեմ:

Ինչպես արդեն գիտեք, կամ գուցե դեռ չգիտեք, արդեն մեկ ամիս է, ինչ Հայաստանում եմ: Բայց մինչև հիմա չեմ պատմել իմ առաջին տպավորությունների մասին, երբ տուն հասա: Հիմա ժամանակն է: Գիտես, երբ տանը չես լինում, անընդհատ մտածում ես, որ այս կամ այն բանը կանեիր, եթե տանը լինեիր: Կամ ասում ես, որ կարոտել ես ամեն ինչ, նույնիսկ այնպիսի բաներ, որ միշտ տանել չես կարողացել:

Եվ այսպես, իմ առաջին տպավորութունները բողոքների ու մեկ-մեկ էլ գոհունակության տեսքով են:

Ուրեմն, մեր երկար ու հոգնեցուցիչ թռիչքներից հետո, 14 ժամ Վիեննայում սպասելուց հետո վերջապես Երևան բերող օդանավի մեջ ենք: Ու նույնիսկ այդ պահին մի տեսակ դեռ չէի գիտակցում, որ այս անգամ կապող թռիչք չէ, այլ իրոք տուն էի հասնում: Իհարկե, ամեն ինչ ավելի հավատալի դարձավ, երբ հեռվից երևացին Երևանի լույսերը: Չես պատկերացնի՝ ինչ տարօրինակ զգացում էր: Բոլոր հայերով իրար ձայն ենք տալիս, թե՝ տեսեք, Երևանի լույսերն են: Հետաքրքիր էր տեսնել օտարերկրացիների հայացքները մեզ այդպես ոգևորված տեսնելիս: Մեզ համար Երևան հասնելը, մեկ տարի տնից հեռու լինելուց հետո, հայրենիքը այդքան կարոտած լինելուց և այդքան շատ մեր երկրի մասին ուրիշների մոտ խոսելուց հետո վերջապես տուն հասնելն էր: Հասնել այն հայրենիքը, որով հպարտանում էինք օվկիանոսից այն կողմ:

Վերջապես վայրէջք կատարեցինք: Չեք հավատա, որ ասեմ՝ վազում էինք դեպի բոլոր անցակետերը, որ վերջապես դուրս գանք մեզ դիմավորող բազմության մեջ: Եվ չնայած մեր այդքան ոգևորությանը, կար որոշակի հիասթափություն:

Հենց մտանք «Զվարթնոց» օդանավակայան, արդեն պարզ էր, որ Հայաստանում ենք: Չնայած մեր պայծառ ու ժպիտով լի դեմքերին, բոլորը շատ ջղային էին թվում: Հիմա հասկանում եմ, որ դա ուղղակի նրանց դեմքի մշտական արտահայտությունն է: Օդանավից դուրս գալուն պես արդեն սկսվեցին. «էս ինչ շոգ ա» բողոքները, որը արդեն մեկ ամիս է՝ շարունակվում են ամեն օր, մինչդեռ ԱՄՆ-ում մտածում էի, թե ինչքան կարելի է օդորակիչը միացրած պահել, մի քիչ էլ արևի ջերմությունը վայելեք: Այս ամենի հետ էլ մամային անընդհատ թվում էր, թե ես մրսում եմ:

Հետո մի քանի օր անցնում է, ու հասկանում ես, որ Հայաստանում այդպես էլ հերթ կանգնել չսովորեցին, իսկ ճշտապահությունը դեռ շատ ճանապարհ ունի անցնելու: Ու հենց այստեղ հասկանում ես, որ մշակութային շոկի մեջ ես:

Բայց դա մեկ-երկու շաբաթվա հարց է: Հետո արդեն այդքան սթրեսի մեջ չես ընկնում, այլ ուղղակի նյարդայնանում ես հարևան տատիկի հարցաքննություններից, տրանսպորտի մշտական ուշացումներից ու բոլորի անժպիտ հայացքներից:

Դե ինչ արած, սա էլ մեր հայրենիքն է՝ իր թերություններվ հանդերձ, որ միևնույն է, թանկ է ու հարազատ, որին այդքան կարոտել էինք: