Մանկությանս ամսագիրը՝ «Լոլո»

Փորփրում էի պահարանի դարակները: Գտա «Խաբարբզիկները», «Ռեանիմանիայի» գրքույկը, «Ուրախ գնացքը» և հանկարծ աչքովս ընկան «Լոլոները»:

«Լոլոն» իմ մանկության ամսագիրն էր: Ես այն կարդում էի, երբ 7 տարեկան էի: Բացեցի ամսագրերը, և շատ հիշողություններ արթնացան: Տեսա այն ճանապարհորդական պատմությունները, որոնք ես մեծ հաճայքով կարդում էի և ուզում էի, որ ես էլ Լոլոյի (ամսագրի գլխավոր հերոսի) նման ճանապարհորդեի, նաև Լոլոյի մասին կոմիքսները, Նարեկի, Վահեի, Նարեի կոմիքսները՝ նրանց արկածների մասին, որոնք այդպես էլ անավարտ մնացին, և ես չիմացա, թե ինչ եղավ վերջում: Հիշում եմ, որ մի ժամանակ ես ուզում էի լինել Նարեի տեղը և Նարեկի ու Վահեի հետ արկածների մեջ ընկնել:

Տեսա հայտնի մարդկանց մասին պատմությունները, որոնք կարդալով հասկացել էի, որ նրանք էլ մի ժամանակ մեր պես սովորական մարդիկ են եղել: Ամենաշատը ես սիրում էի Մոցարտի մանկության մասին զվարճալի պատմությունները:

Որոշ էջեր կտրել էի և օգտագործել: Ես բացել էի պահարանը կոլաժի համար նյութեր գտնելու համար: Այս անգամ հետևում էի, որ իմ սիրած էջերը չկտրեմ: Չկտրեցի իմ սիրած պատմությունների նկարները, անգլերեն դասերի էջերը, կոմիքսները:

«Լոլոյում» պատմվում էր այն ժամանակվա նոր ֆիլմերի, մուլտֆիլմերի մասին: Հիշում եմ, որ առաջին անգամ «Կարիբյան ծովի ծովահենների» մասին իմացա «Լոլոյից»:

Մի անգամ ես նկարել էի Լոլոյին և նամակ գրել:

«Լոլոյի» տարեդարձին նվիրված համարը իմ սիրած համարներից էր: Այնտեղ ես կարդացի հայտնի գյուտերի մասին: Դրանցից ամենաշատը ես հավանում էի հեռախոսի գյուտի պատմությունը:

«Լոլոյում» նաև կային «Իմ տատիկ Թամթիմարին», «Կաղանդ պապը», «Երբ մտքերը սառչում են օդում» և այլ պատմություններ: Դրանցից ամենաշատը սիրում էի «Երբ մտքեր սառչում են օդում»-ը:

Մի քանի տարի անց «Լոլոն» էլ չէր տպագրվում: Մենք պահեցինք այդ ամսագրերը, և դրանք մինչև հիմա դրված են պահարանում՝ իրենց հիշողություններով:

Պարը և Լուսինեն

Լուսինե Եսայանը իր ընդունակություններով երբեք չի պարծենում, այլ դրանք փորձում է թաքցնել: Նա ընդամենը 15 տարեկան է, ապրում է Գեղարքունիքի մարզի Գագարին ավանում:

-Ինչպե՞ս որոշեցիր հաճախել պարի:

-Պարն իմ նախասիրություններից մեկն է և այն ինձ մեծ բավականություն է պատճառում: Դպրոցում հայտարարությունը լսելուց հետո անմիջապես վազեցի տուն և լուրը հայտնեցի մայրիկիս: Մենք շտապեցինք երաժշտական դպրոց, որտեղ և տեղի էր ունենում ընդունելությունը:

-Քանի՞ տարի է, ինչ հաճախում ես պարի:

-Պարի հաճախում եմ արդեն 5 տարի:

-Ինչպիսի՞ հաջողությունների ես հասել այդ տարիների ընթացքում:

-Ամենամեծ հաջողությունն ինձ համար այն շրջապատն էր, որ ես ձեռք բերեցի։ Նաև հասկացա, թե ինչ է իսկական ընկերությունը: Եվ հետո մեր խումբը ճանաչում ստացավ տարածաշրջանում, և մենք հանդիսանում ենք լուրջ մրցակից շատ այլ խմբերի համար:

-Ի՞նչ պարեր եք սովորել: Կներկայացնե՞ս դրանցից մի քանիսը:

-Մենք սովորել ենք «Յարխուշտա», «Բերդ», «Ղարաբաղի եղնիկ», «Փափուրի», «Ծաղկաձորի», Վալս, Վրացական, «Ադանա», «Արփա-Սևան», «Թամզարա», և բոլորն էլ փորձել ենք լավագույնս կատարել։ Չգիտեմ՝ ինչքանով ենք մենք մեզ արդարացրել, սակայն մեր ուսուցիչը երբեք չի դժգոհել և մեծ ոգևորություն է մեզ ներշնչել, ինչը նպաստում է արագ առաջ գնալ:

-Հաճախակի՞ ես մասնակցել համերգային շրջագայությունների:

-Դրանք հիմնականում տեղի էին ունենում Հայաստանում և մրցութային ձևաչափով: Գավառում տեղի ունեցած մրցույթին մասնակցեցինք, հաղթեցինք և հնարավորություն ստացանք մեկնել Վրաստան՝ Քոբուլեթի քաղաք, որտեղ տեղի ունեցավ միջազգային մրցույթ: Չնայած առանց ծնողների էինք մեկնել, ուշադրության պակաս չէինք զգում: Նա, ով ճանաչում է ուսուցչիս՝ կփաստի, որ մեր նկատմամբ շատ ուշադիր է և հոգատար:

-Արդյո՞ք հեշտ էր քեզ համար առաջին անգամ բեմ բարձրանալը:

-Մենք դեռ մեկ ամիս էր, ինչ հաճախում էինք պարի, երբ ներկայացրեցինք մեր առաջին համարը: Ուրախությունն ու ոգևորությունը այնքան շատ էր, որ մոռացնել էր տվել լարվածությունը, այնպես որ, այդքան էլ դժվար չէր:

-Երբևէ ստացե՞լ ես մենապարուհու դեր:

-Այո՛, մի քանի անգամ: Այ, այդ ժամանակ լարվածությունս ավելի մեծ էր, քանի որ մեծ էր պատասխանատվությունը:

-Որպես մենապարուհի, ո՞ր պարերն ես պարել:

-«Ղարաբաղի եղնիկ», «Ադանա» և մեր վերջին սովորած պարը՝ «Արփա-Սևան»: Դա մեր վերջին ելույթն էր, հետո մեր խումբը կորցրեց իր ուժը և մի օր էլ՝ փակվեց:

-Բացի պարից ուրիշ ի՞նչ նախասիրություններ ունես:

-Սիրում եմ նկարել, հետաքրքրված եմ սուսերամարտով, սիրում եմ լուսանկարել, բայց ամենաշատը սիրում եմ ճամփորդել և երաժշտություն լսել:

-Հետագայում կշարունակե՞ս պարի ուղին:

-Այն ինձ համար շատ հարազատ է դարձել, բայց չեմ կարծում, որ կրկին այդ ուղին կընտրեմ։ Այժմ այլ ծրագրեր ունեմ և մտածում եմ առաջնորդվել դրանցով: Կարևոր է, երբ մարդ տեղյակ է ամեն ինչից, ուզում եմ ասել՝ սովորել օտարազգի պարեր, բայց չիմանալ ազգայինը՝ իմ կարծիքով, աններելի է, որովհետև անցյալը, ներկան և ապագան մեր ինքնությունն է:

Ես համաձայն եմ, որ յուրաքանչյուր հայ պետք է իմանա ու երբեք չմոռանա ազգային երգերն ու պարերը, որով մեր նախնիներն են առաջնորդվել, պարը եղել է նրանց կյանքի կարևոր մասը: Ցավալի է, որ մարզերում պարի դպրոցները չեն կարողանում երկար գոյատևել, իսկ շատ տաղանդավոր երեխաներ անտեսվում են և հիասթափվում։ Պետք է այնպես անել, որ մշակութային կյանքը մարզերում ևս ծաղկի, և Լուսինեի նման հարյուրավոր տաղանդավոր պատանիներ ու աղջիկներ կարողանան բացահայտել և զարգացնել իրենց տաղանդը:

arman arshak

Ցտեսություն, ոչ թե` մնաս բարով

Սեպտեմբերի հինգն էր, երբ դասղեկը մտավ դասարան ու նրա. «Երեխեք, նոր աշակերտուհի պետք է գա մեր դասարան այսօր»,- խոսքերը բոլորիս համար դժգոհության առիթ դարձավ։ Դե, դասարանում 16 աշակերտ էինք, ուզում էինք քիչ մնալ: Դե, քիչ քանակով լավ է, դասերն ավելի արդյունավետ են անցնում։ Բայց դասարան մտավ մի պայծառ ու արևոտ աղջնակ, ու առաջին բանը, որը անցավ իմ մտքով, հետևյալն էր. «Չնայած մեկով ավելացանք, բայց պայծառացանք»։

Ու եղավ այնպես, որ նստեցինք մի նստարանի։ Արդյոք դա՞ էր ճակատագիրը, արդյոք իրար կողքի նստելով դարձանք մտերիմնե՞ր։ Ու եկավ մի օր, երբ իմացա, որ շուտով Արուսիկը (հա, մոռացել էի ասել, որ այդ պայծառ աղջնակի անունը Արուսիկ էր) պետք է լքեր Հայաստանն անվերադարձ։ Դե հա, մտածեցի, որ մի շող կպակասի Հայաստանից։ Ու ինչքան նմանատիպ շողեր են լուսավորում այլ երկրները։

Ու որքան էլ տարօրինակ թվա, մենք իրար «մնաս բարով» մաղթեցինք կանգառում: Չէ, չէ, դա այդքան էլ հաջողություն չէր, դա ցտեսություն էր՝ սպասելով հաջորդ հանդիպմանը, հանդիպում, որը ինքներս էլ չգիտեինք՝ կլինի՞, թե՞ ոչ։ Ու այսօր, երբ Արուսիկը դասարանում չէ, ու կարող ենք մեկ սեղանով դատարկել դասարանը, դա չենք անում: Իմ կողքի նստարանը`Արուսիկի տեղը, միշտ դատարկ է մնում և սպասում է նրա վերադարձին:

anush hovhannisyan

Մի դժգոհեք

Ահ, ինչ հետաքրքիր են մարդիկ: Իրոք, մի փոքր ուշադիր լսեք, թե ինչ են խոսում, և վերջ: Մեկ կտեսնես՝ գների թանկացում, մեկ՝ աշխատավարձ, մեկ էլ՝ հոպ, հասանք եղանակներին: Դե հա, ինչ արած, ամեն եղանակ իր հետաքրքրությունն ու դժվարություններն ունի: Ախր, ինչո՞ւ եք այդքան փնթփնթում ու բարդացնում ամեն ինչ, որ խոսեք, քննարկեք, հանկարծ ձմեռը կդառնա մեղմ ու տա՞ք, ամառը՝ հով ու երկա՞ր: Չէ, բան էլ չի փոխվի: Ու ամեն անգամ հիշում եմ իմ լավ ուսուցչուհու խոսքերը.

-Եթե մի բան պետք է այսպես թե այնպես լինի, սիրով նայիր ու արա. ամեն ինչ ավելի լավ ու հեշտ կստացվի:

Փորձեք մի փոքր սիրով նայել ամեն ինչին:

Վերջերս հյուրեր ունեինք: Խոսեցին հազար ու մի թեմայից ու մեկ էլ.

-Էս տարի ձմեռը շատ խիստ է, ձյունն էլ շատ եկավ ու հլը անդադար գալիս ա: Ուֆ՜, հոգնեցինք, էլի:

- Մի պահ էլ ասեցին Թուրքիայից իբրև տաք հոսանքներ են գալիս, դրանց տաք հոսանքել ա սուտ, այ մարդ, գոհ ենք դրանցից:

Հը՞, դեպի Անտարկտիդա ուղեգիր պատրաստե՞նք հատուկ քեզ համար: Ի՞նչ էիք ուզում, ձմեռը առանց ձյա՞ն: Եկեք համաձայնվեք, որ առանց ձյան իրոք անիմաստ կլիներ:

-Ա՜, թող միշտ ամառ լինի, թե չէ՝ էս ինչա ջրերը սառեցին, ճանապարհները, բա էլ ասելու չի: Ահավոր ա:

Ես հիշեցի. դու հենց այն նույն մարդն ես, ով ամռան շոգին չդիմանալով, ձմեռ էր ուզում: Ես հիշում եմ ամեն ինչ: Չփորձեք դժգոհել: Կցանկանա՞ք մեկնել Եգիպտոս, տաք ավազ ու արև:

-Հեսա մի կերպ էս ցրտից կպրծնենք, ու գարուն: Խելառ մարտ:

-Էդ հեչ, բա աշո՞ւնը, էնքան անձրև ա գալիս, խոնավանում ենք: Թե ասա՝ ինչի ա էդքան անձրև գալիս:

Այ, էստեղ ուզում ես մի տոմս էլ առնել դեպի Բրիտանիա, որ գնա «կարոտը առնի» անձրևից:

Տեսնես, որ ամբողջ տարին միապաղաղ լիներ ու մի եղանակ, ինչի՞ց էին դժգոհելու:

arxiv

Ինչպես հետաքրքիր դարձնել կյանքը

Առավոտյան արթնանում ես ու հորանջում, ձգվում, հետո գնում ես լվացվելու ու քնկոտ վերադառնում կրկին քո սենյակ, որ հագնվես: Նստում ես մահճակալիդ, մի երկու անգամ հորանջում ու կրկին ընկնում փափուկ բարձիդ վրա ու հենց այդպես, առանց ծածկվելու, նորից քնում: Հետո հանկարծ արթնանում ես ու նայում ժամացույցին: Վա՜յ, ուշացար… Արագ հագնվում ես ու վազում խոհանոց:

Ապա մեկ րոպեով թռեք Լուսին, հետո իջեք, որ ձեզ մի բան ասեմ: Կրկին նայեք Լուսնից եկածի աչքերով ձեր առօրյա կյանքին, որը ձեզ միշտ միապաղաղ ու ձանձրալի է թվում: Մի՞թե հրաշալի չէ, որ դու կարող ես քայլել, արթնանալ, վազել և այլն…

Իհարկե, ես հոգեբան չեմ և չեմ պատրաստվում այժմ ձեր աչքերը, կոպիտ ասած, բացել, բայց ուզում եմ ասել, որ կյանքը հիասքանչ է…

Մի օր Նարինեի՝ ընկերուհուս հետ շատախոսում էինք հեռախոսով, որոշեցինք շաբաթ օրը դուրս գալ զբոսնելու:

-Դե, մի քիչ ման կգանք, հետո կնստենք մի սրճարանում, կխոսենք,- առաջարկում էր ընկերուհիս:

Եկավ երկար սպասված շաբաթ օրը: Մի փոքր զբոսնեցինք, հետո նստեցինք Չարենցի արձանի մոտ ու «ջրիկացանք»: Մի խոսքոքվ, ժամանակը լավ անցավ, մի լավ ջրիկացանք, մինչև վերջ մեր «ջրերը քամեցինք» ու եկանք տուն: Ոչ մի գրոշ չծախսեցինք, սրճարան չգնացինք ու շատ էլ լավ ժամանակ անցկացրինք: Իսկ դուք հարցնում եք. «Կապվա՞ծ է արդյոք կյանքի հետաքրքրությունը ֆինանսներից»… Իհարկե, ոչ: Դե, համարյա` ոչ: Բայց եթե ավելի խորը մտածենք, 50 տոկոսով՝ այո, 50-ով՝ ոչ:

Իրականում ամեն ինչ կախված է մարդուց:

hranush suchyan 1317-2

Բարեկենդանը՝ Գավառի բարբառով

ժամանակին մե մարդ ու մե կնիկ են հլնում: Էս մարդ ու կնիկը միշտ կռվելիս են հլնում: Մարդը կնգան ա ասում` հիմար, կնիկը՝ մարդուն:
Մե օր էլ մարդը մե քանի փութ եղ ու բրինձ ա առնում, տանում տուն:

Կնիկը ասում ա.
Ա՛յ, ասում եմ հիմար ես, չես հավատում, էսքան եղն ու բրինձը միանգամից ինչի՞ խմար ես առե բերե. խերդ քելե՞խն ես տալում, թե՞ տղիդ հարսանիքն ես անում: -Ի՞նչ քելեխ,ի՞նչ հարսանիք, այ՛ կնիկ, ի՞նչ ես խոսում, տար պախա՝ բարեկենդանի խմար ա:
Կնիկը հանգստանում, տանում պախում ա:
Հնցնում են օրեր, էս կնիկը հիշկում, հիշկում, բարեկենդանը չըգալում: Մե օր էլ շեմին նստուկ ա հլնում, տենում մե մարդ վռազ-վռազ ճամփով հնցնում: Ձեռը դնում ճակատին ու ձեն ա տալում.

-Ախպե՛ր, ախպե՛ր, հլը կայնի:
Էս մարդը կայնում ա:

-Ախպե՛ր, բարեկենդանը խո դու չե՞ս:
Էս մարդը տենում, որ էս կնկա ծալը պակաս ա, մտածում ասա խա՝ տենա ինչ ա դուս գալում.
-Խա, ես եմ բարեկենդանը, քուր ջան, ի՞նչ ես ասում:

-Էն եմ ասում, որ մենք քո ծառան խո չե՞նք, որ չես գալում քո եղն ու բրինձը պաղենք: Հնչի՞ չես գալում քո ապռանքը տանես:
-Դը էլ ի՞նչ ես նեղանում, քուր ջան, ես էլ ըտու խմար եմ էկե, ձեր տունն ի ման գալում, չի գթնում:

-Դը հարի տար:

Էս մարդը ներս ա մտնում, ըստոնց եղն ու բրինձը տանում:

Մարդը գալում տուն, կնիկը պատմում, որ բարեկենդանը էկե, հիր եղն ու բրինձը տարե:

-Վա՛յ քո անխելք տունը քանդվի, որ ասում եմ հիմար ես, հիմար ես էլի…

Ո՞ր յանը գնաց:

-Ա՛յ, էն յանը:

Էս մարդը ձի ա նստում, ընկնում բարեկենդանի հետևից: Ճամփին բարեկենդանը ետ ա հիշկում, տենում մե ձիավոր ա գալում: Գլխի ա ընկնում, որ էսի էն կնգա մարդն ա: Գալում, խասնում ըտուն.

-Բարի օր, ախպերացու:

-Աստծու բարին:

-Խո էս ճանփով մարդ չըհնցա՞վ:

-Հնցավ:

-Ի՞նչ ուներ շլակին:

-Եղ ու բրինձ:

-Որ ձին քշեմ կխասնե՞մ:

-Որդեից կխասնես, դու՝ ձիով, ինքը՝ ոտով: Մինչև քո ձին չորս ոտ էթա՝ մի՛ն, էրկու՛, իրե՛ք, չո՛րս. էնի էրկու ոտով՝ մե՛կ-էրկու, մե՛կ-էրկու… Շուշուտ կեթա:

-Բը իմա՞լ անեմ:

-Հուզում ես՝ ձիդ թող իմ կուշտը, դու էլ ընդու նման ոտով վազի, կարող ա խասնես:

-Խա՛, էտ լավ ես ասում:

Էս մարդն էլ հլնում, ձին թողում ըստու կուշտը ու ոտով էթում: Էսի էթում թե չէ՝ բարեկենդանը ձիուն բարձում, ճանփեն ծռում, էթում:

Էս մարդը ոտով էթում, էթում, տենում ա չխասավ, ետ ա դառնում: Դառնում, տենում ձին Էլ չկա: Իվար-շիվար դառնում տուն:

Մարդ ու կնիկ թազուց սկսում են կռվալ. մարդը՝ եղ ու բրնձի խմար, կնիկը՝ձիու:

Մինչև հիմի էլ էս մարդ ու կնիկը կռվում են հլը: Էսի ընդուն ա ասում հիմար, էնի՝ ըստուն, իսկ բարեկենդանը լսում ու ծղզում ա:

 

hovik vanyan

Ծուլությունս հաղթեց ինձ

Դեռ հոկտեմբերին էր, երբ առաջին նյութս ուղարկեցի 17.am-ին: Կարելի է ասել, որ դա 2016թ.-ի իմ առաջին ու վերջին նյութն էր:

Երկու ամիս կլինի, ինչ չեմ գրում 17.am-ին: Հիմա ինքս ինձ վրա զայրանում եմ ու չեմ կարողանում հասկանալ, թե ինչո՞ւ չէի գրում, ինչո՞ւ էի ծուլանում, չէ որ այնքան ոգեշնչված էի, որ արդեն 17-ի թղթակից եմ ու շուրջս կատարվող ամեն ինչից փորձում էի նյութ քաղել: Որտեղ էլ լինում էի, եթե մի բան էր պատահում, որը հետաքրքիր կլիներ նյութ գրելու համար, սկսում էի մտքիս մեջ շարադրել, ու լավ էլ ստացվում էր: Բայց հետո… Հետո` չեմ կարող ասել, թե ալարում էի գրել, բայց ինչ-որ բան խանգարում էր, միգուցե ինձ համարում էի շատ զբաղված ու չէի հասցնում գրել, կամ գուցե ֆեյսբուքն ու այլ սոցիալական կայքերն էին ինձ խանգարում… Չգիտեմ, չի տեղավորվում գլխիս մեջ, թե ոնց ծուլությունը հաղթեց ինձ, ու ես մատնվեցի անգործության…

Լավ, ինչևէ… Որոշեցի սա գրել, որպեսզի ինձ ավելի պատասխանատու զգամ ու սրանից հետո միշտ հետաքրքիր նյութերով հանդես գամ…

Խմբագրության կողմից. Ողջունում ենք որոշումդ, հուսանք այսուհետ բազմաթիվ թղթակցություններով հանդես կգաս 17-ում:

 

tatev aghazaryan

Արտյոմի հոդվածից հետո

Երբ կարդացի Արտյոմ Սաֆարյանի «Գրագողություն» հոդվածը, որոշեցի հենց այդ պահին մտքիս եկածը գրեմ: Բայց բնավորությանս համաձայն, ինքս ինձ ասացի. «Չէ, Տաթ, մի քիչ սպասիր, հետևիր անցուդարձին, որ ապացույցներով ներկայանաս»:

Ու հենց այդպես էլ արեցի: Հետևեցի, ու թղթակիցներից ոչ ոք չէր արձագանքում: Ինչո՞ւ չեք ուզում շարժել (ինչպես Արտյոմն էր ասում) ձեր ուղեղի գալարները: Նրա հոդվածից անցել է մոտ չորս ամիս, բայց ոչ մի արձագանք: Երևի չեք էլ նկատել, որ 17.am-ում էլ լինում են ինձ համար անընդունելի գրագողության պես բաներ (որին մի փոքր ավելի ուշ կանդրադառնամ):

Գրագողությամբ գրված գրքերը, այդ միօրինակ ֆիլմերն ու երգերը երկար ժամանակ համբավ չեն ունենում և չեն հասնի նույն պատվանդանին: Ուղղակի «քոփի-փասթ» անելով չեն հասնի նույն արդյունքին:

Օգտվել ուրիշի մտքերից, ես ընդունում եմ միայն այն դեպքում, երբ մշակվում են այդ հում էլեմենտները, քանզի պետք է հեղինակը քրտնի, չարչարվի, որ չմշակված գաղափարները չօգտագործվեն իր դեմ և հետևաբար չի մեղադրվի գրագողության մեջ:

Իսկ հիմա անդրադառնամ 17.am-ում իմ աչքից չվրիպած հինգ հոդվածների, որտեղ բոլորն էլ շա՜տ հետաքրքիր հատկանիշներով ներկայացնում էին անձնակազմին: Ուրեմն, օգոստոսի 4-ին հրապարակվեց Սարգիս Մելքոնյանի «Որպես ավարտ» հոդվածը (շատ լավ էր նկարագրել ճամբարի ընկերներին),հետո հրապարակվեց Լիդա Արմենակյանի «Մի անգամ «Մանանայում» հոդվածը (հետաքրքիր էր նորեկի կարծիքը անձնակազմի մասին), սրան հաջորդեցին Սերյոժա Բաբոյանի «Աղվերան Մեդիա ճամբարից լիցքավորված», Անի Հարությունյանի «Վերջացավ…» և Անգելինա Կարապետյանի «Փոփոխություններ» հոդվածները: Ես ընդունում եմ այս ձևը, որովհետև մեր թղթակիցները ոչ թե «քոփի-փասթ» էին արել նույն հատկանիշները, այլ թեև նույն թեմայով, բայց ամեն մեկը իր տեսանկյունով էր գրել:

Իսկ ի՞նչ է հեղինակային իրավունքը: Փաստորեն գոյություն ունի մի օրենք, որի համաձայն գրագողությունը համարավում է քրեորեն պատժելի արարք, որն էլ հետևյալն է՝ ՀՀ Քրեական օրենսգրի 158-րդ հոդվածով՝ «Հեղինակային կամ հարակից իրավունքի օբյեկտն ապօրինի օգտագործելը կամ հեղինակությունը յուրացնելը, եթե այդ արարքը խոշոր վնաս է պատճառել, պատժվում է տուգանքով՝ նվազագույն աշխատավարձի երկհարյուրապատիկի չափով, կամ ուղղիչ աշխատանքով՝ առավելագույնը երկու տարի»: Բայց մի հարց՝ աշխատո՞ւմ է այս օրենքը: Դժվար, թե:

Տեսնեմ՝ էլ ո՞վ ինձ նման հետազոտական աշխատանք կանի: Եվ այս իմ բնավորության պատճառով մայրս ինձ ասում է «ֆռից»:

Խմբագրության կողմից. Կիսում ենք Տաթևիկի մտահոգությունը, և շատ ուրախ ենք, որ հենց դուք՝ պատանի թղթակիցներդ եք բարձրացնում այս հարցը: Նա, ով մտավոր արժեք է ստեղծում, արդեն հասկանում է, թե ինչ ծանր ու ցավալի բան է, երբ գողանում են մտքերդ: Դե ինչ, քննարկումը շարունակվում է:

Ani Ghulinyan

Հոգվարթսից նամակի սպասելիս

Հարրի Փոթերի սիրահարների առաջնային երազանքն է՝ մի օր դռան անցքից նամակ ստանալ անձամբ Ալբուս Դամբլդորի կնիքով կնքված, Շեղ Նրբանցքից գնել սեփական փայտիկը, գրքերն ու կենդանին, և 9¾ կառամատույցով հայտնվել «Հոգվարթս Էքսպրես» գնացքում: Թեև մոգության և կախարդության այս դպրոցի գոյությունը նույնքան հավանական է, որքան այն, որ ես Գրիֆինդորի ուսանող եմ, բայց աշխարհի բոլոր ծայրերում գտնվող մարդկանց հաճելի է մտածել, որ ինչ որ տեղ, բոլորի աչքից հեռու, ապագա հրաշագործներ ու հրաշագործուհիներ են սովորում:
Ջոան Ռոուլինգը` Հարի Փոթերի և նրա արկածների մասին պատմող վիպաշարի հեղինակը, միակ գրողն է, ով իր ամբողջ հարստությունը ձեռք է բերել միայն իր վեպերի շնորհիվ: Իսկ ո՞րն է Հարրի Փոթերի հանրաճանաչության գաղտնիքը, և ինչո՞ւ այսքան շատ երկրպագուներ ունի աշխարհում:
Նախ և առաջ, գրքի բոլոր հերոսներն ունեն կենսագրություն, նրանք նույնքան իրական են որքան ես և դուք: Հեղինակը գրքում և դրանից դուրս տրվող հարցազրույցներում տալիս է նրանց հոգեբանական ու արտաքին հստակ պատկերը: Պարզ է, որ եթե հեղինակը Ռոուլինգն է, ապա նա պետք է կերտի իր հերոսներին, բայց այս գրքում ամեն բան փոքր ինչ այլ է: Կարծես ոչ թե հեղինակը, այլ հերոսներն են ձևավորում իրենց կերպարը և ազատ են՝  կատարելիք գործողությունների մեջ: Մյուս կողմից էլ՝ գրքերի հիման վրա նկարահանված ֆիլմերը գրեթե ոչնչով չեն զիջում գրքերին: Ճիշտ ընտրված ու մարդկանց կողմից սիրված դերասանները, բնորոշ հագուստները, Հոգվարթսի տեսքը և մնացյալը պարզապես իրենց են քաշում դիտողներին:
Նախորդ տարի Հարրի Փոթերի մասին այլ ֆիլմ էին նկարել, ուրիշ դերասաններով: Հատկանշական է այն, որ գլխավոր հերոսներից Հերմիոնե Գրենջերին սևամորթ աղջիկ էր մարմնավորում: Երկրպագուներին սա դուր չեկավ, որովհետև թեև Ռոուլինգը գրքում երբեք չի նշել, որ Հերմիոնեն պետք է պարտադիր սպիտակամորթ լինի, մարդկանց մոտ այնպես է արմատացել Էմմա Ուոթսոնի կերտած դերը, որ ուրիշին այդ դերում պատկերացնել չի լինում:
Ես էլ կցանկանայի մի օր Հոգվարթսից նամակ ստանալ, Ռեմուսի մոտ մթին արվեստների դեմ պաշտպանություն սովորել, Սնեյփի մոտ` դեղաթուրմերի մասին գիտություն, կուզեի, որ ինձ էլ ուսմանս ապագա վայրը ուղղորդող գլխարկ լիներ, կուզեի Քվիդիչում խաղալ դարպասապահի դիրքում ու արգելված բաժնի գրադարանից օգտվել: Բայց բախտս մի այլ կարգի չի բերել: Բրիտանացի չեմ, 11 տարեկանս վաղուց է անցել, օձերի հետ էլ կարողանայի էլ՝ չէի խոսի:

Իսկ եթե միախառնե՞նք

Լուսանկարը` Խաչիկ Բունիաթյանի

Լուսանկարը` Խաչիկ Բունիաթյանի

21-րդ դար: Դար, որը փոխել է մարդու կենսագործունեությունը և զբաղվածության գրաֆիկը։ Ես միշտ հպարտանում եմ, որ երկու դարերի մեջտեղում եմ ծնվել՝ 20-րդ դարի վերջում և 21-ի սկզբում։ Մեկ-մեկ էլ ընկերներիս մոտ կատակում եմ, թե ես արդեն մեկ դար ապրել եմ։ Ծնվել եմ 1999թ. դեկտեմբերի 13-ին։ Այդքան էլ մեծ տարիք չունեմ, բայց իմ ապրած ժամանակահատվածում էլ զգացել եմ տարիների փոփոխությունը մարդու ապրելակերպի մեջ։

Ծնողներիցս ու շատերից լսելով այս նախադասությունը՝ «Մեր ժամանակ ուրիշ էր», փոքր ժամանակ իմաստը չէի հասկանում, բայց երբ մի քիչ մեծացա, հասկացա, որ դա զուտ նախադասություն չի: Շատ խորը իմաստ ունի։ Հիմա ես էլ այդ նախադասությունը շատ եմ օգտագործում։

21-րդ դարը ինձ համար «հետէվոլուցիայի» դար է, քանի որ մարդը, ընկղմվելով ինտերնետային սարդոստայնում, դառնում է ավելի ինքնամփոփ, կտրված աշխարհից, ու ինձ համար ամենացավոտը, ռոբոտանում է։ Հա, ճիշտ է, մեր ժամանակ ուրիշ էին մեր խաղերը, մեր օրը, մեր հետաքրքրությունները։ Ես ինքս գյուղում ապրելով, ունեցել եմ անկրկնելի և ուրախ մանկություն։ Հիշում եմ, որ տատիկիս ծաղկանոցում թիթեռ էինք բռնում երեխաներով ու չորացնում էինք: Մի քիչ դաժան բան է, բայց դե, երեխա էինք: Ցեխերի ու ջրերի մեջ մեր ֆուտբոլը ի տարբերություն դարի ինտերնետային խաղերի, մնացած միակ հուշն է, որ ուրախությամբ հիշում եմ։

Ես հպարտությամբ կարող եմ ասել, որ մանկությունս վայելել եմ, իսկ այս դարի երեխաներին մի քիչ էլ, կարելի է ասել, խղճում եմ: Պլանշետներ, ականջակալներ, հեռախոս… Մի ամբողջ պահեստ է ամեն երեխայի վրա։ Ու ինձ ուզում եք համոզել, որ մեր «չլիկ-դաստայից», «ֆուտբոլից», «հալա-մուլայից» ու «կլասից» լա՞վն են ձեր աչքերը զոդող խաղերը։

Լուսանկարը` Խաչիկ Բունիաթյանի

Լուսանկարը` Խաչիկ Բունիաթյանի

Մանկությունը պիտի անցկացնել դրսում՝ ընկերների ու լիքը հետաքրքիր խաղերով, ոչ թե հոլոգրաֆիկ պատկերներով խաղերով։ Հնի ու նորի միախառնումից կստացվի մի նոր բան, որը կարող է փոխել ձեր կյանքը:

Հենց էնպես չեմ ասում, ես նախորդ դարում էլ եմ ապրել, թեկուզ 18 օր…